Civis Mundi. Israëlisch-Palestijns conflict als sluitstuk van het Europese dekolonisatiedrama. Wim Couwenberg
|
|
- Gerda van de Brink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Civis Mundi Israëlisch-Palestijns conflict als sluitstuk van het Europese dekolonisatiedrama Wim Couwenberg Historische achtergrond dekolonisatiedrama Dat op regeringsniveau zo vaak dom- en dwaasheden begaan worden, daarvan geeft de Amerikaanse historica Barbara Tuchman in haar boek The March Of Folly (1984) uit de wereldgeschiedenis veel treffende voorbeelden. Ik ben geneigd de meeste dekolonisatieprocessen na de Tweede Wereldoorlog daartoe eveneens te rekenen. 'Too late and too little', dat hebben zij veelal met elkaar gemeen. Gemeen hebben ze ook hun historische oorsprong: het verlies van de Europese hegemonie in de wereld na de Tweede Wereldoorlog. Die oorlog maakt deel uit van wat historici tegenwoordig de Europese burgeroorlog van de twintigste eeuw noemen. Die begint in 1914 met de Eerste Wereldoorlog, de oercatastrofe van de twintigste eeuw, waar alle verdere ontwikkelingen in die eeuw op de een of andere manier mee samenhangen. Het naïeve liberale vooruitgangsoptimisme van de negentiende eeuw dat in die oorlog onverhoeds afknapt op een onvoorziene geweldsexplosie, herleeft daarna niettemin, wanneer op Amerikaans initiatief besloten wordt tot de oprichting van de Volkenbond. Die moest een nieuwe vreedzame wereldorde in liberale zin vestigen en zodoende voorgoed een einde maken aan oorlog als constante in de internationale betrekkingen. Daarop is van Japanse zijde ingehaakt met een voorstel om in het statuut van de Volkenbond in liberale geest een bepaling op te nemen, waarin alle rassen principieel gelijkwaardig verklaard worden. Dat was toen echter nog een brug te ver. Ook Amerika was daar nog niet aan toe vanwege zijn interne rassentegenstellingen. Amerika nam bij monde van president Woodrow Wilson tevens het initiatief die nieuwe liberale wereldorde te baseren op het zelfbeschikkingsrecht der volken. De proclamatie van dat recht samen met het Japanse streven naar erkenning van de gelijkwaardigheid van alle rassen heeft de ideologische grondslag gelegd, waarop in de jaren '20 van de vorige eeuw in Europese koloniale rijken, ook in Indonesië, nationalistische bewegingen opkwamen die de koloniale heerschappij met pagina 1 van 5 -
2 Europese liberale beginselen gingen betwisten. Na de Tweede Wereldoorlog is dat zelfbeschikkingsrecht in het Handvest van de VN opnieuw erkend en is het door nationalistische bewegingen in Europese koloniën met succes ingezet als legitimatie van hun streven naar bevrijding uit koloniale overheersing. Toch is die bevrijding meestal nog wel met veel politieke conflicten en bloedvergieten gepaard gegaan. Koloniale mogendheden hadden grote moeite zo onverhoeds het verlies van hun koloniale machtsposities te aanvaarden. Zij reageerden daardoor te laat en in onvoldoende mate op de veranderde machtsverhoudingen in de wereld. De Europese hegemonie maakte namelijk plaats voor twee nieuwe supermachten die bij alle fundamentele verschillen over één ding het met elkaar eens waren, namelijk hun principieel antikoloniale oriëntatie. In onderlinge concurrentie wierpen zij zich op als bondgenoten van nationale bevrijdingsbewegingen in Azië en daarna in Afrika. Die bewegingen profiteerden bovendien van het reusachtige gezags- en gezichtsverlies dat koloniale mogendheden tijdens de Japanse bezetting van hun koloniën geleden hadden. Zij genoten daarom ook veel meer steun van de bevolking dan de koloniale machtshebbers in de gaten hadden (J. Bank, 1985). Dit alles vormt mijns inziens de historische achtergrond van het Europese dekolonisatiedrama. En de dekolonisatie van Nederlands-Indië was daarvan eveneens een onderdeel. Alleen Groot-Brittannië heeft het er veel beter af gebracht. Omslag naar principieel antikolonialisme Zoals Nederland geworsteld heeft met het prijsgeven van zijn oude koloniale banden met het vooroorlogse Nederlands-Indië en zich daarna bekeerd heeft tot een principieel antikolonialisme in de eerste plaats ten opzichte van de apartheid in Zuid-Afrika als restant van Europees kolonialisme, zo worstelt het ondanks zijn principieel antikoloniale oriëntatie opnieuw met zijn houding in het Israëlisch- Palestijnse conflict, dat in zekere zin vergelijkbaar is met de conflictsituatie in Zuid- Afrika tijdens de apartheid. Dit was, zo leek het, de laatste fase in het naoorlogse dekolonisatieproces. Maar in het Israëlisch - Palestijnse conflict worden we nog steeds geconfronteerd met een ijselijk lang voortslepend dekolonisatieproces. Dit conflict is wel gekarakteriseerd als de laatste koloniale oorlog.[1] Het herinnert namelijk aan het Europees kolonialisme waarvan ontstaan en ontwikkeling van de staat Israël een laatste restant is. Door zijn etnisch-nationalistische en koloniale trekken, zoals een exclusief Joods karakter, discriminatie van Arabieren in Israël, pagina 2 van 5 -
