#07 BESTAAT DE GENERATIE EINSTEIN WEL? Weg met de chipknip, doe mee aan actie koffiekan. Sinds ik ouder en wijs ben, stem ik VVD

Transcriptie

1 PRI berekende de belastingaanslag voor wiettelers Pag. 4 Weg met de chipknip, doe mee aan actie koffiekan Pag. 5 Sinds ik ouder en wijs ben, stem ik VVD Pag. 14 WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/ 1E JAARGANG/ 12 OKTOBER 2006 RESOURCE #07 Pag. 8 BESTAAT DE GENERATIE EINSTEIN WEL?

2 COLOFON Resource, Weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum, is een onafhankelijk weekblad voor personeel en studenten van Wageningen UR en wordt uitgegeven door Cereales Uitgeverij; ISSN Redactieadres/ Binnenhaven 1, 6709 PD Wageningen, Postbus 357, 6700 AJ Wageningen, tel , fax , secretariaat Linda Glasmacher en Sandra van den Brink-Vermeulen. Geopend van 8.30 tot uur. Redactie/ Korné Versluis (hoofdredacteur, algemeen nieuws), telefoon , Lieke de Kwant (eindredactie), telefoon , Yvonne de Hilster (eindredactie, studenten), telefoon , Gert van Maanen (landbouw, plant, dier), telefoon , Sara van Otterloo (eindredactie international pages), telefoon , Win Bras (Van Hall Larenstein), telefoon , Teun Hofmeijer (algemeen nieuws), telefoon , Laurien Holtjer (studenten), telefoon , Willem Koert (voeding, biotechnologie), telefoon , Koen Moons (Van Hall Larenstein), telefoon , Albert Sikkema (Van Hall Larenstein), telefoon , Joris Tielens (economie, buitenland), telefoon , Martin Woestenburg (groene ruimte), telefoon , Landelijk nieuws: Hoger Onderwijs Persbureau (HOP). Foto's/ Guy Ackermans, Bart de Gouw, Martijn Weterings, BvB, Rita van Biesbergen, Ruben Smit, Hoge Noorden, Jurjen Bersee Illustraties/ Henk van Ruitenbeek, Guido de Groot Vormgeving/ Hans Weggen, telefoon , Basisvormgeving/ Office for Design, Loek Kemming Druk/ Dijkman Offset BV Directeur Cereales/ Henk Prevaes Abonnementen/ Studenten van Wageningen Universiteit en personeel van Wageningen UR krijgen Resource gratis; anderen kunnen zich abonneren voor E52,50, buitenland E122,50 per jaar. Inlichtingen: telefoon Advertenties intern/ Onderdelen van Wageningen UR kunnen tegen speciaal tarief adverteren in Resource. Informatie bij het secretariaat. Kleintjes is de rubriek voor niet-commerciële advertenties. Kosten E5 (studenten en medewerkers E3,50) per 30 woorden. Advertenties extern/ Van Vliet, bureau voor media-advies, Passage 13, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon Serviceberichten/ Beknopte, zakelijke mededelingen van eenheden van Wageningen UR aan studenten en personeel kunnen gratis in Resource worden geplaatst. Inlichtingen:

3 3 RESOURCE #07 WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/ 1E JAARGANG/ 12 OKTOBER 2006 KOERT Pag. 4 Veel diëten werken omdat ze eentonig zijn en daardoor de eetlust remmen BOVEN HET MAAI- VELD MANAGED Heeft iemand een idee wat hier nou precies staat?, vraagt Renger Witkamp. Ik heb hem nou vier keer gelezen, maar ik weet nog steeds niet ze wat bedoelen. Witkamp, sinds enkele maanden hoogleraar van de Metabolica van Moeilijke Stofjes bij de afdeling Humane Voeding, geniet met zijn collega s van het wekelijkse docentenoverleg. Witkamp schuift een krantenknipsel over de tafel naar zijn collega s. Het is een vacature die meldt dat Wageningen UR op zoek is naar een excellente Algemene Directeur om de orders van het Bestuurscentrum mee te delen aan de voedingswetenschappers van Agrotechnology & Food Sciences Group. Neem dit nou, zegt Witkamp. Men heeft respect voor uw visie en u dwingt respect af. Dat staat er. Da s niet zo moeilijk, zucht Frans Kok, de door de wol geverfde hoogleraar voor wie het byzantijnse jargon van het Bestuurscentrum geen geheimen kent. Met gepaste terreur prikkelt u de aangeboren vluchtreflexen van uw medewerkers. De sciences group is uitstekend gepositioneerd voor een nieuwe groeifase, leest Witkamp verder. Het gaat op dit moment dermate rampzalig met de sciences group dat het straks alleen maar beter kan gaan, verduidelijkt Kok. U beschikt over bindend vermogen, leest Witkamp fronsend verder. U bent een echte zemel, vertaalt Kok. Als het regent zwelt u op omdat u vocht vasthoudt. En de meest onbegrijpelijke zin staat hier, zegt Witkamp. U stimuleert en managed - met een d - met lef en gevoel voor de bottom-line. Met een d?, zegt Kees de Graaf, die in het kader van een onderzoek naar eetlust zojuist een hapje neemt van een met soja-eiwitten geprepareerde croissant. Met lef en gevoel voor de bottom-line?, herhaalt Kok peinzend. De hoogleraar legt peinzend zijn wijsvinger op zijn slaap en denkt na. U snapt mijn verbazing, constateert Witkamp. U verschijnt op de sollicitatie in stringtanga, zegt Kok. Dat zal het zijn. / Willem Koert Pag. 10 Bent u liefhebber van fundamenteel onderzoek? Stem dan links Pag. 7 Adri vloog duizenden kilometers met zijn zender. Bouke werd bij Archangelsk uit de lucht geschoten Pag. 21 Biotech companies are making plant breeding impossible Ambrosia kan het hooikoortsseizoen met twee maanden verlengen Ze komt uit Noord-Amerika en maakt Nederlanders met hooikoorts het leven zuur. Ambrosia. Deze uitheemse plant profiteert de laatste jaren van de warme nazomers in West-Europa, vertelde de Wageningse onderzoeker ir. Arnold van Vliet, bekend van de Natuurkalender, zondag 8 oktober in het Vara-radioprogramma Vroege Vogels. Ambrosia is als zaad in vogelvoer naar Europa gekomen. In Frankrijk, Italië en Hongarije veroorzaakt de plant al langer gezondheidsproblemen, en ook in Duitsland en Zwitserland is alarm geslagen. In ons land ontstonden tot nog toe geen duurzame populaties, maar daar komt nu dus verandering in, aldus Van Vliet. De plant houdt van korte hete perioden, en heeft bovendien een warme herfst nodig om zaad te zetten. Door de uitzonderlijk hoge temperaturen in juli en september werd ambrosia dit jaar op haar wenken bediend. De hoeveelheid ambrosiapollen in de lucht is daardoor in een jaar tijd meer dan verdubbeld. Deze pollen veroorzaken veel sterkere allergische reacties bij mensen met hooikoorts dan pollen van grassen, tot nu toe de belangrijkste veroorzakers van hooikoorts in Nederland. Bovendien zwerven deze pollen niet in het voorjaar, maar in het najaar door de lucht. Van Vliet: Ambrosia kan met zijn bloei in september en oktober het hooikoortsseizoen voor patiënten met een allergie met twee maanden verlengen. Van Vliet en zijn collega s van de Natuurkalender menen dan ook dat er snel een plan van aanpak moet komen voor de bestrijding van ambrosia. Verder roepen ze alerte burgers op om vindplaatsen van de plant te melden op / LdK Omslagfoto Guy Ackermans

4 4 IN T NIEUWS 5 OKT. T/M 11 OKT DE SLANKMAKENDE WERKING VAN EEN CACTUS Van een slagroomdieet zul je ongetwijfeld afvallen, net als van een chocoladedieet. Dat zei prof. Kees de Graaf, de nieuwe hoogleraar Eetgedrag, tijdens zijn oratie op 5 oktober. Veel diëten zoals Atkins of Montignac veroorzaken gewichtsverlies omdat ze eentonig zijn, aldus De Graaf, en daardoor de eetlust verminderen. Dat wil nog niet zeggen dat ze ook gezond zijn. Hoogleraar Eetgedrag prof. Kees de Graaf hield op 5 oktober zijn inaugurale rede in de Aula in Wageningen. / foto GA De Graaf, verbonden aan de afdeling Humane voeding, gaat onderzoeken welke biologische processen ons verzadigen en spontaan laten stoppen met eten. Zijn leerstoel is in het leven geroepen door het Voedingscentrum, en het onderzoek van De Graaf moet bijdragen aan de beteugeling van de vetzuchtepidemie. Of de populaire vetrijke diëten daaraan bijdragen betwijfelt De Graaf. Hoewel de aanhangers van bijvoorbeeld het Atkinsdieet anders beweren, verzadigt vet nauwelijks. Dat hebben we in eerder onderzoek laten zien. We konden vijftig gram in croissants verstoppen zonder dat mensen dat merkten. Vijftig gram vet is de helft van we normaal per dag consumeren. We weten inmiddels dat eiwitten beter verzadigen dan koolhydraten, koolhydraten meer dan vetten, en vetten meer dan alcohol. Alcohol lijkt juist een eetluststimulerend effect te hebben. Een andere factor die bepaalt hoeveel we eten is het mondgevoel van levensmiddelen. Dat blijkt uit onderzoek dat De Graaf uitvoert bij het onderzoeksinstituut WCFS, dat proefpersonen bestudeert met kauwen sliksensoren, en nagaat wat er met eten in de mond gebeurt. Dat is relevant, want voedsel verzadigt beter naarmate het langer in de mond blijft. De Wageningers hebben al kunnen vaststellen dat de slokgrootte van chocolademelk groter is dan de slokgrootte van chocoladevla. Daardoor verzadigt chocolademelk minder goed dan chocoladevla, en consumeren proefpersonen dertig procent meer chocolademelk dan chocoladevla. De Graaf staat sceptisch tegenover de huidige slimme ingrediënten die gewichtsverlies in de hand zouden werken zoals cafeïne, extracten van groene thee en peper. Misschien kunnen we meer verwachten van Hoodia, zegt De Graaf. De beroemde cactus die de bosjesmannen in Zuidwest-Afrika gebruikten om de honger te stillen. De werkzame stof in Hoodia is een complexe steroïde die de sensoren voor glucose in de hypothalamus saboteert, en zo een kunstmatig gevoel van verzadiging veroorzaakt. Unilever werkt aan producten met Hoodia. / WK WAGENINGEN HELPT WIETTELERS PLUKKEN De doorsnee wietplant van de Nederlandse wietteler is goed voor zo n 33 gram marihuana. De doorsnee plantage brengt per vierkante meter een halve kilo marihuana op. Dat becijferden plantwetenschappers van Plant Research International (PRI) voor het Openbaar Ministerie. De opdracht voor dit onderzoek is een uitvloeisel van de wet Pluk Ze, verklaart dr. Marcel Toonen van PRI. Die wet houdt in dat Justitie de criminelen probeert te treffen in de portemonnee. Als het om wiettelers gaat, moet het OM wel een gedegen schatting hebben van de opbrengst van plantages. Met onze gegevens kan het OM berekenen hoeveel een teler heeft verdiend, en kan het ministerie hem voor dat bedrag alsnog aanslaan. Toonen en zijn collega s maakten de schatting aan de hand van materiaal dat agenten in beslag hebben genomen. We gaan ervan uit dat we daarmee een dwarsdoorsnede van de Nederlandse wietplanten in handen hebben, zegt Toonen. Het OM houdt op basis van ons onderzoek een minimumschatting aan van iets meer dan 28 gram per wietplant. Toonen bewoog zich met het onderzoek, dat onlangs verscheen in de Journal of Forensic Sciences, op bekend terrein. Eerder deed hij vergelijkbaar onderzoek naar de vezelopbrengst van hennepplanten. Agronomisch verschilt het één niet noe- menswaardig van het ander, aldus Toonen. Het model waarmee de onderzoekers de opbrengst berekenen is ontwikkeld in samenwerking met Biometris. / WK WACHT NOG EVEN MET VRIJHANDEL Een zeventigtal arme Afrikaanse en Caribische landen moeten langer dan tot 2008 de tijd krijgen om hun economie te stabiliseren, voordat economic partnership agreements (EPA s) tussen hen en de Europese Unie worden afgesloten. Dit was de boodschap van de deelnemers aan het debat Free or Fair? dat dinsdag door studievereniging Ipso Facto werd gehouden. De avond in het Wageningse café Loburg maakte deel uit van Oxfam Novib s debattour door Europa van een aantal Afrikanen. Ze willen daarmee politici overhalen om een andere koers te varen in de onderhandelingen over de vrijhandelsverdragen. Het al in 2008 creëren van een vrijhandelszone zal namelijk desastreus uitpakken voor de groep van zogeheten ACS-landen, aldus de bezoekers. De studievereniging van Internationale ontwikkelingsstudies organiseerde de avond. Het debat werd ingeleid door boerenvertegenwoordigster Tendai Makwavarara uit Zimbabwe, Hassan Abubakar Musah, studentenactivist uit Ghana, PvdAparlementariër Thea Fierens en directeur van Lokaalmondiaal Stefan Verwer. In theorie, aldus de sprekers, zou het opheffen van de handelsbarrières tussen de Europese Unie en de ACS-landen de economieën in de arme landen kunnen stimuleren. In praktijk blijft er volgens hen een ongelijke situatie bestaan. Afrika bezit nog niet de kennis, infrastructuur en het kapitaal om producten te maken die voldoen aan EU-standaarden. Bovendien maakt het stopzetten van de subsidies aan Europese boeren momenteel geen onderdeel uit van de onderhandelingen. Hierdoor kunnen Afrikanen niet concurreren met landbouwproducten uit Europa. Zo werken de EPA s vooral in het voordeel van de EU. Hassan Abubakar Musah wees erop dat de verdragen dezelfde structuur hebben als die van het IMF en de Wereldbank begin jaren tachtig. Toen werden de Afrikaanse markten ook geliberaliseerd. Het gevolg was dat lokale sectoren instortten doordat Europese boeren hun gesubsidieerde producten tegen lage prijzen dumpten op de Afrikaanse markt. Afrikaanse landen hebben volgens Tendai Makwavarara dan ook tijd nodig om hun economieën concurrerend te maken, voordat de EPA s getekend worden. Die tijd krijgen de landen nu niet. De EU legt een enorme druk op individuele landen om te tekenen. Doordat de informatieronde over EPA s en hun impact op arme landen vrij lang duurde, bleef er weinig tijd over voor debat. Vragen als hoe lang moet Afrika dan de tijd krijgen bleven onbeantwoord, over de stelling als de EU niet inbreekt op de Afrikaanse markt, dan doen China en de Verenigde Staten het wel werd niet meer gediscussieerd. / TH

