Herkenning en begeleiding van ouders met een licht verstandelijke beperking

Transcriptie

1 Centrum Jeugd en Gezin Herkenning en begeleiding van ouders met een licht verstandelijke beperking November 2013 Themacoördinatoren: Mariet Geurts en Mieke de Kok

2 Inhoudsopgave Voorwoord...3 Wat is het Centrum Jeugd en Gezin?...3 Inleiding...4 Voor wie is dit themadossier?...4 Waarom dit themadossier?...4 Hoe werkt dit themadossier?...4 Thema: Hoe herken ik ouders met een verstandelijke beperking...6 Algemene informatie gericht op professionals....7 Organisaties...7 Websites Boeken Publicaties Links Uitzendingen Aanbod gericht op kinderen/jongeren (ook met een licht verstandelijke beperking) Organisaties Websites Boeken Aanbod gericht op ouders/opvoeders Organisaties Websites Boeken Bijlage Uitnodiging themabijeenkomst :

3 Voorwoord Wat is het Centrum Jeugd en Gezin? Het Centrum Jeugd en Gezin is een netwerk- en samenwerkingsverband van instellingen die in Eindhoven diensten en hulp aanbieden bij opvoeden en opgroeien. Wij zijn er voor jeugdigen, ouders en professionals. Het CJG maakt zich sterk voor een goede samenwerking tussen de verschillende organisaties, zodat kinderen en ouders ook écht de hulp krijgen die ze nodig hebben. Het CJG kent twee pijlers. Deze pijlers zijn: 1. coördinatie van opvoed- en opgroeiondersteuning 2. coördinatie van de hulpverlening aan risicojeugd en hun ouders. De belangrijkste taken binnen de pijler opvoeden en opgroeien zijn: Versterking en coördinatie van opvoed- en opgroeiondersteuning Expertisecentrum opvoedondersteuning voor jeugd, ouders, vrijwilligers en professionals. De belangrijkste taken binnen de pijler risicojeugd zijn: Vroegtijdige signalering van risico's, waarbij het signaleringssysteem Zorg voor Jeugd een belangrijk instrument vormt. Een efficiënte en effectieve aanpak van deze risico's (door onder andere het Stedelijk Casusoverleg Risicojeugd, afspraken over ketencoördinatie, de inzet gezinscoaches en verbetering aansluiting preventief jeugdbeleid en geïndiceerde jeugdzorg). Het CJG sluit aan bij de structuur en de vindplaatsen in de wijken. Als het gaat om jeugd van 0 tot 12 jaar is de structuur van de SPIL-centra de basis voor beide pijlers. Opvoedingsondersteuning vanuit het CJG is aanvullend en ondersteunend op het aanbod in de wijken. De aanpak risicojeugd vanuit het CJG richt zich op die situaties waarin het zorgteam op school niet voor adequate oplossingen kan zorgen en waarbij van een eenvoudige doorverwijzing naar bijvoorbeeld Bureau Jeugdzorg geen sprake is. Voor jeugd van 12 jaar en ouder blijft school een belangrijke vindplaats. Schoolgaande jeugd is in beeld bij de zorgadvies-teams en het schoolmaatschappelijk werk die op elke school aanwezig zijn. Het CJG richt zich op jeugd van 0-23 jaar. Ook voor 18+ zijn er mogelijkheden tot doorverwijzing en/of ondersteuning. Dit kan via het jongerenloket. Vanuit de pijler opvoeden en opgroeien wordt per jaar 4 keer een thematisch informatie dossier gemaakt, zodat professionals en vrijwilligers actuele informatie over dit thema hebben. Zo kunnen zij hun dienst en hulpverlening naar ouders verbeteren. 3

