Beschrijving deelgebied Etten-Leur

Transcriptie

1 Beschrijving deelgebied Etten-Leur Terheijden Prinsenbeek Overzichtskaart van het projectgebied met uitsnede afgekeurde dijkvakken Etten-Leur buitengebied en streetview van de Zeedijk Sectie Dijkvak Lengte in m opgave XII B098b_I midden 132 Hoogte, STBI XII B098b_II oost 885 Hoogte, STBI XII B098b_II west 370 Hoogte, STBI XII B098a_I_A midden 60 Hoogte XIII B098a_II 917 Hoogte, STPH Voorbeeldprofiel bij een binnenwaartse versterking van de Zeedijk

2 De Zeedijk in de gemeente Etten-Leur (dijkvak B098b_I&II) vormt de waterkering voor het gebied ten zuiden van de Mark. Deze dijk heeft veelal relatief steile taluds, met aan twee zijden beplanting (populieren). De waarde van deze lijnstructuren is in het Ruimtelijk kwaliteitskader regionale waterkeringen als hoog gewaardeerd. Gemaal Halle, dat water van de Halsche Vliet op de Mark kan lozen, ligt op de gemeentegrens tussen de gemeenten Etten-Leur en Breda en is de oostelijke begrenzing van het deelgebied. Over de hele lengte van het dijkvak is binnendijks een A- watergang aanwezig. Ook buitendijks is een A-watergang, behalve ter hoogte van bedrijventerrein Zwartenberg. De binnendijkse gronden zijn in agrarisch gebruik. Buitendijks ligt aan de Zeedijk bedrijventerrein Zwartenberg. De Zeedijk is een verharde weg in beheer bij de gemeente. De weg ligt veelal niet op de kruin, maar buitendijks. Dijkvak B098a-II is het tracé ten westen van de N389 (Zevenbergseweg). Ook hier is binnendijks een A-watergang aanwezig. Hier ligt de weg op de kruin van de dijk en grenst het steile buitentalud van de dijk direct aan de Mark. Bedrijventerrein Zwartenberg Ten westen van dit projectgebied mondt de Leursche Haven in de Mark uit. Bij de uitmonding van de Leursche Haven en de (meer westelijk gelegen) Laaksche Vaart in de Mark worden onder verantwoordelijkheid van Waterschap Brabantse Delta keermiddelen gerealiseerd, die de vaarten afsluiten bij hoog water. Aanpassing van de dijken die direct grenzen aan deze keermiddelen dijkvak B097) gebeurt binnen project deelgebied midden en valt buiten de hier beschreven projectopgave. Gemaal Halle Uitsnede legger van dijkvak B098a en b. De Mark is lichtgroen (EVZ vaarweg), de waterkering is in rood weergegeven, A-watergang blauw en B-watergang roze (WSBD) Veiligheidsopgave Dijkvak B098a-II, ten westen van de Zevenbergseweg, is afgekeurd op piping. De oorzaak van het pipingprobleem is de aanwezigheid van een diepe teensloot direct tegen het binnentalud van de dijk. Er is geen hoogte-opgave. Dijkvak B098a_I, strekking van 60 meter bij Bedrijventerrein Zwartenberg, is afgekeurd op hoogte. Dijkvak B098b_I&II zijn afgekeurd op hoogte en stabiliteit binnenwaarts. De benodigde ophoging bedraagt ongeveer 0,2 meter. Omdat in het voorland voldoende deklaag aanwezig is, is hier geen aanvullende piping maatregel nodig

3 Omgevingsopgave Het meest karakteristiek aan de Zeedijk, zijn de rijen populieren aan weerszijden van de kruin. Deze staan als markante bomen op de waardenkaart hieronder. In het ruimtelijk kwaliteitskader Meer dan veilig is de Zeedijk benoemd als structuurlijn met landschappelijke waarde en deeltraject van hoge cultuurhistorische waarde. Op de cultuurhistorische waardenkaart van de provincie Noord-Brabant is de Zeedijk aangegeven als lijn van hoge historisch-geografische waarde. De bomenrij is een vliegroute voor vleermuizen en nestlocatie voor broedvogels. Buitendijks ligt de weg. De gemeente ziet als koppelkans een reconstructie/grootschalig onderhoud van de buitendijkse weg. Waardenkaart Etten-Leur buitengebied Binnendijks ligt op het meest oostelijk deel van de Zeedijk (nabij gemaal Halle), een natuurgebied in ontwikkeling dat deel uitmaakt van natuurontwikkeling Noordrand-Midden. Waterschap Brabantse Delta, Staatsbosbeheer en de provincie Noord-Brabant hebben op 6 juli 2018 een samenwerkingsovereenkomst ondertekend met de intentie om de waterhuishouding in de natuurgebieden ten noordwesten van Etten-Leur te verbeteren in combinatie met de realisatie van Natuurnetwerk Brabant. Het betreft de gebieden Weimeren, Strijpen/De Berk en Kelsdonk/Zwermlaken, ook wel bekend onder de naam Noordrand-Midden. Het gebied is één van de natte natuurparels van de provincie. Momenteel is nabij gemaal Halle binnendijks een bosje aanwezig met een poel en buitendijks een wiel. Het bosje is leefgebied van een buizerd. Op het oostelijke deel van de Zeedijk is de binnendijkse watergang een stuk breder.

4 Binnendijks is over de lengte van dijkvak B098b een ecologische verbindingszone gepland. Het meest oostelijke stuk van de Zeedijk, nabij gemaal Halle, is onderdeel van het NNB. De binnendijkse watergang is geschikt leefgebied voor amfibieën, zoals de bruine kikker, gewone pad en meerkikker en mogelijk ook zwaarder beschermde soorten zoals de poelkikker en alpenwatersalamander. Er ligt ter plaatse van het bedrijventerrein een hoge druk gasleiding parallel aan de waterkering. De leidingeigenaar (Gasunie) moet in vroeg stadium bij het ontwerpproces betrokken worden. Op 8 maart 2018 heeft een DIT plaatsgevonden. De omgeving wil graag blijven meedenken. De volgende suggesties zijn gedaan: o o o De bomenrijen schermen het zicht op het bedrijventerrein af: graag behouden De keringen kunnen dienen als recreatieve verbinding, bv door aanleg fietspaden, roeiopstapplaatsen (daar waar aan het water) e.d. Aanbesteden aan lokale ondernemers is duurzaam, zorgt voor input van kennis over gebied en stimuleert de lokale economie. Ligging gasleiding langs de waterkering Beoordeling mogelijke oplossingen Voor de beoordeling van mogelijke oplossingen is gebruik gemaakt van een beoordelingskader. In principe zijn er 5 mogelijke oplossingen: binnendijks versterken, buitendijks versterken, vierkant : combinatie van binnen- en buitendijks, constructie en dijkverlegging. Alle mogelijke oplossingen zijn beoordeeld op doelbereik en kosten. Ook is bij de beoordeling benoemd of er potentiële onoverkomelijke belemmeringen zijn, zoals het amoveren van woningen, verlies van waterberging en/of afvoercapaciteit en het aantasten van niet te compenseren natuurwaarden. Deze zijn in onderstaande tabel als risico benoemd. Op basis van de integrale projectopgave is de projectdoelstelling verder aangevuld en zijn naast het beschermen tegen overstromen (veiligheid) ook inpasbaarheid in de omgeving, uitvoerbaarheid en het zo goed mogelijk samen benutten van kansen als doelen benoemd. Al deze doelen zijn meegenomen onder doelbereik. Voor meer informatie over het beoordelingskader en de onderscheiden typen mogelijke oplossingen en oplossingsrichtingen wordt verwezen naar de Nota Kansrijke Alternatieven. Voor elke oplossing is ook een impressie van het ruimtebeslag gegeven. Voor deze impressie is gebruik gemaakt van uitgevoerde kruinhoogte- en stabiliteitsberekeningen op basis van de vastgestelde uitgangspunten voor een integraal en toekomstvast ontwerp. Dijkvak B098b en B098a zijn in afzonderlijke tabellen beoordeeld. Voor dijkverlegging als mogelijke oplossing zijn geen alternatieve tracés naar voren gekomen. Deze is daarom niet meegenomen in de beoordeling.

5 Beoordeling mogelijke oplossingen dijkvak B098b Zeedijk van bedrijventerrein Zwartenberg tot gemaal Halle, afgekeurd op hoogte en stabiliteit binnenwaarts Oplossing Beoordeling eindoordeel Binnenwaarts Binnenwaartse versterking in grond o Positief: Geen invloed afvoer- en bergingscapaciteit o Neutraal: Geen impact op beheer en onderhoud o Risico waterveiligheid bomenrij op midden kruin t.a.v. windworp/ontgrondingskuil. Buitenwaarts Buitenwaartse versterking in grond o Positief: bomenrijen beide zijden kunnen kunnen behouden blijven (max ophoging van 20 cm bij bomen buitenzijde). Bomen op de kering zijn tegelijkertijd een risico en in principe ongewenst (beleid WBD) o Positief: Geen impact op de weg o Negatief: A-watergang binnenzijde moet verlegd worden. Risico: natuurwaarden, mogelijk zijn beschermde soorten aanwezig. Aanvullend onderzoek nodig en waarschijnlijk een ontheffing Wet Natuurbescherming o Negatief: Nabij gemaal Halle mogelijk impact op NNB: maatwerk o Negatief: hoge druk gasleiding aanwezig (waarschijnlijk binnendijks). Overleg met de Gasunie over inpassing Kansen benutten: o Negatief: koppelkans van de gemeente ten aanzien van reconstructie weg vervalt bij deze keuze. o Bomenrijen blijven een aandachtspunt: mogelijk te veel grond rondom de bomen. Inzet groot materieel rondom bomenrij lastig. Versterking in grond Verlegging watergang Inzet materieel rond bomenrij o Negatief: Zeer beperkte invloed afvoer- en bergingscapaciteit Kansrijk, goed in te passen, waardevolle bomenrijen blijven gespaard. Het dempen van de watergang binnendijks is een risico. Mogelijk is deze watergang leefgebied van beschermde soorten. Aanvullend onderzoek en mogelijk compenserende maatregelen zijn nodig. Negatief is dat de koppelkans reconstructie/onderhoud weg (gemeente) hiermee komt te vervallen. De onderhoudswerkzaamhe den/reconstructie worden niet onmogelijk gemaakt, maar zijn geen logische koppelkans meer met de dijkversterking. Kansrijk, Geen bomen meer op de kruin is positief voor de waterveiligheid. Vanuit

