Het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis. Dit was het nieuws

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis. Dit was het nieuws"

Transcriptie

1 Het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis Dit was het nieuws Populair jaarbericht 2011

2

3 1 Het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis Populair jaarbericht 2011

4 2 NKI-AVL Inhoud Het NKI-AVL: Center of Excellence 3 Prijzen, bijzondere subsidies en benoemingen 6 Betrokken bij het NKI-AVL 21 In de media 25 Patiëntenzorg 28 Research 42 Jezelf ontwikkelen in een lerende organisatie 52 Deskundigheidsbevordering 60

5 Populair jaarbericht Het NKI-AVL: Center of Excellence Onderzoek en behandeling van kanker samen onder één dak: daarin is het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (NKI-AVL) uniek in Nederland. Het instituut, dat bestaat uit een wetenschappelijk onderzoekslaboratorium en een gespecialiseerde kliniek, heeft koningin Beatrix als beschermvrouwe. Het NKI is een Center of Excellence; een topinstituut dat zowel nationaal als internationaal wordt erkend en waar baanbrekend onderzoek plaatsvindt. Patiënten krijgen in het AVL de beste behandeling die momenteel beschikbaar is.

6 4 NKI-AVL De hoogste kwaliteit bieden in zorg, onderzoek en onderwijs, dat is wat het NKI-AVL als Center of Excellence nastreeft. Dagelijks zetten ruim medewerkers zich hiervoor in. We werken samen met academische ziekenhuizen, universiteiten en wetenschappelijke onderzoeksinstituten in binnen- en buitenland. De kerntaken van het NKI-AVL zijn: Onderzoek; Patiëntenzorg; Onderwijs. Onderzoek Het wetenschappelijk onderzoek beweegt zich op een breed gebied dat fundamentele biologische vraagstellingen, translationeel en klinisch onderzoek, fysica, epidemiologie en psychosociaal onderzoek omvat. De ambitie is onderzoek verrichten op internationaal topniveau. Patiëntenzorg De patiëntenzorg van het NKI-AVL houdt in: patiëntenscreening, diagnostiek, behandeling, verpleging en verzorging van patiënten, gericht op het voorkomen en bestrijden van kanker. Hoge kwaliteit, het ontwikkelen van nieuwe behandelmethoden, het verbeteren van bestaande methoden en het bieden van persoonlijke en betrokken zorg staan daarbij voorop.

7 Populair jaarbericht Onderwijs Deskundigheid op het terrein van de kankerbestrijding ook buiten het instituut bevorderen door het overdragen van kennis en het opleiden van artsen, onderzoekers, laboranten, verpleegkundigen en andere werkers in de oncologie loopt als een rode draad door al onze activiteiten.

8 6 NKI-AVL Prijzen, bijzondere subsidies en benoemingen Prijzen en bijzondere subsidies De inzet en deskundigheid van onze medewerkers bleef ook in 2011 niet onopgemerkt. We zijn trots op de prijzen, bijzondere subsidies en benoemingen die hun ten deel vielen. Enkele voorbeelden: ERC Advanced Grant voor prof. dr. Bas van Steensel De European Research Council (ERC) heeft in november 2011 een Advanced Grant van 2,5 miljoen euro toegekend aan Bas van Steensel van het NKI-AVL. De ERC is een Europese organisatie die jaarlijks grants toekent aan de beste wetenschappers in Europa. Van Steensel gaat de grant gebruiken om de principes op te helderen van de verpakking van het genoom in chromatine. Eind 2010 baarde zijn onderzoeksgroep opzien met een artikel in Cell, waarin zij erin slaagden om in kaart te brengen hoe alle erfelijke informatie van een organisme (in dit geval de fruitvlieg) verpakt zit. Zij onderscheidden vijf soorten verpakkingsmateriaal, namelijk geel, rood, zwart, blauw en groen chromatine, die allemaal een eigen taak hebben. Van Steensels groep kwam erachter dat een van deze vijf soorten, namelijk zwart chromatine, in alle onderzoeken wereldwijd tot nu toe grotendeels over het hoofd was gezien. Dit was des te opmerkelijk, aangezien deze soort bijna de helft van het DNA verpakt, en vraagt uiteraard om meer onderzoek. Dankzij de ERC is dit nu mogelijk.

9 Populair jaarbericht Internationale prijs voor samenwerking in strijd tegen darmkanker Geen enkele tumor is hetzelfde en niet elk medicijn werkt bij elke patiënt even goed. Het NKI-AVL doet al jaren onderzoek naar wat personalized medicine genoemd wordt, de zoektocht naar een therapie op maat waarbij de patiënt die behandeling of combinatie van behandelingen krijgt die werkt, waar hij of zij dus echt beter van wordt. Eind 2010 besloot AstraZeneca eveneens dat personalized medicine het vinden van de juiste medicijnen met behulp van biomarkers de toekomst heeft. Zij ging daarom een unieke samenwerking aan met Agendia, een spin-off bedrijf van het NKI gespecialiseerd in molecular diagnostics, en het NKI-AVL, dat de nodige kennis in huis heeft op het gebied van functional genomics en system biology. Dat deze drie partners elkaar uitstekend aanvullen, wordt bevestigd door de jury van de jaarlijkse Scrip Awards, die in 2011 de Scrip Best Partnership Alliance Award aan hen uitreikte.

10 8 NKI-AVL De hoop is dat een betere, meer individuele behandeling van darmkanker, waarbij de verschillende typen kunnen worden herkend en kunnen worden gekoppeld aan de juiste behandeling (medicijnen die nu al op de markt zijn), zo een stuk dichterbij komt. Dr. Huib Ovaa wint Gouden KNCV Medaille 2011 De Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging (KNCV) heeft Huib Ovaa, groepsleider Celbiologie van het NKI-AVL, van het NKI-AVL in december de Gouden Medaille 2011 toegekend. Dit is de prijs voor de meest veelbelovende jonge chemicus.

11 Populair jaarbericht Prof. dr. Ton Berns ontvangt Josephine Nefkens prijs In november 2011 kreeg Ton Berns de Josephine Nefkens prijs uitgereikt. Ton Berns kreeg de prijs voor zijn baanbrekend onder zoek naar genetische oorzaken van kanker in door hem gemaakte muizenmodellen. Deze bootsen kanker bij de mens nauwkeurig na. Zijn ingenieuze modellen verruimen de mogelijkheden voor onder zoek naar nieuwe moleculaire behandelingsstrategieën voor kankerpatiënten.