4 Inleiding Voor wie is dit themadossier? Dit themadossier is ontwikkeld voor iedereen die in zijn werk te maken krijgt met opvoeden en opgroeien van kinderen en jongeren (0 tot 23 jaar). In dit themadossier vind je informatie over het aanbod van cursussen, trainingen, organisaties en beschikbare materialen met betrekking tot het thema ouders met een lichte verstandelijke beperking in en rondom Eindhoven. Waarom dit themadossier? Zoals je in het voorwoord hebt kunnen lezen, zijn de belangrijkste taken binnen de pijler opvoeden en opgroeien het versterken en coördineren van opvoed- en opgroeiondersteuning en het opzetten van een expertisecentrum opvoedondersteuning voor jeugd, ouders, vrijwilligers en professionals. Vanuit dit punt zijn wij gaan werken met thema maanden. Elke 3 maanden staat er een thema centraal. De bedoeling van zo n thema is, om gedurende deze tijd te focussen op een bepaald onderwerp. Na afloop van de periode is er: a. inhoudelijke kennis vergaard die opgeslagen wordt bij CJG, fysiek of digitaal; kennis beschikbaar gesteld aan professionals in Eindhoven. b. via de professionals kennis beschikbaar gesteld aan opvoeders, schriftelijk en/of mondeling; c. in beeld gebracht wat diverse instellingen in Eindhoven, maar eventueel ook daarbuiten, op dat thema te bieden hebben aan opvoeders, jeugd en professionals. Hoe werkt dit themadossier? De hierop volgende bladzijden zijn als volgt ingedeeld: Aanbod kinderen Aanbod ouders/opvoeders en Aanbod professionals Wij hebben voor deze indeling gekozen omdat de vragen over ouders met een lichte verstandelijke beperking vanuit alle drie deze hoeken kunnen komen. Komt er een ouder met een vraag over lichte verstandelijke beperkingen, dan kun je gemakkelijk even de bladzijde(n) kopiëren van het aanbod ouders. Dit geldt natuurlijk ook voor de andere doelgroepen. Ook kun je een thematafel inrichten met bijvoorbeeld foldermateriaal over het thema dat actueel is. Als je folders wilt bestellen, kun je contact opnemen met de contactpersoon die vermeld staat bij het aanbod. 4

5 Aangezien wij (nog) niet volledig op de hoogte zijn van al het aanbod in Eindhoven en regio en omdat wij niet alles in het themadossier kunnen zetten (denk aan particulier aanbod), zal ook niet het gehele aanbod in dit themadossier staan. Voor meer informatie kunt u terecht bij het CJG. Het Centrum Jeugd en Gezin Eindhoven richt gedurende de maand november een thematafel in met verschillende materialen over het onderwerp ouders met een lichte verstandelijke beperking. Wil je materiaal inzien, dan kun je tijdens de openingstijden van het Centrum Jeugd en Gezin in Eindhoven langs komen. Om er zeker van te zijn dat dit materiaal op dat moment beschikbaar is, kun je een afspraak maken via het volgende telefoonnummer: of mailen naar jeugdengezin@eindhoven.nl. Het aanbod dat je via dit themadossier aangereikt krijgt, is up-to-date tot de datum die op dit dossier vermeld staat. Wij proberen het aanbod actueel te houden. Wij zullen wijzigingen en aanvullingen aanbrengen als deze bij ons bekend zijn. Heb je zelf aanvullingen, dan kun je contact met ons opnemen. 5

6 Thema: Hoe herken ik ouders met een verstandelijke beperking De themabijeenkomst werd verzorgd door Mariet Geurts. Zij is werkzaam bij MEE Zuidoostbrabant en heeft veel ervaring in het begeleiden van kinderen en ouders met een (licht) verstandelijke beperking. Daarnaast geeft Mariet over dit onderwerp ook diverse cursussen, zowel aan ouders als aan professionals. Tijdens de themabijeenkomst zijn de volgende onderwerpen besproken: Wat is een verstandelijke beperking; wat is zwakbegaafd? Hoe herken ik een verstandelijke beperking? Praktische tips over hoe om te gaan met een ouder met een licht verstandelijke beperking. De komende weken kun je binnenlopen op het Centrum Jeugd en Gezin om meer informatie te vinden over dit onderwerp (o.a. boeken, dvd s en informatiemateriaal). Natuurlijk kun je ook altijd een afspraak maken met een van onze pedagogische adviseurs. Mariet Geurts heeft als consulente van MEE eens in de maand spreekuur op het Centrum voor Jeugd en Gezin. Je kunt je vraag ook mailen naar jeugdengezin@eindhoven.nl of bellen naar: Onze openingstijden vind je op de website. 6

