SNS REAAL versnelt herstructurering van Property Finance, resulterend in een nettoverlies van 225 miljoen

Transcriptie

1 Utrecht, 17 februari 2011 Persbericht SNS REAAL versnelt herstructurering van Property Finance, resulterend in een nettoverlies van 225 miljoen Hoofdpunten NETTOWINST SNS REAAL EXCLUSIEF PROPERTY FINANCE NEEMT TOE MET 56% TOT 368 MILJOEN Nettowinst bij SNS Retail Bank 35% hoger met 162 miljoen. Nettowinst verzekeringsactiviteiten REAAL en Zwitserleven gezamenlijk neemt 41% toe tot 227 miljoen. Operationele lasten 7% lager, ondersteund door kostenreductie- en integratieprogramma s. VOORZIENINGEN VERSTERKT EN KREDIETPORTEFEUILLE AFGEBOUWD BIJ PROPERTY FINANCE Nettoverlies van 593 miljoen bij Property Finance door bijzondere waardeverminderingen van 790 miljoen. Totale dekkingsgraad stijgt tot 42% (2009: 15%); international stijgt tot 52%. Sterke afname kredietlimieten internationale kredietportefeuille met 1,3 miljard naar 3,1 miljard ( 30%). Herpositionering Property Finance; portefeuille af te bouwen activiteiten van 6,5 miljard bepaald en separaat aangestuurd. Verdere aanzienlijke verlaging in kredietlimieten en fors lagere bijzondere waardeverminderingen verwacht in SOLIDE VERMOGENS- EN FINANCIERINGSPOSITIE Solide solvabiliteit bankactiviteiten: Core Tier 1-ratio 8,1% en Tier 1-ratio 10,7%. Sterke DNB-solvabiliteit van de verzekeringsactiviteiten komt uit op 195% (396% onder IFRS). Op schema met uitvoering van het plan om 600 miljoen kapitaal vrij te maken; doelstelling is verhoogd naar 700 miljoen. Solide financieringspositie als gevolg van succesvolle initiatieven op de retail- en wholesale-financieringsmarkten in. De door SNS REAAL gerapporteerde resultaten voor laten twee gezichten zien. Enerzijds beleefde SNS Retail Bank zowel financieel als commercieel een goed jaar en boekten ook de verzekeringsactiviteiten bij REAAL en Zwitserleven een gezonde winst. Per saldo rapporteerde SNS REAAL, exclusief Property Finance, een nettowinst van 368 miljoen. Anderzijds leed Property Finance een aanzienlijk verlies van 593 miljoen doordat we de voorzieningsniveaus voor leningen aanzienlijk hebben versterkt teneinde de kredietportefeuille verder te kunnen afbouwen. Als gevolg hiervan is voor de groep een nettoverlies van 225 miljoen gerapporteerd. Op het gebied van de solvabiliteit hadden we te maken met wisselvallige rentetarieven en veranderingen in aannames omtrent sterftecijfers. Toch konden we het hele jaar een solide solvabiliteitspositie handhaven bij zowel de bank- als de verzekeringsactiviteiten. De maatregelen die we in hebben getroffen, zullen in 2011 bijdragen aan een herstel van onze winstgevendheid en een toename van onze solvabiliteit. Wij houden vast aan onze ambitie om de komende jaren een genormaliseerde nettowinst van circa 400 miljoen te behalen, aldus Ronald Latenstein, voorzitter van de Raad van Bestuur. SNS REAAL Persbericht 1

2 Inhoudsopgave 1 KERNCIJFERS 3 2 STRATEGISCHE UPDATE Afbouw vastgoedfinancieringsactiviteiten Sterk kapitaal- en financieringsbeheer Winnen, helpen en behouden van klanten Verlaging van de kostenbasis Goede resultaten bij SNS Retail Bank en verzekeringsactiviteiten SNS REAAL ondersteunt de Code Banken en past deze toe Ontwikkelingen in onze kernmarkten Vooruitzichten 6 3 FINANCIËLE ANALYSE SNS REAAL Netto resultaat Kapitaalbeheer Financiering van bankactiviteiten Balans en risicobeheer 16 4 SNS RETAIL BANK Resultaat Kredietrisico Gerechtelijke procedures 22 5 PROPERTY FINANCE Resultaat Ontwikkeling portefeuille Herpositionering Kredietrisico 28 6 REAAL 29 7 REAAL LEVEN Resultaat 31 8 REAAL SCHADE Resultaat 35 9 REAAL OVERIG ZWITSERLEVEN Resultaat FINANCIËLE OVERZICHTEN Algemene informatie Gehanteerde grondslagen PROFILE DISCLAIMER 46 SNS REAAL Persbericht 2

3 1 Kerncijfers Tabel 1: KERNCIJFERS In miljoenen euro s e halfjaar 1 e halfjaar Resultaat SNS REAAL SNS Retail Bank Property Finance REAAL Zwitserleven Groepsactiviteiten Totaal baten Totaal lasten Resultaat voor belastingen Belastingen Netto resultaat beëindigde bedrijfsactiviteiten en belang van derden Netto resultaat over de periode Nettowinst per gewoon aandeel (WPA) ( ) -0,71 0,03-0,81 0,10 Verwaterde nettowinst per aandeel ( ) -0,71 0,03-0,81 0,07 Nettowinst per B aandeel ( ) Verwaterde nettowinst per B aandeel ( ) Balans Balanstotaal Beleggingen Beleggingen voor rekening en risico van polishouders Vorderingen op klanten Groepsvermogen Spaargelden Verzekeringscontracten Ratio s Rendement eigen vermogen (REV) -4,5% 0,3% -9,7% 1,1% Double Leverage 115,0% 113,1% 115,0% 112,1% Ultimostand aantal interne werknemers (FTE) Bankactiviteiten Efficiencyratio SNS Retail Bank 61,7% 67,5% 61,1% 62,3% Efficiencyratio Property Finance 46,0% 24,1% 60,0% 34,8% Core Tier 1 ratio 3 8,1% 8,3% 8,1% 8,6% Tier 1 ratio 3 10,7% 10,7% 10,7% 11,1% BIS ratio 3 16,7% 13,9% 16,7% 14,5% Verzekeringsactiviteiten Bedrijfskosten-premieverhouding REAAL 12,2% 13,0% 12,2% 12,2% Bedrijfskosten-premieverhouding Zwitserleven 15,4% 14,0% 28,1% 9,6% Solvabiliteit onder IFRS Verzekeringsactiviteiten 396% 314% 396% 340% DNB-Solvabiliteitspercentage Verzekeringsactiviteiten 195% 230% 195% 204% DNB-Solvabiliteitspercentage Leven 205% 246% 205% 213% DNB-Solvabiliteitspercentage Schade 398% 379% 398% 421% Aantal uitstaande aandelen ultimo periode Gewogen gemiddeld aantal uitstaande aandelen ) Vergelijkende cijfers zijn aangepast door overdracht van de leven portefeuille van Zwitserleven naar REAAL en de pensioen portefeuille van REAAL naar Zwitserleven. 2) Vergelijkende cijfers zijn herberekend door de harmonisatie van personeelscondities van Zwitserleven. 3) Cijfers zijn berekend op basis van Basel II, rekening houdend met de 80% ondergrens van Basel I. SNS REAAL Persbericht 3

