Collegebesluit. 3. de raadsinformatiebrief 'voorstel vervolg op wijkinterventieteam Soesterkwartier/Isselt' vast te stellen. Gemeente Amersfoort

Transcriptie

1 Gemeente Amersfoort Collegebesluit Org. onderdeel: MO/SZ/BE/BL Opsteller: mw. S.J. Meulemans User-id: MEUS Tel: 5596 Onderwerp: VERVOLG WIJKINTERVENTIETEAM SOESTERKWARTIER/ISSELT Toelichting: Het eerste Amersfoortse wijkinterventieteam is actief geweest in het Soesterkwartier/Isselt van oktober 2011 tot augustus Met de resultaten van de activiteiten, een optelsom van belastingcorrecties, terugvorderingen, opgelegde boetes en besparingen aan niet toegekende of beëindigde uitkeringen is een bedrag gemoeid van ,-. Ondanks dat er niet vooraf een doel gesteld is aan het wijkinterventieteam zijn de resultaten een succes te noemen. Samenwerking leidt tot efficiëntere handhaving, betere informatie-uitwisseling, lagere (administratieve) belasting van ondernemers en bewoners omdat er één controle in plaats van meerdere controles plaatsvindt. We willen deze aanpak daarom een vervolg geven. Reg.nr Datum Afdoening Motie / Toezegging M nr. M-. T DOCS nr. besluitenlijst: Uit Raad datum: Het college besluit: 1. Een projectvoorstel bij de Landelijke Stuurgroep Interventieteams in te dienen voor een wijkinterventieteam in de binnenstad van Amersfoort; 2. integraal handhaven op lokaal niveau structureel te borgen in een gemeentelijk interventieteam; Verantwoordelijk Ambtenaar Afdelingshoofd Datum Paraaf 3. de raadsinformatiebrief 'voorstel vervolg op wijkinterventieteam Soesterkwartier/Isselt' vast te stellen. Controller GMT Collegebehandeling agenderen voor datum: agendastuk hamerstuk geheim embargo datum: tijd: Verantwoordelijk Portefeuillehouder burgemeester weth. Van den Berg weth. Buijtelaar weth. Van Eijk weth. Lubbinge weth. Van Muilekom weth. Van der Werff Datum Paraaf Akkoord Collegebesluit d.d.: conform aangehouden vervallen Advies De Raad De Ronde Het Besluit Raadsinformatiebrief geen Peiling Voorbereiding besluit

2 Bijlagen Collegevoorstel Reg.nr. : Datum : 28 mei 2013 Gemeente Amersfoort Collegevoorstel Sector : MO Reg.nr. : Opsteller : mw. S.J. Meulemans Telefoon : (033) Datum : 28 mei 2013 User-id : MEUS Onderwerp Vervolg wijkinterventieteam Soesterkwartier/Isselt Voorstel: 1. Een projectvoorstel bij de Landelijke Stuurgroep Interventieteams indienen voor een wijkinterventieteam in de binnenstad van Amersfoort. 2. Integraal handhaven op lokaal niveau structureel borgen in een gemeentelijk interventieteam. 3. De raadsinformatiebrief voorstel vervolg op wijkinterventieteam Soesterkwartier/Isselt vast te stellen. AANLEIDING resultaten wijkinterventieteam Soesterkwartier/Isselt In april 2011 heeft het college besloten een wijkinterventieteam te willen inzetten voor het bestrijden van fraude op het gebied van wonen, werken en ondernemen. Het eerste Amersfoortse wijkinterventieteam is actief geweest in het Soesterkwartier/de Isselt van oktober 2011 tot augustus In het wijkinterventieteam hebben Belastingdienst, SVB, UWV, inspectie SZW, (vreemdelingen)politie, woningbouwvereniging de Alliantie en de gemeente samen onderzoek gedaan naar fraude met belastingen, uitkeringen, toeslagen, premies en vergunningen en arbeidsomstandigheden. Daarnaast keek het team ook of bewoners en bedrijven gebruik maken van regelingen en toeslagen waar zij recht op hebben. Zo is er in dit project bijvoorbeeld euro aan teveel betaalde omzetbelasting terugbetaald aan ondernemers. In totaal werden 205 bewoners en 268 ondernemingen onderzocht. In het bijgevoegde eindrapport 1 staan de resultaten beschreven. Met de opgevoerde belastingcorrecties, terugvorderingen van uitkeringen, opgelegde boetes en besparingen op beëindigde of niet toegekende uitkeringen is een bedrag gemoeid van ,-. Er is niet vooraf een doel gesteld aan het wijkinterventieteam, omdat de opbrengsten van fraudebestrijding sterk kunnen wisselen, afhankelijk van het aantal en de soort fraudesignalen. Toch zijn de resultaten van het wijkinterventieteam een succes te noemen. De onderzochte signalen hebben ruim 300 keer een resultaat opgeleverd. Daarnaast heeft de samenwerking geleid tot efficiëntere handhaving, onder andere door betere informatie-uitwisseling, en een lagere belasting van vooral ondernemers, die één controle hebben gekregen in plaats van aparte controles door de deelnemers. Ook zijn enkele zorgsignalen gevonden en doorgeleid naar de Stichting Welzijn Amersfoort/Welzin. We willen deze aanpak een vervolg geven. TOELICHTING 1) Projectvoorstel voor een wijkinterventieteam (WIT) in de binnenstad indienen In een tweede wijkinterventieteam willen we in de binnenstad samen handhaven met de landelijke partners. Voor het starten van een interventieteam conform het landelijk convenant 2 dienen we een voorstel in bij het Regionaal Platform Fraudebestrijding en vervolgens bij de Landelijke Stuurgroep Interventieteams. Voor het wijkinterventieteam wordt door de deelnemers capaciteit vrijgemaakt om in korte tijd veel signalen op te pakken en zo een heel gebied te onderzoeken. Door deelname van landelijke partners als Belastingdienst (Toeslagen), inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie en SIOD), UWV en SVB kunnen misstanden op het hele terrein van werk en inkomen aangepakt worden. Denk concreet aan onderzoek naar: 1 Op 15 april 2013 goedgekeurd door de Landelijke Stuurgroep Interventieteams 2 1

