Is het paspoort van je paard nog in orde?

Transcriptie

1 TEKST: Tanja Peree Is het paspoort van je paard nog in orde? Wat betekent de nieuwe Europese I&R-wetgeving voor jou? Op 1 juli 2009 gaat de Europese verordening met voorschriften voor de identificatie en registratie (I&R) van paarden in. In deze verordening staan veel verplichtingen die in Nederland al gelden sinds 1 januari 2004, toen de PVV verordening I&R van paardachtigen in werking trad. Voor paardenhoudend Nederland is dit inmiddels een vertrouwd feit. Per 1 juli 2009 scherpt Brussel de regels aan. De nieuwe regels worden in dit artikel toegelicht. Rol Nederland bij EU-regelgeving Voordat de EU-verordening op schrift stond, had het PVV regelmatig overleg met Brussel. Het doel is uniforme regelgeving voor alle bij de EU aangesloten landen. Volgens het PVV nam de EU-commissie veel van de Nederlandse voorstellen voor de Europese regelgeving over. Voor de bij de EU aangesloten landen zijn de mogelijkheden om van een verordening af te wijken minimaal, wel kunnen zaken worden toegevoegd wanneer deze van belang zijn voor een lidstaat mits deze binnen de EU-wetgeving vallen. Het Productschap voor Vee en Vlees (PVV) is verantwoordelijk voor de invoering van de nieuwe regels in Nederland en legt hierover verantwoording af aan het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). Om de invoering van de herziene regels zo praktisch mogelijk te laten verlopen en afspraken te maken met de paspoortuitgevende instanties in ons land, heeft het PVV de Projectgroep I&R Paard opnieuw in het leven geroepen. De KNHS - als één van de grote paspoortuitgevende instanties - heeft evenals een drietal stamboeken en een afgevaardigde van de Sectorraad Paarden (SRP) zitting in de projectgroep. Dat een paard of pony gechipt moet zijn en een paspoort moet hebben waar de gegevens van het dier in staan vermeld, weten de meeste paardenhouders, eigenaren en paardensporters wel. Op 1 juli 2009 zal de nationale I&R-verordening (dat is de wettelijke regelgeving met betrekking tot de wijze waarop paardachtigen moeten zijn geregistreerd in ons land) van het Productschap voor Vee en Vlees (PVV) plaats maken voor de regelgeving die vanaf die datum voor alle lidstaten van de EU ingaat. Dat betekent onder andere dat in alle Europese landen de chipverplichting wordt ingevoerd. Wij hebben deze grote verandering al gehad in Nederland, toch is er nog een aantal zaken waarvan je ook goed op de hoogte moet zijn. De I&R-wetgeving is van toepassing op paarden, pony s en ezels, maar om de toch wel droge informatie enigszins leesbaar te houden wordt verder alleen nog de term paard gebruikt. Voedselveiligheid Per 1 juli 2009 zijn alle regels binnen Europa gelijk. De meeste wijzigingen hebben te maken met de voedselveiligheid, een onderwerp waar je als paardensporter niet zo heel vaak mee te maken krijgt. Paarden zijn in dit verband voedselproducerende dieren, oftewel consumptiedieren net zoals kippen, koeien en varkens. Omdat paarden terecht kunnen komen in de voedselketen, is een goede registratie van gebruikte diergeneesmiddelen van belang. Door dierenartsen moeten bepaalde diergeneesmiddelen dan ook in het paspoort geregistreerd worden wanneer een paard voor consumptie bestemd is. Verantwoordelijkheid houder De nieuwe I&R-regels maken de houder verantwoordelijk voor een juiste identificatie van het paard. Een houder kan de eigenaar zijn maar in onze sector komt het vaak voor dat eigenaren hun paard toevertrouwen aan een ander, die daarmee de houder wordt en daardoor verantwoordelijk. In de nieuwe verordening is de houder verantwoordelijk dat aan de I&R-wetgeving wordt voldaan en wanneer dat niet zo blijkt te zijn (bijvoorbeeld bij een vervoerscontrole of bij uitbraak van een besmettelijke paardenziekte) dan kan de houder een proces verbaal krijgen en zelfs gerechtelijk worden vervolgd. Vanaf 1 juli 2009 is het dus van belang om goede afspraken te maken nu natuurlijk ook al met de eigenaar wanneer je een paard van een ander bijvoorbeeld stalt, leent, huurt, rijdt of vervoert. Ook voor de sport geldt dat aan de wettelijke regels moet zijn voldaan. Met een juiste identificatie en registratie wordt bedoeld dat het dier volgens de EU-bepalingen is geregistreerd en geïdentificeerd kan worden en deze gegevens conform de EU-regels in het paspoort zijn vermeld. 44 PaardenSport 01/2009