5 12 OKTOBER RESOURCE #07 Een aantal van onze hogescholen is zeker zo goed als een gemiddelde Europese universiteit WAGENINGEN VOORBEELD VOOR HOGER ONDERWIJS Doekle Terpstra, voorzitter van de HBOraad, vindt de samenwerking tussen Wageningen Universiteit en hogeschool Van Hall Larenstein een voorbeeld voor de rest van het hoger onderwijs. Dat zei hij dinsdag 10 oktober bij een werkbezoek aan Wageningen. Ik vind dit echt een prachtig verhaal. Jullie laten zien wat er kan, zei hij in een discussiebijeenkomst. De HBO-raad strijdt al jaren voor meer erkenning van het hbo, en zou graag zien dat hbo-instellingen en universiteiten meer gaan samenwerken. Dat lukt in de praktijk maar zelden, omdat universiteiten hbo s zien als concurrenten die ook universiteitje willen spelen. Het hbo voelt zich daardoor ondergewaardeerd. Terpstra: Er zit veel sentiment in die discussie, we staan elkaar voortdurend naar het leven. Zolang je er over praat komen die sentimenten boven, maar als je het doet verdwijnen de problemen vanzelf. Daarom vond ik het zo inspirerend om jullie verhaal te horen. Terpstra stoort zich er onder andere aan dat hogescholen zich in het buitenland geen universiteit mogen noemen. Hogescholen bestaan niet in andere landen, dus dat is heel moeilijk uit te leggen. Een aantal van onze hogescholen is zeker zo goed als een gemiddelde Europese universiteit. Maar hoe lang we er ook over praten, we komen daar niet uit. Hij brak ook een lans voor overheidsbekostiging van masteropleidingen aan hogescholen. De regering heeft besloten dat alleen masteropleidingen aan universiteiten geld krijgen. Terpstra: Dat is toch bizar. We voeren een BSc-MSc-structuur in, maar weigeren de consequentie te aan- vaarden. Mensen die graag een professionele route volgen, dwingen we om de wetenschappelijke route te nemen. De voorzitter van de HBO-raad noemde het voorbeeld van een maatschappelijk werker die een vervolgopleiding zoekt. Die wordt gedwongen om sociologie, psychologie of een andere logie waar we er al zo veel van hebben te volgen, terwijl hij waarschijnlijk een heel andere opleiding zoekt die veel beter aansluit bij zijn beroepspraktijk. Op vragen van studenten antwoordde Terpstra dat hij niet tegen een hoger collegegeld voor masteropleidingen is. Mensen die een masterdiploma op zak hebben, behoren tot de geprivilegieerden van onze samenleving. Ze hebben bovendien jarenlang op kosten van de samenleving kunnen studeren. Daar mag je best een eigen bijdrage voor vragen. / KV Entomologen protesteren met de actie koffiekan tegen het verplichte gebruik van de chipknip in koffieautomaten. / foto GA ACTIE TEGEN CHIPKNIP-KOFFIE In vier gebouwen van de Plant Sciences Group (PSG) in Wageningen ontdekten medewerkers deze week dat ze geen koffie meer kunnen krijgen zonder chipknip. Reden voor de entomologen om woensdagochtend 11 oktober een koffiekanactie te houden. Ons was voorgehouden dat de koffie pas achter de chipknip zou komen te zitten als het personeel een WUR-card zou hebben, zegt hoogleraar Entomologie prof. Marcel Dicke. Maar er zijn nu al nieuwe automaten geplaatst. En als ik voor mijn bezoek een kan koffie wil, moet ik dat voortaan van tevoren elektronisch aanvragen. Waar is men in hemelsnaam mee bezig? Nanne Louwaard van de facilitaire dienst van PSG erkent dat de plaatsing van chipknip-automaten in strijd is met de afspraken. Er zijn inderdaad op minstens drie locaties ten onrechte koffieautomaten geplaatst met een chipknip. Wij zijn ook woedend. Er is contact opgenomen met leverancier Douwe Egberts om de problemen te verhelpen. In het Wiskundegebouw heeft de plaatsing van de nieuwe koffieautomaat geleid tot een prijsstijging van ruim dertig procent, van 45 naar 60 cent, klaagt conciërge Herco van Gelder. Peter Kwakkenbos van Wageningen International, projectleider WUR-card, legt uit dat de prijsstelling van koffie van gebouw tot gebouw kan verschillen. Op plekken waar alleen personeel komt wordt de koffie vaak gratis aangeboden. Op openbare plaatsen kan de leverancier besluiten de prijs aan te passen. De invoering van de WUR-card, waarmee personeel ook bij een dure automaat gratis koffie kan tappen, heeft vertraging opgelopen en wordt nu aan het einde van dit jaar verwacht. / GvM ATLAS WEEK LATER OPGELEVERD Atlas, het nieuwe gebouw van de Environmental Sciences Group, wordt donderdag 19 oktober opgeleverd. Dat is een week later dan oorspronkelijk gepland. Het is jammer dat we 11 oktober niet hebben gehaald, zegt Wouter Hiskemuller, hoofd facilitaire zaken bij ESG. Maar een weekje vertraging is in de bouwwereld weinig schokkend. De eerste bewoners komen dan ook gewoon in november, zoals de bedoeling was. Hiskemuller: We voeren eerst nog een schouw uit en de aannemer krijgt nog de kans om de laatste plooien glad te strijken. Het personeel van het Centrum Water & Klimaat verhuist het eerst. Daarna volgen de medewerkers van het Centrum Bodem. Net als in de andere twee gebouwen van ESG, Gaia en Lumen, worden de medewerkers van Alterra en de leerstoelgroepen van de universiteit straks volledig gemengd gehuisvest. De meeste medewerkers zullen flink moeten inschikken, want ze krijgen in de nieuwe situatie de beschikking over maximaal acht vierkante meter werkruimte en één boekenkast. / GvM WAGENINGEN IN TIMES TOP 100 Wageningen Universiteit is voor het eerst doorgedrongen tot de top 100 van beste universiteiten van de Britste krant The Times. De krant publiceert de internationale hitlijst jaarlijks in haar onderwijsbijlage. Wageningen staat op de 97ste plaats. Nederland doet het met zeven universiteiten goed in de top 100. Alleen de Verenigde Staten (33 universiteiten) en Groot- Brittannië (15) scoren beter. De Nederlandse universiteiten ontbreken echter in de absolute top. De Technische Universiteit Eindhoven scoort het hoogst met een 67ste plaats. De Universiteit van Amsterdam staat op 69 en de Technische Universiteit Delft zakte naar plaats 86. Naast Wageningen zijn ook Leiden (90) en Utrecht (95) nieuwkomers op de lijst. Harvard University is evenals vorig jaar lijstaanvoerder. De tweede en derde plaats zijn voor de Britse universiteiten van Cambridge en Oxford. / GvM

