Advies/voorstel aan: Commissie Waterveiligheid Registratie nr.:

Transcriptie

1 Voorstel Routing voorstel Commissies: DR d.d Watersysteem d.d. CDH d.d Waterveiligheid d.d OR d.d. Waterketen d.d. GO d.d. Middelen d.d. AB d.d. Taakhoudersoverleg d.d Waterveiligheid Advies/voorstel aan: Commissie Waterveiligheid Registratie nr.: Onderwerp: Standpunt Waterschap Rivierenland over voorkeursalternatief Varik Heesselt Programma Waterkeringen Fase beleidscyclus Planvorming Gebied Betuwe Thema Primaire waterkeringen Advies/voorstel om te besluiten: De leden van de commissie Waterveiligheid worden gevraagd een advies te geven over het standpunt van Waterschap Rivierenland inzake het voorkeursalternatief Varik-Heesselt. Portefeuillehouder: Naam opsteller: G.V. den Hartog H. Havinga Akkoord

2 Adviesnota vergadering onderwerp Commissie Waterveiligheid Standpunt Waterschap Rivierenland over voorkeursalternatief Varik Heesselt Inleiding In 2015 is gestart met de MIRT-verkenning Varik-Heesselt naar aanleiding van de Voorkeursstrategie Rivieren van het Deltaprogramma. Bij de start is besloten dat de HWBP-verkenning Tiel-Waardenburg en de MIRT-verkenning Varik-Heesselt gezamenlijk worden uitgevoerd onder sturing van één stuurgroep, waarin alle betrokken overheden zijn vertegenwoordigd. Het geheel van de verkenning, organisatie en besluitvorming vindt daarmee plaats binnen het kader van een krachtig samenspel. Hiertoe behoort ook de keuze van partijen om gezamenlijk en in consensus tot een voorkeursbeslissing te komen. De voorliggende standpuntbepaling voor Waterschap Rivierenland staat in dit teken. De MIRT-verkenning Varik-Heesselt resulteert op dit moment in twee kansrijke oplossingen (alternatieven) die een combinatie zijn van dijkversterking met rivierverruiming, namelijk: 1. Dijkversterking met rivierverruiming buitendijks (vergravingen in de uiterwaarden ten behoeve van natuur- en watercompensatie); 2. Dijkversterking met hoogwatergeul binnendijks (ca. 48 cm waterstandsdaling). Naar verwachting neemt de Stuurgroep 'MIRT-verkenning Varik Heesselt en HWBP - Verkenning Tiel- Waardenburg' (hierna: stuurgroep) in januari 2018 een besluit over het voorkeursalternatief en daarmee een keuze voor één van de twee resterende alternatieven. Vervolgens wordt het voorkeursalternatief vrij gegeven voor consultatie. Voorjaar 2018 bepaalt de stuurgroep definitief haar keuze welke ze aan de dagelijkse besturen van de partijen binnen de stuurgroep en de Minister van I&W ter besluitvorming voor zal leggen. Doel 1. Bestuurlijke voorgeschiedenis In het Deltaprogramma maken overheden plannen om Nederland nu en in de toekomst te beschermen tegen overstromingen. De provincies Gelderland, Noord-Brabant en Zuid-Holland, de aangrenzende gemeenten en de waterschappen Rijn & IJssel en Rivierenland (de regio) hebben samen met Rijkswaterstaat in 2014 de Voorkeursstrategie Waal en Merwedes opgesteld (momenteel wordt aan een uitwerking gewerkt: de Lange Termijn Ambitie Rivieren). Met deze strategie zetten zij in op een 'samenspel' van dijkversterking en rivierverruiming. In 2015 hebben de regionale bestuurders een regionaal voorstel ingediend bij de Minister van Infrastructuur en Milieu met maatregelen als uitwerking voor de Voorkeursstrategie van het Deltaprogramma. Een belangrijke maatregel in de strategie is de rivierverruiming Varik-Heesselt. Op 5 november 2015 besloten de Minister van Infrastructuur en Milieu (I&M, nu IenW) en de regionale bestuurders om een MIRT-verkenning te starten naar de rivierverruiming Varik-Heesselt. In april 2016 is de MIRT-verkenning formeel van start gegaan met de vaststelling van het Startdocument door de dagelijkse besturen van vier overheden: provincie Gelderland, Waterschap Rivierenland, gemeente Neerijnen en de Minister van I&W De waterveiligheidsopgave vormt de aanleiding voor de MIRT-verkenning, met als hoofddoelstelling dat er wordt voldaan aan de nieuwe normering. Hier worden opgaven zoals gebiedsontwikkeling, leefbaarheid en ruimtelijke kwaliteit aan gekoppeld (nevendoelstellingen). Bij Varik-Heesselt maakt de Waal een scherpe bocht en is de rivier relatief smal (flessenhals). Extra ruimte bieden aan de rivier kan hier leiden tot een betere doorstroming, en daarmee een waterstandsdaling, die doorwerkt tot 2

