VOORTGANGSRAPPORTAGE 2OO8

Transcriptie

1 het ambitieus en gedreven VOORTGANGSRAPPORTAGE 2OO8

2

3 het ambitieus en gedreven Voortgangsrapportage 2008 en programmering Uitvoeringsprogramma Groene Hart Stuurgroep Groene Hart van de provincies Over de periode 1 januari 2008 tot 1 april 2009 Eerder verschenen: De Balans van het Groene Hart, februari 2005 Ontwikkelingsprogramma voor het Groene Hart, november 2005 Uitvoeringsplan voor het Groene Hart, mei 2006 Uitvoeringsprogramma , februari 2007 Voortgangsrapportage 2007, maart 2008 Voorloper provinciale structuurvisie 2008, februari 2009 VOORTGANGSRAPPORTAGE 2OO8

4 Inhoud Samenvatting en conclusies 3 1 Inleiding 9 2 Voortgang Stand van zaken en voortgang Voorloper Kwaliteitsatlas Icoonprojecten Projecten in de uitvoeringsfase Projecten die dicht tegen de uitvoering aan zitten Projecten in de voorbereidingsfase Kandidaat iconen Overige ontwikkelingen Programmasturing Inleiding Methodiek Stand van zaken en verdere planning Interprovinciale Monitor Woningbouw en Bedrijventerreinen Groene Hart, Vooruitzichten Belangrijkste voornemens, risico s en maatregelen Icoonprojecten Overige projecten 27 4 Samenwerking en Communicatie 29 5 Verantwoording Dittrich-middelen 31 6 Financiële programmering Groene Hart Financiering algemeen Vergelijking realisatie versus begroting Voortgangsbesluit Tot slot 37 Bijlagen 1 Samenvattende tabel voor de incoonprojecten en producten 40 2 Programmering van de icoonprojecten en producten (periode ) 47 3 Doelenboom Groene Hart 105 Colofon 106 Voortgangsrapportage 2 Groene Hart

5 Samenvatting en conclusies De Voortgangsrapportage 2008 is de 2 e van de jaarlijkse rapportages over het Nationaal Landschap het Groene Hart. Uit de rapportage komt het beeld naar voren van een Nationaal Landschap dat zich bevindt in de overgang van beleid naar uitvoering. De combinatie van de beleidsuitwerking en het starten van de uitvoering is kenmerkend voor deze fase. Op beide vlakken zijn in 2008 stappen gezet. In de beleidsuitwerking en de voorbereiding van de uitvoering zijn goede vorderingen gemaakt in het jaar Acht van de elf icoonprojecten zijn in uitvoering. De (fysieke) uitvoering kampt echter met vertraging en onderuitputting, vooral door de moeizame grondverwerving in het landelijk gebied. In de beleidsuitwerking ten behoeve van de ruimtelijke ordening is met het opstellen van de Voorloper Groene Hart een grote stap gezet op weg naar een gezamenlijke verankering van het provinciaal ruimtelijke beleid. De nota is door de besturen van de drie provincies vastgesteld. Door het opstellen van de Kwaliteits atlas voor het hele Groene Hart is ook meer aandacht gekomen voor de ruimtelijke kwaliteit in plannen, programma s/projecten en gebieden. De doorwerking van de Kwaliteitsatlas vindt plaats in de provinciale structuurvisies en verordeningen, alsmede gemeentelijke bestemmingsplannen. Bij de voorbereiding van de uitvoering zijn belangrijke stappen gezet met het opstellen van gebiedsvisies, tracékeuzes, natuurgebiedsplannen, (grond)aankoop, strategieplannen en inrichtingsplannen. In veel gebieden is er voor gekozen eerst een tussenstap te maken in de vorm van bijvoorbeeld het veenweidepact Krimpenerwaard en de tracékeuze voor de Groene Ruggengraat in Noord-Holland. De verwachting is dat deze besluiten de formele procedurestappen die daarna volgen kunnen bespoedigen doordat er inmiddels politiek bestuurlijk commitment is in combinatie met draagvlak in de regio. aan. Na vaststelling van het clusteruitvoeringscontract in het tweede kwartaal van 2009 komt ook dit project in de uitvoeringsfase. De grondverwerving en inrichting voor natuur, re creatie, waterberging en landbouw is in 2008 trager verlopen dan gepland, waardoor dit jaar onderuitputting is ontstaan. Op het niveau van de Groene Hart brede projecten zijn naast de Voorloper en de Kwaliteitsatlas ook de eerste producten opgeleverd van de icoonprojecten Recreatief Routenetwerk (RRN) en Merk & Marketing. Voor het project Recreatief Routenetwerk is een gedragen uitvoeringsagenda van in totaal 121 projecten opgesteld, waarvan er inmiddels 8 zijn gerealiseerd. Merk & Marketing heeft het marketingconcept gereed en start in juli 2009 met de publiekscampagne en de website Over het geheel gezien zijn er voor het Groene Hart in het afgelopen jaar goede vorderingen gemaakt. Het is daarentegen goed te beseffen dat deze vorderingen nog niet altijd leiden tot nu zichtbare effecten in het veld. Daar is tijd voor nodig. De vorderingen lagen vooral op het gebied van de beleidsuitwerking en voorbereiding van de uitvoering. De resultaten van de fysieke uitvoering, zoals het opruimen van bestaande verrommeling in het gebied wordt pas zichtbaar, zodra icoonprojecten als Oude Rijnzone en Schelluinen-West zijn uitgevoerd. De versterking van landbouw en natuur wordt merkbaar als de inrichtingen hebben plaatsgevonden. En met die uitvoering is nog een periode tot en met 2013 gemoeid. De resultaten van de af gelopen jaren zijn dus vooral te zien als investeringen in de gewenste verbeteringen voor de komende jaren. De basis is gelegd; nu vooral doorzetten en uitvoeren! De focus is erop gericht geweest om in april 2009 negen van de elf icoonprojecten in uitvoering te hebben. Deze doelstelling is nagenoeg gehaald. Het icoonproject Oude Rijnzone zit dicht tegen de uitvoering Voortgangsrapportage 3 Groene Hart

6 Overzicht van de belangrijkste resultaten Onderstaand overzicht geeft voor het gehele Groene Hart programma een beknopt inzicht van de behaalde resultaten in de verslagperiode. De tabel die als bijlage is toegevoegd geeft een overzicht van de afzonderlijke icoonprojecten. 1 Beleidsuitwerking ten behoeve van de ruimtelijke ordening Voorloper Groene Hart In de Voorloper hebben de provincies het gemeenschappelijk ruimtelijk beleid voor het Groene Hart vastgelegd. Het is daarmee een belangrijke gezamenlijke bouwsteen voor de provinciale structuur visies die de provincies (gaan) opstellen. De provincies Noord-Holland en Zuid-Holland hebben gepland hun provinciale structuurvisie eind 2009 vast te stellen. De provincie Utrecht streeft naar vaststelling van een thematische aanpassing van de provinciale structuurvisie voor het Groene Hart in de loop van De Voorloper is door de besturen van de drie provincies vastgesteld. In december 2008 is tijdens bestuurlijk overleg tussen de betrokken bewindslieden en de stuurgroep Groene Hart geconstateerd dat het Rijk kan instemmen met de inhoud van de Voorloper. Kwaliteitsatlas In 2008 is hard gewerkt aan de totstandkoming van de Kwaliteitsatlas. Op 26 maart 2009 is de Kwaliteitsatlas gelanceerd door Minister Cramer. De Kwaliteitsatlas is een interactieve website ( voor bevordering van de ruimtelijke kwaliteit van plannen, projecten/programma s en gebieden met daarin: Het beleid voor de kernkwaliteiten van het Groene Hart. Dertien gebiedsprofielen waarin de specifieke kenmerken van de deelgebieden in woord, beeld en kaart zijn weergegeven. De gebiedsprofielen bevatten ook uitspraken (zogenaamde inrichtingsprincipes) over de betekenis van deze specifieke kenmerken voor de inrichting van een gebied. Een flink aantal (minstens 20) projecten en concepten die als inspiratiebron dienen voor beeldkwaliteitplannen, bestemmingsplannen en inrichtingsplannen. De tweede helft van 2009 zal worden gebruikt om de atlas verder te vullen en daadwerkelijk richtinggevend te maken. Dit gebeurt o.a. via ontwerpateliers. Ook wordt een kwaliteitsteam opgezet dat bij projecten en plannen kan adviseren over verbetering van de ruimte- lijke kwaliteit. De doorwerking van de Kwaliteitsatlas vindt plaats in de provinciale structuurvisies en verordeningen, alsmede gemeentelijke bestemmingsplannen. De juridische borging van de Kwaliteitsatlas met het Wroinstrumentarium zal in 2009 gestalte krijgen. 2 Voorbereiding van de uitvoering Procedurestappen De uitvoering is in verschillende projecten een stap dichter bij gekomen door bestuurlijke besluiten en overeenkomsten. Zo is voor de Groene Ruggengraat in Noord- Holland een tracébesluit genomen door Gedeputeerde Staten, is in Utrecht voor Groot Wilnis - Vinkeveen een convenant gesloten en is de samenwerkingsovereenkomst voor de Oude Rijnzone getekend, bedoeld om het draagvlak bij gemeenten en de financiering rond te krijgen. De uitvoeringsovereenkomsten voor dit project zullen in 2009 worden afgerond. Op provinciaal niveau zijn de geplande streekplanherzieningen voor de Krimpenerwaard en Schelluinen-West gerealiseerd. Op gemeentelijk niveau zijn geplande aanpassingen van de bestemmingsplannen gestart (4 in de Krimpenerwaard, 1 Schelluinen-West, enkele voor Groene Ruggengraat in Noord-Holland en Utrecht). Die voor Schelluinen-West en 3 bestemmingsplannen voor de Krimpenerwaard zijn ook afgerond; de overige zullen in 2009 tot besluitvorming leiden. Ten aanzien van de overige plannen kunnen als resultaten genoemd worden de (natuur)gebiedsplannen voor de Krimpenerwaard en de Horstermeer, het (grond)aankoop strategieplan voor de Groene Ruggengraat in Utrecht en de landschapsvisie voor de Oude Rijnzone. Het inrichtingsplan voor de Krimpenerwaard en de gebiedsvisie Oude Rijnzone zijn gestart en zullen in 2009 worden afgerond. Voor Groot Mijdrecht Noord is op verzoek van het provinciaal bestuur gewerkt aan het ontwikkelen van een combinatievariant. De voorlopige conclusie is dat geen enkele combinatie volledig voldoet aan alle door Provinciale Staten gestelde voorwaarden, waardoor moet worden teruggevallen op plan De Venen aangevuld met technische maatregelen. Zoals gepland zal medio 2009 besluitvorming plaatsvinden. Financiering De totale kosten van het programma voor het Groene Hart voor de 1 e ILG periode (2007 t/m 2013) bedragen naar verwachting 853 miljoen. Van dit bedrag is voor 612 miljoen in de financiering voorzien, voor 136 miljoen is financiering nog onzeker. Per saldo bedraagt het financieringstekort 105 miljoen. Samen met gebiedspartijen zal naar oplossingen worden gezocht. Voortgangsrapportage 4 Groene Hart

7 3 Uitvoering Stand van zaken Acht van de elf icoonprojecten zijn in uitvoering. Met de icoonprojecten Krimpenerwaard, De Venen, Groene Uitweg en Schelluinen-West, die in 2007 al in uitvoering waren, is goede voortgang geboekt. De Groene Ruggengraat is in uitvoering in de Krimpenerwaard. Tracékeuzes zijn gemaakt in Noord- Holland, Utrecht en in Noord-Holland is gestart met begrenzing van de Groene Ruggengraat. In maart 2009 is het inrichtingsplan voor de Horstermeerpolder door de provincie vastgesteld. Voor het Groene Hart-brede icoonproject Recreatief Routenetwerk is een gedragen uitvoeringsagenda Recreatief Routenetwerk opgesteld. Deze uitvoerings-agenda is op 11 februari 2009 door de stuurgroep Groene Hart vastgesteld. Medio november 2008 zijn per provincie voor de geselecteerde projecten versnellingskamer-sessies gehouden met de initiatiefnemers en het bevoegd gezag onder leiding van het programmabureau Groene Hart. Doel hiervan is de initiatienemers te helpen bij de subsidieaanvragen en het bevoegd gezag te helpen bij het subsidie- of projectfinancieringproces. De uitvoering van een aantal routeprojecten is op gang gekomen, 8 quick win projecten zijn inmiddels uitgevoerd. Het Groene Hart-brede icoonproject Merk & Marketing is gestart met de uitwerking en concretisering van het marketingplan. Op 26 maart 2009 is het marketingplan gepresenteerd tijdens het symposium Het Groene Hart leeft. Op die datum is ook de start gemaakt met de wervingscampagne voor stakeholders. In de zomer van 2009 worden de website en een publiekscampagne gelanceerd. Eén icoonproject zit dicht tegen de uitvoering aan. Voor de Oude Rijnzone is in oktober 2008 de samenwerkingsovereenkomst tussen alle betrokken gemeenten, waterschap en provincie getekend. Het eerste clusteruitvoeringscontract zal in de loop van 2009 worden getekend als startsein voor de uitvoering. Twee icoonprojecten zitten in de voorbereidingsfase. De icoonprojecten Venster Bodegraven - Woerden en Groot Mijdrecht Noord zijn nog in voorbereiding. Over Groot Mijdrecht Noord zal medio 2009 besluitvorming plaatsvinden. Grondverwerving en inrichting Een combinatie van stijgende prijzen voor agrarische grond en een traditionele verwervingstrategie, door het niet (kunnen) toepassen van volledige schadeloosstelling en onteigening, heeft de grondverwerving en inrichting ernstig vertraagd. Daardoor zijn totaal slechts 165 hectare van de geplande 615 hectare aangekocht en 58 hectare van de geplande 379 hectare ingericht. In de Krimpenerwaard is een proactieve (grond)aankoopstrategie toegepast met volledige schadeloosstelling, onteigening op termijn en grondruil. Hierdoor is 104 hectare verworven. Door de positieve ervaringen die hiermee zijn opgedaan ook in andere gebieden toe te passen moet er nieuw elan in de grondmobiliteit worden gebracht. Uitputting Voor de uitvoering van icoonprojecten in het Groene Hart was voor 2008 een bedrag van 48,6 miljoen geraamd. Hiervan is 27,9 miljoen (57%) besteed. Voor de afwijking van 20,7 miljoen zijn verschillende oorzaken. Voor 4 miljoen is dit te wijten aan de vertraging in Schelluinen-West door een besluit van de Raad van State. Van de resterende 16,7 miljoen is circa 75% van de gelden direct of indirect gerelateerd aan de vertraagde grond-verwerving en inrichting van de EHS: 8,1 miljoen is rechtstreeks gekoppeld aan de kosten voor grondverwerving en inrichting en 3,6 miljoen is gekoppeld aan subsidies particulier natuurbeheer, dat als alternatief voor verwerving in de gebieden wordt aangeboden. 4 Communicatie en Draagvlak In veel gebieden zijn activiteiten georganiseerd om het draagvlak in de regio voor de gewenste ontwikkeling te vergroten. Zo zijn in de Horstermeerpolder voorlichting- en inloopavonden gehouden over het inrichtingsplan, is voor de Groene Ruggengraat in Noord-Holland overleg met agrariërs en de LTO gevoerd, is in de Krimpenerwaard voorlichting verstrekt over onder andere de inzet van particulier natuurbeheer. In overleg met het Rijk is een succes senagenda opgesteld ten behoeve van het zichtbaar maken van resultaten binnen de icoonprojecten. Voortgangsrapportage 5 Groene Hart

8 Conclusies 1. Het uitvoeringsprogramma voor het Nationaal Landschap het Groene Hart bevindt zich in de overgang van beleid naar uitvoering. Ten aanzien van de uitwerking en concretisering van het beleid zijn belangrijke besluiten genomen. De formele procedures vragen nog tijd in de komende 2 jaar, maar het politiek bestuurlijk commitment en het draagvlak in de regio s is sterk toegenomen. De voorwaarden voor de realisatie zijn daarmee tot stand gebracht. 2. In de beleidsuitwerking is met het opstellen van de Voorloper Groene Hart een goede stap gezet op weg naar een gezamenlijke verankering van het provin ciaal ruimtelijke beleid. De doorwerking van het beleid op gemeentelijk niveau vraagt nog tijd de komende jaren. Het opruimen van ruimtelijk verrommelde gebieden zal aangepakt kunnen worden met de uitvoering van icoonprojecten zoals Oude Rijnzone en Schelluinen-West. 3. In veel gebieden is de fysieke uitvoering zelf van start gegaan en de eerste resultaten zijn in het gebied zichtbaar. Het tempo van verwerven en inrichten is nog te laag, maar het inzetten van instrumenten zoals een proactieve (grond)aankoopstrategie met volledige schadeloosstelling, onteigening op termijn en grondruil is bemoedigend. 4. Voor de Groene Hart organisatie ligt in de komende periode het accent op de programmasturing (sturen op doelen en meten van effecten), de beleidsuitwerking in de ruimtelijke ordening en de voortgangsrapportage met effectmetingen. Samen met de provincies zal ook aandacht worden besteed aan de verdere professionalisering van de uitvoering. Voortgangsrapportage 6 Groene Hart

9 Voortgangsrapportage 7 Groene Hart

10 Voortgangsrapportage 8 Groene Hart

11 1Inleiding Voor u ligt de voortgangsrapportage 2008 over de periode 1 januari 2008 tot 1 april 2009 van het uitvoeringsprogramma Groene Hart van het Nationale Landschap het Groene Hart. Deze rapportage informeert de programmaministers en Provinciale Staten van de drie betrokken provincies over de stand van zaken van de icoonprojecten van het uitvoeringsprogramma Groene Hart tot 1 april De voortgangsrapportage 2008 is door de stuurgroep Groene Hart vastgesteld op 15 april De rapportage geeft onder andere antwoord op de vraag of de bestuurlijke afspraken, die in 2008 zijn gemaakt met het Rijk en zijn vastgelegd in het voortgangsbesluit van 14 mei 2008, zijn behaald. Dit besluit is in het onderstaande kader opgenomen. Voortgangsbesluit 2007 Door de stuurgroep Groene hart is het volgende besloten: 1. De voortgangsrapportage 2007 is de 0-meting van het uitvoeringsprogramma Dit betekent dat deze voortgangsrapportage als ijkpunt zal dienen voor de voortgangsrapportages komende jaren. Met het rijk is afgesproken dat bij de volgende voortgangsrapportages de doelen per icoonproject zullen worden toegevoegd aan de rapportage. 2. De ambitie is om in 2008 met het programma een flinke stap voorwaarts te maken in de richting van de uitvoering. Concreet betekent dit dat alle activiteiten van de stuurgroep Groene Hart en het programmabureau Groene Hart erop zijn gericht om over één jaar (april 2009) acht van de tien icoonprojecten in uitvoering te hebben. Bij de icoonprojecten die nu al in uitvoering zijn (Groene Uitweg, Krimpenerwaard en De Venen) zal uiteraard de uitvoering in volle vaart worden voortgezet. 3. De drie Groene Hart provincies zullen in 2010 rapporteren over de besteding van de Dittrch-middelen over de periode 2007 t/m Met het rijk is afgesproken dat op 31 december 2009 de afgesproken 18 miljoen geheel is weggezet conform de verdeling 9 miljoen RodS en 9 miljoen nationale landschappen. 4. De kandidaat icoon Schelluinen-West is per april 2008 gepromoveerd tot icoonproject. Dit betekent dat bij de volgende voortgangsrapportage ook van dit project een jaarlijkse programmering beschikbaar is over de periode in termen van mijlpalen, producten en geld met daarbij een analyse van de risico s tot aan de periode De voortgang in 2008 van de icoonprojecten en de overige projecten, alsmede de overige ontwikkelingen zijn in hoofdstuk 2 beschreven. Hoofdstuk 3 beschrijft de vooruitzichten voor 2009, zoals de voorgenomen inspanningen voor de icoonprojecten en de overige projecten. Er worden niet alleen voornemens gepresenteerd, tevens worden de risico s vermeld die spelen bij het realiseren van de projecten en welke maatregelen worden ondernomen om de risico s te reduceren. Hoofdstuk 4 gaat in op de samenwerking en communicatieve aspecten. De Dittrich-middelen komen in hoofdstuk 5 aan de orde en in hoofdstuk 6 wordt een financiële samenvatting met toelichting gegeven. In hoofdstuk 7 is het voortgangsbesluit 2008 opgenomen. Hoofdstuk 8 is het slotwoord. Bijlage 1 is een samenvattende tabel, waarin de belangrijkste mijlpalen, risico s en knelpunten in de icoonprojecten zijn gepresenteerd. De belangrijkste actiehouders en de te ondernemen acties zijn benoemd, waardoor directe sturing kan plaatsvinden op het realiseren van de projectdoelstellingen. In bijlage 2 is conform het besluit 4 van vorig jaar als nieuw icoonproject Schelluinen-West in het overzicht meegenomen, inclusief de programmering voor de periode , conform de andere icoonprojecten. Dit overzicht is voor Schelluinen-West de 0-meting. Bijlage 3 is de doelenboom Groene Hart. Voortgangsrapportage 9 Groene Hart

12 Beleidskaart Voorloper Gebiedsgerichte Gebiedsgerichte beleidsstrategieën beleidsstrategieën tot 2020 tot 2020 Waarden en Venen: grote landschappelijke eenheden Waarden en Venen: grote landschappelijke eenheden - behoud, herstel en ontwikkeling karakteristiek veenweidelandschap - behoud, herstel en ontwikkeling karakteristiek veenweidelandschap Metropolitane Landschappen Metropolitane Landschappen - behoud en ontwikkeling landschappelijke diversiteit - behoud en ontwikkeling landschappelijke diversiteit - behoud en ontwikkeling groen blauwe karakter - behoud en ontwikkeling groen blauwe karakter (verschillende vormen natuur en landbouw) (verschillende vormen natuur en landbouw) - versteviging stad-land relatie - versteviging stad-land relatie Diepe droogmakerijen Diepe droogmakerijen - urgente wateropgave - urgente wateropgave De Groene Ruggengraat (indicatief tracé) De Groene Ruggengraat (indicatief tracé) - behoud en ontwikkeling natuur, recreatie en robuuste watersystemen - behoud en ontwikkeling natuur, recreatie en robuuste watersystemen Transformatiezones Transformatiezones - zoekgebied voor verstedelijking in combinatie met versterking landschapsstructuur - zoekgebied voor verstedelijking in combinatie met versterking landschapsstructuur Voorloper 35 Voorloper 35 Groene Hart Groene Hart Voortgangsrapportage 10 Groene Hart

13 2Voortgang Stand van zaken en voortgang Voorloper Eén van de afspraken over de rapportage van 2007 was dat alle activiteiten van de stuurgroep Groene Hart en het programmabureau Groene Hart erop zijn gericht om over één jaar (april 2009) acht van de tien icoonprojecten in uitvoering te hebben. Door toevoeging van het icoonproject Schelluinen-West zijn er inmiddels elf icoonprojecten. Uit de rapportage blijkt dat acht van de elf projecten in uitvoering zijn. Alleen Oude Rijnzone zit nog (net) in de voorbereidingsfase. Na vaststelling van het clusteruitvoeringscontract in het tweede kwartaal van 2009 zit ook dit project in de uitvoeringsfase. Zoals in de voortgangsrapportage 2007 is verwoord is een project in uitvoering als de belangrijkste beleidskeuzes zijn gemaakt (lees: streekplan, natuurgebiedplan, inrichtingsplan, gebiedsprogramma s, clusteruitvoeringscontract, uitvoeringsprogramma/agenda of marketingplan, inclusief financieringsplan) en deze bestuurlijk zijn vastgesteld en er aankoop en/of inrichtingsactiviteiten (lees: feitelijke uitvoerende activiteiten) plaatsvinden. Met het vaststellen door de drie provincies van de Voorloper is een belangrijke bouwsteen voor het ge zamenlijk ruimtelijk beleid van het Groene Hart vormgegeven. Ten einde het gezamenlijke beleid ook op een kwalitatief hoogwaardige wijze te kunnen uitvoeren is de Kwaliteitsatlas in maart 2009 gelanceerd. In alle uitvoeringsprojecten zijn grote vorderingen gemaakt, zowel wat betreft de planprocedure/besluitvorming als de fysieke uitvoering. Het zijn ook deze projecten waar veel aandacht wordt besteed aan draagvlak en achterblijvende grondverwerving. 2.2 Voorloper en Kwaliteitsatlas In de Voorloper hebben de provincies het gemeenschappelijk ruimtelijk beleid voor het Groene Hart vastgelegd. Het is daarmee een belangrijke gezamenlijke bouwsteen voor de provinciale structuurvisies die de provincies (gaan) opstellen. De provincies Noord- Holland en Zuid-Holland hebben gepland hun provinciale structuurvisie eind 2009 vast te stellen. De provincie Utrecht streeft naar vaststelling van een thematische aanpassing van de provinciale structuurvisie voor het Groene Hart in de loop van De (concept)voorloper is in juni 2008 voor inspraak vrijgegeven door Gedeputeerden Staten van de drie provincies en is toegestuurd naar de Groene Hart partners voor een reactie. Er zijn ca 30 reacties ontvangen. De reacties zijn verwerkt in een Nota van beantwoording en hebben geleid tot diverse aanpassingen van de Voorloper. Met name over het thema bodemdaling heeft veel overleg plaatsgevonden tussen het Rijk, de waterschappen en de drie Groene Hart provincies. Dat heeft geleid tot een door alle betrokken partijen ondersteunde formulering van het beleid. December 2008 is tijdens bestuurlijk overleg tussen de betrokken ministers en de stuurgroep Groene Hart geconstateerd dat het Rijk kan instemmen met de inhoud van de Voorloper. Direct daaropvolgend is de Voorloper door de drie Gedeputeerde Staten vastgesteld. De behandeling in de Provinciale Staten van Utrecht en Zuid-Holland heeft in februari 2009 plaatsgevonden. In Noord- Holland hebben de Staten(commissie) de Voorloper als bouwsteen voor de provinciale structuurvisie aangenomen en werd behandeling in Provinciale Staten niet nodig geacht Kwaliteitsatlas In de voortgangsrapportage over 2007 is apart aandacht besteed aan de onderwerpen gebiedsontwikkeling, economisch actieplan en uitvoeringsprogramma Stad-Land. Deze onderwerpen hebben een plek gekregen in de Voorloper en worden daarom hieronder niet meer apart behandeld. Het project heeft op 1 september 2008 een doorstart gemaakt. Met een projectgroep, bestaande uit medewerkers van het Rijk, de drie Groene Hart provincies en de gemeenten (Woerdens Beraad) is de Kwaliteitsatlas ontwikkeld. De Kwaliteitsatlas is een interactieve website met daarin: Het Groene Hartbeleid voor de kernkwaliteiten van het Groene Hart (uit de Nota Ruimte, Structuurvisie Voortgangsrapportage 11 Groene Hart

14 Randstad 2040, Agenda Vitaal Platteland, de Voorloper, structuurvisies, etc.). Een 13-tal gebiedsprofielen waarin kenmerken, gebiedstypen, strategieën en inrichtingsprincipes per deelgebied (Lopikerwaard, Krimpenerwaard, Oude Rijnzone, etc) in woord, beeld en kaart is weergegeven. Een flink aantal (minstens 20) projecten en concepten die als inspiratiebron dienen. Deze projecten en concepten geven handen en voeten aan de uitwerking van beleid en inrichtingsprincipes op lokaal niveau. Een aantal van deze projecten zijn speciaal als pilot opgestart in samenwerking met een zestal gemeenten in het kader van het traject bestemmingsplannen met Groene Hart kwaliteit, een initiatief van het Woerdens Beraad. Door koppeling van de Kwaliteitsatlas aan bestemmingsplannen met Groene Hart kwaliteit wordt in de pilots niet alleen aandacht besteed aan landschappelijke kwaliteit, maar ook aan de borging daarvan in bestemmingsplannen. Op 26 maart 2009 is de Kwaliteitsatlas gelanceerd door Minister Cramer. Vanaf deze datum is de Kwaliteitsatlas voor iedereen toegankelijk. De ontwikkeling en vulling van de atlas is op deze datum nog niet afgerond, omdat dit een continu proces is, ondersteund door een kwaliteitsteam en ateliers. 2.3 Icoonprojecten Projecten in de uitvoeringsfase Krimpenerwaard In de Krimpenerwaard is een veenweide pact gesloten, waardoor op hoofdlijnen zowel bestuurlijk als maatschappelijk draagvlak is ontstaan voor de aanpak van de opgaven in het gebied voor bodem en water, natuur, landbouw, recreatie en landschap. In het icoonproject Krimpenerwaard (inclusief het deel van de Groene Ruggen graat) vinden planvorming en uitvoering parallel plaats. Dat wil zeggen dat er al maatregelen worden uitgevoerd nog voordat alle formele procedures zijn afgerond. De aanpassing van alle formele procedures is parallel geschakeld, zodat de planvorming sneller kan worden afgerond dan anders het geval zou zijn. Dat heeft als resultaat, dat in 2008 de streekplanwijziging en het natuurgebiedplan zijn vastgesteld. Ook zijn de richtlijnen voor een MER voor de bestemmingsplannen in de 4 gemeenten vastgesteld. Voor de grondverwerving is in 2008 het instrument grondverwerving op basis van volledige schadeloos- stelling toegepast. In eerste instantie heeft dit nog niet geleid tot extra grondverwerving. Voor de inzet van particulier natuurbeheer is weinig animo. Dit wordt veroorzaakt door gebrek aan draagvlak en onbekendheid met het instrument. Ook speelt mee dat vanaf 2010 een nieuw stelsel Programma Beheer zal worden ingevoerd. Dit zorgt voor extra onduidelijkheid in de streek. Daarom is actief en gericht informatie verstrekt aan alle 129 grondeigenaren. Hiervan zijn 36 eigenaren in eerste instantie positief, 5 eigenaren hebben om aanvullende informatie gevraagd. Deze informatie is aan hun verstrekt in een persoonlijk gesprek. Naast het instrument van volledige schadeloosstelling is in opdracht van de provincie een proactieve ruil- en aankoopstrategie gestart. Dat heeft ertoe geleid dat 104 hectare van de geplande 150 hectare is verworven voor natuurinrichting. Dit is inclusief gronden die via kavelruil (4 percelen) zijn verkregen. Hoewel het aantal geplande hectares niet is gehaald kan dit toch beschouwd worden als een belangrijke mijlpaal in het proces om voldoende voortgang in de grondverwerving te brengen. Voorts is in hectare van de geplande 130 hectare natuurgebied ingericht en overgedragen. Ook dit blijft achter bij de planning, maar vindt ook zijn oorzaak in de achterblijvende grondverwerving en de onduidelijkheid over enkele watermaatregelen. De Venen In 2008 heeft een verdere doorgroei van projectrealisaties plaatsgevonden. Een samenspel tussen een beter functionerend netwerk en een meer professionele organisatie moet gaan leiden tot een versnelling van de uitvoering. Dit blijkt onder meer uit de realisatie van een groot aantal kavelruilen, vele recreatieprojecten en de realisatie van een natuurinrichting en een ecologische verbindingszone. Van de geraamde 150 hectare Ecologische Hoofdstructuur (EHS) is er 60 hectare verworven. Het gewenste tempo voor de realisering van het gebiedsprogramma is echter nog niet bereikt. Er zijn nog twee belangrijke risico s: de grondverwerving en daarmee de resultaten voor natuur en recreatiegebieden blijven achter en de voorbereiding en doorloop van subsidieaanvragen gaat nog niet altijd soepel. Op beide punten zijn maatregelen genomen. Ten eerste worden in 2009 door de provincie Utrecht prioritaire gebieden voor grondverwerving aangewezen waar volledige schadeloosstelling en uiteindelijk zo nodig onteigening aan de orde kan zijn om de doelen voor de EHS en recreatie te realiseren. Aansluitend wordt Voortgangsrapportage 12 Groene Hart

15 een (grond)aankoop strategieplan voor De Venen vastgesteld om de inzet van verwervingsmiddelen gericht en versneld aan te pakken. In de tweede plaats komt er een pré-toets waarbij, voorafgaande aan de subsidieaanvraag, het projectidee getoetst wordt aan beleid en regelingen. Daardoor zullen er minder knelpunten ontstaan tijdens de behandeling van de aanvraag. Groene Uitweg In 2008 is vooruitgang bereikt met (het voorbereiden van) de uitvoering van de projecten van de Groene Uitweg. De nadruk heeft gelegen op de zogenaamde FES-projecten. Dit zijn de 16 projecten die onder andere worden gefinancierd uit de nog te ontvangen 83 miljoen uit de Nota Ruimtemiddelen. De niet FESprojecten worden getrokken door de gebiedspartijen en ontwikkelen zich meer buiten het directe gezichtveld van het programmabureau Groene Uitweg, ofwel voltrekken zich binnen hun eigen projectcontext. Vanwege de samenhang met de FES-projecten worden de ontwikkelingen wel in de voortgangsrapportage betrokken. Naast de definitieve afspraken met het Rijk over het beschikbaar stellen van de Nota Ruimtemiddelen (via voorfinanciering door de provincie Noord- Holland) zijn in 2008 resultaten behaald met projecten die de bekendheid, toegankelijkheid en verblijfskwaliteit van het landelijk gebied versterken en is het fietspad in de Natuurboulevard IJmeer opgeleverd. Tenslotte is een start gemaakt met een verkenning naar de mogelijkheden van rood voor groen in het gebied. Horstermeerpolder Voor de Horstermeerpolder is in september 2008 een (concept)inrichtingsplan aan de bewoners en ondernemers uit de polder gepresenteerd. Het inrichtingsplan is inmiddels door Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten van Noord-Holland vastgesteld. Omdat planvorming en uitvoering deels parallel lopen worden er inmiddels gronden in de polder aangekocht. Dit is mede het gevolg van recente besluitvorming in Gedeputeerde Staten. Gedeputeerde Staten hebben namelijk een aantal besluiten genomen, waardoor zowel natuur, landbouw als landschap in de Vechtstreek er op vooruit gaan. Eén van de instrumenten die wordt ingezet is kavelruil. Het vernieuwende is dat gronden worden ingezet voor de landbouw die voorheen niet als zodanig ingezet mochten worden en dus jaarlijks verpacht werden aan boeren. Het resultaat van de besluitvorming van de provincie is dat er een win win situatie ontstaat: de geplande natuur wordt gerealiseerd en het gewaardeerde cultuurlandschap van weilanden met koeien erin blijft voortbestaan. Om dit mogelijk te maken stelt de provincie niet alleen grond ter beschikking, maar ook financiering voor de kavelruil en verpachting. De Dienst Landelijk Gebied (DLG), de Stichting Verbetering Agrarische Structuur (Stivas) en het Kadaster gaan de instrumenten in opdracht van de provincie verder uitwerken. Het is een goed voorbeeld van creatieve inzet door de overheid van instrumenten om meerdere beleidsdoelen in het landelijke gebied te bereiken. Zowel de landbouwsector als Natuurmonumenten zijn positief. De totale kosten worden geraamd op 21 miljoen (voorheen 30 miljoen). De provincie Noord-Holland heeft voorgesteld om de uitvoeringskosten voor ca 70% uit Nota Ruimtemiddelen te financieren. De toe zegging door het waterschap voor het restant volgt, naar verwachting na besluitvorming over het plan door Provinciale Staten. Daarmee komt het project in uitvoering en dat is tevens het moment om dit icoonproject, mede vanwege de ligging van deze polder in het plangebied van de Groene Uitweg, op te nemen in de rapportage over de Groene Uitweg. Dit voorstel wordt in de besluitvorming door de stuurgroep Groene Hart betrokken. Groene Ruggengraat Begin 2009 zijn afspraken gemaakt tussen het Rijk en de provincies over invulling van de ecologische opgaven en nieuwe arrangementen voor realisatie, alsmede over de aanpak van de ontsnipperingsknelpunten. De vastgestelde ecologische opgaven hebben de eerder bestaande onduidelijkheid over de criteria waaraan de Groene Ruggengraat moet voldoen nader ingevuld en dragen daardoor bij aan het verkrijgen van draagvlak en de versnelling van de planvorming én concrete uitvoering. Het tracé in het Noord-Hollandse deel van de Groene Ruggengraat is bepaald en dat schept duidelijkheid. Daardoor kon in het vierde kwartaal van 2008 worden gestart met het begrenzen van de Groene Ruggengraat in een gebiedsplan. Aandachtspunt hierbij is een gebrek aan draagvlak bij de LTO om het tracé op perceelsniveau uit te werken, omdat er nog geen helderheid is over de financiering van de provinciale en lokale ontsnipperingspunten. Dit punt wordt opgepakt in Randstad Urgent-verband. Vooruitlopend op de concrete begrenzing kan bij het verwerven en ruilen van gronden en/of bij het opnemen van ontsnipperingsmaatregelen in wegwerkzaamheden, reeds Voortgangsrapportage 13 Groene Hart