6 UIT T VELD NIEUWS UIT DE WETENSCHAP 6 EXPORT HEEFT BAAT BIJ VIRUSTOETS VOOR HOSTA S Onderzoekers van Plant Research International (PRI) hebben een nieuw antiserum ontwikkeld waarmee een gevreesd virus in de populaire tuinplant hosta snel kan worden aangetoond. Dat komt goed uit, want de Amerikaanse autoriteiten willen de normen voor het hostavirus naar beneden schroeven. De hosta is vooral in de Verenigde Staten, Canada en Engeland populair als tuinplant. Jaarlijks gaan zo n 18 tot 20 miljoen planten de zee over, zegt ing. Willem Stol van PRI. Maar deze export wordt bedreigd door de opkomst van het Hosta Virus X, dat in 1996 voor het eerst opdook. Een lastig virus omdat bij veel gekweekte hostacultivars de symptomen verkleuringen van het blad slecht of zelfs helemaal niet zichtbaar zijn. Zulke geïnfecteerde partijen worden in de importerende landen geweigerd als het virus wordt aangetoond met de meest gebruikte methode, een zogeheten Elisatoets. Het door PRI ontwikkelde antiserum kan in deze test worden gebruikt, zodat plantenkwekers en exporteurs snel zekerheid krijgen over de gezondheid van hun planten. Het antiserum wordt nu op de markt gebracht onder de merknaam Prime Diagnostics, het huismerk voor diagnostische toetsen van PRI. Volgens Stol heeft Naktuinbouw, een van de keuringsdiensten voor het verkrijgen van partijverklaringen, inmiddels aangegeven het nieuwe serum te gaan gebrui- Ook Zuid-Afrikanen die in steden wonen, gebruiken wilde planten als medicijn, voor ceremoniën of als cultureel relikwie. Promovenda Michelle Cocks verwacht dat het gebruik in de toekomst alleen maar zal toenemen. Dat creëert kansen, maar ook bedreigingen voor de biodiversiteit. Cocks deed in zes dorpen onderzoek naar de rituelen en medicijnen van Xhosa s en Mfengu s. Deze volkeren gebruiken meer dan tweehonderd wilde plantensoorten. Een gemiddeld huishouden verbruikt jaarlijks meer dan zesduizend kilo hout, fruit en ander plantmateriaal uit de natuur. Veertig procent daarvan wordt toegepast bij rituelen en als medicijn. En dat percentage zal groeien, aldus Cocks. Planten worden door de Xhosa s en Mfengu s gebruikt om het leven in goede banen te leiden. Gezondheid, succes en ongelukken zijn volgens deze volkeren niet toevallig, maar het gevolg van handelingen. Ziekten zijn het gevolg van natuurlijke krachten of van bovennatuurlijke krachten die spirituele vervuiling veroorzaken. Planten worden niet alleen gebruikt als medicijn, maar ook als markering voor Nederland exporteert veel hosta s naar Engeland, Canada en de VS. / foto Bob Gates ken. De nieuwe toetsmethode is ontwikkeld op verzoek van de Vereniging van heilige plekken of als cultureel relikwie. En dat wordt vaak niet als zodanig begrepen. Zo wordt een kraal volgens Cocks vaak ten onrechte gezien als een omheining voor vee, terwijl die vaak een plek markeert waar mannen rituele ceremonies houden ter ere van hun voorouders. Hetzelfde geldt voor de igoqo die vaak als brandhoutstapel geïnterpreteerd wordt, maar in feite een plaats is waar vrouwen zich verzamelen voor ceremonies. Het medicinale en rituele gebruik van wilde planten breidt zich met de urbanisatie ook uit naar stedelijke gebieden. Cocks ontdekte informele commerciële netwerken tussen dorpelingen die traditionele grasbezems maken en stedelingen die deze gebruiken als gift bij een trouwerij of voor de ceremoniële inzegening van een huis. En uit een enquête onder 302 huishoudens in stedelijke gebieden bleek dat vooral armere huishoudens medicinale planten kopen op informele markten. Deze planten worden overigens ook wel door rijkere stedelingen gebruikt naast reguliere geneesmiddelen - voor de reiniging van het lichaam, het afweren van kwaadaardige invloeden en de rituele reiniging van huizen. Als het gebruik van en de handel in wilde Vasteplantenkwekers. De vereniging bewaakt de kwaliteit van exportplanten, om RITUELE GRASBEZEMS OOK POPULAIR IN STEDEN zo het Nederlandse marktaandeel in de export te behouden. / GvM Xhosa s en Mfengu s gebruiken meer dan tweehonderd wilde plantensoorten voor rituele en medicinale doeleinden. / foto s Tony Dold planten inderdaad gaat toenemen, zoals Cocks verwacht, dan bestaat er een kans op overexploitatie. Als de exploitatie echter op een duurzame manier wordt opgezet, kan het gebruik van wilde planten juist bijdragen aan het behoud van de biodiversiteit, aldus de promovenda. / MW Michelle Cocks promoveerde op 11 oktober bij prof. Heiner Schanz, hoogleraar Bos- en natuurbeleid. In de Wageningse openbare bibliotheek is de tentoonstelling Planten voor gezondheid, levensonderhoud en welzijn in Afrika te zien van Cocks en haar man Tony Dold.

7 12 OKTOBER RESOURCE #07 Nederland is nog steeds de tweede importeur van soja in de wereld WERELDHANDEL IN SOJA BLIJFT OERWOUD BEDREIGEN Leidt de teelt van soja inderdaad tot ontbossing in Argentinië en Brazilië, was een van de vragen van het ministerie van LNV. Jazeker, antwoordde het LEI. Zo niet direct, dan toch indirect. En de Nederlandse intensieve veehouderij is nog steeds een forse afnemer van soja als veevoer, al gaat de hoofdmoot van de Latijns-Amerikaanse soja tegenwoordig naar China. Het LEI zette op verzoek van landbouwministerie LNV de feiten over de sojaketen op een rij om de discussie over het onderwerp te voeden. Maatschappelijke organisaties als Milieudefensie voeren actie tegen de bio-industrie. Behalve om dierenleed, gaat het ze daarbij om de ontbossing in Argentinië en Brazilië. Het rapport van het LEI bevestigt dat de teelt van soja in die landen leidt tot kap van regenwoud. In Argentinië is er een directe relatie tussen de uitbreidende teelt van soja en de ontbossing. In Brazilië is die relatie volgens het LEI indirect. Er wordt geen bos gekapt om soja te verbouwen, maar er wordt wel bos gekapt om land vrij te maken voor extensieve veeteelt, terwijl het land waar vee op werd gehouden steeds meer voor soja gebruikt wordt. Voor de economie van beide landen is soja belangrijk. Voor Argentinië vormt de export van soja een kwart van de exportinkomsten, voor Brazilië een tiende. Volgens onderzoeker Siemen van Berkum van het LEI kunnen Argentinië en Brazilië in principe hun sojaproductie opvoeren zonder meer regenwoud te kappen. Bijvoorbeeld door een intensievere roulatie tussen akkerbouw en veeteelt in de Braziliaanse Cerrado s. Maar tot nog toe gebeurt dat niet, omdat het voor sojatelers goedkoper is om nieuw bos om te kappen dan om het land dat er al is efficiënter te gebruiken. Volgens Van Berkum is er een gebrek aan regels over landeigendom en bescherming van bos. Als die bescherming er op papier wel is, dan ontbreekt het aan handhaving door omkoperij en corruptie van de vaak zwakke lokale overheden. Een lucratieve business dus, en aan de stijgende vraag naar soja komt voorlopig geen eind. Tot 2002 was Europa de grootste afnemer, daarna heeft de sterk stijgende import van China de eerste plaats ingenomen. Toch blijft de import van soja in Europa groot. Het grootste deel daarvan, negen miljoen ton per jaar, komt via de Rotterdamse haven binnen. Tweederde deel daarvan gaat in verwerkte of onverwerkte vorm door naar andere landen. Maar een groot deel komt ook terecht in de Nederlandse intensieve veehouderij als voer. Nederland blijft daardoor de grootste importeur van sojabonen, die hier vermalen worden, en van zogenaamd sojaschroot, het restant van de vermalen bonen nadat de sojaolie eruit is geperst. Juist dat schroot wordt gebruikt als veevoer. Stel nou dat de Nederlandse intensieve veehouderij opgedoekt zou worden, zou dat het regenwoud in Brazilië en Argentinië redden? Nee, zegt Van Berkum, want China heeft inmiddels al een veel grotere vraag. Milieudefensie denkt daar anders over. Nederland blijft de tweede importeur van soja in de wereld. Het is vreemd om jezelf vrij te spreken door naar een ander te wijzen die nog erger is, zegt Wouter van Eck, campagneleider bij de milieuorganisatie. / JT ADRI IS NU IN DE BUURT VAN MOSKOU Het experiment waarbij kolganzen met zenders op hun rug via de satelliet worden gevolgd, wordt deze winter uitgebreid. Er zijn nog geen definitieve gegevens, maar onderzoeker Gerard Muskens van Alterra noemt de prestaties van kolgans Adri nu al indrukwekkend. Begin februari tuigde Muskens vijf kolganzen op met satellietzenders. Ganzenexperts dr. Bart Ebbinge van Alterra en dr. Helmuth Kruckenberg van de Universität Osnabrück volgen de vogels daarmee op hun trek naar Taimyr in Noord-Siberië. Het onderzoek is een succes, stelt Muskens. De resultaten van de rugzakzenders zijn zo indrukwekkend dat er komende winter een dubbel aantal met een dergelijke zender zal worden uitgerust. De komende winter denken de onderzoekers alle gegevens te hebben verwerkt. Dan zal duidelijk worden hoe de ganzen het deden op hun trek naar het noorden. Toch valt er nu al wat te zeggen. Vooral Adri is succesvol. Hij broedde in Taimyr, heeft geruid, en is nu in de buurt van Moskou. Hoeveel kilometer Adri heeft afgelegd, wordt in de winter duidelijk als de onderzoekers de gegevens hebben doorgerekend, maar hemelsbreed is de afstand Nederland-Taimyr al zo n vijfduizend kilometer. In werkelijkheid kan de afstand die met de zender is afgelegd wel anderhalf maal en misschien wel tweemaal zo groot zijn. Uit de som van de afstand tussen alle geregistreerde peilpunten is een behoorlijk nauwkeurige schatting te maken. De andere vier kolganzen hadden minder geluk. Volgens Muskens zijn er een paar afgeschoten en zijn enkele gepakt door roofdieren, al blijft dat laatste onduidelijk. Bouke werd bij Archangelsk door een jager uit de lucht geschoten. Duitse onderzoekers bonden zijn zender daarna bij de De kolgans Adri vloog meer dan vijfduizend kilometer met een zender op zijn rug. / foto Gerard Muskens in het gebied ruiende kolgans Sascha op de rug, maar die heeft het apparaat vrijwel zeker van zich afgeschud. Alco verdween dit voorjaar plotseling in de buurt van het Lauwersmeer. Er kunnen verschillende oorzaken zijn, stelt Muskens. Omdat deze kolgans een halsband draagt, kan het zijn dat hij komend seizoen weer wordt gezien en dan is zenderuitval waarschijnlijk. We zijn echter bang dat ook hij in het voorjaar geschoten is. Navraag bij lokale jagers heeft echter niets opgeleverd. / MW De trekkende kolganzen zijn te volgen via