7 Algemene informatie gericht op professionals. Organisaties MEE Zuidoost-Brabant MEE is een organisatie voor alle mensen met een lichamelijke, verstandelijke, en zintuiglijke beperking, chronisch zieken, mensen met een ontwikkelingsachterstand of een vorm van autisme. MEE ondersteunt je op alle terreinen van het dagelijks leven. MEE biedt informatie, advies en kortdurende begeleiding bij vragen op het gebied van opvoeding, onderwijs, (zelfstandig) wonen, werk, dagbesteding, vrijetijdsbesteding, juridische zaken, aangepaste voorzieningen, cursussen en levensvragen. Je kunt bijvoorbeeld denken aan: Adviezen bij de opvoeding of onderwijskeuze van jouw kind met een beperking Hulp bij het aanvragen van een aangepaste woning of een persoonsgebonden budget Zoeken naar vrijetijdsbesteding of vakantieadressen met aangepaste voorzieningen Tips en adviezen om jouw dagelijks leven zo zelfstandig mogelijk in te richten op het gebied van wonen en werk Ondersteuning bij juridische problemen met bijvoorbeeld gemeente of ziektekostenverzekeraar Vinden van passende cursussen en trainingen, zoals bijvoorbeeld sociale vaardigheden Begeleiding bij persoonlijke problemen MEE geeft advies aan mensen met een beperking die wonen in de regio Zuidoost Brabant. Maar ook ouders, verzorgers en andere betrokkenen kunnen ondersteuning krijgen. MEE informeert, begeleidt bij problemen en wijst de weg naar de juiste hulpverlener. De cliënt staat centraal bij MEE Zuidoost Brabant. Dat betekent dat het aanbod afgestemd is op jouw wensen. MEE is onafhankelijk van zorgaanbieders en andere instanties en dus alleen gericht op jouw belang. De ondersteuning van MEE is voor iedereen toegankelijk en gratis. MEE heeft twee locaties: locatie Eindhoven de Kempen en locatie Helmond. Tevens is er een gezamenlijk Informatiepunt van MEE en Revalidatiecentrum Blixembosch in de centrale hal van het Revalidatiecentrum. Wil je een gesprek met één van onze medewerkers? Bel dan naar de vestiging bij jou in de buurt. Mailen kan natuurlijk ook. MEE Zuidoost Brabant is bereikbaar op werkdagen tussen 8.30 en uur. Is het voor jou moeilijk om langs te komen, dan kunnen wij je ook thuis bezoeken. Het informatiecentrum van MEE is iedere werkdag geopend van 8.30 tot uur en is zonder afspraak te bezoeken. Buiten werktijd kunnen vragen aan het informatiecentrum per mail worden gesteld. Adres: Laan van Diepenvoorde LA Waalre Telefoon: Website: GGzE Het regionaal centrum OPSY combineert orthopedagogische (O) en psychiatrische (PSY) kennis. Het is een samenwerkingsverband tussen GGzE en Lunet zorg. OPSY behandelt mensen ouder dan 16 jaar met een verstandelijke beperking ambulant en klinisch. 7

8 GGzE centrum kinder- en jeugdpsychiatrie biedt ambulante en klinische hulp aan kinderen en jongeren (0 tot 23 jaar) met psychiatrische problemen die niet eenvoudig op te lossen zijn en aan hun ouders of andere opvoeders. Denk aan ondersteuning bij ernstige vormen van eetstoornissen, ADHD, angst, gedragsproblemen, depressie, aan autisme verwante stoornissen, licht verstandelijke beperking, psychosen of traumagerelateerde problemen. Adres: GGzE Centrum Kinder- en jeugdpsychiatrie Postbus AX Eindhoven Telefoon: Website: Kentalis Sommige kinderen, jongeren en volwassenen die problemen hebben met spraak en taal, zijn ook verstandelijk beperkt. Een aantal van hen heeft daarnaast een lichamelijke handicap of motorische beperking. Deze mensen kunnen allemaal bij Kentalis terecht voor onderzoek, zorg en onderwijs. Kentalis heeft een expertisecentrum waar we kennis over verstandelijke beperkingen en communicatieproblemen samenbrengen. beperkt is een breed begrip. Om precies te weten wat Kentalis voor jou of jouw kind kan betekenen, neem je contact op met Kentalis Aanmelding en Diagnostiek. Naast de begeleiding die Kentalis biedt aan kinderen, kunnen ouders bij hen ook cursussen volgen. Er zijn cursussen op verschillende gebieden. Cursussen zijn 'los' te volgen, maar maken vaak ook deel uit van het traject dat het kind volgt. De volgende cursussen behoren tot de mogelijkheden. Neem voor het actuele aanbod contact op met Kentalis. Hanencursus of VAT cursus In deze cursus leren ouders beter communiceren met hun kind. Aan bod komt: - hoe ouders de ontwikkeling van taal bij hun kind kunnen helpen - hoe ouders hun eigen taal kunnen aanpassen aan het kind, en - hoe ouders hun bezigheden van alledag kunnen gebruiken om te communiceren met hun kind. Adres: Postbus BK Eindhoven Telefoon: Website: clientadviesbureau@kentalis.nl 8