3 Bijlagen Collegevoorstel Reg.nr. : Datum : 28 mei 2013 Gemeente Amersfoort ondernemingen waar vragen gesteld kunnen worden over de correcte afdracht van belastingen in combinatie met het zwart laten werken van uitkeringsgerechtigden en/of de arbeidsomstandigheden van de werknemers. uitkeringsgerechtigden die niet wonen waar ze ingeschreven staan en bijvoorbeeld een briefadres aanhouden in een pand met kamerbewoning. Kamerverhuur is daarnaast interessant in het kader van de huisvestingsverordening en (brand)veiligheid. Amersfoort werkt in de wijk ook met sociale wijkteams, gericht op de integrale aanpak van hulpvragen. Het wijkinterventieteam is gericht op handhaving en signaleert zorgbehoeftes. Hulpvragen zullen worden doorgeleid naar de wijkteams. 2) Een gemeentelijk interventieteam (GIT) oprichten. Een gemeentelijk interventieteam is een structureel samenwerkingsverband tussen locale handhavingspartners: afdeling Sociale Zekerheid, afdeling Burgerzaken, afdeling Vergunningen, Toezicht en Handhaving, woningcorporaties en politie. Het GIT kan overal in Amersfoort snel en slagvaardig signalen van misstanden kan onderzoeken. Het gemeentelijke interventieteam opereert op casusniveau. Een wijkinterventieteam beperkt zich tot een afgebakend gebied en wordt opgezet als project, een gemeentelijk interventieteam kan te allen tijde in de hele stad op grond van een binnengekomen signaal een interventie plegen. Vergelijk bijvoorbeeld met het Bestuurlijk Interventieteam Eindhoven (BITE) 3. BEOOGD EFFECT Fraudebestrijding draagt bij aan het terecht en niet langer dan noodzakelijk gebruik maken van voorzieningen en daarmee aan behoud van het draagvlak voor deze voorzieningen. Fraudebestrijding heeft daarnaast een preventieve kant, gericht op het verhogen van de nalevingsbereidheid van inwoners. Betere regelnaleving draagt bij aan een beter leefklimaat. Een interventieteam heeft naast de handhavingstaak aandacht voor zorgsignalen en voorlichting. Het tegengaan van niet-gebruik en toeleiden naar de juiste instanties helpt fraude voorkomen. Alle hulpvragen die het wijkinterventieteam tegenkomt worden doorgeleid naar de bevoegde hulpverleners. Omdat fraudesignalen een wisselende achtergrond en context kunnen hebben is het moeilijk in te schatten wat de concrete opbrengsten van een interventieteam zullen zijn. ARGUMENTEN Waarom multidisciplinair handhaven? Voor zowel een gemeentelijk interventieteam als een wijkinterventieteam geldt dat samen met andere disciplines handhaven een aantal voordelen oplevert: - Samen één gezicht laten zien en één onderzoek uitvoeren is minder belastend voor de klant. - Verschillende invalshoeken en bevoegdheden combineren verhoogt de pakkans. - Delen van informatie met korte lijnen tussen partijen verhoogt het inzicht in de situatie en de mogelijkheden. - Het op elkaar kunnen afstemmen van bestuurlijk-juridische maatregelen ontkokert. - We leren van elkaar. Deze voordelen zorgen voor het effectiever en efficiënter kunnen voorkomen en bestrijden van misbruik. 1. Waarom een wijkinterventieteam in de binnenstad? Met de binnenstad worden de wijken Stadskern en Zonnehof bedoeld. Hier wonen mensen en er zijn 1450 ondernemingen. 4 De diversiteit van de binnenstad maakt de wijk geschikt voor een multidisciplinaire aanpak. Het uitgaansgebied, het kernwinkelgebied en de woonbuurten kennen een zeer verschillende signatuur en dynamiek. Ook in de woonbuurten zijn onderlinge verschillen te zien: sommige buurten kennen een bijna dorpsachtige uitstraling en sociale cohesie, in andere buurten heerst een veel anoniemere sfeer. De Binnenstad is naast woongebied belangrijk als uitgaans-, winkel-, en werkgebied. De druk op het gebied is in de afgelopen jaren toegenomen. 5 Er zijn vergeleken met de rest van Amersfoort veel ondernemingen en ook meer kamerverhuur en daarmee meer dan in andere wijken een risico op misstanden 3 Zie ook Wijkagenda Binnenstad, juli 2012, enstad.pdf 2

4 Bijlagen Collegevoorstel Reg.nr. : Datum : 28 mei 2013 Gemeente Amersfoort wat betreft arbeidsomstandigheden, zwart werk, adresfraude en veiligheid. De verscheidenheid aan mogelijke risico s maken het gebied interessant voor aanpak onder de landelijke interventiestructuur. Ook de inwoners van de binnenstad zijn zeer divers qua leeftijd en inkomen. Op papier lijkt de wijk soms wat gemiddeld, in de praktijk is dat de optelsom van kinderloze huishoudens met een bovenmodaal inkomen en de centra voor de opvang van dak- en thuislozen. In het gebied worden op dit moment 163 WWB-uitkeringen en 456 WW/WIA/WAJONG-uitkeringen verstrekt Waarom ook een gemeentelijk interventieteam? Een gemeentelijk interventieteam vult de beperkingen van het wijkinterventieteam aan: 1) Het GIT kan als er een concreet signaal binnenkomt snel en flexibel in actie komen. Het gaat om één of enkele casussen waarvoor niet eerst een project hoeft ingericht. 2) Het GIT kan overal in de gemeente in actie komen. 3) Er zit geen geplande einddatum aan het GIT. Het GIT kan bijvoorbeeld in het kader van nazorg de geadviseerde hercontroles uitvoeren in gebieden waar een wijkinterventieteam is geweest (bijvoorbeeld de Stadscamping). KANTTEKENINGEN Bij het wijkinterventieteam Soesterkwatier/Isselt bleek dat handhaven op wijkniveau gevoeld kan worden als stigmatisering van de wijk. Een interventieteam onder het landelijk convenant wordt afgebakend naar gebied of branche om het interventieteam als project te kunnen organiseren en de koppeling van persoonsgegevens te kunnen specificeren. Hieraan zal in de communicatie aandacht geschonken moeten worden. RANDVOORWAARDEN 1) Wijkinterventieteam binnenstad a. Landelijke planning Het interventieteam wordt ingepland in de regionale planning voor interventieteams in verband met de beschikbare capaciteit van de landelijke partners. Dit zal waarschijnlijk in 2014 zijn. b. Capaciteit Het wijkinterventieteam acteert aan de hand van een risico-analyse en binnengekomen signalen. De benodigde capaciteit zal gezien de aard van de signalen gevraagd worden van de afdelingen Sociale Zekerheid, Burgerzaken en Vergunningen, Toezicht en Handhaving. Het betreft reguliere handhaving vanuit bestaande bevoegdheden, die op een andere manier ingezet worden omdat men samen op pad gaat. c. Gegevensuitwisseling Om de effectiviteit van het interventieteam te maximaliseren kan de inspectie SZW een risicoanalyse met het systeem SyRI maken. Hiervoor worden databases van partijen gekoppeld. Dit betekent dat de gemeente gegevens aanlevert uit: GBA: onder andere NAW, BSN, relatiegegevens, gegevens identificatiedocumenten VTH: gegevens over milieuvergunningen, drank- en horecavergunningen, bouwvergunningen, omzettingsvergunningen en de overtredingen daarop SZ: gegevens uitkeringen, frauderegistraties, bijzondere bijstand Leerplicht: gegevens meldingen, kinderen, ouders Belastingen: onder andere OZB-gegevens, kwijtscheldingsgegevens, hondenbelasting Kadastrale gegevens Alle partijen zijn zelf verantwoordelijk voor maatregelen ter bescherming van de persoonsgegevens van hun klanten. Zij zijn daarnaast verantwoordelijk voor tijdige en complete levering van bestanden. Een melding aan het College Bescherming Persoonsgegevens wordt geregeld door het Regionaal Platform Fraudebestrijding. 2) Gemeentelijk interventieteam a. Capaciteit Het aantal onderzoeken dat het gemeentelijke interventieteam zal doen is moeilijk vooraf in te schatten, omdat het team opereert aan de hand van binnengekomen signalen. We denken aan 1 actiedag per maand m.u.v. de zomermaanden, dus 10 actiedagen per jaar. Partijen gaan mee als er signalen bij zijn die hun 6 Cijfers WWB 2013 en cijfers UWV