12 10 NKI-AVL Een half miljoen voor translationeel onderzoek In mei 2011 werd bekend dat KWF Kankerbestrijding een subsidie van bijna een half miljoen heeft toegekend aan nucleair genees kundige dr. Wouter Vogel, in een samenwerkingsverband met collega s van het VUmc en het UMC Utrecht. Zij doen translationeel onderzoek naar recidief schildkliercarcinoom. De verwachting is dat bij deze patiënten tumorlocaties beter gedetecteerd en gekarakteri seerd zullen worden met behulp van functionele beeldvorming, bestaande uit een nieuwe combinatie van Jodium-124-PET/CT- en FDG-PET/CT-scans. Ceronco wint Investors Forum In 2011 is een NKI-AVL spin-off bedrijfje opgericht, genaamd Ceronco, dat gepatenteerde technologie gaat toepassen. Ceronco richt zich op het vergroten van de effectiviteit van middelen tegen kanker, zoals chemotherapie (onderzoeksgroep Verheij). Voor het succes van deze medicijnen is het van belang dat ze de kern van de

13 Populair jaarbericht tumorcel bereiken. Door het moeilijk doordringbare celmembraan van tumorcellen is dit echter vaak lastig en de medicijnen die nu op de markt zijn, kunnen dit vaak onvoldoende. Met behulp van de techniek van Ceronco wordt het membraan zo gemoduleerd dat de doorlaat baarheid wordt vergroot en de opname van de medicijnen wordt verbeterd. In december 2011 won Ceronco het Investors Forum op het Dutch Life Sciences & Health Conference. Prof. dr. Gemma Kenter krijgt Corrie Hermann prijs De Vereniging van Nederlandse Vrouwelijke Artsen (VNVA) heeft in maart 2011 de Corrie Hermann Prijs toegekend aan gynaecoloog Gemma Kenter. De VNVA kent de prijs periodiek toe aan vrouwe lijke artsen die zich binnen hun werk profileren en daarmee bijdragen aan de realisering van de doelstellingen van de vereniging.

14 12 NKI-AVL Vici-subsidie voor prof. dr. Reuven Agami In februari 2011 is bekendgemaakt dat de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) een vici-subsidie heeft toegekend aan NKI-AVL-onderzoeker Reuven Agami. Met behulp van deep sequencing zal Reuven Agami fouten in de productie van ei witten ontrafelen. Via deze nieuwe techniek kan Agami nauw - k eurig meten en volgen hoe het proces van eiwitproductie in cellen verloopt, met name de translatie van messenger-rna (mrna) naar de eiwitten. Voor zijn onderzoek maakt hij gebruik van verschillende cellijnen afkomstig van gezond weefsel en weefsel van kankerpatiënten. Agami is vooral geïnteresseerd of het translatieproces anders verloopt in kankercellen, en in dat geval, welke genen daarvoor verantwoordelijk zijn. In totaal hebben slechts vijf biomedische wetenschappers in 2011 een vici-subsidie mogen ontvangen. Aan de subsidie is een bedrag van 1,5 miljoen euro verbonden, bestemd voor vijf jaar onderzoek. EU-project voor afdeling Radiotherapie In april 2011 werd bekend dat er een EU-subsidie van acht miljoen euro werd toegekend aan prof. dr. Harry Bartelink en dr. Coen Rasch. Deze subsidie is bedoeld voor een translationeel en klinisch project dat tot doel heeft individuele behandelingen te ontwikkelen op basis van tumor biomarkers en beeldgestuurde radiotherapie voor hoofd-hans- en longkanker. Naast het NKI-AVL participeren tien andere Europese partners waaronder Maastro.

15 Populair jaarbericht Stella Mook wint Antoni van Leeuwenhoekprijs De Antoni van Leeuwenhoekprijs 2011 is naar radiotherapeut in opleiding Stella Mook gegaan. In april 2011 promoveerde zij cum laude op onderzoek gedaan in het NKI-AVL. Zij evalueerde onder meer een veelgebruikte voorspellende test bij borstkanker, de Mammaprint. Dit is een test die aan de hand een zogenaamd 70-genenprofiel per individuele borstkankerpatiënt kan voorspellen hoe hoog het risico is dat de ziekte terugkeert. Aan de hand hiervan kan een vervolgbehandeling worden bepaald. Naast de Antoni van Leeuwenhoekprijs ontving Mook voor haar proefschrift, getiteld Prognostic factors in breast cancer: one fits all?, in november 2011 ook de prijs voor het beste oncologieproefschrift van het jaar.

16 14 NKI-AVL Prof. dr. Wim van Harten gekozen tot president OECI Wim van Harten, lid Raad van Bestuur, is in juni 2011 gekozen tot voorzitter van de Organisation of European Cancer Institutes (OECI). Hij zal deze functie voor drie jaar bekleden. De OECI telt zo n 75 leden vanuit heel Europa en is gevestigd in Brussel. NKI-AVL sleept twee EMBO Long-Term Fellowships in de wacht In het najaar van 2011 werd bekend dat de jonge internationale onderzoekers Ilana Berlin uit de groep van prof. dr. Jacques Neefjes en Hayley Moore uit de groep van prof. dr. Reuven Agami een prestigieuze EMBO Long-Term Fellowship hebben binnengesleept. De European Molecular Biology Organization (EMBO) is een leidende Europese organisatie op het gebied van de life sciences, die zowel jonge als gevestigde onderzoekers met talent op weg helpt. Onderzoeker Berlin richt zich op het proces van deübiquitinatie, het omgekeerde van ubiquitinatie, het proces waarbij

17 Populair jaarbericht eiwitten gemodificeerd worden met ubiquitine, iets waar het lab van Neefjes internationaal bekend om staat. Moore houdt zich bezig met DNA-schaderespons: hoe reageert het DNA op een beschadiging van buitenaf? Zij bestudeert de kleine RNA-verbindingseiwitten, die hierbij een rol spelen. Het EMBO Long-Term Fellowship maakt het voor beide onderzoekers eenvoudiger om hun eigen experimenten te doen. Erik van Muilekom gekozen tot president Elect van EONS De European Oncology Nursing Society (EONS) heeft Erik van Muilekom, verpleegkundig specialist in NKI-AVL, in september 2011 benoemd tot president Elect. Hij zal in het NKI-AVL 2013 president worden.

18 16 NKI-AVL EONS is een Europese organisatie die zich inzet voor goed opgeleide, scherpzinnige en bekwame oncologieverpleegkundigen. De kracht is gelegen in samenwerking met en tussen nationale verenigingen voor oncologieverpleegkundigen, patiëntenorganisaties en partners op politiek niveau binnen Europa. Samen werking en uitwisselen van expertise heeft een positieve invloed op de kwaliteit van de oncologische zorg. Erepenning voor prof. dr. Frans Hilgers Vanwege zijn verdiensten op het gebied van hoofd-halstumoren heeft Frans Hilgers in januari 2011 de erepenning van de Nederlandse Werkgroep Hoofd Hals Tumoren ontvangen. Het is een zichtbare blijk van waardering voor zijn jarenlange verdiensten binnen zijn vakgebied.

19 Populair jaarbericht Benoemingen Wijziging samenstelling lid Raad van Toezicht Voormalig minister-president Jan Peter Balkenende trad op 19 mei 2011 toe tot de Raad van Toezicht van het NKI-AVL. Balkenende, die tijdens een uitgebreid introductiebezoek onder de indruk was van zowel de werkwijze als de kwaliteit van het instituut, zal zich samen met de andere leden van de Raad van Toezicht inzetten de groeiambitie van het NKI-AVL te realiseren. In 2011 is de voorzitter van de Raad van Toezicht, de heer Wim Kok, teruggetreden en opgevolgd door de heer Tom de Swaan die reeds deel uitmaakt van de Raad van Toezicht.

20 18 NKI-AVL Prof. dr. René Medema volgt prof. dr. Ton Berns op Na 12 jaar het voorzitterschap van de Raad van Bestuur van het NKI-AVL te hebben vervuld, trad Ton Berns met ingang van 1 januari 2012 terug als voorzitter van de Raad van Bestuur en directeur Wetenschapsbeleid. René Medema is benoemd als opvolger. Medema is geen onbekende in het instituut; van 2001 tot 2005 was hij werkzaam als groepsleider in het NKI-AVL. Per 1 oktober trad hij in dienst. De eerste maanden gebruikte hij voor een nadere kennismaking met het instituut. Per 1 januari 2012 nam hij formeel de bestuurstaken van Ton Berns over.