2 Vraag tijdig een inlegvel of vervangend paspoort aan! Tot 1 juli 2009 kun je een inlegvel aanvragen. Als je een paspoort van de KNHS hebt, en je wilt een inlegvel aanvragen, dan kan dit het snelst door het digitale aanvraagformulier op www. knhs.nl/paspoort volledig in te vullen en te verzenden. De KNHS berekent voor het inlegvel 7,50 en voor een vervangend paspoort 20,00. De nieuwe I&R-regels maken de houder verantwoordelijk voor een juiste identificatie van het paard. Voor een juiste identificatie hoort het paspoort volledig en correct te zijn ingevuld. Jantien van Zon Tip voor wedstrijdsporters Aan wedstrijdsporters wordt geadviseerd het paspoort (als Hoofdstuk 9 Medische behandelingen er nog niet in zit) goed te bestuderen want wanneer de vaccinatieregels (influenza) bijna vol zijn, kun je beter direct een vervangend paspoort aanvragen in plaats van een inlegvel. Dit geldt ook wanneer je wijzigingen in het paspoort (bijvoorbeeld van de eigenaar) wilt laten doorvoeren, dan ben je voordeliger uit met een nieuw paspoort! Gewetensbezwaarden - Alternatief voor chip per 1 juli 2009? Tot op heden kunnen aanvragers van een paspoort bij het PVV ontheffing aanvragen als de houder van het paard bezwaar heeft tegen het inbrengen van een transponder. Van de betreffende paarden wordt de identiteit vervolgens vastgesteld door middel van DNA. Ook in de nieuwe EU-regeling kunnen lidstaten alternatieve identificatiemethoden toestaan. Door een uiterlijk merk aan het paard moet zichtbaar zijn dat het paard is geïdentificeerd met een alternatief. In Nederland kennen we het Ingrepenbesluit dat onder andere tatoeëren, couperen en brandmerken van paarden verbiedt. Een paard met een oormerk staat niet fraai en dan kun je je ook afvragen of je het niet beter kunt laten chippen! In overleg met het Ministerie van LNV en gewetensbezwaarden is gezocht naar een aanvaardbaar alternatief. De combinatie van DNA en koudmerken wordt nu verder uitgewerkt. Ook geldt, zoals nu ook het geval is, dat de houder (en bij sport de deelnemer) de kosten voor het onderzoek voor identificatie (bijvoorbeeld om de geregistreerde DNA code te controleren aan de hand van een afgenomen monster van het paard) moet betalen. Oudere paspoorten niet langer geldig Vanaf 1998 is een paardenpaspoort verplicht voor alle paarden die bij een erkend stamboek ingeschreven zijn. In 2000 werd deze verplichting uitgebreid voor álle paarden (ook die niet tot een erkend stamboek behoren) en werd ook de inhoud van het paspoort uitgebreid met het hoofdstuk 9 medische behandeling. Op dit moment is het zo dat het merendeel van de paspoorten nog niet het bedoelde hoofdstuk bevat. Vanaf 2004 zijn alle uitgegeven paspoorten zeker voorzien van dit hoofdstuk (in het paspoort vanaf pagina 27 en verder). Op de pagina s medische behandeling moet de eigenaar aangeven of een paard wel of niet bestemd is voor de slacht. Als een eigenaar niets heeft aangegeven in het paspoort, dan is het paard automatisch bestemd voor de slacht. De dierenarts moet dan bij het behandelen met bepaalde medicatie van een voor de slacht bestemd paard, de medicatie in het paspoort registreren. Het betreffen de zogenaamde essentiële diergeneesmiddelen voor paarden. Klinkt ingewikkeld? Je dierenarts weet om welke stoffen het gaat! De nieuwe Europese verordening bepaalt dat per 1 januari 2010 alle paspoorten de pagina s voor de medische behandeling moeten hebben. Dit geldt zowel voor nieuwe als voor oude paardenpaspoorten en in alle Europese lidstaten. De in Nederland vóór 2004 uitgegeven paspoorten hebben dit nieuwe deel niet altijd en is dan ook niet langer geldig conform de nieuwe regels. Een aantal paspoortuitgevende instanties - waaronder de KNHS - heeft op eigen initiatief paspoorten zonder medische behandeling de afgelopen jaren al aangevuld met een inlegvel. Vervang of completeer je paspoort tijdig Om ervoor te zorgen dat niet alle paspoorten van voor 2004 vervangen hoeven te worden is een overgangsregeling voorhanden. Tot 1 juli PaardenSport 01/