3 Nijmegen. De verkenning onderzoekt deze rivierverruiming in samenhang met het (lopende) dijkversterkingsproject Tiel-Waardenburg. Het gaat om een gecombineerde waterveiligheidsopgave. Vanwege de inhoudelijke en procedurele relatie tussen het dijkversterkingsproject Tiel-Waardenburg en de verkenning Varik-Heesselt is er voor gekozen beide projecten te laten uitmonden in één voorkeursalternatief en één geïntegreerd besluit. Dijkversterking is in ieder geval nodig. In de verkenning staat de vraag centraal of en hoe rivierverruiming aanvullend een bijdrage kan leveren. Kern van de verkenningsfase is een trechteringsproces: van veel oplossingsrichtingen trechteren naar een beperkt aantal alternatieven en vervolgens naar een voorkeursbeslissing met één voorkeursalternatief. Het trechteringsproces is als volgt vormgegeven: - Zeef 1: Selectie van kansrijke oplossingen op basis van een analyse van alle denkbare oplossingsrichtingen (april 2017); - Zeef 2: Selectie van een voorkeursalternatief op basis van een nadere analyse van de kansrijke oplossingsrichtingen (januari 2018). 2. Resultaten van het doorlopen trechteringsproces: In mei 2017 heeft het college de Notitie Kansrijke Oplossingsrichtingen (NKO) MIRT-verkenning Varik Heesselt en HWBP-verkenning Tiel-Waardenburg vastgesteld. Dit is het resultaat van zeef 1. In de NKO is een brede set van achttien oplossingsrichtingen voor de opgave bedacht en geïnventariseerd. Bronnen hiervoor waren onder meer het MIRT-onderzoek Varik - Heesselt en de Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD), inclusief de hierop ingediende zienswijzen. Daarnaast is de omgeving gevraagd om ideeën voor oplossingsrichtingen aan te dragen. Vervolgens zijn de achttien oplossingsrichtingen getrechterd naar drie kansrijke alternatieven, met elk twee varianten (zeef 1). Deze trechtering heeft plaatsgevonden op basis van de criteria 1. voldoen aan projectdoelen, 2. technische maakbaarheid, 3. vergunbaarheid en 4. financiële haalbaarheid. Met de vaststelling van de NKO is besloten drie kansrijke alternatieven verder te onderzoeken in de MIRT-verkenning Varik-Heesselt. In de afgelopen periode zijn de kansrijke alternatieven nader onderzocht en vergeleken in een globaal milieueffectrapport (MER) en de maatschappelijk kostenbaten analyse (MKBA) om uiteindelijk te komen tot het formuleren van een voorkeursalternatief (VKA, zeef 2). Parallel aan de keuze van de VKA wordt een gebiedsvisie opgesteld met een uitvoeringsprogramma. Deze wordt uiteindelijk ter vaststelling aangeboden aan de gemeenteraad van Neerijnen. De MER en MKBA zijn momenteel in eindconcept gereed. Gezamenlijk bieden de MER, MKBA en een Business Case input voor het verkenningenrapport. Het verkenningenrapport geeft advies over het besluit over het voorkeursalternatief (VKA). In het concept-verkenningenrapport is de trechter verder doorgezet. Op 10 november 2017 heeft de stuurgroep op basis van het concept-verkenningenrapport gekozen om verder te gaan met twee mogelijke voorkeursalternatieven. Daarnaast heeft de stuurgroep op 10 november vastgesteld dat de besproken stukken nog onvoldoende waren om een afgewogen besluit te kunnen nemen. Dit betekent dat de stuurgroep niet op 6 december definitief heeft besloten, maar naar verwachting in januari 2018 het besluit zal nemen. De twee resterende mogelijke voorkeursalternatieven zijn: 1. Voorkeursalternatief 1: dijkversterking met buitendijkse rivierverruiming gericht op natuur. Hierbij gaat het om dijkversterking en wordt de rivierverruiming gebruikt ter compensatie voor buitendijkse dijkversterking. 