Digitaal printen binnen Grafimedia VMBO. Opdracht

Transcriptie

1 Digitaal printen binnen Grafimedia VMBO Opdracht

2 Opdrachtkaart DD Voorkennis: Je hebt de opdrachten DR t/m DR afgerond Intro: Elke keer als je iets print op de digitale printer, dan gebruik je daar papier voor. Papier komt in allerlei soorten en maten voor, ieder met zijn specifieke eigenschappen. In deze opdracht leer je hoe papier gemaakt wordt en wat de eigenschappen zijn. Ook leer je meer over welk papier geschikt is voor digitaal printen. Doelen: Als je deze opdracht gemaakt hebt, weet je: Hoe papier gemaakt wordt Welke eigenschappen de verschillende soorten papier hebben Welke papier je het beste voor digitaal printen kunt gebruiken Activiteiten: Lees de theorie over papierproductie en papiersoorten door Maak de opdracht Vul het evaluatieformulier in Tijd: Voor deze opdracht heb je 3 lesuren de tijd. Materiaal: Verschillende soorten papier die gebruikt worden in het lokaal Lijm en schaar Beoordeling: Je wordt beoordeeld op de onderstaande punten: Het in de juiste volgorde kunnen plaatsen van de veschillende onderdelen van papierproductie Het juist benoemen van de verschillende papiersoorten Het benoemen van de productiemethode van het papier Weten wat gramsgewicht is

3 Theorie DD Hoe wordt papier gemaakt? Papier wordt meestal gemaakt van hout. Soms worden ook andere producten gebruikt, zoals bijv. wol (dierlijk), gras of bloemen (plantaardig), lompen (textiel) of nylon (synthetisch). Het hout dat voor papier wordt gebruikt is meestal afkomstig van uitdunningshout (het teveel aan bomen dat wordt uitgedund na beplanting), afval uit zagerijen of van speciale plantages. Hardhoutsoorten, zoals dikwijls voor tuinmeubelen wordt gebruikt, is absoluut ongeschikt vanwege zijn harde vezels. Papier wordt dus niet gemaakt van subtropische regenwouden! Het hout voor papier wordt eerst vermalen. De pulp wordt daarna gemengd met water, lijm, bleekstoffen en kleurstoffen. Als laatste wordt de pulpmassa uitgelekt in de papiermachine. Hieronder worden de verschillende onderdelen beschreven: natpartij: de pulpmassa wordt op een zeef uitgegoten. Het meeste water loopt door de zeef terwijl de massa overblijft perspartij: de papiermassa wordt door viltrollen geperst tot dunne lagen droogpartij: de lagen papier worden gedroogd tot alle water is verdampt. Tenslotte krijgt het papier de gewenste dikte en gladheid door wrijvende en persende walsen (het kalanderen).

4 Theorie DD Welke papiersoorten zijn er? In grote lijnen kunnen we stellen dat er twee hoofdgroepen zijn: 1 het niet-gestreken papier 2 het gestreken papier De keuze van de papiersoort, papierdikte en het gramgewicht hangt in grote mate af van de druktechniek die gebruikt zal worden en van het gewenste resultaat met het drukwerk. Voor verschillende doeleinden bestaat er verschillend papier. Een kassamedewerker gebruikt ander soort papier voor geschreven bonnetjes dan een offsetdrukker. Niet alle papiersoorten kunnen gebruikt worden bij digitale druk. Hieronder staan de verschillende soorten papier en waar ze voor gebruikt worden. Schrijfpapier: Licht gesatineerd en goed gelijmd. Dit papier geschikt voor thuisgebruik en administratieve documenten Zelfkopiërend of doordrukpapier: Voor meerdere exemplaren van een (administratief) document zoals bonnen Offset papier Mat of glanzend en stevig drukpapier Romandruk Mat, zacht en opdikkend papier voor boeken. Dit papier heeft een ruw oppervlak en kan goed gelijmd worden Satijn Maximaal gestreken en gesatineerd papier waarop kleuren en beelden zeer goed uitkomen (zeer geschikt voor publicaties in kleur) Gegomd en zelfklevend papier Voor enveloppen, etiketten, Post-It notes, zegels Pergamyn: Vetdicht, halftransparant melkachtig papier voor omslagen en verpakking van kaas Karton: Dit is al het papier wat zwaarder is dan 179 g/m 2. Voor stevige verpakkingen, zoals verhuisdozen en verzendkokers.

