Hoe praat je met leerlingen over terreur en geweld?

Transcriptie

1 Hoe praat je met leerlingen over terreur en geweld? SJKS

2 Ook kinderen zijn geschokt als er in de media sprake is van aanslagen, oorlog en geweld. Ze horen, zien en lezen net zo goed het nieuws als volwassenen. Erover praten op hun maat is een goed idee. 7 tips: 1. Luister vooral Elk kind is anders en gaat op zijn eigen manier met heftig nieuws om. Stel daarom vragen en laat kinderen vooral zelf vertellen. Wat hebben ze gezien, gehoord en gelezen? Wat vinden ze ervan? Vertrek ook vanuit hun behoeftes: willen ze praten, meer informatie, met hun gevoelens aan de slag, zwijgen? 2. Geef emoties een plek Het is logisch dat kinderen verdrietig, boos of angstig zijn. En het is belangrijk dat ze die gevoelens kunnen uiten. Dat kan door over het nieuws te praten, te tekenen of te schrijven. Zo geven kinderen de gebeurtenissen een plek. Spreek islamitische kinderen niet aan op hun moslim zijn. IS en AL Qaeda zijn niet representatief voor de moslimwereld. Laat ze eventueel vertellen over reacties, menslievende boodschappen en initiatieven van andere moslims. 3. Benadruk de zeldzaamheid Druk kinderen op het hart dat een aanslag als deze bijna nooit voorkomt, en dat het mede daarom groot nieuws is waar iedereen over praat. Daardoor krijgen kinderen misschien het idee dat het overal gevaarlijk kan zijn. Stel ze gerust dat ze zich veilig mogen voelen. 4. Blijf bij de feiten Kinderen zijn nieuwsgierig en willen vaak heel praktische dingen weten. Beantwoord alleen de vragen die kinderen stellen. Geef eerlijke antwoorden. Maak het niet dramatischer dan het is, maar ook niet minder erg. Je leerlingen hoeven niet alle gruwelijke details te weten. 5. Benoem ook positieve dingen Vertel dat hulpverleners de slachtoffers helpen, dat de politie er alles aan doet om de daders te pakken en te zorgen dat dit niet nog een keer gebeurt. Benadruk dat bijna alle mensen op de wereld boos zijn over de aanslagen. Presidenten, koningen, vluchtelingen, boeddhisten, moslims, katholieken en de buurvrouw. 1

3 6. Speel een positieve rol Wees terughoudend met het bekijken en delen van (gewelddadige) beelden. Als kinderen geconfronteerd worden met onrecht, willen ze vaak iets doen en hun stem laten horen. Ze kunnen een tekening maken of een verhaal schrijven of een reactie posten op social media. Ook helpt het om te zien of horen wat andere kinderen vinden, bijvoorbeeld tijdens een klasgesprek of op tv. 7. Doe ook iets vrolijks Vergeet niet dat er ook veel leuke dingen zijn om te doen of aan te denken. En stel je kinderen gerust dat dat ook mag. Doe een spelletje, kijk een leuke film, vertel een vrolijk verhaal en geef elkaar een knuffel. 2

4 Met kinderen praten over de aanslagen (Parijs/België) Uit: Amerikaans blog ( 1. Wees je bewust van je eigen gevoelens wanneer je met je kinderen in gesprek gaat over een moeilijk en complex onderwerp. Het is fijn als je met de emoties onder controle zo n gesprek aan kunt gaan. 2. Laat het kind het gesprek leiden. Stimuleer het kind om te vertellen wat het heeft gehoord, wat de zorgen en angsten zijn. Vertel dat alle vragen gesteld mogen worden eb besteedt uitgebreid aandacht aan de emoties die het kind voelt. 3. Wanneer kinderen stil zijn betekent het niet dat ze niet meekrijgen wat er gebeurt. Alle kinderen zijn verschillend en sommigen voelen zich niet comfortabel wanneer ze hierover praten. Geef je kinderen aan dat ze altijd bij je terecht kunnen wanneer ze vragen hebben. Soms komen kinderen wat later met vragen. Dit kan komen doordat ze het nieuws later oppakken of omdat ze op school opnieuw geconfronteerd worden met het nieuwsfeit. 4. Radio, tv en internet geven ons 24 uur per dag nieuws: stel een limiet. Al gauw zijn we heel veel uren per dag met het nieuws bezig wanneer er iets heftigs gebeurt. Kinderen krijgen hier veel van mee, ook al lijken ze geen aandacht te hebben. Het is goed om gezette tijden aan te houden voor het kijken van nieuws. 5. Bespreek specifieke angsten. Kinderen kunnen angstig worden van dit soort situaties. Ze betrekken het bijvoorbeeld op hun eigen leven. Parijs is niet ver weg. Misschien zijn ze er geweest. Eurodisney: het komt echt hun belevingswereld binnen. Sussen en zeggen: maak je geen zorgen, er zal on niets gebeuren heeft geen zin. Kinderen voelen het aan wanneer je valse of onrealistische zekerheden geeft. Wat wel interessant is om samen met het kind te bekijken wat we tegenover angst kunnen zetten: vertrouwen, samenzijn, mooie dingen. 6. Bespreek wat er allemaal wordt gedaan om iedereen in veiligheid te houden. Je kunt uitleggen dat je als ouder alles doet om je kinderen veiligheid te bieden. Dat de politie in Frankrijk er alles aan doet om de mensen in veiligheid te brengen en dat de politie in Nederland ook zorgt voor veiligheid. 3