2. Voorkeursalternatief 2: dijkversterking met binnendijkse rivierverruiming met natuur. Hierbij gaat het om dijkversterking en een hoogwatergeul ingericht met natuurdoelen. Het effect op de waterstandsdaling is 48 cm bij Varik. Ad 1: Traditionele dijkversterking met natuur- en watercompensatie in de uiterwaarden Op basis van de financiële beschouwing kan geconcludeerd worden dat dijkversterking, in lijn met "sober en doelmatig", een realistische oplossing is voor het vraagstuk van hoogwaterveiligheid. Er dient bij de dijkversterking rekening te worden gehouden met natuurwetgeving en watercompen- 3

4 satie en is het goed mogelijk om financiën te genereren voor de eerdergenoemde combinatie van de variant dijkversterking en buitendijkse rivierverruiming gericht op natuur. Daarmee wordt de hoogwaterveiligheid tot 2075, op grond van de huidige inzichten, gegarandeerd en wordt nagenoeg geen rivierverruiming gecreëerd. Richting de toekomst biedt dit perspectief minder ontwikkelpotentieel voor het gebied. Verdere kenmerken en gegevens van dit VKA zijn: - het gaat om dijkversterking in combinatie met rivierverruimende maatregelen in de uiterwaarden; - dit VKA bevat optioneel een dijkteruglegging bij Heesselt. Momenteel wordt nog uitgezocht of de dijkteruglegging wel of geen onderdeel uit dient te maken voor VKA 1. De stuurgroep heeft hier nog geen besluit over genomen; - dit VKA traditionele dijkversterking is geraamd op 274 miljoen euro. Aanvullend hierop komen nog de kosten voor compensatie; - financiering van de dijkversterking is mogelijk uit het HWBP (90%) en WSRL (10%) (sober en doelmatig). Mocht gekozen worden voor rivierverruiming (bovenop de compensatie, bijvoorbeeld de eventuele dijkteruglegging bij Heesselt) dan is aanvullende financiering van andere partijen noodzakelijk; - de MKBA sluit positief, namelijk een gunstige verhouding baten-kosten. Volgens de MKBA levert een sobere en doelmatige dijkversterking de meeste welvaart op; - op basis van het gebiedsproces kan geconcludeerd worden dat deze oplossingsrichting kan rekenen op draagvlak, met name omdat deze keuze dicht bij de bestaande waarden van het gebied blijft; - richting de toekomst biedt dit perspectief minder ontwikkelpotentieel. Ad 2. Traditionele dijkversterking met binnendijkse natuurrijke hoogwatergeul De hoofddoelstelling is het verhogen van de waterveiligheid. De dijk tussen Tiel en Waardenburg moet voldoen aan de nieuwe normering. De nevendoelstellingen van de MIRT-verkenning zijn; i) streven naar minimaal 40cm waterstandsverlaging op de Waal ter hoogte van de bocht bij de kernen Varik en Heesselt, ii) ontwikkelkansen voor het gebied en iii) benutten van combinatiemogelijkheden van rivierverruiming met dijkversterking en gebiedsontwikkeling. Met voorkeursalternatief 2 kan worden voldaan aan zowel de hoofd- als nevendoelstellingen. De argumentatie is als volgt: De hoogwatergeul biedt extra ruimte voor de rivier en vergroot de afvoercapaciteit ter plaatse van de lokale vernauwing (flessenhals). Dit levert een waterstandsdaling op van ruim 40 cm en geeft daarmee de maximale invulling van de doelstelling. Deze waterstandsdaling werkt over een lange afstand significant door (tot Nijmegen). Wanneer deze waterstandsdaling niet geheel in de huidige dijkversterking wordt verwerkt, is het mogelijk om in de toekomst deze ruimte adaptief te gebruiken voor andere riviergebonden functies. De hoogwatergeul kan voordelen bieden voor dijkversterking. De waterstandsdaling kan worden ingezet als mogelijk hydraulische- en natuurcompensatie van buitendijkse versterking. Niet alleen voor de dijkversterking Tiel-Waardenburg, maar mogelijk ook voor andere dijktrajecten langs de Waal. Verdere kenmerken en gegevens van VKA2 zijn: - het gaat om dijkversterking in combinatie met een hoogwatergeul ingericht met natuurdoelen; - het effect op de waterstandsdaling is 48 cm bij Varik (afvoer kuub/sec), waarvan 4 cm wordt ingezet voor natuur- en