5 Theorie DD Specifieke eigenschappen van papier Niet één papiersoort is hetzelfde. Om te kunnen beschrijven wat voor soort papier het is, bestaan er een aantal eigenschappen. Op het pak staat ook altijd vermeld welke eigenschapppen het papier heeft. Hieronder staan de eigenschappen uitgelegd. houtvrij: houthoudend: opaciteit: zeef- en viltzijde: looprichting: gestreken papier of mc: glans: watermerk: Om wit papier te krijgen, wordt de structuur van de mechanische pulp (houtslijp) gewijzigd in chemische pulp (celstof). Houtvrij papier bevat vooral chemische pulp. Dit papier bevat meer mechanische pulp en is minder wit. Het is ook minder sterk. (Bijvoorbeeld krantenpapier) Dit is de lichtondoorlaatbaarheid van het papier (het tegenovergestelde is transparantie) en is vooral belangrijk bij bedrukking aan beide zijden. Bij de eerste fase van papierpulp in de papiermachine ligt de pulp op een zeef. De kant van papier dat op de zeef lag, is ruwer (zeefzijde) dan de andere kant (viltzijde) De looprichting is de richting waarin de meeste vezels liggen en is vooral van belang voor het vouwen: de vouwlijn valt samen met de looprichting. Als dat niet het geval is, kan het drukwerk breken. Dit papier is bedekt met een dunne strijklaag die een effen oppervlak geeft en zeer goed bedrukbaar is voor fullcolordrukwerk. Als papier tussen walsrollen wordt gevoerd, krijgt het meer glans en wordt dan gesatineerd papier genoemd. Bovendien is het gladder en droogt het sneller na het drukken. Het verliest wel aan dikte, opaciteit en stijfheid. Een watermerk wordt aangebracht d.m.v. reliëfrollen in de natpartij van de papiermachine en wordt vaak toegepast bij luxepapieren. Sommige delen van het papier zijn dan dichter op elkaar geperst en zijn daardoor transparanter. gramgewicht: De zwaarte van papier wordt uitgedrukt in aantal gram per m 2. Als papier een gramsgewicht van meer dan 179 g/m 2 heeft, dan wordt het karton genoemd. oppervlaktestructuur: Papier krijgt een bepaalde structuur door het papier in de perspartij te persen met gestructureerde viltrollen.

6 Theorie DD Milieuvriendelijk papier: ECF- of TCF-papier ECF- en TCF-papier zijn beide milieuvriendelijke papiersoorten. Bij de papierproductie wordt de papierpulp traditioneel gebleekt in 2 fasen en door middel van chloor, dat zeer schadelijk is voor het milieu. Voor de bleking van papier probeert men nu geen of minder chloor te gebruiken. ECF of Elementair Chloorvrij Papier: in de eerste fase van het bleekproces wordt chloor vervangen door zuurstof, waterstofperoxide of ozongas. TCF of Totaal Chloorvrij Papier: zowel in de eerste als in de tweede fase van het bleekproces wordt geen chloor gebruikt. ECF en TCF-papier hebben wel het nadeel dat ze minder wit en minder sterk zijn, maar deze nadelen wegen niet op tegen de milieuvoordelen. Wat is gerecycled papier en is het geschikt voor drukwerk? Om drukklaar gerecycled papier te maken, moet oud papier met chemische middelen worden ontinkt wat een duur en milieu-onvriendelijk proces is. Bovendien kan papier slechts een aantal keren worden hergebruikt. Het is dan onvoldoende sterk, zodat weer nieuwe houtvezels moeten worden toegevoegd. Vandaar dat gerecycled papier hoofdzakelijk wordt gebruikt voor inpakpapier en kartonproductie. De wil om te recyclen is ondertussen gemeengoed geworden. Er bestaat een ruim assortiment aan goed bedrukbare, milieuvriendelijke papierkwaliteiten.