4 2 Strategische update Tijdens onze Beleggersdag in november presenteerden we een aangepaste strategische agenda waarin het verstevigen van het fundament als onze eerste prioriteit werd aangegeven. Onze inspanning in het op een efficiënte wijze winnen, helpen en behouden van klanten valt onder onze tweede strategische prioriteit bouwen aan de toekomst. 2.1 AFBOUW VASTGOEDFINANCIERINGSACTIVITEITEN Het verstevigen van het fundament betekent ten eerste het herpositioneren van Property Finance. Per 1 januari 2011 is dit bedrijfsonderdeel gesplitst in twee aparte onderdelen. Het afbouwsegment met de internationale kredietportefeuille en een deel van de Nederlandse kredietportefeuille van Property Finance zal gedurende de komende twee tot vier jaar worden afgebouwd. Het resterende deel van de Nederlandse portefeuille van Property Finance is nu samengevoegd met de huidige mkb-activiteiten van SNS Retail Bank, in het nieuwe bedrijfsonderdeel SNS Zakelijk. Dit onderdeel richt zich op groei in specifieke diensten op het gebied van sparen en deposito s, betaaldiensten en verzekeringen. We boekten in goede vooruitgang met het terugbrengen van de kredietportefeuille van Property Finance, met name de internationale kredieten. De totale kredietlimieten van Property Finance zijn met 2,0 miljard teruggebracht naar 12,6 miljard; 1,3 miljard van die reductie betreft de internationale portefeuille. De aanzienlijke stijging in de dekkingsgraad (de verhouding voorzieningen tot voorziene leningen) naar ruim 40% voor de totale portefeuille en naar meer dan 50% voor de internationale portefeuille zal het afbouwproces de komende twee tot vier jaar ondersteunen. We verwachten dat de kredietlimieten bij Property Finance in 2011 zullen afnemen met ongeveer 2 miljard. 2.2 STERK KAPITAAL- EN FINANCIERINGSBEHEER Een sterke solvabiliteitspositie is een fundamentele pijler in de strategie van SNS REAAL. Ondanks het verlies bij Property Finance en de negatieve invloed van de lange rente bleef onze solvabiliteit gedurende heel sterk voor zowel de bank- als de verzekeringsactiviteiten. De Core Tier 1 ratio van SNS Bank is steeds boven de minimumdoelstelling van 8% gebleven, en eindigde het jaar op 8,1%; de Tier 1 ratio bedroeg ultimo 10,7%. De solvabiliteit van de verzekeringsactiviteiten stond vanwege de rentedaling het hele jaar onder druk. Verder kwam ultimo de invloed van de nieuwe Nederlandse sterftetafels, waardoor onze solvabiliteit met ongeveer 11 procentpunten daalde. Desondanks bleef de solvabiliteit gedurende het hele jaar ruimschoots boven onze eigen minimumdoelstelling van 175% en stond deze ultimo op 195%. In het kader van het verstevigen van het fundament hebben we in november ons plan uiteengezet om gedurende een periode van anderhalf jaar 600 miljoen aan kapitaal vrij te maken. Tegelijkertijd kondigden we het ontkoppelen van de terugbetaling van de core tier 1 capital securities van de Stichting met die van de Nederlandse Staat aan. In het vierde kwartaal van is reeds ongeveer 160 miljoen aan kapitaal vrijgemaakt en we verwachten dat in het eerste kwartaal van 2011 nog eens ruim 200 miljoen kan worden vrijgemaakt. We hebben onze doelstelling nu verhoogd van 600 miljoen naar 700 miljoen. De vrijval van kapitaal zou ons in staat moeten stellen om de core tier 1 capital securities van de Nederlandse Staat te kunnen terugkopen. SNS Bank is er in goed in geslaagd financiering aan te trekken, zowel op de zakelijke financiële markten als de particuliere spaarmarkt. De aangehouden liquiditeitsbuffers waren ruimschoots voldoende. 2.3 WINNEN, HELPEN EN BEHOUDEN VAN KLANTEN Naast het verstevigen van het fundament is het tweede thema van de in november aangepaste strategie bouwen aan de toekomst. SNS REAAL groeit dankzij haar meermerkenstrategie. We zijn bezig met het versterken van onze portefeuille met op verschillende markten gerichte merken, en hebben in het kader daarvan in RegioBank geherpositioneerd. Met deze strategie zijn we in staat flexibel te zijn, en staan we dichter op onze bestaande klanten, terwijl we ook nieuwe klanten kunnen bereiken. SNS REAAL stelt met de missie Eenvoud in geldzaken de klant en zijn belang centraal, en biedt klanten eenvoudige en heldere producten en diensten met een goede prijs-kwaliteitsverhouding en uitstekende service. In hebben we in lijn met deze ambitie en de beginselen van de Code Banken in onze productgroepen diverse nieuwe producten geïntroduceerd. Zo zijn onze spaarproducten bij SNS Bank vereenvoudigd, is bij REAAL een nieuw arbeidsongeschiktheidsproduct geïntroduceerd en is bij Zwitserleven het Exclusief Pensioen in het productaanbod opgenomen. Mede dankzij deze innovaties waren we in staat groei te realiseren in het aantal klanten en de klanttevredenheid te verbeteren. ASN Bank behaalde wederom hoge klanttevredenheidsscores. Zwitserleven en REAAL eindigden hoog in prestatie-onderzoeken. REAAL ontving het Keurmerk Klantgericht Verzekeren. SNS Retail Bank kreeg er op het gebied van sparen nieuwe klanten bij, en verbeterde het behoud van bestaande klanten. SNS REAAL Persbericht 4

5 2.4 VERLAGING VAN DE KOSTENBASIS Onze meermerkenstrategie maken we mogelijk door een gemeenschappelijke IT-infrastructuur. Hierdoor gesteund liggen onze kostenreductie en integratieprogramma s op schema. De integratie van AXA NL werd eind voltooid en bracht meer synergie op dan verwacht. De omgekeerde integratie van Zwitserleven is in volle gang. SNS Retail Bank ligt op schema met haar Visie en Vlag programma en het laatste gedeelte van de verwachte totale kostenverlagingen van 35 miljoen zal in 2011 worden gerealiseerd. Van de beoogde structurele totale kostenverlaging van 200 miljoen in vergelijking tot 2008 hebben we nu reeds ruim de helft gerealiseerd. 2.5 GOEDE RESULTATEN BIJ SNS RETAIL BANK EN VERZEKERINGSACTIVITEITEN SNS Retail Bank beleefde een goed jaar. De nettowinst nam met 35% toe, de rentemarge steeg sterk en de kostenbasis daalde met 14%. De genormaliseerde rentemarges op hypotheken hielpen bij het behalen van deze prestaties. De ontwikkeling van onze retail- en mkb-spaargelden was met het passeren van de 30 miljard-grens zeer bemoedigend. Ons marktaandeel in particulier sparen verbeterde van 8,7% naar 9,5%. Als gevolg hiervan wordt nu 70% van de uitstaande kredieten van SNS Retail Bank gefinancierd met particulier geld. Per saldo behaalde SNS Retail Bank 162 miljoen winst. De verzekeringsactiviteiten van REAAL en Zwitserleven kwamen in de verzadigde Nederlandse markt met solide resultaten door een scherpe focus op waardecreatie in de periodieke-premieproducten en het selectief benutten van groeikansen. De totale periodieke premies namen licht af met 2%, terwijl de inkomsten uit periodieke pensioenpremies bij Zwitserleven 3% toenamen. We realiseerden goede groei in de productgroepen arbeidsongeschiktheid, overlijdensrisico, mkb schade en pensioenen. De totale operationele lasten van de verzekeringsactiviteiten daalden in met 6%. REAAL behaalde in een nettowinst van 221 miljoen, terwijl Zwitserleven een netto resultaat van 56 miljoen wist te boeken. 2.6 SNS REAAL ONDERSTEUNT DE CODE BANKEN EN PAST DEZE TOE Op 1 januari trad de Code Banken in werking. Deze code bevat principes met betrekking tot de thema s klant centraal, governance, risicomanagement, controle en beloningsbeleid. SNS REAAL was betrokken bij het ontwerp van deze Code en ondersteunt deze volledig, aangezien het een sleutelrol vervult in het herstel van het vertrouwen in de financiële sector. De principes zijn uitgerold binnen SNS REAAL, ook in onze verzekeringsactiviteiten. Zowel onze missie Eenvoud in geldzaken als onze kernwaarde GEEF! stellen het belang van onze klanten centraal, wat volledig in overeenstemming is met de aard van de Code. Bij het implementeren van de code richten we ons op een juiste balans tussen het belang van onze klant en het versterken van onze financiële positie om een mogelijke volgende crisis het hoofd te kunnen bieden. Enkele voorbeelden van onze inspanningen zijn: een nieuw beloningsbeleid voor de Raad van Bestuur en het senior management per 1 januari ; het aanscherpen van productgoedkeuringsproces; het aanpassen van onze producten en het zorgdragen voor naleving van de risico-governance en onze interne auditfunctie. De bancaire expertise van de Raad van Commissarissen is verstevigd en een doorlopend opleidingsprogramma voor de Raad van Commissarissen, de Raad van Bestuur en een deel van het senior management is opgezet. De Raad van Bestuur en het senior management hebben in februari de moreel-ethische verklaring ondertekend. De in deze verklaring opgenomen beginselen zijn op alle werknemers van SNS REAAL van toepassing. 2.7 ONTWIKKELINGEN IN ONZE KERNMARKTEN De Nederlandse markt voor financiële dienstverlening is verzadigd en de concurrentie is fel. De spaarmarkt is een van de weinige segmenten die in groei vertoonde, wat zich naar verwachting zij het in een lager tempo zal voortzetten. Met name de bancaire spaarmarkt groeide aanzienlijk en zal de komende jaren in omvang toenemen. In het licht van de onzekere economische en politieke omstandigheden is het volume nieuwe hypotheken sinds de piek in 2006 ruim gehalveerd. In de loop van zijn de volumes gestabiliseerd; voor 2011 wordt hierin relatief weinig groei verwacht. De daling in nieuwe hypotheken heeft de verkoop van gerelateerde schade- en levensverzekeringen aangetast, waarbij de levensverzekeringen ook nog te kampen hadden met de affaire rond de beleggingsverzekeringen. Desalniettemin presteerde de markt voor overlijdensrisicodekking goed. De pensioenmarkt voor verzekeraars zal naar verwachting een groei doormaken nu steeds meer bedrijfspensioenfondsen op zoek zullen gaan naar een verzekerde oplossing in plaats van de minder harde garanties die pensioenfondsen in eigen beheer bieden. Daarnaast realiseren steeds meer mensen zich dat zij bij pensionering niet 70% van hun laatstverdiende loon zullen krijgen. Ook voor de mkb-schademarkt wordt groei voorzien, met name met betrekking tot arbeidsongeschiktheidsverzekeringen. De markt voor eenvoudige schaderisicoverzekeringen is reeds enige jaren stabiel. Ondanks het concurrentieniveau zien we groeikansen op het gebied van overlijdensrisico, pensioenen, sparen, banksparen en arbeidsongeschiktheid. De komende jaren zullen we ons op deze groeigebieden richten, als onderdeel van onze strategie bouwen aan de toekomst. SNS REAAL Persbericht 5