watercompensatie ten behoeve van buitendijks versterken; - dit VKA is geraamd op 441 miljoen. Dit is 167 miljoen hoger dan VKA 1; - financiering is mogelijk vanuit Rijk, provincie en HWBP. De Businesscase sluit met een tekort van 20 miljoen, maar is naar alle waarschijnlijkheid sluitend te krijgen met gelden vanuit Natuurambitie Grote Wateren (LNV) en delfstoffenwinning; - dit VKA geeft eveneens invulling aan de nevendoelstellingen: >40 cm waterstandsdaling, biedt basis voor gebiedsontwikkeling en omvat combinatiemogelijkheden; - het VKA heeft een positieve beoordeling in het Globaal MER en nog een beperkt tekort op de businesscase; 4

5 - dit VKA heeft in de MKBA een lager kosten/baten-ratio in verband met de hogere kosten. De baten van rivierverruiming compenseren de hogere kosten niet. Op basis van het gebiedsproces kan worden geconcludeerd dat draagvlak voor VKA2 beperkter is dan voor VKA1. De meningen binnen de klankbordgroep lopen sterk uiteen van felle oppositie tegen de geul tot steun voor de geul om ook een nieuwe impuls aan het gebied te leveren. De weerstand tegen de geul lijkt zich vooral te focussen op het risico van een overstroming in de nieuwe dorpspolder, het risico voor overmatige kwel, en het idee dat de ingreep buiten proporties is voor het gebied. In het document Vergelijking voorkeursalternatieven 1 en 2 zijn beide VKA's met elkaar vergeleken. 3. Overwegingen Waterschap Rivierenland Als lid van de stuurgroep en partner in het project zal het waterschap gevraagd worden om een voorkeur uit te spreken in de alternatieven. Voor een afweging van de twee alternatieven gelden de volgende overwegingen: 1. Het grootste belang voor het waterschap betreft de waterveiligheid (dijken op orde). Middels beide alternatieven worden de waterveiligheidsnormen behaald, waarmee de veiligheid wordt gewaarborgd; 2. Een tweede belangrijke aspect voor het waterschap is de beheerlast (dijkareaal, watersysteem). De beheerlast neemt bij VKA 2 toe en bij VKA 1 niet. VKA 2 leidt namelijk tot meer dijkareaal, een extra dijkring ('De Dorpspolder') en een toename van kwel en wegzijging in het binnendijkse gebied; 3. VKA 2 leidt tot ruimte voor de rivier en vergroot de afvoercapaciteit ter plaatse van een lokale vernauwing in de rivier (flessenhals). Dit levert een waterstandsdaling op van maximaal ca. 48 cm. Het waterstandsdalend effect werkt tot Nijmegen door. Als deze waterstandsdaling wordt meegenomen in het dijkontwerp dan levert dit nauwelijks extra robuustheid en waterveiligheid voor de Waal op. Immers zorgen de dijkversterking en rivierverruiming gezamenlijk voor het behalen van de waterveiligheidsnorm; 4. VKA 2 leidt tot een groter planningsrisico voor het HWBP-programma ten opzichte van VKA 1. Ad 1 en 2 (waterveiligheid en beheerlast): - door de aanleg van een binnendijkse hoogwatergeul (VKA 2) ontstaat de zogenaamde 'Dorpspolder'. De dijk rond deze polder krijgt een hogere veiligheidsnorm (1:30.000) dan het bestaande dijktraject (1:10.000). Daarmee is de basisveiligheid van individuele burgers gegarandeerd (overlijdensrisico < 1: ); - aan de veiligheidsregio wordt geadviseerd 'de Dorpspolder' als eerste te evacueren, omdat het gebied bij een overstroming van de Betuwe onbereikbaar zal zijn; - voor WSRL/HWBP is het van belang welke van de nevendoelstellingen van de MIRT-verkenning een link hebben met de waterveiligheid. Met name springen dan de wateren natuurcompensatie eruit. Met de keus voor beide alternatieven kan daarin naar verwachting worden voorzien; - doordat de dijklengte in totaal toeneemt en 'de Dorpspolder' als nieuwe dijkring ontstaat, neemt de beheerlast van het waterschap toe. De dijken worden langer en de kans op problemen door kwel zullen bij hoge rivierwaterstanden, met name in 'de Dorpspolder', groter zijn dan in de huidige situatie. Tevens kan VKA 2 er toe leiden dat de kwalitatieve samenstelling van het polderwater wijzigt, hoewel nu is voorzien dat