Gedeputeerde Staten. Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard Postbus EA Strijen. regionale woonvisie. Geacht bestuur,

Transcriptie

1 Gedeputeerde Staten Contact mw. M. Tragter T m.tragter@pzh.nl Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard Postbus EA Strijen Postadres Provinciehuis Postbus LP Den Haag T Datum Onderwerp regionale woonvisie Uw kenmerk SOHW/2015/0160 Bijlagen 2 Geacht bestuur, U hebt ons per brief (SOHW/2015/0160) geïnformeerd over de regionale woonvisie en uw regionale woningbouwprogramma. U heeft een nieuwe regionale woonvisie opgesteld, waarin u het accent verlegt van nieuwbouw naar de bestaande woningvoorraad en het verbeteren van de kwaliteit daarvan. U heeft ons uw concept aangeboden, in afwachting van behandeling in de gemeenteraden. De Raden hebben inmiddels de woonvisie definitief vastgesteld. Bezoekadres Zuid-Hollandplein AW Den Haag We werken samen in het belang van onze inwoners aan een aantrekkelijke woon- en leefomgeving in Zuid-Holland. Uw regionale woonvisie levert daaraan een belangrijke bijdrage. De gemeenten in de regio stemmen in dit kader de behoefteraming en bouwplannen met elkaar af op een manier waarop deze kwalitatief en kwantitatief beter aansluiten bij de vraag. Ook heeft u oog voor de sociale voorraad in uw regionale woonvisie. Het belang daarvan wordt zeker nu eens te meer onderschreven door de steeds grotere toestroom van vluchtelingen naar ons land; degenen van hen die een verblijfsvergunning krijgen, vergunninghouders, worden vervolgens door u gehuisvest, veelal in samenwerking met corporaties. Wij zijn ons bewust van de complexiteit van deze opgave en onderstrepen tegelijkertijd het belang van een gezamenlijke inspanning van alle betrokken partijen. Tram 9 en de buslijnen 90, 385 en 386 stoppen dichtbij het provinciehuis. Vanaf station Den Haag CS is het tien minuten lopen. De parkeerruimte voor auto s is beperkt. In uw woonvisie neemt u de demografische veranderingen in uw regio als uitgangspunt. Dit sluit aan op de benadering van het anticipeerprogramma waaraan u deelneemt. U ziet de grootste opgave voor wonen in het geschikt maken van de bestaande voorraad voor de behoefte van de vergrijzende en ontgroenende bevolking. Aan nieuwe woningen is ook nog behoefte, maar na 2025 niet veel meer. U benoemt dat het in dit kader van belang is dat de nog toe te voegen nieuwe woningen de juiste zijn. U betrekt marktpartijen bij het bepalen en volgen van de woningbehoefte, en bij het opstellen van woningbouwplannen. Daarmee ontstaat een beter inzicht in de ontwikkelingen, kansen en risico s in de markt. Met uw geactualiseerde woningbouwprogramma geeft u aan welke ontwikkelingen u voor de perioden en beoogt. Wij gaan er vanuit dat u bij het faseren van plannen ook oog heeft voor eventuele financiële effecten en dat u, indien daar sprake van is, voor harde plannen waaraan tot 2025 geen behoefte meer is, overgaat tot herbestemming. dd

2 Aanvaarding van de regionale woonvisie Wij aanvaarden uw regionale woonvisie en uw bijbehorende woningbouwprogramma voor de categorieën 1 en 2 als kader voor de verantwoording van de woningbouwopgave in bestemmingsplannen zoals bedoeld in de provinciale Verordening ruimte. Onze aanvaarding geldt tot het moment waarop wij een besluit nemen over de actualisering van uw regionale woonvisie in 2017 op basis van de nieuwe woningbehoefteraming en bevolkingsprognose (WBR en BP). Deze nieuwe prognoses zullen in 2016 beschikbaar komen. Wij verzoeken u deze actualisatie vóór 1 juli 2017 aan te bieden. Indien u op dat tijdstip geen actualisering heeft aangeboden, vervalt onze aanvaarding per 1 juli Dit betekent dat u tot die tijd in de toelichting bij een bestemmingsplan kunt aangeven hoe in de regionale woonvisies de behoefte is onderbouwd. Daarmee doorloopt u trede één van de Ladder voor duurzame verstedelijking (woningbouwbehoefte en de regionale afstemming) zoals opgenomen in de Verordening ruimte. Voor de overige onderdelen van de Ladder en de Verordening ruimte, waaronder locatie en ruimtelijke kwaliteit, zal in het bestemmingsplan een aanvullende motivering moeten worden opgenomen. Voor de plannen Hitsertse Kade en Swaneblake, beide in de gemeente Korendijk, delen wij u reeds mee dat woningbouwontwikkeling op deze locaties in strijd is met de provinciaal belangen in de Visie Ruimte en Mobiliteit. De tweede en derde trede van de Ladder voor duurzame verstedelijking zijn nog niet doorlopen. Bovendien is de Hitsertse Kade deels gelegen in Natura 2000 gebied en de EHS, welke een beschermde status hebben. Swaneblake ligt nabij een locatie waar de ontwikkeling van een windpark wordt beoogd. Conform het Programma ruimte vragen wij u uw woningbouwprogramma jaarlijks te monitoren. Wij verzoeken u ons vóór 1 juli 2016 te berichten over de voortgang en eventuele wijzigingen in uw woningbouwprogramma. In bijlage 1 vindt u onze overwegingen als verantwoording voor onze aanvaarding. Deze overwegingen geven aan in hoeverre uw woonvisie uitwerking geeft aan de inhoudelijke thema s voor aanvaarding die zijn opgenomen in de Visie Ruimte en Mobiliteit, te weten: 1. een realistisch kwantitatief en kwalitatief woningbouwprogramma, 2. de verbetering van de woonmilieubalans, 3. het aanbod van voldoende sociale woningbouw 4. de toepassing van de Ladder voor duurzame verstedelijking 5. weerspiegeling hiervan in de woningbouwopgave in bestemmingsplannen Overige aandachtspunten voor wonen uit het Programma ruimte In het Programma ruimte staat een aantal aandachtspunten voor wonen genoemd. Het vorige college van Gedeputeerde Staten heeft u gevraagd hier rekening mee te houden bij de regionale woonvisie (per brief, kenmerk: PZH ). In uw regionale woonvisie geeft u inzicht in uw inzet is op de huisvesting van vergunninghouders en arbeidsmigranten en de wijze waarop u omgaat met de effecten van het scheiden van wonen en zorg. In de 2 e bijlage geven wij hierop onze reactie. 2/9 dd

3 Wij zijn ons bewust van de complexiteit van de vele opgaven die op u afkomen met betrekking tot de sociale woningvoorraad, zeker gezien de veranderingen in Rijksbeleid omtrent het werkveld van de corporaties. Om de sociale voorraad meer toe te spitsen op de vragen van vandaag de dag, zijn goede prestatieafspraken met corporaties onontbeerlijk. U stelt regionale prestatieafspraken op met de woningcorporatie Hoeksche Waard Wonen. Wij stellen het op prijs om hierover geïnformeerd te worden. Huisvestingswet 2014 Per 1 januari 2015 is de Huisvestingwet 2014 in werking getreden. Deze geeft gemeenten de mogelijkheid ons te verzoeken een woningmarktregio aan te wijzen indien een evenwichtige verdeling van woonruimte dat naar uw oordeel vereist. Na aanwijzing zijn lokale huisvestingsverordeningen uitgesloten; alleen met toepassing van de Wet gemeenschappelijke regelingen kan een huisvestingsverordening tot stand worden gebracht. De Huisvestingswet definieert een woningmarktregio als een gebied dat vanuit het oogpunt van het functioneren van de woningmarkt als een geheel kan worden beschouwd. Wij beschouwen uw regio als een woningmarktregio en wij nemen dit als uitgangspunt bij een eventueel verzoek om aanwijzing in het kader van de Huisvestingswet. Ook in het kader van de per 1 juli jl. in werking getreden Woningwet 2015 is sprake van woningmarktregio s, gerelateerd aan de werkgebieden van corporaties. Deze worden echter door de Minister aangewezen op verzoek van twee of meer aangrenzende gemeenten. De provincie heeft hier geen rol in. Regionale kantorenvisie U werkt op dit moment samen met de regio s Alblasserwaard-Vijfheerenlanden, Drechtsteden, en de gemeente Goeree-Overflakkee binnen Zuid-Holland Zuid aan een regionale kantorenvisie. Uw kantorenvisie kan helderheid geven over leegstand en kansen voor transformatie. We vragen u de inzichten over transformatie of andere kansen voor woningbouw op te nemen in uw regionale woningbouwprogramma. U wordt separaat geïnformeerd over de aanvaarding van de regionale kantorenvisie. Als wij u kunnen helpen om de transformatie van leegstaande kantoren of ander vastgoed (sneller) mogelijk te maken, schroom dan niet om contact met ons op te nemen. Ook over de manier waarop u met transformatie van leegstaand vastgoed kunt omgaan in het kader van uw regionale woonvisie, zoeken wij graag samen met u naar een werkwijze die past binnen de context van uw regio. 3/9 dd