5 Bijlagen Collegevoorstel Reg.nr. : Datum : 28 mei 2013 Gemeente Amersfoort bevoegdheden betreffen. Dit betreft reguliere handhaving vanuit bestaande bevoegdheden, die op een andere manier ingezet worden omdat men samen op pad gaat. b. Gegevensuitwisseling Na het collegebesluit om het GIT op te richten leggen we de werkafspraken vast in een lokaal convenant. In een convenant leggen partijen hun commitment vast (o.a. voor het inzetten van capaciteit), maar maken ook afspraken over het uitwisselen van en zorgvuldig omgaan met gegevens, die meestal persoonsgegevens zullen zijn. Bijvoorbeeld de mogelijkheid om ten behoeve van het controleren op onregelmatigheden bestanden te koppelen. We doen een melding aan het College Bescherming Persoonsgegevens. FINANCIËN Interventieteams werken met gesloten beurzen. Alle partijen brengen informatie en capaciteit in. Dit betreft handhaven vanuit bestaande bevoegdheden. Het verschil is dat er nu samen opgetrokken wordt en meer informatie beschikbaar is, waardoor een gerichtere aanpak mogelijk is. Dit geldt voor zowel het wijkinterventieteam als het gemeentelijk interventieteam. Financiële aspecten voor de gemeente zijn enige administratiekosten en kosten voor voorlichting. Deze worden begroot op 5.000,- uit de bedrijfsvoeringskosten Sociale Zekerheid VERVOLG 1) Wijkinterventieteam 1. Indienen projectvoorstel bij Regionaal Platform Fraudebestrijding 2. Besluit voorstel Landelijke Stuurgroep Interventieteams 3. Risico-analyse door inspectie SZW 4. Operationele fase interventieteam 5. Afhandeling controles, nazorg, evalueren en eindrapportage 2) Gemeentelijk interventieteam 1. Opstellen lokaal convenant en melding CBP 2. Start GIT COMMUNICATIE 1) Wijkinterventieteam Het wijkinterventieteam wordt vooraf aangekondigd in de wijk. Dit kan via een huis-aan-huis brief of via een publicatie in een huis-aan-huis blad. De gemeentelijke coördinator wordt vermeld als aanspreekpunt bij vragen en meldingen. Voor het wijkinterventieteam organiseren we als dat nodig blijkt voorlichtingsbijeenkomsten voor bewoners en ondernemers. Actieve communicatie vooraf heeft naast een informatieve functie een preventieve werking en is nodig vanuit de Wet bescherming persoonsgegevens. Na afloop van het project worden de resultaten gepubliceerd. 2) Gemeentelijk interventieteam Voor de operationele start van wordt het team aangekondigd via een publicatie of persbericht in de Stadsberichten en op de website. De coördinator wordt vermeld als aanspreekpunt bij vragen en meldingen. 4

6 Gemeente Amersfoort RAADSINFORMATIEBRIEF Van : Burgemeester en Wethouders Reg.nr. : Aan : Gemeenteraad Datum : 9 juli 2013 Portefeuillehouder : Wethouder C.J.M. van Eijk Programma : 11. Werk en inkomen TITEL voorstel vervolg op wijkinterventieteam Soesterkwartier/Isselt KENNISNEMEN VAN De resultaten van het wijkinterventieteam Soesterkwartier/Isselt en het collegebesluit om hier een vervolg aan te geven door: 1. Een projectvoorstel bij de Landelijke Stuurgroep Interventieteams in te dienen voor een wijkinterventieteam in de binnenstad van Amersfoort. 2. Integraal handhaven op lokaal niveau structureel te borgen in een gemeentelijk interventieteam. AANLEIDING In raadsinformatiebrief over de verlenging van het wijkinterventieteam Soesterkwartier/Isselt is aangegeven bij de eindrapportage met een vervolgvoorstel te komen. In het wijkinterventieteam Soesterkwartier/Isselt hebben Belastingdienst, SVB, UWV, inspectie SZW, (vreemdelingen)politie, woningbouwvereniging de Alliantie en de gemeente samen onderzoek gedaan naar fraude met belastingen, uitkeringen, toeslagen, premies en vergunningen en arbeidsomstandigheden. Daarnaast keek het team ook of bewoners en bedrijven gebruik maken van regelingen en toeslagen waar zij recht op hebben. Zo is er in dit project bijvoorbeeld euro aan teveel betaalde omzetbelasting terugbetaald aan ondernemers. In totaal werden 205 bewoners en 268 ondernemingen onderzocht.. Met de opgevoerde belastingcorrecties, terugvorderingen van uitkeringen, opgelegde boetes en besparingen op beëindigde of niet toegekende uitkeringen is een bedrag gemoeid van ,-. De eindrapportage vindt u in de bijlage. Er niet vooraf een doel gesteld aan het wijkinterventieteam, omdat de opbrengsten van fraudebestrijding sterk kunnen wisselen, afhankelijk van het aantal en de soort fraudesignalen. Toch zijn de resultaten van het wijkinterventieteam een succes te noemen. De onderzochte signalen hebben ruim 300 keer een resultaat opgeleverd. Daarnaast heeft de samenwerking geleid tot efficiëntere handhaving, onder andere door betere informatie-uitwisseling, en een lagere belasting van vooral ondernemers, die één controle hebben gekregen in plaats van aparte controles door de deelnemers. Ook zijn enkele zorgsignalen gevonden en doorgeleid naar de stichting Welzijn Amersfoort/Welzin. We willen deze aanpak een vervolg geven. KERNBOODSCHAP Het wijkinterventieteam Soesterkwartier/Isselt krijgt een vervolg door 1. Een projectvoorstel bij de Landelijke Stuurgroep Interventieteams in te dienen voor een wijkinterventieteam in de binnenstad van Amersfoort. Dit interventieteam wordt waarschijnlijk in 2014 actief. 2. Integraal handhaven op lokaal niveau structureel te borgen in een gemeentelijk interventieteam. Inlichtingen bij: mw. S.J. Meulemans, MO/SZ, (033)