6 2.8 VOORUITZICHTEN De meeste macro-economische indicatoren geven bescheiden groei aan voor De verwachting is dat de rente ten opzichte van de historische waarden op een relatief laag niveau zal blijven, met relatief stabiele huizenprijzen in Nederland. Wij voorzien dat de omstandigheden op de markten voor ontwikkeling en beleggingen in vastgoed moeilijk zullen blijven. De financiële markten en rentetarieven kunnen volatiel blijven, waardoor de ongerealiseerde herwaarderingsresultaten elk kwartaal een sterke invloed op de nettowinst kunnen uitoefenen. We hebben vertrouwen een goede vooruitgang te zullen maken op het gebied onze strategische prioriteiten. Het winnen van nieuwe klanten en een verdere verbetering van de klanttevredenheid staan centraal, waardoor we beter in staat zullen zijn bestaande klanten te houden. We gaan onverminderd door met de verlaging van de kostenbasis en de afbouw van de portefeuille bij Property Finance. Voor 2011 voorzien wij een forse daling van de bijzondere waardeverminderingen en een verdere, aanzienlijke verlaging van de portefeuille met vastgoedkredieten. We zullen ons richten op het handhaven en, waar mogelijk, verhogen van de solvabiliteitsniveaus. We blijven gecommitteerd aan de uitvoering van onze plannen om kapitaal vrij te maken, waarbij de focus ligt op het terugkopen van de core tier 1 capital securities van de Staat en de Stichting. De door ons in genomen maatregelen zullen ons helpen met herstel naar winstgevendheid in 2011 en met het zetten van een stap op weg naar een genormaliseerde nettowinst van circa 400 miljoen in de komende jaren. SNS REAAL Persbericht 6

7 3 Financiële analyse SNS REAAL 3.1 NETTO RESULTAAT Resultaat vergeleken met 2009 Het nettoverlies van SNS REAAL in was 225 miljoen, ten opzichte van een nettowinst van 17 miljoen in Dit verlies werd veroorzaakt door het forse verlies bij Property Finance, met name op de internationale portefeuille, en de negatieve invloed van incidentele posten. Exclusief Property Finance boekte SNS REAAL een nettowinst van 368 miljoen, een toename van 56% in vergelijking met Gecorrigeerd voor zowel Property Finance als de incidentele posten komt het netto resultaat uit op een winst van 386 miljoen in vergelijking met een gecorrigeerde winst van 297 miljoen over 2009 (+29,9%). Het netto resultaat van SNS Retail Bank nam vooral fors toe door het achterwege blijven van de incidentele posten (het aandeel van SNS Bank in het depositogarantiestelsel voor DSB Bank ( 28 miljoen) en herstructureringslasten van 12 miljoen) die in 2009 het netto resultaat drukten. Gecorrigeerd voor incidentele posten nam het netto resultaat van SNS Retail Bank slechts licht toe, maar de kwaliteit van de winst verbeterde aanzienlijk, aangezien de gestegen rentemarge, lagere kredietvoorzieningen en lagere operationele lasten, de sterk gedaalde beleggingsbaten en het lagere resultaat op financiële instrumenten ruim compenseerden. De sterke toename van het verlies bij Property Finance was grotendeels te wijten aan het versterken van de voorzieningen voor de leningen. Dit leidde met name in het vierde kwartaal ( 413 miljoen) tot hoge bijzondere waardeverminderingen. In bedroeg het totaal aan bijzondere waardeverminderingen (exclusief de bijzondere waardevermindering van goodwill) 790 miljoen. Dit bestond voor 628 miljoen uit afboekingen op leningen, 117 miljoen uit afboekingen op vastgoedprojecten en 45 miljoen uit afboekingen op participaties. De afboekingen op leningen van 628 miljoen leidden tot een versterking van de voorzieningen terwijl 150 miljoen van de voorziening is gebruikt voor de afbouw van de kredietportefeuille gedurende het jaar. Als gevolg hiervan verbeterde de dekkingsgraad (voorzieningen uitgedrukt in een percentage van voorziene leningen) van 14,9% eind 2009 tot 41,7%. De dekkingsgraad van de internationale portefeuille nam toe van 18,5% eind 2009 tot 52,0%, en ook de dekkingsgraad van de Nederlandse portefeuille verbeterde aanzienlijk tot 29,2% (2009: 9,3%). Deze hogere dekkingsgraden zullen de geplande afbouw van de portefeuille ter grootte van ongeveer 6,5 miljard (ultimo ) faciliteren in de komende twee tot vier jaar. Het resultaat van REAAL herstelde sterk, door aanzienlijke waardestijgingen op rentederivaten die waren aangekocht voor de bescherming van de solvabiliteit, door betere resultaten op de aandelenportefeuille en door een per saldo positief resultaat van de gerealiseerde waardestijgingen en bijzondere waardeverminderingen op de vastrentende portefeuille. Bij Zwitserleven daalde het netto resultaat fors door incidentele lasten en lagere gerealiseerde waardestijgingen op de vastrentende portefeuille. Het netto resultaat voor geheel SNS REAAL werd positief beïnvloed door lagere operationele lasten. SNS REAAL Persbericht 7

8 Tabel 2: IMPACT INCIDENTELE POSTEN OP NETTO RESULTAAT SNS REAAL In miljoenen euro s e halfjaar 1 e halfjaar Netto resultaat over de periode SNS Retail Bank Netto resultaat over de periode Property Finance Netto resultaat over de periode REAAL Netto resultaat over de periode Zwitserleven Netto resultaat over de periode Groepsactiviteiten Totaal netto resultaat over de periode SNS REAAL Totaal netto resultaat over de periode SNS REAAL exclusief Property Finance Impact incidentele posten bij SNS Retail Bank -40 Impact incidentele posten bij Property Finance Impact incidentele posten bij REAAL Impact incidentele posten bij Zwitserleven Impact incidentele posten bij Groepsactiviteiten Totaal incidentele posten Gecorrigeerd netto resultaat over de periode bij SNS Retail Bank Gecorrigeerd netto resultaat over de periode bij Property Finance Gecorrigeerd netto resultaat over de periode bij REAAL Gecorrigeerd netto resultaat over de periode bij Zwitserleven Gecorrigeerd netto resultaat over de periode bij Groepsactiviteiten Totaal gecorrigeerd netto resultaat over de periode SNS REAAL Totaal gecorrigeerd netto resultaat over de periode SNS REAAL exclusief Property Finance ) Netto resultaat exclusief invloed incidentele posten Invloed incidentele posten De incidentele posten bedroegen in 86 miljoen negatief, waarvan 25 miljoen negatief in het tweede halfjaar is opgenomen. Bij Property Finance was het netto-effect van de incidentele posten 68 miljoen negatief. Dit bedrag bestond uit een bijzondere waardevermindering op goodwill in het eerste halfjaar van. Bij REAAL bedroeg de netto-invloed van de incidentele posten 20 miljoen positief. In het eerste halfjaar van ontving SNS REAAL een nabetaling van AXA met betrekking tot de overname van AXA NL in Dit had een positief incidenteel effect op de nettowinst van 28 miljoen netto, verdeeld over de resultaten van REAAL Leven ( 20 miljoen) en Zwitserleven ( 8 miljoen). Bij Zwitserleven bedroeg de netto-invloed van de incidentele posten 25 miljoen negatief, waarvan 10 miljoen betrekking had op het eerste halfjaar van. Dit bedrag bestond uit het aandeel van 8 miljoen positief in het van AXA ontvangen bedrag, gecompenseerd door de vorming van een voorziening van 18 miljoen netto in verband met BPR-pensioencontracten (Beschikbare Premie Regeling). In het tweede halfjaar van bedroeg de netto-invloed van incidentele posten 15 miljoen negatief, bestaande uit een bijzondere waardevermindering op het distributienetwerk van Zwitserleven met het oog op de aangekondigde wetswijzigingen op het gebied van provisies aan onafhankelijke financieel adviseurs (IFA s) binnen de pensioenbranche. Bij Groepsactiviteiten was het effect van de incidentele posten per saldo 13 miljoen negatief. Dit bedrag betrof volledig de bijzondere waardevermindering van het strategische belang in Climate Change Capital Group Ltd. Hiervan is 10 miljoen verantwoord in het tweede halfjaar. SNS REAAL Persbericht 8

9 In 2009 betroffen de incidentele posten van 116 miljoen negatief voornamelijk een bijzondere waardevermindering op de goodwill bij Property Finance van 55 miljoen, het aandeel van SNS Bank in het depositogarantiestelsel voor DSB Bank van 28 miljoen netto en netto lasten van 25 miljoen in verband met het stroomlijnen van de verzekeringsmerken. Tabel 3: EFFECT VAN BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN, GEREALISEERDE WAARDE STIJGINGEN EN VERLIEZEN, HEDGE RESULTATEN, AFSCHRIJVINGEN OP IMMATERIËLE ACTIVA EN INCIDENTELE POSTEN OP HET RESULTAAT VAN DE VERZEKERINGSACTIVITEITEN In miljoenen euro s 2009 REAAL 2 e halfjaar 1 e halfjaar 2009 Zwitserleven 2 e halfjaar 1 e halfjaar Netto resultaat over de periode Bijzondere waardeverminde ringen en gerealiseerde winsten/verliezen op de aandelenportefeuille Bijzondere waardeverminde ringen en gerealiseerde winsten/verliezen op de vastrentende portefeuille Resultaat op financiële instrumenten Vrijval/dotatie voorziening onderrente en garanties unit linked en separate accounts Totaal netto resultaat op de beleggingsportefeuille en hedges Impact incidentele posten Netto resultaat exclusief impact incidentele posten en invloed van beleggingsportefeuille en hedges Amortisatie VOBA en overige immateriële vaste activa Netto resultaat exclusief impact incidentele posten en resultaat op de beleggingsportefeuille, hedges en amortisatie VOBA en overige immateriële vaste activa ) Resultaten op aandelen hedges zijn begrepen in gerealiseerde winsten/verliezen op de aandelenportefeuille in plaats van resultaat op financiële instrumenten. 2) Na aftrek van geactiveerde externe en interne acquisitiekosten REAAL In waren de gerealiseerde waardestijgingen, verliezen en bijzondere waardeverminderingen op aandelen beperkt als gevolg van de verminderde volatiliteit op de aandelenmarkten. Dit in tegenstelling tot 2009, toen de sterke schommelingen in aandelenkoersen in vorige perioden tot een negatief effect van 54 miljoen leidden. De gerealiseerde waardestijgingen en verliezen en bijzondere waardeverminderingen op de vastrentende portefeuille hadden in een positief effect op het netto resultaat van 55 miljoen, ten opzichte van 4 miljoen negatief in In compenseerde de terugname van eerdere bijzondere waardeverminderingen de lagere gerealiseerde waardestijgingen op vastrentende waarden. Dit in tegenstelling tot het jaar 2009 waarin de vastrentende portefeuille aanzienlijke bijzondere waardeverminderingen liet zien. Door de lage rentes leidden de aangekochte rentederivaten voor de bescherming van de solvabiliteit en rentegaranties tot ongerealiseerde waardestijgingen in, ten opzichte van ongerealiseerde verliezen in Samen met de gerealiseerde waardestijgingen van 41 miljoen netto op renteswaps in het eerste halfjaar van leidde dit tot een netto resultaat op financiële instrumenten (exclusief resultaten op aandelenhedges) van 60 miljoen positief, ten opzichte van 64 miljoen negatief in SNS REAAL Persbericht 9

10 Het hoge resultaat op financiële instrumenten en de gerealiseerde waardestijgingen, verliezen en bijzondere waardeverminderingen op de vastrentende portefeuille, in combinatie met de kleine maar positieve bijdrage van de aandelenportefeuille, droeg met 114 miljoen positief sterk bij aan het netto resultaat van REAAL, ten opzichte van een negatief effect van 113 miljoen in Gecorrigeerd voor de netto-invloed van de bijzondere waardeverminderingen, gerealiseerde waardestijgingen en verliezen, hedge resultaten, incidentele posten en afschrijving op immateriële vaste activa was het gecorrigeerde netto resultaat van REAAL 183 miljoen, ten opzichte van 321 miljoen in Deze sterke daling wordt vooral verklaard door lagere directe beleggingsbaten als gevolg van lagere rendementen op herbeleggingen in obligaties en in mindere mate door lagere verzekeringstechnische resultaten bij Leven en Schade. De daling bij Schade was met name het gevolg van meer grote schadeclaims bij brandverzekeringen in de tweede helft van. Bovendien daalde het aandeel in het resultaat van geassocieerde deelnemingen sterk door lagere herwaarderingen van een beleggingsfonds Zwitserleven Bij Zwitserleven droegen het resultaat op financiële instrumenten, de gerealiseerde waardestijgingen en verliezen, de bijzondere waardeverminderingen op aandelen en de vastrentende portefeuille en vrijval uit de technische voorziening voor rentegaranties in de beleggingsverzekeringsportefeuille en de gesepareerde pensioencontracten voor 55 miljoen positief bij aan het netto resultaat in ten opzichte van 58 miljoen in Sterk lagere bijzondere waardeverminderingen en hogere gerealiseerde waardestijgingen leidden tot hogere resultaten op de aandelenportefeuille die deels teniet werden gedaan door het ontbreken van waardestijgingen op aandelenhedges. De lagere bijzondere waardeverminderingen op vastrentende waarden waren onvoldoende om de lagere gerealiseerde waardestijgingen op de vastrentende portefeuille te compenseren. Het resultaat op financiële instrumenten (exclusief resultaten op aandelenhedges) steeg met 17 miljoen netto door hogere ongerealiseerde waardestijgingen op rentederivaten voor de afdekking van rentegaranties in de beleggingsverzekeringsportefeuille en de gesepareerde pensioencontracten en door gestegen resultaten op vreemde-valutacontracten voor de afdekking van valutarisico s in de beleggingsportefeuille. De vrijval van de additionele voorziening voor rentegaranties in de beleggingsverzekeringsportefeuille en de gesepareerde pensioencontracten, getroffen in de tweede helft van 2008, had in 2009 een positief effect op het netto resultaat van 22 miljoen. Gecorrigeerd voor bijzondere waardeverminderingen, gerealiseerde waardestijgingen en verliezen, hedge resultaten, mutaties in de technische voorziening voor rentegaranties in de beleggingsverzekeringsportefeuille en de gesepareerde pensioencontracten, incidentele posten en afschrijving op immateriële vaste activa bedroeg de nettowinst van Zwitserleven 50 miljoen, licht hoger ten opzichte van 47 miljoen over Hogere directe beleggingsbaten en verbeterde technische resultaten compenseerden lagere resultaten uit verbruikleen Groepsactiviteiten Het netto resultaat uit Groepsactiviteiten verbeterde met 9 miljoen ten opzichte van 2009 tot 71 miljoen negatief, deels door de invloed van 4 miljoen aan minder negatieve incidentele posten. De incidentele posten waren in 13 miljoen negatief, bestaande uit de bijzondere waardevermindering op het strategische belang in Climate Change Capital Group Ltd. De incidentele posten bedroegen in miljoen negatief en bestonden voor 9 miljoen uit bijzondere waardeverminderingen en voor 8 miljoen uit herstructureringslasten. Gecorrigeerd voor de netto-invloed van de incidentele posten verbeterde het netto resultaat van Groepsactiviteiten met 5 miljoen tot 58 miljoen negatief. Deze verbetering was voornamelijk te danken aan de lagere rentelasten door de aanhoudend lage rente Baten De totale baten bedroegen in miljoen, een daling van miljoen ten opzichte van 2009 ( miljoen). De totale baten van SNS Retail Bank daalden licht doordat de aanzienlijk hogere rentemarge geen volledige compensatie bood voor de sterk gedaalde overige baten. In tegenstelling tot 2009 waren er geen substantiële terugkoopresultaten op eigen schuldpapier die toen leidden tot hoge overige baten. De totale baten bij Property Finance kwamen beduidend lager uit doordat de rentemarge aanzienlijk daalde onder invloed van de kleinere kredietportefeuille en de hogere financieringslasten. Daarnaast daalden de totale baten door het negatieve resultaat op financiële instrumenten als gevolg van de verkoop met een korting van niet-voorziene leningen. De totale baten van REAAL daalden door de lagere beleggingsbaten, zowel voor eigen rekening en risico als voor rekening en risico van polishouders, door lagere inkomsten uit koopsommen in verband met sturing op margebehoud in een aanhoudend concurrerende markt en door uitdunning van het assortiment in lijn met de strategie tot stroomlijning van de verzekeringsmerken. SNS REAAL Persbericht