7 Theorie DD Wat voor soort papier gebruik je bij digitaal drukken? Om te weten wat voor soort papier je kunt gebruiken, moet je eerst weten wat digitaal drukken is. De digitale drukpers die wij gebruiken, is een Océ CPS900 Platinum. Je kunt de CPS vergelijken met een hele uitgebreide laserprinter. In een standaard kleurenlaser zitten 4 kleuren toner: Cyaan, Magenta, Yellow (geel) en Key (zwart). In de Océ zitten maar liefst 7 kleuren! Het principe lijkt een beetje op offset. De afbeelding wordt uit verschillende kleuren toner samengesteld op een verwarmde cilinder. Vanaf die cilinder wordt de afbeelding op het papier gedrukt. Het is dus een indirecte druktechniek. Als de toner op het papier is overgebracht, wordt de toner in het papier gedrukt en een beetje verwarmd. Daardoor hecht de toner zich aan het papier. Omdat de toner zich goed moet kunnen pakken op het papier, is het belangrijk dat het papier niet te glad is. Offsetpapier is daarom niet geschikt voor de digitale printer. Ook zijn er beperkingen in gramsgewicht. Karton kan je bijvoorbeeld alleen op een groter formaat (A3 of A3+) printen omdat anders de machine vastloopt. Soms verzinnen fabrikanten hier een oplossing voor. Dan is er een speciale invoer gemaakt. Als je die gebruikt, kun je bijvoorbeeld wel karton op A4 printen. De meeste fabrikanten leveren bij hun machines speciaal ontwikkelde papiersoorten. Zo weet je zeker dat je het goede papier gebruikt. Maar de digitale persen worden tevens getest met papier van andere leveranciers, zoals bijvoorbeeld Proost en Brandt. Er wordt dan alleen geen garantie gegeven dat het goed werkt zoals je hieronder kunt lezen. De Océ CPS-printer kan een grote verscheidenheid aan materiaalsoorten verwerken, variërend van 75 tot en met 250 gr/m² (additioneel: Top Colour A gr/m²). Océ Imaging Supplies heeft een breed scala aan materialen, welke officieel zijn getest en vrijgegeven ten behoeve van de CPS-printer. Een overzicht van deze materialen is terug te vinden in de Océ CPS Catalogus, verkrijgbaar via de officiële CPS Supplies website Uiteraard bent u vrij om niet-océ materiaal te verwerken op uw CPS-printer, maar onderzoek heeft uitgewezen, dat de prestatie (uptime) van de CPS-printer beduidend hoger ligt bij het gebruik van Océ materialen. De papiermarkt is continu onderheven aan veranderingen. Regelmatig wordt de samenstelling van papier en/of strijklaag (etc.) aangepast vanwege technische of economische redenen. Hierdoor is het voor Océ niet mogelijk om garanties te geven bij het gebruik van niet-océ materialen in combinatie met de CPS-printer.

8 Theorie DD Supplies Knowledge Centre Informatie over diverse materialen Océ kan op de onderstaande produkten geen garantie geven dat de Océ CPSx00 apparatuur goed funcioneert en voldoet aan de overeengekomen afspraken. Arctic Gloss (lagere grammages) Chromolux 250 gr/m² Colotech+ Gloss Colorech+ Silk Finesse Matt & Gloss 130 gr/m² Hello Gloss 135 gr/m² Mellotex Brilliant White Mellotex Natural White Munken Book Munken Book Extra Office Color Laser Presto Silk 90 gr/m² Silver Image Gloss 135 & 160 gr/m² Silver Image Matt 250 gr/m² Voltage Gloss

9 Opdracht DD Knip de plaatjes uit. Plak ze in de juiste volgorde op een ander A4-vel

10 Opdracht DD Maak een eigen catalogus van jullie papierassortiment. Knip of snij een stuk van 15 cm bij 5 cm. Schrijf op de strook: de naam, soort papier, gramsgewicht en eventuele andere eigenschappen. Plak de stroken op deze pagina en de achterkant.

11 Opdracht DD

12 Evaluatie DD Geef jezelf een beoordeling: O onvoldoende omdat O matig omdat O voldoende omdat O goed omdat Eindbeoordeling: Cijfer: