Hierbij gaat voor de delegaties de gederubriceerde versie van bovengenoemd document.

Transcriptie

1 DERUBRICERING van document: d.d.: 17 november 2003 nieuwe status: Betreft: 14707/03 /EU RESTRICTED Publiek Aanbeveling voor een besluit van de Raad om de Commissie te machtigen om namens de Europese Gemeenschap onderhandelen te openen met het oog op de aan-neming van een overeenkomst inzake bepalingen tot aanwijzing van de bevoegde rechter in het kader van de Haagse Conferentie voor internationaal privaatrecht Hierbij gaat voor de delegaties de gederubriceerde versie van bovengenoemd document. De tekst van dit document is identiek aan die van de voorgaande versie /03 DCL 1 hh SMART.2.C.S1 NL

2 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 17 november 2003 (19.11) (OR. fr) 14707/03 JUSTCIV 242 NOTA van: het voorzitterschap aan: het Coreper II nr. vorig doc.: 14187/03 JUSTCIV 226 () nr. Comv.: 12208/03 JUSTCIV 146 () Betreft: Aanbeveling voor een besluit van de Raad om de Commissie te machtigen om namens de Europese Gemeenschap onderhandelen te openen met het oog op de aanneming van een overeenkomst inzake bepalingen tot aanwijzing van de bevoegde rechter in het kader van de Haagse Conferentie voor internationaal privaatrecht I. INLEIDING 1. De Commissie heeft op 28 augustus 2003 een aanbeveling voorgesteld voor een besluit van de Raad om de Commissie te machtigen om namens de Europese Gemeenschap onderhandelingen te openen met het oog op de aanneming van een overeenkomst inzake bepalingen tot aanwijzing van de bevoegde rechter in het kader van de Haagse Conferentie voor internationaal privaatrecht. 2. De onderhandelingen over deze overeenkomst van Den Haag zullen worden gevoerd in de Speciale Commissie voor de bevoegdheid en de erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse beslissingen in burgerlijke en handelszaken, die van 1 tot en met 9 december 2003 in Den Haag bijeen zal komen. De Raad zou vóór eind november 2003 een onderhandelingsmandaat moeten vaststellen /03 sav/sav/mj 1 DG H III NL

3 3. In Den Haag zal worden gewerkt op basis van het ontwerp dat door een informele groep is opgesteld (zie doc /03 JUSTCIF 82). 4. Het Verenigd Koninkrijk en Ierland zullen deelnemen aan de aanneming en de toepassing van het besluit. 5. Overeenkomstig de artikelen 1 en 2 van het Protocol betreffende de positie van Denemarken, gehecht aan het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, neemt Denemarken niet deel aan de aanneming van het besluit, dat bijgevolg niet bindend zal zijn voor, noch van toepassing zal zijn op Denemarken. 6. Het Comité burgerlijk recht heeft het ontwerp-mandaat op 21 oktober en 4 november 2003 besproken. In aansluiting hierop legt het voorzitterschap twee vraagstukken aan het Coreper voor. II. VRAAGSTUKKEN VOOR HET COREPER a) Inhoud van het onderhandelingsmandaat (bijlage I) 7. In de laatste vergadering van het Comité burgerlijk recht, op 4 november 2003, is gebleken dat de opvattingen nog enigszins uiteenlopen, vooral inzake de punten 1 b), 1 d), en 4 van het ontwerp-mandaat (zie bijlage I). 8. Gelet op de opmerkingen die ter vergadering zijn gemaakt en de enkele bilaterale contacten die hebben plaatsgevonden, stelt het voorzitterschap als compromis de oplossingen in bijlage I voor. b) Werkmethode voor de onderhandelingen in Den Haag (bijlage II) 9. De onderhandelingen in Den Haag over een universeel verdrag over de rechterlijke bevoegdheid en de erkenning en tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken zijn al jaren aan de gang. Toen in 2000 de verordening Brussel I werd aangenomen 1, legden de Raad en de Commissie een verklaring af over de werkmethode die bij de onderhandelingen over het bedoelde verdrag moest worden gevolgd. 1 Verordening (EG) nr. 44/2001 van de Raad van 22 december 2000 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken /03 sav/sav/mj 2 DG H III NL