9 Lunet Zorg Lunet zorg biedt in Brabant een breed en gevarieerd pakket van zorg en ondersteuning aan mensen met een (verstandelijke) beperking van alle leeftijden. Uitgangspunt is lokale zorg dichtbij huis en specialistische zorg op een beperkt aantal locaties in de regio. Het expertisecentrum van Lunet zorg doet diagnostisch onderzoek en biedt aan kinderen en jongeren (12-18) jaar met (een vermoeden van) een verstandelijke beperking ondersteuning en begeleiding. Ondersteuning kan geboden worden op diverse gebieden zoals het stimuleren van de ontwikkeling, onderzoek naar sterke kanten van het kind, schoolkeuze en het inrichten van vrije tijd. Om gebruik te maken van de ondersteuning van Lunet zorg is een indicatie nodig van het Centrum Indicatiestelling Zorg of van Bureau Jeugdzorg. Adres: Cliëntbureau Lunet Zorg Van Vorststraat 1a 5622 CV Eindhoven Telefoon: Website: De William Schrikker Groep De William Schrikker Groep is een landelijk werkende instelling voor jeugdbescherming, jeugdreclassering en pleegzorg. We richten ons op kinderen met een beperking of chronische ziekte, maar ook op kinderen van ouders met een beperking. Wanneer in de thuissituatie ernstige opvoedingsproblemen ontstaan, bieden we hulp, advies en ondersteuning. Dat doen we al 70 jaar. De William Schrikker Groep bestaat uit de onderdelen Jeugdbescherming, Jeugdreclassering, Pleegzorg, Zorg & Wonen en Expertisecentrum. Elk onderdeel heeft haar eigen specialisme en wordt ondersteund door een zesde zelfstandig onderdeel, het Servicecentrum. Adres: Bijlmerdreef BP Amsterdam-Zuidoost Postadres: postbus AR Amsterdam. Telefoon:

10 Websites Boeken Help, mijn zus is gek F. van Kempen, ISBN Kinderwens en ouderschap bij mensen met een verstandelijke beperking M. Baert, J Raeymaekers, ISBN IQ met beperkingen : de mate van verstandelijke handicap van zorgvragers in kaart gebracht / I. Woittiez; M. Ras; D. Oudijk. - Den Haag : Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), 2012 De Kleine Gids Mensen met een licht verstandelijke beperking 2011 / Y. de Beer. Alphen aan de Rijn; etc. : Kluwer, 2011 ISBN Je luistert wel, maar je hoort me niet. Annie Blokhuis en Nel van Kooten. ISBN Over communicatie met mensen met een verstandelijke beperking. Ze zeggen dat we het niet kunnen : kinderwens en ouderschap van mensen met een lichte verstandelijke beperking / I. Verdonk. - Assen : Van Gorcum, 2011 ISBN Kinderwens en ouderschap bij mensen met een verstandelijke beperking : aanzet tot maatschappelijke dialoog / M. Baert; J. Raymaekers. - Antwerpen : Garant, 2010 Kwetsbaarheid overbrugd : een verkennend praktijkonderzoek naar de zorgbehoeften van cliënten met een licht verstandelijke beperking en hun kinderen in de vrouwenopvang / E. de Jongh. - Breda : Avans Hogeschool, 2010 Wat niet weet, wat niet deert? : over taboe's rond mensen met een verstandelijke beperking / J. Luijten, 2009 In: Ouderschap en ouderbegeleiding; jaargang 12 : nr 2 (juni 2009), p