11 De periodieke levenpremies daalden slechts licht. De beleggingsbaten voor eigen rekening en risico daalden fors doordat de sterk gestegen gerealiseerde waardestijgingen op aandelen niet opwogen tegen de lagere rendementen uit herinvesteringen van obligaties en de invloed van fiscale regelingen op de rentebaten. Dit laatste leidde ook tot lagere rentelasten en een hogere belastingdruk. Het resultaat op financiële instrumenten steeg fors door de grotendeels gerealiseerde waardestijgingen op rentederivaten, ten opzichte van een aanzienlijk ongerealiseerd verlies in De totale baten van Zwitserleven daalden licht als gevolg van lagere inkomsten uit koopsommen en beleggingen, zowel voor eigen rekening en risico als voor rekening en risico van polishouders. De periodieke levenpremies stegen licht. De beleggingsbaten voor eigen rekening en risico daalden licht doordat de gestegen gerealiseerde waardestijgingen op aandelen en de hogere directe beleggingsbaten niet volledig opwogen tegen de fors lagere gerealiseerde waardestijgingen op de vastrentende portefeuille Lasten De totale lasten daalden in met miljoen tot miljoen, vooral door lagere verzekeringstechnische lasten in verband met het gedaalde premie-inkomen en de lagere lasten voor rekening en risico van polishouders door de gedaalde beleggingsbaten voor rekening en risico van polishouders. Operationele lasten Ten opzichte van 2009 daalden de operationele lasten van SNS REAAL met 80 miljoen. Dit is in lijn met onze doelstelling om de bedrijfskosten te verminderen. Na correctie van de vergelijkende cijfers voor de herstructureringslasten, het aandeel van SNS Retail Bank in het depositogarantiestelsel en de lasten met betrekking tot de afbouw van de portefeuille bij Property Finance, daalden de totale gecorrigeerde operationele lasten met 38 miljoen ( 3%), vooral door 26 miljoen lagere kosten bij SNS Retail Bank en 27 miljoen lagere kosten bij REAAL. Gecorrigeerd voor de kosten met betrekking tot de afbouw van de internationale kredietportefeuille (inclusief 6 miljoen aan afvloeiingskosten in ) daalden de totale lasten bij Property Finance met 5 miljoen. Bij Zwitserleven kwamen de gecorrigeerde operationele lasten 10 miljoen hoger uit doordat de invloed van hogere pensioenkosten en de overlopende acquisitiekosten groter was dan de vrijval van de pensioenvoorziening als gevolg van harmonisatie van arbeidsvoorwaarden. Gecorrigeerd voor herstructureringslasten stegen de totale operationele lasten bij Groepsactiviteiten met 10 miljoen, met name door hogere lasten met betrekking tot projecten zoals Solvency II, Basel III en de invoering van Het Nieuwe Werken. De groepsbrede efficiencydoelstelling van 20 miljoen werd grotendeels gerealiseerd en vooral aan de bedrijfsonderdelen toegerekend. Het totale aantal eigen werknemers daalde in vergelijking tot 2009 met 444 fte tot ( 6%). Tabel 4: TOTALE OPERATIONELE LASTEN VAN SNS REAAL In miljoenen euro s 2009 Mutatie 2 e halfjaar 1 e halfjaar Totale operationele lasten SNS REAAL % Incidentele posten Aandeel SNS Retail Bank in Icesave claim 5 Aandeel SNS Retail Bank in DSB claim 38 Reorganisatiekosten SNS Retail Bank 10 Afbouw portefeuille Property Finance Reorganisatiekosten REAAL 9 9 Operationele lasten stroomlijning van verzekeringsmerken 21 Reorganisatiekosten Groepsactiviteiten 11 Totaal invloed incidentele posten Totaal gecorrigeerde operationele lasten SNS REAAL % SNS REAAL Persbericht 11

12 De integraties van AXA NL (inclusief DBV) en Zwitserleven blijven goed verlopen. De integratie van AXA NL werd volgens plan eind voltooid. De totale integratiekosten van AXA NL bedroegen 65 miljoen, licht hoger dan de verwachte 60 miljoen. Dit verschil wordt echter meer dan gecompenseerd door extra kostenbesparingen. De totale verwachte integratiekosten voor Zwitserleven bedragen 30 miljoen, waarvan tot nu toe 17 miljoen is besteed. De beoogde jaarlijkse kostenbesparingen door de integratie van AXA NL, DBV en Zwitserleven bedragen 95 miljoen. Eind was daarvan al 97 miljoen (cumulatief) gerealiseerd, vooral door de integratie van AXA NL. Dit betekent dat we deze doelstelling hebben overtroffen. De beoogde jaarlijkse kostenbesparingen door de nieuwe distributiestrategie van SNS Retail Bank bedragen 35 miljoen, waarvan eind 26 miljoen was gerealiseerd. De vervanging van de kantoren van SNS Retail Bank door moderne SNS Winkels ligt op schema. Dit project wordt naar verwachting in 2011 afgerond. Bijzondere waardeverminderingen De totale bijzondere waardeverminderingen bij SNS REAAL stegen sterk in vergelijking met 2009, met name door de hogere bijzondere waardeverminderingen op goodwill en kredieten bij Property Finance. Bij SNS Retail Bank daalden de bijzondere waardeverminderingen op kredieten licht. Bij REAAL waren de totale bijzondere waardeverminderingen te verwaarlozen; de bijzondere waardeverminderingen op de aandelenportefeuille daalden en in de vastrentende portefeuille werden een aantal eerdere bijzondere waardeverminderingen zelfs teruggenomen. Ook bij Zwitserleven daalden de totale bijzondere waardeverminderingen op beleggingen, voornamelijk in de aandelenportefeuille. Voor een deel werd deze daling tenietgedaan door de eenmalige afwaardering van het distributienetwerk van Zwitserleven Winst per aandeel en dividend Door het nettoverlies van 225 miljoen daalde de nettowinst per gewoon aandeel van 0,03 positief in 2009 tot 0,71 negatief. De capital securities van Stichting Beheer SNS REAAL dragen 22 miljoen van het verlies, op basis van de verliesabsorptieclausule. Gezien het nettoverlies en onze focus op het in stand houden van een sterke kapitaalspositie heeft de Raad van Bestuur, met goedkeuring van de Raad van Commissarissen, besloten om over geen dividend uit te keren. Deze goedkeuring zal leiden tot de verplichting voor de Nederlandse Staat om de ondersteuning met kapitaal bij de EU opnieuw aan te melden. Deze nieuwe aanmelding stelt de kapitaalinjectie, die verenigbaar is verklaard met de gemeenschappelijke markt niet ter discussie Resultaten tweede halfjaar ten opzichte van eerste halfjaar Het nettoverlies van SNS REAAL in het tweede halfjaar van bedroeg 254 miljoen, ten opzichte van een nettowinst van 29 miljoen in het eerste halfjaar. Dit kwam vooral door het 215 miljoen hogere nettoverlies bij Property Finance als gevolg van de gestegen bijzondere waardeverminderingen op kredieten in de internationale, en in mindere mate in de Nederlandse portefeuille. Het netto resultaat van SNS Retail Bank steeg in het tweede halfjaar licht ten opzichte van het eerste halfjaar. Het positieve effect van de hogere rentemarge werd voor een deel tenietgedaan door de lagere beleggingsbaten en de lagere netto provisie en beheervergoedingen. Het netto resultaat van REAAL daalde fors door het lagere resultaat op rentederivaten. Dit werd maar voor een deel gecompenseerd door de hogere gerealiseerde waardestijgingen op de vastrentende portefeuille. Gecorrigeerd voor de netto-invloed van de bijzondere waardeverminderingen, gerealiseerde waardestijgingen en verliezen, hedge resultaten en exclusief de invloed van incidentele posten en afschrijving van immateriële vaste activa bedroeg het gecorrigeerde netto resultaat van REAAL in het tweede halfjaar 94 miljoen, een lichte stijging ten opzichte van de 89 miljoen in het eerste halfjaar. Dit werd vooral veroorzaakt door de lagere operationele lasten en verbeterde verzekeringstechnische resultaten bij Leven, die deels gecompenseerd werden door de lagere verzekeringstechnische resultaten bij Schade. De claimratio bij Schade steeg door slechte weersomstandigheden en hogere schadeclaims bij brandverzekeringen. De nettowinst van Zwitserleven steeg fors door hogere gerealiseerde waardestijgingen op de vastrentende portefeuille en hogere resultaten op financiële instrumenten. Gecorrigeerd voor de netto-invloed van de bijzondere waardeverminderingen, gerealiseerde waardestijgingen en verliezen, hedge resultaten en exclusief de invloed van incidentele posten en afschrijvingen op immateriële vaste activa bedroeg het gecorrigeerde netto resultaat van Zwitserleven in het tweede halfjaar 19 miljoen, ten opzichte van 31 miljoen in het eerste halfjaar. De daling hield verband met gestegen operationele lasten, vooral omdat er, zoals in het eerste halfjaar, geen vrijval was van een pensioenvoorziening wegens harmonisatie van arbeidsvoorwaarden. SNS REAAL Persbericht 12

13 3.2 KAPITAALBEHEER Tabel 5: KAPITALISATIE In miljoenen euro s December Juni December 2009 SNS REAAL Totaal eigen vermogen Double Leverage 115,0% 112,1% 113,1% Bankactiviteiten Core Tier 1 ratio 1 8,1% 8,6% 8,3% Tier 1 ratio 1 10,7% 11,1% 10,7% BIS ratio 1 16,7% 14,5% 13,9% Core Tier 1-kapitaal Tier 1-kapitaal BIS kapitaal Risicogewogen activa (Basel II rekening houdend met een 80% ondergrens) Verzekeringsactiviteiten Solvabiliteit onder IFRS Verzekeringsactiviteiten 396% 340% 314% DNB-Solvabiliteitspercentage Verzekeringsactiviteiten 195% 204% 230% DNB-Solvabiliteitspercentage Leven 205% 213% 246% DNB-Solvabiliteitspercentage Schade 398% 421% 379% Aanwezig kapitaal Overwaarde Liability Adequacy Test Kapitaaldekking Prudentie t.o.v. best estimate Aanwezig toetsingskapitaal Vereiste solvabiliteit ) Cijfers zijn berekend op basis van Basel II, rekening houdend met de 80% ondergrens van Basel I SNS REAAL In vergelijking met ultimo 2009 daalde het totale vermogen van SNS REAAL met 229 miljoen tot miljoen, met name door het nettoverlies van 225 miljoen. De reële-waardereserve bleef met een stijging van 38 miljoen relatief stabiel. De reëlewaardereserve van de vastrentende portefeuille daalde met 3 miljoen omdat de realisatie van waardestijgingen op de vastrentende portefeuille grotendeels werden gecompenseerd door de positieve invloed van de lagere rente. Dankzij de hogere aandelenmarkten, voor een deel tenietgedaan door gerealiseerde waardestijgingen, nam de reële-waardereserve van de aandelenportefeuille met 41 miljoen toe tot 171 miljoen. De double leverage van de Groep steeg van 113,1% ultimo 2009 naar 115,0%, met name door het nettoverlies op holdingniveau en de invloed van de lagere rente op de reële-waardereserve. Het totale vermogen van SNS REAAL daalde ten opzichte van eind juni met 840 miljoen door de stijging van de rente. Hierdoor daalde de reële-waardereserve van de vastrentende portefeuille met 587 miljoen. Het negatieve netto resultaat in het tweede halfjaar had bovendien een nadelig effect op het totale vermogen. SNS REAAL Persbericht 13

14 3.2.2 Kapitaalvrijval programma In november kondigde SNS REAAL verschillende plannen aan die er naar verwachting toe zullen leiden dat de komende anderhalf jaar circa 600 miljoen aan kapitaal vrijkomt. De focus ligt hierbij op de terugkoop van de core tier 1 capital securities van de Nederlandse Staat. Dit programma ligt goed op schema. In december werden bij de bankactiviteiten de meest achtergestelde tranches van twee op de balans gehouden securitisaties (e-notes van Hermes XIV en Hermes XVII) aan derden verkocht, waardoor de risicogewogen activa met 1,6 miljard afnamen. Verder werden voor 0,9 miljard aan particuliere hypotheken aan de verzekeringsactiviteiten verkocht. Deze rendement gedreven transactie resulteerde in een afname van de RWA met 0,4 miljard. In totaal werd ongeveer 160 miljoen aan kapitaal vrijgespeeld door deze transacties. Bij de verzekeringsactiviteiten verwachten we het vereiste kapitaal met circa 135 miljoen te verlagen voor het eind van het eerste kwartaal 2011, wat overeenkomt met een vrijval van meer dan 200 miljoen aan aanwezig kapitaal. Dit zal worden gerealiseerd door een herverzekeringstransactie op marginale kosten aan te gaan, waarbij de risico s van 77% van de spaarverzekeringen portefeuille van REAAL Leven met een quota share contract proportioneel herverzekerd worden. Daarnaast heeft in november de Stichting verklaard dat zij onder bepaalde voorwaarden afstand zal doen van de voorwaarde dat de terugkoop van haar core tier 1 capital securities tegelijk en pro rata moet plaatsvinden met de terugkoop van de core tier 1 capital securities van de Nederlandse Staat Bankactiviteiten Solvabiliteit De solvabiliteitsratio s van de bankactiviteiten bleven sterk. Eind was de Tier 1-ratio 10,7% (eind 2009: 10,7%) en bedroeg de Core Tier 1-ratio 8,1% (eind 2009: 8,3%). Ondanks het aanzienlijke nettoverlies van Property Finance bleven de solvabiliteitsratio s betrekkelijk stabiel, door het positieve effect van de lagere risicogewogen activa, met name door de lagere kredietlimieten bij Property Finance, de verkoop van Hermes papier en de verkoop van particuliere hypotheken aan de verzekeringsactiviteiten. Eind bedroegen de risicogewogen activa 22,1 miljard, ten opzichte van 25,9 miljard eind De BIS-ratio verbeterde van 13,9% ultimo 2009 tot 16,7% door een lower Tier 2-emissie van 500 miljoen in het vierde kwartaal vooruitlopend op aflossingen per eind en in Eind was de blootstelling aan schulden op overheden van Portugal, Griekenland en Ierland beperkt tot slechts 6% van de totale blootstelling van SNS Bank. Dit betekende een daling vergeleken met ultimo 2009 (11%). Spanje (1%) en Italië (22%) vertegenwoordigden bij elkaar opgeteld een hoger percentage, maar het overgrote gedeelte van de positie in schulden van overheden heeft betrekking op Duitsland, Frankrijk en Nederland. Tabel 6: EXPOSURE IN VASTRENTENDE OVERHEIDSPAPIEREN BELEGGINGSPORTEFEUILLE BANKACTIVITEITEN Totale portefeuille 3,5 miljard (2009: 3,7 miljard) 2009 Ierland 5% 7% Griekenland 1% 4% Spanje 1% 3% Italië 22% 29% Nederland 22% 14% Duitsland 21% 18% Frankrijk 11% 18% Oostenrijk 11% 4% België 6% 2% Overige 1% Nieuwe regelgeving voor bankactiviteiten Het Basels Comité heeft in december 2009 consultatiedocumenten gepubliceerd die tot doel hebben om wereldwijd de kapitaals- en liquiditeitsvereisten te versterken. Deze documenten bestreken gebieden als de kwaliteit van kapitaal, risicodekking, leverage ratio, anti-cyclisch kapitaalraamwerk en introductie van wereldwijde minimum-liquiditeitstandaarden. Gebaseerd op de resultaten van de quantitative impact study, de beoordeling van de economische impact van de overgang en de lange termijn SNS REAAL Persbericht 14