Lingewater naar de Dorpspolder wordt gebracht. Ad 3 (binnendijkse hoogwatergeul): - met VKA 2 wordt maximaal invulling gegeven aan het krachtig samenspel tussen dijkversterking en rivierverruiming, zoals verwoord in de Voorkeursstrategie Rivieren van het Deltaprogramma. De invulling van dit samenspel (inzet van de waterstandsdaling) staat nog ter discussie (zie de cursieve tekst hieronder). De geul heeft effect over de gehele lengte van de Waal (48 cm bij Varik-Heesselt, aflopend tot ca. 5 cm bij Nijmegen) en daarmee op een groot deel van de Waaldijken aan beide zijden van de rivier; 5

6 - VKA 2 levert een grotere bijdrage aan de nevendoelstellingen (gebiedsontwikkeling, benutten combinatiemogelijkheden) dan VKA 1. Dit kan met name voor de overheden in de algemene kolom (Rijk, provincie) een reden zijn om voor de binnendijkse hoogwatergeul te kiezen; - de investeringskosten van VKA 2 zijn 167 miljoen hoger geraamd dan VKA 1. Deze kosten zullen door voornamelijk door Rijk en Provincie worden gedragen. Vanuit het HWBP zullen alleen 'de vermeden kosten dijkversterking' beschikbaar worden gesteld; - bij een deel van de bevolking ligt aanleg van de geul zeer gevoelig. Zij zullen zich dan ook naar verwachting blijven verzetten (politiek, media en juridisch). In een eerder stadium is binnen de MIRT-verkenning Varik-Heesselt ervoor gekozen om de waterstandsverlaging die met de rivierverruiming wordt bereikt in het ontwerp van de dijken mee te nemen. Dit leidt tot een vermindering van de hoogte-opgave van de dijken. Er kan echter ook voor worden gekozen om de waterstandsdaling niet of slechts gedeeltelijk te verdisconteren in de dijkhoogte. Hiermee wordt een zekere robuustheid gecreëerd. Het aanhouden van deze robuustheid voor de waterveiligheid heeft voor WSRL en HWBP voordelen. Voor relatief weinig meerkosten worden een aantal voordelen voor de toekomst binnengehaald. Te noemen zijn compensatieruimte voor waterstanden en natuur, adaptiviteit en robuustheid. Voorwaarde is wel dat meerkosten van genoemde robuustheid door het rijk worden gedragen. Ook kan zo beheerruimte worden gecreëerd ten nutte van andere riviergebonden functies. De keuze waarvoor de te bereiken waterstandsdaling wordt ingezet staat momenteel nog ter discussie. Ad.4 (voortgang HWBP-programma): - het waterschap stuurt gericht op voortgang van het HWBP-programma. Bij de start van de MIRTverkenning heeft het waterschap dit ook schriftelijk geuit naar de toenmalige Minister van I&M (zie ook brief d.d. 22 dec 2015). Bij een keuze voor de binnendijkse hoogwatergeul zal door alle betrokken partijen nog veel tijd en inspanningen in een nadere detaillering moeten worden gestoken. Daarnaast zal het project te kampen hebben met het verminderde draagvlak voor de hoogwatergeul. Dit leidt er naar verwachting toe dat de voorbereiding en uitvoering van de hoogwatergeul aanzienlijk meer tijd en inspanning zal vergen dan de dijkversterking. Hierdoor zal het langer duren voordat de urgente waterveiligheidsopgave wordt gerealiseerd; - vertraging in de besluitvorming van een complexe gebiedsontwikkeling als Varik-Heesselt kan zijn weerslag hebben op het HWBP-programma van het waterschap bij gecombineerde uitvoering van de beide maatregelen; - een keuze voor VKA 2 vergroot het risico op bezwaren vanuit tegenstanders van de hoogwatergeul. Dit zou zich ook kunnen uitbreiden tot bezwaren op de dijkversterkingsplannen van WSRL. De bijbehorende procedures zouden kunnen leiden tot vertraging van de HWBP-projecten. 