7 raadsinformatiebrief pagina 2 Gemeente Amersfoort TOELICHTING 1) Projectvoorstel voor een wijkinterventieteam (WIT) in de binnenstad indienen In een tweede wijkinterventieteam willen we in de binnenstad opnieuw samen handhaven met de landelijke partners. Voor het starten van een interventieteam conform het landelijk convenant 1 dienen we een voorstel in bij het Regionaal Platform Fraudebestrijding en vervolgens de Landelijke Stuurgroep Interventieteams. Voor het wijkinterventieteam wordt door de deelnemers capaciteit vrijgemaakt om in korte tijd veel signalen op te pakken en zo een heel gebied te onderzoeken. Door deelname van landelijke partners als Belastingdienst (Toeslagen), inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie en SIOD), UWV en SVB kunnen misstanden op het hele terrein van werk en inkomen aangepakt worden. Denk concreet aan onderzoek naar: ondernemingen waar vragen gesteld kunnen worden over de correcte afdracht van belastingen in combinatie met het zwart laten werken van uitkeringsgerechtigden en/of de arbeidsomstandigheden van de werknemers. uitkeringsgerechtigden die niet wonen waar ze ingeschreven staan en bijvoorbeeld een briefadres aanhouden in een pand met kamerbewoning. Kamerverhuur is daarnaast interessant in het kader van de huisvestingsverordening en (brand)veiligheid. Amersfoort werkt in de wijk ook met sociale wijkteams, gericht op de integrale aanpak van hulpvragen. Het wijkinterventieteam is gericht op handhaving en signaleert zorgbehoeftes. Hulpvragen worden doorgeleid naar de wijkteams. 2) Een gemeentelijk interventieteam (GIT) oprichten. Een gemeentelijk interventieteam is een structureel samenwerkingsverband tussen locale handhavingspartners: afdeling Sociale Zekerheid, afdeling Burgerzaken, afdeling vergunningen, Toezicht en Handhaving, woningcorporaties en politie. Het GIT kan overal in Amersfoort snel en slagvaardig signalen van misstanden kan onderzoeken. Het gemeentelijke interventieteam opereert op casusniveau. Een wijkinterventieteam beperkt zich tot een afgebakend gebied en wordt opgezet als project, een gemeentelijk interventieteam kan te allen tijde in de hele stad op grond van een binnengekomen signaal een interventie plegen. BETROKKEN PARTIJEN Het wijkinterventieteam wordt vooraf aangekondigd in de wijk. De operationele start van het gemeentelijk interventieteam wordt aan de stad gecommuniceerd via een publicatie in de Stadsberichten en op de website. Burgemeester en wethouders van Amersfoort, de secretaris, de burgemeester, 1

8 Eindrapport Wijkgericht Interventieteam Amersfoort Soesterkwartier / Isselt

9 1 Managementsamenvatting 1 t/m 3 2 Algemeen 4 t/m Aanleiding Populatie en doelgroepbeschrijving Projectdoelen Looptijd van het project De opdrachtgever Operationeel projectleider en bijbehorende organisatie Deelnemers en capaciteit Projectlocaties 7 3 Opzet en uitvoering van het project 8 t/m Risicoadressen Bestandskoppeling en risico-analyse Aanvullende risico-adressen op basis van bestanden Risico-adressen door tips en meldingen Resultaten / opbrengsten Controles en onderzoeken Communicatie en informatie 9 4 Bevindingen en resultaten (per deelnemer) 11 t/m Algemene bevindingen Gemeente Amersfoort Hoofdafdeling Sociale zekerheid Afdeling VTH wonen Burgerzaken Gemeentelijke belastingen Overige gemeenten Belastingdienst UWV SVB Inspectie SZW team arbeidsmarktfraude Politie Woningbouwvereniging de Alliantie 15 5 Effectmeting en enquête 16 t/m Effectmeting Enquête 16 6 Conclusies 19 Bijlagen 1 Afkortingen en begrippenlijst 2 Financiële resultaten 3 Casuïstiek

10 1 Managementsamenvatting Dit eindrapport is een verslag van de voorbereiding, de werkzaamheden en resultaten van het interventieteam Soesterkwartier/ Isselt. Het project liep van april 2011 tot december In april 2011 besloot de gemeente Amersfoort het Kenniscentrum Handhaving RCF Midden Nederland te benaderen voor de inzet van een interventieteam. Het Soesterkwartier is een van de vier prioriteitswijken in Amersfoort, waar extra acties ingezet werden om de leefbaarheid te verbeteren. In het Soesterkwartier hadden in verhouding tot de andere wijken nog weinig acties plaatsgevonden. Wel werden in een groot deel van de wijk woningen verbeterd. Ook was de verloedering verminderd en voelden de bewoners zich veiliger. Maar er waren nog verbeteringen mogelijk op het gebied van wonen, werken, uitkeringen en ondernemen. Op het relatief oude bedrijventerrein de Isselt kreeg de openbare ruimte een stevige opknapbeurt om een impuls te geven aan het bedrijfs- en vestigingsklimaat. In de Isselt waren verbeteringen mogelijk op het gebied van fiscaliteit, illegale tewerkstelling en sociale zekerheid. Met de inzet van een interventieteam wilde Amersfoort hiermee starten. De verwachting van Amersfoort was dat na aftronding van het project de wijk beter in beeld is en Amersfoort gerichte vervolgacties kan inzetten. Op 28 april 2011 keurde de LSI het projectvoorstel goed waarmee de opdracht tot het uitvoeren van het project werd gegeven De concrete projectdoelstellingen waren: Het voorkomen en bestrijden van belasting- en premiefraude, uitkeringsfraude, illegale tewerkstelling, onderbetaling, illegale verwerving van inkomen, illegale bewoning en daarmee samenhangende misstanden, huisvesting en uitbuiting van illegaal in Nederland verblijvende personen; Vanuit het perspectief van integrale handhaving een bijdrage te leveren aan het tegengaan van verloedering en het versterken van een gevoel van veiligheid; Het bevorderen van spontane nalevingbereidheid van wet- en regelgeving; Het signaleren van zorgaspecten (armoedebestrijding) en deze signalen doorleiden naar de juiste instanties; In het interventieteam werd onderzoek gedaan naar belastingfraude, uitkeringsfraude, fraude met toeslagen, fraude met premies, arbeidsomstandigheden, fraude met vergunningen en woonfraude. Daarnaast keek het team ook of bewoners en bedrijven gebruik maken van regelingen en toeslagen waar zij recht op hebben. Hiervoor werden bijvoorbeeld startende ondernemers bezocht om het voor te lichten over wet- en regelgeving. Ook werden er met de politie drie gezamenlijke verkeerscontroles gehouden. Om te komen tot onderzoekswaardige ondernemingen / personen / adressen werd een risicoanalyse verricht door de Inspectie SZW team Onderzoek en Analyse. Daarnaast werd veel gebruik gemaakt van tips en meldingen. De controles werden zoveel mogelijk uitgevoerd in samenwerking tussen de partners, afhankelijk van het belang en het vooraf ingeschatte frauderisico. Vervolgonderzoeken en back-office activiteiten werden uitgevoerd door de partners zelf. -1-

