DE KRACHTEN GEBUNDELD; PERSOONSGERICHTE ZORG OP DE INTENSIVE CARE AFDELING
|
|
- Annemie Bakker
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 DE KRACHTEN GEBUNDELD; PERSOONSGERICHTE ZORG OP DE INTENSIVE CARE AFDELING Margo van Mol, RN, MSc Stichting FCIC, Family and patient-centered Intensive Care
2 DE KRACHTEN GEBUNDELD: PERSOONSGERICHTE ZORG OP DE INTENSIVE CARE AFDELING Eind vorig jaar werd mijn vader, geheel onverwacht, opgenomen op de IC met een septische shock die was veroorzaakt door een naadlekkage na de verwijdering van een darmtumor. Zijn situatie bleef bijna twee weken zeer kritiek. Een periode die wij als familie hebben beleefd als een rollercoaster waarbij we voortdurend heen en weer geslingerd werden tussen hoop en vrees. Ook een periode waarin we elkaar heel hard nodig hadden om gebeurtenissen te verwerken, informatie te bevatten, keuzes te maken en te zoeken naar manieren waarop we mijn vader tot steun konden blijven en zelf overeind bleven. Marjan Bron: INLEIDING De opname van een dierbare op de intensive care (IC) kan een grote impact hebben op het leven van de naasten en het psychologisch welbevinden verstoren. Angst, verdriet, verwarring, maar ook depressie en het Post Intensive Care Syndroom-Family zijn veelvuldig beschreven bij naasten van IC-patiënten 1,2. De steun en aanwezigheid van naasten zijn belangrijke factoren in het herstelproces van de patiënt op voorwaarde dat zij zelf voldoende zijn opgewassen tegen de belastende situatie 3. De begeleiding van deze naasten door de zorgverleners vraagt een uiterst zorgvuldig communicatieproces dat vroegtijdig moet beginnen. IC-verpleegkundigen doen dat bijvoorbeeld door het geven van informatie en inzicht in de situatie van de patiënt, het bieden van emotionele ondersteuning, en praktisch gerichte hulp. Zowel artsen als verpleegkundigen blijken de vraag naar informatie bij naasten echter te onderschatten en komen daarmee onvoldoende tegemoet aan de behoeften van naasten 4. Een structurele psychosociale ondersteuning kan een belangrijke bijdrage zijn in het verwerkingsproces van naasten. Persoonsgerichte zorg komt steeds meer in beeld in de gezondheidszorginstellingen. Dit betekent dat de persoon, of diens afgevaardigde, als de leidende bron en volledige partner in de zorg betrokken wordt in de medische besluitvorming, waarbij compassievolle en gecoördineerde zorg gebaseerd wordt op respect voor de voorkeuren, waarden en behoeften van die persoon zelf 5. Op een IC-afdeling is de patiënt door de ernst van de ziekte of door medicamenteuze sedatie meestal niet in staat om informatie te ontvangen en een weloverwogen keuze te maken ten aanzien van de behandeling. Voor deze patiënten zijn de directe naasten de gesprekspartners van de zorgverleners. Persoonsgerichte zorg op de IC uit zich onder andere in het nadrukkelijk aandacht hebben voor de naasten in het totale zorgproces rondom de ernstig zieke ICpatiënt, de patiënt kan niet los gezien worden van zijn of haar naasten. 1
3 Het voortraject Bij drie initiatief nemende ziekenhuizen (de Gelderse Vallei in Ede, het Kennemer Gasthuis in Haarlem, en het Erasmus MC in Rotterdam) was in 2011 de ondersteuning van naasten op de IC, naast de zorg voor de patiënt, één van de speerpunten in het afdelingsbeleid. De IC-afdelingen verschilden in achtergrond en cultuur, maar constateerden desondanks gemeenschappelijke knelpunten zoals onvoldoende structuur in de opvang en begeleiding van naasten, minimale verslaglegging van afspraken en gesprekken met naasten, geringe toepassing van de mogelijkheden van de dienst psychosociale zorg, en suboptimale voorzieningen zoals beperkte faciliteiten in de familiekamers. Om tegemoet te komen aan de psychosociale behoeften van naasten op de IC, zijn in de drie ziekenhuizen nieuwe interventies geïmplementeerd in het bestaande familiebeleid. Deze interventies bestonden onder meer uit een semigestructureerd intakegesprek door de IC-verpleegkundige met de directe naaste(n) op de 3 e dag na opname in de familiekamer, een wekelijks multidisciplinair overleg binnen de IC-afdelingen waarbij de psychosociale begeleiding voor de naasten centraal staat, een gepersonaliseerde informatieposter met bijvoorbeeld foto s en wetenswaardigheden van de patiënt, een IC-webportaal met informatie op maat, uitbreiding van de bezoektijden, en het opstellen van een protocol Naasten aanwezig tijdens reanimatie. Professionals uit verschillende disciplines (verpleegkundigen, medici, maatschappelijk werkers, geestelijk verzorgers, een klinisch ethicus, medisch psychologen, kwaliteitsadviseurs) waren betrokken in de projectgroepen. De Nederlandse Vereniging Intensive Care (NVIC) heeft in de algemene IC-richtlijn de kwaliteitsindicator meten van de patiënt- en/of familietevredenheid opgenomen 6. Deze moet op elke IC-afdeling periodiek gemeten worden, er was echter niet aangegeven op welke manier, hoe vaak, of welke specifieke uitkomstmaat het meest van belang is. Een evaluatie van het familiebeleid gebeurde in de verschillende ziekenhuizen veelal aan de hand van zelf opgestelde vragenlijsten omdat een valide en betrouwbaar Nederlandstalig meetinstrument ontbrak. Er was een duidelijk noodzaak om een eenduidig meetinstrument te ontwikkelen om helder en transparant de zorg voor naasten op de IC te beoordelen en de IC-afdelingen onderling te vergelijken. Om tegemoet te komen aan de IC-richtlijn, alsmede de verpleegkundige interventies in het familiebeleid te kunnen evalueren, werd in samenwerking met het Lectoraat Acute en Intensieve Zorg (LAIZ) aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen een Consumer Quality Index (CQI) Naasten op de IC ontwikkeld. Dit nieuwe meetinstrument om de ervaringen van naasten met betrekking tot de communicatie en ondersteuning op de IC te meten, bleek in de eerste onderzoeksfase theoretisch goed gefundeerd, valide en betrouwbaar te zijn 7. 2
4 HET VERPLEEGKUNDIG INITIATIEF VANAF 2013 Deze gerealiseerde best practices vanuit de drie ziekenhuizen, vormden de aanleiding om de resultaten te delen met collega s en andere professionals en waar mogelijk te implementeren in andere organisaties. Daarnaast gaf het een impuls om nieuwe evidence based interventies betreffende de familiebegeleiding te ontwikkelen. Tijdens een workshop van het LAIZ bleek echter dat IC-afdelingen geneigd zijn zelf het wiel opnieuw uit te vinden, mede omdat de professionals van elkaar niet wisten welke interventies toegepast waren en welke resultaten daarmee behaald waren. Uitgebreide kennisuitwisseling tussen IC-afdelingen van verschillende ziekenhuizen in Nederland was daarmee van groot belang, vooralsnog ontbrak het echter aan een middel om dit te kunnen realiseren. Goede zorg en een voortdurende ontwikkeling van interventies in de communicatie en ondersteuning leek bovendien het meest optimaal te realiseren door de krachten van verschillende disciplines te bundelen en het structureel betrekken van de ervaringsdeskundigen zoals (ex)ic-patiënten en naasten. Dit vormt tevens de kern van persoonsgerichte zorg; de mening, waarden en behoeften van de ervaringsdeskundigen zijn de basis van veranderingen in het psychosociale beleid op de IC. ZICHTBARE VERBETERINGEN Om dit alles te effectueren hebben enkele IC-verpleegkundigen in 2013 een landelijk netwerk Family and patient-centered Intensive Care (FCIC) geïnitieerd. Hierin participeren zowel IC-professionals vanuit verschillende disciplines, ervaringsdeskundigen, onderzoekers, studenten, als andere geïnteresseerden bijvoorbeeld life-coaches. In aanvulling op het eerste initiatief dat specifiek gericht is op de naasten, is tevens de zorg voor de patiënt tijdens en vooral na de IC-opname een belangrijk aandachtsgebied binnen het netwerk. Hoewel steeds meer bekend is dat de gevolgen van kritisch ziek zijn nog een lange nasleep kunnen hebben 8, staat professionele hulp bij revalidatie en cognitief herstel nog in de kinderschoenen in Nederland. Een algemene (h)erkenning van het Post Intensive Care Syndrome (PICS) bij zowel professionals als leken is een krachtige drijfveer binnen FCIC. Het uiteindelijke streven is om de psychosociale zorg aan ervaringsdeskundigen tijdens en na de IC-periode verder te verbeteren. FCIC fungeert vanaf het begin als een centraal punt voor kennisverspreiding, wisselt (inter)nationale contacten uit, en is een inspirerende en motiverende kracht om de impact van een IC-opname voor de patiënt en diens naasten te beperken. Inmiddels brengen vele andere ziekenhuizen, professionals en ervaringsdeskundigen aanvullende kennis, praktijkvoorbeelden en voorlichtingsmateriaal in. Zo breidt het 3
5 kennisdomein zich als een olievlek uit en betreft het zowel de zorg tijdens de IC-opname als de periode na ontslag. Sinds januari 2015 is de officiële oprichting van Stichting FCIC, met daarin opgenomen een toekomstig patiënten-netwerk, als een centrale herkenbare plaats voor de expertise op het gebied van ondersteuning rondom de IC-opname een feit. Kennisdeling Om te stimuleren dat de zorgprofessionals van elkaar en van ervaringsdeskundigen leren heeft FCIC een aantal activiteiten ontplooid: Tijdens twee landelijke symposia, in januari en april 2013 (respectievelijk 160 en 135 deelnemers), zijn de opgedane kennis en inzichten overgedragen aan professionals van andere ziekenhuizen om ook hen te inspireren en te motiveren aandacht te hebben voor de behoeften van naasten. De ontwikkelde producten zijn in 2013 in een toolkit gelanceerd en voor iedereen te downloaden 9. Lotgenotencontact werd mogelijk gemaakt door de lancering van de website door twee (ex)ic-patiënten, met een comité van aanbevelingen door IC-professionals. LinkedIn FCIC, met meer dan 700 internationale leden, zorgde voor meer algemene bekendheid en aandacht voor de impact van een IC-opname en het verspreiden van feiten en innovaties op dit terrein. Professionals, (ex)ic-patiënten en naasten delen in de LinkedIn FCIC groep actief eigen ervaringen, informatie, alsmede onderzoek over de periode tijdens en na de IC met elkaar uit. Door deze community vorming ontstonden belangrijke internationale samenwerkingsverbanden. Tijdens de eerste brainstormdag Open Space FCIC in 2014 met 170 deelnemers, is op succesvolle wijze verbinding gevonden tussen de ervaringsdeskundigen en diverse professionals uit ziekenhuizen in Nederland en België. De indrukken van deze bijeenkomst zijn weergegeven in een korte bloemlezing 10 en verder verspreid onder belangstellenden. Binnen FCIC zijn drie speerpunten vastgesteld die door ervaringsdeskundigen en IC-verpleegkundigen als meest urgent werden ervaren, te weten Kinderen op de IC, Nazorg, en Lotgenotencontact. Dit resulteerde vervolgens in drie overeenkomstige landelijke werkgroepen die zich bezig houden met nieuwe ontwikkelingen en evidence based practices met elkaar delen. De CQI Naasten op de IC is vrij beschikbaar voor alle geïnteresseerde IC-afdelingen in Nederland en België. Gerealiseerde interventies Naar aanleiding van de best practices en de resultaten in het voortraject, zijn de volgende interventies in 4