3 worden aangevraagd bij de organisatie die het paspoort heeft afgegeven. Je stuurt dan het oude paspoort op en vraagt een vervangend paspoort aan. De kosten hiervoor zijn hoger dan voor het inlegvel (maximaal 7,50 voor een inlegvel in vergelijking met circa 40,00 voor een vervangend paspoort). Deze kosten verschillen trouwens per uitgevende organisatie. Alle paspoorten - ook die van voor moeten op 1 januari 2010 aan de EU-wetgeving voldoen anders betekent het een overtreding. Het is dus zeker van belang ervoor te zorgen dat het paspoort van je paard tijdig aan de regels voldoet wanneer het nodig is en je dit tot juli 2009 op een financieel aantrekkelijke manier kunt regelen. Het aflezen van een bij het paard ingebrachte transponder. In Nederland wordt de transponder standaard aan de linkerzijde van de hals ingebracht. Wat is een UELN of levensnummer? Het levensnummer of UELN-number van een paard kun je vergelijken met het burgerservicenummer (BSN) van de mens. UELN staat voor Unique Equine Life Number, in Nederland levensnummer genoemd. Een paard krijgt bij de eerste registratie een levensnummer en deze kan niet veranderen (een paard kan en mag er ook maar één hebben). Het levensnummer staat in het paspoort van een paard geregistreerd net als de basisgegevens van het dier zoals de geboortedatum, de kleur, het geslacht, de aftekeningen, de afstamming (alleen bij stamboekdieren toegestaan) en natuurlijk het chipnummer, ook wel transpondernummer genoemd. Alle mutaties van een dier moeten onder dit unieke levensnummer worden geregistreerd is het volgens de regelgeving toegestaan om het paspoort aan te vullen met een inlegvel. Dit inlegvel kan worden aangevraagd bij de organisatie die het paspoort van je paard heeft afgegeven (dat staat in je paspoort). Je hoeft hiervoor het paspoort zelf niet op te sturen. De inlegvellen zijn voorzien van een ultraviolet raster dat niet gekopieerd kan worden. Als je een paspoort met een oud inlegvel van de paspoortuitgevende organisatie hebt, dan hoeft niet nog een inlegvel aangevraagd te worden. Vanaf 21 december 2008 mogen de paspoortuitgevende organisaties geen eigen inlegvellen meer afgeven maar alleen de speciale gerasterde inlegvellen van PVV. Per paard wordt eenmalig een inlegvel afgegeven en dit moet altijd bij het paspoort worden bewaard. Wees er dus zuinig op! Na 1 juli 2009 mogen geen inlegvellen meer afgegeven worden door de uitgevende instanties om het oude paspoort compleet te maken en moet een vervangend paspoort Jacob Melissen Voor consumptie gefokte paarden Paarden, die jonger zijn dan één jaar, die nooit in het buitenland zijn geweest, waarvan kan worden vastgesteld bij welke houders ze hebben gestaan, én die in het land van geboorte ter slachting worden aangeboden, moeten wel zijn gechipt maar hoeven geen paspoort te hebben. De regeling is niet van toepassing op paarden die ouder zijn en/of naar een slachthuis in het buitenland gaan; dan is zowel de chip als het paspoort gewoon verplicht. Voor de Nederlandse situatie is deze lichtere verplichting nauwelijks een oplossing of merkbaar, omdat de meeste jonge paarden in het buitenland worden geslacht en de uitzondering dan niet geldt. Duplicaat paspoort Paarden die vanaf 1 juli 2009 een duplicaat paspoort krijgen, omdat de oude bijvoorbeeld zoek is geraakt, mogen niet meer worden geslacht. Concreet houdt het in dat bij het inbrengen van een chip een definitief paspoort wordt afgegeven en dat het document het hele leven bij het paard moet blijven. Tot op heden kon een paard bij de uitgifte van een duplicaatpaspoort na een half jaar alsnog worden geslacht voor menselijke consumptie. Dit zal in de toekomst niet meer gaan en is dan ook een belangrijke wijziging op de huidige verordening. Paard zonder paspoort gekocht? Met regelmaat wordt de KNHS gebeld wat te doen als bij het kopen van het paard het paard PaardenSport 01/