4 10 Sindsdien heeft de Raad al twee mandaten over het verloop van de onderhandelingen in Den Haag aangenomen. Daarbij is geopteerd voor de werkmethode die in 2000 werd overeengekomen. 11. Vervolgens is, wegens de aanneming van de verordening Brussel I, de reikwijdte van de communautaire bevoegdheden ter sprake gekomen toen het mandaat werd aangenomen voor de onderhandelingen over een wijziging van het Verdrag van Lugano van 1988, dat dezelfde onderwerpen betreft als de verordening Brussel I. Wij willen erop wijzen dat de reikwijdte van de communautaire bevoegdheden en de vraag welke werkmethode zal worden gevolgd, met elkaar samenhangen. De Raad constateerde toen dat het advies van het Hof van Justitie moest worden ingewonnen over de reikwijdte van die bevoegdheden 1. Voorts besloot de Raad een mandaat te verlenen voor het openen van die onderhandelingen, onverminderd de vraag of sluiting van het nieuwe Verdrag van Lugano tot de exclusieve bevoegdheid van de Gemeenschap dan wel tot het terrein van de gedeelde bevoegdheid van Gemeenschap en lidstaten behoort. 12. Volgens de aanbeveling van de Commissie, die thans bij de Raad in behandeling is, is de Gemeenschap exclusief bevoegd voor het gehele toekomstige verdrag van Den Haag inzake clausules over forumkeuze. Het Comité heeft het echter niet wenselijk geacht hierop dieper in te gaan, omdat de kwestie verband houdt met de vraag die aan het Hof van Justitie is gesteld. 13. In de vergadering van het Comité op 4 november 2003 hebben verscheidene delegaties dan ook de wens uitgesproken dat de Raad kiest voor de werkmethode die bij de aanneming van de verordening Brussel I is gevolgd. 1 Er is nog geen advies uitgebracht /03 sav/sav/mj 3 DG H III NL

5 14. Aangezien het Hof van Justitie nog geen advies heeft uitgebracht over de reikwijdte van de communautaire bevoegdheden sinds de aanneming van de Verordening Brussel I en gelet op het standpunt dat verscheidene delegaties hebben ingenomen, stelt het voorzitterschap dan ook voor dat gewerkt wordt volgens de in 2000 overeengekomen methode (zie bijlage II 1 ), onder voorbehoud van de vraag of sluiting van het toekomstige verdrag van Den Haag tot de exclusieve bevoegdheid van de Gemeenschap, dan wel tot het terrein van de gedeelde bevoegdheid van Gemeenschap en lidstaten behoort. III. CONCLUSIE 15. Het Coreper wordt verzocht na te gaan of het zich akkoord kan verklaren met: a) het ontwerp-onderhandelingsmandaat in bijlage I; en b) de werkmethode voor de onderhandelingen, die in bijlage II staat. Deze methode is overeengekomen bij de aanneming van de Verordening Brussel I; in afwachting van het advies van het Hof van Justitie omtrent de onderhandelingen over het nieuwe Verdrag van Lugano, blijft de reikwijdte van de communautaire bevoegdheid in het kader van de onderhandelingen over het toekomstige Verdrag van Den Haag een open vraag. 16. Indien het Coreper instemt met de twee in punt 15 vermelde voorstellen, zou de Raad verzocht moeten worden: a) de onderhandelingsrichtsnoeren in bijlage I aan te nemen ; b) toestemming te verlenen tot het openen van de onderhandelingen volgens de in bijlage II beschreven werkmethode. 1 In de vergadering van het comité op 4 november heeft de Commissie een studievoorbehoud gemaakt bij dit punt /03 sav/sav/mj 4 DG H III NL

6 BIJLAGE I ONTWERP-ONDERHANDELINGSRICHTSNOEREN 1. Tijdens de onderhandelingen die in het kader van de Haagse Conferentie voor internationaal recht zullen worden gevoerd betreffende de ontwerp-overeenkomst inzake clausules tot aanwijzing van de bevoegde rechter, moet alles in het werk worden gesteld om het volgende te bereiken: a) de ontwerp-overeenkomst wordt beperkt tot clausules tot aanwijzing van de bevoegde rechter (...). De vastgestelde regeling moet verplicht en niet-optioneel zijn; 1 b) (...) de overeenkomst is enkel van toepassing op "exclusieve" clausules tot aanwijzing van de bevoegde rechter, dat wil zeggen die één rechter of de rechters van één staat aanwijzen (...); c) de toepassing van het Gemeenschapsrecht inzake de intellectuele eigendom, met name in de gevallen bedoeld in artikel 22, lid 4, van Verordening (EG) nr. 44/2001 van de Raad, alsmede de behoeften van de toekomstige communautaire bevoegdheid op dit gebied (Gemeenschapsoctrooi) worden beschermd; d) er worden voorschriften opgesteld die voldoende voorspelbaarheid bieden omtrent de formele en de materiële geldigheid van clausules tot aanwijzing van de bevoegde rechter. Meer bepaald, - moeten alle vereisten voor formele geldigheid uitdrukkelijk en op limitatieve wijze in de overeenkomst worden vermeld; - moet, ten aanzien van de materiële geldigheid, de overeenkomst een regeling bevatten die maximale rechtszekerheid biedt; 1 Onder voorbehoud van punt g) /03 sav/sav/dm 5 BIJLAGE I DG H III NL

