Het glutenvrije dieet
|
|
- Brecht Kok
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Het glutenvrije dieet
2 Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) o (0223) o (0223) o (0223)
3 Inhoud pag. Wat is coeliakie?... 3 Gevolgen van coeliakie... 4 Coeliakie bij baby s... 5 Behandeling van coeliakie... 6 Glutenvrije voeding... 7 Etiketten lezen... 9 Glutenvrije dieetproducten Dieetonkosten vergoeding Patiëntenvereniging Informatie Bijlage 1: Richtlijnen basisvoeding
4 Wat is coeliakie? Coeliakie (spreek uit: seuliakíe) is een chronische ziekte waarbij het lichaam overgevoelig is voor gluten. Gluten is een eiwitbestanddeel dat voorkomt in tarwe, haver, rogge, gerst, spelt en kamut. Als iemand met coeliakie iets eet of drinkt dat met één van deze graansoorten is bereid, leidt dat tot beschadiging van de darmvlokken in de dunne darm en ontsteking van het darmslijmvlies. Daardoor kan de darm zijn werk niet meer goed doen. Slechte opname van de voedingsstoffen uit het voedsel kan een gevolg zijn. Hoe coeliakie ontstaat is nog onbekend. Waarschijnlijk spelen genetische factoren een belangrijke rol. De diagnose is slechts met zekerheid te stellen door het nemen van een dunne-darmbiopt met de gastroscoop. Hoe vaak komt het voor Geschat wordt dat 1 op de 150 inwoners van Nederland coeliakie heeft. In Nederland zijn naar schatting coeliakie patiënten, maar tot nu toe is slechts bij circa mensen de diagnose gesteld. Er zijn dus nog veel mensen die niet weten dat ze coeliakie hebben. Coeliakie komt overigens vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en kan zich op alle leeftijden openbaren. Ongeveer een kwart van de patiënten wordt op kinderleeftijd gediagnosticeerd, een kwart op oudere leeftijd (> 60 jaar) en de grootste groep betreft vrouwen in de vruchtbare leeftijd. 3
5 Gevolgen van coeliakie Een onbehandelde coeliakie geeft een verhoogde kans op het ontstaan van kwaadaardige afwijkingen van de dunne darm en een grotere kans op osteoporose. Hiernaast kan het een miskraam veroorzaken. Voedingsstoffen kunnen niet meer goed worden opgenomen in het lichaam en dit kan leiden tot diarree, ijzergebreksanemie, moeheid, lusteloosheid en gewichtsverlies. Ook huidafwijkingen (dermatitis herpetiformis) of een (tijdelijke) lactose-intolerantie kunnen een gevolg zijn. De ernst van de klachten hangt af van de lengte van de resterende gezonde darm en de eventueel optredende lactose-intolerantie. Mogelijke symptomen zijn: chronische diarree verstopping smeuïge, stinkende ontlasting overmatige ontlasting (zogenaamde remsporen) depressiviteit opgeblazen gevoel buikpijn misselijkheid gewichtsverlies winderigheid botontkalking bloedarmoede vermoeidheid humeurigheid onvruchtbaarheid miskramen neurologische afwijkingen 4
6 Coeliakie bij baby s Bij baby's kunnen klachten van het maag-darmkanaal optreden wanneer overgegaan wordt van borstvoeding naar introductie van gluten vanaf de zesde levensmaand. Denk hierbij aan het geven van een 'broodkorst', pap op basis van tarwebloem. Andere symptomen bij jonge kinderen kunnen zijn: - opgezette buik - dunne armen en benen - achterblijven in gewicht en groei - blijvend gewichtsverlies - huilerigheid - vertraagde puberteit - bloedarmoede - afwijkingen aan het tandglazuur - aften in de mond Eerstegraads familieleden van patiënten hebben een kans van ongeveer 10% om ook coeliakie te hebben of te krijgen. 5
7 Behandeling van coeliakie De behandeling van coeliakie bestaat uit het levenslang volgen van een glutenvrij dieet. Voeding dat gluten of sporen van gluten bevat, beschadigt het slijmvlies van de dunne darm bij mensen met coeliakie. Bij een strikt glutenvrije voeding kunnen de darmvlokken zich weer herstellen. Kleine hoeveelheden gluten kunnen de ziekte doen opvlammen. Door glutenvrij te eten, heeft de darmwand van mensen met coeliakie tijd om te genezen. Hierdoor worden belangrijke voedingsstoffen weer opgenomen en zullen klachten verminderen en uitblijven. Hoe lang duurt het voordat de klachten over zijn Hier kan geen standaard antwoord op worden geven. Na de diagnose coeliakie is het verschillend per persoon, hoe snel er wordt gereageerd op een glutenvrij dieet. De meest mensen zullen in slechts enkele dagen een verbetering voelen. Klachten zoals misselijkheid, diarree, moeheid en een opgeblazen gevoel zullen binnen enkele weken verdwijnen. Soms kan het langer duren voordat klachten verminderen of helemaal verdwijnen. De tijd die nodig is voordat de darmwand helemaal is hersteld kan variëren van een aantal maanden tot jaren. 6
8 Glutenvrije voeding Glutenbevattende producten zijn o.a. brood, beschuit, crackers, pizza, pasta, paneermeel, koek, cake en taart. Gluten kan ook voorkomen in minder voor de hand liggende producten (bijvoorbeeld als bindmiddel): vlees(waren), nagerechten, kant-en-klaargerechten, bouillon, soepen, sausen, snacks (kroketten, frikadellen etc.), snoep, drop en hagelslag, doordat een graanproduct als bindmiddel is gebruikt. In Nederland worden haver en haverproducten afgeraden vanwege het hoge risico op besmetting met glutenbevattende granen tijdens productie. Er zijn veel voedingsmiddelen waar u uit kunt kiezen bij een glutenvrij dieet. Het glutenvrije dieet is onder te verdelen in drie categorieën: 1. Voedingsmiddelen die van nature glutenvrij zijn zoals: (zilvervlies)rijst, aardappelen, polenta, quinoa, millet, sorghum, maïs, vlees/vis/kip (mits ongemarineerd en ongepaneerd), eieren, Nederlandse kazen, melk, de meeste yoghurtsoorten, fruit, groenten, peulvruchten, boter en olie. 2. Speciaal voor het glutenvrije dieet geproduceerde (dieet)producten zoals: glutenvrij brood, pasta, koek en meelmixen. 3. Producten in de supermarkt waar geen glutenbevattende ingrediënten aan zijn toegevoegd. Raadpleeg hiervoor het etiket op het product. Let op: regelmatig wijzigen fabrikanten producten. Lees voordat u het product koopt altijd het etiket met de ingrediënten. 7
9 Van nature glutenvrije granen, meelsoorten en/of bindmiddelen: - rijst(meel), maïs, maïzena, custard, boekweit, amarant (kiwicha), gierst, sorghum, teff, quinoa - soja, kikkererwten, lupine - aardappelzetmeel, tapioca (cassave), arrowroot (pijlwortel), kuzu, maniok - guarpitmeel of guargom (E412), johannesbroodpitmeel (E410), kastanjemeel, agar-agar (E406), gelatine (E485), pectine (E440), sago xanthaangom (E415) Alternatieven voor glutenvrije tussendoortjes: - (gedroogd glutenvrij) fruit, puur vruchtensap, puur groentesap, rauwkost - blokje kaas (geen blauwschimmel), naturel chips - ongekruide noten, ongekruide pinda s, pitten, zaden - glutenvrije tussendoorbiscuits/koeken - glutenvrije maïs-/popcornwafels, glutenvrije rijstewafels, glutenvrije cracker 8
10 Alternatieven voor de glutenvrije broodmaaltijden: - glutenvrij brood, glutenvrije beschuit, glutenvrije crackers, glutenvrije maïs-/popcornwafels, glutenvrije rijstwafels, glutenvrije toast, glutenvrije tussendoorbiscuits - glutenvrije cornflakes, glutenvrije muesli - glutenvrije pap, bijvoorbeeld van glutenvrij beschuit of op basis van (zilvervlies)rijst - glutenvrije pannenkoeken (bijvoorbeeld van glutenvrij boekweitmeel) - glutenvrije aardappelsalades, omelet met aardappel Alternatieven voor de glutenvrije warme maaltijd: - Bij de glutenvrije warme maaltijd is het streven dat binnen een gezin zoveel mogelijk dezelfde gerechten worden gegeten. - Kant-en-klare producten zoals kruidenmixen, bouillon-, jus-, sausen soeppoeder bevatten regelmatig ingrediënten met gluten. - Soep kan worden gebonden met arrowroot, aardappel(zetmeel), boekweitmeel, gepureerde groente, maïzena, peulvruchten, (rijste)mihoen, rijst, rijstmeel, tapioca en/of glutenvrije vermicelli. - Glutenvrije zetmeelbronnen zijn aardappelen, aardappelpuree, in schoon vet gebakken frites of aardappelen, maïs, (zilvervlies)rijst, glutenvrije (rijste)mihoen, peulvruchten, glutenvrije pasta, boekweit, quinoa en gierst. - Voor het paneren en het aanmaken van gehakt kan gebruik worden gemaakt van glutenvrije beschuit, glutenvrij brood, glutenvrij paneermeel en glutenvrije cornflakes. - Jus en saus kunnen worden gebonden met aardappelzetmeel, arrowroot, boekweitmeel, maïzena, rijstmeel, tapioca en glutenvrije tomatenketchup. Alle bovenstaande producten dienen glutenvrij, en dus ook niet besmet met gluten, te zijn. 9
11 Etiketten lezen Sinds de invoering van de etiketteringwetgeving voor allergenen is de fabrikant verplicht om op de verpakking van een product aan te geven of er gluten, in zit. Wanneer er onduidelijkheden zijn of u een product kunt gebruiken in het glutenvrij dieet kunt u diëtist van de NCV of uw eigen diëtist raadplegen. De diëtist kan u begeleiden in het maken van een veilige keuze. Als niet op de verpakking van het voedingsmiddel vermeld staat of er gluten in zit is het goed om de ingrediënten declaratie te lezen. Als één van onderstaande ingrediënten in de lijst staat bevat het product gluten: - tarwe, haver, rogge, gerst, spelt, kamut, triticale (kruising van tarwe en rogge) - tarwemeel, tarwebloem, tarwemout, tarwegriesmeel, tarwezemelen, tarwevlokken, tarwekiemen - couscous, bulgur, seitan - roggemeel, roggebloem - havermeel, havermout, havervlokken, haverzemelen gort, parelgort, gerstemeel, gerstebloem, gerstemout, grutten Non-food glutenbevattende voedingsmiddelen: (spaar) zegels, enveloppen, medicatie, vitaminepreparaten. Let op: - Blauwschimmelkaas die op ambachtelijke wijze bereid is, kan door het productieproces gecontamineerd zijn met gluten daar de schimmel wordt gekweekt op een voedingsbodem waarin tarwe of rogge aanwezig is. De overige kaassoorten zijn vrij van gluten. - Ketjap is sojasaus waarin tarwe(zetmeel) een ingrediënt kan zijn. Shoyu is sojasaus waarin tarwe is meegefermenteerd en tamari is sojasaus waarin soms gerstemeel is meegefermenteerd. Om deze reden zijn deze producten riskant. Bij ketjap en tamari zonder tarwe(zetmeel) of gerstemeel speelt dit niet. - Azijn kan van verschillende herkomst zijn. Natuurazijn kan afgeleid zijn van (glutenbevattende) granen. Het is onduidelijk of nog restgluten aanwezig is. (Brande)wijn- en vruchtenazijn zijn glutenvrij. 10
12 Glutenvrije dieetproducten De markt voor glutenvrije dieetproducten is de laatste jaren flink in ontwikkeling en het aantal verkooppunten breidt zich dan ook sterk uit. De fabrikanten van deze glutenvrije dieetproducten hebben speciale productieruimtes waar alleen glutenvrije producten worden gemaakt. Risico op contaminatie (besmetting) is daardoor uitermate gering. Deze productieruimtes, samen met de grond- en hulpstoffen die glutenvrij moeten zijn, maken dat producten na controle de claim glutenvrij mogen dragen. In Nederland kunt u op verschillende manieren glutenvrije dieetproducten verkrijgen: - Supermarkten: de glutenvrije dieetproducten zijn meestal te vinden in het schap met dieetproducten. Het assortiment is relatief klein en vaak worden maar een of enkele merken verkocht. In sommige supermarkten is ook diepgevroren glutenvrij brood en cake te koop. - Speciale detaillisten, zoals reformwinkels, natuurvoedingswinkels, gezondheidswinkels, drogisterijen, enz. hier zijn over het algemeen meerdere merken te vinden en het assortiment zal veelal groter zijn dan in de supermarkt. Het assortiment is vaak afhankelijk van de grootte van de winkel en de afname van glutenvrije producten. In deze winkels wordt soms ook advies gegeven over de glutenvrije dieetproducten. - Bestellen per telefoon of via internet. Het aantal zogenoemde webwinkels groeit snel. Ook hier wordt soms advies gegeven over de glutenvrije dieetproducten. 11
13 Dieetonkostenvergoeding De prijs van glutenvrije dieetproducten kan wel driemaal zo hoog zijn als de prijs van glutenbevattende producten. Glutenvrije dieetproducten die te koop zijn in de supermarkt zullen over het algemeen goedkoper zijn dan glutenvrije dieetproducten gekocht in een reform- of natuurvoedingswinkel of producten die thuisbezorgd worden. Via de Belastingdienst is er een dieetonkostenregeling in de buitengewone lastenaftrek. Voor iemand met een glutenvrij dieet gaat het om een bedrag van 1.400,00 voor het glutenvrije dieet en 1.500,00 voor het glutenvrije dieet in combinatie met een lactosebeperkt dieet (2010). Raadpleeg tevens de aftrekposten bij het overzicht ziektekosten en andere buitengewone uitgaven voor aftrek van bijvoorbeeld premies van de zorgverzekeringen, bijdrage chronische ziekte en contributie patiëntenvereniging. Om voor belastingaftrek in aanmerking te komen, moeten de totale ziektekosten wel boven een bepaald drempelbedrag uitkomen. Op de website van de belastingdienst is recente informatie te verkrijgen ( Op enkele zorgverzekeraars na is in de meeste gevallen geen dieetkostenvergoeding mogelijk via de zorgverzekeraar omdat glutenvrije dieetproducten geen dieetpreparaten zijn. In een enkel geval is financiële bijstand mogelijk via de Gemeentelijke Sociale Dienst in het kader van de wet Bijzondere Bijstand. De hoogte van deze uitkering verschilt per gemeente. 12
14 Patiëntenvereniging Het is aan te raden om lid te worden van de Nederlandse Coeliakie Vereniging (NCV). De NCV behartigt de belangen van patiënten met coeliakie en dermatitis herpetiformis. Doel van de vereniging is het leven met een glutenvrij dieet te vergemakkelijken en de belangen van de mensen met coeliakie te vertegenwoordigen. De vereniging houdt zich bezig met de volgende activiteiten waarvan enkele tevens de mogelijkheid bieden voor lotgenotencontact: - het geven van voorlichting via brochures, folders, kwartaalblad, website enzovoort. Enige voorbeelden van uitgaven zijn stickers met het glutenvrije symbool, een meellijst, school-/knutselfolder, vakantiefolders, vertalingen van de dieetprincipes in de taal van het vakantieland. Voor actuele informatie raadpleeg - het geven van baklessen - het geven van lezingen en workshops over coeliakie - het stimuleren van wetenschappelijk onderzoek Het adres is: Nederlandse Coeliakie Vereniging (NCV) Postbus AB Nijkerk Tel. (033) De NCV beschikt over een diëtist en een Medische AdviesRaad (MAR). De NCV heeft verspreid over het hele land regiowerkgroepen die voorlichtingsavonden en evenementen zoals baklessen en glutenvrije lunches en diners organiseren. 13
15 Informatie Het Voedingscentrum geeft een glutenvrije merkartikelenlijst uit zowel in een geprinte als ook in een digitaal bestand, welke u tegen betaling kunt aanschaffen ( Deze bestanden worden regelmatig bijgewerkt. Verder geeft de website informatie over producten op basis van het etiket. NCV De NCV verstrekt een overzicht van leveranciers van glutenvrije producten in Nederland. Deze lijst wordt jaarlijks herzien. Vanzelfsprekend is internet een grote informatiebron. Hier is (bijv. door het intypen van zoekwoorden als glutenvrij, glutenvrije producten etc. bij een zoekmachine) veel informatie te vinden over de verschillende merken glutenvrije producten, de verkrijgbaarheid en webwinkels die glutenvrije producten verkopen. Ook willen wij een melding maken van de website: met nuttige tips en links naar diverse glutenvrije merken. Meer over coeliakie Op de onderstaande websites vindt u veel informatie over coeliakie: Tot slot Als u na het lezen van deze brochure nog vragen heeft dan kunt u op werkdagen contact opnemen met de diëtist. 14
16 Bijlage 1: Richtlijnen basisvoeding Deze tabel geeft een richtlijn voor de basisvoeding die het Voedingscentrum aanbeveelt. Deze hoeveelheden heeft een gezond persoon minimaal nodig om goed gevoed te zijn. De hoeveelheden die ú nodig heeft is afhankelijk van verschillende factoren zoals bijvoorbeeld ziekte. Om deze reden kan niet worden weergegeven hoeveel u persoonlijk nodig heeft. Aanbevolen hoeveelheden volgens de Schijf van Vijf Basisvoeding 20 tot 50 jaar 50 tot 70 jaar 70+-ers Brood Aardappelen (of rijst, pasta peulvruchten) Groente Fruit Melk(producten) Kaas Vlees(waren), vis, kip, ei of vleesvervangers 6-7 sneetjes glutenvrij gram 4-5 aardappels of opscheplepels rijst/glutenvrije pasta 200 gram (4 groentelepels) 2 vruchten (200 gram) 450 ml melk (producten) 30 gram kaas (1,5 plak) 5-6 sneetjes glutenvrij gram 3-4 aardappels of opscheplepels rijst/glutenvrije pasta 200 gram (4 groentelepels) 2 vruchten (200 gram) 500 ml melk (producten) 30 gram kaas (1,5 plak) 4-5 sneetjes glutenvrij gram 2-4 aardappels of opscheplepels rijst/glutenvrije pasta 150 gram (3 groentelepels) 2 vruchten (200 gram) 650 ml melk (producten) 20 gram kaas (1 plak) gram gram gram Halvarine gram gram gram Bak, braad- en frituurproducten, olie 15 g (1 eetlepel) 15 g (1 eetlepel) 15 g (1 eetlepel) Drinken (vocht) 1,5-2 liter 1,5-2 liter 1,5-2 liter Voedingscentrum 15
17 D559-12/13 Deze folder is een uitgave van het Gemini Ziekenhuis 16
Coeliakie. Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar
Coeliakie Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar 2 Inleiding Van uw arts heeft u te horen gekregen dat u de aandoening Coeliakie heeft. In deze folder leest u wat deze ziekte inhoudt. Vragen kunt u altijd
Nadere informatieMaag-, darm- en leverziekten
Afdeling: Onderwerp: Maag-, darm- en leverziekten 1 Van uw arts heeft u te horen gekregen dat u de aandoening coeliakie heeft. Om te begrijpen wat deze ziekte inhoudt, en wat voor invloed het kan hebben
Nadere informatieNaam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 62 81 o (0223) 69 63 29
Diverticulitis Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 62 81 o (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. Inhoud...2 Wat is diverticulitis?...3 Oorzaken
Nadere informatieDieetadviezen voor mensen met een colostoma
Dieetadviezen voor mensen met een colostoma Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 62 81 o (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. 1. Inleiding...