3 kolonisatie en territoriale expansie via een consequent doorgevoerde nederzettingenpolitiek, ernstige belemmering van de bewegingsvrijheid van Palestijnen, enz., - een ontwikkeling waartegen de Joodse filosofen Martin Buber en Hannah Arendt nadrukkelijk gewaarschuwd hebben - toont de staat Israël onmiskenbaar verwantschap met het interne kolonialisme van het apartheidsbewind in Zuid-Afrika en deelt het daarmee een racistische oriëntatie. Het ziet eruit als apartheid, het riekt naar apartheid, het voelt als apartheid, maar op de een of andere manier wil de wereld dat niet zien, constateert Arjan El Fassed, een Nederlander met een Palestijnse achtergrond[2] en tegenwoordig Tweede Kamerlid voor GroenLinks. In afwijking van de heersende opinie in Nederland die te dien aanzien consequent wegkijkt van die pijnlijke realiteit - in zekere zin vergelijkbaar met het wegkijken tijdens de oorlog bij het wegvoeren van Joden naar Duitse concentratiekampen - is die realiteit in Civis Mundi herhaaldelijk onder de aandacht gebracht.[3] Die nieuwe uiting van wat eerder als apartheid in Zuid-Afrika bestreden is wordt nu stilzwijgend geaccepteerd, nu Israël in het geding is. Voor de morele verontwaardiging over de apartheid in Zuid-Afrika die in de jaren '80 hoog opliep, is er nu nauwelijks een voedingsbodem. Uitzichtloze dekolonisatieproblematiek Bij een onbevangen beoordeling toont de oprichting van een exclusief joodse staat op een aantal punten, lijkt mij, onmiskenbaar grote verwantschap met het streven van Afrikaner nationalisten naar een zuiver blanke (apartheids)staat zoals dat in Zuid-Afrika sinds 1948 operationeel gemaakt is. Als westerse enclave in een nietwesterse regio en late expressie van Europees kolonialisme en in die zin ook een voorpost van westerse machtsontplooiing aldaar is Israël evenals Zuid-Afrika onder de apartheid een land geworden dat voor zijn zelfhandhaving sterk leunt op militaire suprematie. Evenals Zuid-Afrika onder de apartheid, is het in de ban geraakt van een nationaal veiligheidssyndroom. Daardoor is het een 'nation in war' geworden en vallen elementaire mensenrechten van Palestijnen daaraan zonodig ten offer. Israël kent alleen mensenrechten voor Joden zoals het apartheidsregime in Zuid-Afrika die alleen kent voor blanken, constateerde in de jaren zeventig al Joodse advocaten die optraden als verdedigers van Palestijnse arrestanten. In afwijking van de heersende opinie in Nederland die te dien aanzien consequent wegkijkt van die pijnlijke realiteit - in zekere zin vergelijkbaar met het wegkijken tijdens de oorlog pagina 3 van 5 -
4 bij het wegvoeren van Joden naar Duitse concentratiekampen - is die realiteit in Civis Mundi herhaaldelijk onder de aandacht gebracht.[4] Die nieuwe uiting van wat eerder als apartheid in Zuid-Afrika bestreden is wordt nu stilzwijgend geaccepteerd, nu Israël in het geding is. Voor de morele verontwaardiging over de apartheid in Zuid-Afrika die in de jaren '80 hoog opliep, is er nu nauwelijks een voedingsbodem. Dat is wel verklaarbaar. Wat de staat Israël betreft, ontbreekt die vanwege de holocaust waaraan die staat zijn ontstaan dankt en waarin het eeuwenlange christelijk geïnspireerde antisemitisme in Europa in de 20e eeuw culmineert. Ondanks zijn antikoloniale oriëntatie als uitgangspunt verhoudt Nederland zich ten opzichte van dit laatste koloniale conflict zoals gezegd heel ambivalent. Enerzijds erkent het het recht van Palestijnen op een eigen staat (tweestatenoplossing), anderzijds steunt het Israël onvoorwaardelijk in zijn streven naar waarborging van zijn nationale veiligheid. Israël heeft echter grote moeite het zelfbeschikkingsrecht van de Palestijnen, dus een eigen Palestijnse staat, te aanvaarden. Het ziet daarin een bedreiging van de eigen veiligheid en is met zijn jarenlange koloniale nederzettingenpolitiek geruisloos bezig een eigen, levensvatbare Palestijnse staat in feite te verijdelen. De nationale veiligheid van Israël verdraagt zich in Israëlische ogen derhalve niet met een levensvatbare Palestijnse staat. Daarmee zit de wereld opgescheept met een uitzichtloze dekolonisatieproblematiek zonder weerga. [1] Zie R. Fisk, The Great War of Civilization. The Conquest of the Middle East, 2003 [2] A.L. Fassed, Niet iedereen kan stenen gooien, [3] Zie o.a. C.A.O van Nieuwenhuijze en L.A.V. Metzemaekers, Dekolonisatie en intern kolonialisme, Civis Mundi, 2, 1989; S.W. Couwenberg, De staat Israël een vorm van intern kolonialisme, Civis Mundi 4, 1998; idem Moderniteit als nieuw beschavingstype, Civis Mundi Jaarboek 2009, pp [4] Zie o.a. C.A.O van Nieuwenhuijze en L.A.V. Metzemaekers, aw (zie noot 10); S.W. Couwenberg, De staat Israël een vorm van intern kolonialisme, Civis Mundi pagina 4 van 5 -
5 4, 1998; idem Moderniteit als nieuw beschavingstype, Civis Mundi Jaarboek 2009, pp pagina 5 van 5 -
Het Nederlandse dekolonisatiedrama - terugblik op een traumatische geschiedenis
Civis Mundi Het Nederlandse dekolonisatiedrama - terugblik op een traumatische geschiedenis Wim Couwenberg 1. Historische achtergrond Europees dekolonisatiedrama Dat op regeringsniveau zo vaak dom- en
Nadere informatie1. WAT VOORAFGING...1 2. HET CONGRES VAN WENEN...2 2.1. BESLISSINGEN...3 2.2. GEVOLGEN...6 2.3. BELANG VAN HET CONGRES VAN WENEN...