4 al mee naar huis is genomen en de verkoper het paspoort er niet bij had en beloofde deze na te sturen. Dan ontstaan vaak problemen. Het is dan ook ten zeerste af te raden om een dier te kopen en mee te nemen zonder dat het (juiste) paspoort erbij is. Sterker nog; je bent in overtreding want een paard zonder paspoort mag niet vervoerd worden. In de gevallen dat het paspoort niet wordt nagestuurd, dan zit de koper met een probleem. Het alsnog verkrijgen van een paspoort is niet eenvoudig, dan moet diefstal of verlies worden aangetoond en dat is natuurlijk lastig wanneer je het paspoort nooit in bezit hebt gehad. Overlijden van een paard Bij overlijden van een paard op iedere andere plek dan een slachthuis moet het paspoort binnen dertig dagen naar de paspoortuitgevende instantie worden gestuurd met vermelding van de datum van overlijden. Ook bij diefstal van het paard dient de houder het paspoort binnen 30 dagen terug te sturen naar de paspoortuitgevende organisatie. Vinders van een I&R in België Ook alle paarden in België moeten dus per 1 juli 2008 gechipt zijn en over een paardenpaspoort beschikken. Daarnaast is in België direct een centrale houderèn eigenarenregistratie ingevoerd. De Belgische paardensector bood hier weinig weerstand tegen, ook al kan bijvoorbeeld de Belgische fiscus dan alle eigenaren van paarden in een bestand raadplegen en de verkoop volgen. Wel betekent dat wanneer er een besmettelijke paardenziekte uitbreekt er doelgericht gehandeld kan worden. Jean Pierre Devos van de Belgische Confederatie van het Paard: Als de belastingdienst gegevens vraagt over paarden en/of eigenaren, is de Confederatie verplicht die gegevens te verstrekken. We kunnen dan geen beroep doen op de wet bescherming persoonsgegevens. Belgische paardeneigenaren lijken eventuele financiële consequenties of vervolging niet te vrezen. paspoort worden uiteraard ook verzocht het paspoort op te sturen naar de organisatie die het heeft afgegeven. Wanneer je heel graag het paspoort van je overleden paard terug wilt hebben kun je dit aanvragen bij de uitgevende instantie. Het paspoort krijg je nadat het paard is afgemeld en het paspoort ongeldig is verklaard terug. Paspoortuitgevende instanties kunnen dit weigeren wanneer zij een ander beleid hanteren; de KNHS doet dit nadat het document ongeldig is gemaakt wel. Aanmelden van een paard uit het buitenland Ieder paard dat in ons land komt (permanent wordt ingevoerd) moet binnen dertig dagen worden aangemeld bij één van de erkende paspoortuitgevende instanties (de KNHS of één van de erkende stamboeken). Voor paarden die uit het buitenland komen, gechipt zijn en over een paspoort conform de nieuwe wetgeving beschikken, betekent dit alsnog dat het geregistreerd moet worden bij één van de erkende organisaties (in Nederland: de KNHS of één van de erkende stamboeken) die de gegevens bij het PVV aanlevert. Wanneer een paard van buiten de EU komt kan het ook voorkomen dat het eerst nog gechipt moet worden en dan pas volledig geregistreerd kan worden. Let op: tot 1 juli 2009 mag een paard dat wel een paspoort heeft maar niet gechipt is, zes maanden in ons land zijn voordat het gechipt moet worden. Vanaf 1 juli 2009 is dat één maand. Voor grote stallen in Nederland die paarden laten overkomen om tijdelijk uit te brengen in de wedstrijdsport, betekent dit een verandering: het dier moet of binnen een maand gechipt zijn, over een paspoort beschikken én geregistreerd zijn of ons land binnen een maand na