Nadere informatieWeet wat je eet... JOUW HANDLEIDING VOOR GLUTENVRIJ ETEN
Weet wat je eet... JOUW HANDLEIDING VOOR GLUTENVRIJ ETEN ...en geniet ervan! Glutenvrij eten is voor sommige mensen een vrijwillige keuze om verantwoorder te eten, terwijl het voor anderen een noodzaak
Nadere informatieNCV Horecarichtlijn. Voor glutenvrije maaltijden
NCV Horecarichtlijn Voor glutenvrije maaltijden In uw horecagelegenheid kunt u te maken krijgen met gasten met coeliakie oftewel glutenintolerantie. Dit vergt extra aandacht van u en uw werknemers. De
Nadere informatieEen operatie? Let op uw voeding!
Een operatie? Let op uw voeding! Belangrijk Om een operatie en uw herstel zo goed mogelijk te laten verlopen is het belangrijk dat u lichamelijk in een zo goed mogelijke conditie bent. Een goede voedingstoestand
Nadere informatieVoedingsvezelverrijkt dieet
Voedingsvezelverrijkt dieet Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 62 81 o (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. Waarom deze brochure?...3 Wat zijn
Nadere informatieCoeliakie. Werkstuk van Loïs Starke Obs Baggelhuizen Februari 2014 Groep 8B
Coeliakie Werkstuk van Loïs Starke Obs Baggelhuizen Februari 2014 Groep 8B Voorwoord: Ik doe mijn werkstuk over Coeliakie. Ik heb het onderwerp gekozen omdat,ik het zelf heb en het is best interessant
Nadere informatieScriptie Biologie Coeliakie
Scriptie Biologie Coeliakie Scriptie door een scholier 1663 woorden 26 november 2005 7,8 34 keer beoordeeld Vak Biologie Coeliakie Inleiding Ik heb dit onderwerp gekozen om dat ik zelf ook Coeliakie heb.
Nadere informatieCoeliakie bij kinderen
Coeliakie bij kinderen Wat is Coeliakie? Coeliakie is een intolerantie, lees onverdraagzaamheid, voor gluten: de in alcohol oplosbare eiwitfractie van tarwe, haver, rogge, gerst, spelt en kamut. Bij mensen
Nadere informatieRisico op ondervoeding tijdens opname
Risico op ondervoeding tijdens opname Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is in het ziekenhuis een veelvoorkomend probleem. Ongeveer één op de drie patiënten heeft een risico op
Nadere informatieEen leerling met Coeliakie
Een leerling met Coeliakie Nederlandse Coeliakie Vereniging Voorjaar 2010 Onderwijsmap Landelijk Netwerk Ziek - zijn & onderwijs Coeliakie 1 Inhoudsopgave - Inleiding pag. 3 - Wat is coeliakie pag. 3 -
Nadere informatieVan Dicke tot DINC. De rol van de diëtist bij coeliakie en de invloed van een glutenvrij dieet op de kwaliteit van leven
Van Dicke tot DINC De rol van de diëtist bij coeliakie en de invloed van een glutenvrij dieet op de kwaliteit van leven Loes Köhler-Brands, diëtist Dieetadvies Praktijk Velp en lid van DINC Van Dicke tot
Nadere informatievoedingsadvies bij dreigende ondervoeding
patiënteninformatie voedingsadvies bij dreigende ondervoeding De arts of verpleegkundige heeft met u besproken dat u kans heeft op ondervoeding. Goede voeding kan helpen om uw conditie te verbeteren. Wat
Nadere informatievoedingsvezel verrijkt dieet
voedingsvezel verrijkt dieet inhoudsopgave Waarom deze brochure Wat zijn voedingsvezels? Algemene adviezen Wat zijn vezelrijke voedingsmiddelen? Hoeveel voedingsvezel is per dag nodig? Vochtadvies Werken
Nadere informatieEr worden antistoffen gevormd, genaamd ttg (=tissue TransGlutaminase).