16 rekening worden gehouden met de ligging van de Groene Ruggen graat. In 2008 is ook de financiering van de natuurverbinding Naardermeer - Ankeveen rond gekomen. Door de tracékeuze voor het gedeelte Naardermeer - Gooimeer en voor de verbinding naar Waterland is een extra ontsnipperingspunt ontstaan met de A1. Door werk met werk te maken kunnen beide ontsnipperingspunten naar verwachting gefinancierd worden uit de beschikbare 33 miljoen (Noordvleugelbrief). Hierover is overleg met het Ministerie van Verkeer & Waterstaat. worden geboekt. In april 2008 is het bestemmingsplan goedgekeurd. De procedure bij de Raad van State heeft niet geleid tot belangrijke wijzigingen van dit plan. Dit betekent dat nu met de verplaatsing van bedrijven en exploitatie van het transportcentrum Schelluinen-West kan worden begonnen. Dit is een belangrijke mijlpaal. Eind 2008 is het eerste contract getekend voor verkoop en bedrijfsverplaatsing naar het transportcentrum. De gronden op Schelluinen-West zijn bouwrijp gemaakt. In 2008 is het vrachtwagenparkeerterrein Gelkenes in beheer genomen. Het Utrechtse deel ligt op schema zoals afgesproken in Randstad Urgent. Eind 2008 is begonnen met het opstellen van een convenant voor het deelgebied Groot Wilnis - Vinkeveen, dat als basis gaat dienen voor uitwerking in een natuurbeheerplan. In 2008 is een (grond)aankoop strategieplan vastgesteld. Deze en andere maatregelen zijn genomen ter bespoediging van de grondverwerving en worden begin 2009 effectief. Waar mogelijk worden inrichtingsmaatregelen uitgevoerd. In het Zuid-Hollands deel van de Groene Ruggengraat (exclusief Krimpenerwaard) is zowel in Gouwe Wiericke als in de Alblasserwaard in 2008 sprake geweest van een status quo in afwachting van onder andere het beschikbaar komen van in Randstad Urgent-verband op te stellen ecologische opgaven Groene Ruggengraat als praktische uitwerking van het handboek Robuuste Verbindingen. De ecologische opgaven zijn in 2009 vastgesteld. Voor Gouwe Wiericke zijn deze opgaven al besproken met de gebiedscommissie. Voor de Albasserwaard zal dit in 2009 gebeuren. Voor de ontsnippering is er een voorlopige oplossing gevonden. De ontsnippering wordt samen met de verbreding van de A12 (tussen Gouda en Woerden) gerealiseerd. De uit te voeren maatregelen maken passage van de A12 voor een groot deel mogelijk, maar worden niet als geheel toereikend beschouwd. Voor de restproblematiek komt de provincie Zuid-Holland nog met aanvullende maatregelen, zie ook icoonproject Venster Bodegraven - Woerden. Schelluinen-West Op verzoek van de gemeenten in de regio heeft de provincie Zuid-Holland de locatie Schelluinen-West opgenomen in het streekplan voor de vestiging van regionaal gebonden transportbedrijven. Het streekplan geeft aan dat in ruil voor het nieuwe bedrijventerrein een kwaliteitswinst op de achterblijvende locaties van de betreffende bedrijven moet Recreatief Routenetwerk (RRN) Het project Recreatief Routenetwerk (RRN) is in 2008 vooruitstrevend opgepakt door de onduidelijkheden en knelpunten ten aanzien van de provincieoverschrijdende recreatieve verbindingen en financiering op Groene Hart niveau in beeld te brengen. In juni 2008 is een rapportage opgeleverd met oplossingen voor het RRN. In de 2e helft van 2008 zijn de RRN projecten nader gedefinieerd en is per project gezocht naar een initiatiefnemer en het bevoegd gezag (subsidieverleners, beleidsbewakers en vergunningverleners). Eind 2008 is voor alle RRN projecten een gedragen uitvoeringsagenda RRN opgesteld. Deze uitvoeringsagenda is op 4 februari 2009 tijdens een workshop in Montfoort met relevante stakeholders besproken en is op 11 februari 2009 vastgesteld door de stuurgroep Groene Hart. Medio november 2008 zijn per provincie voor de ge selecteerde quick win projecten versnellingskamersessies gehouden met de initiatiefnemers en het bevoegd gezag onder leiding van het programma bureau Groene Hart. Doel hiervan is de initiatienemers te helpen bij de subsidieaanvragen en het bevoegd gezag te helpen bij het subsidie- of projectfinancieringproces. Intussen zijn een aantal quick win projecten gerealiseerd of dicht tegen uitvoering aan zoals de top 3 projecten: 1. aansluiting fietsknooppunten systeem Utrecht West op het systeem van de Krimpener-waard; 2. recreatief transferium Reeuwijkse Hout en 3. fietspad Abcoude - Amsterdam Zuidoost. Daarnaast is het attractiepunt bezoekerscentrum Nieuwkoopse Plassen en zijn drie bewegwijzeringprojecten in Amsterdam Zuidoost in 2008 gerealiseerd. Tot slot is voor de recreatievaart de kruising Nieuwe Wetering/Amsterdam-Rijnkanaal beveiligd en is een vaar- en kanoroutekaart Groene Hart uitgegeven. Voortgangsrapportage 14 Groene Hart

