Inhoud. Hoofdstuk 1 Stabiliteit en instabiliteit in de Belgische federale staatsstructuur Patricia Popelier en Dave Sinardet...3

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Inhoud. Hoofdstuk 1 Stabiliteit en instabiliteit in de Belgische federale staatsstructuur Patricia Popelier en Dave Sinardet...3"

Bernard Segers
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Inleiding Hoofdstuk 1 Stabiliteit en instabiliteit in de Belgische federale staatsstructuur Patricia Popelier en Dave Sinardet...3 I. Stabiel of instabiel federalisme: lessen uit de federale theorie en praktijk..4 II. Factoren voor instabiliteit in de Belgische staatsstructuur...8 A. geïnstitutionaliseerde bipolariteit...8 B. een centrifugale dynamiek, gebaseerd op wantrouwen en gericht op afzondering...9 iii. Factoren voor stabiliteit in de Belgische staatsstructuur A. Welke institutionele factoren zorgen voor federale samenhang? B. Herverdelingsmechanismen, economische en monetaire unie en taalwetgeving C. Samenwerkingsinstrumenten D. Grondwettelijke toetsing E. Wat verhindert een exit option? De Brusselse kwestie IV. De Europese factor V. België, quo vadis? De zesde staatshervorming A. eerste voorwaarde: spanningen oplossen B. Tweede voorwaarde: deelstatelijke autonomie C. Derde voorwaarde: samenhang, coördinatie en participatie D. Vierde voorwaarde: beperking van de joint decision trap VI. Conclusie Deel I. Taal en territorialiteit Hoofdstuk 2 On Linguistic Territoriality and Belgium s Linguistic Future Philippe Van Parijs I. For territoriality: equal dignity and social cohesion II. Against territoriality: democracy and pacification? iii. Brussels big or Belgium strong IV. europe s trilingual capital Intersentia ix

een centrifugale dynamiek, gebaseerd op wantrouwen en gericht op afzondering...9 iii. Factoren voor stabiliteit in de Belgische staatsstructuur... 11 A.

2 V. An overflow tank for Brussels expats VI. Born-again Brusselers VII. The linguistic dilemma of Belgian democracy Hoofdstuk 3 Territorialiteit versus personaliteit: een never ending story? Recente ontwikkelingen in de jurisprudentie van het Grondwettelijk Hof, de legisprudentie van de Raad van State en het Vlinderakkoord over de zesde staatshervorming Jan Velaers I. Territorialiteit en verkiezingen II. Territorialiteit en bevoegdheid iii. Territorialiteit en taalwetgeving A. Het territorialiteitsbeginsel en het belang van de officiële taal B. De taalvrijheid het beginsel, de taalregelgeving de uitzondering De taalvrijheid als regel De individuele taalvrijheid en de regeling van taalkennis en taalbereidheid Taalvereisten en vergunnings-, erkennings- en subsidievoorwaarden C. De taalfaciliteiten Het taalgebruik in gerechtszaken Het taalgebruik in bestuurszaken De taalrechten van de (nationale) minderheden IV. Besluit Deel ii. De DUBBele gelaagdheid VAN het federalisme Hoofdstuk 4 De dubbele gelaagdheid van het Belgische federalisme: quo vadis? Wouter Pas I. Inleiding II. Dubbel gelaagd maar territoriaal federalisme iii. (Constitutionele) verschillen tussen gemeenschappen en gewesten IV. Bestaande voorstellen V. De complexiteit van de dubbel gelaagde federale structuur A. efficiëntie van het beleid in Brussel? B. Mogelijke vormen van vereenvoudiging Territoriale toepassingsgebied van de gemeenschappen Belangenconflicten Fusie tussen Vlaamse Gemeenschap en Vlaams Gewest x intersentia

Recente ontwikkelingen in de jurisprudentie van het Grondwettelijk Hof, de legisprudentie van de Raad van State en het Vlinderakkoord over de zesde staatshervorming Jan Velaers... 61 I.