Diabetes Mellitus (DM) en Coeliakie Samenvatting van de lezing door mw. J. Tjhie-Wensing, MDL-arts in Elkerliek ziekenhuis en mw. H. van Houdt, diëtist MSc, gehouden op dinsdag 5 februari 2013 voor Diabetesvereniging
Nadere informatieEiwitbeperkt dieet. Over een eiwitbeperkt dieet. Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag
Eiwitbeperkt dieet Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag Natriumbeperkt à 2400 mg natrium per dag (6 gram zout) Over een eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen een eiwitbeperkt
Nadere informatieCoeliakie bij kinderen
Coeliakie bij kinderen Bij uw kind is coeliakie geconstateerd, of wordt er onderzoek gedaan naar coeliakie. Coeliakie (spreek uit seuliakie, met de klemtoon op de laatste lettergreep) is een levenslange
Nadere informatieVoeding bij ziekte en herstel
Diëtetiek Voeding bij ziekte en herstel i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Inleiding Als u ziek bent, is de kans groot dat u gewicht verliest. Dat komt doordat het lichaam meer energie en voedingsstoffen
Nadere informatieScheper Beter: 'SNAQ-en met zorg' Folder over ondervoeding op de polikliniek van het Scheper Ziekenhuis. SNAQ-score > 2. Diëtetiek
Scheper Beter: 'SNAQ-en met zorg' Folder over ondervoeding op de polikliniek van het Scheper Ziekenhuis SNAQ-score > 2 Diëtetiek 1 Afdeling Diëtetiek Telefoon: 0591-69 12 57 Email: dietetiek@sze.nl 2 Ondervoeding
Nadere informatieRisico op ondervoeding tijdens uw behandeling
Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is een veelvoorkomend probleem in het ziekenhuis. Ongeveer één op de drie patiënten loopt risico
Nadere informatieVoedingsadvies bij reactieve hypoglycemie
VOEDING & DIEET Voedingsadvies bij reactieve hypoglycemie ADVIES Voedingsadvies bij reactieve hypoglycemie Als we een maaltijd gebruiken met veel koolhydraten (suikers en/of zetmelen), maakt onze alvleesklier
Nadere informatieSNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS
SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Tijdens het opnamegesprek heeft de verpleegkundige een aantal vragen gesteld over uw voedingstoestand. Deze vragen gingen over eetlust, onbewust gewichtsverlies
Nadere informatieAfdeling Diëtetiek Vezelrijke voeding
Afdeling Diëtetiek Vezelrijke voeding Telefoonnummer: 0344 674285 De arts heeft een vezelrijke voeding geadviseerd in verband met obstipatie of andere darmklachten. Van belang voor een goede darmfunctie
Nadere informatieGoed eten en drinken in het CWZ
Goed eten en drinken in het CWZ Als u de laatste maand(en) onbedoeld bent afgevallen en/of een verminderde eetlust heeft (gehad) kan het zijn dat u risico loopt op een slechte voedingstoestand of dat u
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek
PATIËNTEN INFORMATIE Ondervoeding in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek Ondervoeding bij ziekte Ondervoeding door ziekte is in ziekenhuizen een veel voorkomend probleem. Ongeveer 1 op de 4 patiënten is
Nadere informatieEnergie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek
00 Energie en eiwitverrijkt dieet Afdeling Diëtetiek Wanneer is een energie- en eiwitverrijkt dieet nodig? Een energie- en eiwitverrijkt dieet is bestemd voor mensen met een te laag lichaamsgewicht of
Nadere informatieVoedingsadviezen na een maagresectie
Voedingsadviezen na een maagresectie Afdeling diëtetiek U heeft een maagoperatie ondergaan. Hierbij is (een gedeelte van) uw maag weggenomen. Door deze ingreep is uw spijsverteringskanaal veranderd. Deze
Nadere informatieBijlage: Dieet zonder koolhydraten
Bijlage: Dieet zonder koolhydraten Let op: u hoeft dit dieet alleen te volgen als u als voorbereiding Dieet en nuchter heeft. Het is belangrijk dat u de dag voor het onderzoek tot de laatste 6 uren voor
Nadere informatieVoeding bij chronische longziekten
Voeding bij chronische longziekten Voeding bij chronische longziekten Goede lichamelijke conditie Veel mensen met chronische longziekten (ook wel COPD genoemd) hebben voortdurend last van hun aandoening.
Nadere informatieColofon. www.stichtinggezondheid.nl. Dit e-book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid
Colofon Dit e-book is een uitgave van Stichting Gezondheid Teksten: Stichting Gezondheid Vormgeving: Michael Box (Internet Marketing Nederland) Correspondentie: Stichting Gezondheid (Stefan Rooyackers)
Nadere informatieAfdeling Diëtetiek ONDERVOEDING BIJ ZIEKTE
Afdeling Diëtetiek ONDERVOEDING BIJ ZIEKTE U heeft vanwege uw ziekte misschien minder eetlust. Misschien bent u ook onbedoeld afgevallen. U loopt dan het risico ondervoed te raken. In deze folder leest
Nadere informatieVoorkomen van ondervoeding bij volwassenen
Voorkomen van ondervoeding bij volwassenen Inleiding Ondervoeding door ziekte komt in het ziekenhuis veel voor. Daarom besteedt ook de Ommelander Ziekenhuis Groep hieraan extra aandacht. Ziek zijn is topsport
Nadere informatieCoeliakie is een aandoening van de dunne darm, diehet gevolg is van een intolerantie ( dit is onverdraagzaamheid) voor gluten.
Waarom een spreekbeurt over coeliakie Ik houd mijn spreekbeurt over coeliakie, omdat mijn moeder coeliakie heeft en ik er dus veel mee te maken heb. Door de spreekbeurt kom ik er zelf nog iets meer over
Nadere informatieBijlage: Dieet zonder koolhydraten
Bijlage: Dieet zonder koolhydraten Let op: u hoeft dit dieet alleen te volgen als u als voorbereiding Dieet en nuchter heeft. Het is belangrijk dat u de dag voor het onderzoek tot de laatste 6 uren voor
Nadere informatieCOELIAKIE Coeliakie bij kinderen
COELIAKIE Coeliakie bij kinderen Bij uw kind is de diagnose coeliakie gesteld en misschien al een tijd geleden. Coeliakie bij kinderen wordt vaak rond het 2e levensjaar gediagnosticeerd. Wanneer er via
Nadere informatieVoedingsadvies bij peuterdiarree
Diëtetiek Voedingsadvies bij peuterdiarree www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl DIE009 / Voedingsadvies bij peuterdiarree / 29-09-2014 2 Voedingsadvies
Nadere informatieEet smakelijk Informatie over vocht en voeding voor ouderen
Ouder worden kan verschillende problemen op het gebied van voeding met zich meebrengen. Zo kan onder andere de eetlust afnemen en kunnen ouderen minder gaan drinken dan gewenst. Dit heeft gevolgen voor
Nadere informatieEtiketten lezen voor beginners & nieuwe allergenenwetgeving. Nederlandse Coeliakie Dag 2015 Esther Melenberg, dietiste NCV
Etiketten lezen voor beginners & nieuwe allergenenwetgeving Nederlandse Coeliakie Dag 2015 Esther Melenberg, dietiste NCV Agenda 1. Etiketten lezen: de basis 2. Glutenvrij en etiketten 3. Wat is er veranderd
Nadere informatieDiëtetiek. Glutenvrij dieet. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek Het glutenvrij dieet Wat is coeliakie? Coeliakie (spreek uit seuliakie) is een aandoening van de dunne darm die het gevolg is van een overgevoeligheid voor gluten. De dunne
Nadere informatieCOPD en voeding. Afdeling Diëtetiek IJsselland Ziekenhuis
COPD en voeding Afdeling Diëtetiek IJsselland Ziekenhuis Inleiding Deze folder is bedoeld voor mensen met COPD en bevat algemene informatie over de rol van voeding bij COPD. Wat is COPD? De afkorting COPD
Nadere informatieVoedingsadvies bij verhoogde bloedsuikers tijdens de zwangerschap
Voedingsadvies bij verhoogde bloedsuikers tijdens de zwangerschap 2 Bij de Glucose Tolerantie Test was uw bloedsuiker (ook wel bloedglucose genoemd) te hoog. Daarom ontvangt u deze informatie. Wat is glucose?