4. Conclusie en standpunt WSRL Waterschap Rivierenland is een functionele overheid en heeft ten aanzien van waterveiligheid de taak om dijken op orde te brengen en te houden. Tevens heeft het waterschap de taak om het watersysteem binnendijks te beheren. Vanuit deze taakuitoefening neemt het waterschap de twee alternatieven van de MIRT-verkenning in beschouwing. Specifiek heeft de urgente dijkversterkingsopgave aan de noordzijde van de Waal, met name het project Tiel-Waardenburg, een grote invloed op deze beschouwing. Het behalen van de waterveiligheidsnorm staat bij het waterschap voorop en is bij beide alternatieven gewaarborgd. Bij VKA 2 (hoogwatergeul) is een groot risico aanwezig dat de urgente hoogwaterveiligheidsopgave later wordt gerealiseerd dan nu is gepland, doordat voorbereiding en uitvoering van de geul meer tijd vraagt dan dijkversterking. Tevens leidt de hoogwatergeul tot een vergroting van het dijkareaal, een extra dijkring en een risico op toename van de kwel- en wegzijgingsproblematiek in het binnendijkse gebied. Om deze redenen heeft Waterschap Rivierenland een voorkeur voor VKA 1; dijkversterking met vergravingen in de uiterwaarden 6

7 Ten aanzien van VKA 2 (binnendijkse hoogwatergeul) heeft Waterschap Rivierenland een aantal bezwaren (zie hierboven). Het waterschap kan positief zijn over alternatief 2, als: - het veiligheidsrisico, als gevolg van een eventuele vertraging van de versterking van de dijk, tot een minimum wordt beperkt; - de natuur en de waterstandsdaling die met de hoogwatergeul wordt gerealiseerd inzetbaar is voor compensatie van waterstandseffecten en natuurverlies door buitendijkse dijkversterkingen langs de Waal (dus ook voor andere dijkversterkingsprojecten dan Tiel-Waardenburg); - de extra beheerlast ten aanzien van de toename aan het dijkareaal en het watersysteem financieel worden gecompenseerd; - binnen het project Varik-Heesselt maatregelen worden uitgewerkt en worden getroffen ter voorkoming van een toename van de kwel- en wegzijgingsproblematiek in het binnendijkse gebied; - het financieel risico als gevolg van een eventuele vertraging van de voorbereiding en aanleg van de binnendijkse hoogwatergeul (inclusief de weerslag op andere, urgente dijkversterkingsprojecten) door betrokken partijen wordt afgedekt. Aanpak en onderbouwing Zie onderdeel 'Doel'. Kanttekeningen Zie onderdeel 'Doel'. Financiële consequenties: Juridische consequenties: Personele consequenties: Communicatieve consequenties: Overige consequenties: Planning en vervolg Op 6 december 2017 vond er een oordeelsvormende stuurgroepvergadering plaats. Aan de orde waren: oordeelsvorming over het VKA, optimaliseren van het MER, MKBA en Verkenningenrapport. Daarnaast lag het concept Gebiedsvisie en uitvoeringsprogramma voor. De stuurgroep heeft verzocht nog een aantal aanpassingen te verwerken in deze stukken. Het vervolgproces luidt als volgt: - december 2017/januari 2018: voorafgaand aan de stuurgroepvergadering van januari 2018 (besluitvormend) worden de aangepaste stukken voorgelegd aan de klankbordgroepen Varik- Heesselt en Tiel-Waardenburg, de ambtelijke begeleidingsgroep en het ambtelijk opdrachtgeversoverleg; - eind januari 2018: naar verwachting stelt de stuurgroep het concept voorkeursalternatief vast; - februari 2018: het concept voorkeursalternatief wordt ter besluitvorming voorgelegd aan de dagelijkse besturen van de betrokken partijen binnen de stuurgroep. Provinciale Staten van Gelderland, Gemeenteraden van Neerijnen en Tiel en het algemeen bestuur van Waterschap Rivierenland worden over het voornemen van het voorkeursalternatief geïnformeerd; - februari/maart 2018: ter inzagelegging en inspraak van het concept voorkeursalternatief; - mei 2018: naar verwachting stelt de stuurgroep het definitieve voorkeursalternatief vast; 7

8 - mei 2018: het definitieve voorkeursalternatief wordt ter besluitvorming voorgelegd aan de dagelijkse besturen van de betrokken partijen binnen de stuurgroep; - mei 2018: de Minister van IenW neemt de voorkeursbeslissing. Advies van Ondernemingsraad -- Advies van het Georganiseerd overleg -- Advies van bestuurlijke commissie(s) en eventuele reactie -- Advies/voorstel om te besluiten De leden van de commissie Waterveiligheid worden gevraagd een advies te geven over het standpunt van Waterschap Rivierenland inzake het voorkeursalternatief Varik-Heesselt. 8