6 praktijk gebracht: De CQI Naasten op de IC werd in de tweede meting in 23 ziekenhuizen gebruikt om te monitoren hoe naasten de begeleiding op de IC ervaarden en de kwaliteit van zorg waardeerden. De resultaten zijn geanalyseerd om het familiebeleid waar nodig aan te passen. In het Erasmus MC bijvoorbeeld, wees de vergelijking van de resultaten uit de nulmeting in 2012 en een herhaalde meting in 2013 erop, dat het ingezette beleid een succesvol effect had. De tweede meting toonde significante verbeteringen met betrekking tot de informatieve en communicatieve aspecten. Deze trend is ook gemeten in de Gelderse Vallei en het Kennemer Gasthuis, in andere ziekenhuizen is geen nulmeting uitgevoerd. Een aantal IC-afdelingen heeft de informatie voorziening voor naasten herzien. Zij introduceerden bijvoorbeeld een mapje met daarin 1) een gedetailleerde brochure over de fysieke, cognitieve en emotionele gevolgen van een IC-opname voor de patiënt en diens naasten 11, 2) specifieke folders over parkeren, logeren, en psychosociale ondersteuning, en 3) een dagboek. Een dagboek kan behulpzaam zijn in het begrijpen van de IC-ervaring door de patiënt 12, het vastleggen van de tijdslijn, maar ook de naaste een manier aanreiken om emoties te verwerken 13. IC-verpleegkundigen stimuleren de naasten om in het dagboek te schrijven en eventueel een foto te maken van de huidige situatie. Dit kan vervolgens weer ruimte bieden om te praten over de impact van de IC-opname en te leren omgaan met gevoelens van angst en onzekerheid. Sommige organisaties hebben interventies met betrekking tot het bezoek van kinderen opgepakt, bijvoorbeeld een stripverhaal om kinderen voor te bereiden op een bezoek aan de IC-afdeling en de familiekamer uitrusten met een kinderhoek. FCIC streeft ernaar om de nazorg en revalidatie van de (ex)ic-patiënt als vanzelfsprekend te maken, door over de muren van de IC-afdeling heen en in nauw contact met de 1 e en 2 e lijn, ketenzorg op te pakken. Deze nazorg en revalidatie wordt gerealiseerd in aansluiting op de behoeften van de (ex)icpatiënten. De brochure Herstel na een intensive care opname is in 2015 uitgebracht en vrij beschikbaar gesteld om te gebruiken in andere ziekenhuizen. Een coach/ic-verpleegkundige en een (ex)ic-patiënt/verpleegkundige hebben een balanstraining opgezet om beter te leren omgaan met de gevolgen van een kritieke ziekte en IC-opname door bewustwording en groei in zelfzorg. Deze training is opgezet vanuit een Mindful benadering, door aandacht vanuit het nu in ervaren en handelen, met een reële blik op de toekomst. 5
7 BIJDRAGE AAN DE VERPLEEGKUNDIGE BEROEPSONTWIKKELING Empathie en een holistische mensvisie, iets wat verpleegkundigen al dagelijks gebruiken, passen heel goed bij persoonsgerichte zorg. Het gaat echter verder dan empathie alleen; persoonsgerichte zorg vraagt een verandering van een paternalistische rol (Wij weten wat goed is voor u!) naar een ondersteunende rol (Wat wilt u zelf? en Hoe kunnen wij u helpen?). Dit betekent voor veel zorgprofessionals een paradigma verschuiving in de uitvoering van de dagelijkse praktijk. Door structurele aandacht voor de psychosociale aspecten in de zorg op een IC-afdeling, is er een cultuurverandering onder de IC-verpleegkundigen in gang gezet. Deze subtiele verandering in persoonsgerichtheid is noodzakelijk op een hoog-technische IC-afdeling en leidt tot positieve feedback van ervaringsdeskundigen en professionals. FCIC heeft hier een zichtbare rol in gespeeld via de ontplooide activiteiten. De uitwisseling van kennis en expertise met ervaringsdeskundigen motiveert verpleegkundigen en andere professionals om steeds weer op zoek te gaan naar nieuwe verbeterpunten. MAATSCHAPPELIJKE RELEVANTIE Het is hoog tijd om de krachten te bundelen en de versnippering van kennis die er nu is bijeen te brengen. Het moet algemeen bekend worden welke impact een IC-opname op de (ex)ic-patiënten en naasten kan hebben. Het netwerk FCIC doet dat door de verbinding en samenwerking te bewerkstelligen tussen de diverse zorgprofessionals, (ex)ic-patiënten en hun naasten, en wetenschappers. Om dit netwerk voldoende slagkracht te geven is een digitaal platform in ontwikkeling in samenwerking met Stichting Venticare, met een directe link naar de al bestaande patiënten-website en de NVIC. Vanuit FCIC is een krachtige lobby binnen en buiten het direct betrokken werkveld opgezet om de gevolgen van PICS voor de (ex)ic-patiënt en de naasten op de kaart te zetten. Zo zijn er gesprekken geweest met de NVIC, het Kwaliteitsinstituut Nederland, het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie, en de Inspectie voor de Gezondheidszorg. FCIC reikt verder dan de grenzen van de IC. CONCLUSIE FCIC beheert initiatieven in de zorg rondom een IC-opname om de aanwezige wetenschappelijke kennis en informatie bijeen te brengen en met elkaar te delen. Deze initiatieven geven meer grip op persoonsgerichte zorg doordat het een concrete vertaling is van de holistische visie en compassievolle aandacht in de dagelijkse verpleegkundige praktijk. Zo heeft het netwerk FCIC ervoor gezorgd dat 6
8 ervaringsdeskundigen ook echt gehoord worden, storytelling aan de professionals is daarbij van groot belang. In oktober 2014 kreeg FCIC de erkenning als innovatieve luisterende organisatie door het winnen van de Gouden Oor Award Cure. Concrete verbeteringen in de ontwikkeling van persoonsgerichte zorg zijn bewerkstelligd door een actieve betrokkenheid van alle eerder genoemde partijen. Niet alleen voor het welzijn van de patiënten en naasten, ook om de bevlogenheid onder medewerkers te behouden en te versterken. De vrijwillige inzet en internationale samenwerking van zorgprofessionals en ervaringsdeskundigen in FCIC is een mooi voorbeeld in de zorgwereld. Het zijn geen gemakkelijke weken. Er is zoveel verdriet in me. Over mijn verloren gezondheid en de onzekerheid wat me nog te wachten staat. Over mijn werk dat me zo na aan het hart ligt. Verdriet over de kritieke dagen op de intensive care waarvan ik alleen van horen zeggen weet, over de angstige gebeurtenissen de dagen erna. Over mijn bolle toet en mottige haar, de ondenkbare moeheid en alle als-dannen. Over de diagnose die eerder gesteld had moeten worden. Over het lange, zware, maar mooie jaar in het revalidatiecentrum. Over de zorgen en het verdriet in ons gezin en bij onze ouders. Mijn tranen komen in golven van minuten, uren, dagen, weken achter elkaar. Ik geef er maar aan toe, want ik weet dat ik mijn verdriet een plek zal moeten geven. Opnieuw tel ik mijn zegeningen: er zijn zoveel mensen die naar mij luisteren, mij willen helpen, mij kúnnen helpen bij het verwerken van alle ongelofelijke gebeurtenissen van de afgelopen tijd. Marianne Bron: Fantastisch dat er zoveel energie voelbaar was [tijdens de brainstormdag] om meer vorm te geven aan herkenbaarheid, feiten en verbeteringen tijdens en na een IC-opname. Het maakte weer veel in mij los, waardoor ik even de tijd moest vinden hierop te reageren. Zo zie je dat zo'n periode meer impact heeft op je dagelijkse leven dan je soms denkt. Met ons allen sterk! Jacqueline Bron: 7