21 Populair jaarbericht Prof. dr. Ludi Smeele bijzonder hoogleraar Maxillo-faciale Oncologie De Universiteit van Amsterdam (UvA) heeft hoofd-halschirurg Ludi Smeele in oktober 2011 benoemd tot bijzonder hoogleraar Maxillo-faciale Oncologie. De maxillo-faciale oncologie behelst het onderzoek naar (de behandeling van) verschillende kankervormen die het mondkaak-aangezichtsgebied aantasten.

22 20 NKI-AVL Koninklijke onderscheidingen Eind april 2011 kreeg aangezichtsprotheticus Ruud Fontijn een lintje uitgereikt uit handen van burgemeester Eberhard van der Laan. Hij is benoemd tot Ridder in de orde van Oranje Nassau. De reden voor de benoeming is zijn grote en innovatieve rol bij de revalidatie van patiënten met kanker in het Hoofd-Halsgebied. Op 22 juni 2011 heeft burgemeester Hoekema van de gemeente Wassenaar een koninklijke onderscheiding uitgereikt aan mevrouw Smeets-Roos, lid van de Raad van Toezicht van het NKI-AVL. Zij is benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

23 Populair jaarbericht Betrokken bij het NKI-AVL Jaarlijks bezoeken duizenden mensen het NKI-AVL als patiënt, als bezoeker of in een andere hoedanigheid. De betrokkenheid bij ons instituut is groot en velen willen die betrokkenheid tonen. Ze organiseren een inzamelingsactie, worden vaste donateur, of nemen het instituut op in hun testament. We noemen hier enkele voorbeelden. KWF Kankerbestrijding en NKI AVL samen in fondsenwerving Sinds 11 juli 2011 zijn het NKI-AVL en KWF Kankerbestrijding een structurele samenwerking gestart om gezamenlijk fondsen te werven. Met de officiële ondertekening is de oprichting van het NKI-AVL Fonds geformaliseerd. Door krachten te bundelen ontstaat er voor beide partijen een voordeel. Het NKI-AVL kan gebruik maken van de kennis, ervaring en diensten van KWF Kankerbestrijding. KWF Kankerbestrijding kan profiteren van de binding die donateurs ervaren met hun ziekenhuis. Tonnen voor prostaatonderzoek door snordragers Elk jaar in de maand november vraagt Movember aan mannen over de hele wereld om hun snor te laten groeien met als doel geld in te zamelen voor de gezondheid van de man.

24 22 NKI-AVL Liefst Movemberdeelnemers deden in 2011 mee om geld in te zamelen voor prostaatonderzoek in het NKI-AVL. De inzamelingsactie van deze snorrendragers heeft in totaal ,- opgeleverd. Benefietgala met veiling levert euro op Op donderdag 31 maart 2011 organiseerde de stichting Pixels tegen Darmkanker een benefietgala op Schiphol. In totaal waren er 230 genodigden die konden bieden tijdens een veiling. De opbrengst van het benefietgala, in totaal ,-, komt ten goede aan darmkankeronderzoek onder leiding van dr. Victor Verwaal, chirurg in het NKI-AVL. Tijdens de avond gaf Verwaal een presentatie over het belang van dit onderzoek. Het onderzoek heeft als doel om aan de hand van iemands genen darmkanker vroegtijdig te kunnen opsporen, behandelen en controleren.

25 Populair jaarbericht Dam tot Dam groot succes voor deelnemers NKI-AVL Fonds In de stromende regen en met onweer hebben 200 deelnemers van de Dam tot Dam loop op 18 september 2011 voor het NKI-AVL Fonds geld opgehaald. Moe, nat, maar voldaan kwamen zij uiteindelijk over de streep. Met hun actie hebben de lopers ,- ingezameld voor het NKI-AVL Fonds. Mooie opbrengst uit veiling en collecte Op 27 januari 2011 vond in het NKI-AVL een veiling plaats van de schilderijen van Inge Slier. Naast deze veiling werd ook een geld inzameling gehouden. De opbrengst van deze inzameling is door Sparco International verdubbeld. Het totaalbedrag van ,- werd op 22 maart 2011 overhandigd aan internist Gabe Sonke en gynaecoloog Marc van Beurden Dit geld zal worden besteed aan het onderzoek naar eierstokkanker.

26 24 NKI-AVL [foto Antoni 2012 nr 1, blz ] Vrienden en donateurs Het NKI-AVL is grote dank verschuldigd aan al diegenen die het kankeronderzoek steunen met hun giften of door middel van het lidmaatschap van onze vriendenstichting. In 2011 steunden ruim 6500 Vrienden en donateurs ons instituut. Vrijwilligers Een bijzondere plaats in de organisatie hebben de vrijwilligers. Zij zijn van onschatbare waarde voor onze organisatie. Zij helpen patiënten, familie en vrienden tijdens een bezoek aan ons ziekenhuis door een luisterend oor te bieden, dat extra beetje aandacht en door extra faciliteiten te creëren.

27 Populair jaarbericht In de media De afdeling PR&Voorlichting krijgt veel verzoeken van de media om mee te werken aan tv- en radio-uitzendingen en artikelen in tijdschriften en dagbladen. Soms op initiatief van media zelf, een andere keer naar aanleiding van persberichten van het NKI-AVL. Enkele voorbeelden: Overleven met Kanker In 2011 werd in het NKI-AVL de serie Overleven met Kanker geproduceerd. De serie bestond uit acht afleveringen die in het najaar werden uitgezonden. Het programma werd goed gewaardeerd. Met gemiddeld kijkers stond het programma iedere week in de top 10 van de best bekeken programma s en was het op Nederland 1 om uur zelfs het best bekeken programma.

28 26 NKI-AVL Ook de live chatsessies die iedere week na afloop van de serie te zien waren via liepen goed. Iedere week kwamen er veel kijkersvragen binnen die door een van onze specialisten, samen met een medewerker van KWF werden beantwoord. Nachtwerk en borstkanker Het NKI-AVL is in 2011 een onderzoek gestart naar de mogelijke relaties tussen het beroep en de gezondheid van (voormalig) verpleegkundigen. Deze Nightingale Studie wordt uitgevoerd in samenwerking met het Institute for Risk Assessment Sciences van de Universiteit Utrecht. De start van het onderzoek kreeg veel media-aandacht. De onderzoekers willen met dit landelijke onderzoek nagaan of op de lange termijn bepaalde ziekten en gezondheidsproblemen vaker, of juist minder vaak voorkomen bij deelnemers die bepaalde blootstellingen op het werk (of in de leefomgeving) hebben gehad in vergelijking tot deelnemers die zulke blootstellingen niet hebben gehad. Er zal onder meer gekeken worden naar het werken met bepaalde apparatuur zoals MRI of röntgenapparatuur, het in aanraking komen met medicijnen zoals cytostatica en nacht werk. Voorbeelden van ziekten en gezondheidsproblemen die in deze studie onderzocht zullen worden zijn hart- en vaatziekten, kanker en neurologische aandoeningen.