8 ACHTERGROND 8 GENERATIE EINSTEIN/ BRILJANT OF OPPERVLAKKIG?

9 12 OKTOBER RESOURCE #07 De nieuwe wervingscampagne van Wageningen Universiteit is gebaseerd op de gedachte dat de jongeren van nu intelligenter en socialer zijn dan ooit. Dit idee van communicatiebureau Keesie, uitgewerkt in het boek Generatie Einstein, oogstte lof in Den Haag. Maar Wageningse experts zijn niet overtuigd. Als je iets van jongeren wil, is het natuurlijk lekker om ze te paaien met de opmerking dat ze slimmer zijn. door TEUN HOFMEIJER, foto s GUY ACKERMANS Ze trekken op in groepjes, kijken verveeld uit hun ogen en zijn vergroeid met hun mobieltje. Jongens met petjes, meisjes in shirts met teksten die suggereren dat ze in de seksindustrie werken. Ze spijbelen van school en zijn niet weg te slaan van internet. De hele dag chatten ze in gladde oneliners F#ck U2! ;-) met god weet wie, terwijl tv en stereo keihard staan te pompen. Net als bij voorgaande generaties, maken ouders en gezagsdragers zich zorgen over de toekomst van deze multimediatieners. Nergens voor nodig, vinden Jeroen Boschma en Inez Groen, schrijvers van het boekje Generatie Einstein. Ze stellen dat de jeugd juist slimmer, sneller en socialer is dan vroeger. Met die gedachte in het achterhoofd heeft communicatiebureau Keesie, waar beide auteurs werken, de nieuwe wervingscampagne voor Wageningen Universiteit ontworpen. De Einsteinjongeren groeien volgens Boschma en Groen op in een heel specifieke omgeving. Ze kennen slechts de economische voorspoed van het laatste decennium. Commercie is voor hen een gegeven, niet iets waar je voor of tegen bent. En hoewel ze vaak opgroeien in gebroken gezinnen, zijn het liefdesbaby s die worden vertroeteld. Het gezin, zo stellen Boschma en Groen, is een gezellige omgeving waar een sfeer van overleg en afstemming heerst. Geen instituut om je tegen af te zetten. MEDIASMART Maar het grootste verschil met vroeger is volgens het boek dat de jongeren behoren tot de eerste generatie voor wie internet vanzelfsprekend is. Door het gigantische aanbod aan informatie beseffen ze dat ze nooit alles kunnen weten en dat informatie meestal gekleurd is. De Einsteiners zijn mediasmart. Ze zijn kritisch op reclameboodschappen en dubbelchecken informatie voordat ze die voor waar aannemen. Ook zijn de jongeren volgens de schrijvers meesters in het scannen van informatie. Waar de oudere generatie een boek begint te lezen bij bladzijde één, zapt een Einsteiner dwars door het boek en pikt eruit wat hij nodig heeft. Hierin zien ze de slimheid en snelheid van de nieuwe generatie. Het multitasken - tegelijkertijd sms en, tv-kijken en huiswerk maken - vergt een aanspraak op hun beide hersenhelften. Dit andere gebruik van de hersenen wijst volgens het boek op creativiteit. In deze creativiteit en multidisciplineerdheid zien Boschma en Groen de overeenkomst met Einstein. De individualistische maatschappij met veel keuzemogelijkheden en een overdaad aan boodschappen maakte voorgaande generaties nog angstig, aldus de auteurs. Maar Einsteinjongeren gaan de complexe wereld te lijf door collectief op te trekken. Ze hechten sterker dan vorige generaties aan traditionele familiebanden en aan trouw binnen relaties. Computers en mobieltjes zijn sociale machines geworden: via msn en sms staan ze voortdurend in contact met elkaar. Daaraan zie je volgens het boek dat de nieuwe generatie socialer is dan de voorgaande. Het boek van Boschma en Groen sloeg aan in Nederland. Serieuze media als de Volkskrant en NOVA pakten uit over het fenomeen generatie Einstein. Voor beoogd premier Wouter Bos was het boek zelfs aanleiding om jongeren actief te betrekken bij de verkiezingscampagne. Bij het in ontvangst nemen van het boekje stelde hij: Dit boek leert ons dat we de huidige generatie juist positief moeten benaderen. OPPERVLAKKIGER Toch staat niet iedereen te juichen bij de conclusies van Generatie Einstein. Het boek is een typisch verschijnsel van wiens brood men eet, wiens woord men spreekt, aldus dr. Gert Jan Hofstede van de leerstoelgroep Toegepaste informatiekunde, die zichzelf onder meer kwalificeert als generalist en cultuurpsycholoog. Als je iets van jongeren wil, is het natuurlijk lekker om ze te paaien met de opmerking dat ze slimmer zijn. Het argument dat de schrijvers gebruiken is dat de jongeren wel veranderd móeten zijn. De omgeving is immers zo veranderd. Maar moet je veranderen om in te spelen op de omgeving? Hofstede denkt dat wanneer je mensen op de proef stelt met nieuwe dingen, ze andere kwaliteiten gaan aanspreken om met de situatie om te kunnen gaan. Vroeger speelden meisjes met poppen en jongens wilden de baas zijn van het schoolplein. Nu spelen meisjes SIM s op de computer en jongens willen de beste zijn in online schietspelletjes. Vroeger hadden we het over de roddels in het dorp. Nu hebben we het erover wat die mensen in dat huis van Talpa gisteravond weer uitgespookt hebben. Het is gewoon weer een variatie op een thema. Ontwikkelingspsychologe Rita Kohnstamm denkt dat jongeren tegenwoordig inderdaad meer weten dan vroeger. De afgelopen generaties leren steeds meer Ze weten wel meer dan vroeger, het is alleen de vraag wat ze dóen met die kennis en langer en dat proces is al een tijd aan de gang. Ik geloof ook wel dat ze door de moderne media sneller informatie kunnen verwerken. Het is alleen de vraag wat je dóet met die kennis. Of ze slimmer zijn weet ik dus niet. Ik denk eigenlijk dat de flexibiliteit in hun denken hetzelfde is als bij eerdere generaties. Kohnstamm gelooft in elk geval niet dat de jeugd socialer of trouwer is geworden. Ik zie dat jongeren meer sociale vaardigheden bezitten dan vroeger. Ze praten makkelijker. Dat wil echter niet zeggen dat ze meer dan vroeger sociaal voelend of meelevend zijn. Ik zie eerder een soort oppervlakkigheid in relaties bij jongeren. Flexibiliteit is tegenwoordig een groot goed. Er is namelijk zo veel te kiezen. Mensen blijven ergens hangen zo lang als het leuk is of het een uitdaging blijft. Je moet je niet teveel vastleggen. Je moet weg kunnen. Op het eerste gezicht klinken volgens de ontwikkelingspsychologe flexibiliteit en oneindige keuzemogelijkheden aantrekkelijk. Maar op basis waarvan maak je die keuzes? Vroeger bepaalde de kerk, de politieke partij of de levensvisie van de ouders wat je moest doen, denken of vinden. Tegenwoordig schrikken ouders daarvoor terug. Dat moeten de kinderen zelf doen. Zo is iedereen maar van ervaring naar ervaring aan het hoppen om tot een visie te komen. Ik denk dat het makkelijker is om een visie opgelegd te krijgen waar je je vervolgens tegen kunt afzetten, dan om alles zelf te moeten uitvinden. Je loopt de kans om zoekende te blijven. GLADJANUSSEN Gezinssocioloog prof. Kees de Hoog is nog uitgesprokener in zijn kritiek. Dit is flauwe onzin. Ik haat dat: omdat jongeren beter kunnen omgaan met nieuwe technologie, ook meteen zeggen dat ze daarom slimmer zijn dan voorgaande generaties. Van die gladjanussen die dat beweren. Zonder echt empirisch onderzoek te doen. De Hoog ziet juist een aantal grote problemen in Nederland ontstaan. Op zich geloof ik wel dat in gezinnen met kinderen, de kinderen gewild zijn. Maar ze groeien vaak op met gescheiden ouders. Ze zijn bovendien een soort statussymbool geworden. De kinderen moeten enorm presteren, zodat de ouders kunnen vertellen hoe goed hun kind is. Dit soort waarden nemen de kinderen volgens de socioloog allemaal mee in hun eigen ontwikkeling. Maar kunnen ze niet juist daardoor kritischer en slimmer zijn geworden? Als je slim bent geef je toch geen drieduizend euro uit aan zo n scooter waar je jezelf mee te pletter rijdt? De gezinssocioloog neemt de ideologie van de schrijvers dan ook niet serieus. Als je hun ideeën volgt, behoort een huisvrouw ook tot de generatie Einstein. Al tv-kijkend de baby vertroetelen, boontjes doppen en door de vitrage de straat in de gaten houden. Nee, bureau Keesie moet in de hoek gaan staan. Ik snap niet dat respectabele organisaties zoals Wageningen UR hier intrappen. <

10 ACHTERGROND 10 STEMMEN/ WAGENINGS BELANG EERST

11 12 OKTOBER RESOURCE #07 Nee, wij van Resource beginnen geen eigen politieke partij. Wel lazen we de verkiezingsprogramma s van CDA, VVD, PvdA en SP, volgens de peilingen de vier grootste partijen in ons land. Onze conclusie: ben je het niet eens met de huidige koers van Wageningen UR, stem dan links. door WILLEM KOERT, foto GUY ACKERMANS COMPLIMENTJES VAN DE VVD Het lijkt wel of sommige passages in het verkiezingsprogramma van de VVD door Aalt Dijkhuizen zelf zijn geschreven. De VVD is zonder meer in zijn noppen met het huidige Wageningen, en de groene kennisreus krijgt in het overigens flinterdunne en met foto s opgesierde program het ene compliment na het andere. De Nederlandse universiteiten en hbo s moeten meer samenwerken, zegt de VVD. Check. Het hoger onderwijs moet samenwerken met bedrijven, niet in de laatste plaats met het MKB. De Kenniseconomie moet op stoom. Check. De VVD wil meer onderzoek naar de productie van duurzame energie door de land- en tuinbouwsector. Dat onderzoek gebeurt al, aldus het verkiezingsprogramma, in de Wageningse Food Valley waar universiteiten en innovatieve bedrijven samenwerken en laten zien hoe toonaangevend Nederland hierin is. Het is misschien niet helemaal conform de feiten, maar dat geeft niet. Check. Bovendien moeten patenten en octrooien mede gaan bepalen hoeveel geld onderzoeksinstellingen krijgen. Dat moet de raad van bestuur toch als muziek in de oren klinken. Volgens hardnekkige geruchten krijgen de juristen van Wageningen UR meer aanvragen voor patenten en octrooien op hun bureau dan ze lief is. Check. Als de liberalen dan ook nog opmerken dat ze geen bezwaren hebben tegen gentechnologie in voedsel, dan weet je genoeg. Onder kabinet Rutte gaan de trossen los voor de bv Wageningen. De vrijage tussen Wageningen en de VVD, dat is geen lust meer, nee, dat is pure liefde. Zelfs het jargon van de VVD doet denken aan de beleidstaal die de managers in Wageningen bezigen. De kluizen van de kennis moeten worden opengebroken, buldert de VVD. Of: Amerika en China weten nu de beste studenten en wetenschappers te lokken. Die moeten hier komen! Instellingen zullen daar op worden getoetst. Enige punt van zorg: zou kabinet Rutte Wageningen strafpunten geven nu Martijn Katan, Han Olff en Maarten Koornneef elders hun heenkomen hebben gezocht? CDA WIL ONDERNEMERSCHAP De christendemocraten beginnen in hun partijprogramma meteen al met compromissen. Het platteland moet groen blijven maar mag niet op slot. En het CDA wil de toepassing van genetische modificatie niet blokkeren, maar wil wel normen stellen. Een regering met CDA betekent dus brood op de plank voor de instituten, die mogen uitvogelen hoe deze compromissen eruit gaan zien. Ook goed voor de Wageningse huishoudboekjes is dat het CDA warm voorstander is van een investeringsplan, met een tijdshorizon van minimaal tien jaar, een langetermijnstrategie voor kennis en innovatie die de kenniseconomie meer fundament moeten geven. Focus daarin ligt op schoner produceren en biobrandstoffen in plaats van benzine en planten in plaats van olie voor de industrie. Misschien nog wel meer dan de VVD legt het CDA de nadruk op toegepast onderzoek, dat met een beetje hulp van de overheid ontstaat als universiteiten gaan samenwerken met bedrijven. De kongsi tussen bedrijven en wetenschappers moet leiden tot kennis waar ondernemers echt iets aan hebben. Dáár moet het geld van de overheid naartoe. De eerste geldstroom moet verder worden afgebogen naar de tweede. Ach ja. De christendemocratie wortelt nu eenmaal in een gedachtegoed dat al sinds Galileo Galileï niet zo n hoge pet op heeft van de fundamentele wetenschap. Net als de VVD pleit het CDA voor toenadering tussen hbo s en universiteiten. Ook binnen het hbo moet praktijkgeoriënteerd onderzoek een belangrijke bijdrage leveren aan de kenniscirculatie tussen hogescholen, bedrijven en instellingen. Het zal niemand verbazen dat in het programma van het CDA het collegegeld omhoog gaat. Een uniek programmapuntje van het CDA is het keuzevak Ondernemerschap, dat overal in het onderwijs, van het vmbo tot universiteit, zou moeten worden ingevoerd. Onder kabinet Rutte gaan de trossen los voor bv Wageningen GEEN FOOD&FLOWERS VOOR DE PVDA Net als VVD en CDA wil de PvdA een kenniseconomie waarin de wetenschap beter tot nut is van bedrijven. De PvdA gelooft weliswaar dat de overheid niet op de stoel van de ondernemers moet plaatsnemen, maar vindt wel dat de staat moet bemiddelen tussen bedrijven, wetenschap en onderwijs. Uiteraard hechten de sociaaldemocraten aan onderzoek dat gericht is op concrete toepassingen. Ze willen de toepassing van kennis stimuleren door technologische topinstituten, waar kennis en bedrijvigheid gebundeld worden. Goed nieuws voor instellingen als WCFS, zou je denken. Dat praktische onderzoek komt wellicht voor een belangrijk deel op het bordje van Wageningen. De PvdA wil namelijk meer natuurgebieden, meer promotie van gezonde voeding, en prominent in het programma meer onderzoek naar schone energie. Met gentechnologie mits die veilig is, de armoede bestrijdt en ons dieet verbetert heeft de PvdA geen moeite. In één zin samengevat: De overheid moet stimuleren dat de landbouw op dier- en milieuvriendelijke wijze gezonde producten voortbrengt. Net als de rechtse partijen vindt de PvdA dat het hoger onderwijs best wat meer mag vragen van zijn studenten. Een hoger opgeleide verdient immers veertig procent meer dan de doorsnee Nederlander. Studeren is toch hetzelfde als investeren? Tot zover de overeenkomsten tussen de PvdA en de huidige regeringspartijen. Er zijn ook opvallende verschillen. Zo zien de sociaaldemocraten weinig heil in het gehamer op flowers&food als economische speerpunt door kabinet Balkenende. Wetenschappelijke kwaliteit moet het primaire criterium voor financiering zijn, niet door de overheid aangewezen sleutelgebieden. De kenniseconomie is geen communistische planeconomie. Nog opmerkelijker is dat de PvdA, anders dan de VVD en het CDA, tien procent meer investeringen wil in het ongebonden en zuiver wetenschappelijk onderzoek. Het moet weer aantrekkelijk worden om onderzoeker of docent te worden op de universiteit, aldus het programma. SP KIEST VOOR FUNDAMENTEEL Wat bij de PvdA een sterke onderstroom in het programma is, is zonder meer de hoofdstroom bij de SP. De socialisten willen kwaliteit centraal stellen in het hoger onderwijs. Dat is nodig, schrijven de socialisten in hun programma. De bvficatie van het onderwijs heeft hbo s en universiteiten gereduceerd tot een anonieme industrie waarin persoonlijke aandacht en gedegen studie onmogelijk zijn geworden. De SP wil daarom dat studenten meer beurs krijgen en langer kunnen studeren. Als universiteiten topuniversiteit willen worden, dan verdienen ze aanmoediging, maar het moet afgelopen zijn met de gedachteloze concurrentie. Die is ontaard in een wedloop naar helemaal niks. De SP wil ook meer investeringen in onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek en wil waarborgen voor de onafhankelijkheid van onderzoekers en instellingen bij onderzoek in opdracht. Over instellingen gesproken: zodra premier Marijnissen zijn borstbeeld van voorzitter Mao in Het Torentje heeft geïnstalleerd, krijgt Alterra waarschijnlijk het verzoek of het mogelijk is in het Markermeer een groot natuurgebied te laten ontstaan. Stokpaardje van de SP. Ander onderzoek waarin de SP graag geld wil steken is dat naar vleesvervangers, schoner verpakkingsmateriaal en jawel onderzoek ten behoeve van de kenniseconomie. Zolang we dat overlaten aan het bedrijfsleven wordt het niks met de economische innovatie, aldus de SP. Bedrijven kijken alleen naar de korte termijn. De economie, heeft Marijnissen ooit gezegd, is nu eenmaal te belangrijk om aan bedrijven over te laten. <