3 C. Brengt het institutioneel akkoord vereenvoudiging? Biculturele bevoegdheden voor het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest De hoofdstedelijke gemeenschap Het financieringssysteem De Senaat VI. Nieuwe bevoegdheden A. Situering en relativering van de problemen voor nieuwe gemeenschapsbevoegdheden Zelfde vragen voor gemeenschappen en gewesten Europees recht Brussel Fiscaliteit Duitstalige Gemeenschap Besluit B. Wat brengt het institutionele akkoord op het vlak van nieuwe bevoegdheden? Bijkomende bevoegdheden Constitutieve autonomie en volksraadpleging Toekenning sociale rechten aan ggc Toekenning gemeenschapsbevoegdheden aan het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, met behoud van gemeenschapsbevoegdheden Financiering van de Brusselse instellingen De Duitstalige Gemeenschap VII. Territorialiteit en taal Viii. Federalisme met vier werkt beter dan federalisme met twee? A. Samenwerking en gezamenlijk uitoefenen bevoegdheden B. Wat brengt het institutionele akkoord op het vlak van de shared rule? IX. Uitleiding Deel III. BRUSSel Hoofdstuk 5 Het statuut van Brussel: de perken van de onvermijdelijke complexiteit Hugues Dumont I. Het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, een bijna volwaardig gewest II. De belangrijkste oorzaak van complexiteit: de band tussen Brussel en de beide gemeenschappen blijft noodzakelijk iii. De voorwaarden voor pacificatie over de grenzen van Brussel Intersentia xi

Zelfde vragen voor gemeenschappen en gewesten... 133 2. Europees recht... 134 3. Brussel... 137 4. Fiscaliteit... 139 5. Duitstalige Gemeenschap... 139 6. Besluit... 140 B.

4 IV. De intra-brusselse vereenvoudiging en de verbeteringen van het stedelijk bestuur V. De Franstalig-Nederlandstalige bipolariteit en de evolutie van de Brusselse demografie VI. Besluit Hoofdstuk 6 Brussel: enkele modellen en hun (on)mogelijke gevolgen. Pleidooi voor een asymmetrische benadering Hendrik Vuye I. Vooraf A. iedereen boos? B. Maar een bijzonder grote inzet C. Opzet en plan D. Brussel: een kind met vele namen E. Wederzijds onbegrip F. Multi-hoofdstad en economische groeipool II. Het Brusselse model: over nachtmerries en utopieën A. Het koterijmodel B. Het koterijmodel overtreft zichzelf het lot van het gerechtelijk arrondissement BHV C. Concilier l inconciliable en de onmogelijke pacificatie D. Het naïeve (Franstalige) model: het carcan laten springen E. Het naïeve Vlaamse model: een onafhankelijk Vlaanderen met Brussel F. is Brussel (g)een volwaardig gewest? G. De Wallo-Brux Vlaamse ratten, rol uw matten H. Het naïeve Brusselse model: Brussel, autonome deelstaat van de Brusselaars I. Het Brusselse jobkesmodel het bestaat wel degelijk J. Het naïeve Europese model zelfs dat bestaat iii. Besluit: heeft Brussel vlinders in de buik? A. Octopusnota en Vlinderakkoord: (on) verzoenbaar? B. Het Brusselse Vlinderakkoord vereenvoudiging of de grote leugen? C. Vlaamse Brusselaars, Brusselse Vlamingen en Brusselse Nederlandstaligen: bedenkingen omtrent legitimiteit IV. Kiezen tussen radicaal verschillende opties A. Kleur bekennen B. Vlaanderen laat Brussel los, het model van Frans Crols C. Brussel, autonome deelstaat met (nog) een Vlaamse aanwezigheid xii intersentia

Maar een bijzonder grote inzet... 176 C. Opzet en plan... 177 D. Brussel: een kind met vele namen... 177 E. Wederzijds onbegrip... 178 F. Multi-hoofdstad en economische groeipool... 179 II.

5 D. Een asymmetrisch model, gepaard met een grondige interne staatshervorming V. Besluit: hoe sterk zijn de banden nog? Deel IV. De bevoegdheidsverdeling Hoofdstuk 7 Het dogma van de exclusieve bevoegdheden gerelativeerd: de meervoudige bevoegdheids kwalificatie in het federale België Jürgen Vanpraet I. Het kracht van wet-beginsel II. De jurisprudentiële keuze voor het exclusiviteitsbeginsel iii. Het exclusiviteitsbeginsel onder druk A. De zwaartepuntleer B. De dubbelaspect-leer IV. Mogelijkheden en grenzen van de dubbelaspectleer A. Toepassingsvoorwaarden dubbelaspectleer B. Het lex specialis-beginsel C. Voor- en nadelen van de dubbelaspectleer V. Bevoegdheidsverdeling in het federale België: quo vadis? Hoofdstuk 8 De la révolution copernicienne et des nouvelles forces motrices. Considérations diverses sur la répartition des compétences à l aube de la sixième réforme de l État Sébastien Van Drooghenbroeck Introduction I. l article 35 de la Constitution II. De latente staatshervorming : Gouvernement des juges et fédéralisme des exécutifs? A. la fin des certitudes B. le juge constitutionnel a-t-il conquis la «compétence des compétences»? C. Vers un fédéralisme des exécutifs? III. L Europe Intersentia xiii

Het kracht van wet-beginsel... 210 II. De jurisprudentiële keuze voor het exclusiviteitsbeginsel... 212 iii. Het exclusiviteitsbeginsel onder druk... 214 A. De zwaartepuntleer... 214 B.