4 Tot slot Wij zien de actualisering van uw regionale woonvisie als een belangrijke stap om te komen tot de gewenste ontwikkelingen in Zuid-Holland. Wij blijven graag met u in gesprek over de relevante onderwerpen bij het Portefeuillehoudersoverleg Wonen en Verstedelijking of elders. Alleen in goede samenwerking met elkaar en met andere partners kunnen we zorgen dat we daadwerkelijk de gewenste woon- en leefomgeving realiseren. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, secretaris a.i., voorzitter, drs. J.H. de Baas drs. J. Smit 4/9 dd

5 BIJLAGE 1 Overwegingen voor aanvaarding In uw brief met bijlagen geeft u uitwerking aan de inhoudelijke thema s voor aanvaarding van de regionale woonvisie die zijn opgenomen in de Visie Ruimte en Mobiliteit, te weten: 1) een realistisch kwantitatief en kwalitatief woningbouwprogramma: Met uw geactualiseerde woningbouwprogramma geeft u aan welke ontwikkelingen u voor de perioden en beoogt. Dit baseert u op de geschatte woningbehoefte voor die periodes, zowel kwantitatief als kwalitatief. De gemeentelijke woningbouwprogramma s richten zich in de eerste plaats op het bedienen van de lokale vraag, en maar beperkt op aanwas van buiten de Hoeksche Waard. Beantwoorden aan de lokale vraag is belangrijk voor de vitaliteit van de dorpen. Dit wilt u doen op gemeentelijk niveau, zodat goed wordt aangesloten op de behoefte voor wat betreft locaties, soorten woningen, prijsklassen en aantallen. Regionaal vindt hierover afstemming plaats. U heeft hierbij de meest recente provinciale prognoses WBR en BP 2013 toegepast. Door uit te gaan van haalbare opleverdata ontstaat een realistische woningbouwplanning, waardoor beter gestuurd kan worden. Het regionale programma heeft een looptijd van tien jaar, maar wordt iedere drie jaar bijgesteld op basis van raming en prognose, en elk jaar op basis van de actuele ontwikkelingen in de Hoeksche Waard. Het programma geeft de woningbouwplannen van de gemeenten in de Hoeksche Waard weer. Het is onderverdeeld in drie categorieën met verschillende tijdshorizon. Wij aanvaarden de wijze waarop u uw woningbouwprogramma op de geschatte kwantitatieve en kwalitatieve behoefte heeft gebaseerd. Uw regionale programma blijft voor de perioden en binnen de bandbreedte WBR-BP, door ons gehanteerd als inschatting van de kwantitatieve woningbehoefte. Daarbinnen schat u de behoefte voor beide periodes hoog in. In de praktijk zal blijken of er voldoende marktruimte is. U neemt deel aan het anticipeerprogramma. U heeft in uw woonvisie veel aandacht voor de bestaande voorraad en de opgave die er ligt om deze geschikt te maken voor de vraag van de veranderende bevolking. Wij onderschrijven uw opvatting dat het nieuwbouwprogramma in dit perspectief moet worden gezien. Wij onderschrijven ook het belang van uw voornemen om de regionale woonvisie verder uit te werken tot een uitvoeringsprogramma, samen met o.a. de woningcorporatie Hoeksche Waard Wonen. 2) de verbetering van de woonmilieubalans: Net als voorheen gebruikt u gebiedstypes als afgeleide van ABF om de kwalitatieve vraag in beeld te brengen. U onderscheidt centrum dorps, dorps woonwijk, groen dorps en landelijk. Door het hanteren van gebiedstypen en het benoemen van kern-specifieke kwaliteiten kan concurrentie tussen kernen worden voorkomen en kan regionaal worden ingespeeld op mogelijk lokaal wegblijvend woningaanbod. Bijna de helft van uw woningbouwplannen kent het gebiedstype centrum dorps, en de andere helft dorps woonwijk. U geeft aan dat u eerst uitgaat van inbreidings- en 5/9 dd