HET CONGRES VAN WENEN 1. WAT VOORAFGING...1 2. HET CONGRES VAN WENEN...2 2.1. BESLISSINGEN...3 2.2. GEVOLGEN...6 2.3. BELANG VAN HET CONGRES VAN WENEN...7 3.1. Het Congres van Wenen en de restauratie Het
Nadere informatieHoofdstuk 5: Koude Oorlog en Dekolonisatie
Hoofdstuk 5: Koude Oorlog en Dekolonisatie Geschiedenis VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Nieuwe ontwikkelingen na de Tweede Wereldoorlog Nieuwe machtsverhoudingen: Verenigde Staten en de Sovjet-Unie nieuwe supermachten
Nadere informatieALTERNATIEVEN 4. OBSTAKELS OP WEG NAAR VREDE 5. HOUDING VAN VS EN EUROPA 6. CONCLUSIE
OPZET LEZING: 1.KORT HISTORISCH OVERZICHT 2. URGENTIE VAN HET VRAAGSTUK 3. TWEE-STATENOPLOSSING EN ALTERNATIEVEN 4. OBSTAKELS OP WEG NAAR VREDE 5. HOUDING VAN VS EN EUROPA 6. CONCLUSIE 1. MANDAATGEBIED
Nadere informatieSO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht
SO 1 Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014 Historisch Overzicht 1. Welke doelstelling had Wilhelm II bij zijn aantreden als Keizer van Duitsland? 2. Welk land behoorde niet tot de Centralen tijdens de Eerste
Nadere informatieWelke woorden komen bij je op als je deze beelden ziet?
Welke woorden komen bij je op als je deze beelden ziet? Slavernij in de geschiedenis van Nederland 1 Een niet zo fraai verleden In de loop van de geschiedenis werden mensen vaak misbruikt. Enkele trieste
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 16 april 2018 Betreft Beantwoording vragen
Nadere informatieTijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00.
1 SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS 31 oktober 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit 38 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.
Nadere informatieVerslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 10: tijd van televisie en computer
Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 10: tijd van televisie en computer Verslag door Lotte 1361 woorden 19 juni 2017 6,2 10 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van televisie
Nadere informatieSCHOOLONDERZOEK GESCHIEDENIS
SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS Dit onderzoek bestaat uit 40 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad. Meerkeuze antwoorden worden
Nadere informatieGeachte gasten van de herdenkingsplechtigheid, Het is voor mij een grote eer vandaag tijdens deze. herdenkingsplechtigheid het woord te mogen voeren.
Manuscript toespraak 29-04-2013 Mevr. Dr. Eva Högl - lid van de Bondsdag, toespraak t.g.v. de Nederlandse herdenkingsplechtigheid op 4 mei 2013 Geachte heer Snep, Geachte ambassadeur, Geachte gasten van
Nadere informatie13. De verdragen van Parijs. p
13. De verdragen van Parijs p. 222-234 Instap groepswerk in 5 groepen zie p. 223 noteer 5 naoorlogse doelen voor je land heropbouw, bestraffing, diplomatie, compensatie, zelfbeschikkingsrecht, verantwoordelijkheid,
Nadere informatieDe wereld hertekenen. door Nawal El Saadawi
archief De wereld hertekenen door Nawal El Saadawi Geschreven in opdracht van Het beschrijf en voorgelezen op het Passa Porta Festival tijdens de avond Remapping the World in De Munt, 28 maart 2009. Vertaling
Nadere informatieNOL H1, EIR 91, EIR 3
HC 1A. Inleiding NOL H1, EIR 91, EIR 3 Internationaal recht Het internationale publieke recht leidt vooral tot vrijwilligheid. Het vrijwillig onderwerpen aan het internationale recht. Het gaat over boven
Nadere informatieKoloniën worden onafhankelijk
Koloniën worden onafhankelijk 10.2 Onderzoeksvragen : Wat waren de oorzaken en gevolgen van de dekolonisatie na 1945? Kenmerkende aspecten : De dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/25770 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/25770 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Van Thuy, Pham Title: Beyond political skin : convergent paths to an independent
Nadere informatieKoloniën worden onafhankelijk 10.2
Koloniën worden onafhankelijk 10.2 Onderzoeksvragen : Wat waren de oorzaken en gevolgen van de dekolonisatie na 1945? Kenmerkende aspecten : De dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info. Racisme
Racisme Ik heb een onderwerp gekozen dat jullie misschien een beetje vreemd zullen vinden, namelijk het thema 'racisme'. Als je dat woord opzoekt dan staat er: Racisme: racisme is het discrimineren van
Nadere informatieDe Joodse staat: uitsluiting of insluiting?