15 economische voordelen en kosten, kondigde het Basels Comité in juli een akkoord aan over het totale ontwerp van de kapitaal- en liquiditeithervormingsmaatregelen. Het Basels Comité voor Bankentoezicht (BCBS) publiceerde in december de definitieve regels voor Basel III. Er bestaat echter nog verschillende onzekerheden, zoals over het definitieve niveau van de strengere kapitaalsnormen, timing en definitieve kalibraties, het niveau van anti-cyclische buffers en instandhoudingsbuffers en de behandeling van nationale retailbanken versus gediversifieerde internationale banken. SNS REAAL is van mening dat ze op dit moment voldoet aan deze nieuwe Basel III-normen die leiden tot strengere kapitaal- en liquiditeitsvereisten Verzekeringsactiviteiten Solvabiliteit Eind bedroeg de solvabiliteitsratio onder IFRS van de verzekeringsactiviteiten 396%, een stijging ten opzichte van eind 2009 (314%). De reële-waardereserve van de vastrentende portefeuille profiteerde van de lagere lange rente. Samen met de nettowinst uit de verzekeringsactiviteiten van 277 miljoen had dit een positief effect van 539 miljoen op het aanwezige kapitaal. De lagere lange rente leidde daarentegen ook tot een hogere marktwaarde van de verzekeringstechnische voorzieningen. Verder had de hogere levensverwachting een negatieve invloed op de solvabiliteit, nadat onderzoek had uitgewezen dat de levensverwachting meer naar boven moest worden bijgesteld dan eerst gedacht. SNS REAAL heeft per 31 december de best-estimate waarde van de verzekeringstechnische voorzieningen berekend, zoals die wordt gebruikt in de DNB-toereikendheidstoets en de IFRS-toereikendheidstoets, met toepassing van haar huidige modellen. Deze modellen sluiten aan op de CBS-modellen, waarbij de sterftecijfers tot en met 2009 zijn bijgewerkt. Het kapitaalsurplus op basis van de IFRS-toereikendheidstoets steeg met 667 miljoen ten opzichte van eind Per saldo nam de op IFRS gebaseerde kapitaaldekking met miljoen toe. In tegenstelling tot de solvabiliteitsratio onder IFRS daalde de DNB-solvabiliteit van 230% naar 195%, inclusief een negatief effect van 11% door de gestegen levensverwachting. In vergelijking met 2009 daalde de DNB-solvabiliteit door de negatieve invloed van de dalende lange rente op de DNBtoereikendheidstoets. De IFRS-toereikendheidstoets maakt gebruik van een andere nominale risicovrije rentetermijnstructuur om toekomstige kasstromen te disconteren, namelijk de DNB curve met een opslag naar de ECB Euro staatsrente. Deze rentecurve steeg ten opzichte van eind 2009, terwijl de in de DNB-toereikendheidstoets gebruikte ECB-AAA curve daalde. De ECB Eurostaatsrente liet een opwaartse trend zien, met name voor looptijden van 20 tot 60 jaar. Deze ontwikkeling zette gedurende het jaar versneld door en leidde tot een toenemend verschil tussen de solvabiliteitsratio onder IFRS en de DNB-solvabiliteit. Vergeleken met eind juni daalde de DNB-solvabiliteit met 9%-punten. Dit was te wijten aan de negatieve invloed van de hogere levensverwachting. Het positieve netto resultaat voor de tweede helft van, een lager kapitaalvereiste en de positieve gevolgen van de toegenomen lange-termijn rente op de DNB-toereikendheidstoets compenseerden voor de daling in de reëlewaardereserve van de vastrentende portefeuille. Dit resulteerde in een lager aanwezig kapitaal Nieuwe regelgeving voor verzekeringsactiviteiten SNS REAAL nam in verdere stappen ter voorbereiding op Solvency II. Solvency II is het nieuwe, op marktwaarden en risico gebaseerde regelgevingskader voor Europese verzekeringsmaatschappijen en zal eind 2012 worden ingevoerd. In het tweede halfjaar van namen de verzekeringsactiviteiten van SNS REAAL deel aan QIS 5, een vijfde sectorbrede quantitative impact study in verband met Solvency II. De eerste resultaten van QIS-5 zijn gerapporteerd aan de toezichthouder. Een significante stijging is hierbij waargenomen in zowel het aanwezig kapitaal, met name door het meenemen van de Value-in-Force (VIF), als de Solvency Capital Requirement, waarin voornamelijk de markt-, tegenpartij- en kredietrisico s worden weerspiegeld. SNS REAAL Persbericht 15

16 3.3 FINANCIERING VAN BANKACTIVITEITEN Tabel 7: ONTWIKKELING LIQUIDITEITSPOSITIE BANKACTIVITEITEN In miljoenen euro s December Juni December 2009 Kasmiddelen Liquide activa Totale liquiditeitspositie SNS Bank is er in goed in geslaagd financiering aan te trekken, zowel op de wholesale- als de retailfinancieringsmarkten. In het eerste halfjaar plaatste SNS Bank een senior obligatie ter waarde van 500 miljoen, securitisatiepapier voor een bedrag van 1,4 miljard (Hermes XIV), een publieke covered bond ter waarde van 1 miljard en papier van Hermes XV ter waarde van 1,5 miljard. In het tweede halfjaar van werd door SNS Bank een tienjaars covered bond uitgegeven ter waarde van 1,0 miljard en werd voor een bedrag van 600 miljoen aan securitisaties van door de overheid gegarandeerde hypotheken bij derden geplaatst. Bovendien werd met het oog op toekomstige aflossingen door middel van een lower Tier 2-uitgifte 500 miljoen aan achtergesteld kapitaal opgehaald. Het bedrag aan spaartegoeden steeg met 3,0 miljard (+12,1%) door een stabiele nieuwe instroom en een hoge retentiegraad. Daardoor verbeterde ook de loan-to-deposit ratio van SNS Retail Bank van 159% naar 142%. De totale liquiditeit van de bankactiviteiten nam licht toe van 13,8 miljard tot 14,5 miljard. In januari 2011 kocht SNS Bank AUD 341 miljoen aan lower Tier 2 papier terug, wat resulteerde in een winst van netto 9 miljoen in BALANS EN RISICOBEHEER In nam het balanstotaal van SNS REAAL marginaal af met 1,2 miljard tot 127,7 miljard. Dit was het gevolg van een daling in de vorderingen op banken en de vorderingen op klanten. De laatste factor hield verband met de afbouw van de portefeuille van Property Finance Immateriële vaste activa De waarde van de immateriële vaste activa daalde met 256 miljoen door de extra bijzondere waardevermindering op goodwill met betrekking tot Property Finance in het eerste halfjaar ( 68 miljoen), de bijzondere waardevermindering op het distributienetwerk van Zwitserleven ( 19 miljoen bruto) en reguliere afschrijvingen. Eind bedroeg de totale goodwill 686 miljoen, inclusief 47 miljoen met betrekking tot de core activiteiten van Property Finance die samengevoegd worden met het nieuwe segment SNS Zakelijk vanaf 1 januari De Value of Business Acquired (VOBA) bij de verzekeringsactiviteiten kwam uit op 939 miljoen (eind 2009: miljoen). Deze daling werd veroorzaakt door de reguliere afschrijvingen op basis van de winststromen van de onderliggende portefeuilles zoals bepaald op het moment van de acquisitie Beleggingen De totale beleggingen voor eigen rekening en risico stegen met 0,4 miljard. Eind bedroegen de totale beleggingen voor eigen rekening en risico 31,0 miljard, waarvan 29,3 miljard betrekking had op de verzekeringsactiviteiten. Van de beleggingsportefeuille voor eigen rekening en risico van de verzekeringsactiviteiten was eind 95% in vastrentende waarden belegd (eind 2009: 94%). Van de vastrentende portefeuille had 73% een rating van A of hoger (2009: 75%), waarvan 54%-punt AAA (2009: 46%). Daarnaast had 21% van de vastrentende portefeuille eind betrekking op bedrijfsobligaties uit de financiële sector. De reële-waardereserve met betrekking tot de vastrentende waarden van de verzekeringsactiviteiten bedroeg eind 357 miljoen positief (eind 2009: 197 miljoen). SNS REAAL Persbericht 16