29 Populair jaarbericht Aanleiding voor het onderzoek is dat er nog veel onduidelijkheid bestaat over de mogelijke relaties tussen beroepsmatige blootstellingen en de gezondheid van (voormalig) verpleeg kundigen. Borstkankermaand Voorafgaand aan de borstkankermaand in oktober 2011 benaderden diverse media het NKI-AVL. Verschillende specialisten op het gebied van borstkanker verschenen in populaire media. Veilig zonnen In juli 2011 werkte dermatoloog Wietze van der Veen mee aan een aantal mediaverzoeken over huidkanker. Onder andere BNR Radio besteedde aandacht aan zonnen en huidbescherming. Specialisten van het NKI-AVL werkten mee aan een diversiteit aan onderwerpen zoals pijnbestrijding bij kanker (Plus magazine), de PDT-behandeling, centralisatie van kankerzorg (NOS, Radio 1), uitleg oorzaak mesothelioom (Kassa), de TIL-studie (BNR Gezond), het OMEGA onderzoek (Santé), melanomen (Plus), gelaatsprothetiek (Net5).

30

31 Patiëntenzorg

32 30 NKI-AVL Patiëntenzorg Het NKI-AVL profileert zich als integraal kankercentrum waar hoogstaande patiëntenzorg wordt geleverd. Speerpunten zijn melanoomchirurgie, hoofd-halschirurgie, HIPEC, image guided radiotherapy en de behandeling van mamma-, long-, prostaat- en blaascarcinoom. Daarnaast zet het NKI-AVL zich in om resultaten uit de translationele en fundamentele research zo snel mogelijk uit te testen in een klinische setting. Het zal daarbij steeds meer gaan om combinaties van behandelingen, veelal in multidisciplinaire specialistenteams. Patiëntenzorg in cijfers erkende bedden waarvan dagbehandelingsbedden operatiekamers 6 6 bestralingstoestellen spreekuurkamers polikliniek polikliniekbezoeken second opinions operatieve verrichtingen klinisch en poliklinisch opnamen dagverpleging inclusief cytostatica verpleegdagen gemiddelde verpleegduur 6,3 5.9 bestralingssessies brachytherapie

33 Populair jaarbericht In beweging Er is veel beweging in de ziekenhuiswereld. Er wordt steeds meer concurrentie ingevoerd, zorgverzekeraars wordt gevraagd de zorg - vraag te sturen door scherper in te kopen, en weten schappelijke verenigingen van medisch specialisten en inspectie nemen maatregelen om complexe zorg te concentreren. Dit alles om de kwaliteit van de zorg te verbeteren en de efficiency te verhogen. Deze ontwikkelingen hebben uiteraard ook gevolgen voor het NKI-AVL. Het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis heeft landelijk gezien op veel tumorgebieden een toppositie en wil die waar mogelijk verstevigen. Veel instellingen spreken over taakverdeling en het concentreren van hun oncologie. Samenwerking tussen andere ziekenhuizen die tot kankercentrumvorming leidt, juicht het NKI-AVL toe. Steeds vaker wordt het NKI-AVL door ziekenhuizen benaderd om over samenwerking te spreken. Daarbij is wel als

34 32 NKI-AVL voorwaarde gesteld dat deze ziekenhuizen aan de kwaliteitscriteria voor oncologische multidisciplinaire behandeling voldoen die door het AVL gehanteerd worden. Nastreven van groei op locatie staat voorop en gezien de sterke toename van patiënten is daarom een uitbreidingsplan opgesteld Dit is een investering van in totaal zo n 52 miljoen euro, die voor tweederde uit bouwkundige infrastructuur en voor een derde uit medische apparatuur bestaat en in 2014 afgerond moet zijn. Ons doel is om ook in de toekomst als Comprehensive Cancer Center van voldoende omvang nationaal en internationaal een vooraanstaande rol te kunnen blijven spelen. Medewerkers en patiënten rekenen daar op. AVL en UMC Utrecht bundelen krachten Het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis en het Universitair Medisch Centrum Utrecht onderzoeken de haalbaarheid van een nieuwe organisatie met landelijke uitstraling op voor diagnostiek, behandeling en onderzoek van alle oncologische aandoeningen. Hiertoe is een intentieverklaring ondertekend op maandag 3 oktober Naast het bestaande Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis in Amsterdam wordt onderzocht of de nieuwe organisatie een locatie op het Science Park Utrecht naast het UMC Utrecht kan krijgen. Door de kennis en kunde van het AVL en het UMC Utrecht te bundelen, onder andere met unieke technieken voor beeldgestuurde oncologische interventies, ontstaat een nieuw gespeciali seerd instituut dat tot de wereldtop zal gaan behoren.

35 Populair jaarbericht Samenwerkingsovereenkomst met St. Jansdal ziekenhuis in Harderwijk en MC Zuiderzee in Lelystad Het AVL heeft in 2011 een overeenkomst ondertekend met het St. Jansdal ziekenhuis waarin wordt afgesproken dat de zorg van patiënten met kanker in Harderwijk zoveel mogelijk voldoet aan de kwaliteits criteria zoals die in het AVL gelden. De samenwerking betekent concreet dat voor de start van de behandeling, artsen van het AVL samen met artsen van St. Jansdal de juiste behandeling zullen bepalen. Patiënten waarvoor een meer complexe behandeling noodzakelijk is, worden doorverwezen naar het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis in Amsterdam. De samenwerking is ingegaan op 1 januari Eenzelfde intentieverklaring is getekend met het MC Zuiderzee ziekenhuis in Lelystad. Het belangrijkste doel is te onderzoeken hoe een samenwerking op het gebied van oncologie vorm gegeven kan worden. Patiënten met uitgezaaide dikkedarmkanker sneller geholpen Patiënten met dikkedarmkanker met uitzaaiingen in de buik kunnen sneller geopereerd worden. Daartoe heeft de Van Leeuwen hoek Kliniek in 2011 een samenwerking afgesloten met het VUmc. Patiënten met dikkedarmkanker met uitzaaiingen in de buik komen veelal in aanmerking voor een zogenaamde HIPEC-behandeling. Na introductie van de HIPEC is deze geleidelijk gestegen tot een overleving van vijf jaar bij 50 procent van de patiënten mits het is gelukt om alle zichtbare tumoren te verwijderen. Het NKI-AVL was het eerste instituut in Nederland waar de HIPEC werd toegepast.

36 34 NKI-AVL Inmiddels zijn er meerdere ziekenhuizen waar deze behandeling wordt uitgevoerd. Het team van specialisten dat in het VUmc deze operatie zal uitvoeren, wordt opgeleid door NKI-AVL chirurg dr. Vic Verwaal. Er worden in Nederland 150 patiënten per jaar door middel van de HIPEC behandeld. Door de capaciteitsuitbreiding stijgt dat naar 170. Kwaliteitskeurmerk OECI Het NKI-AVL heeft als eerste ziekenhuis in Nederland het kwaliteitskeurmerk ontvangen van de Organisation of European Cancer Institutes (OECI). Het NKI-AVL is gekwalificeerd als Comprehensive Cancer Center, wat aangeeft dat oncologische zorg en research samenhangend en op hoog niveau worden aangeboden.

37 Populair jaarbericht Satellietvestiging radiotherapie Spaarne Ziekenhuis Vanwege een landelijke groei van drie tot vijf procent van het aantal radiotherapiebehandelingen per jaar door onder andere vergrijzing en de toename van de incidentie, ziet het NKI-AVL zich genoodzaakt het radiotherapiecentrum uit te breiden. Om die reden realiseert het NKI-AVL een satellietvestiging van de afdeling radiotherapie op het terrein van het Spaarne Ziekenhuis. Naar verwachting zal de eerste patiënt begin 2013 in Hoofddorp worden bestraald.