Civis Mundi De Joodse staat: uitsluiting of insluiting? Max Wieselmann en Rick Meulensteen*?De Palestijnen dienen Israël te erkennen als Joodse staat?. Het is steeds vaker te horen uit de mond van de Israëlische
Nadere informatieUITWERKING OEFENVRAGEN NEDERLAND EN INDONESIE VIER EEUWEN CONTACT EN BEINVLOEDING GESCHIEDENIS
UITWERKING OEFENVRAGEN NEDERLAND EN INDONESIE VIER EEUWEN CONTACT EN BEINVLOEDING VAK: NIVEAU: GESCHIEDENIS MAVO De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen.
Nadere informatieMarianne van Leeuwen Atlantische onderwijsconferentie 18 april 2013
Marianne van Leeuwen Atlantische onderwijsconferentie 18 april 2013 De VS, Europa, Nederland en het Palestijnse vraagstuk Opzet inleiding Naties in het geding. Ontkenning, identificatie, erkenning Territorium
Nadere informatieToezicht en moraliteit.
Toezicht en moraliteit. Over professionele waarden in de zorgsector Gabriël van den Brink Congres-NVTZ 10-11-2016 1 Moral sentiments in modern society Adam Smith (1723-1790) The Wealth of Nations (1776)
Nadere informatie1. WAT VOORAFGING...1 2. HET CONGRES VAN WENEN...2 2.1. BESLISSINGEN...3 2.2. GEVOLGEN...6 2.3. BELANG VAN HET CONGRES VAN WENEN...
HET CONGRES VAN WENEN 1. WAT VOORAFGING...1 2. HET CONGRES VAN WENEN...2 2.1. BESLISSINGEN...3 2.2. GEVOLGEN...6 2.3. BELANG VAN HET CONGRES VAN WENEN...7 3.1. Het Congres van Wenen en de restauratie Het
Nadere informatieONOPGEEFBAAR VERBONDEN
Simon Schoon ONOPGEEFBAAR VERBONDEN Op weg naar vernieuwing in de verhouding tussen de kerk en het volk Israël Aan de pioniers uit de begintijd en aan de huidige bewoners van Nes Ammim in Israël inhoud
Nadere informatieHoorcollege 2. Noord-Zuid Historische aspecten (2) Dekolonisatieprocessen
Hoorcollege 2 Noord-Zuid Historische aspecten (2) Dekolonisatieprocessen 1 De wereld rond 1900 Verklaringen voor deze verdeling van de wereld. 2 Tussen 1800 en 1900 Werkverdeling in de wereld wordt vastgelegd
Nadere informatieDekolonisatie Nederlands-Indië h45. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/100781
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 juni 2017 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/100781 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieOpgave 4 Conflict Noord-Korea en Zuid-Korea
Opgave 4 Conflict Noord-Korea en Zuid-Korea Bij deze opgave horen figuur 3 en de teksten 7 tot en met uit het bronnenboekje. Gebruik tekst 7. Er zijn twee vormen van dictaturen: autoritaire en totalitaire
Nadere informatieTekst herdenking Brabantse gesneuvelden: Wie de ogen sluit voor het verleden, is blind voor de toekomst
Tekst herdenking Brabantse gesneuvelden: Wie de ogen sluit voor het verleden, is blind voor de toekomst Dames en heren, allen hier aanwezig. Het is voor mij een grote eer hier als pas benoemde burgemeester
Nadere informatieTijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie. Kenmerkende aspecten. Begrippen
Tijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie 1. De levenswijze van jager-verzamelaars. 2. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen. 3. Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen.
Nadere informatieMarie Anne Tellegen overleefde de oorlog. Zij werd na de oorlog benoemd tot directeur van het Kabinet der Koningin (1945-1959).