6 transformatielocaties. Slechts een klein deel van de woningbouwplannen kent een landelijk of groen dorps karakter. Wij aanvaarden uw inschatting van de woonmilieubalans. Het sluit aan bij de vraag dat u voornamelijk inzet op dorpse en centrumdorpse milieus en minder op landelijke milieus. 3) het aanbod van voldoende sociale woningbouw U gaat uit van vrije vestiging. U ziet op dit moment geen problematische schaarste, maar u ziet de vraag naar goedkope woningen (onder eerste aftoppingsgrens) de komende jaren sterk stijgen. Belangrijk is dus om de voorraad van goedkope woningen zoveel mogelijk te behouden voor de doelgroep met blijvend lagere inkomens. De gemeenten gaan regionale prestatieafspraken maken met de corporatie Hoeksche Waard wonen over de gewenste omvang van de sociale voorraad en over het geschikt maken van de woningvoorraad voor de zorgbehoefte. U verwacht dat de corporatie zich inspant om de woningen waar voldoende vraag naar is te blijven exploiteren (ook in de buurtschappen). Bij langdurige (frictie-)leegstand kan verkoop evenwel onvermijdelijk zijn. In dat geval verwacht u van de corporatie dat de woningen voor een sociale koopprijs op de markt worden gebracht. Uit onderzoek blijkt dat 12% van de huishoudens in de Hoeksche Waard de woonlasten te hoog zijn in verhouding tot het inkomen. Verder constateert u dat nieuwbouw vaak nodig is om sloop financieel mogelijk te maken (ook buiten de sociale voorraad). Uitgangspunt daarbij is voor u dat de gekozen oplossingen de leefbaarheid en de ruimtelijke kwaliteit in de Hoeksche Waard ten goede moeten komen. Wij aanvaarden uw inschatting en werkwijze omtrent het voorzien in voldoende sociale woningbouw. Het is conform de Huisvestingswet dat u uitgaat van vrije vestiging. Wij onderschrijven het belang van het maken van regionale prestatieafspraken en willen u vragen om hierbij alle facetten van het strategisch voorraadbeheer (sloop, verkoop, huurharmonisatie en nieuwbouw) in ogenschouw te nemen. Wij herkennen de door u beschreven context van demografische veranderingen en de opgaven die dit met zich meebrengt voor de bestaande woningvoorraad. 4) de toepassing van de Ladder voor duurzame verstedelijking De gemeenten hanteren de Ladder voor duurzame verstedelijking. De eerste trede betreft de onderbouwing van de behoefte in de woningbouwplannen en de regionale (lees in uw geval: lokale) afstemming daarvan. Uw geactualiseerde woonvisie vormt hiervoor de basis. U let bovendien op de ruimtelijke kwaliteit, zowel bij inbreiding als bij uitbreiding. Wij aanvaarden uw inzet op de toepassing van de Ladder voor duurzame verstedelijking wat betreft onderbouwing van de behoefte en afstemming daarvan. Beoordeling bestemmingsplannen Wij concluderen op basis van beoordeling van de provinciale belangen dat de actualisering van uw woonvisie en het bijbehorende programma voor de categorieën 1 en 2, voldoet als kader voor de onderbouwing en regionale afstemming van de woningbehoefte in bestemmingsplannen (trede 1 van de Ladder voor duurzame verstedelijking). 6/9 dd

7 Hierbij willen we nogmaals verwijzen naar de eerdere opmerkingen in deze brief wat betreft de plannen Hitsertse Kade en Swaneblake, beide in de gemeente Korendijk, dat woningbouwontwikkeling op deze locaties in strijd is met provinciaal belang. 7/9 dd