12 REPORTAGE 12 IN BEELD foto s GUY ACKERMANS, tekst KORNÉ VERSLUIS Ongeveer honderd tuinders en andere belangstellenden bezochten op 4 oktober de informatiedag over MIPS-technologie in de kas van kwekerij RijnPlant in Naaldwijk. Plant Research International (PRI) werkt samen met het bedrijf Plant Dynamics al vijf jaar aan deze technologie die met behulp van laserlicht de gezondheidstoestand van planten vaststelt. Het MIPSapparaat (Multiple Imaging Plant Stress) werd vijf jaar geleden aangeschaft door investeringsfonds Mibiton. Het werd vorige week officieel overgedragen aan PRI en Plant Dynamics. Ad Schapendonk, directeur van Plant Dynamics, verwacht al snel toepassingen van de technologie in de Nederlandse kassen. Zo kan MIPS helpen bij het sorteren van planten. Ook zal de techniek worden gebruikt voor onderzoek. Schapendonk wil bijvoorbeeld kijken of het apparaat meer inzicht kan geven in de manier waarop kooldioxide wordt opgenomen door planten.

13 12 OKTOBER RESOURCE #07 OUDE KOEIEN UIT DE ARCHIEVEN VAN WAGENINGEN UR door KOEN MOONS PANIEK IN DEVENTER OVER VERHUIZING NAAR DORP Studenten van de Rijkshogere Landbouwschool in Deventer protesteren op het Binnenhof tegen de voorgenomen verhuizing naar Velp. Met stickers, een estafetteloop naar het Binnenhof en andere ludieke acties lieten studenten van de Deventer vestiging van Van Hall Larenstein in de jaren tachtig zien dat ze niet wilden dat hun school naar Velp verhuisde. Ze kregen hun zin: de locatie Deventer bleef zitten waar die zat. Voor zolang het duurde. Gerard Harleman was destijds student aan de Rijkshogere Landbouwschool in Deventer, zoals die toen nog heette. In 1988 werd ineens bekend dat we gingen fuseren en waarschijnlijk naar Velp zouden gaan. Er was meteen grote paniek, aldus Harleman. Deventer was een stad waar we erg van hielden. En dan zouden we naar het dorp Velp moeten. Dat was echt een achteruitgang. Ook de historische band met de stad speelde mee. De oude tropische landbouwschool heeft altijd in Deventer gezeten. De school was het jaar daarvoor al in gesprek met de agrarische hogescholen in Boskoop, Wageningen en Velp. Aanleiding was de STC-operatie in het hoger beroepsonderwijs, wat stond voor schaalvergroting, taakvergroting en concentratie. De drie scholen fuseerden tot Hogeschool Larenstein, met in eerste instantie als vestigingsplaats Velp. Dat laatste viel vooral in Deventer verkeerd. Studenten hielden allerlei ludieke acties, herinnert Harleman zich. We maakten stickers, en we hebben bij de IJsselbrug de plaatsnaamborden van Deventer vervangen door borden met Velp. Verder hielden we een handtekeningenactie. We hadden veel steun van de lokale bevolking, en van de burgemeester en het bedrijfsleven. Ook de docenten en de directie stonden achter ons. De grootste protestactie was die op het Binnenhof in Den Haag, waar de 24 duizend handtekeningen werden aangeboden aan de Tweede Kamer. Ze werden op een originele manier in Den Haag bezorgd. We hebben een estafetteloop gehouden van Deventer naar Den Haag. Om middernacht vertrok de eerste student uit Deventer. De laatste arriveerde s middags met de handtekeningen in Den Haag. Daar stonden honderdvijftig medestudenten, die met bussen naar de stad waren gekomen, op hem te wachten. Of het kwam door het protest van de studenten of toch door de lobby van onder meer de directie en de burgemeester; de Tweede Kamer besloot dat de school in Deventer moest blijven. De fusie tot Larenstein ging door, maar Deventer bleef als nevenvestiging bestaan. In de jaren erna werd het voortbestaan van de vestiging nog meerdere keren ter discussie gesteld. In 2002 besloot het college van bestuur van Van Hall Larenstein het product van weer een volgende fusie het schooltje te sluiten. Niet voor een verhuizing naar Velp, maar naar Wageningen. Het riep weerstand op bij menig docent en student, maar dat was niets vergeleken met de protesten in de jaren tachtig. Harleman noemt Wageningen op zich een mooie plek voor een landbouwhogeschool. Maar toch is het jammer. Ik zit bij de reünistenvereniging van Nji Sri en daar hebben we het er veel over gehad. Ik had het idee dat de reünisten er veel emotioneler onder waren dan de huidige studenten. Zij hebben ook wel geprotesteerd tegen de verhuizing, maar dat mag eigenlijk geen naam hebben. Voor ons leek het in ieder geval een stuk belangrijker. WERKPLEK WIE ZIT WAAR EN WAT DOET HIJ DAAR? INGI VOELT ZICH EEN ROLMOPS Energiek stapt ze door de fitnesszaal, Ingi Alofs. Ze is sportinstructrice van universitair sportcentrum de Bongerd in Wageningen. Ik houd toezicht en geef tips als mensen dat willen. Daarnaast is ze regelmatig te vinden in het naastgelegen zwembad waar ze les geeft aan studenten van zwemvereniging Aquifer. Haar aanstelling bij de Bongerd was volgens Ingi een typisch geval van being at the right place, at the right time. Want hoewel ze in 1992 de opleiding voor sportinstructeur afrondde aan het CIOS in Amsterdam, trok ze daarna eerst jarenlang als reisbegeleidster de wereld rond. Pas toen ik zwanger raakte, wilde ik gaan settelen in Nederland. Op zoek naar een andere baan kwam ze in 2003 terecht bij een uitzendbureau. Ik hoorde dat ze mensen wierven om te schoffelen bij Ouwehands Dierenpark in Rhenen. Dat leek me geweldig. Maar toen ze op het uitzendbureau hoorden dat Ingi sportinstructrice was, vertelden ze haar over een vacature bij de Bongerd. Hoewel deze vacature eigenlijk nog intern was, overtuigde haar cv de directeur en werd ze aangenomen. Inmiddels is Ingi weer zwanger. Hoewel het nauwelijks opvalt, voelt ze zich nu al een rolmops. Ik vind het vreselijk. Het belemmert me in mijn bewegingen. Ik word al hyper van stil zitten achter een bureau. Ingi wil sporten en wil ook anderen aan het sporten krijgen. Ze is momenteel nauw betrokken bij het opzetten van een medisch fitness programma, gericht op mensen met RSI of rugklachten. Mensen die fysiek iets minder zijn, fit krijgen. Dat vind ik extra leuk. De sporters komen toch wel sporten. / Laurien Holtjer foto Guy Ackermans

14 OPINIE 14 M.I.De verkiezingen voor de Tweede Kamer naderen met rasse schreden. Terwijl het kabinet Balkenende aan de laatste loodjes is begonnen en de politici hun spieren losmaken, vertellen acht Wageningers wat ze gaan stemmen. En waarom. WAT STEMT WAGENINGEN? door Willem Koert Ik geloof in de normen en waarden van het CDA De ChristenUnie heeft aandacht voor t platteland Als ik Marijnissen hoor denk ik altijd: hij heeft gelijk Sinds ik ouder, verstandig en wijs ben, is het VVD Dr. Sander Kersten, afdeling Humane Voeding Dr. Rien Komen, directeur bedrijfsvoering van de Social Sciences Group CDA. Ik kom uit een familie die al van oudsher CDA stemt, maar dat is geen goed argument. Ik stem ook CDA omdat ik geloof in de normen en waarden waar het CDA voor staat, al zie ik het debat hierover niet zo zitten. Tenslotte is het CDA de partij die nog het meeste heeft gedaan voor de successen die dit kabinet heeft geboekt. Dit kabinet heeft Nederland per slot van rekening weer vitaal gemaakt, voor zover dat kan in vier jaar. De economie groeit weer, en het begrotingstekort is teruggedrongen. Oké, oké, oké. Dat was ook het werk van Zalm. Balkenende vind ik een integere man Dr. Jan Dijkstra, leerstoelgroep Diervoeding Voor mij wordt het de ChristenUnie. De ChristenUnie is christelijk en sociaal, en heeft bovendien aandacht voor milieu, dierenwelzijn, genetische modificatie en de problematiek op het platteland. De ChristenUnie maakt werk van de problemen die jonge boeren ondervinden als ze een bedrijf overnemen, en denkt serieus na over hoe we de economie van arme landen kunnen stimuleren, zonder dat de natuur daar verder onder druk komt. Ja, ik weet ook wel dat er partijen zijn die meer kans maken om in de regering te komen. Maar ik stem niet voor de regering. Ik ga straks stemmen voor de samenstelling van ons parlement. Ik wil dat daar straks iemand zit die mijn standpunt vertegenwoordigt. Ik voel me het meeste thuis bij de ideeën van D66 Ing. Frank Menting, Centrum voor Genetische Bronnen Nederland Ik ben niet meer zo politiek bevlogen als vroeger, en ik volg de politiek ook niet meer zo intensief, maar het wordt de SP. Of ik er puur vanuit mijn eigenbelang verstandig aan doe om SP te stemmen weet ik niet. Wij hebben per slot van rekening een eigen huis, weet je. Maar het moet maar. Als ik Jan Marijnissen zie of hoor, dan denk ik bijna altijd: die man heeft gewoon gelijk. Een stem op PvdA is een stem voor een andere koers In mijn studententijd heb ik één keer progressief gestemd, maar sinds ik ouder, verstandig en wijs ben is het VVD. Dat heeft te niets te maken met het wetenschapsbeleid van die partij, maar meer met de filosofie van de VVD. Ik denk dat sommige mensen in deze samenleving een steuntje in de rug nodig hebben. Ze hebben geen betutteling nodig, maar een samenleving die ze stimuleert om initiatief te nemen en zichzelf te ontplooien. De zin van het leven is dat we dingen voor elkaar brengen, dat we uitgroeien tot meer dan wat we nu zijn. Je hoort vaak dat de VVD geen aandacht heeft voor de zwakkeren in de samenleving. Maar wat versta je onder zwakkeren? Ik denk niet dat iemand die al vijf jaar werkloos is behoefte heeft aan het stempel zwakker. Dat motiveert heus niet. Uiteindelijk heeft iedereen de behoefte om geprikkeld te worden, ik ook. Vandaar: VVD. Ik ben de zoon van een arbeider Dr. Greet Blom-Zandstra, Plant Research International Prof. Frans Kok, afdeling Humane voeding Prof. Ivonne Rietjens, afdeling Toxicologie Ik denk dat het CDA gaat worden. Balkenende vind ik een integere man, die de afgelopen regeerperiode via het innovatieplatform wetenschap en innovatie in ieder geval op de agenda heeft gezet. Maar misschien wordt het ook wel D66. Als je kijkt welke partij zich de afgelopen jaren het meest oprecht heeft ingezet voor onderwijs en wetenschap, dan is dat toch D66. Dat moet je ze nageven. Ing. Erik Toussaint, communicatie Plant Sciences Group Ik ben het nog steeds eens met de sociaal-liberale manier waarop D66 aankijkt tegen de democratie en milieuzaken. Goed, de partij heeft in het verleden domme dingen gedaan, en ik ben niet met alle bekende D66 ers even blij. Maar de ideeën waarbij ik me het meeste thuis voel zijn nog steeds die van D66. Ik tokkel tussen de PvdA en GroenLinks. Dat doe ik eigenlijk altijd. Voor de lokale politiek is GroenLinks een uitstekende partij. Maar als ik landelijk stem, houd ik er altijd rekening mee hoe groot een partij is, en hoe waarschijnlijk het is dat die partij gaat regeren. De PvdA is een grote partij, en een stem op de PvdA is een stem voor een andere koers: meer aandacht voor duurzaamheid en een grotere sociale betrokkenheid. Het probleem is dat ik Wouter Bos momenteel niet zo sterk vind. Hij is negatief. Voortdurend in de verdediging. Ik stem al sinds mijn 21ste PvdA. Dat is de partij waarbij de solidariteit en de duurzame economie nog het beste zijn gewaarborgd. De manier waarop deze regering het openbaar vervoer, de gezondheidszorg en de preventie van ziekten overlaat aan de markt, is te ver doorgeslagen. Dat soort dingen moet je garanderen, en dat kan alleen door overheidsinterventie. Een andere reden dat ik PvdA stem is dat ik de zoon van een arbeider ben. Ik weet ook wel dat dat op zichzelf geen goede reden is om sociaal-democraat te zijn. Maar het helpt wel.