Nadere informatieVoedselallergie en voedselintolerantie
DC 29 Voedselallergie en voedselintolerantie 1 Inleiding Bij voedselallergie of voedselintolerantie is er sprake van overgevoelige reacties op voedsel of bepaalde bestanddelen in voedsel. De informatie
Nadere informatiePATIËNTENINFORMATIE COPD EN VOEDING
PATIËNTENINFORMATIE COPD EN VOEDING 2 COPD EN VOEDING Algemeen Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informatie geven over de rol van voeding bij COPD. Indien u specifieke
Nadere informatieWaar u op moet letten
voedseldagboek datum van invullen naam diëtist OLVG patiëntensticker Voor de behandeling van uw kind is het belangrijk om te weten wat uw kind eet en drinkt. Wij vragen u om 3 dagen (2 weekdagen en 1 weekenddag)
Nadere informatieDieet bij chronische nierinsufficiëntie
Dieet bij chronische nierinsufficiëntie Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : O (0223) 69 69 16 O (0223) 69 69 27 O (0223) 69 62 81 O (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. De nieren in optimale
Nadere informatieWat kunt u doen bij ondervoeding?
Wat kunt u doen bij ondervoeding? Adviezen voor een energie- en eiwitrijke voeding Bronvermelding Deze folder is gemaakt door de afdeling diëtetiek van het UMC Utrecht: Wat kunt u doen bij ondervoeding?,
Nadere informatieH.40025.0416. Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding
H.40025.0416 Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding Inleiding Een gezond voedingspatroon is voor iedereen van belang. Gezonde voeding levert de energie en de voedingsstoffen die uw lichaam
Nadere informatieIk doe mijn werkstuk over: Coeliakie. Hoofdstukken: 3) Hoe ontdek je coeliakie? bloedtesten dunnedarmbiopsie
Ik doe mijn werkstuk over: Coeliakie Hoofdstukken: 1) Inleiding 2) Wat is coeliakie en wat is gluten? 3) Hoe ontdek je coeliakie? bloedtesten dunnedarmbiopsie 4) Hoe leef/overleef je coeliakie? Het coeliakie
Nadere informatieVoedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog
Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus Bij gebruik van GLP-1-analoog Aangezien u lijdt aan Diabetes mellitus, type 2 (oftewel ouderdomsdiabetes) én overgewicht hebt, heeft de arts u een behandeling met zogenaamd
Nadere informatieVezelverrijkt dieetadvies. Diëtetiek
Vezelverrijkt dieetadvies Diëtetiek Inleiding De arts heeft u doorverwezen naar de diëtist. Bij sommige aandoeningen van zowel de dunne als de dikke darm is het wenselijk het vezelgehalte van de voeding
Nadere informatieIJzerrijke voeding voor kinderen
Dietetiek IJzerrijke voeding voor kinderen Waar hebben we ijzer voor nodig? IJzer is een stof die een belangrijke functie in het lichaam heeft. Het is een belangrijke bouwsteen van hemoglobine. Dit zorgt
Nadere informatieOvermatige misselijkheid en/of braken tijdens de zwangerschap
Overmatige misselijkheid en/of braken tijdens de zwangerschap Informatie voor patiënten F0782-1245 februari 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan
Nadere informatieOndervoeding een zaak van gewicht
Ondervoeding een zaak van gewicht 2 Inleiding Ondervoeding door ziekte komt in het ziekenhuis veel voor. Daarom besteedt ook de Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Lucas hier extra aandacht aan onder
Nadere informatieWanneer té dik? Wat is gezonde voeding en wat niet?
Wanneer té dik? Iedereen weet dat je gezond moet eten om te leren, te sporten en gezond volwassen te worden. Sommige jongeren worden echter te dik. Dit kan een probleem zijn als je moeite hebt met sporten,
Nadere informatieLactosevrij proefdieet voor uw kind
Lactosevrij proefdieet voor uw kind Diëtetiek mca.nl Inhoudsopgave Lactose-intolerantie wat is dat? 3 Het proefdieet 3 Producten met lactose 3 Op het etiket of de verpakking 4 Wat mag wel bij een lactosevrij
Nadere informatieChecklist voor navragen dieettrouw bij blijvend verhoogde antistoffen en/of aanhoudende klachten.
Checklist voor navragen dieettrouw bij blijvend verhoogde antistoffen en/of aanhoudende klachten. Deze checklist is opgesteld door DINC en heeft als doel een secure navraag te doen naar mogelijke dieetfouten
Nadere informatieAfdeling Diëtetiek. Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes
Afdeling Diëtetiek Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes Inleiding Zwangerschapsdiabetes (diabetes gravidarum) is een vorm van diabetes die tijdens de zwangerschap ontstaat en meestal na de bevalling
Nadere informatieIntroductie van voeding na pancreatitis
Introductie van voeding na pancreatitis Deze brochure is bedoeld voor patiënten die herstellende zijn van een alvleesklierontsteking (= pancreatitis). In deze brochure wordt uitgelegd hoe u het beste kunt
Nadere informatieVoeding. Wat kunt u gemakkelijk doen of laten?