9 Aanvullend beeldmateriaal: film gemaakt door Lorette Gijsbers KERNLEDEN STICHTING FCIC Ilona Blauw (Organisatiedeskundige Veilig Veranderen), Marianne Brackel (Ervaringsdeskundige), Nikk Conneman (Neonatoloog Erasmus MC, Rotterdam), Lorette Gijsbers (IC-verpleegkundige Kennemer Gasthuis, Haarlem), Grietje Marten-van Steijn (Nazorg verpleegkundige RadboudUMC, Nijmegen), Margo van Mol (IC-verpleegkundige en onderzoeker Erasmus MC, Rotterdam), Hanneke Oonk (Gezondheidszorgcoach), Willem Roudijk (Patiëntbetrekkingen RadboudUMC, Nijmegen), Marike van der Schaaf (Wetenschappelijk onderzoeker afdeling Revalidatie AMC, Amsterdam), Idelette Nutma (Ervaringsdeskundige, Sepsis en daarna), Marijke van der Steen (Intensivist Gelderse Vallei, Ede), Lisbeth Verharen (Associate Lector LAIZ, Nijmegen), John van Vlijmen (Kwaliteitsadviseur spoedzorg en ICverpleegkundige Ziekenhuis Rivierenland, Tiel), Gijs de Vos (Ervaringsdeskundige), Peter Westerduijn (ICverpleegkundige Admiraal de Ruyter Ziekenhuis, Goes). Met dank aan Herma Speksnijders (IC-verpleegkundige Erasmus MC) en Arie den Ouden (Projectchirurg, Ambidexter Management) voor hun opbouwende feedback op het manuscript. Referenties 1 Davidson, J. E., Powers, K., Hedayat, K. M., Tieszen, M., Kon, A. A., Shepard, E.,. & Armstrong, D. (2007). Clinical practice guidelines for support of the family in the patient-centered intensive care unit: American College of Critical Care Medicine Task Force Critical Care Medicine 35 (2) Needham, D. et al., (2012). Improving long-term outcomes after discharge from intensive care unit: Report from a stakeholders conference. Crit Care Med 40(2), Verharen, L. (2010). Psychosociale hulpverlening voor naasten van traumapatiënten. Doorbreken van de cirkel van verdriet. Proefschrift Universiteit voor Humanistiek. Houten: Bohn, Stafleu van Loghem. 4 Blom, H., Gustavsson, C., & Sundler, A. J. (2013). Participation and support in intensive care as experienced by close relatives of patients-a phenomenological study. Intensive Critical Care Nursing, 29, Barnsteiner, J., Disch, J., Walton, M. (2014). Person and Family Centered Care. Sigma Theta Tau. 6 Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (2006). Richtlijn. Organisatie en werkwijze op intensive care afdelingen voor volwassenen in Nederland. Alphen aan den Rijn: Van Zuiden Communications B.V 7 Mol, M. van, Bakker, E., Nijkamp, M., Kompanje, E., Bakker, J., & Verharen, L. Relatives' perspectives on the quality of care in an Intensive Care Unit: The theoretical concept of a new tool. Patient Education and Counseling, 95(3): Parker, Sricharoenchai, Raparla, Schneck, Bienvenu, Needam, (2015). Posttraumatic Stress Disorder in Critical Illness Survivors: A Meta-analysis. Critical Care Medicine. doi: /CCM ICU steps (2013). Een gids voor patiënten en hun naasten. Vertaald door T. Boeter. 12 Garrouste-Orgeas, M., Périer, A., Mouricou, P., Grégoire, C., Bruel, C., Brochon, S., et al. (2014). Writing In and Reading ICU Diaries: Qualitative Study of Families' Experience in the ICU. PloS one. 9:e Nydahl, P., Knueck, D., Egerod, I., (2014). Extent and application of ICU diaries in Germany. Nursing in critical care. DOI: /nicc
INSPIRATIE VOOR INNOVATIE Ontwikkelingen in de acute intensieve zorg
INVITATIONAL CONFERENCE 14 november 2013 locatie: Scandic Sanadome, Weg door Jonkerbosch 90, Nijmegen INSPIRATIE VOOR INNOVATIE Ontwikkelingen in de acute intensieve zorg INLEIDING Wij nodigen professionals
Nadere informatieDe familie beslist mee. Margo van Mol Psycholoog en IC-verpleegkundige 01 December 2015
De familie beslist mee Margo van Mol Psycholoog en IC-verpleegkundige 01 December 2015 De patiënt centraal De patiënt centraal Een veel gehoord begrip in diverse organisaties Goede, mensgerichte en toegewijde
Nadere informatieConsumer Quality Index Naasten op de Intensive Care
Consumer Quality Index Naasten op de Intensive Care Versie 5.0 Deelnemersnummer Deze vragenlijst is ontwikkeld door het lectoraat Acute Intensieve Zorg van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, in samenwerking
Nadere informatieFamiliebegeleiding IC Kennemer Gasthuis
Familiebegeleiding IC Kennemer Gasthuis Lia van der Lingen & Lorette Gijsbers (IC-verpleegkundigen) Afdeling Intensive Care 10 IC-bedden Level 2 ziekenhuis Medische acute patiënten Electieve patiënten
Nadere informatieNaar een mensgerichter zorg op de Intensive Care. Petra Renes, Miranda Wijtkamp, Joep Beneken Kolmer
1 Naar een mensgerichter zorg op de Intensive Care Petra Renes, Miranda Wijtkamp, Joep Beneken Kolmer Mens gericht? Wie niet? 3 Intensive care 4 Intensive care 5 6 Zorg of ongebreidelde technologie? 7
Nadere informatieFamily and Patient Centered Intensive Care Olmen de wpaa van een TC - opname beperfon
Family and Patient Centered Intensive Care Olmen de wpaa van een TC - opname beperfon Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport T.a.v. de minister mevrouw E.I. Schippers Postbus 20350 2500 EJ DEN
Nadere informatieStichting FCIC Beleidsplan
Stichting FCIC Beleidsplan 2015-2020 Inhoudsopgave. Inleiding. Pagina 3 Doelstelling. Pagina 4 Hoofdstuk 1 Organisatie Pagina 5 Missie Visie Inrichting van organisatie Hoofdstuk 2 Strategie en beleid Pagina
Nadere informatieOP WEG NAAR EEN VALIDE
OP WEG NAAR EEN VALIDE MEETINSTRUMENT, DE CQI NAASTEN OP DE IC MARGO VAN MOL 11-04-2013 1 Literatuur Davidson, J. E., Powers, K., Hedayat, K. M., Tieszen, M., Kon, A. A., Shepard, E.,. Armstrong, D. (2007).