17 Merk en Marketing Er is een plan van aanpak Merk & Marketing opgesteld en na goedkeuring door de stuurgroep Groene Hart met partijen binnen en buiten (Groene Hart Pact en Woerdens Beraad) de provinciale organisatie besproken en afgestemd. Het plan van aanpak is zeer goed ontvangen. Vooral de keuze om de campagne in eerste instantie te richten op de Randstad en bestaande partijen als Groene Hart, kloppend hart en het Groene Hart bureau voor toerisme nadrukkelijk te betrekken in de plannen en uitvoering, zorgen voor draagvlak. Vervolgens hebben de drie provincies financiering voor de periode 2009 tot en met 2011 toegezegd. Daarna is gestart met de uitwerking en concretisering van het marketingplan. Op 26 maart 2009 is het marketingplan gepresenteerd tijdens het symposium Het Groene Hart leeft. Op die datum is ook de start gemaakt met de wervingscampagne voor stakeholders. Op 1 juli 2009 start de publiekscampagne Projecten die dicht tegen de uitvoering aan zitten Oude Rijnzone In juni 2008 is de (concept)samenwerkingsovereenkomst vastgesteld in de stuurgroep Oude Rijnzone. Vervolgens is deze in de gemeenteraden, Provinciale Staten en de verenigde vergadering vastgesteld. Ondertekening heeft op 27 oktober 2008 plaatsgevonden tijdens de Randstad Urgent-conferentie. Een eerste opzet van een clusteruitvoeringscontract is onderdeel van de samenwerkingsovereenkomst. Tevens is een integrale businesscase opgesteld voor de Oude Rijnzone. Deze is gebaseerd op afzonderlijke businesscases voor de clusters, opgesteld door de gemeenten. Hiermee wordt globaal inzicht verkregen in de kosten/ baten, mogelijke dekkingsbronnen en fasering van het programma voor de Oude Rijnzone. In augustus 2008 is een positieve MKBA voor de Oude Rijnzone ter beoordeling aangeboden aan het Rijk. In oktober 2008 is er door het Rijk 12,5 miljoen beschikbaar gesteld voor integrale ontwikkeling van de Oude Rijnzone. Dit bedrag zal mede worden gebruikt voor de realisatie van de Maximabrug ter hoogte van de te herstructureren bedrijventerreinen Hoogewaard en Rijnhaven. In 2008 is voor de cluster Alphen aan den Rijn - Rijnwoude een bedrijfsterrein aangekocht. In Alphen aan den Rijn vindt de herontwikkeling van het oude fabriekscomplex De Baronie plaats naar een bedrijfsverzamelgebouw. Voor de cluster Alphen Oost - Bodegraven hebben grondaankopen plaatsgevonden. Voor de cluster Bodegraven - Broekvelden is er een masterplan getekend en zijn de infrastructurele werkzaamheden gestart. Op 20 januari 2009 is een werkbezoek in het gebied met ambtenaren vanuit de 5 betrokken ministeries geweest. Na de afronding van de Nota Ruimteprocedure in juni 2009 en het afsluiten van het eerste clusteruitvoeringscontract, dat medio 2009 wordt verwacht, belandt het project in de uitvoeringsfase Projecten in de voorbereidingsfase Venster Bodegraven - Woerden De landschapsvisie, weergegeven in het rapport Inspiratie voor realisatie, is in 2008 bestuurlijk vastgesteld. Met dit document hebben de gezamenlijke overheden de ontwikkelingsrichting voor het gebied aangegeven. Voor het gebied gelden drie opgaven: 1. Behouden en versterken visuele kwaliteit landschapbeleving voor het Middengebied (= Venster Bodegraven - Woerden). Voor de opgave is in 2008 een start gemaakt met de planvorming van het Middengebied; 2. Behouden en verfraaien lommerrijke aanzicht van de Oude Rijnzone. Voor deze opgave wordt aansluiting gezocht bij de Kwaliteitsatlas. Na de eerste positieve contacten zal dit in 2009 worden opgepakt door de gemeenten; en 3. Ontsnippering van de A12 door o.a. het verbreden van de onderdoorgangen en verleggen van de afslag aan de A12 ter hoogte van Nieuwerbrug. Voor deze opgave is onderzoek uitgevoerd. Hieruit blijkt dat het wel mogelijk is om aan te haken bij de geplande verbreding van de A12, maar de gekozen oplossing wordt niet als toereikend beschouwd. Voor de restproblematiek komt de provincie Zuid-Holland nog met aanvullende maatregelen, zie ook Groene Ruggengraat Zuid-Holland. Groot Mijdrecht Noord De Commissie Remkes heeft (in het in december 2007 uitgebrachte advies) geconstateerd dat de situatie in de polder Groot Mijdrecht Noord niet duurzaam is en maatregelen noodzakelijk zijn. Tegelijk acht zij nader onderzoek nodig voorafgaand aan de besluitvorming. Deze aanbeveling hebben Gedeputeerde Staten van Utrecht overgenomen. Het aanvullende onderzoek was in augustus 2008 afgerond. Parallel hieraan zijn grote inspanningen geleverd om voldoende financiële mid- Voortgangsrapportage 15 Groene Hart