6 Vierkant Vierkante versterking in grond o Positief: bredere kruin, beheer en onderhoud makkelijker uitvoerbaar o Positief: geen bomenrij meer in leggerprofiel o Negatief: nog steeds ruimtebeslag binnenzijde vanwege de stabiliteitsberm: verlegging A-watergang. Risico: natuurwaarden, mogelijk zijn beschermde soorten aanwezig. Aanvullend onderzoek nodig en waarschijnlijk een ontheffing Wet Natuurbescherming o Negatief: Bomenrij buitenzijde komt te vervallen: te grote ophoging nodig om bomenrij te behouden. o Negatief: hoge druk gasleiding aanwezig (waarschijnlijk binnendijks). Overleg met de Gasunie over inpassing Kansen benutten: o Koppelkans gemeente: onderhoud weg buitenzijde. De weg kan verplaatst worden naar de kruin van de dijk (buitenste bomenrij vervalt). o Herplant bomenrij buitendijks (buiten leggerprofiel) o Waardevolle bomen moeten gekapt worden: risico vergunbaarheid en draagvlak Versterking in grond Verlegging watergang Impact weg inclusief infrastructuur Inzet materieel rond bomenrij Verwijderen bomenrij en compenserende maatregelen o Positief, geen invloed afvoer- en bergingscapaciteit o Neutraal: Geen impact op beheer en onderhoud o Positief: Bomenrijen beide zijden blijven behouden o Negatief: A-watergang binnenzijde moet verlegd worden. Risico: natuurwaarden, mogelijk zijn beschermde soorten aanwezig. Aanvullend onderzoek nodig en waarschijnlijk een ontheffing Wet Natuurbescherming o Positief: Geen impact op de weg o Nabij gemaal Halle mogelijk impact op NNB: maatwerk oogpunt van landschap en natuur is het aantasten van de bomenrijen een risico. Risico: aantasting bomenrij. Dit is een vliegroute voor vleermuizen en broedgebied. Aanvullend onderzoek nodig en mogelijk een ontheffing Wnb en compenserende maatregelen. Het dempen van de watergang binnendijks is een risico. Mogelijk is deze watergang leefgebied van beschermde soorten. Aanvullend onderzoek en mogelijk compenserende maatregelen zijn nodig. Koppelkans gemeente kan gerealiseerd worden. Kansrijk, goed in te passen, waardevolle bomenrijen blijven gespaard. Lijkt sterk op alternatief binnenwaarts. Het dempen van de watergang binnendijks is een risico. Mogelijk is deze watergang leefgebied van beschermde soorten. Aanvullend onderzoek

7 Constructie Oplossing met een verticale (ondergrondse) constructie over de hele lengte van het tracé o Negatief: hoge druk gasleiding aanwezig (waarschijnlijk binnendijks). Overleg met de Gasunie over inpassing Kansen benutten: o Negatief: koppelkans van de gemeente ten aanzien van reconstructie weg vervalt bij deze keuze. : o Bomenrijen blijven een aandachtspunt: inzet groot materieel rondom bomenrij lastig. Versterking in grond Verlegging watergang Inzet materieel rond bomenrij o positief, geen invloed bergingscapaciteit, goed te beheren en onderhouden kering o Positief: Weinig ruimtebeslag, bomen blijven gespaard o Positief: Watergang binnenzijde hoeft niet verlegd te worden o Positief: Geen impact op de weg o Negatief: hoge druk gasleiding aanwezig (waarschijnlijk binnendijks). Overleg met de Gasunie over inpassing Kansen benutten: o Gasleiding en bomen zijn aandachtspunten bij uitvoering minder duurzaam dan alternatieven in grond. Constructie in landelijk gebied is een factor 2 tot 4 duurder dan een versterking in grond en mogelijk compenserende maatregelen zijn nodig. Risico: bomenrijen in leggerprofiel. Kunnen bij omvallen schade aan de dijk toebrengen. Negatief is dat de koppelkans reconstructie/onderhoud weg (gemeente) hiermee komt te vervallen. De onderhoudswerkzaamhe den/reconstructie worden niet onmogelijk gemaakt, maar zijn geen logische koppelkans meer met de dijkversterking. Valt af, veel duurder per m 1 dan een oplossing in grond.

8 Beoordeling mogelijke oplossingen dijkvak B098a- Zeedijk ten westen van Zevenbergseweg, afgekeurd op piping Oplossing Beoordeling eindoordeel Binnenwaarts Kansrijk, met een oplossing in grond o Positief: Geen invloed afvoer- en bergingscapaciteit binnenwaarts kan het dijkvak o Neutraal: Geen impact op beheer en onderhoud integraal versterkt worden (piping en o Integrale oplossing er is rekening gehouden met o Verlegging A-watergang een o Buitentalud is iets te steil, kruin kan (in theorie) verlaagd worden stabiliteitsberm o Impact op de weg tijdens uitvoering Kansen benutten: neutraal Zeer beperkte versterking in grond (aanvulling buitentalud) Verlegging teensloot Buitenwaarts o Negatief: invloed afvoer- en bergingscapaciteit o Beheer en onderhoud: bredere kruin is positief o Negatief: De kruin van de dijk schuift bij een buitenwaartse versterking op, rietzone bij Mark moet benut worden. Groot ruimtebeslag. o Negatief: Buitenzijde wordt nu gebruikt door sportvissers, deze ruimte vervalt door de versterking Kansen benutten: neutraal Valt af, vanwege de impact op de bergings- en afvoercapaciteit. Hogere kosten dan een binnenwaartse versterking, omdat binnenwaarts nog steeds de teensloot verlegd moet worden.