Werkblad 1: Marie Anne Tellegen. Mijn naam is Marie Anne Tellegen. Ik ben geboren in het jaar 1893 in Arnhem. Mijn vader was burgemeester van Amsterdam van 1915 tot 1921. In februari 1944 kwam ik in de
Nadere informatieAfrika ter discussie. Het Afrikacongres 2008: Bijdragen en uitkomsten
Afrika ter discussie Het Afrikacongres 2008: Bijdragen en uitkomsten 6 Afrika en de rechten van de mens Nico Schrijver, hoogleraar internationaal publiekrecht, Universiteit Leiden, en wetenschappelijk
Nadere informatieResultaten en conclusies Israël onderzoek (uitgebreid)
Resultaten en conclusies Israël onderzoek (uitgebreid) Hieronder volgen de resultaten van het Israël onderzoek wat de EO in de afgelopen weken heeft laten uitvoeren. Veel stellingen zijn in een 5- puntsschaal
Nadere informatieDodenherdenking. Beuningen, 4 mei 2015
Dodenherdenking Beuningen, 4 mei 2015 Voor het eerst in mijn leven bezocht ik twee weken geleden Auschwitz en Birkenau. Twee plekken in het zuiden van Polen waar de inktzwarte geschiedenis van Europa je
Nadere informatieEindexamen geschiedenis nieuwe stijl havo 2008-I
Door de tijd heen De volgende gebeurtenissen hebben met verschillende godsdiensten te maken en staan in willekeurige volgorde: 1 Jezus Christus wordt geboren. 2 De profeet Mohammed trekt van Mekka naar
Nadere informatieOpdracht: De Eerste Wereldoorlog
Opdracht: De Eerste Wereldoorlog Rollenspel: Het Verdrag van Versailles ROL Vittorio Orlando Doel van de opdracht: De klas wordt verdeeld in groepjes van vier leerlingen. Elk groepslid speelt de rol van
Nadere informatiebetreffende de erkenning van Palestina als onafhankelijke staat
stuk ingediend op 175 (2014-2015) Nr. 1 27 november 2014 (2014-2015) Voorstel van resolutie van de dames Tine Soens en Güler Turan betreffende de erkenning van Palestina als onafhankelijke staat verzendcode:
Nadere informatiegeschiedenis en staatsinrichting CSE KB
Examen VMBO-KB 2007 tijdvak 2 dinsdag 19 juni 9.00-11.00 uur geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 32 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 48 punten
Nadere informatieDe zesdaagse oorlog (1967)
Geschiedenis van de laatste 50 jaar De zesdaagse oorlog (1967) Bas Levinsohn 1 Inleiding op de cursus Hand-outs Het college wordt ondersteund door het projecteren van PowerPoint sheets Van deze sheets
Nadere informatieEnkele vragen aan Kristin Harmel
Enkele vragen aan Kristin Harmel Waar gaat Zolang er sterren aan de hemel staan over? Zolang er sterren aan de hemel staan gaat over Hope McKenna- Smith, eigenaresse van een bakkerij in Cape Cod. Ze komt
Nadere informatieVerklaart de onafhankelijkheid, soevereiniteit en territoriale onschendbaarheid van alle landen volledig te eerbiedigen;
Ernsting verontrust over het nog immer bestaande kolonialisme in Porto Rico, op Guam, de Britse Maagdeneilanden, de Maagdeneilanden van de Verenigde Staten van Amerika, in Micronesië, op Bermuda en in
Nadere informatiePULO / MULO staatsexamen lesmateriaal Vak: Geschiedenis Les 6
PULO / MULO staatsexamen lesmateriaal Vak: Geschiedenis Les 6 Thema: DEKOLONISATIE Het dekolonisatieproces heeft in de ex-kolonies veranderingen teweeg gebracht op politiek, sociaal en economisch gebied.
Nadere informatieFaculteit der Rechtsgeleerdheid Amsterdam Center for International Law Postbus 1030 1000 BA Amsterdam
Faculteit der Rechtsgeleerdheid Amsterdam Center for International Law Postbus 1030 1000 BA Amsterdam T 020 535 2637 Advies Luchtaanvallen IS(IS) Datum 24 september 2014 Opgemaakt door Prof. dr. P.A. Nollkaemper
Nadere informatieEindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II
Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE KOUDE OORLOG + NEDERLAND EN DE VERENIGDE STATEN NA DE TWEEDE WERELDOORLOG Gebruik bron 1. 1p 1 De bron maakt duidelijk dat de
Nadere informatieOntwikkelingssamenwerking Palestijnse gebieden
www.survio.com 14-11-2014 10:32:45 Algemeen Enquête naam Ontwikkelingssamenwerking Palestijnse gebieden Auteur Gwen Bonnie Taal Nederlands Enquête URL http://www.survio.com/survey/d/f6n1b6i0x9a9e9w0f Eerste
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 2. Bronnenboekje. KB-0125-a-12-2-b
Bijlage VMBO-KB 2012 tijdvak 2 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje KB-0125-a-12-2-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een beschrijving van een politieke stroming (rond 1870): Zij
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-14-1-b
Bijlage VMBO-KB 2014 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje KB-0125-a-14-1-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een politieke prent over een biddende fabrikant (1907): Onderschrift
Nadere informatie(2) 1. Omschrijf het begrip imperialisme zoals het voorkwam vóór (2) 3. Wat hield het cultureel imperialisme volgens de Europeanen in?
N.B. DEZE TAAK BESTAAT UIT VI OPDRACHTEN OP 5 PAGINA S. CONTROLEER ZORGVULDIG OF ALLE PAGINA S IN DE GOEDE VOLGORDE AANWEZIG ZIJN. NEEM IN GEVAL VAN EEN AFWIJKING ONMIDDELLIJK CONTACT OP MET EEN SURVEILLANT.