18 delen te genereren voor de nog te kiezen voorkeursstrategie. In december 2008 hebben Provinciale Staten besloten dat geen enkele van de zes omschreven strategieën tegelijk voldoet aan beide voorwaarden. Deze zijn: 1. de problemen worden in voldoende mate opgelost en 2. de strategie is betaalbaar; Daarom moet er een variant worden opgesteld die bestaat uit een combinatie van strategieën. Deze variant moet aan de volgende kaderstellende randvoorwaarden voldoen: een zo duurzaam mogelijk watersysteem. Hiervoor is het noodzakelijk dat het waterpeil in nader te bepalen deel van de polder wordt verhoogd; versterking van de natuurwaarden en het realiseren van een verbinding tussen Botshol en de (nog te ontwikkelen) natuur in Marickenland; een voor de komende tientallen jaren blijvende landbouwfunctie in een deel van de polder; zicht op financiële dekking. In de eerste maanden van 2009 is gewerkt aan het ontwikkelen van een combinatievariant die voldoet aan de vier randvoorwaarden van Provinciale Staten. Gedeputeerde Staten hebben op 24 maart 2009 een tussentijds besluit genomen ten aanzien van de herinrichting van de polder met als conclusie dat een combinatievariant, die volledig voldoet aan alle door Provinciale Staten gestelde randvoorwaarden, niet is te realiseren. Gedeputeerde Staten hebben tevens geconcludeerd dat er geen nieuwe inzichten zijn die leiden tot heroverweging van het statenbesluit van 8 december. Daarmee is terugvallen op het reeds in 1998 vastgestelde plan De Venen de enige overgebleven optie. Gezocht zal worden naar aanvullende technische maatregelen die de effecten van de brakke kwel in het boezemsysteem in de omgeving van Groot Mijdrecht Noord kunnen verzachten/verminderen. 2.4 Kandidaat iconen De lijst van icoonprojecten is niet statisch: periodiek kunnen er projecten aan toegevoegd of onttrokken worden. Er zijn op 1 april 2009 twee projecten die de status kandidaat icoon hebben. Dit zijn: Boomteeltpact Boskoop Het Boomteeltpact Boskoop komt op basis van de criteria op dit moment niet in aanmerking voor de icoonstatus. Het project is te weinig onderscheidend en de bijdrage aan de strategische Groene Hart opgaven is niet vanzelfsprekend. Vechtstreek De Vechtstreek loopt van Utrecht tot Muiden, is niet alleen onderdeel van het Nationaal Landschap Groene Hart, maar ook onderdeel van het Nationale Landschap Nieuwe Hollandse Waterlinie en valt grotendeels samen met de enveloppe Vechtstreek Zuid. Voor de waterlinie is het Linieperspectief Panorama Krayenhoff vastgesteld. Dat gaat uit van een landschappelijke openheid aan de oostzijde van de hoofdverdedigingslijn en relatieve dichtheid (door groen en/of bebouwing) aan de westzijde. Inmiddels is het linieperspectief uitgewerkt in een bestuursakkoord. Programmatechnisch sluiten het linieperspectief en het uitvoeringsprogramma Groene Hart goed op elkaar aan. Vanwege de samenhang met het Nationale Landschap Nieuwe Hollandse Waterlinie en vanwege de overlap van het gebied met de icoonprojecten Groene Ruggengraat en Groene Uitweg, is het project nog te weinig onderscheidend. Op basis van dit criterium, is er op dit moment geen aanleiding om het project als icoonproject van het uitvoeringsprogramma Groene Hart aan te merken. In het uitvoeringsprogramma Groene Hart is aangegeven dat ieder jaar bij de voortgangsrapportages wordt beslist of een kandidaat icoonproject een icoonproject wordt. Om te kunnen afwegen of een project pro moveert tot icoonproject, wordt getoetst op basis van onderstaande criteria: Het is een project of een programma. Het project/programma draagt in sterke mate rechtstreeks bij aan één of meerdere van de strategische opgaven van het Groene Hart. Het project/programma heeft een voorbeeld- of aanjaagfunctie voor het gehele Groene Hart. Daarbij voegt het iets toe aan het uitvoeringsprogramma Groene Hart ten opzichte van de al bestaande iconen. Het betreft een kansrijk project/programma waarbij er reëel zicht is op uitvoering. Start uitvoering is te voorzien binnen één jaar, financieel perspectief is aanwezig. Vooralsnog wordt de midterm review als ijkmoment gezien om over de status van de beide kandidaat iconen te besluiten. Voortgangsrapportage 16 Groene Hart

19 2.5 Overige ontwikkelingen In 2008 is een tweetal onderzoeken uitgevoerd, die betrekking hebben op de uitvoering van het Groene Hartbeleid. Vanwege de directe relatie met de voortgangsrapportage wordt in deze paragraaf kort op deze onderzoeken ingegaan. beleids proces. Dat leidt niet altijd tot de meest heldere werkwijze en de meest efficiënte inzet van instrumenten en middelen. Ten aanzien van die instrumenten is speciale aandacht nodig voor de grondverwerving. Een geringe grondmobiliteit in combinatie met stijgende grondprijzen en een te passieve aankoopstrategie zal het tempo van de uitvoering sterk drukken. Groene Hart Een haalbare kaart? In maart 2009 heeft de Randstedelijke Rekenkamer een onderzoek naar het Groene Hart afgerond. De onderzoeksvragen hadden betrekking op zowel de ontwikkeling van het Groene Hart in de afgelopen decennia, als ook op welke inzichten eerdere onderzoeken hebben opgeleverd en welke aandachtspunten er voor het huidige Groene Hartbeleid zijn aan te geven. De aanbevelingen van de Randstedelijke Rekenkamer gaan vooral over: De zorg voor de sturing op kwaliteit in de ruimtelijke ordening (gebruik van Wro-instrumenten door gemeenten en provincies en de concretisering van het beleid op ruimtelijke kwaliteit in de vorm van de kwaliteitsatlas). De zorg over de monitoring op de effecten van het beleid (zijn de bestaande meetnetten voldoende?). De zorg over de continuering van de interprovinciale afstemming. De zorg voor de rol van de gemeenten bij de uitvoering van het beleid. De provincies hebben in een brief gereageerd op het onderzoek van de Randstedelijke Rekenkamer. Daarin worden de meeste aanbevelingen overgenomen. De uitvoeringsanalyse van Mentink procesmanagement zijn grotendeels gericht op het interne management van de provincies en op de rol van de Dienst Landelijk gebied. Voor zover het de samenwerking tussen het Rijk en provincies betreft worden de aanbevelingen nader uitgewerkt. 2.6 Programmasturing Inleiding In de voortgangsrapportage 2007 is met de ministers van LNV en VROM in april 2008 afgesproken dat bij de volgende voortgangsrapportage - die over het jaar er inzicht gegeven wordt in de mate waarin de doelen voor het Nationaal Landschap Groene Hart, zoals geformuleerd in het uitvoeringsprogramma Groene Hart , gehaald worden. De aanbevelingen zijn alle gericht op versterking van de recent ingeslagen weg van uitvoering van het Groene Hartbeleid en de organisatorische afspraken en voorzieningen die daarvoor zijn getroffen. Zij zullen doorwerken in de verdere uitwerking en uitvoering van het beleid voor het Groene Hart. Voor de monitoring op de effecten van de uitvoering wordt momenteel gewerkt aan een opzet van een rapportage (zie ook paragraaf 2.6). Kan het sneller en beter? Kan het sneller en beter? Is een uitvoeringsanalyse door Mentink procesmanagement. In opdracht van de Ministeries van LNV, VROM, V&W en het programmabureau Groene Hart is in februari 2009 een uitvoeringsanalyse gemaakt door Mentink procesmanagement. De analyse mondt uit in tal van aanbevelingen, waarin als rode draad de zorg voor de profes sionaliteit van de uitvoering is te herkennen. Kenmerkend voor de uitvoering van het Groene Hartbeleid in fysieke zin is de hoge mate van verweving met het Het belang hiervan wordt ook onderschreven door de Randstedelijke Rekenkamer, die in het rapport Het Groene Hart: een haalbare kaart? de aanbeveling doet over te gaan tot effectmonitoring en daartoe op korte termijn een beoordeling van de bestaande meetnetten te maken Methodiek Sturing op het niveau van het programma voor het Groene Hart als geheel veronderstelt dat de ontwikkelingen in het gebied kunnen worden afgezet tegen de doelstellingen, zoals deze in het uitvoeringsprogramma Groene Hart zijn geformuleerd. In de huidige voortgangsrapportages worden de vorderingen met de te nemen maatregelen in beeld gebracht. 1 De hoofddoelstelling voor het Nationaal Landschap Groene Hart is in het uitvoeringsprogramma Groene Hart als volgt geformuleerd: Een landschappelijk mooi, ecologisch waardevol, economisch vitaal Groene Hart waarin het voor inwoners en recreanten goed toeven is. Voortgangsrapportage 17 Groene Hart