Nadere informatieIndividuele creatieve therapie als onderdeel van de oncologische revalidatie
Individuele creatieve therapie als onderdeel van de oncologische revalidatie Eveline Bleiker Minisymposium Oncologische Creatieve therapie in ontwikkeling 26 mei 2015 Achtergrond Even voorstellen Creatieve
Nadere informatiePost Intensive Care Syndroom (PICS)
Intensive Care Post Intensive Care Syndroom (PICS) www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is het Post Intensive Care Syndroom (PICS)?... 3 Klachten en symptomen PICS... 4 Wat kunt u zelf doen?... 6 Familieleden
Nadere informatieLectoraat Acute Intensieve Zorg
Dr. Lilian Vloet (projectleider) Marijke Noome MSc (onderzoeker en verpleegkundige) Drs. Boukje Dijkstra (onderzoeker en IC-verpleegkundige) Lectoraat Acute Intensieve Zorg Inhoud Aanleiding project End-of-life
Nadere informatieACUTE INTENSIEVE ZORG: DE TOEKOMST
INVITATIONAL CONFERENCE 15 november 2012, locatie: HAN, Kapittelweg 33 te Nijmegen ACUTE INTENSIEVE ZORG: DE TOEKOMST in samenwerking met: INLEIDING Wij nodigen professionals werkzaam in de keten van de
Nadere informatieFamilie begeleiding op de IC Nazorgtraject de rol van naasten. Marijke van der Steen, Internist Intensivist ZGV 22 januari 2013
Familie begeleiding op de IC Nazorgtraject de rol van naasten Marijke van der Steen, Internist Intensivist ZGV 22 januari 2013 Problematiek Emotionele achtbaan Belasting fysiek en mentaal Financieel Sociaal
Nadere informatieWerkinstructie voor de CQI Naasten op de IC
Werkinstructie voor de CQI Naasten op de IC 1. De vragenlijst Waarvoor is de CQI Naasten op de IC bedoeld? De CQI Naasten op de IC is bedoeld is bedoeld om de kwaliteit van de begeleiding en opvang van
Nadere informatieDYNAMIEK IN DE ACUTE INTENSIEVE ZORG
INVITATIONAL CONFERENCE Donderdag 19 november 2015 vanaf 12.00 uur Locatie: Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Kapittelweg 33, Nijmegen DYNAMIEK IN DE ACUTE INTENSIEVE ZORG in samenwerking met: twitter
Nadere informatieKinderen op bezoek op de Intensive Care
Kinderen op bezoek op de Intensive Care Informatie voor ouders/verzorgers Als een ouder of een familielid op de Intensive Care is opgenomen, kan dit voor kinderen veel vragen oproepen. Kinderen hebben
Nadere informatieMarike van der Schaaf Juultje Sommers. Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care
Marike van der Schaaf Juultje Sommers Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care Marike van der Schaaf Juultje Sommers Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care ISBN 978-90-368-0903-0
Nadere informatieSamen de impact van een IC- opname beperken
Aanmelding PGOsupport Impactprijs Patiëntenperspectief 2018 Aanmelding eigen project Ó Samen de impact van een IC- opname beperken door Stichting Family and Patient Centered Intensive Care Namens het bestuur
Nadere informatieImpact van een Intensive Care opname, Zichtbaar én verborgen
Impact van een Intensive Care opname, Zichtbaar én verborgen Allereerst staat hier een zeer dankbare moeder en, echtgenoot die een tweede kans kreeg..met grote dank aan de IC. Dat is de eerste reden waarom
Nadere informatieKinderen op bezoek op de intensive care (IC) Informatie voor ouders/verzorgers
Kinderen op bezoek op de intensive care (IC) Informatie voor ouders/verzorgers Als een ouder of een familielid op de intensive care (IC) is opgenomen, kan dit voor kinderen veel vragen oproepen. Kinderen
Nadere informatieIC door de ogen van een ander
IC door de ogen van een ander Cathelijne Ziedses des Plantes 1-2-2016 Inhoud Praktische zaken afgewisseld met ervaringen Voorstellen Onderzoek op de IC Post- Intensive Care Syndroom (PICS) PICS- f Wat
Nadere informatieActiviteitenplan bij Instellingssubsidie Fonds PGO 2019 en uitbesteden backoffice IC Connect
Activiteitenplan bij Instellingssubsidie Fonds PGO 2019 en uitbesteden backoffice 2019 IC Connect Patiëntenorganisatie voor (ex-)ic-patiënten en hun naasten, onderdeel van Stichting Family and patient
Nadere informatiePsychosociale hulp voor patiënten met kanker
Psychosociale hulp voor patiënten met kanker Beter voor elkaar Psychosociale hulp voor patiënten met kanker Inhoud Inleiding 2 Oncologieverpleegkundigen 3 Stomaverpleegkundigen 4 Geestelijke verzorging
Nadere informatieDit proefschrift presenteert de resultaten van het ALASCA onderzoek wat staat voor Activity and Life After Survival of a Cardiac Arrest.
Samenvatting 152 Samenvatting Ieder jaar krijgen in Nederland 16.000 mensen een hartstilstand. Hoofdstuk 1 beschrijft de achtergrond van dit proefschrift. De kans om een hartstilstand te overleven is met
Nadere informatieDe kracht van het netwerk
De kracht van het netwerk 2 e landelijk symposium voor IC-netwerken 28 november 2018 Kwaliteitsverbeteringen met patiëntgerapporteerde uitkomsten Marieke Zegers senior onderzoeker Disclosure (Potentiële)
Nadere informatiePolikliniek Intensive Care. L.Dawson 120309 internist-intensivist
Polikliniek Intensive Care L.Dawson 120309 internist-intensivist Inleiding De IC patiënt is complex: multi-orgaanfalen De overleving is verbeterd Post-IC patiënten hebben lichamelijke en psychosociale
Nadere informatieWaardegedreven en persoonsgerichte zorg: zorg die verder reikt
SRZ-congres Veiligheid & Kwaliteit Waardegedreven en persoonsgerichte zorg: zorg die verder reikt Datum Locatie Doelgroep Dagvoorzitter Donderdag 7 december 2017 van 15.00 20.00 uur Erasmus Paviljoen Rotterdam
Nadere informatieIntensive care locatie Hilversum
Patiënteninformatie Intensive care locatie Hilversum Specifieke informatie over de afdeling Intensive Care voor familie en naasten Inhoudsopgave Pagina De afdeling 5 De contactpersoon 5 Informatie 5 Vragen
Nadere informatieMaatschappelijk werk: óók voor naasten in de traumazorg
Maatschappelijk werk: óók voor naasten in de traumazorg (Dit artikel werd eerder gepubliceerd in Maatwerk, vakblad voor maatschappelijk werk, nummer 5, 2010, 9-12) Lisbeth Verharen Op 16 september 2010
Nadere informatie8. Aanbiedingsformulier voor meetinstrumenten
8. Aanbiedingsformulier voor meetinstrumenten Algemene informatie 1. Naam van het meetinstrument: Consumer Quality Index Naasten op de Intensive Care 2. Partijen betrokken bij het ontwikkelen of onderhouden
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 9. Samenstelling van de werkgroep 11
Inhoud Voorwoord 9 Samenstelling van de werkgroep 11 Samenvatting 13 Samenvatting van de aanbevelingen 13 Symptomen van het PD 13 Criteria voor PD 14 Risicofactoren 14 Meetinstrumenten 14 Patiëntenperspectief
Nadere informatieFamilietevredenheidsonderzoek op de Intensive Care: FS-ICU 24R
Familieheidsonderzoek op de Intensive Care: FS-ICU 24R Wat vindt u van ons? Wij horen graag uw mening over de opname van uw naaste op de Intensive Care (IC) Uw familielid, gezinslid, partner of naaste
Nadere informatieINTENSIVE CARE Nazorg Intensive Care
INTENSIVE CARE Nazorg Intensive Care Nazorg Intensive Care U bent met een ernstige ziekte opgenomen geweest op de afdeling Intensive Care (IC) van ons ziekenhuis. Er is in die periode veel met u gebeurd.