15 12 OKTOBER RESOURCE #07 VISIE V.D.REDACTIE De overheid geeft niet voor niets belastingsvoordeel op groene beleggingen TEAKPLANTAGES Veel mensen die in teakplantages hebben belegd zijn hun geld kwijt. Toezichthouder AFM twijfelt aan de kwaliteiten van een aantal aanbieders van teakfondsen. Maar waarom beleggen mensen eigenlijk in teak? John Raggers, studiecoördinator van International Timber Trade aan hogeschool Van Hall Larenstein: De teakplantages zijn ontstaan doordat ondernemers een gat in de markt zagen. De vraag naar tropisch hardhout is groot en het aanbod neemt af. Teak is een boomsoort die hard kan groeien. Het vraagt dan wel goede groeiomstandigheden. Bij veel plantages is het echter maar de vraag of ze op de juiste bodems zijn aangeplant. Het volume van plantageteak in de wereld is nog niet zo groot, maar gaat sterk groeien. Een aantal jaar geleden zijn er vrij veel plantages ingericht. Daarvan komt nu het eerste hout op de markt. Dat is vooral dunningshout, dat zes tot acht jaar oud is en minder van kwaliteit. Het wordt voornamelijk verwerkt in parketvloeren en tuinmeubels. Het echte volume gaat uit de eindkap komen. Bij veel teakplantages vindt die na vijftien tot twintig jaar plaats. Ook dan is het aandeel juveniel hout nog hoog. Hoe langer de boom blijft staan, hoe meer kernhout zich vormt, dus hoe langer het staat, hoe beter. Minimaal 25 jaar is wellicht beter, maar de meeste beleggers willen niet zo lang wachten. Beleggen in hout heeft risico s: bomen kunnen last krijgen van ziektes, de markt voor het hout kan veranderen. Ook wordt en is er gewerkt aan nieuwe verduurzamingstechnieken, zodat alternatieven voor tropisch hout beschikbaar kunnen komen. Investeren in groen doe je meestal voor een beter milieu. Groeninvesteringen brengen hogere risico s met zich mee. De overheid geeft niet voor niets een belastingsvoordeel op groene beleggingen. Denk dus goed na als er geschermd wordt met hoge rendementen. Maar de vraag naar hout blijft groeien. Op de wereldmarkt zie je nu dat China overal partijen opkoopt, net als bij staal. Wereldwijd neemt het aantal plantages toe. In China worden jaarlijks ook grote oppervlaktes aangeplant. Hout blijft nodig als bouwmateriaal, maar ook voor energieopwekking zal hout een belangrijke rol blijven spelen. Er zijn ook teakplantages met FSC-keurmerk. Die worden ecologisch, economisch en sociaal duurzaam beheerd. Met rendementen hebben dit soort keurmerken niks te maken. Bij elke investering in plantages komen trouwens de geluiden zoals je die nu met teak hoort naar voren. / Yvonne de Hilster EINSTEIN KAN NIET REKENEN Het was een fraaie tegenstelling in het praatje dat voorzitter Doekle Terpstra van de HBO-raad hield tijdens zijn werkbezoek in Wageningen. Eerst sprak hij vol bewondering over de nieuwe generatie studenten in het hoger onderwijs. Zo was hij pas bij een opleiding geweest waar studenten leren computerspellen te programmeren. De docenten hadden hem verteld dat de studenten zoveel verder waren dan de zijzelf dat ze nauwelijks kennis over konden dragen. Conclusie van Terpstra: studenten moeten vooral competenties verwerven. De docent moet begeleiden, want de nieuwe generatie studenten is de oude docent zo ver vooruit dat diens kennis waardeloos is geworden. De moderne jongere, legde HR DE HOOG HOOGGELEERDE VROUWEN Het is natuurlijk een fluitje van een cent om het vrouwelijk hoogleraarschap te stimuleren. Daar hebben we de Raad van Bestuur niet voor nodig. We moeten bij de top beginnen. De opvolger van Kropff moet uiteraard een vrouw zijn. Dat is goed voor ons image en een toga met ambtsketen staat een vrouw veel beter dan een man. Daarom is het verstandig nu alvast een plaatsvervangende rectrix te benoemen. Het klimaat in het bestuursgebouw zal er in ieder geval beter door worden. Ook dient op het detail te worden gelet. Terpstra uit, is gewend om veel dingen tegelijk te doen en vindt klassiek onderwijs het saaiste dat hij op een dag moet doorstaan. Zonder het woord te noemen, beschreef hij wat reclamebureau Keesie de generatie Einstein noemt. Even later beklaagde Terpstra zich erover dat het toch van de gekke is dat minister Van der Hoeve wiskunde uit een aantal pakketten van havo en vwo wil halen, terwijl kersverse leerlingen van de pabo in groten getale falen op een rekentoets. De helft van de aankomende docenten met een havo-diploma op zak kan niet tippen aan het niveau van de betere leerling in de hoogste groep van het hoger onderwijs. Hoe zit het nou? Groeit er een briljante generatie op die door internet en mobiele telefoon zoveel sneller en socialer is dat oudere generaties slechts berustend kunnen toezien hoe zij aan alle kanten voorbijgestreefd worden? Of hebben we te maken met pubers die, afgeleid door msn en sms, niet eens meer hebben leren rekenen? Gezeur over de jeugd van tegenwoordig is waarschijnlijk al te horen sinds de steentijd. Klachten over ongemanierde pubers die niets meer kunnen en geen respect hebben voor anderen, kunnen met een korrel zout worden genomen. Maar de gedachte dat internet en mobiel een extra slimme en creatieve generatie Einstein hebben voortgebracht, is ook onzin. / Korné Versluis Henk van Ruitenbeek Gewone kinderopvang is voor vrouwelijke hoogleraren overbodig. Als de hoogleraar jong en briljant is, moet de universiteit gratis een au pair beschikbaar stellen. Kinderopvang is leuk, een au pair is nog veel leuker. Voorts moet natuurlijk het moederschap als een vorm van management worden gezien. Een hedendaags gezin besturen is weerbarstiger dan leidinggeven aan een leerstoelgroep. Een volgende stap is juist niet om veel vrouwen in een benoemingscommissie te laten plaatsnemen. Vrouwen kijken anders tegen vrouwen aan dan mannen. Het beste is om oudere mannen, die volwassen dochters hebben, in de commissie te benoemen. Zij kennen het leven en weten een vrouw op al haar kwaliteiten te beoordelen. Mijn vrouwelijke afgestudeerden worden in het echte bedrijfsleven in hun carrière vooral door oudere directeuren gesteund en niet door hun jongere chefs of door de vrouwelijke collega s. En wat er in het bedrijfsleven gebeurt, schijnt tegenwoordig altijd goed te zijn voor onze universiteit. / Kees de Hoog

16 INTERNATIONAL 20 North Korea wants to see how China and Japan react to its nuclear tests WORK PERMIT NO LONGER NEEDED Non-EU students studying at a Dutch university or polytechnic, will no longer need a special work permit to do an internship (stage) in this country. IN THE NEWS IT S DIFFICULT FOR CHINA TO BACK NORTH KOREA NOW The Dutch Council of Ministers reached agreement on the matter last week. The Netherlands hopes that easing the regulations for highly qualified foreigners will help strengthen the national knowledge economy. Until now employers had to apply for a special work permit for non-eu citizens, causing administrative problems, and forcing some students to do their internship in their home country. The arrangements for knowledge workers from outside the EU will also be adjusted, and the more flexible immigration regulations will allow highly educated foreigners to work in the Netherlands for a period of five years. In addition, university lecturers and postdocs will no longer have to fulfil the salary requirements of 45 thousand euros per year, or 33 thousand euros per year for those under thirty. These requirements were the biggest bottleneck. / HOP North Korea tested nuclear weapons this week, causing a wave of condemnation all over the world. How does Chinese PhD student Gao Ran see the matter? It is not politics that Gao Ran is reluctant to talk about, but his PhD research. He works at the Product Design and Quality Management Group on the relation between salt balances and protein gelation in milk, and his research is confidential. When it comes to politics, however, he is happy to talk. Of course I hope for peace between China and North Korea. I think the nuclear test that North Korea has undertaken disturbs the stability and safety in the region. North Korea should develop its economy instead of its military, says Ran. But North Korea probably wants to increase its military power, and I think there is also a strategic reason behind it to see how China and Japan react, says Ran. This last is especially a pity, thinks Ran, as relations between North and South Korea have been improving in the last few years. As for China, the nuclear tests make for a bit of an embarrassing situation, Ran says. Both being communist countries, China is a traditional ally of North Korea, they share a long history. Even now, China is North Korea s main source of energy and food. However, China has changed rapidly in many ways recently, says Ran, while North Korea has remained the same. That makes it difficult for China to back North Korea now. Twenty years ago, everybody in China had the same beliefs, Ran explains. Everybody was a member of the communist party. Now that has changed. I still believe in Communism, but I am not a member of the Communist Party. My parents are, but I m not. Young people feel free nowadays to choose whether they become a member or not. People are free to be Buddhist or Christian as well. Others like me say: I believe in myself. And people want a better life, because they know it is possible. WHAT S ON IN WAGENINGEN Thursday 12 October / Debate on GMO crops: Views and perceptions of Africa s small-scale farmers. LA / To mark the day of racial diversity OLAH shows Buscando el Azul (Searching for Blue), a film about a young man from the Amazon jungle. Followed by discussion / The Colours of Vietnam, theatre concert in the Junushoff / The Wayward Cloud, Chinese film in Mandarin, Movie W, LA / KSV International Party at KSV Franciscus Xaverius, Stadsbrink / International Student Party at Unitas / Student House Evening in Café het Gat. DJ Fuser. Friday 13 October / Blauw en Terra theatre and dance performance by Lorenzo Borella, Theater t Hemeltje, De Wilde Wereld / French film Zazie dans le metro, Movie W, LA13. Saturday 14 October / Dance to music from the 70s, 80s and 90s in the Junushoff foyer / Peace, love and happiness at the Unitas Hippy Party. Ran thinks that these changes have passed North Korea by. North Korea has isolated itself from the world, while China has done the opposite and joined the big family of the world. China is growing stronger economically and is undergoing rapid development. Many Chinese are visiting other countries, like I am, and foreign companies are entering China. Many young people in China are becoming influenced by the west and I think that is positive. Politically China is changing as well, Ran says. But that doesn t mean that China will interfere with North Korea: We never interfere with the internal affairs of other countries by military invasion. We hope to do our best to keep the world peaceful through communication or negotiation on an equal basis. We are not like some countries that say to another country we don t like what s going on here and simply invade it. I know we have our own human rights issue, but this is improving, and I am quite confident that the Chinese people will have a better life in the future because our government is working hard on it. Remember also that we have to feed a lot of people and it is difficult to achieve this in the western way. Having enough food is a human right as well, and China is working hard on that, is the message that Ran emphasises. Tuesday 17 October / Debate on nanotechnology and the poor at Biotechnion. Thursday 19 October / Intercultural dinner at WSO, Arion. The theme is Pie & Prejudice, and promises to be amusing and confronting. Mail before 16 October wso@wur.nl to join the fun. Gao Ran / photo Guy Ackermans For Ran personally, being in Wageningen is an opportunity to get to learn about western culture. As I now know both cultures, I am able to compare them, which puts me in a position to choose which culture I like best. I would like people who have opinions about China to do the same. Just go to China and see it for yourself, before you judge. / Joris Tielens