Nadere informatieAbdelkrim, parcours van een vrijheidsstrijder
Abdelkrim, parcours van een vrijheidsstrijder Eerste druk, augustus 2012 2012 Ali Idrissi Vertaald door: Mustafa Aarab Correcties: Haala Aarab Foto s: privécollectie Aischa Abdelkrim Alkhattabi isbn: 978-90-484-2550-1
Nadere informatieDames en heren, jongens en meisjes,
SPEECH TER GELEGENHEID VAN DE DODENHERDENKING 4 mei 2008 EN DE HERDENKING VAN DE BEVRIJDING OP 5 MEI 2008 Dames en heren, jongens en meisjes, 4 mei, 8 uur, een moment om stil te zijn. twee minuten stilte.
Nadere informatieSoms denk je wel eens dat gerechtigheid in deze wereld misschien helemaal niet meer bestaat.
Soms denk je wel eens dat gerechtigheid in deze wereld misschien helemaal niet meer bestaat. De wereld op z'n kop en het bizarre is dat iedereen het ook nog heel gewoon schijnt te vinden. Voor de zoveelste
Nadere informatieVrouwelijke genitale verminking en gendergebonden geweld
Vrouwelijke genitale verminking en gendergebonden geweld Hieronder vindt u de praatplaten die u zelf kunt afdrukken. Druk het document recto-verso af (afdrukken vanaf pagina 2 - omdraaien langs korte zijde)
Nadere informatie68% van de ondervraagden vindt dat de Arabische landen Israel moeten erkennen als staat voor het Joodse volk.
BIJNA 70% VAN NEDERLANDERS WIL ARABISCHE ERKENNING VAN ISRAEL ALS STAAT VOOR HET JOODSE VOLK Ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan van het Centrum voor Informatie en Documentatie Israel en het afscheid
Nadere informatieHoe hieraan exact wordt vormgegeven binnen onze school, wordt duidelijk in dit document.
SOCIALE COHESIE EN BURGERSCHAP Inleiding Een school maakt deel uit van de maatschappij en bouwt mee aan de vorming van jonge burgers. Een groot deel van de dag, brengen jongeren door op school. Zij krijgen
Nadere informatieSamenwerking als ideaal voor een verscheurd Europa
Samenwerking als ideaal voor een verscheurd Europa INE MEGENS EIGENTIJDSE GESCHIEDENIS Opbouw college: Vooruitgangsgeloof 19 e eeuw Nationalisme en politieke kaart van Europa Eerste Wereldoorlog Cultuurpessimisme
Nadere informatieGeachte docent, Met vriendelijke groeten, Medewerkers van Stichting Vredesburo Eindhoven
Geachte docent, Door moderne communicatiemiddelen zijn we tegenwoordig verbonden met alle plekken op aarde. We zien de opstanden in de Arabische wereld net zo makkelijk aan ons voorbijtrekken, als het
Nadere informatieRadicalisering begrijpen
Radicalisering begrijpen Wat is radicalisering Tal van verschillende definities van radicalisering: Een individueel proces dat wordt beïnvloed door groepsprocessen; De heersende politieke orde en dialoog
Nadere informatiegeschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL
Examen VMBO-GL en TL 2011 tijdvak 2 dinsdag 21 juni 9.00-11.00 uur geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 43 vragen. Voor dit examen zijn
Nadere informatieRaad van Kerken Conferentie Nieuwe Krachten met Kerk en Stage. Diaconaal leren Wanneer wijkt de duisternis voor het licht?
Raad van Kerken Conferentie Nieuwe Krachten met Kerk en Stage 14 mei 2014 Herman Noordegraaf Diaconaal leren Wanneer wijkt de duisternis voor het licht? Ter inleiding van deze conferentie wil ik enige
Nadere informatieDe Tweede Wereldoorlog herdacht. Een vergelijking tussen Nederland en Duitsland
De Tweede Wereldoorlog herdacht Een vergelijking tussen Nederland en Duitsland Nationale herdenking in Nederland Hebben we in Nederland de oorlog altijd zo herdacht? - een kleine herdenkingsgeschiedenis
Nadere informatieEindexamen geschiedenis pilot havo 2009 - II
Door de tijd heen De volgende historische verdragen staan in willekeurige volgorde: 1 Door de Vrede van Brest-Litovsk tussen het Duitse keizerrijk en het communistische Rusland kunnen de Duitse generaals
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Dekolonisatie en koude oorlog in Vietnam, hoofdstuk 1
Samenvatting Geschiedenis Dekolonisatie en koude oorlog in Vietnam, hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 1944 woorden 2 maart 2011 4,5 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Centraal examen Hfst
Nadere informatieMens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst)
Mens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst) Kerndoelen 36. De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties en verschijnselen, daarover een
Nadere informatieEindexamen geschiedenis vwo 2009 - I
Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In de landen die Napoleon veroverde, voerde hij een beleid dat: enerzijds paste binnen het gelijkheidsideaal van de Franse Revolutie
Nadere informatieStukje van het middenpaneel van de koets.