Voeding Alle voedingsmiddelen bevatten ijzer. Daardoor is het bijna onmogelijk om een ijzervrij dieet te volgen. Als u een jaar lang een zeer streng ijzer-arm dieet zou volgen, dan komt dat overeen met
Nadere informatieCoeliakie. Kirsten ten Have. Groep 7. Harm Smeengeschool
Coeliakie Kirsten ten Have Groep 7 Harm Smeengeschool 19 februari 2016 Inhoudsopgave: Voorwoord blz. 2 Hoofdstuk 1 Wat is coeliakie? blz. 3 Hoofdstuk 2 De klachten van coeliakie blz. 5 Hoofdstuk 3 Hoe
Nadere informatieGlutenvrij dieet voor mensen met coeliakie
Glutenvrij dieet voor mensen met coeliakie Glutenvrije voeding Glutenvrije voeding is noodzakelijk bij coeliakie. Coeliakie is een ziekte, die zich voordoet doordat men overgevoelig is voor gluten. Hierdoor
Nadere informatievoorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam
voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam 1 2 VOORKOMEN VAN ONDERVOEDING BIJ OUDEREN Bij het bezoek op de polikliniek is u een aantal vragen gesteld over gewichtsverlies en uw eetlust. Hiermee wordt
Nadere informatieAdviezen voor een voedingsvezelverrijkt en vochtverrijkt dieet
Adviezen voor een voedingsvezelverrijkt en vochtverrijkt dieet Bronvermelding Deze folder is gemaakt door de afdeling diëtetiek van het UMC Utrecht: Adviezen voor een voedingsvezelverrijkt en vocht verrijkt
Nadere informatieParkinsonismen Vereniging. Parkinson en Voeding
Parkinsonismen Vereniging Parkinson en Voeding Inhoudsopgave Inleiding 4 Gezonde voeding 5 Voeding en gebruik van Levodopa 5 Volle maag 5 Obstipatie 5 Eten van eiwitten 6 Adviezen bij het innemen van Levodopa
Nadere informatieDieetadviezen voor patiënten met een ileostoma
Dieetadviezen voor patiënten met een ileostoma Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 62 81 o (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. 1. Inleiding...
Nadere informatieVOEDING BIJ CHRONISCHE DARMONTSTEKINGEN FRANCISCUS GASTHUIS
VOEDING BIJ CHRONISCHE DARMONTSTEKINGEN FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Deze informatie is bestemd voor patiënten die bekend zijn met chronische darmontstekingen. De meest bekende zijn: de ziekte van Crohn
Nadere informatieLet op! Om niets te vergeten vragen wij u het dagboek direct na elke maaltijd, of ander moment waarop uw kind iets eet of drinkt, in te vullen.
eetdagboek Naam Geboortedatum - - Een eetdagboek bijhouden De kinderarts of de diëtist heeft u gevraagd een eetdagboek bij te houden. Om een goede indruk van de voedingsinname van uw kind te verkrijgen,
Nadere informatieSneller herstellen door beter te eten
Sneller herstellen door beter te eten Dieetbehandeling voor: Naam: Geboortedatum: Datum van afgifte: Naam diëtist: Telefoonnummer diëtist: Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat kunt
Nadere informatieInleiding. Wat is COPD?
COPD en overgewicht Inleiding Deze brochure is bedoeld voor mensen met COPD en overgewicht. De brochure bevat algemene informatie over de rol van voeding bij COPD wanneer er sprake is van overgewicht.
Nadere informatieDienstverlenende werkzaamheden Les 7
Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 voedingsadvies Julie hebben in les 1 al een voedingsdagboek moeten invullen en in les drie heb je als het goed is geleerd hoe de schijf van vijf werkt. Met deze kennis
Nadere informatieGeef kanker. minder kans. eet volop. groente en. fruit
Geef kanker minder kans eet volop groente en fruit Iedereen heeft zo zijn eetgewoonten. De één eet wat meer dan de ander. De één lust graag dit, de ander dat. Vaste eetgewoonten zijn er steeds minder.
Nadere informatiePostprandiale hypotensie
Diëtetiek Geriatrie Postprandiale hypotensie i Patiënteninformatie Lage bloeddruk na het eten Slingeland Ziekenhuis Algemeen Postprandiale hypotensie betekent een lage bloeddruk na het eten. Als de bloeddruk
Nadere informatieVOEDINGSVEZELVERRIJKTE VOEDING
VOEDINGSVEZELVERRIJKTE VOEDING 1056 Inleiding In deze folder vindt u informatie over de rol van voeding en leefstijl in de behandeling van obstipatie, diverticulosis (uitstulpingen in de darm) of van een
Nadere informatieEiwit- en energieverrijkt dieet
Eiwit- en energieverrijkt dieet 1 Inleiding Als gevolg van ziekte of na een operatie, is het mogelijk dat uw eetlust minder is. Voor een betere reactie op uw behandeling en een sneller herstel, is het
Nadere informatieBeknopte informatie voor de kantine. Mijn kind mag geen gluten...
Beknopte informatie voor de kantine Mijn kind mag geen gluten... Geacht keukenteam! Mijn kind mag geen gluten eten! Weet u wat glutenintolerantie is? Hierdoor getroffen (coeliakie/glutengevoelige) kinderen
Nadere informatieAdviezen voor een optimale voeding. Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen
Adviezen voor een optimale voeding Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen Optimale voeding Wanneer u de laatste maanden onbedoeld bent afgevallen en/of minder eetlust heeft gehad, heeft dit invloed
Nadere informatieVoedingsadvies bij peuterdiarree
Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek 1 Inleiding Peuterdiarree is een lastig en vervelend probleem waar peuters (en hun ouders/verzorgers) mee te maken kunnen krijgen. De voeding van uw kind kan hiermee te maken
Nadere informatiewww.voedingscentrum.nl Veranderingen in indelingscriteria 1/10
BIJLAGE 2: Vergelijking criteria RV 2009 versus RV 2011 Voor de voetnoten bij criteria RV 2011 zie RV zelf. Richtlijnen voedselkeuze 2009 hoofdgroep subgroep a/b b/c BASIS PRODUCTGROEPEN Groente* Alle
Nadere informatieAdvies bij vezelverrijkte voeding
Advies bij vezelverrijkte voeding Informatie voor patiënten F0180-1011 maart 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam
Nadere informatieVOEDING OP DE BUURDERIJ
VOEDING OP DE BUURDERIJ De voeding op de Buurderij voldoet aan de richtlijnen Gezonde Voeding van het Voedingscentrum. Per 1 januari 2018 is er gemiddeld 6,60 beschikbaar per bewoner per dag voor het eten.