17 12 OCTOBER RESOURCE #07 BIOTECH COMPANIES ARE MAKING PLANT BREEDING IMPOSSIBLE CAREER Daniel Prieto, from Argentina, MSc Soil and Water, 1983: In 1985 I moved with my wife Christina Angueira (also Soil and Water, 1983) and our two sons from Uruguay to Argentina. We both joined the National Institute for Agriculture Technology (INTA) as researchers. I do research on irrigation, drainage, soil salinity and rain-fed water harvesting, and coordinate the national programme on water resources. I also receive students from Wageningen doing fieldwork here. My main driving force has been to make a contribution to society by improving my specialist knowledge. In December I ll defend my PhD thesis: Professor Linden Vincent of the Irrigation and Water Engineering Group is my mentor. The MSc course was a challenge, but gave me a solid technical background and a holistic vision of water resources management including the social component. / YdH Biotech companies are misusing patent laws, says Niels Louwaars. They are not satisfied with just patenting a gene that they have introduced into a plant, instead they want to control the use of the entire plant. This is a dangerous development, especially now that the American government is putting pressure on the EU and developing countries to introduce stricter patent laws. Louwaars, who works at the Centre for Genetic Resources, The Netherlands, fears what might happen if a strong block like the US gets its way. Imagine: A biotech company introduces a Bt-gene, that provides resistance against moths, into a maize plant, says Louwaars. And imagine that the same company then applies for a patent on the new plant. Depending on the legislation, the patent is valid not only for the new gene, but also for the entire organism. That means the whole plant. One of the consequences is that the plant breeders are not able to use the plant for further cross breeding, not even if they breed the new gene out. Louwaars recently published an article on the Intellectual Property Watch website, in which he warns of the consequences of this trend. The plant in which the new gene is placed is the product of years of selective breeding, explains Louwaars. It is excellent material for breeding an improved generation of plants. Throughout the history of plant breeding the key has been that breeders build upon the work of their predecessors, and also on that of their competitors. But if the biotech companies patent a plant with a new gene, they are taking the material away from the breeders. If this trend continues, breeders will soon have to turn to seed banks for old genetic materials, and start again from scratch to breed new varieties. That can take as long as fifteen years. This is why Louwaars is arguing for the inclusion of exemption clauses for breeders. My suggestion is that breeders should be allowed to do cross-breeding with patented plants. As long as the new gene belonging to the patent-holder is still in the plant, the plant should not be allowed on the market. But once the gene is bred out, commercialisation should be permitted. Louwaars was invited to explain his ideas to the WTO in Geneva recently. There were representatives from the private sector there as well, he adds. My remarks did not pass unnoticed. / WK MOON CAKES/ Last Friday, Chinese students studying in Wageningen came together at the International Club in the Haarweg to celebrate the Mid-Autumn festival. Every year on the fifteenth day of the eighth month of the lunar calendar, they celebrate the moon being at its fullest and brightest. Traditionally, family and friends gather to sing, dance and eat special Chinese cakes in the shape of the moon. As making them takes quite some effort, the Chinese Association of Students and Scholars in Wageningen (CASSW) ordered them specially from a Chinese shop in Amsterdam. / LH, Photo GA SOYA TRADE A THREAT TO RAINFOREST Does soya cultivation lead to deforestation in Argentina and Brazil? The question was posed by the Dutch Ministry of Agriculture. It certainly does, is LEI s answer, if not directly, then indirectly. And the intensive Dutch livestock sector is still a big consumer of soya for animal feed, even though most of the soya from Latin American now goes to China. The economics research institute LEI made a survey of the soya chain for the ministry of agriculture, upon which the latter could base discussions. Pressure groups such as Milieudefensie are a vocal lobby against factory farming. However, they are not only concerned about animal suffering, but also deforestation in Argentina and Brazil. The LEI report confirms that the cultivation of soya in these countries leads to the felling of rainforest. In Argentina there is a direct relation between the increased cultivation of soya and deforestation. In Brazil the relation is indirect, according to the LEI report. Forest is not cut down to grow soya, but to make land available for extensive cattle grazing, and the land that was previously used for livestock is turned over to soya cultivation. Soya is important to the economies of both countries. Soya exports account for a quarter of all Argentina s exports; for Brazil the proportion is about a tenth. According to Siemen van Berkum, a researcher at LEI, both Argentina and Brazil could increase their soya production without cutting down more rainforest. For example, they could rotate more between arable and livestock farming in the Brazilian Cerrado. But so far this hasn t happened, because it s cheaper for soya farmers to cut down new forest than to use existing land more efficiently. According to Van Berkum there is a lack of legislation concerning land ownership and forest protection. Where there is protection on paper, enforcement is hampered by bribery and corruption at local government level. It is clearly a lucrative business, and there is no end in sight yet to the increasing demand for soya. Until 2002, Europe was the biggest importer, but now China has risen to first place. Nevertheless soya imports in Europe remain high. Nine million tons a year enter Europe through the port of Rotterdam. Two-thirds of this goes on, in processed or unprocessed form, to other countries. That still leaves a third that is used as feed for the intensive Dutch livestock sector. This makes the Netherlands the biggest importer of soya beans and soya meal, a by-product from soya oil production. The meal is used as animal feed. And if the Dutch intensive livestock sector were to disappear, would that save the rainforest in Brazil and Argentina? No, says Van Berkum, Demand from China is already far higher. Milieudefensie takes a different view. The Netherlands remains the second biggest importer of soya in the world. It is strange to excuse yourself by pointing to a worse offender, says Wouter van Eck, the campaign leader at the environmental organisation. / JT

18 STUDENT 22 > Een drilpudding heeft in het Duitse Halle tot opschudding geleid. Voetgangers belden het alarmnummer toen zij op straat een rode, geleiachtige massa zagen. De politie rukte uit met vier voertuigen. Een speciaal team van twaalf agenten grendelde de omgeving af. Het gevreesde object bleek een dessert dat door een bezoeker van een bruiloftsfeest op straat was gekwakt. De bruidegom heeft de pudding opgeruimd. Misschien een ideetje voor de paardengroep van De Veetelers. Het 12-jarige paard Peggy is een vaste klant van het Alexandra Hotel in het Noord-Engelse Jarrow. Ze drinkt graag een biertje aan de bar. Het paard werd aanvankelijk door de eigenaar tijdens het barbezoek buiten vastgebonden, maar volgde hem op een dag tot bij de toog. Ze heeft nu een vast plaatsje aan de bar en zou zich beter gedragen dan veel andere dames die de gelegenheid bezoeken. STEEDS MEER STUDENTEN LENEN Het aantal studenten en scholieren dat geld leent van de IB-Groep is de afgelopen drie jaar fors toegenomen. In augustus van dit jaar hadden meer dan 120 duizend jongeren een lening, tegen nog geen 74 duizend in De meesten van deze studenten in het hoger onderwijs en het mbo bijna 116 duizend lenen het maximale bedrag, blijkt uit de gegevens van de Groningse beurzenvertrekker. Bijna 86 duizend van hen krijgen nog een prestatiebeurs van maximaal 475 euro, en lenen per maand 266 euro extra. De resterende dertigduizend studenten met een maximale lening hebben, na vier jaar beurs, geen recht meer op gewone studiefinanciering. Zij lenen maandelijks bijna achthonderd euro van de IB-Groep. Een verklaring voor de stijging van het aantal leningen heeft de IB-Groep niet. Een woordvoerder wijst er op dat de studentenpopulatie de afgelopen drie jaar ook is gegroeid. Van 529 duizend in naar 634 duizend in Toch is het aandeel lenende studenten en scholieren gegroeid van dertien naar negentien procent. LSVb-voorzitter Irene van den Broek weet wel hoe het komt. Studeren is de laatste jaren veel duurder geworden. Dus kunnen studenten kiezen: werken of lenen. Dat meer mensen er voor kiezen om te lenen, betekent dat ze meer tijd in hun studie steken. Maar aan de andere kant moet je je ook afvragen of het wel normaal is dat zoveel jonge mensen zich al zo diep in de schulden moeten steken om hun studie te betalen. Vooral studenten die uit armere gezinnen komen schrikken er voor terug om duizenden euro s te lenen. Voorlichting helpt, denkt Van den Broek. Maar daarnaast moeten politici echt eens wat gaan doen aan de basisbeurs, want 245 euro per maand is veel te weinig. Men gaat bij de berekening van dit bedrag bijvoorbeeld uit van kamerhuur van 150 euro per maand: een zwaar achterhaald bedrag. / HOP WAGENINGEN HEEFT LEUKSTE VERENIGINGEN Amsterdam en Groningen zijn de leukste studentensteden van Nederland. Zij krijgen een 8,1 en 8,0 van hun studenten, die vooral blij zijn met het uitgaansleven. De leukste studentenverenigingen zijn te vinden in Wageningen en Groningen. EVALUATIE VAN VAKKEN VIA INTERNET Wageningen Universiteit evalueert vakken voortaan digitaal. De bekende papieren Muggenenquête die studenten na een tentamen kregen uitgereikt, heeft plaatsgemaakt voor een mailtje met daarin een link en een password. Daarmee krijgen studenten toegang tot een digitale vragenlijst. Ze hebben drie weken de tijd om die in te vullen. De verandering is een manier om de dienstverlening aan docenten en studenten te verbeteren, zeggen Jan Steen en Coco van der Wolk van Onderwijs & Onderzoek. Het wordt nu voor studenten erg gemakkelijk om even de enquête in te vullen, zegt Steen. Voor docenten is het een voordeel dat ze met het nieuwe systeem meer en specifiekere vragen kunnen toevoegen aan de lijst. En doordat het rapport van de evaluatie nu sneller beschikbaar is, kunnen docenten de resultaten ook meteen gebruiken bij de voorbereiding op de volgende periode. De evaluatie via internet maakt ook onderdeel uit van de bezuiniging op de overhead die nu gaande is. De verwerking van de papieren enquêtes kostte veel tijd en mankracht. Door het digitaliseren van het proces kan er volgens het tweetal nu meer met minder geld. Met een druk op de knop worden de resultaten verwerkt tot een rapport, waar dit vroeger weken kon duren. Van der Wolk houdt rekening met eventuele kinderziekten in het nieuwe systeem. Maar ze heeft geen aanwijzingen dat de respons drastisch zal dalen doordat studenten de enquête niet meer krijgen maar moeten opzoeken. We hebben de laatste periode van het vorige academische jaar een proef gehouden bij vier vakken. De evaluatie via internet was zowel wat betreft het aantal studenten dat hem invulde als de inhoud van de antwoorden, vergelijkbaar met de enquête die tijdens het tentamen is ingevuld. Het tweetal is tevreden met een respons van zestig procent. Misschien gaan we zien dat de mensen die neutraal tegenover een vak staan minder zullen reageren, zegt Steen. Maar studenten die een vak sterk positief of negatief beoordelen, reageren toch wel. Mensen met een mening willen die graag laten horen. Het project wordt na één jaar beoordeeld. Dan wordt onder meer vastgesteld of de respons hoog genoeg is. / TH EEN CABARETIER OP DE RAND VAN JE BED Een studentenkamer van vijftien vierkante meter als concertzaal? Een cabaretier op de rand van je bed? Het kan. Op 9 november stellen tien studenten in Wageningen hun kamer beschikbaar aan muzikanten en theaterartiesten. De organisatie van het evenement, genaamd Roomservice, ligt bij Studium Generale. We willen zo theater naar de studenten toe brengen, zegt Welmoed Bruinsma, coördinator van het festival. Bruinsma verzorgt de culturele tak van Studium Generale en hoorde van een vergelijkbaar evenement in Nijmegen waar theater- en muziekoptredens bij studenten op kamers plaatsvonden. Ik dacht meteen: dat wil ik ook! De optredens op 9 november vinden in drie rondes plaats. Studenten fietsen van kamer naar kamer. Omdat studentenkamers nu eenmaal niet zo groot zijn, is er beperkt ruimte voor publiek. Op maandag 16 oktober begint de kaartverkoop. Na afloop van de optredens is er een groot feest in cultureel centrum de Wilde Wereld. / LH Studenten uit die plaatsen waarderen hun eigen clubjes met een acht. Dat blijkt uit de database Studie Keuze Informatie van het onderzoekscentrum Choice, die ten grondslag ligt aan de jongste Keuzegids Hoger Onderwijs. Zo n vijftigduizend studenten gaven hun mening over hun opleiding, maar ook over de horeca, de cultuur en het verenigingsleven in hun stad. / HOP TAPPEN/ Alle dertig aanwezige leden van studentenvereniging Arboricultura in Velp mochten dinsdag 10 oktober zelf hun biertje tappen. Een vertegenwoordiger van huisleverancier Bavaria onderwierp de leden die avond aan een bierquiz en gaf instructies over het tappen en serveren van een biertje. Daarna mochten de hogeschoolstudenten zelf gaan oefenen. Bavaria zorgde voor gratis oefenmateriaal. / KM, foto JB