5 7. Houd de leeftijd van je kind in de gaten. Jonge kinderen kunnen nog magisch denken, kinderen van zes zijn erg geïnteresseerd in feiten. Weer oudere kinderen (9 jaar) kunnen gruwelen bij de feiten. En pubers zijn bezig met een losmakingsproces (op eigen benen staan). 8. Detailmanagement is belangrijk. Je kunt er over praten met kinderen, dit is belangrijk. Kinderen hoeven niet alle details te weten. Maak hierin een keuze. 9. Leg de zeldzaamheid van dit soort gebeurtenissen uit. Je kunt misschien niet zeggen dat het nooit meer zal gebeuren. Je kunt wel duidelijk maken dat dit soort gebeurtenissen zeer zeldzaam zijn. 10. Onderzoek mogelijkheden om weer rustig te worden. Uiteraard ken je als ouder je kind het beste en weet je wat het kind afleiding en ontspanning geeft. Samen met het kind brainstormen kan natuurlijk ook. Mijnzoon van 9 wordt rustig wanneer hij het liedje van Kinderen voor Kinderen luistert Als ik de baas zou zijn van het journaal. Hij bedenkt dan allemaal leuke dingen die hij in het nieuws zou willen vertellen. Als tegenhanger van al het nare nieuws. 11. Houd je aan de routine van de dag en breng tijd samen door. Wanneer kinderen angstig zijn is het goed om tijd samen door te brengen. Ook de routine van de dag geeft kinderen veiligheid. 12. Wanneer je het nieuws ziet, benadruk dan wat de hulpverleners allemaal doen. Dat er zoveel mensen zijn die helpen, dat er zoveel mensen zijn op de wereld die zorgen voor een ander! 4

6 Vermoedelijk zal er vanavond een uitzending zijn op Karrewiet over de aanslag in België. Waarschijnlijk zullen wij op dezelfde wijze moeten handelen als de manier waarop ze in Parijs hebben gehandeld. 5

7 Hoe praat je met kinderen over de aanslagen in Parijs? Deze tips zijn ook toepasselijk voor de aanslag in Brussel. (vijf tips) De vele berichtgeving over de aanslagen in Parijs laat niemand onberoerd. Ook kinderen worden geconfronteerd met beelden van het drama in kranten, online of op de televisie. Enkele tips om hen een antwoord te geven op hun vragen. Vele ouders vinden het moeilijk om met kinderen over drama's zoals in Parijs te spreken Karrewiet lanceert vanavond een themajournaal dat kinderen meer inzicht moet geven over de aanslagen in Parijs. "Wij willen hen uitleggen wat er precies is gebeurd, zonder het te dramatiseren", zegt Steven Verdeyen, eindredacteur bij Karrewiet. "Daarbij gaan we wel de gruwelijkste details weglaten." Volgens hem is het belangrijk om ouders een aanknopingspunt te bieden zodat zij er met hun kinderen over kunnen praten. "We hebben gemerkt dat ouders en scholen ons dankbaar zijn en toch de weg vinden naar onze website die voor hen een eerste aanzet geeft om over het drama te praten met kinderen." Op die manier kunnen ouders dus een dialoog aangaan met kinderen over een thema dat eigenlijk niet zo gemakkelijk is. Volgens Verdeyen komen er vooral positieve reacties op zulke journaals. Daarnaast heeft Verdeyen ook enkele tips. "Die zijn noodzakelijk om het nieuws te verwerken. Eerst en vooral moeten kinderen over hun emoties kunnen praten, zowel met hun ouders als op school. Het is ook belangrijk om hen te tonen dat ze niet bang moeten zijn. Dat doe je door te benadrukken dat er ook positieve zaken zijn zoals de politie die snel onderzoeken opstart en dat zulke drama's heel zelden voorkomen." Verwarring Ook de website Zitdazo vzw, een online hulptool voor opvoedingsadvies, geeft enkele tips voor ouders die er met hun kinderen over willen praten. "We merken dat heel veel ouders niet weten wat ze mogen zeggen en wat niet", vertelt Steven Gielis, oprichter van de vzw. "Er heerst heel wat verwarring omdat elke ouder het anders aanpakt. Het is dan ook niet onze bedoeling om te gaan bepalen hoe het wel moet, we willen gewoon enkele tips meegeven die de ouders kunnen helpen." Volgens Gielis is het vooral belangrijk dat ouders begrijpen dat kinderen geen boodschap hebben aan angst. "Ook al lijkt het nu moeilijk om te geloven, de kans is nog steeds groter dat je de lotto wint dan dat je het slachtoffer wordt van een terroristische aanval." VZW Zitdazo vzw 6