38 36 NKI-AVL NKI-AVL en Stichting Roparun Centra tekenen intentieverklaring Op 19 december 2011 hebben de Stichting Roparun Centra en het NKI- AVL een intentieverklaring ondertekend. Het belang van een goede infrastructuur voor de nazorg en revalidatie van kankerpatiënten wordt hiermee onderstreept. Aanbod van een breed multidisciplinair aanbod onder één dak moet toekomstig een aantoon bare bijdrage leveren aan de kwaliteit van leven tijdens en na de behandeling. De mogelijkheid om hiertoe een gezamenlijke revalidatie-unit op het terrein van het NKI-AVL te realiseren wordt concreet onderzocht. Revalidatieprogramma voor Hoofd-Hals Kanker Het is het NKI-AVL in 2011 gelukt om als eerste ziekenhuis in Nederland een geïntegreerd revalidatieprogramma voor patiënten met hoofd-halskanker te ontwikkelen en dit direct erkend te krijgen door de zorgverzekeraars Agis en Achmea. Dit programma is door artsen en paramedici van het NKI-AVL ontwikkeld in nauwe samenwerking met revalidatieartsen van Reade, centrum voor revalidatie en reumatologie te Amsterdam, in het kader van een door de zorgverzekeraars bekostigd zorgvernieuwingsproject. CZ publiceert lijst zorgverleners blaasverwijderingsoperatie Eind mei 2011 publiceerde zorgverzekeraar CZ een lijst met de beste en slechtste zorgverleners als het gaat om blaasverwijderings operaties. Het NKI-AVL behoort volgens CZ tot de beste twee.

39 Populair jaarbericht Bewustwording neuro-endocriene tumoren (NET) In Nederland komen er elk jaar ongeveer 700 nieuwe NETpatiënten bij; dit aantal stijgt gestaag. Omdat de symptomen voor deze vorm van kanker vaak pas in een laat stadium worden herkend, hebben verschillende ziekenhuizen de handen ineengeslagen om meer bewustwording te creëren. De stichting NET-groep heeft in samenwerking met het NKI-AVL een voorlichtingsfilm ontwikkeld en op 10 november 2011 was het World NET Cancer Awareness Day. De samenwerking met de stichting NET-groep heeft o.a. geleid tot onderzoek in het NKI-AVL naar delay in diagnosestelling. Dit soort onderzoeken zijn van belang om in de toekomst programma s te kunnen ontwikkelen die de bewustwording rond deze kankersoort verhogen. Borstkankervereniging feliciteert NKI-AVL BVN feliciteert in september 2011 het NKI-AVL met het voldoen aan de basiseisen van goede zorg in de Monitor Borstkankerzorg. De monitor laat zien hoe de zorg in ziekenhuizen is georganiseerd. Door de feitelijke ziekenhuisinformatie te combineren met patiënt ervaringen is het een uniek instrument. Borstkankervereniging Nederland (BVN) heeft de criteria van de Monitor Borstkankerzorg in 2011 aangescherpt. Door deze jaarlijkse aanscherping wil BVN een impuls geven om kwaliteit van borstkankerzorg, vanuit patiëntperspectief, te verbeteren.

40 38 NKI-AVL Patiëntveiligheid Het NKI-AVL besteedt veel aandacht aan patiëntveiligheid. De implementatie van het Veiligheidsmanagementsysteem (VMS) gaat gepaard met communicatieactiviteiten die vooral gericht zijn op bewustwording. Zo is ook in 2011 weer een Veiligheidskrant voor medewerkers verschenen. Daarnaast is er in november een symposium georganiseerd met als titel Time-out voor veiligheid. Medewerkers kregen presentaties over calamiteitenrapportage, complicatieregistratie, vermijdbare sterfgevallen, de SURPASSchecklist en het veilig voorschrijven van medicatie. Eind 2011 vond een audit plaats in het kader van de VMS-accreditatie die nagestreefd wordt. In totaal zeven auditoren hebben het NKI-AVL bezocht en gecomplimenteerd met de openheid en trans parantie die de medewerkers boden. De auditoren merkten dat veiligheid hier echt leeft, al constateerden ze soms dat medewerkers patiëntveiligheid niet als expliciet

41 Populair jaarbericht onderdeel konden noemen. Als er dan echter doorgevraagd werd, bleek dat patiëntveiligheid gewoon een onderdeel van de dage lijkse werkzaamheden is. Daarnaast vonden de auditoren onze medewerkers erg gemotiveerd om te zoeken naar verbetermogelijkheden. Er zijn natuurlijk ook wat verbeterpunten. Zo moeten we meer prospectief risico s inventariseren en moeten we beter onze verbeteracties volgen: wie is verantwoordelijk en hoe wordt gecheckt of de beoogde uitkomst is behaald? Naar verwachting wordt het certificaat in de eerste helft van 2012 toegekend. Informatiebeveiliging In 2011 heeft eveneens een audit plaatsgevonden in het kader van informatiebeveiliging. Bij deze audit is de NEN 7510 Infor matiebeveiliging in de zorg het uitgangspunt geweest. Het NKI-AVL is getoetst op het gebied van beveiligingsbeleid, de organisatie van de beveiliging, personeelsbeleid, toegangsbeveiliging zowel toegang tot ruimtes als toegang tot informatie - en continuïteit. Tijdens de audit is gekeken of de vertrouwelijkheid van informatie voldoende gewaarborgd is, of de gebruikte informatie juist is en er voldoende controles zijn om die juistheid te garanderen en of de informatievoorziening zodanig ingericht is dat informatie ook altijd op het benodigde tijdstip beschikbaar is. Uit de audit is gebleken dat het NKI-AVL op al deze terreinen voldoende maatregelen heeft getroffen om de veiligheid van informatie te garanderen.

42 40 NKI-AVL Initiatief Radiotherapie bij beste tien inzendingen De Inspectie voor de Gezondheidszorg reikte in 2011 voor de derde keer de IGZ ZorgVeiligPrijs uit. Deze prijs gaat naar het beste initiatief op het gebied van patiënt- en cliëntveiligheid in de zorg. Het initiatief Verificatie bij eerste bestralingsdosis d.m.v. EPIDdosimetrie, de inzending van het NKI-AVL, werd uit 96 inzendingen geselecteerd bij de beste tien initiatieven. Invoering Elektronisch Patiënten Dossier Digitalisering is ook binnen de zorg een belangrijke ontwikkeling. Het NKI-AVL is eind 2011 begonnen met de invoering van het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD). De papieren status verdwijnt daarmee een uitdagende en spannende overgang voor het dagelijks werk van de medisch specialist en verpleegkundige. Veiligheid van patiëntgegevens is een essentieel onderdeel in al deze ontwikkelingen. De wond-stoma verpleegkundigen namen de aftrap. Daarna volgden andere paramedische afdelingen. In 2012 wordt hier een vervolg aan gegeven. Bescherm-Je-Huid dag Op zaterdag 21 mei deed het NKI-AVL mee met de landelijke Bescherm-je-Huid dag. Bezoekers kregen de gelegenheid een kijkje achter de schermen te nemen bij het Huid- en Melanoom Centrum. Dermatologen gaven advies aan bezoekers hoe zij het beste hun huid kunnen beschermen en controleren. Er vonden verschillende presen taties plaats over behandeling en onderzoek van huidkanker.