8 BIJLAGE 2 Overige onderwerpen Visie Ruimte en Mobiliteit 1. Scheiden wonen en zorg U ziet een grote opgave voor het geschikt maken van de woningvoorraad voor de zorgbehoefte. De corporatie stuurt hierop aan. Voor de particuliere voorraad, dat het grootste deel van de woningvoorraad beslaat, is het lastiger. U vindt het daarom van belang om particuliere eigenaren te informeren over de noodzaak en mogelijkheden om hun woning geschikt te maken. Doordat wonen en zorg niet meer vanzelfsprekend samenvallen blijven mensen langer in hun huidige woning wonen. De kleine aanpassingen aan de woning die daarvoor nodig zijn, brengen voor de gemeenten groeiende WMO-kosten mee. Om ervoor te zorgen dat voorzieningen die eenmaal zijn aangebracht ook in de toekomst bruikbaar zijn, is het belangrijk de woningen in kwestie gericht toe te wijzen. Een groot deel van de bevolking van de Hoeksche Waard zal ook in de toekomst niet kapitaalkrachtig zijn en aangewezen blijven op de sociale woningvoorraad. U geeft aan dat dit zowel geldt voor ouderen, als voor degenen die door het scheiden van wonen en zorg binnen VGZ en GGZ zijn aangewezen op een zelfstandige woning. Dat zijn vaak jongeren met een uitkering die geen hoge huur kunnen betalen. Ons inziens is het noodzakelijk om te zorgen voor geschikte woningen voor de steeds grotere en diversere groep van bewoners met een zorgvraag. Dit kan gaan om ouderen, (verstandelijk) gehandicapten en mensen met een psychiatrische problematiek. Vanwege demografische veranderingen en beleidswijzigingen is er een toename te zien van mensen die langer thuis (moeten) wonen en/of in een reguliere woning terecht komen. Om hier adequaat op in te spelen zijn wij van mening dat een actieve, regisserende rol van gemeenten en waar mogelijk ook de regio noodzakelijk is. Voor een effectieve aanpak is het noodzakelijk om partners te betrekken vanuit wonen, zorg welzijn en partijen die bezig zijn op het gebied van innovatieve ontwikkelingen. Daar waar mogelijk kan de provincie een rol vervullen, bijvoorbeeld in de verbinding van netwerken en het beschikbaar stellen van data. Wij herkennen het door u beschreven effect van het langer thuis blijven wonen; woningen zullen daarop moeten worden aangepast. U toont zich zowel bewust van de maatschappelijke ontwikkleingen en de gevolgen daarvan als ook van de partners en (nieuwe) stakeholders die u hierbij nodig hebt, zowel vanuit de politiek, als vanuit maatschappelijk relevante partijen, zorgorganisaties, corporaties en welzijn. Ook vinden wij het verstandig dat u uw WMO-budget zo efficiënt en effectief mogelijk inzetten en daarom eenmaal geschikte woningen ook voor deze doelgroep toe te wijzen. Ook waarderen wij uw inzet om particuliere eigenaren te informeren. Wellicht ziet u nog mogelijkheden om de kennis en ervaringen die woningcorporaties opdoen te koppelen aan de informatievoorziening richting particuliere eigenaren. Wij gaan er vanuit dat u voortvarend verder werkt om de effecten van de scheiding wonen en zorg in goede banen te leiden. 2. Doelgroepen U constateert dat het huisvesten van vergunninghouders vooral plaats vindt in de sociale voorraad en dat dus een goede samenwerking met de woningcorporatie Hoeksche Waard Wonen nodig is. Verder constateert u dat door de toename van het aantal 8/9 dd

9 vergunninghouders de druk op de voorraad sociale woningen toeneemt en gemeente daarom zoeken naar alternatieve mogelijkheden om vergunninghouders te huisvesten. U wilt de huisvesting van vergunninghouders dan ook meenemen in de regionale prestatieafspraken. U wilt daarbij kosten en gederfde inkomsten in redelijkheid verdelen tussen de gemeenten en de corporatie Hoeksche Waard Wonen en gaat uit van een gezamenlijke, regionale aanpak zodat er meer flexibiliteit zal ontstaan om de huisvesting van statushouders verspreid over de regio te laten plaatsvinden. Verder pleit u als gemeenten voor een gezamenlijke taakstelling, omdat daardoor meer flexibiliteit zou ontstaan. Wij steunen uw aanpak wat betreft het huisvesten van vergunninghouders. Een goede samenwerking met de woningcorporatie Hoeksche Waard Wonen is onontbeerlijk, evenals het zoeken naar alternatieve mogelijkheden om vergunninghouders te huisvesten. Wij gaan er vanuit dat de gemeenten alles op alles zetten om hun taakstelling te realiseren. Gezien het feit dat per 1 juli 2015 alle 5 gemeenten in uw regio een achterstand bij het realiseren van de taakstelling hadden en gezien de grootte van de taakstelling 2015-II en de verwachte taakstelling 2016-I, vragen wij u om het zoeken naar alternatieve mogelijkheden om vergunninghouders te huisvesten te intensiveren en om op gezette tijden in regionaal verband de stand van zaken ten aanzien van de huisvesting van vergunninghouders door de gemeenten te bespreken. Wij hebben kennisgenomen van uw pleidooi voor een gezamenlijke taakstelling. Op basis van informatie van het Rijk komen wij tot de conclusie dat het binnen de wettelijke kaders niet mogelijk is om te werken met een regionale taakstelling. De Huisvestingswet 2014 biedt wel de mogelijkheid dat twee of meer gemeenten besluiten de taakstelling te wijzigen onder de conditie dat de som van de te huisvesten vergunninghouders niet wijzigt. Wij stellen voor om gezamenlijk te onderzoeken of op basis van deze bepaling uit de Huisvestingswet 2015 een werkbare oplossing mogelijk is. 9/9 dd