Nadere informatieIntensive care. Nazorg. Beter voor elkaar
Intensive care Nazorg Beter voor elkaar 2 Nazorg Intensive Care Informatie voor zowel u als ex Intensive Care patiënt als uw naaste(n). U bent opgenomen geweest op de afdeling Intensive Care (IC) van het
Nadere informatieJaarverslag Het bestuur FCIC vergaderde in 2016 zesmaal. 1) Inleiding
Jaarverslag 2016 1) Inleiding In 2016, het tweede jaar in het bestaan van de Stichting Family and patient Centered Intensive Care (Stichting FCIC), zijn er veel zaken aan de orde gekomen. In dit jaarverslag
Nadere informatieNa de opname Intensive Care/High Care voor Kinderen
Na de opname Intensive Care/High Care voor Kinderen Beste ouders en/of verzorgers, Inmiddels ligt de opname van uw kind op de Intensive Care achter u en bent u weer thuis, op de verpleegafdeling of in
Nadere informatieOmgaan met kanker. Moeheid
Omgaan met kanker Moeheid Vermoeidheid is een veelvoorkomende bijwerking van kanker of de behandeling ervan. Ruim 60% van alle mensen zegt last van vermoeidheid te hebben, zelfs dagelijks. De vermoeidheid
Nadere informatieOncologie. Psychosociale begeleiding in het Oncologie Centrum
Oncologie Psychosociale begeleiding in het Oncologie Centrum Belangrijke telefoonnummers Algemeen nummer umcg (050) 361 61 61 U kunt hier ook terecht met algemene vragen over het UMCG. Bijvoorbeeld over
Nadere informatieMet een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling.
Leerzaam, leuk, nieuwe contacten opgedaan, nieuwe ideeën. Het open Space concept is geweldig. Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Ontspannen maar
Nadere informatieMethodiek en systematiek voor de verpleegkundige beroepsuitoefening
Methodiek en systematiek voor de verpleegkundige beroepsuitoefening Helen I. de Graaf-Waar Herma T. Speksnijder Methodiek en systematiek voor de verpleegkundige beroepsuitoefening Houten 2014 Helen I.
Nadere informatieInvitational Conference Lectoraat Acute Intensieve Zorg
Invitational Conference Lectoraat Acute Intensieve Zorg Omgaan met (on)macht in de acute intensieve zorg Leren van ervaringen Donderdag 14 oktober 2010 te Nijmegen Inleiding Iedere hulpverlener ervaart
Nadere informatieImpact IC opname: wat doen we een patiënt aan? Symposium Grenzen aan de (IC) zorg J.G. van der Hoeven
Impact IC opname: wat doen we een patiënt aan? Symposium Grenzen aan de (IC) zorg J.G. van der Hoeven relatief jong - gebeurtenis niet verwacht - niet besproken prognose overleving korte termijn 30% -
Nadere informatieIC Connect. Patiëntenorganisatie voor (ex-)intensive care patiënten en hun naasten
IC Connect Patiëntenorganisatie voor (ex-)intensive care patiënten en hun naasten (FCIC) Marianne Brackel, voorzitter Patiëntenorganisatie IC Connect Lilian Vloet, voorzitter Stichting FCIC Peter Westerduin,
Nadere informatieKinderen op bezoek op de IC
Kinderen op bezoek op de IC KINDEREn OP BEZOEK OP DE INTENSIVE CARE Een opname op de intensive care kan een indrukwekkende gebeurtenis zijn voor de patiënt en zijn naasten. Kinderen willen natuurlijk
Nadere informatieafdeling Intensive Care (IC) algemene informatie
patiënteninformatie afdeling Intensive Care (IC) algemene informatie U of uw naaste is opgenomen op de afdeling Intensive Care (IC). Wat kunt op deze afdeling verwachten? Wie werken er op deze afdeling?
Nadere informatiePsychosociale begeleiding in het Oncologie Centrum
Psychosociale begeleiding in het Centrum Inleiding Als u te horen krijgt dat u kanker heeft of een hematologische ziekte, kan er veel veranderen in uw leven en dat van uw naasten. Niet alleen lichamelijk,
Nadere informatieToetsopdracht. Communicatieve vaardigheden 2 de stage(cova 2S) Naam: Sanne Terpstra. Studentnummer: 500646500. Klas: 2B2
Toetsopdracht Communicatieve vaardigheden 2 de stage(cova 2S) Naam: Sanne Terpstra Studentnummer: 500646500 Klas: 2B2 Datum: 15 januari 2013 Reflectieverslag bijeenkomst 1,2 en 3 Zingevingsgesprekken Dit
Nadere informatieVan de IC, wat nu? Overplaatsing van de Intensive Care naar de vervolgafdeling. Werkgroep nazorg FCIC
Van de IC, wat nu? Overplaatsing van de Intensive Care naar de vervolgafdeling Werkgroep nazorg FCIC Januari 2016 Doel Deze presentatie dient als leidraad om de verbinding te leggen tussen de Intensive
Nadere informatiePSYCHOSOCIALE ZORG VOOR PATIËNTEN MET KANKER
PSYCHOSOCIALE ZORG VOOR PATIËNTEN MET KANKER 536 Inleiding Als u van uw behandelend specialist te horen krijgt dat u kanker heeft, krijgen u en uw naasten veel informatie en emoties te verwerken. Door
Nadere informatieSlecht nieuws goed communiceren
Slecht nieuws goed communiceren M A N U K E I R S E F A C U L T E I T G E N E E S K U N D E, K U L E U V E N Waarheid is een van de meest krachtige medicamenten waarover men beschikt, maar men moet nog
Nadere informatieHandhygiëne in Nederlandse ziekenhuizen
Handhygiëne in Nederlandse ziekenhuizen Elise van Beeck Maatschappelijke Gezondheidszorg & Medische Microbiologie en Infectieziekten Erasmus MC Rotterdam Overzicht presentatie Introductie: waar is het
Nadere informatiePatiënteninformatie. Ontslag van Intensive Care of Medium Care-IC naar verpleegafdeling
Patiënteninformatie Ontslag van Intensive Care of Medium Care-IC naar verpleegafdeling Ontslag van Intensive Care of Medium Care-IC naar verpleegafdeling 1 Ontslag van Intensive Care of Medium Care-IC
Nadere informatieNadruk op (na)zorg. Jullie maken het verschil!
Nadruk op (na)zorg Jullie maken het verschil! Wat je op en na de IC voor de naasten en de patiënt goed kunt doen betekent voor hen op langere termijn heel veel: kwaliteit van herstel en kwaliteit van leven!
Nadere informatieTerrorisme en dan verder Wat te doen na een aanslag?
Terrorisme en dan verder Wat te doen na een aanslag? Publieksversie Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie. Dit is ook
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Psychosociale zorg. voor mensen met kanker
PATIËNTEN INFORMATIE Psychosociale zorg voor mensen met kanker 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over psychosociale zorg voor mensen met
Nadere informatieUMC St Radboud. Mindfulness voor vrouwen met borstkanker
UMC St Radboud Mindfulness voor vrouwen met borstkanker Patiënteninformatie De diagnose borstkanker is ingrijpend en roept vaak veel emoties en reacties op, niet alleen bij uzelf maar ook bij uw naasten.