11 Ondersteuning van ouders met een verstandelijke beperking : een overzicht van methodieken / D. Joha, Landelijk KennisNetwerk Gehandicaptenzorg (LKNG), NIZW Zorg. - Den Haag : Lemma, 2006 Denk aan de rechten van het kind : kinderwens en ouderplicht bij verstandelijk gehandicapten / J. Hoogland, 2005 ISBN In: 0 25; jaargang 10 : nr 7 (sept. 2005), p Kinderen van ouders met een verstandelijke beperking : pilotstudie preventie voor de Raad voor de Kinderbescherming / M. Goderie; E. Plemper; M. Steketee, Verwey-Jonker Instituut. - Den Haag : Raad voor de Kinderbescherming, 2005 De Woonschool - Christel Jansen ISBN Het verhaal van een meisje dat opgroeide tussen zwakbegaafden en 'asocialen' Publicaties Verstandelijke-beperking-en-kinderwens.htm %20november% pdf rstandelijk-gehandicapte-ouders.dhtml pdf Informatiecentrum-clinten-Helena,-moeder-met-een-verstandelijke-beperking.html perking 11

12 Links Nederlands Jeugd Instituut Verstandelijk beperkte ouders hebben vaak moeite met het opvoeden van kinderen, zeker als hun kinderen groter worden. Expertisecentrum William Schrikker Groep Zelfstandig onderdeel van de William Schrikker Groep. Het Expertisecentrum draagt actief bij aan het ontwikkelen, borgen en overdragen van kennis en vaardigheden die nodig zijn op het grensvlak van jeugdzorg en gehandicaptenzorg. Kijk op kinderwens www5.vilans.nl/?id= Deze site biedt kennis en informatie over de ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking die graag kinderen willen. Centraal staat: Hoe kunnen we hun wensen serieus nemen en tegelijkertijd het belang van het kind in de gaten houden? Landelijk Steunpunt Wonen site1463.glimworm.com/landelijk-steunpunt-wonen.shtml Het Landelijk Steunpunt adviseert en ondersteunt ouders van kinderen met beperkingen, die een wooninitiatief oprichten of al hebben gerealiseerd. Platform VG - Verstandelijke handicap en wetenschap Platform VG wil wetenschappelijk onderzoek stimuleren en de inbreng van mensen met beperkingen en hun ouders bij programmering van onderzoek en implementatie van de uitkomsten waarborgen. Platform VG maakt deel uit van de Programmacommissie van ZonMW voor het programma 'onderzoek verstandelijke beperkingen'. VGN, vereniging gehandicaptenzorg Nederland Website van de brancheorganisatie voor de aanbieders van zorg- en dienstverlening aan mensen met een handicap. Het doel van de VGN is op pro-actieve wijze de collectieve belangenbehartiging voor 154 leden te verzorgen. Wat werkt voor ouders met beperkingen Geeft informatie en nieuws over onderzoek naar hulp voor ouders met een lichte verstandelijke beperking bij de opvoeding van hun kind. 12

13 Uitzendingen Je Zal Het Maar Zijn: Kind van - Uitzending Gemist 15 jun Nicole is de dochter van twee ouders met een verstandelijke beperking delijke+handicap.aspx van

14 Aanbod gericht op kinderen/jongeren (ook met een licht verstandelijke beperking) Organisaties MEE Zuidoost-Brabant Adres: Laan van Diepenvoorde LA Waalre Telefoon: Website: GGzE Adres: GGzE Centrum Kinder- en jeugdpsychiatrie Postbus AX Eindhoven Telefoon: Website: Kentalis Adres: Postbus BK Eindhoven Telefoon: De William Schrikker Groep Het Servicecentrum. Adres: Bijlmerdreef BP Amsterdam-Zuidoost Postadres: postbus AR Amsterdam. Telefoon:

15 Websites Website voor kinderen van verstandelijk beperkte ouders Opgroeien bij ouders met een verstandelijke beperking perking Boeken Help, mijn zus is gek F. van Kempen, ISBN De Woonschool Christel Jansen ISBN Het verhaal van een meisje dat opgroeide tussen zwakbegaafden en 'asocialen' 15

16 Aanbod gericht op ouders/opvoeders Organisaties MEE Zuidoost-Brabant Adres: Laan van Diepenvoorde LA Waalre Telefoon: Website: GGzE Adres: GGzE Centrum Kinder- en jeugdpsychiatrie Postbus AX Eindhoven Telefoon: Website: Kentalis Adres: Postbus BK Eindhoven Telefoon: Lunet Zorg Adres: Cliëntbureau Lunet Zorg Van Vorststraat 1a 5622 CV Eindhoven Telefoon: Website: De William Schrikker Groep Het Servicecentrum. Adres: Bijlmerdreef BP Amsterdam-Zuidoost Postadres: postbus AR Amsterdam. Telefoon: Website: 16

17 Websites Informatiecentrum-clinten-Helena,-moeder-met-een-verstandelijke-beperking.html LFB, door en voor mensen met een verstandelijke beperking Website van de belangenvereniging LFB die opkomt voor de belangen van mensen met een verstandelijke beperking. Landelijk Steunpunt Wonen site1463.glimworm.com/landelijk-steunpunt-wonen.shtml Het Landelijk Steunpunt adviseert en ondersteunt ouders van kinderen met beperkingen, die een wooninitiatief oprichten of al hebben gerealiseerd. 17

18 Boeken Kinderwens en ouderschap bij mensen met een verstandelijke beperking M. Baert, J Raeymaekers, ISBN Je luistert wel, maar je hoort me niet. Annie Blokhuis en Nel van Kooten. ISBN Over communicatie met mensen met een verstandelijke beperking. Ze zeggen dat we het niet kunnen : kinderwens en ouderschap van mensen met een lichte verstandelijke beperking I. Verdonk. - Assen : Van Gorcum, 2011 ISBN

19 Bijlage 1 Uitnodiging themabijeenkomst : Herkenning en begeleiding van een ouder met een licht verstandelijke beperking Datum: 18 en 25 november 2013 Tijdstip: uur tot uur (inloop vanaf uur) Plaats: Centrum Jeugd en Gezin, Stadhuisplein 6, Eindhoven Voor: Professionals uit Eindhoven Maandagvond 18 en 25 november organiseert het Centrum Jeugd en Gezin een bijeenkomst voor professionals uit Eindhoven met als thema Herkenning en begeleiding van een ouder met een licht verstandelijke beperking. Vanaf uur kun je binnenlopen en alvast een kijkje nemen in de boeken en het foldermateriaal over dit onderwerp. Ouders met een licht verstandelijke beperking hebben vaak moeite om zich te verplaatsen in de leefwereld en behoefte van hun kind. Het aanpassen, schakelen en bijstellen van ideeën die nodig zijn in de opvoeding, verloopt vaak moeilijk. Deze ouders vragen om een speciale begeleiding en stellen je mogelijk voor de volgende vragen: - Wat is zwakbegaafdheid of een licht verstandelijke beperking? - Hoe herken ik een verstandelijke beperking bij een ouder? - Wat zijn praktische tips over hoe hiermee om te gaan? - Waar kan ik als professional een beroep doen op ondersteuning? Tijdens de bijeenkomst wordt aan de hand van theorie, videobeelden en praktische tips, ingegaan op het contact met ouders met een licht verstandelijke beperking. De avond wordt verzorgd door Mariet Geurts, consulent bij MEE Zuidoost Brabant. Mariet heeft veel ervaring in het begeleiden van ouders en kinderen met een verstandelijke beperking en het geven van cursussen hierover aan professionals. De medewerkers CJG hebben over dit thema een digitaal dossier gemaakt. Dit dossier is na 18 november te downloaden op / Professionals / themadossiers. Wij hopen je dan te mogen begroeten! Met vriendelijke groet, Hoofd Centrum Jeugd en Gezin Centrum Jeugd en Gezin Eindhoven 19