43 Populair jaarbericht Prostaatkankerdag groot succes Op zaterdag 5 november organiseerde het NKI-AVL een informatiedag over prostaatkanker. De opkomst was hoog, zo n 450 mensen bezochten de informatiedag. Vijftig medewerkers waren die dag aan het werk en gaven uitleg bij verschillende activiteiten. Het researchlab, de OK, Nucleaire Geneeskunde en Radiologie werden druk bezocht.

44

45 Research

46 44 NKI-AVL Research In het NKI-AVL werken onderzoekers van wereldfaam. Veel aan dacht gaat uit naar fundamenteel onderzoek, daarnaast worden er uitstekende resultaten geboekt in klinisch, translationeel, medischfysisch, epidemiolo gisch en psychosociaal onderzoek. Onze onderzoekers publiceerden hierover in internationaal hoog aangeschreven vaktijdschriften, ze ontvingen uitnodigingen om te spreken op belangrijke internationale congressen en kregen subsidies en prestigieuze prijzen toegekend. Het NKI-AVL heeft 31 professoren in dienst die een leerstoel hebben bij één van de Nederlandse universiteiten. Het wetenschappelijk onderzoek vindt plaats in de laboratoria en de kliniek. In de laboratoria hebben 49 wetenschappers een eigen onderzoeksgroep. Zij onderzoeken wat kanker is, hoe tumorcellen werken en hoe ze met behulp van deze kennis mogelijk tot nieuwe behandelmethoden kunnen komen (zogenaamd fundamenteel en translationeel onderzoek). Daarnaast besteedt een groot aantal van de medisch specialisten een deel van zijn/haar tijd aan wetenschappelijk onderzoek. Dat doen zij zowel in de kliniek (bijvoorbeeld via een klinische trial om nieuwe medicijnen te testen of nieuwe behandelmethoden te ontwikkelen) als in het laboratorium.

47 Populair jaarbericht NKI-AVL terug in top 10 The Scientist Net als elk jaar stelde The Scientist ook in maart 2011 weer een lijst samen met The best places to work for Postdocs. Het NKI-AVL is in die lijst na twee jaar afwezigheid opnieuw in de top 10 van inter nationale instituten geëindigd. Daarmee houdt het NKI-AVL alle andere Nederlandse instituten en universiteiten ver achter zich. Promoties In het NKI-AVL promoveerden in onderzoekers. Enkele voorbeelden: Tumoren beter te verwijderen door unieke diagnostiek In januari 2011 is Lenka Vermeeren gepromoveerd op een onderzoek dat aantoont dat ook patiënten met voor de chirurg moeilijk bereikbare tumoren baat kunnen hebben bij een nieuwe vorm van diagnostiek die alleen in het NKI-AVL wordt toegepast. Vermeeren concentreerde zich vooral op tumoren met lymfeafvloed naar de schildwachtklieren in gebieden die voor een chirurg tijdens de operatie moeilijk te bereiken zijn, zoals hoofdhalstumoren, prostaattumoren en tumoren in de buik. Het gaat om tumoren die goed behandelbaar zijn als ze op tijd ontdekt worden. Het is belangrijk dat de tumor en de daarbij gelegen lymfeklieren vooraf al goed in beeld worden gebracht. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de SPECT-CT-scan en weet de chirurg nog vóór de operatie al waar hij precies moet zijn.

48 46 NKI-AVL Naast deze SPECT-CT-scan maakt het NKI-AVL als enige in Nederland ook gebruik van een mobiele mini-gammacamera. Deze kan tijdens de operatie de te verwijderen schildwachtklieren, herkenbaar gemaakt met een radioactief speurstofje, in beeld brengen. Uitzaaiingen In februari 2011 promoveerde Marjon Smit met het proefschrift Dissecting pathways contributing to oncogenic transformation by the tyrosine kinase receptor TrkB. In haar proefschrift beschrijft Smit haar onderzoek naar verschillende processen die een rol spelen bij het uitzaaien van een tumor (metastasering), waaronder EMT, anoikis en senescentie.

49 Populair jaarbericht Bestrijding opvliegers na borstkanker In maart 2011 is verpleegkundig specialist Annelies Boekhout gepromoveerd. De titel van haar proefschrift luidde Evaluations and Management of Side Effects of Breast Cancer Treatment. In haar proefschrift beschrijft Boekhout haar onderzoek naar nieuwe behandelopties in de bestrijding van opvliegers bij patiënten die ten gevolge van de behandeling in de overgang zijn gekomen. Daarnaast beschrijft zij de veiligheid van een behandeling met

50 48 NKI-AVL trastuzumab en nieuwe mogelijkheden voor het diagnosticeren en voorkomen van trastuzumab-gerelateerde hartschade. Boekhout is de eerste verpleegkundig specialist in het NKI-AVL die promoveert. Haar onderzoek heeft tot verschillende publicaties geleid. Ontwikkeling bloedcellen In september 2011 promoveerde Marinus Heideman met zijn proefschrift Gene control and remodeling during hematopoiesis. In zijn proef schrift beschrijft Heideman zijn onderzoek naar processen die plaatsvinden tijdens de ontwikkeling van bloedcellen. Hij concen treerde zich op de vraag hoe fouten tijdens deze processen kunnen leiden tot bloedcelkanker. Reparatiegen In december 2011 promoveerde Sietske Bakker met haar proefschrift FANCM, the mouse that roared. In haar proefschrift beschrijft Bakker haar onderzoek naar de ziekte Fanconi anemia (FA) in muismodellen. Hierbij ontdekte zij dat het reparatiegen Fancm darmkanker onderdrukt.

51 Populair jaarbericht Publicaties In 2011 hebben onderzoekers weer vaak in vooraanstaande wetenschappelijke tijdschriften gepubliceerd. Enkele voorbeelden: Mutatie kan verschil in keuze behandeling borstkanker maken Erfelijke borstkanker wordt vaak veroorzaakt door mutaties in het BRCA1-gen. Tot nu toe werd deze groep vrouwen veelal met dezelfde middelen behandeld, maar onderzoek van het NKI-AVL brengt hier enige nuance in aan. Het laat zien dat het voor de beste behandeling kan uitmaken welke mutatie een patiënt precies heeft. De resultaten hiervan werden in december 2011 gepubli ceerd in het toonaangevende vakblad Cancer Cell. Onderzoekers Jos Jonkers en Rinske Drost bestudeerden de effecten van de vaak voorkomende BRCA1C61G-mutatie op tumor ontwikkeling en therapiegevoeligheid in genetisch gemodificeerde muizen. Telomeren In mei 2011 is er in Nature Cell Biology een artikel gepubliceerd van onderzoekers Marieke Peuscher en Jacqueline Jacobs. Zij hebben onderzocht wat er precies in de cel gebeurt als de bescherming van de telomeren wegvalt. In dat geval worden de uiteinden herkend als een breuk in het DNA en worden de telomeren aan elkaar gekoppeld.