11 De resultaten zijn een overzicht van de tot 29 november 2012 afgehandelde zaken. Naar aanleiding van opgevoerde belastingcorrecties, aangetoonde fraude met uitkeringen, opgelegde boetes en besparingen op beëindigde of niet toegekende uitkeringen is een bedrag gemoeid van In totaal werden 473 signalen onderzocht, 205 bewoners en 268 ondernemers. Door beëindigde danwel niet toegekende uitkeringen bespaart de gemeente Amersfoort en het Rijk Daarnaast vorderde de gemeente Amersfoort aan teveel betaalde uitkering terug. Uit een analyse van de instroom in de bijstand bleek dat deze in het Soesterkwartier 21% lager was ten opzichte van de instroom in heel Amersfoort. Dit verschil werd vooral gemaakt door jongeren. De communicatie over handhaving heeft er mogelijk toe geleid dat minder jongeren een aanvraag tot bijstand hebben gedaan vanwege de ervaren pakkans bij fraude. De gemeente gaf aan 4 horecagelegenheden een waarschuwing met betrekking tot het gebruik van kansspelautomaten zonder vergunning. Er werden 29 panden bij de afdeling VTH van de gemeente Amersfoort gemeld waarin vermoedelijk kamerverhuur plaatsvindt en die getoetst moeten worden aan de huisvestingsverordening De resultaten hiervan zijn nog niet bekend. Bij de gemeentelijke basisadministratie zijn 61 onderzoeken naar verblijfadressen ingesteld naar aanleiding waarvan 55 mutaties zijn verwerkt. De feitelijke situatie was niet in overeenstemming met de administratieve situatie. Naar aanleiding van de controles konden 4 andere gemeenten een bijstandsuitkering beëindigen waarbij zij elk besparen en het Rijk nog eens Ten aanzien van huur- en zorgtoeslagen, uitgekeerd door de Belastingdienst, werd teruggevorderd. Met betrekking tot de loonheffing, omzetbelasting, inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting corrigeerde de Belastingdienst voor ten gunste van de Belastingdienst. Daarnaast legde de Belastingdienst voor aan boetes op. In 4 gevallen werd een correctie omzetbelasting toegepast ten gunste van de belastingplichtige. Zij ontvingen gezamenlijk in totaal Het UWV beëindigde 2 maal een uitkering op basis van detoeslagenwet. Daarnaast werden een Wajong en een WW uitkering beëindigd. Ten aanzien van de Wajong werd proces-verbaal opgemaakt en teruggevorderd. Met betrekking tot de WW werd teruggevorderd. Ook werd een herkeuring verricht bij een WAO gerechtigde. Het percentage arbeidsongeschiktheid werd naar beneden bijgesteld waardoor nu een lagere uitkering wordt verstrekt. Dat levert een besparing op van over de resterende periode tot de pensioengerechtigde leeftijd. De SVB beëindigde de kinderbijslag voor 2 kinderen. Uit onderzoek bleek dat het gezin niet meer in Nederland woonachtig was. Twee maal werd een Anw-uitkering beëindigd waarbij een bedrag van werd teruggevorderd. Ook werd 1 boete opgelegd van

12 De Inspectie SZW team arbeidsmarktfraude maakte voor 4 ondernemingen een boeterapport op. Het voorgestelde boetebedrag bedraagt en had betrekking op 14 werknemers. De Vreemdelingenpolitie hield 3 vreemdelingen staande en stelde 1 vreemdeling in vreemdelingenbewaring. In 7 gevallen werd onrechtmatige bewoning vastgesteld wat leidde tot het terugvloeien van die woningen in de woonvoorraad van de coöperatie. Ondanks de positieve resultaten door de inzet van het interventieteam is het duidelijk dat de aanpak een zaak van lange adem is. De gemeente Amersfoort wil het integraal handhaven graag structureel borgen in de eigen organisatie en in de samenwerking met ketenpartners. De mogelijkheden om de succesvolle ervaringen uit het interventieteam te benutten worden op dit moment onderzocht. De voortzetting van deze handhavingacties sluit aan bij het advies van de LSI. De LSI raadt aan in de toekomst integrale handhaving binnen de gemeentestructuur op te nemen. -3-

13 2 Algemeen 2.1 Aanleiding Het Soesterkwartier Het gebied Soesterkwartier/Isselt ligt aan de westkant van Amersfoort, tussen het spoor en de rivier de Eem. Het gebied wordt doorsneden door de Amsterdamseweg. Ten noorden van die weg ligt industrieterrein de Isselt, het oudste bedrijventerrein van Amersfoort. Ten zuiden van de weg ligt de woonwijk het Soesterkwartier, een gemêleerde wijk met ongeveer inwoners. Het Soesterkwartier is een van de vier prioriteitswijken in Amersfoort. In deze wijken zet de gemeente extra acties in om de leefbaarheid te verbeteren. In het Soesterkwartier hadden in verhouding tot de andere prioriteitswijken nog weinig acties plaatsgevonden. Wel waren in een groot deel van de wijk woningen verbeterd. Ook was de verloedering verminderd en voelden de bewoners zich veiliger. Er waren nog verbeteringen mogelijk op het gebied van wonen, werken, uitkeringen en ondernemen. In het Soesterkwartier wonen iets meer dan mensen, dat is ruim 7 % van de bewoners van Amersfoort. Hiervan hadden er bij de start van het project 1090 een uitkering van het UWV, 1417 mensen hadden een AOW of Anw uitkering van de SVB, voor 1592 kinderen werd kinderbijslag ontvangen en circa 260 bewoners ontvingen een bijstandsuitkering. De werkloosheid in het Soesterkwartier (4,5 % in 2009) ligt iets hoger dan gemiddeld in Amersfoort (3,5 % in 2009). In het Soesterkwartier waren bij de start van het project 772 organisaties bij de KvK geregistreerd, onderverdeeld in 656 ondernemingen en 116 stichtingen en verenigingen. Er waren signalen van zwart werk in de wijk, zoals het handelen in en klussen aan (onderdelen van) auto s. Daarnaast waren er signalen van huisjesmelkerij in de kop van het Soesterkwartier. Hierdoor kunnen risico s ontstaan met betrekking tot brandveiligheid, overbewoning, inschrijving in het bevolkingsregister en bewoning strijdig met het bestemmingsplan. De Isselt De Isselt is een bedrijventerrein met relatief veel MKB. Bij aanvang van het project stonden bij de KvK 971 organisaties geregistreerd, onderverdeeld in 886 ondernemingen en 85 stichtingen en verenigingen. Bij deze organisaties zijn ruim 6700 werknemers actief. Er is een hoge binding met Amersfoort en er werken veel Amersfoorters. Zo n 25% van de 250 bewoners leeft op het sociaal minimum. Het oudste bedrijventerrein van Amersfoort kampt als gevolg van de veroudering van het terrein met problemen als leegstand, verloedering en onveiligheid. Na vaststelling van het definitief ontwerp voor revitalisering bedrijventerrein de Isselt fase 4 is er heel veel gedaan in de openbare ruimte: meer parkeerplaatsen, bredere rijbaan, verbeteren groenstructuur, verhogen verkeersveiligheid, verlichtingsplan en uitbreiding van het OV-netwerk. Er was nog weinig gedaan met de ondernemingen zelf. Stadscamping Aan het projectgebied grenst de camping en het vakantiepark Midland Parc. De camping werd aan het project toegevoegd. Er was onder andere sprake van illegale permanente bewoning en overlast. In bijlage 3 casuïstiek (casus 7) wordt hierop nader ingegaan. 2.2 Populatie en doelgroepbeschrijving Onder het projectgebied voor de wijkgerichte aanpak Soesterkwartier / Isselt werd verstaan de woonwijk Soesterkwartier, het bedrijventerrein Isselt en camping Midland Parc. Onder de populatie vielen alle bewoners en ondernemers in dit gebied. -4-

14 Er werden twee doelgroepen voor de analyse gedefinieerd: 1. Bewoners in het projectgebied die a. een verhoogd risico hebben op onrechtmatig gedrag op het terrein van uitkeringen, belastingen/premies en toeslagen (onrechtmatige bewoning/woonfraude, wet- en regelgeving openbare orde en verborgen inkomen/vermogen) b. behoefte hebben aan ondersteuning of zorg 2. Ondernemers in het projectgebied die een verhoogd risico hebben op onrechtmatig gedrag op het terrein van arbeid, uitkeringen, belasting/premies en toeslagen. 2.3 Projectdoelen Het voorkomen en bestrijden van belasting- en premiefraude, uitkeringsfraude, illegale tewerkstelling, onderbetaling, illegale verwerving van inkomen, illegale bewoning en daarmee samenhangende misstanden, huisvesting en uitbuiting van illegaal in Nederland verblijvende personen; Vanuit het perspectief van integrale handhaving van de rechtsregels ten aanzien van bovenstaande een bijdrage te leveren aan het tegengaan van verloedering en het versterken van een gevoel van veiligheid; Het bevorderen van spontane nalevingbereidheid van wet- en regelgeving; Het signaleren van zorgaspecten (armoedebestrijding) en deze signalen doorgeleiden naar de daartoe geëigende instanties. 2.4 Looptijd van het project Fase Geplande periode Feitelijke periode Voorbereiding Mei 2011 tot oktober 2011 Mei 2011 tot half november 2011 Uitvoering Oktober 2011 tot mei 2012 Ondernemingen : Oktober 2011 tot augustus 2012 Bewoners: Half november 2011 tot augustus 2012 Afronding Mei 2012 tot juli 2012 Augustus 2012 tot december 2012 De start van de uitvoering van het project werd vertraagd door problemen met de bestandkoppeling in het Systeem Analyse Risico Indicatoren (SARI). Tijdens analyse door de Inspectie SZW, team onderzoek en analyse, bleken er herhaaldelijk fouten in de output te zitten. Om deze reden werd de koppeling enkele malen opnieuw uitgevoerd. De uiteindelijk gebruikte risicosignalen waren per 17 november 2011 beschikbaar. In oktober 2011 werd wel gestart met de bedrijfsonderzoeken. De latere oplevering van de risicoadressen leidde er ondermeer toe dat de uitvoerende fase met drie maanden werd verlengd. Overige redenen: het onderzoek rondom Midland Parc, nog openstaande signalen uit de analyse autohandel en nog te onderzoeken signalen betreffende natuurlijke personen en ondernemingen. De LSI werd per brief de dato 10 april 2012 hierover geïnformeerd door de voorzitter van het RPF Midden Nederland. -5-

15 2.5 De opdrachtgever De gemeente Amersfoort verzocht de Landelijke Stuurgroep Interventieteams (LSI) een interventieteam in te zetten. Op 28 april 2011 keurde de LSI het projectvoorstel goed waarmee de opdracht tot het uitvoeren van dit project werd gegeven. 2.5 Operationeel projectleider en bijbehorende organisatie Het project werd uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van de gemeente Amersfoort, Hoofdafdeling Sociale Zekerheid. De projectleiding werd neergelegd bij de manager van de ondersteuningsunit van het Regionaal Platform Fraudebestrijding Midden Nederland (RPF), het Regionaal Coördinatiepunt Fraudebestrijding Midden Nederland (RCF). De projectleiding en coördinatie bestond uit 5 medewerkers: 1 uitvoerend (deel)projectleider vanuit Hoofdafdeling Sociale Zekerheid, gemeente Amersfoort, verantwoordelijk voor de signalen aangaande bewoners; 1 uitvoerend (deel)projectleider vanuit de Belastingdienst; verantwoordelijk voor de signalen aangaande ondernemers; 1 beleidsmedewerker vanuit Sociale Zekerheid, voor de voorbereiding van het project, communicatie (politiek/bestuurlijk) en voorlichting aan bewoners/bedrijven, aanspreekpunt vanuit de gemeente; 1 teamleider vanuit Sociale Zekerheid, algemene begeleiding, voorlichting aan bewoners/bedrijven, aanspreekpunt vanuit gemeente, vraagbaak, klachten; 1 algemeen projectbegeleider vanuit het RCF ten behoeve van de coördinatie van het project, aanspreekpunt vanuit ketenpartners. -6-

16 2.6 Deelnemers en capaciteit In het project werkte de gemeente Amersfoort samen met de in het landelijk convenant 2003 opgenomen partners zoals deze hieronder zijn benoemd. Daarnaast werkte de gemeente samen met de woningbouwverenigingen de Alliantie en op afstand Portaal. Portaal nam niet deel aan de bestandsvergelijking. Organisatie Capaciteit De Belastingdienst Utrecht Gooi (Blauw) een operationeel projectleider 2 veldtoetsers 1 administratief medewerker 1 medewerker actualiteitsbezoeken De Belastingdienst Toeslagen medewerkers in de back office De Gemeente Amersfoort 1 uitvoerend projectleider 1 sociaal rechercheur 2 fraudeconsulenten 2 medewerkers van de afdeling Vergunningen Toezicht en Handhaving (VTH) ten behoeve van controles in de horeca en kamerverhuur medewerkers in de back office van diverse afdelingen: Sociale Zekerheid, Belastingen, Burgerzaken 1 medewerker Afdeling Veiligheid en Wijken 1 medewerker Amersfoort Vernieuwt De Inspectie SZW team analyse en onderzoek 1 analist risicosignalen De Inspectie SZW team arbeidsmarktfraude 1 dagdeel per week afwisselend 1 of twee inspecteurs. Zij werden ingezet tijdens geplande controles bij ondernemingen. De politieregio Utrecht district Eemland zuid 3 wijkagenten ter ondersteuning van de acties werden in overleg naar behoefte surveillancemedewerkers ingezet De Vreemdelingenpolitie van de Regiopolitie 2 rechercheurs voor 1 dagdeel per week Utrecht De Sociale Verzekeringsbank (SVB) 2 controleurs Het Uitvoeringsinstituut Werknemers (UWV) 2 inspecteurs back office medewerkers 2.7 Projectlocaties Er werd vanuit twee hoofdlocaties gewerkt: De Hoofdafdeling Sociale Zekerheid, gemeente Amersfoort, Stadhuisplein 3, Amersfoort Het RCF kenniscentrum handhaving Midden Nederland, t Goylaan 127, Utrecht Medewerkers van de verschillende partners werkten ook vanuit hun eigen locatie. Gezamenlijk overleg vond plaats op het stadhuis van de gemeente Amersfoort. Briefings ten behoeve van de acties werden gehouden op het politiebureau in Amersfoort aan de Van Asch van Wijkstraat

17 3 Opzet en uitvoering van het project Voor dit project werd uitgegaan van een operationele doorlooptijd van 7 maanden. In verband met de niet tijdige oplevering van de risicosignalen en de omvang van de werkvoorraad, werd de uitvoerende fase met 3 maanden verlengd. 3.1 Risicoadressen Bestandskoppeling en risicoanalyse Om te komen tot onderzoekwaardige personen en adressen met betrekking tot bewoners voerde de Inspectie SZW, team onderzoek en analyse, op basis van door hen bepaalde criteria, een risicoanalyse uit met behulp van bestandskoppeling in het SARI. Deelnemende ketenpartners en derden leverden daartoe data. Naar aanleiding van de analyse werden 68 signalen geleverd. Na administratieve controle werden 16 van deze signalen niet in onderzoek genomen vanwege onterechte score. De analyse op ondernemingen vond handmatig plaats. De (deel)projectleider van de Belastingdienst beoordeelde deze signalen op bruikbaarheid Aanvullende risicoadressen op basis van bestanden Naast de bovengenoemde output, voerde de analist op verzoek van de uitvoerend projectleiders aanvullende analyses uit. De verzoeken richtten zich op specifieke thema s; bijvoorbeeld autohandel vanuit particulieren, kamerverhuur en onderverhuur. Deze thema s kwamen onvoldoende aan de orde na de primaire bestandvergelijking, maar waren kenmerkend voor het onderzoeksgebied. Ook werd, als aanvulling op de ondernemersanalyse, om een lijst met risicosignalen verzocht ten behoeve van onderzoek naar werkgevers die werknemers in dienst hebben zonder tewerkstellingsvergunning, terwijl die voor de betreffende werknemers wel verplicht is in het kader van de Wet Arbeid Vreemdelingen (Wav) Risicoadressen door tips en meldingen Onderzoeken werden ook verricht naar aanleiding van binnengekomen tips, meldingen en professionele intuïtie. 3.2 Resultaten / opbrengsten De selectie van de te onderzoeken personen, adressen en ondernemers was gericht om te komen tot de volgende resultaten en/of opbrengsten: Onrechtmatige uitkeringen beëindigen of aanpassen; Onrechtmatige bewoning beëindigen; Het signaleren van handelingen in strijd met (gemeentelijke) vergunningen; Het opleggen van bestuurlijke maatregelen ten gevolg van dit handelen; Het signaleren van misstanden ten aanzien van kamerverhuur, het informeren van verhuurders over nieuwe gemeentelijke regelgeving per augustus 2011 en het handhaven van deze regelgeving; Correcties in verband met overtreding van fiscale en sociale wetgeving; Het opleggen van boetes en bestuurlijke maatregelen; Mutaties in de Gemeentelijke Basisadministratie; Het beëindigen en terugvorderen van ten onrechte genoten toeslagen; Signaleren van mogelijke overtredingen op het gebied van arbo- en milieuwetgeving; Signaleren van zorgsignalen. -8-

18 3.3 Controles en onderzoeken Om tot bovengenoemde resultaten te komen werden twee werkstromen ingericht, te weten: 1. Activiteiten gericht op bewoners; 2. Activiteiten gericht op ondernemingen. Risicosignalen met betrekking tot persoons- of ondernemersonderzoek waarbij geen sprake was van gezamenlijke belangen, werden door de diverse organisaties zelfstandig opgepakt en afgehandeld. Bij onderzoeken waarbij bleek dat er alsnog een belang voor een andere partner ontstond, werd deze informatie alsnog aan de betreffende partij doorgegeven. De controles werden, waar er sprake was van samenloopsignalen, zoveel mogelijk gezamenlijk uitgevoerd. Naast individuele controles werden in totaal 12 gezamenlijke actiedagdelen georganiseerd ten behoeve van: Integrale bedrijfscontroles; Kamerverhuurcontroles, in het kader van toetsing aan de huisvestingsverordening 2011 De stadscamping, in het kader van toetsing veiligheid en permanente bewoning. Tevens werden bij ondernemers ad hoc controles gehouden in de weken dat er geen geplande actiedagen waren. Naast bovenstaande activiteiten werden 3 verkeerscontroles georganiseerd waaraan de ketenpartners deelnamen met uitzondering van het UWV. Vervolgonderzoeken en back office activiteiten zijn opgepakt door de afzonderlijke diensten en afdelingen. Periodiek vond op uitvoeringsniveau casusoverleg plaats om informatie te delen en voortgang van de (back office) onderzoeken te bespreken. 3.4 Communicatie en informatie Tijdens de voorbereidende fase werd besloten om communicatie als één van de middelen in te zetten voor het bereiken van de projectdoelen. Zowel de professionals als de de bewoners en ondernemers in het projectgebied werden vooraf geïnformeerd over de inzet van het interventieteam. De professionals werden onder andere betrokken bij een brainstormsessie ten behoeve van de effectmeting. Zie hoofdstuk 5. Voor zowel de bewoners als de ondernemers van het Soesterkwartier en de Isselt werden afzonderlijke informatiebijeenkomsten georganiseerd. De uitnodiging daartoe, die aan alle bewoners en ondernemers binnen het projectgebied werd verstuurd, gaf een korte uitleg over wat een interventieteam is en waarvoor het interventieteam dient. In de brief stond ook een telefoonnummer en mailadres van het interventieteam ten behoeve van het stellen van vragen. Het interventieteam was op deze wijze gedurende de gehele looptijd van het project rechtstreeks benaderbaar. Het aanschrijven van alle bewoners in het gebied zorgde voor een drietal krantenartikelen in het AD en een item op RTV Utrecht. Naar aanleiding van de brief belden 16 bewoners met het interventieteam en werden 4 mails met vragen ontvangen op wijkinterventieteam@amersfoort.nl. De informatieavond werd bezocht door ongeveer 50 bewoners. -9-

19 Naar aanleiding van de voorlichtingsbrief die naar alle bedrijven in het gebied werd verstuurd, belden 40 ondernemers met vooral praktische vragen. Ongeveer 30 ondernemers bezochten de informatieavond. Tijdens de bewonersbijeenkomst werd door de gemeente en de Belastingdienst informatie gegeven over de mogelijkheden tot (inkomens)ondersteuning via diverse regelingen zoals de Bijzondere Bijstand en Toeslagen. Bij de ondernemersbijeenkomst verzorgden de Belastingdienst en de Inspectie SZW team Arbeidsmarktfraude presentaties. De tijdens deze bijeenkomst verstrekte informatie richtte zich meer op de specifieke wet- en regelgeving waarop door een interventieteam wordt gecontroleerd. Het doel van de bijeenkomsten was zowel te informeren als ook het bieden van een platform voor vragen, kritiek en het uiten van zorgen. Naar aanleiding van de verzonden brief en de gehouden bijeenkomsten ontving de gemeente 33 meldingen van mogelijke fraude. Deze meldingen hadden vooral betrekking op (samen)woonfraude met diverse uitkeringen en zwarte inkomsten al dan niet in combinatie met een uitkering. Na een verkeerscontrole en de verlenging van het interventieteam werd een persbericht verzorgd. Bewoners die thuis werden bezocht, kregen aanvullende informatie verstrekt door middel van de uitgereikte folder huisbezoek door medewerkers van het wijkinterventieteam. Bij gecontroleerde bedrijven werd de folder controle door een interventieteam uitgereikt. De gemeente Amersfoort stuurde na afloop van de uitvoerende fase een enquête naar 400 aselect geselecteerde bewoners in het Soesterkwartier en 50 bedrijven in het Soesterkwartier en de Isselt. Deze enquête peilde de mening over de inzet van het interventieteam met betrekking tot de gestelde doelen. De resultaten zijn opgenomen in hoofdstuk 5 van dit rapport. -10-

20 4 Bevindingen en resultaten (per deelnemer) De resultaten zijn een overzicht van de tot 29 november 2012 afgeronde zaken. In totaal werden 473 signalen onderzocht, 205 in de werkstroom bewoners en 268 in de werkstroom ondernemers. 4.1 Algemene bevindingen Met name bij de controles op kamerverhuur bleek in veel gevallen dat de feitelijke situatie niet in overeenstemming was met de gegevens in de GBA. Personen stonden beschreven op het adres maar verbleven er niet en/of personen verbleven er wel maar stonden daar niet ingeschreven. Deze situatie deed zich voor bij zowel woningen van particuliere verhuurders als woningen van woningbouwverenigingen. Hierdoor kunnen belangen van afnemers van de GBA worden geschaad. Opvallend was dat er aanzienlijk meer Oost Europese burgers in woningen werden aangetroffen dan verwacht aan de hand van de GBA registraties. Dit was het geval tijdens de controles kamerverhuur, maar bleek ook tijdens controles bij ondernemingen waar Oost Europeanen werden aangetroffen. Zij gaven aan ook in panden van de woningbouwvereniging te wonen, waar ze niet ingeschreven stonden. Het gaat vooral om Bulgaarse en Roemeense burgers, maar ook om enkele Polen. Deze groepen zijn slecht in beeld. De aangetroffen woonsituaties waren soms schrijnend. Een aantal Bulgaren en Roemenen verklaarden in hun levensonderhoud te voorzien door het verkopen van Straatnieuws. Zie bijlage 3,casus 5. Uit de risicoanalyse kwamen geen zorgadressen naar voren. Reden hiervoor was dat de scores op basis waarvan de selectie van de adressen plaatsvond zich richtten op fraude. De situaties waarbij wel sprake was van zorgbehoefte, kwamen via meldingen naar voren. In drie gevallen was sprake van individuele zorgsituaties. Deze personen zijn gemeld bij relevante instanties, zoals Amersfoort Vernieuwt, voor verdere begeleiding. Daarnaast werd bij de aanpak van de Stadscamping contact gezocht met Kwintes Amersfoort. Zij boden begeleiding aan de permanent op de camping verblijvende personen. Bij deze mensen was veelal sprake van complexe problematiek. Deelnemende collega s die ook actief waren in andere interventieteams gaven aan dat zij de gevoerde communicatie ten aanzien van de bewoners en ondernemers positief vonden. Zij merkten dat aan reacties van gecontroleerde betrokkenen die op de hoogte waren van de inzet van het interventieteam Oh, jullie zijn van die brief. Door de professionals in de wijk werd opgemerkt dat mogelijk naar aanleiding van de communicatie en de operationele inzet van het interventieteam in een aantal gevallen illegale praktijken kennelijk waren stilgelegd of genormaliseerd. Er kwamen diverse meldingen en tips over vermoedens van fraude. Deze tips bevatten vaak informatie die niet uit de vergelijking van bestanden van de partners naar voren kwam. Tijdens het project kwamen meer tips en meldingen binnen dan gebruikelijk. Wellicht dat de toename in tips het gevolg is van de communicatie over de inzet van het interventieteam. Het samenwerken van de verschillende ketenpartners in een team, werd door alle betrokkenen als zeer positief ervaren. De samenwerking bood mogelijkheden om problemen vanuit verschillende invalshoeken aan te pakken. Informatie werd, binnen de wettelijke kaders, volop gedeeld en benut. De deelnemers kregen inzicht in elkaars (on)mogelijkheden. -11-

21 4.2 Gemeente Amersfoort Voor de gemeente Amersfoort was dit de eerste deelname aan een interventieteam dat volgens de wijkgerichte aanpak was opgezet. Eerdere interventies hadden betrekking op de thema s horeca en markten. De wijkgerichte aanpak van handhaven leverde nieuwe ervaringen en kennis op. Niet alleen de lijnen naar de andere deelnemende organisaties zijn verkort, maar deze aanpak zorgde ook voor intensievere samenwerking tussen verschillende afdelingen binnen de gemeente Amersfoort en nieuwe integrale werkwijzen. De mogelijkheden om deze werkwijzen binnen de organisatie te borgen en aan de hand van de opgedane ervaringen te verbeteren, worden op dit moment verder uitgewerkt Hoofdafdeling Sociale zekerheid Er werden 69 signalen in onderzoek genomen. Met betrekking tot de WWB werden 20 uitkeringen beëindigd, 18 op basis van fraude en 2 in verband met bemiddeling naar werk. Een aanvraag tot levensonderhoud werd 2 maal afgewezen. Reeds verstrekte voorschotten ter hoogte van 650 werden teruggevorderd. De gemeente rekent per beëindigde of niet toegekende uitkering een besparing van Voor het Rijk geldt een besparing voor 3 jaar. De gemeente bespaart hierdoor en het Rijk Naast de beëindigingen vond 2 maal een normaanpassing plaats met een terugvordering van plaats. Er werd 4 maal een maatregel opgelegd met in totaal een verlagingsbedrag van 462. Een proces-verbaal werd 3 maal opgemaakt. Vier maal werd een bedrag teruggevorderd zonder de uitkering te beëindigen. Het teruggevorderde bedrag bedraagt In totaal vordert de gemeente Amersfoort terug. In 1 geval kwam het voor dat er wel sprake was van fraude of misbruik, maar waren er zwaarwegende redenen om hieraan geen consequenties te verbinden in de vorm van een terugvordering of maatregel. In dit geval werd de situatie wel gecorrigeerd naar de feitelijke situatie. Er werd 3 maal een traject gestart om naar werk te bemiddelen. In 2 gevallen leidde dit tot uitstroom. Eén persoon is momenteel aan het werk met behoud van uitkering. Gedurende het project werd door de Hoofdafdeling Sociale Zekerheid onderzocht of het mogelijk is de effecten van het interventieteam op de bijstandspopulatie in het Soesterkwartier in kaart te brengen. In het Soesterkwartier was de instroom in de bijstand 21% lager dan gemiddeld over heel Amersfoort. Dit verschil werd vooral veroorzaakt door jongeren. Er zijn geen andere projecten bekend die zich specifiek op het Soesterkwartier richtten en het verschil kunnen verklaren. Mogelijke verklaring is dat de communicatie over het interventieteam een positieve bijdrage leverde aan de (door jongeren) ervaren pakkans. -12-