17 Tabel 8: VASTRENTENDE BELEGGINGSPORTEFEUILLE VERZEKERINGSACTIVITEITEN NAAR SOORT (VOOR EIGEN REKENING) Totale portefeuille 29,0 miljard (2009: 26,9 miljard) 2009 Staatsobligaties 51% 50% Bedrijfsobligaties niet-financiële sector 3% 8% Bedrijfsobligaties financiële sector 21% 24% Hypotheken 17% 11% Mortgage backed securities 2% 3% Overige 6% 4% Tabel 9: EXPOSURE IN VASTRENTENDE OVERHEIDSPAPIEREN BELEGGINGSPORTEFEUILLE VERZEKERINGSACTIVITEITEN (VOOR EIGEN REKENING) Totale portefeuille 14,4 miljard (2009: 13,3 miljard) 2009 Ierland 1% 1% Griekenland 2% Italië 4% 11% Spanje 2% 6% Duitsland 40% 27% Frankrijk 20% 23% Nederland 19% 16% Oostenrijk 9% 6% België 4% 5% Overige 1% 3% Gedurende bouwden de verzekeringsactiviteiten hun positie in schuldpapier van Zuid-Europese overheden af. De positie in de schulden van overheden van Portugal, Griekenland en Ierland is momenteel beperkt tot 1% van de totale positie in schulden van overheden, ten opzichte van 3% eind De posities in Italiaanse en Spaanse schulden van overheden vertegenwoordigen een hoger percentage (6%), maar deze zijn substantieel verminderd ten opzichte van eind 2009 (17%). Het grootste deel van de positie in schulden van overheden betreft Duitsland, Frankrijk en Nederland. De aandelenportefeuille van de verzekeringsactiviteiten bedroeg 1,3 miljard. De reële-waardereserve van de verzekeringsactiviteiten met betrekking tot aandelen nam gedurende toe tot 170 miljoen (eind 2009: 129 miljoen) Vorderingen op klanten De vorderingen op klanten namen met 1,3 miljard af tot 69,1 miljard, vooral door de afname van 1,8 miljard aan uitstaande kredieten bij Property Finance. De neerwaartse trend in het marktvolume aan nieuwe Nederlandse woninghypotheken zette in door ( 3% ten opzichte van 2009). De portefeuille woninghypotheken van SNS Retail Bank groeide, ondersteund door de hoge retentiegraad, toch nog met 0,9 miljard. Indien rekening wordt gehouden met de verkoop van 0,9 miljard aan particuliere hypotheken aan de verzekeringsactiviteiten, bleef de portefeuille woninghypotheken van SNS Retail Bank op 49,3 miljard, in lijn met ultimo Het marktaandeel van SNS REAAL in nieuwe woninghypotheken daalde van 9,1% in 2009 tot 6,3%. De daling werd vooral veroorzaakt door een lagere productie van DBV hypotheken, waarvan het marktaandeel daalde van 1,2% tot 0,2%. Het marktaandeel van SNS Retail Bank was 6,1% in vergelijking met 7,9% over Van de daling van 1,8 miljard aan uitstaande kredieten bij Property Finance was 1,1 miljard toe te schrijven aan de internationale kredieten. Dit betrof vooral aflossingen, verkoop van leningen en verhoging van de voorzieningen. De rest was toe te rekenen aan aflossingen en verhoging van voorzieningen binnen de Nederlandse portefeuille. SNS REAAL Persbericht 17

18 3.4.4 Passiva Aan de passivazijde groeiden de spaartegoeden, met 3,0 miljard tot 27,4 miljard, vooral de constante toename gedurende het jaar bij ASN Bank en ook SNS Retail Bank droeg positief bij aan de groei. Ook de aanhoudende groei in de bankspaarproducten droeg hier aan bij. Deze stegen met 449 miljoen tot 703 miljoen ultimo. De totale spaarportefeuille, inclusief de mkbspaartegoeden die worden opgenomen onder overige schulden aan klanten, bedroeg eind 31 miljard. De participatiecertificaten en achtergestelde schulden namen met 413 miljoen toe tot miljoen. Dit hield verband met een lower Tier 2-uitgifte van 500 miljoen met het oog op toekomstige aflossingen van huidige financieringen en terugkoop. De omvang van de schuldbewijzen nam met 1,5 miljard af doordat het bedrag aan aflossingen hoger lag dan het totaal aan uitgifte van senior en covered bonds en securitisatiepapier Marktrisico bankactiviteiten Gedurende het eerste halfjaar van daalde de rentecurve. Dit werd gevolgd door een sterke stijging in de laatste maanden van. De duration van het eigen vermogen is een belangrijke maatstaf voor het renterisico, die aangeeft hoe gevoelig de marktwaarde van het eigen vermogen is voor parallelle verschuivingen in de rentecurve. Gedurende het tweede halfjaar van werd de duration van het eigen vermogen laag gehouden, om de gevoeligheid van de marktwaarde van het eigen vermogen voor rentestijgingen te verminderen. Per eind bedroeg de duration van het eigen vermogen 2,3 (eind 2009: 6,2). De gemiddelde Value-at-Risk (VaR), met een betrouwbaarheid van 99%, kwam in uit op 288 miljoen. Eind bedroeg de VaR 173 miljoen (eind 2009: 433 miljoen). Passend bij ons risicoprofiel houdt SNS Bank slechts een betrekkelijk kleine handelsportefeuille aan. De totale VaR-limiet is in overeenstemming met het profiel op 2,4 miljoen vastgesteld, met een betrouwbaarheidsinterval van 99% op dagbasis. Gedurende werd weinig gebruikt gemaakt van de limiet. Voor de Earnings at Risk (EaR) werd in een verbeterde methodiek ingevoerd, waarin de toegenomen volatiliteit in de rentepercentages wordt weerspiegeld. Het betrouwbaarheidsinterval is daarbij opgehoogd van 95% tot 99%. In bedroeg de gemiddelde EaR 15 miljoen en eind 11 miljoen (eind 2009: 30 miljoen) Marktrisico verzekeringsactiviteiten In werd de beheersing van de solvabiliteit bij de verzekeringsactiviteiten verder verbeterd. Dit werd gerealiseerd door de aankoop van rentederivaten, mutaties in de vastrentende portefeuille en de aankoop van aandelenderivaten. Bij de verzekeringsactiviteiten wordt gebruik gemaakt van een Value-at-Risk benadering om het renterisico en andere ALMrisico s te beheersen. De Value-at-Risk, waarin met alle marktrisico s rekening wordt gehouden, wordt uitgedrukt als percentage van de marktwaarde van het eigen vermogen. De VaR bedroeg eind ,0%, met een betrouwbaarheidsinterval van 99% en een interne limiet van 40%. Begin werd de Value-at-Risk benadering verder aangepast aan de richtlijnen van Solvency II, wat leidde tot een herberekende Value-at-Risk van 32,0% eind 2009, met een betrouwbaarheidsinterval van 99,5% en een gewijzigde interne limiet van 45%. De Value-at-Risk steeg tot 45,7% eind en was daarmee licht hoger dan de interne limiet. In het tweede halfjaar van werd bij de verzekeringsactiviteiten een stresstest uitgevoerd voor het IMF. Daarnaast namen de verzekeringsactiviteiten deel aan de QIS5-exercitie, als onderdeel van de invoering van Solvency II. De uitkomsten van de stresstest en de QIS5-studies bevestigden het gematigde profiel van de verzekeringsactiviteiten met betrekking tot marktrisico s. De solvabiliteit van de verzekeringsactiviteiten is gevoelig voor veranderingen in rentestanden, kredietrisico-opslagen en aandelenkoersen. De rentegevoeligheid veranderde in door de aankoop van rentederivaten, veranderingen in de looptijd van de vastrentende portefeuille en een gewijzigde rentecurve. De posities in staatsobligaties zonder AAA-rating, met name in Zuid-Europese overheidsschulden, werden afgebouwd. Hierdoor daalde de gevoeligheid voor kredietrisico-opslagen van staatsobligaties. Door de aankoop van aandelenderivaten werd de gevoeligheid voor aandelenkoersen teruggebracht. SNS REAAL Persbericht 18

19 De tabel hierna geeft een overzicht van de belangrijkste marktgevoeligheden van de verzekeringsactiviteiten: Tabel 10: MARKTGEVOELIGHEID SOLVABILITEIT DNB-Solvabiliteitspercentage (%) December Rente -1% 1-20 Rente +1% 5 Kredietrisico-opslag bedrijfsobligaties +0,5% -12 Kredietrisico-opslag staatsobligaties +0,5% -5 Aandelenkoersen -10% -2 1) De gevoeligheid voor renteveranderingen is gebaseerd op de rentecurve per jaareinde. Het verloop van de rentecurve kan van invloed zijn op de gevoeligheid. SNS REAAL Persbericht 19

20 4 SNS Retail Bank Tabel 11: SNS RETAIL BANK In miljoenen euro s 2009 Mutatie Resultaat 2 e halfjaar 1 e halfjaar Rentemarge % Netto provisie en beheervergoedingen % Resultaat uit beleggingen % Resultaat financiële instrumenten % 12-3 Overige operationele opbrengsten 1 1 Totaal baten % Bijzondere waardeverminderingen vorderingen % Overige waardeverminderingen % 4 Totaal operationele lasten % Totaal lasten % Resultaat voor belastingen % Belastingen % Belang van derden 1 Netto resultaat over de periode % Incidentele posten -40 Gecorigeerd netto resultaat over de periode % Efficiencyratio 61,7% 67,5% 61,1% 62,3% Bijzondere waardeverminderingen vorderingen als percentage van bruto vorderingen op klanten 1 0,15% 0,16% 0,16% 0,14% Risicogewogen activa Basel I % Spaargelden % Leningen en vorderingen op klanten % ) Halfjaarcijfers zijn berekend op jaarbasis voor vergelijkingsdoeleinden HOOFDPUNTEN SNS RETAIL BANK Aanzienlijke stijging nettowinst tot 162 miljoen (+35%). Sterke groei van de rentemarge, waardoor kwaliteit van baten verbetert. Hogere marge bij zowel hypotheken als sparen. Lagere operationele lasten door nieuwe distributiestrategie: efficiency ratio verbetert naar 61,7%. Opwaartse trend in marktaandeel sparen. SNS REAAL Persbericht