Commissie Bestuur, Middelen & Waterketen. Commissie Water & Wegen. 26 april Datum vergadering CHI. 11 mei 2016

Transcriptie

1 Voorstel CHI (college van hoofdingelanden) Commissie Bestuur, Middelen & Waterketen Datum behandeling D&H 5 april 2016 Commissie Water & Wegen 26 april 2016 Portefeuillehouder C.J.M. Stam Datum vergadering CHI 11 mei 2016 Agendapunt 8. Onderwerp Aanvullende financiering Prins Hendrikzanddijk Voorstel In te stemmen met verhoging van de geprognosticeerde bijdrage van HHNK van naar 1,2 miljoen ten behoeve van realisatie en 50 jaar onderhoud van de Prins Hendrikzanddijk. Kern van de zaak Sectie 9 van de Waddenzeedijk Texel wordt niet als traditionele dijkversterking uitgevoerd, maar als Zandige Oplossing, de Prins Hendrikzanddijk. Het betreft een zeewaartse versterking die vanwege vergunbaarheid in het kader van de Natuurbeschermingswet alleen haalbaar is als er niet alleen een veilige primaire kering, maar ook circa 200 ha hoogwaardige natuur wordt gerealiseerd. Het idee voor realisatie van de Prins Hendrikzanddijk vindt zijn oorsprong in een zienswijze van de gemeente Texel op de Startnotitie MER. Het project geeft invulling aan de blijkens deze zienswijze maatschappelijk op Texel breed levende wens voor een zandige buitenwaartse versterking. Resultaat is een innovatief project waarin diverse overheidspartijen 1 intensief samenwerken en waarin naast hoogwaterveiligheid tevens sprake is van ontwikkelingen op het gebied van natuur en ruimtelijke kwaliteit. De Prins Hendrikzanddijk is significant duurder dan een traditionele binnenwaartse dijkversterking. De extra kosten zijn niet subsidiabel vanuit het Tweede Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP-2). Daarom is, naast een lumpsum bijdrage van het Ministerie van I&M vanuit het programmabudget HWBP-2, aanvullende financiering gezocht. Deze is in 2012 gevonden bij de gemeente Texel, de Provincie Noord-Holland en Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Het Ministerie van I&M, gemeente Texel, provincie Noord-Holland en Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier hebben op 30 mei 2013 een Realisatieovereenkomst (ROK, ) ondertekend. In de ROK zijn afspraken vastgelegd over de scope, voorwaarden en financiering van het project. Vanuit de ROK is in totaal toegezegd 2. Daarnaast is vanuit het Waddenfonds in 2013 een subsidie van 12.2 miljoen toegekend voor realisatie van de Prins Hendrikzanddijk. In totaal is daarmee vanuit de ROK en het Waddenfonds 45.2 miljoen beschikbaar. Dit bedrag is 1 Ministerie van I&M, gemeente Texel, provincie Noord-Holland en Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier 2 CHI voorstel en CHI besluit d.d. 9 oktober ROK Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Postbus 250, 1700 AG Heerhugowaard Bevelandseweg 1, 1703 AZ Heerhugowaard T F post@hhnk.nl

2 2 bedoeld voor realisatie van het project, inclusief afkoop van het risico op erosie van de slijtlaag voor een periode van 50 jaar. Financiering Prins Hendrikzanddijk (x 1 miljoen) I&M 30.6 Provincie NH 1.5 HHNK 0.5 Gemeente Texel 0.4 ROK TOTAAL 33.0 Subsidie Waddenfonds 12.2 Totaal 45.2 Uitgangspunt bij de ROK was dat de bijdragen van betrokken partijen middels renteopbrengsten voldoende zouden zijn om de kosten voor het onderhoud over een periode van 50 jaar te kunnen dekken. Na de ondertekening van de ROK is de Wet schatkistbankieren echter van kracht geworden, waardoor er geen sprake meer was van renteopbrengsten. In reactie hierop zijn ontwerpoptimalisaties doorgevoerd en zijn kostenbesparingen gerealiseerd. Ook bleek dat de voorbereidingskosten, orde grootte 4 miljoen, niet in de raming waren opgenomen. Dit heeft geleid tot een actualisatie van de raming van de kosten, deze bedraagt nu 52.4 miljoen. Deze raming is door kostendeskundigen van Rijkswaterstaat gecontroleerd en akkoord bevonden. Conclusie is dat de bijdragen van de ROK-partners en de subsidie van het Waddenfonds de projectkosten niet dekken en er een tekort resteert van 7.2 miljoen. Projectkosten (x 1 miljoen) Raming Financiering door ROK-partners 33.0 Bijdrage Waddenfonds 12.2 Totale financiering Resterend tekort 7.2 Conform de hierover in de ROK gemaakte afspraken zijn de ROK-partners eind 2015 met elkaar in overleg gegaan om de ontstane situatie te bespreken. Dit heeft op 25 februari 2016 geresulteerd in een set aanvullende financiële afspraken tussen de ROK-partners op basis waarvan dekking is gevonden voor het totale resterend tekort van 7.2 miljoen. De gemaakte afspraken worden, na formalisering via bestuursbesluiten binnen de verschillende ROK-partners, vastgelegd in een addendum op de ROK. De aanvullende financiële afspraken betreffen een extra bijdrage vanuit het ministerie van I&M van in totaal 5,4 miljoen, een extra bijdrage vanuit de gemeente Texel van 0,02 miljoen en een extra bijdrage van de provincie Noord-Holland van 0,7 miljoen. Op basis van genomen beheersmaatregelen is er sprake van een afname van financiële risico's van 0,4 miljoen. In het kader van deze afspraken wordt tot slot een aanvullende bijdrage van HHNK gevraagd van 0.6 miljoen aan het project Prins Hendrikzanddijk en een bijdrage aan de indexering van 0.1 miljoen. Deze bijdrage komt bij de initiële bijdrage van HHNK van 0.5 miljoen. Het verzoek is om de totale bijdrage van HHNK voor realisatie en 50 jaar onderhoud te verhogen naar 1,2 miljoen.