Stukje van het middenpaneel van de koets. In de Gouden Koets hoort geen vrolijk wuivende koning. De Gouden Koets hoort in een museum als symbool voor al het leed dat Nederland in vier eeuwen overzee heeft
Nadere informatie7. Het imperialisme De dominantie van het westen p
7. Het imperialisme 7.1. De dominantie van het westen p. 167-179 Deel 1 Restauratie en transformatie, Europa in de 19de eeuw congres van Wenen ondermijning van het congres van Wenen: liberalisme, nationalisme,
Nadere informatieExamenkatern :Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland
Seizoen: 2016-2017 Vak: Geschiedenis Klas: 3 Afdeling: Mavo Herkansingen/inhalen: Tijdens de herkansingen kunnen de SE s van een trimester herkanst en/of ingehaald worden. Echter een ingehaald SE kan niet
Nadere informatiedat organisaties als Sharia4Belgium en steekpartijen in metrostations die vooroordelen in de hand werken.
1 Toespraak door viceminister-president en Vlaams minister van Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering, Toerisme en Vlaamse Rand Geert BOURGEOIS Bezoek aan de Al Fath Moskee Gent, 16 juni 2012
Nadere informatieSpeech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Bevrijdingsdag, Leek, 5 mei 2010
Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Bevrijdingsdag, Leek, 5 mei 2010 Dames en heren, [Inleiding] In de zomer van 1946 voer een schip van Thailand naar Nederland. Een kleine Nederlandse
Nadere informatieDag tegen Racisme. Internationale dag tegen racisme. Definitie van racisme. wereld'). De politie begon toen te. Gerwin De Decker
Gerwin De Decker Dit krantje gaat over racisme. Iedereen heeft het al wel eens van dichtbij meegemaakt. Je hebt op school, op straat, in de bus of thuis wel eens een reactie gezien of gehoord over mensen
Nadere informatieEindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2009 - I
Historisch overzicht vanaf 1900 2p 16 Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden veel nieuwe wapens op grote schaal toegepast. Dit werd mogelijk gemaakt door technische ontwikkelingen. Geef van deze nieuwe
Nadere informatieEen grove leugen verspreidt zich over alle continenten van de wereld: Israel is een apartheidsstaat
Een grove leugen verspreidt zich over alle continenten van de wereld: Israel is een apartheidsstaat [Op vrijdag 3 juni 2011 organiseerde stichting WAAR. (Werkgroep voor Accuratesse en Autenticiteit in
Nadere informatieKOUDE OORLOG
KOUDE OORLOG 1945-1991 Waarom is de gebeurtenis afgebeeld in deze bron zo cruciaal geweest voor de KOUDE OORLOG? 37. De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie
Nadere informatieGeschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)
Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen HAVO Vragenboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Voor dit examen zijn maximaal 83 punten te behalen; het examen
Nadere informatieFranse sporen in Afrika
Franse sporen in Afrika In Europa is de invloed van Frankrijk altijd behoorlijk groot geweest, zeker in cultureel opzicht. Het Frans was bijvoorbeeld eeuwenlang de taal van de hogere standen en de Franse
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Amerikaanse Burgeroorlog
Werkstuk Geschiedenis Amerikaanse Burgeroorlog Werkstuk door een scholier 1675 woorden 11 december 2005 6,2 37 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Onderwerp: De Amerikaanse Burgeroorlog Vraagstelling: Op
Nadere informatie35 oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1
35 Oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1. De Tweede Wereldoorlog dankt zijn naam aan: a. Het aantal landen dat erbij betrokken was b. Het feit dat de oorlog in meerdere werelddelen werd uitgevochten
Nadere informatieEindexamen geschiedenis havo II
Dynamiek en stagnatie in de Republiek In de late middeleeuwen waren er weinig aanwijzingen voor de economische bloei van Holland in de zestiende eeuw. 2p 1 Geef aan: dat natuurlijke omstandigheden in de
Nadere informatieVolgens Wilson moest er een nieuwe wereldorde komen gebaseerd op een internationaal rechtssysteem waaraan alle landen actief moesten mee werken.
Samenvatting door J. 1290 woorden 7 maart 2016 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Paragraaf 3.4 In januari 1918 werkte Wilson zijn visie uit in een veertien punten programma. Volgens Wilson moest er een
Nadere informatieUNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK NIJMEGEN. HUMANIORA BIBLIOTHEEK COLLECTIE H.In.Nw. Nieuwste Geschiedenis - na 1870
UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK NIJMEGEN HUMANIORA BIBLIOTHEEK COLLECTIE H.In.Nw Nieuwste Geschiedenis - na 1870 December 2013 Handleiding voor de gebruikers van de bibliotheek van het instituut Nieuwste Geschiedenis
Nadere informatieHet is met veel emotie dat ik u welkom heet in de Belgische Senaat.
1 Toespraak van de heer Armand De Decker, Voorzitter van de Senaat, naar aanleiding van het bezoek van de heer Mahmoud Abbas, President van de Palestijnse Autoriteit 23 februari 2010 Excellenties, Beste
Nadere informatieDe Tien Tijdvakken. Tijd van de jagers en boeren, tot 3000 v.c.
De Tien Tijdvakken Tijd van de jagers en boeren, tot 3000 v.c. KA1: De levenswijze van jagersverzamelaars KA2: Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen KA3: Het ontstaan van de eerste stedelijke
Nadere informatieAls bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring of uitleg ontbreekt.