Nadere informatieKinderen op bezoek op de intensive care
Kinderen op bezoek op de intensive care Handreiking voor ouders mca.nl Inhoudsopgave Hoe vertel ik mijn kind(eren) dat zijn/hun vader, moeder of ander familielid ernstig ziek op de IC ligt? 1 Hoe bereid
Nadere informatieZorg en nazorg na een behandeling op de Intensive Care
Zorg en nazorg na een behandeling op de Intensive Care Waarom nazorg na een Intensive Care behandeling? Onlangs bent u opgenomen geweest op de afdeling Intensive Care. Er is in deze periode veel met u
Nadere informatieKwaliteitsstandaard Organisatie van Intensive Care. De kwaliteitsstandaard voor de organisatie van de intensive care in het landelijk Register
Kwaliteitsstandaard Organisatie van Intensive Care De kwaliteitsstandaard voor de organisatie van de intensive care in het landelijk Register Kwaliteitsstandaard voor de organisatie van de IC Een kwaliteitsstandaard
Nadere informatieIn deze folder leest u meer over het doel en de mogelijkheden van het programma en welke hulpverleners erbij betrokken zijn.
Hartrevalidatie Inleiding De cardioloog, de hartfalenverpleegkundige of de ICD-verpleegkundige heeft u geadviseerd het poliklinische hartrevalidatieprogramma te gaan volgen. Het hartrevalidatie-programma
Nadere informatieDwang(reductie) in de psychiatrie
Dwang(reductie) in de psychiatrie Drs. Yolande Voskes Research Programme > Quality of Care Department of Medical Humanities Separatie: problematisch? Traumatische en emotionele ervaring Cliënten: angst,
Nadere informatieBest Practice Peer review
Best Practice Peer review Ervaringen vanuit de ShoulderCommunity Dorien Ginsel MCTD, PT Projectleider CoE Shoulder Disorders Inhoud Centre of Expertise Shoulder Disorders ShoulderCommunity Peerreview peerassessments
Nadere informatieZorgstandaard. Problematisch Alcoholgebruik & Alcoholverslaving
Zorgstandaard Problematisch Alcoholgebruik & Alcoholverslaving WORKSHOP - inleiding, dr. Peter Greeven, klinisch-psycholoog, lid werkgroep Zorgstandaarden, bestuurslid NIP - vervolg, Marcella Mulder, teamleider
Nadere informatieIntensive Care (IC) INTENSIVE CARE. Afdeling D1
INTENSIVE CARE Intensive Care (IC) Afdeling D1 Uw familielid of naaste is zojuist opgenomen op de afdeling Intensive Care van het Laurentius ziekenhuis Roermond ook wel afgekort als IC. Letterlijk betekent
Nadere informatieDe patiënt en cardiovasculair risicomanagement Koos van Staveren en Karin Idema. k.idema@hartenvaatgroep.nl
De patiënt en cardiovasculair risicomanagement Koos van Staveren en Karin Idema k.idema@hartenvaatgroep.nl Onze boodschap vandaag? Sluit aan bij de persoonlijke situatie! Dus: wie bent u & waarom bent
Nadere informatieIntensive care/coronaire care. Informatie voor de patiënt en familie
Intensive care/coronaire care Informatie voor de patiënt en familie De intensive care / coronairy care afdeling U of uw familielid is opgenomen op de intensive care of coronaire care afdeling. Deze afdeling
Nadere informatieHartrevalidatie. Informatie
Hartrevalidatie Informatie Hartrevalidatie Cardiologie U wordt in Zuyderland Medisch Centrum behandeld voor uw hartklachten. Met deze folder willen wij u informeren over het hartrevalidatieprogramma waaraan
Nadere informatieSAMENVATTING. Samenvatting
SAMENVATTING. 167 Met de komst van verpleegkundigen gespecialiseerd in palliatieve zorg, die naast de huisarts en verpleegkundigen van de thuiszorg, thuiswonende patiënten bezoeken om te zorgen dat patiënten
Nadere informatieMultiple Sclerose (MS) Informatie en behandeling
Multiple Sclerose (MS) Informatie en behandeling Multiple Sclerose (MS) De aandoening Multiple Sclerose (MS) kan beperkingen met zich meebrengen in uw dagelijkse leven. In deze folder leest u wat het behandelprogramma
Nadere informatieIntroductie van een IC portaal en digitaal dagboek
Introductie van een IC portaal en digitaal dagboek ALGEMENE BESCHRIJVING PROJECT: De Intensive Care (IC) afdelingen van het HagaZiekenhuis en het Erasmus MC hebben en kennen de ambitie om de communicatie
Nadere informatieIC Nazorg pilot. Ilse van Beusekom
IC Nazorg pilot Ilse van Beusekom i.vanbeusekom@amc.uva.nl 06-12-2016 Op de inhoud van deze presentatie berust een intellectueel eigendomsrecht van de makers ervan. Niets mag door derden worden gebruikt
Nadere informatie13-11-2014. Poster. Belemmeringen in drie categorieën te verdelen: In duo s: 1. Persoonlijke belemmeringen
Poster Jacomijn Hofstra Onderzoeker lectoraat Rehabilitatie en docent Toegepaste Psychologie, Hanzehogeschool Groningen In duo s: Belemmeringen in drie categorieën te verdelen: Wat hindert jongvolwassenen
Nadere informatieDe stem van de patiënt in de ambulante chirurgie
De stem van de patiënt in de ambulante chirurgie Ilse Weeghmans Vlaams Patiëntenplatform vzw B.A.A.S. Congres 27 februari 2015 Neder-over-Heembeek Inhoud 1. Het Vlaams Patiëntenplatform vzw 2. Wat is een
Nadere informatieklaar voor de toekomst!
Jongeren met chronische aandoeningen klaar voor de toekomst! gratis Training Transitie, Zelfmanagement en Participatie voor zorgverleners Training Transitie, Zelfmanagement en Participatie voor zorgverleners
Nadere informatieSamen spreken over Herstel bij Hersenletsel. Henriette Visser 23-09-2010
Samen spreken over Herstel bij Hersenletsel Henriette Visser 23-09-2010 Werken aan herstel bij hersenletsel Hoe vanzelfsprekend is het? Marjan en Henk: Ze moeten vragen wat we willen. Je moet zelf ook
Nadere informatieMantelzorgondersteuning in de oncologische zorg. Voorkom dat er achter de patiënt nog een patiënt opduikt!
1 Mantelzorgondersteuning in de oncologische zorg Voorkom dat er achter de patiënt nog een patiënt opduikt! Ans Verdonschot Beleidsmedewerker IKNL Jopke Kruyt Zorginnovatie en begeleiding PROGRAMMA Waar
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur
Nadere informatieVraagje. Een honkbalknuppel met bal kost 1,10 De knuppel kost één euro meer dan de bal Hoe duur is de bal? Wat komt er als eerste op in je hoofd?