3 3 Totale bijdrage HHNK Initiële bijdrage HHNK aan ROK 0.5 Aanvullende bijdrage 0.6 Bijdrage aan indexering 0.1 Totaal 1.2 Deltavisie De Prins Hendrikzanddijk is een innovatieve dijkversterking waarbinnen hoogwaterveiligheid, versterking van natuurwaarden en zeer extensieve recreatie hand in hand gaan. De te realiseren zanddijk geldt in eerste instantie als primaire kering, maar zal ook natuurwaarden toevoegen. De gekozen aanpak sluit aan bij de ambities van HHNK op het gebied van hoogwaterveiligheid en het versterken van ruimtelijke kwaliteit. De Prins Hendrikzanddijk wordt gezien als een duurzame en integrale flexibele maatregel die als zodanig als passend binnen de adaptieve strategie van het Deltaprogramma wordt gezien. Het is een innovatieve oplossing met kansen voor toepassingen elders. Het project geeft invulling aan de maatschappelijke wens op Texel om dijken zo veel mogelijk buitenwaarts te versterken en geen landbouwgrond op te offeren voor andere functies. Het project vergt, vanwege de buitenwaartse versterking in Natura 2000-gebied, specifieke kennis en creativiteit van het hoogheemraadschap en haar partners. Eerdere besluiten 23/06/2009 (D&H) Startnotitie MER Waddenzeedijk Texel ( ) 27/09/2011 (D&H) Oplegnotitie startnotitie MER Waddenzeedijk Texel ( ) 10/01/2012 (D&H) Proces VKA Texel ( ) 14/11/2012 (CHI) Investeringsvoorstel voor de realisatie voor een zandige variant Prins Hendrikdijk Texel ( ) Risico s De bijdragen van I&M, gemeente Texel gelden als vaste (maximum) bijdrage. De bijdrage van provincie en Waddenfonds worden bij (aanbesteding) kosten meevallers naar rato verlaagd. In de ROK is ook opgenomen dat, wanneer de kosten van het project duurder worden dan in de ROK voorzien, dit voor risico van het hoogheemraadschap is. Dit met uitzondering van onvoorziene zaken of zaken die buiten de invloedsfeer van het hoogheemraadschap vallen. Financieel Een belangrijk risico van de zandige variant is het in stand houden van het zandvolume. Met behulp van een morfologisch model en toetsing van de resultaten door externe ter zake deskundigen is de erosie bepaald op 1 miljoen m3 zand in de komende 50 jaar. De werkelijke erosie kan zowel in positieve als negatieve zin afwijken van wat wordt verwacht. Op basis van de morfologische studie is bepaald dat rekening moet worden gehouden met een bandbreedte van 0,5 tot 2 miljoen m3. Dit risico wordt o.a. beheerst door in de raming uit te gaan van 1 miljoen m3 en door bij de aanbesteding van het project een nog nader te bepalen onderhoudstermijn mee te geven aan de uitvoerende aannemer. Het nu geraamde ontwerp is ver uitgewerkt en er bestaat een goed onderbouwd beeld van noodzakelijke zandhoeveelheden voor aanleg en 50 jaar onderhoud. De op 25 februari 2016 bestuurlijk gemaakte afspraken zorgen voor dekking van het project tot de geraamde nominale waarde voor aanleg en onderhoud. In de raming is bovendien rekening gehouden met voorziene en onvoorziene risico's.