7 e) bepalingen worden opgenomen die de toepassing van het "forum non conveniens"- mechanisme op internationaal niveau verbieden. De overeenkomst mag de partijen dus niet het recht ontnemen om te kiezen voor een bepaalde rechter in een van de staten. In het geval waarin de partijen niet zouden hebben gekozen voor een bepaalde rechter, maar voor de rechters van een bepaalde staat, zou de overeenkomst geen afbreuk mogen doen aan de interne bevoegdheidsregeling van die staat; f) de voorspelbaarheid van de voorschriften inzake erkenning en tenuitvoerlegging wordt vergroot (...) door de gronden voor weigering van erkenning tot het absolute minimum te beperken. Daarnaast zou de overeenkomst de nodige garanties moeten bieden dat erkenning en tenuitvoerlegging in een verdragsluitende staat uitgesloten is voor beslissingen die zijn gewezen door een gerecht waarbij de zaak is aangebracht in strijd met een clausule tot aanwijzing van de bevoegde rechter, die voldoet aan de bepalingen van de overeenkomst; g) de mogelijkheden voor verklaringen en voorbehouden worden beperkt. 2. In de toekomstige overeenkomst moet een bepaling worden opgenomen die de toetreding van de Europese Gemeenschap mogelijk maakt. 3. De tekst van de overeenkomst moet worden aangepast (...) in die zin dat de Gemeenschap partij is bij de overeenkomst. 4. Uit de tekst moet, zo nodig, door middel van een ontkoppelingsclausule, duidelijk blijken dat het Gemeenschapsrecht van toepassing blijft, a) wanneer alle partijen op wie een overeenkomst inzake clausules tot aanwijzing van een bevoegde rechter van toepassing is, woonplaats hebben in de Gemeenschap en een rechter in een van de lidstaten (met inbegrip van Denemarken) hebben aangewezen, 14707/03 sav/sav/dm 6 BIJLAGE I DG H III NL

8 b) wanneer de rechters van een van de lidstaten overeenkomstig de communautaire wetgeving exclusief bevoegd zijn; c) in alle gevallen waarin een rechter van een lidstaat van de Europese Unie een beslissing heeft gegeven in een zaak die verband houdt met de overeenkomst en die beslissing in een andere lidstaat erkend en ten uitvoer gelegd moet worden /03 sav/sav/dm 7 BIJLAGE I DG H III NL

9 BIJLAGE II Werkmethode De besprekingen over de uitwerking van een Verdrag van Den Haag over de bevoegdheid en buitenlandse beslissingen in burgerlijke en handelszaken zijn reeds verscheidene jaren geleden van start gegaan; de onderhandelingen zijn tot dusver gevoerd door de lidstaten. Om de onderhandelingen over dit verdrag na de aanneming van de verordening voort te kunnen zetten zijn de Raad en de Commissie het erover eens dat de hiernavolgende werkmethode zal worden toegepast. Deze methode die niet vooruitloopt op de omvang van de externe bevoegdheden van de Gemeenschap, heeft ten doel de continuïteit van de lopende onderhandelingen te waarborgen zonder afbreuk te doen aan de samenhang van de standpunten van de Gemeenschap en de doeltreffende deelneming van de lidstaten aan die onderhandelingen. Deze werkmethode is de volgende: - Tijdens de onderhandelingen kunnen vooraf door de Raad omschreven onderhandelingsrichtsnoeren van de Gemeenschap worden aangevuld en bijgestuurd in het licht van de voortgang van de besprekingen; daartoe worden coördinatievergaderingen gehouden telkens wanneer dat nodig is op uitnodiging van het voorzitterschap van de Raad, op initiatief van een lidstaat of van de Commissie. - Het voorzitterschap van de Raad en de Commissie verwoorden de standpunten van de Gemeenschap die in de onderhandelingsrichtsnoeren zijn opgenomen; daartoe kunnen zij in het bijzonder tekstvoorstellen indienen. De lidstaten kunnen hun eigen standpunten naar voren brengen wanneer die niet onverenigbaar zijn met de onderhandelingsrichtsnoeren die door de Raad zijn vastgesteld. Zij kunnen voorstellen doen en reageren op voorstellen die door andere staten tijdens de onderhandelingen worden gedaan. De schriftelijke voorstellen van de lidstaten worden vooraf meegedeeld aan het fungerende voorzitterschap van de Raad en aan de Commissie /03 sav/sav/dm 8 BIJLAGE II DG H III NL

10 - Bij ernstige problemen, in het bijzonder als gevolg van meningsverschillen of de noodzaak om een nieuwe weg in te slaan die zou afwijken van de onderhandelingsrichtsnoeren van de Gemeenschap, wordt de zaak voorgelegd aan de Raad. De Raad en de Commissie zullen de resultaten van deze werkmethode na afloop van de onderhandelingen bespreken /03 sav/sav/dm 9 BIJLAGE II DG H III NL