aankomst weer hebben verlaten. Schets bij export afgeschaft Nu geldt de regel dat voor export van een paard de schets in het paspoort door een dierenarts moet zijn ingetekend. In de nieuwe EU-verordening is de beschrijvende of getekende schets van het paard in het paardenpaspoort niet langer verplicht als het paard gechipt is. Stamboeken kunnen hier anders mee omgaan (stamboekregels) maar dat geldt dan alleen voor bij het stamboek geregistreerde dieren. Voor de internationale sportdeelname geldt dat de internationale paardensportorganisatie, de Fédération Equestre International (FEI) de schets vooralsnog verplicht voor deelname aan FEI-wedstrijden. De KNHS zal in gesprek gaan met de FEI of hier voor dieren die aan de Europese wetgeving I&R voldoen op een andere wijze mee om kan worden gegaan. Dat kan een deelnemer (of de eigenaar) veel geld (en tijd) schelen. Tot anders wordt bericht moet een paard zijn geschetst, wanneer wordt deelgenomen aan FEI-wedstrijden, door een door de KNHS erkende FEI-paspoortdierenarts (deze staan op de website vermeld). Gezondheidsverklaring De gezondheidsverklaring bij export moet vanaf 1 juli 2009 in het paspoort kunnen worden geregistreerd. In Nederland wil men blijven werken met de separate gezondheidsverklaringen van de VWA. Database In Nederland mogen 31 organisaties (de KNHS en de 30 erkende stamboeken) paarden registreren. Registreren betekent: of het uitgeven van een paspoort nadat het dier gechipt is, of het toevoegen van chipgegevens in een bestaand paspoort en/of het muteren van dier - en/of eigenaargegevens in bestaande paspoorten. Door de organisaties worden chip- en levensnummers eens per maand aan het PVV doorgegeven die een landelijke database bijhoudt. Via www. nl-paardenpaspoort.nl kan een chipnummer van een paard worden ingegeven en verschijnt het levensnummer van het dier en de organisatie die het paard heeft geregistreerd. De database blijft in Nederland in deze vorm bestaan. Centrale registratie van paardenhouders Er zijn paarden(sport)organisaties die graag een centrale database met paardenhouders zouden willen invoeren in Nederland, anderen zijn hier fel tegen. De vrees bestaat natuurlijk dat het daarna een kleine stap is naar eigenarenregistratie met alle (financiële) gevolgen van dien. Bij de rundveehoude- 48 PaardenSport 01/2009

5 rij kent men al een dergelijk systeem dat overigens op initiatief van de rundveehouders zelf is opgezet en wordt betaald. Ook voor de paardensector geldt dat er voor het opzetten, onderhouden en beheren van een houderregistratiesysteem niet op overheidsgelden gerekend hoeft te worden. In onze sector komt het dan in de meeste gevallen - in tegenstelling tot de andere agrarische sectoren - neer op de hobbymatige paardenhouder. Het grote voordeel van een centrale database met de gegevens van paardenhouders is dat bij een uitbraak van een besmettelijke paardenziekte snel kan worden vastgesteld waar paarden zich bevinden en wie de houder is. Dit veelbesproken onderwerp maakt vooralsnog geen deel uit van de nieuwe nationale verordening I&R, aangezien de EU een centrale houderregistratie vooralsnog niet verplicht stelt. Een aantal branchevertegenwoordigers voorspelt grote problemen bij uitbraken van besmettelijke paardenziektes en het onderwerp is hiermee dan ook nog niet van tafel. In het kader van welzijn (met name dierziekten) en het doelgericht kunnen informeren en optreden naar de houders van paardachtigen in Nederland moet de sector haar verantwoordelijkheid (blijven) nemen. In Nederland buigt de Sectorraad Paarden zich hier ondermeer over en adviseert de Minister van LNV. Status Europese en nationale wetgeving Binnen de EU-wetgeving wordt in Nederland door het PVV een nationale verordening I&R opgesteld. Wanneer deze gereed is vind je deze uiteraard op onze website en wordt hierover bericht in de PaardenSport. Vragen? Heb je vragen over een (K)NHS-paspoort dan kun je natuurlijk ook