52 50 NKI-AVL Het gen RNF8, normaal gesproken een tumorsuppressor, omdat het DNA-schade repareert, lijkt nu ineens een oncogen te zijn geworden, dat telomeren laat fuseren, wat zorgt voor genomische instabiliteit. Risico op bepaalde vorm eierstokkanker na ivf-behandeling Prof. dr. Floor van Leeuwen, epidemioloog van het NKI-AVL en prof. dr. Curt Burger, gynaecoloog van het Erasmus MC, hebben samen met alle ivf-centra in Nederland onderzocht of vrouwen die een ivf-behandeling hebben ondergaan meer risico lopen op het ontwikkelen van eierstoktumoren dan vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen die geen ivf-behandeling hebben ondergaan. De resultaten van dit onderzoek werden op 27 oktober 2011 gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Human Reproduction. Uit het nu gepubliceerde onderzoek blijkt dat het risico op het ontwik kelen van kwaadaardige tumoren van de eierstok na ivf-behandeling niet duidelijk verhoogd is. Vrouwen die een ivf-behandeling hebben ondergaan, hebben wel een verhoogd risico op een zogenaamde borderline tumor van de eierstokken. Dit is een tumor die op het grensvlak ligt van een goedaardige en kwaadaardige tumor; over het algemeen is deze goed te behandelen. Doordat deze tumorsoort in de algemene bevolking weinig voorkomt, is de kans dat een vrouw na ivf een borderline eierstoktumor ontwikkelt zeer klein. In Nederland is het risico om voor het 55e jaar een borderline tumor van de eier stokken te krijgen zo n 0,1 procent; na ivf-behandeling werd in het onderzoek een risico van 0,35 procent gevonden.

53 Populair jaarbericht Cellen afweersysteem geven geheimen prijs Het onderzoeksteam van prof. dr. Jacques Neefjes heeft ontdekt hoe een van de belangrijkste controlemechanismen van het afweer systeem werkt. Ze testten alle menselijke eiwitten en vonden er driehonderd die de werking van de moleculen aan de buitenkant van de immuuncellen beïnvloeden. Door hun vondst kan de komende jaren gericht worden gezocht naar geneesmiddelen waarmee het immuunsysteem is te manipuleren. De bevindingen zijn in april 2011 gepubliceerd in Cell. Wilt u meer weten over het wetenschappelijk onderzoek in 2011? Kijk voor een gedetailleerde beschrijving in het Scientific Annual Report (op

54

55 Jezelf ontwikkelen in een lerende organisatie

56 54 NKI-AVL Jezelf ontwikkelen in een lerende organisatie Het NKI-AVL biedt medewerkers een werkomgeving waarin eigen verantwoordelijkheid, professionele ontwikkeling en goede arbeids voorwaarden en omstandigheden de uitgangspunten zijn. Zowel onze medewerkers in zorg en onderzoek als de medewerkers in de ondersteunende functies krijgen bij ons de ruimte om zich te ontwikkelen. Zo is er een ontwikkelingsprogramma voor medewerkers met een bedrijfskundige functie of achtergrond gestart. Daarnaast zorgen we samen voor een goede werksfeer, waarin het plezierig werken is. In een sterk gespecialiseerd werkveld als het onze gaan de ontwikkelingen snel. Daarom is het voor ons essentieel om kennis en vaardigheden te blijven ontwikkelen en uit te dragen, zowel intern als extern. Dankzij onze deskundige medewerkers, die zich met betrokkenheid en flexibiliteit inzetten in hun vakgebied, kan het NKI-AVL haar rol als Center of Excellence waarmaken.

57 Populair jaarbericht HR-beleid Het HR-beleid is gebaseerd op de sociale missie van de organisatie: Voor een succesvolle strijd tegen kanker is het NKI-AVL aangewezen op gemotiveerde, flexibele medewerkers met een grote inzet. Het instituut wil en kan die medewerkers een werkomgeving bieden, waarin eigen verantwoordelijkheid, professionele ontwikkeling en zorg voor goede arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden samen met een goede werksfeer vanzelfsprekend zijn. Personeelsbezetting Eind 2011 waren er medewerkers (1.841 fte) in dienst van het NKI-AVL. In vergelijking met 2010 betekent dit een groei van 4,5 procent. De toename is niet evenredig verdeeld over de verschil lende clusters. De hoogste groei heeft plaatsgevonden binnen de kliniek en daarna binnen de Servicediensten. Het aantal moeilijk vervulbare vacatures is wat gedaald en gemiddeld hebben de vacatures minder lang opengestaan. Van de medewerkers die eind 2011 in dienst waren, was 69 procent vrouw en 31 procent man. Net als in voorgaande jaren is deze verdeling nagenoeg gelijk gebleven. De kliniek kent net als in voorgaande jaren het hoogste percentage vrouwelijke medewerkers.

58 56 NKI-AVL NKI-AVL beste werkgever onder de ziekenhuizen Het NKI-AVL is geëindigd als het hoogst genoteerde ziekenhuis in Nederland, zo blijkt uit het laatste onderzoek van Effectory, marktleider en specialist op het gebied van medewerkersonderzoek. De prijs voor beste werkgevers wordt uitgereikt aan organisaties die bovengemiddeld presteren in het goed werkgeverschap en bij de top van de beste werkgevers van Nederland behoren. Effectory maakte bekend dat het NKI-AVL in de categorie

59 Populair jaarbericht >1000 medewerkers in de top 10 van de beste werkgevers van Nederland zit. Het onderzoek dat onder de medewerkers van het NKI-AVL is gehouden laat een overall tevredenheidscore zien van een 7,8. Deze score ligt ruim boven het gemiddelde (7,2) van andere ziekenhuizen in Nederland en is hoger dan de vorige meting in 2008 (7,6). De thema s die goed scoren in vergelijking met andere ziekenhuizen zijn betrokkenheid, loyaliteit en leiderschap. De hoogste waardering wordt gegeven aan de betrokkenheid en loyaliteit, twee belangrijke factoren voor organisatiesucces. Betrokkenheid is de verbondenheid die de medewerker ervaart ten opzichte van de organisatie. Loyaliteit toont aan in hoeverre de medewerkers bij de organisatie willen blijven en deze aanbevelen bij anderen. Aantrekken van medewerkers Door middel van deelname aan carrièrebeurzen en congressen is geprobeerd meer medewerkers te interesseren voor een functie binnen het NKI-AVL. Alle bezoekers van de NKI-AVL stands op de carrièrebeurzen, zijn geregistreerd en ontvangen periodiek informatie over het NKI-AVL. Dit heeft geleid tot een klein aantal aanstellingen en draagt bij aan een doorlopende zichtbaarheid op de arbeidsmarkt. Door het aanbieden van stageplaatsen en het traineeschap is ook in 2011 weer voorzien in een deel van de personeelsbehoefte. Het traineetraject is een traject waarbij net gediplomeerde verpleegkundigen de kans krijgen om twee jaar ervaring op te doen. Binnen

60 58 NKI-AVL de oncologische setting van het NKI-AVL ontwikkelen zij zich als jong gediplomeerde in hun professie. Tijdens of na dit traject kunnen zij behouden blijven voor de organisatie door in te stromen in de vervolgopleiding oncologieverpleegkunde. In 2011 waren er 17 trainees werkzaam op de diverse verpleegafdelingen. Binnen de research zijn er voortdurend studenten en stagiaires aanwezig die hun opleiding deels in het NKI-AVL volgen. Enthousiaste medewerkers zijn het beste visitekaartje In oktober 2011 is een nieuwe campagne gestart om IC-verpleegkundigen te werven. De lancering van de campagne verliep succesvol en richt zich in de toekomst op het gehele ziekenhuis. Intensive Care, Intensive Everywhere is de slogan van de nieuwe wervingscampagne. Met behulp van posters, ansichtkaarten, een film en een website worden medewerkers opgeroepen verpleegkundigen te werven binnen hun eigen netwerk. De gedachte hierachter is dat enthousiaste en betrokken medewerkers het beste visitekaartje voor het ziekenhuis zijn. En dat verpleegkundigen vaak een groot netwerk hebben, waar binnen geworven kan worden.