Examen VWO 2009 tijdvak 1 woensdag 20 mei 9.00-12.00 uur geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 27 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 77 punten te behalen. Voor elk vraagnummer
Nadere informatieBeginselen van de politieke partijen die in 2006 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren
Beginselen van de politieke partijen die in 2006 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren Partij van de Arbeid (PvdA) Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) Christen-democratisch Appèl (CDA) Democraten
Nadere informatieEen vriend van Israël is nog geen vijand van de Palestijnen
113 Een vriend van Israël is nog geen vijand van de Palestijnen De staat Israël is nog altijd de belichaming van rechtvaardigheid, het enige recht dat het Joodse volk kon worden gedaan na het onrecht dat
Nadere informatieToespraak van Anouchka van Miltenburg, Voorzitter van de Tweede Kamer, bij de bijeenkomst van de Stichting Herdenking 15 augustus 1945, op 14 augustus 2015 in de Tweede Kamer We dachten dat we na de capitulatie
Nadere informatieN. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen.
ADHD Wachtkamerspecial Onderbehandeling van ADHD bij allochtonen: kinderen en volwassenen N. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen. Inleiding
Nadere informatiegeschiedenis (nieuwe stijl)
Examen HAVO 2008 tijdvak 1 dinsdag 20 mei 9.00-12.00 uur geschiedenis (nieuwe stijl) Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 29 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 77 punten te behalen.
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20552 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Park, Kyoung-Hee Title: State and food in South Korea : moulding the national
Nadere informatiePizza Verdi. Opdrachtenblad. Regie: Gary Nadeau Jaar: 2011 Duur: 8 minuten
Pizza Verdi Regie: Gary Nadeau Jaar: 2011 Duur: 8 minuten Opdrachtenblad Lesuurpakket Pizza Verdi (thema s: sociale verschillen, stereotyperingen/vooroordelen; verdiepingsopdracht Amerikaanse burgerrechten)
Nadere informatie7. Het ontstaan van het nationalisme
7. Het ontstaan van het nationalisme Artikel 3 uit de Verklaring van de rechten van de mens en de burger, 1789. De oorsprong van iedere soevereiniteit ligt wezenlijk bij het volk/de natie. Geen instantie,
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Dekolonisatie en Koude Oorlog in Vietnam
Samenvatting Geschiedenis Dekolonisatie en Koude Oorlog in Vietnam Samenvatting door een scholier 1811 woorden 12 april 2005 6,4 24 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Dekolonisatie en KO in Vietnam Hoofdvr:
Nadere informatieMacht en waarden in de wereldpolitiek
Rik Coolsaet Macht en waarden in de wereldpolitiek Actuele vraagstukken in de internationale politiek Editie 2006-2007 2 Inhoud Inleiding... Deel 1. De jaren 90: het transitiedecennium 1. Van illusie naar
Nadere informatiePraktische opdracht Geschiedenis Afrika
Praktische opdracht Geschiedenis Afrika Praktische-opdracht door een scholier 2206 woorden 11 januari 2007 6,3 74 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo HOOFDVRAAG Wat is mythe en wat is werkelijkheid
Nadere informatieToetsvragen geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 9 Toetsvragen
Tijdvak 9 Toetsvragen 1 De Eerste Wereldoorlog brak uit naar aanleiding van een moordaanslag in Serajewo. Maar lang daarvoor groeiden er al tegenstellingen waarbij steeds meer landen werden betrokken.
Nadere informatie7.5. Boekverslag door Lotte 1812 woorden 19 juni keer beoordeeld. Geschiedenis. Tijd van televisie en computer:
Boekverslag door Lotte 1812 woorden 19 juni 2017 7.5 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijd van televisie en computer: 1950 2000 Begrippen o Atoomoorlog: oorlog met atoomwapens. o Blokvorming:
Nadere informatieWEBQUEST L6-02 oorlog & vrede
WEBQUEST L6-02 oorlog & vrede 2.3.1. Wereldoorlog I INHOUD OEFENBOEK De Eerste Wereldoorlog 02-03 2.3.2. Wereldoorlog II De Tweede Wereldoorlog 04-05 La Vita è Bella 06-07 3.1. Geweldige personen Jezus
Nadere informatieEindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl I
Historisch overzicht vanaf 1900 16 maximumscore 2 Voorbeeld van een juist antwoord is (twee van de volgende): tanks vliegtuigen onderzeeërs vlammenwerpers gifgas mitrailleurs per juist voorbeeld 1 Ook
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3: De Tweede Wereldoorlog
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3: De Tweede Wereldoorlog Samenvatting door Anouk 1829 woorden 13 januari 2017 7,1 9 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedenis hoofdstuk 3: De
Nadere informatieToetsvragen Geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 10 Toetsvragen
Tijdvak 10 Toetsvragen 1 In de loop van de twintigste eeuw zijn er grote veranderingen geweest in de relatie tussen de Europese landen en hun kolonies overzee. De Europese landen kregen steeds minder greep
Nadere informatieDemocratie komt met een verantwoordelijkheid. Jaarthematekst 2019 Door Khadija Arib, voorzitter van de Tweede Kamer
Democratie komt met een verantwoordelijkheid Jaarthematekst 2019 Door Khadija Arib, voorzitter van de Tweede Kamer Een zeer bekende en indringende foto van de Jodenvervolging in Nederland werd gemaakt
Nadere informatie