8 PETER ADRIAENSSENS GEEFT TIPS OVER WAT OUDERS BEST VERTELLEN AAN HUN KIND 'Zeg uw kind dat vandaag geen vakantiedag, maar een veiligheidsdag is' 23/11/2015 om 14:30 door Ebe Ryheul Kinder- en jeugdpsychiater Peter Adriaenssens Scholen in en rond Brussel blijven maandag dicht omwille van veiligheidsredenen. Dat betekent dat veel kinderen thuis moeten blijven op een dag waarop ze dat niet gewoon zijn. Kinder- en jeugdpsychiater Peter Adriaenssens legt uit hoe ouders dat best aan hun kinderen uitleggen. 'Het is heel belangrijk dat de waarheid wordt verteld', zegt Peter Adriaenssens, kinder- en jeugdpsychiater verbonden aan het universitair ziekenhuis Leuven. Een verhaal verzinnen en angstvallig de realiteit vermijden, is geen goed plan volgens hem. 'Let wel, de waarheid moet aangepast worden aan het niveau van het kind', gaat hij verder. Wat wordt overgebracht en op welke manier dat gebeurt, moet passen bij de leeftijdsgroep waartoe het kind behoort. Het begrip van de realiteit en de toegang tot verschillende informatiebronnen is sterk afhankelijk van de leeftijd. Angst kanaliseren 'Een tiener kan je als een volwassene benaderen. Tieners ontvangen dezelfde informatie die volwassenen ook krijgen. Zo kunnen zij via hun smartphone of computer allerlei nieuwssites consulteren. Bovendien begrijpen zij zonder twijfel wat er via de radio en televisie wordt verspreid', stelt Adriaenssens. Jongere kinderen verdienen een aparte aanpak. Ouders moeten beseffen dat hun houding en de sfeer waarin alles wordt meegegeven van cruciaal belang is. 'Angst is besmettelijk. Het is dus heel belangrijk dat ouders hun eigen angsten kunnen kanaliseren vooraleer ze hun kinderen vertellen wat er aan de hand is. Dat wil niet zeggen dat ze hun ongerustheid moeten ontkennen, ze moeten er gewoon realistisch mee omgaan', aldus de psychiater. Wat Adriaenssens voorstelt is dat ouders zowel het kwade als het goede bespreken en daarbij het onderscheid beklemtonen. 'Wanneer ouders dan over het kwade spreken, kunnen ze zeggen dat er al altijd mensen zijn geweest die het niet goed menen met anderen en dat zij er ook altijd zullen zijn. Dat is een realiteit die kinderen onder ogen moeten zien.' 7

9 Positieve levenslessen Maar daar mogen ouders het niet bij laten. Het is goed om te benadrukken dat we blij moeten zijn dat de politie en het leger bestaan en dat zij er zijn om ons te beschermen tegen zo'n mensen. Dat creëert een aangenaam en veilig gevoel. 'Zo kan dan gezegd worden dat het vandaag geen vakantiedag is, maar een soort van veiligheidsdag.' Het kan nooit kwaad om dan nog eens te benadrukken dat de meeste mensen niet zo zijn. 'De nadruk leggen op de verbondenheid voor het goede doel en aantonen dat we met z'n allen meeleven, is in die zin een heel positieve levensles voor kinderen', zegt Adriaenssens. Ouders kunnen dit doen aan de hand van verwijzing naar sprookjes. Wat zich daar makkelijk toe leent, is het verhaal van de wolf en de biggetjes. 'Omdat de biggetjes samen nadenken en slimme plannen bedenken, wordt de wolf op het einde van de rit gestraft. Zo bouwen de biggetjes samen een huis van steen en daar had de wolf niet aan gedacht', klinkt het. Op die manier tonen ouders aan dat verbondenheid en samenwerking het winnen van de boosdoener. 8