telefonisch contact opnemen met de afdeling I&R van de KNHS op Heb je een paspoort van één van de erkende stamboeken neem dan contact op met die organisatie. De gegevens van de paspoortuitgevende instanties, de huidige Verordening I&R en andere informatie vind je op en op Belangrijke wijzigingen Europese I&R-wetgeving per 1 juli 2009 in het kort Per 1 juli 2009 gaat de nieuwe wetgeving in en op 31 december 2009 dienen alle paspoorten aan de nieuwe wetgeving te voldoen; paspoorten van voor 2004 (waarin Hoofdstuk 9 Medische Behandeling niet is opgenomen) zijn niet langer geldig per 1 juli 2009; om bovenstaande paspoorten toch geldig te laten blijven na 1 juli 2009, kan tot 1 juli 2009 een inlegvel met H9 worden afgenomen bij de instantie die het dier heeft geregistreerd en het paspoort heeft afgegeven; na 1 juli 2009 kan het inlegvel niet langer worden afgenomen; dan dient een vervangend paspoort te worden aangevraagd; paspoortuitgevende instanties bepalen het tarief voor het inlegvel, maar mogen per inlegvel maximaal 7,50 in rekening brengen. De kosten bij de KNHS voor een inlegvel zijn 7,50 en voor een vervangend paspoort 20,--; een dier met een paspoort mag tot op heden zes maanden na invoer ongechipt in ons land zijn, per 1 juli 2009 wordt deze termijn aangepast naar één maand; de plek waar het dier is gechipt moet worden aangegeven in de schets van het paspoort; wanneer een dier vanuit het buitenland wordt geïmporteerd naar ons land moet het (ondanks het beschikken over een chip en een paspoort) binnen 30 dagen alsnog worden aangemeld bij een erkende instantie in Nederland en worden de gegevens opgestuurd naar het PVV; Een dier moet binnen maximaal zes maanden na de geboorte van een paspoort en een chip zijn voorzien. In de verordening I&R die tot 1 juli 2009 geldt, is dit zeven maanden; een dier mag middels een alternatieve methode zijn geregistreerd (geen chip maar bijvoorbeeld middels DNA), maar dit moet zichtbaar zijn aan (het uiterlijk van) het dier. Tot op heden is er echter nog geen geschikt uiterlijk kenmerk voor paarden vastgesteld; bij export is het niet langer nodig het dier te laten schetsen als het gechipt is (voor sporters: vooralsnog wel voor deelname aan FEI-wedstrijden nodig en/of wanneer een stamboek dat eist); paspoortuitgevende instanties mogen een document van een buitenlands dier aanvullen als het daarmee voldoet aan de EU-verordening. Wanneer het document niet aan te vullen is, wordt het document ongeldig verklaard en wordt een vervangend paspoort afgegeven; het paspoort moet vergezeld gaan met het dier, de vervoerder/houder die op dat moment over het dier beschikt is daarvoor verantwoordelijk. In de Verordening I&R die tot 1 juli 2009 geldt, is dit de eigenaar; het afnemen van een duplicaat of een vervangend paspoort betekent in de regel dat het dier daarna niet meer ter slachting voor menselijke consumptie kan worden aangeboden; de geldigheid van een paspoort kan bij uitbraak van een ziekte worden opgeschort; bij overlijden of diefstal van een paard anders dan in het slachthuis dient het paspoort binnen 30 dagen naar de uitgevende instantie te worden opgestuurd; als slachtdier gehouden paardachtigen die wel zijn gechipt, maar geen paspoort hebben, mogen - wanneer aan specifieke voorwaarden wordt voldaan (o.a. jonger dan 12 maanden, zichtbare tandsterren in de tijdelijke hoektanden, een ondoorbroken traceerbaarheid van het bedrijf van geboorte tot aan het slachthuis) ter slachting worden aangeboden; iedere lidstaat bepaalt of er een centrale database wordt bijgehouden; uitgevende instanties dienen een eigen database bij te houden met de basisgegevens van dieren die door de desbetreffende instanties zijn geregistreerd. In Nederland leveren alle erkende paspoortuitgevende organisaties maandelijks het levens- en chipnummer aan bij het PVV. De database kan via nl-paardenpaspoort.nl door iedereen en op ieder moment geraadpleegd worden. PaardenSport 01/