19 12 OKTOBER RESOURCE #07 De Vrije Universiteit en het VU Medisch Centrum willen op de plek van de hortus botanicus nieuwe gebouwen neerzetten. Een lid van de ondernemingsraad stelt voor om in dat geval de planten uit de hortus over de campus te verspreiden. Fraaie cactussen in de ontvangsthal, palmen in de kantine en een bonsaiuitleen voor medewerkers. De campus in Buitenveldert wordt gewoon iets bijzonders! Het Delftse universiteitsblad Delta interviewt techniekstudenten die naar Wageningen zijn gegaan om zich daar te specialiseren in de biomechanica. Bij experimenteel dierkundige prof. Johan van Leeuwen (foto) onderzoeken ze libellenvleugels, bouwen ze zwemtunnels of zelfzwemmende robotvissen. Ze vinden de Wageningers wel vreemd: van het type verstrooide professor. De sfeer is weliswaar rustiger en vriendelijker dan in Delft, maar er zijn kamers vol sprinkhanen en er hangen vreemde luchtjes. Meestal zijn ze saai, de verplichte stellingen die promovendi bij hun proefschrift voegen. Maar soms ook niet. Neem deze van Martijn Fox: Dankzij het beleid van minister Verdonk heeft de oud-hollandse uitdrukking sparen voor je uitzet een geheel nieuwe dimensie gekregen. Of de oneliner van Simone Eussen: Mensen die zeggen dat geld niet gelukkig maakt weten niet waar de leuke winkels zijn. / GvM HET ECHTE WERK Deze tekening siert de cover van Daan Vreugdehils afstudeerverslag. VOSSEN WEREN MET STANK PLU/ De receptionistes van hogeschool Van Hall Larenstein in Velp kregen de schrik van hun leven toen dinsdag 10 oktober een paraplu het glazen dakje boven de receptie doorboorde. Ik hoorde ineens een harde knal, ik dacht dat mijn collega belaagd werd, zegt receptioniste Hellen Tromper. Toen zag ik een enorme punt uit het dak steken en de vloer lag vol splinters. Even later komt een student droog vertellen dat ie zijn paraplu van de trap had laten vallen. Maar hij hoefde m niet meteen terug, zei hij er nog bij. / tekst en foto s KM (INGEZONDEN MEDEDELING) Daan Vreugdenhil is student Diermanagement op hogeschool Van Hall Larenstein in Leeuwarden. Tijdens zijn afstudeeronderzoek experimenteerde hij met het gebruik van geurstoffen om vossen weg te houden van weidevogelnesten. Wij deden het onderzoek in het Zuidelijk Westerkwartier, een gebied in West-Groningen waar Staatsbosbeheer en de Agrarische Natuurvereniging De Eendracht nauw samenwerken om weidevogels te beschermen. Het is een gebied met een relatief hoge weidevogeldichtheid, maar predatoren zoals vos en hermelijn nemen hier sterk in aantal toe. De organisaties hadden Van Hall Larenstein gevraagd om naar een oplossing te zoeken. Mijn begeleider besloot proeven te doen met geurstoffen. Die worden bijvoorbeeld in Duitsland al gebruikt langs wegen om herbivoren af te schrikken. De geurstof die wij hebben gebruikt heet Duftzaun en bevat de territoriumgeuren van beer, wolf, lynx en mens. Het is een synthetisch middel in een purschuim dat we rond de nesten van weidevogels hebben gelegd. We hebben voor het onderzoek vijf weken in een tentje geslapen bij Staatsbosbeheer. Elke ochtend gingen we vroeg het veld in om nesten te zoeken. Dat viel niet mee; op één dag vonden we maar vijf of zes nesten. De helft van de nesten hebben we behandeld met die geurstof. Zo n drie meter van het nest legden we in elke windrichting een plankje neer met daarop purschuim waar we de geurstof op hadden aangebracht. Het purschuim houdt die geur vier tot zes weken vast. We hebben ook een gebied helemaal omheind met geurstoffen, om te kijken of daarmee in een keer het hele gebied beschermd zou kunnen worden tegen vossen. Dat bleek trouwens niet te werken. Behandelde nesten werden wel minder vaak leeggeroofd dan onbehandelde nesten. Het verschil is echter niet significant, dus we hebben nog geen bewijs dat het werkt. Daarvoor is de steekproef ook te klein. Een grotere steekproef zal een beter beeld geven. We hebben ook nog gezocht naar resten van de eieren. Aan de hand daarvan konden we de predatoren bepalen. Het bleek dat een heel scala aan predatoren actief is. Helaas kunnen we niet bepalen uit welk nest die specifieke resten afkomstig zijn. Dus we kunnen ook niet vaststellen bij welke roofdieren de geurstof werkt en bij welke niet. Er moet dus nog veel meer onderzoek gedaan worden, maar we hebben wel een positief beeld gekregen. Er is inmiddels meer interesse. Ik ga deze week een praatje houden voor een agrarische natuurvereniging in Friesland. Die zijn erg geïnteresseerd in deze methode en willen misschien komend jaar ook gaan experimenteren. Het is leuk als mensen zoveel aandacht hebben voor je onderzoek. Bij onze presentatie zat vijftig man in de zaal. Sommigen kwamen er helemaal voor uit Roermond. Dan heb je toch wel het gevoel dat je met iets interessants bezig bent geweest. / Koen Moons

20 STUDENT 24 RESOURCE #07 PRIKBORD VOOR JE MOOISTE FOTO, JE EERSTE VERHAAL, JE EIGEN CARTOON Studentenvereniging Osiris uit Leeuwarden is afgelopen weekend naar Schiermonnikoog geweest, net als ieder jaar. Tijdens dit traditionele Schierweekend kunnen eerstejaars en ouderejaars elkaar beter leren kennen. Op deze foto liggen twee Osirisleden te relaxen aan de Berkerplas, waar de studenten de zaterdagmiddag doorbrachten. Verder werd er gefeest in de kampeerboerderij en in de plaatselijke discotheek, waarbij we met Osirisliederen de muziek overstemden, aldus Emil Kuijs. Op zondag was de traditionele veiling van alle bezittingen die studenten in de boerderij op de grond hadden laten liggen. De opbrengst bestemd voor de de verenigingkas was zevenhonderd euro. / KM GESNAPT WIE? Stefan Weideveld, eerstejaars Bos- en natuurbeheer, hogeschool Van Hall Larenstein NICOLETTE AFFAIRE MET DE TUINMAN Vroeger verzon mijn zusje altijd de meest fantastische verhalen. Ze was er erg goed in om alle aandacht voor zich op te eisen omdat ze bijvoorbeeld een mop had bedacht. Dat betekende in de praktijk dat ze een eindeloos verhaal ophing en maar door bleef verzinnen tot iemand meestal ik in opstand kwam. Op een goede dag kwam er een soap op tv, en Bes zei dat ze hem al kende. We waren zeer benieuwd naar de afloop ervan en daar begon ze over te vertellen. Ik herinner me dat we een halve dag in de auto geboeid zaten te luisteren naar verhalen over de jonge Tomas die zou trouwen met Monica die per ongeluk zwanger was en stiekem een vreselijke ziekte had. Over het slechte huwelijk van Elisabeth, de rijke vrouw die een affaire kreeg met de tuinman. De volgende dag gingen we natuurlijk kijken. We hebben echt zitten brullen van het lachen bij de tv toen we erachter kwamen dat Bes alles had verzonnen. Ik voelde een mengsel van schaamte en trots voor dat fantastische schepsel. Zeker een affaire met de tuinman is bij ons thuis nog steeds een staande uitdrukking voor een verhaal dat zo fantastisch klinkt dat het eigenlijk niet waar kan zijn. Intussen hebben mijn twee zussen en ik al heel wat echte affaires gehad, we zijn immers alledrie bloedmooi... Als het een tijdje voorduurt krijgen de mannen ook allemaal een bijnaam. De laatste jaren passeerden bijvoorbeeld Jagein, de snippervrind, de nietsnut, de woest aantrekkelijke Noorman, de ouwe kale en Methusalem. Een tuinman heeft er nog niet bij gezeten, terwijl mijn zussen dat wel verwachten. Ik woon immers in het landelijke Wageningen waar je naast agrariërs ook vast veel tuinmannen hebt. Maar behalve een koddige kabouter was er niemand die mijn onkruid wilde wieden. Tot gisteren. Ik zat in de kroeg het verdriet van een verloren wedstrijd weg te drinken en kwam in gesprek met een getrouwde man die me voorstelde een affaire te beginnen. Een tuinman. / Nicolette Meerstadt WAAR? Voor de hogeschool in Velp, druipend van de regen. NAT? M n jas is helemaal doorweekt, mijn T-shirt en broek zijn nat en mijn haren zijn zeiknat. VERRE REIS GEMAAKT? Ik woon bij mijn ouders in Bemmel. Vanmorgen heb ik eerst twintig minuten door de regen naar Elst gefietst. Toen de trein genomen en weer in de regen van station Velp naar school gefietst. Zomers is het heel lekker om te fietsen, alleen nu even niet. Maar ja, volgende keer maar een regenpak aantrekken, of in ieder geval een winterjas. EN WAT GA JE NU DOEN? Ik ga met mijn groep aan een project werken. Maar eerst een warme bak koffie. / KM