Vraagje Een honkbalknuppel met bal kost 1,10 De knuppel kost één euro meer dan de bal Hoe duur is de bal? Wat komt er als eerste op in je hoofd? Voorstellen Marike Hendriks Erica Baarends Achtergrond:
Nadere informatieVragenlijst. Ervaringen met hulpverlening na een schokkende gebeurtenis
Vragenlijst Ervaringen met hulpverlening na een schokkende gebeurtenis Voor u ligt de vragenlijst Ervaringen met hulpverlening na een schokkende gebeurtenis. Deze vragenlijst wordt u aangeboden door [instantie].
Nadere informatieOpleiding consulent seksuele gezondheid NVVS
Dat vind ik een van de mooiste dingen aan de seksuologie: dat de geestelijke en de somatische gezondheidszorg erin samen komen. evaluatie deelnemer mensenkennis Opleiding consulent seksuele gezondheid
Nadere informatieHartrevalidatie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
Hartrevalidatie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De cardioloog, de hartfalenverpleegkundige of de ICD-verpleegkundige heeft u geadviseerd het poliklinische hartrevalidatieprogramma
Nadere informatieProject zorgverbetering
Project zorgverbetering Werken aan zorgverbetering Draaiboek Lotgenotencontactbijeenkomst voor ex-ic-patiënten en hun naasten Lotgenotencontact & Intensive Care: Op welke wijze kan lotgenotencontact effectief
Nadere informatieFunctieomschrijving Circulation Practitioner
Functieomschrijving Circulation Practitioner Landelijke Vakgroep van Circulation Practitioners Definitie functie specialistisch verpleegkundige IC 1 /CC 2 specialisatie binnen het aandachtsgebied van de
Nadere informatieOncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis
Oncologie Omgaan met kanker i Patiënteninformatie Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Algemeen Het hebben van kanker kan grote gevolgen hebben voor uw leven en dat van uw naasten. Lichamelijk
Nadere informatieEvaluatieverslag mindfulnesstraining
marijke markus spaarnestraat 37 2314 tm leiden Evaluatieverslag mindfulnesstraining 06 29288479 marijke.markus@freeler.nl www.inzichtinzicht.nl kvk 28109401 btw NL 079.44.295.B01 postbank 4898261 14 oktober
Nadere informatieSamen werken aan betere pijnzorg: de ontwikkeling van de kwaliteitsindicator Ziekenhuisbreed pijnmanagement
Samen werken aan betere pijnzorg: de ontwikkeling van de kwaliteitsindicator Ziekenhuisbreed pijnmanagement Rianne L.M. van Boekel RN MSc Voorzitter V&VN Pijnverpleegkundigen Verpleegkundig expert en epidemioloog
Nadere informatiePost-hbo opleiding cognitief gedragstherapeutisch
Post-hbo opleiding cognitief gedragstherapeutisch werker Volwassenen en ouderen mensenkennis Van onze klinisch psycholoog heb ik een groep cliënten overgenomen, bij wie ik de instrumenten uit de opleiding
Nadere informatieHORIZON-IC. Verbeteren van de kwaliteit van leven na een behandeling op IC in een regionaal Rijnmond netwerk
HORIZON-IC Verbeteren van de kwaliteit van leven na een behandeling op IC in een regionaal Rijnmond netwerk dr Michel van Genderen Onderzoeker Arts in opleiding tot specialist PICS Fysieke, cognitieve
Nadere informatieVragenlijst voor patiënt en mantelzorger
Vragenlijst voor patiënt en mantelzorger 1. Waar verblijft u momenteel? 2. Waar zou u momenteel willen verblijven? 3. Wie van de volgende mensen heeft vorige week aan u hulp, verzorging of een behandeling
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Post Intensive Care Syndroom- Familie (PICS-F)
PATIËNTEN INFORMATIE Post Intensive Care Syndroom- Familie (PICS-F) Elk jaar worden er in Nederland ongeveer 80.000 mensen opgenomen op een Intensive Care (IC). Een verblijf op de IC kan voor zowel de
Nadere informatieinformatie over de intensive care unit
patiënteninformatie informatie over de intensive care unit In deze folder geven wij u informatie over de Intensive Care Unit (ICU) van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis. Op de ICU worden patiënten behandeld
Nadere informatie1 Revalidatie bij kanker
De ziekte kanker is ingrijpend en kan uw leven flink overhoop halen. Tijdens en na de behandeling kunt u allerlei klachten krijgen. Soms gaat uw conditie achteruit. Misschien bent u moe, angstig of onzeker.
Nadere informatieStil verdriet: een kwalitatief onderzoek naar de beleving van ouderen met een volwassen kind met kanker.
Stil verdriet: een kwalitatief onderzoek naar de beleving van ouderen met een volwassen kind met kanker. 19 december 2013 Liesbeth Van Humbeeck Universitair Ziekenhuis Gent Dienst Geriatrie B1 gelijkvloers
Nadere informatieDe pedagogisch medewerker
De pedagogisch medewerker 1 Inleiding Het kind dat in het ziekenhuis wordt opgenomen, komt in een voor hem vreemde omgeving terecht. Voor kinderen is het ziekenhuis een onnatuurlijke situatie. Ziek zijn
Nadere informatieVisie Preall Auteur: Kerngroep/MR januari 2016 Definitief 1.0
Visie op integrale geboortezorg in Almere Aanleiding Met het verschijnen van het Stuurgroep rapport Een goed begin is de organisatie van de verloskundige zorg in Nederland in de aandacht komen te staan.
Nadere informatieBezoekersinformatie. Intensive Care. Algemene informatie
Intensive Care Bezoekersinformatie Algemene informatie Inleiding Uw familielid of naaste is zojuist opgenomen op de afdeling Intensive Care ook wel afgekort als IC. Letterlijk betekent Intensive Care intensieve
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel HERSTEL EN NAZORG. LONGKANKER Herstel en nazorg
Patiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel HERSTEL EN NAZORG LONGKANKER Inhoud Nazorg... 3 Telefonisch verpleegkundig consult... 4 Praten over wat u bezighoudt... 4 Vermoeidheid
Nadere informatieOndersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter)
Ondersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter) De diagnose kanker kan grote impact op u en uw naaste(n) hebben. De ziekte en de behandeling kunnen niet alleen lichamelijke klachten met zich meebrengen,
Nadere informatieEen landelijk netwerk van ervaringsdeskundigen ten behoeve van beleid, onderzoek en onderwijs
met cc naar de cliënt Een landelijk netwerk van ervaringsdeskundigen ten behoeve van beleid, onderzoek en onderwijs Wilt u uw beleid, onderzoek en onderwijs meer vraaggericht maken? Wilt u weten of u de
Nadere informatie?Hoe Zo! >> Werken bij de gemeente betekent je inzetten voor burgers en bedrijven. En daarbij geldt:
Wabo effectief ?Hoe Zo! >> Het toepassen van de Wabo is meer dan alleen de IT-structuur aanpassen, de procedures herzien en/of de processen opnieuw beschrijven en herinrichten. Het zijn de medewerkers
Nadere informatie