9 Vanwege de diepe teensloot lost een buitenwaartse oplossing in grond geen probleem op; de sloot dient nog steeds te worden gedempt/verlegd t.b.v. de stabiliteit van het binnentalud. T.a.v. piping is een totale kwelweglengte van m nodig (afstand intredepunt buitendijks tot aan sloot). Vierkant Weinig onderscheidend van binnenwaarts. Buitentalud wordt verflauwd en teensloot wordt gedempt en verlegd. Is geen onderscheidende oplossingsrichting t.o.v. binnenwaarts. Pipingscherm Versterking in grond Verlegging teensloot Impact rietzone o Positief: Geen invloed afvoer- en bergingscapaciteit o Positief: Beheer en onderhoud o Aandachtspunt: Een pipingscherm is geen integrale oplossing: zo ontwerpen dat ook STBI op te lossen is o Geen/beperkt ruimtebeslag Kansen benutten: Hoge kosten per m 1 Zie binnenwaarts Kansrijk, mits ervoor gekozen wordt om de ontwerpopgave iets te vernauwen en alleen het piping probleem mee te nemen. Het piping probleem kan met een pipingscherm aan de binnenzijde worden opgelost. Gevolg is wel dat de ontwerpopgave hierdoor vernauwd wordt tot het piping probleem, het bepalende faalmechanisme. In deze oplossing voldoet de stabiliteit van het binnentalud niet aan dezelfde eisen die bij de rest van de integraal verbeterde dijkvakken worden gesteld. Systeemoplossing: Opzetten slootpeilen Verhogen van het slootpeil in de binnendijks gelegen A-watergang, neemt piping risico weg. Kan mogelijk ook als beheersmaatregel bij hoog water worden uitgevoerd Gevolg is wel dat de ontwerpopgave hierdoor vernauwd wordt tot het piping probleem, het bepalende faalmechanisme. In deze oplossing voldoet de stabiliteit van het binnentalud niet aan dezelfde eisen die bij de rest van de integraal verbeterde dijkvakken worden gesteld. o Geen invloed afvoer- en bergingscapaciteit o Geen integrale oplossing o Onderzoek impact op watersysteem nodig. o Mogelijk beheersoplossing o Geen ruimtebeslag o Mogelijk stuwen om waterpeil langs de strekking op peil te houden Kansrijkheid nog te bepalen Enkel kansrijk indien ervoor gekozen wordt om de ontwerpopgave iets te vernauwen en alleen het

10 Kansen benutten: neutraal Onderzoek Aanleg stuwen? piping probleem mee te nemen. Kansrijke alternatieven Hieronder worden de logische combinaties van kansrijke oplossingsrichtingen benoemd, zodat we inzicht krijgen in de kansrijke alternatieven voor het gehele tracé dat behandeld is in de factsheet. 1. Versterking in grond: B098b (Zeedijk met bomen) - binnenwaarts of vierkant (deze twee opties zijn weinig onderscheidend) en B098a binnenwaarts 2. Versterking in grond & constructie: B098b (Zeedijk met bomen) - binnenwaarts of vierkant (deze twee opties zijn weinig onderscheidend) en B098a pipingscherm 3. Versterking in grond & systeemmaatregel: B098b (Zeedijk met bomen) - binnenwaarts of vierkant (deze twee opties zijn weinig onderscheidend) en B098a opzetten slootpeilen. 4. Buitenwaartse versterking in grond & constructie: B098b (Zeedijk met bomen) buitenwaarts en B098a pipingscherm 5. Buitenwaartse versterking in grond & systeemmaatregel: B098b (Zeedijk met bomen) buitenwaarts en B098a opzetten slootpeilen.