Nadere informatieGezonde leefstijl, hoe pak je dit op?
Gezonde leefstijl, hoe pak je dit op? Jolande van Teeffelen, diëtist Van de mensen met OSAS heeft 90% overgewicht Vetafzetting door overgewicht kan obstructie van de luchtweg veroorzaken. Maar de apneu
Nadere informatie47 Voeding en kanker. A. van Stijgeren-Luthart
A. van Stijgeren-Luthart Inleiding Menigeen die kanker heeft (gehad), vraagt zich wel eens af of verandering van eetgewoonten nodig is. Ook kunnen vragen opkomen over het verband tussen voeding en het
Nadere informatieBij ongewenst afvallen is het belangrijk verder gewichtsverlies te voorkomen en liefst weer enkele kilo s aan te komen.
Voeding tijdens ziekte Wie ziek is moet extra op zijn voeding letten. Net als bij zwaar werk of sport heeft het lichaam bij ziekte meer energie, eiwit en andere voedingsstoffen nodig dan normaal. Eten
Nadere informatieAfdeling Diëtetiek Vezelrijke voeding
Afdeling Diëtetiek Vezelrijke voeding Telefoonnummer: 0344 674285 De arts heeft een vezelrijke voeding geadviseerd in verband met obstipatie of andere darmklachten. Van belang voor een goede darmfunctie
Nadere informatieCoeliakie. Door Laurie Mentink
Coeliakie Door Laurie Mentink Ik heb coeliakie.??? Wie van jullie weet wat dat is? 1 op de 200 mensen heeft coeliakie, (ook wel gluten allergie genoemd) Maar lang niet iedereen weet het. Ik wil jullie
Nadere informatieGoede voeding vóór een operatie
Goede voeding vóór een operatie Adviezen om uw conditie te verbeteren Inhoud Gewichtsverlies 3 Eiwitten 4 Calorieën 4 Vóór de opname 4 Gewichtsverloop 5 Meer informatie 5 Uw vragen 6 Notities 7 Een goede
Nadere informatieGlutenvrij dieet. diëtetiek. In deze folder vindt u meer informatie over het glutenvrij dieet.
Glutenvrij dieet In deze folder vindt u meer informatie over het glutenvrij dieet. Glutenvrije voeding Glutenvrije voeding is noodzakelijk bij coeliakie. Coeliakie is een ziekte, die zich voordoet doordat
Nadere informatieG e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf
G e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf De Schijf van Vijf in het kort Om fit en gezond te leven is het belangrijk om gezond te eten. Gezond eten is samen met voldoende bewegen dé basis voor een
Nadere informatiedit eetdagboek is van:... hij of zij is jarig op:...
eetdagboek dit eetdagboek is van:... hij of zij is jarig op:... en wordt dan:... jaar. Een eetdagboek bijhouden De kinderarts heeft u gevraagd een eetdagboek bij te houden. Dit dagboek kan helpen bij het
Nadere informatieDE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN.
GEZONDHEID INFOBLAD DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN. BRON: VIGeZ, 2011. De actieve voedingsdriehoek. De actieve voedingsdriehoek geeft je een idee
Nadere informatiePraktische opdracht ANW Coeliaki
Praktische opdracht ANW Coeliaki Praktische-opdracht door een scholier 2225 woorden 2 november 2002 7,3 26 keer beoordeeld Vak ANW Motivatie voor keuze Ik heb voor de ziekte Coeliakie gekozen omdat deze
Nadere informatieLekker eten met minder zout
Lekker eten met minder zout Inleiding In deze brochure vindt u informatie over hoe u het zoutgehalte in uw voeding kunt verminderen en toch lekker kunt blijven eten. Gemiddeld krijgen we per dag 9 gram
Nadere informatieZwaarder worden en groeien Adviezen voor een energie- en eiwitrijk dieet voor kinderen van 4 tot 18 jaar
Zwaarder worden en groeien Adviezen voor een energie- en eiwitrijk dieet voor kinderen van 4 tot 18 jaar Wat staat er in deze folder Inleiding voor ouders 2 Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar 4 Zwaarder
Nadere informatieDieetadviezen bij wondgenezing
Dieetadviezen bij wondgenezing Diëtetiek Bereikbaarheid afdeling Diëtetiek Amphia Ziekenhuis: Locatie Langendijk, Molengracht, Pasteurlaan: (076) 595 30 75 Algemeen telefoonnummer Amphia Ziekenhuis: (076)
Nadere informatieWerkstuk Biologie Couliakie
Werkstuk Biologie Couliakie Werkstuk door een scholier 2084 woorden 4 april 2010 9 8 keer beoordeeld Vak Biologie Couliakie Het eerst waar ik aan dacht was Voor biologie moesten we een verslag maken over
Nadere informatieVoedingsadviezen na een Whipple-operatie
Voedingsadviezen na een Whipple-operatie Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 1127 Inleiding U heeft een Whipple-operatie gehad waarbij (een deel van) uw alvleesklier is verwijderd. Na de operatie
Nadere informatieAfdeling Diëtetiek. Voedingsadvies bij jicht
Afdeling Diëtetiek Algemeen U heeft jicht. In deze folder vindt u een aantal algemene adviezen die eventuele klachten kunnen voorkomen of verminderen. Wat is jicht? Jicht is een aandoening die behoort
Nadere informatieVoedingsadvies voor kinderen met obstipatie Diëtetiek
Voedingsadvies voor kinderen met obstipatie Diëtetiek Beter voor elkaar 2 Voedingsadvies voor kinderen met obstipatie Inleiding Obstipatie betekent verstopping, er is sprake van obstipatie wanneer de ontlasting
Nadere informatie