4 4 Op basis van de ROK geldt dat het hoogheemraadschap - met uitzondering van onvoorziene zaken of zaken die buiten de invloedsfeer van het hoogheemraadschap vallen - financieel risicodragend is voor het project. Dit geldt voor kosten mee- en tegenvallers. Het risico op kosten tegenvallers wordt enerzijds beheerst door het project met een nog nader te bepalen plafondbedrag aan te besteden en anderzijds door via de aanbesteding een onderhoudsperiode aan de markt op te leggen waarmee het risico op een relatief goedkoop ontwerp met duur onderhoud wordt beheerst. De Prins Hendrikzanddijk is in juridische zin uitdagend. Het project wordt volledig in het Natura2000-gebied Waddenzee gerealiseerd. Als deze variant, ondanks zorgvuldige voorbereiding, strandt bij de Raad van State bestaat de kans dat de Prins Hendrikzanddijk als zelfstandig project juridisch niet haalbaar is. In dat geval zal een binnendijkse versterking welke subsidiabel is vanuit het HWBP-2-subsidieprogramma - alsnog worden uitgevoerd. Dit leidt tot een zeer forse vertraging ten opzichte van de huidige planning. Indien u instemt met dit voorstel: Geeft HHNK invulling aan de afspraken uit het bestuurlijk overleg Prins Hendrikzanddijk d.d. 25 februari De realisatiekosten van het project kunnen worden gedekt vanuit de bijdragen van ROK-partners en Waddenfonds. Vanuit de exploitatie dekt HHNK de eigen bijdrage voor realisatie en 50 jaar onderhoud van de Prins Hendrikzanddijk. De werkelijke kosten voor onderhoud worden op termijn na realisatie van het project duidelijk. In het geval dat de werkelijke kosten significant afwijken van de thans geraamde kosten, wordt een aanvullend voorstel aan het CHI voorgelegd. Indien u niet instemt met dit voorstel: De ROK-partners formaliseren hun toegezegde bijdragen parallel aan het binnen HHNK in procedure brengen van onderhavig voorstel. Als de bestuurlijk afgesproken extra bijdrage van HHNK of één van de andere meefinancierende ROK-partners niet of niet volledig wordt gehonoreerd bestaat de kans dat de Prins Hendrikzanddijk als zelfstandig project financieel niet haalbaar wordt bevonden. In dat geval zal een binnendijkse versterking welke subsidiabel is vanuit het HWBP-2 programma - alsnog uitgevoerd worden. Dit leidt zeer waarschijnlijk tot grote weerstand tegen de plannen op Texel, vertraging ten opzichte van de huidige planning en imagoschade voor HHNK en overige ROK-partners. Financiële consequenties De geprognosticeerde totale HHNK-bijdrage bedraagt 1.2 miljoen euro. Gemiddeld over 50 jaar bedragen de jaarlijkse kosten voor HHNK , ten laste van het beheerbudget van de afdeling Waterveiligheid en Wegen. De uiteindelijke financiële consequenties van het voorstel voor HHNK over de komende periode van 50 jaar zijn in belangrijke mate afhankelijk van de uitkomst van de aanbesteding, de werkelijke erosie en toekomstige prijsontwikkelingen. Communicatieaspecten De Prins Hendrikzanddijk op Texel is een in het oog springend project en is al meermalen in het regionale nieuws geweest. HWBP-2 heeft de status van Groot Project, waardoor de Tweede Kamer rechtstreeks over de voortgang van het programma wordt geïnformeerd.

5 5 Publieksvoorzieningen Onderdeel van de dijkversterkingsprojecten op Texel is het realiseren van een tweetal uitzichtpunten over de nieuw te realiseren Prins Hendrikzanddijk. Maatschappelijk verantwoorde overheid (MVO) Het idee voor realisatie van de Prins Hendrikzanddijk vind zijn oorsprong in een zienswijze van de gemeente Texel op de Startnotitie MER. Het project geeft invulling aan de blijkens deze zienswijze maatschappelijk op Texel breed levende wens voor een zandige buitenwaartse versterking. Resultaat is een innovatief project waarin diverse overheidspartijen intensief samenwerken en waarin naast hoogwaterveiligheid tevens sprake is van ontwikkelingen op het gebied van natuur en ruimtelijke kwaliteit. Overige consequenties en vervolg Het hoogheemraadschap zorgt voor het opstellen van een addendum op de ROK waarin de aanvullende afspraken tussen worden vastgelegd. Het ontwerpprojectplan wordt naar verwachting in het vierde kwartaal van 2016 ter besluitvorming aan D&H voorgelegd. Het ontwerpprojectplan en bijgaande vergunningen worden na verwachting begin 2017 door de provincie Noord-Holland gecoördineerd ter visie gelegd. Daarbij is de crisis- en herstelwet van toepassing. Bijlagen 1. Visualisatie Prins Hendrikzanddijk (aangehecht) 2. Conceptbesluit ( ) College van dijkgraaf en hoogheemraden, de secretaris, de voorzitter, M.J. Kuipers drs. L.H.M. Kohsiek

6 6 Bijlage 1 Visualisatie Prins Hendrikzanddijk Figuur 1 Prins Hendrikzanddijk, huidige situatie Figuur 2 Prins Hendrikzanddijk, toekomstige situatie (indicatief)