6 Deel V. Fiscaliteit en FiNANCieringswet Hoofdstuk 9 De krachtlijnen van de fiscale bevoegdheidsverdeling in België na het institutioneel akkoord voor de zesde staatshervorming van 11 oktober 2011 Bruno Peeters Inleiding I. De financiering van de gemeenschappen en gewesten sinds de vijfde staatshervorming A. Algemeen B. Zes financieringstechnieken Niet-fiscale ontvangsten Fiscale ontvangsten a. Belastingen op grond van artikel 170, 2 Gw b. De gewestelijke belastingen opgenomen in de Bijzondere Financieringswet van 16 januari Toegewezen gedeelten van de opbrengst van federale belastingen a. gedeelde belastingen b. Samengevoegde belastingen Dotatie ter compensatie van het kijk- en luistergeld Nationale solidariteitstussenkomst (enkel voor de gewesten) Leningen II. Het institutioneel akkoord van 11 oktober 2011 over de Bijzondere Financieringswet A. Uitgangspunten B. Gemeenschappen C. Gewesten Algemeen Verdieping van de fiscale autonomie inzake de personenbelasting Nieuwe dotaties ter compensatie van overgehevelde fiscale uitgaven Responsabiliseringsmechanismen D. De bijzondere positie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest E. De belasting van niet-inwoners F. De vennootschapsbelasting iii. Besluit xiv intersentia

Peeters... 265 Inleiding... 265 I. De financiering van de gemeenschappen en gewesten sinds de vijfde staatshervorming... 267 A. Algemeen... 267 B. Zes financieringstechnieken... 268 1.

7 Hoofdstuk 10 Feiten en cijfers over de nieuwe financieringswet André Decoster en Willem Sas I. Inleiding II. Waarom moest de BFW aangepakt worden? iii. Hoe groot was en is de fiscale autonomie nu echt? A. grootte van de fiscale autonomie B. Meting en gevolgen van fiscale autonomie IV. en nam ook de responsabilisering toe? A. Drie politieke keuzes B. De dotatiefinanciering C. Responsabilisering in de oude en de nieuwe BFW V. Hoe pervers is de solidariteit (nog)? A. De ontwikkelingsval: als ze al voorkwam, is ze nu verdwenen B. Omvang van solidariteit in oude en nieuwe BFW VI. Transparantie VII. Wie wint? Wie verliest? A. Het statische perspectief en de sokkel of overgangsmechanisme B. Het dynamische perspectief Winst en verlies in het NBB-scenario Winst en verlies met een PB-elasticiteit van 1, Viii. Besluit Deel VI. Sociale zekerheid Hoofdstuk 11 Quo vadis sociale zekerheid? Bea Cantillon I. Inleiding II. Op welk niveau sociale zekerheid organiseren? Een korte herhaling van de argumenten iii. Wat aan de zesde staatshervorming vooraf ging IV. De vier ambigue uitgangspunten van de sociale staatshervorming V. Het Vlinderakkoord en de toekomst van de sociale zekerheid A. Van interpersoonlijke naar interregionale solidariteit, met de handrem op B. Responsabilisering door meer autonomie C. Homogenisering én ineenstrengeling van bevoegdheden D. Naar een drieledig sociaal federalisme met twee verschillende werkingsbeginselen VI. Besluit Intersentia xv

Drie politieke keuzes... 319 B. De dotatiefinanciering... 320 C. Responsabilisering in de oude en de nieuwe BFW... 321 V. Hoe pervers is de solidariteit (nog)?... 323 A.

Vergelijkbare documenten

Persoonlijke kopie van ()

Persoonlijke kopie van () België, quo vadis? De reeks Forum Federalisme is een samenwerkingsverband van onderzoekers die verbonden zijn aan de Universiteit Antwerpen. In deze reeks verschijnen studies over multilevel governance