61 Populair jaarbericht Intensive Care Intensive everywhere Intensive Care Intensive everywhere samenwerken samenwerken adrenaline adrenaline Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis Ik zoek nieuwe collega s Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis Die collega kén of bén jij! Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis Ik zoek nieuwe collega s Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis Die collega kén of bén jij!

62 60 NKI-AVL Deskundigheidsbevordering Vele professionals van het NKI-AVL dragen hun kennis en kunde over op externe collega s en beroepsbeoefenaren. Zij leveren bijdragen aan cursussen, symposia en opleidingen op universitair, hbo- en mbo-niveau en benutten hun deskundigheid en ervaring in (inter)nationale bestuursfuncties. Ook aanstormende talenten krijgen bij ons de ruimte en aandacht die ze verdienen. Er zijn veel stagemogelijkheden om ook beginnende professionals een goede start te geven. Overdracht kennis Het NKI-AVL draagt kennis over aan wetenschappers, clinici, verpleegkundigen en studenten in Nederland en daarbuiten door: Na- en bijscholingscursussen voor specialisten, specialisten in opleiding, verpleegkundigen, laboranten en anderen; Stages oncologie als deel van de specialistenopleiding; radiotherapie, interne geneeskunde, chirurgie, plastische chirurgie, nucleaire geneeskunde, pathologie en radiologie hebben de erkenning van de Medisch Specialisten Registratie Commissie; Oncologieopleidingen voor verpleegkundigen, radiotherapeutisch laboranten, radiodiagnostisch laboranten, enzovoort; Consulten via de Integrale Kankercentra; Opzetten en coördineren van implementatiestudies in perifere ziekenhuizen; Voordrachten op nationale en internationale congressen en symposia; Publicaties in nationale en internationale literatuur;

63 Populair jaarbericht Participatie van hoogleraren in onderwijsprogramma s van tal van Nederlandse Universiteiten (Universiteit van Amsterdam, Vrije Universiteit Amsterdam, Universiteit Utrecht, Radboud Universiteit Nijmegen, Erasmus Universiteit, Universiteit Leiden, Universiteit Twente); Onderwijsprogramma s voor studenten; Promotieonderzoeken; Stageplaatsen Voorlichtingsprogramma s aan basisscholen en middelbare scholen. Naast overdracht van kennis aan perifere ziekenhuizen vindt er ook overdracht plaats aan academische ziekenhuizen (via participatie in gemeenschappelijke werkgroepen), huisartsen en de internationale medische gemeenschap.

64 62 NKI-AVL In opleiding en afgestudeerd binnen een beroepsopleiding (initiële opleiding) in 2011: Vervolgopleiding Oncologieverpleegkundigen: 96 in opleiding (waarvan 31 interne en 62 externe kandidaten), waarvan er 47 in 2011 zijn afgestudeerd; Radiotherapeutisch laboranten: 25 studenten in opleiding; Radiodiagnostisch laboranten en medisch nucleair werkers: twee studenten in opleiding; Er nemen drie studenten deel aan de opleiding assistent medische beeldvorming en radiotherapie, waarvan één mede werker deze opleiding in 2011 heeft afgerond; Arts-assistenten in opleiding: in 2011 hebben 55 AIOS-en (een deel van) hun opleiding gevolgd in het NKI-AVL (deels in dienst, deels gedetacheerd). Zwaartepunt ligt bij de radio therapie (15 AIOS-en) en de interne (tien). Begeleiding Jongere onderzoekers, oio s, en studenten worden door vakbekwame groepsleiders professioneel begeleid in het doen van wetenschappelijk onderzoek. Tijdens wekelijkse besprekingen krijgen zij de gelegenheid elkaar op de hoogte te brengen van waar ze mee bezig zijn. Door scherpe discussies en het stellen van vragen wordt hun onderzoek steeds beter.

2014-2015. Antoni van Leeuwenhoek

2014-2015. Antoni van Leeuwenhoek FEITEN & CIJFERs 2014-2015 Antoni van Leeuwenhoek Comprehensive Cancer CentRE Onderzoeksinstituut (Het Nederlands Kanker Instituut) Gespecialiseerde kliniek (Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis) Antoni van

Nadere informatie

Samen komen we verder. Draag bij aan onderzoek naar kanker, steun stichting VUmc CCA

Samen komen we verder. Draag bij aan onderzoek naar kanker, steun stichting VUmc CCA Samen komen we verder Draag bij aan onderzoek naar kanker, steun stichting VUmc CCA Uw bijdrage zorgt voor vooruitgang Juan Garcia, onderzoeker bij VUmc CCA: Ik studeerde geneeskunde omdat ik mensen wilde

Nadere informatie

100 jaar Antoni van Leeuwenhoek

100 jaar Antoni van Leeuwenhoek 100 jaar Antoni van Leeuwenhoek Onze toekomstdroom Het Antoni van Leeuwenhoek koos 100 jaar geleden al voor de grensverleggende weg door onderzoek en specialistische zorg samen te voegen met één scherp

Nadere informatie

ANTONI VAN LEEUWENHOEK

ANTONI VAN LEEUWENHOEK ANTONI VAN LEEUWENHOEK SPEERPUNTEN & CIJFERS 2015 SOMS IS EEN TUMOR HEEL MOEILIJK TE VINDEN; JE ZIET HEM NIET MET HET BLOTE OOG EN VOELT HEM NIET Beeldgestuurd opereren : H E L E G O E D E R E S U LTATE

Nadere informatie

ANTONI VAN LEEUWENHOEK

ANTONI VAN LEEUWENHOEK ANTONI VAN LEEUWENHOEK FEITEN & CIJFERS 2017 Beeldgestuurde therapie: TUMOREN NAUWKEURIG EN REALTIME VOLGEN Bij beeldgestuurde therapie wordt een behandel plan uitgevoerd met behulp van beeld technieken.

Nadere informatie

Polikliniek familiaire tumoren. voor patiënten met familiaire belasting voor borst- en / of eierstokkanker

Polikliniek familiaire tumoren. voor patiënten met familiaire belasting voor borst- en / of eierstokkanker Polikliniek familiaire tumoren voor patiënten met familiaire belasting voor borst- en / of eierstokkanker Inleiding U bent doorverwezen naar de polikliniek familiaire tumoren van het UMC Utrecht, Cancer

Nadere informatie

De unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker

De unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker De unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker Deze folder is bedoeld voor onze patiënten en de mensen in hun omgeving. Wij willen u graag informeren over onze succesvolle behandelingsmethode

Nadere informatie

De unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker

De unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker De unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker Deze folder is bedoeld voor onze patiënten en de mensen in hun omgeving. Wij willen u graag informeren over onze succesvolle behandelingsmethode

Nadere informatie

ANTONI VAN LEEUWENHOEK

ANTONI VAN LEEUWENHOEK ANTONI VAN LEEUWENHOEK SPEERPUNTEN & CIJFERS 2016 PRECIEZE BESTRALING ZAL DE KWALITEIT VAN LEVEN VOOR PATIËNTEN AANZIENLIJK VERBETEREN Beeldgestuurde therapie: ONTWIKKELINGEN GAAN DOOR Het uitvoeren van

Nadere informatie

Behandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie

Behandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie Behandelingen bij longkanker inclusief klinische studie immuuntherapie 1 Longkanker Longkanker is niet één ziekte: er bestaan meerdere vormen van longkanker. In deze brochure bespreken we de twee meest

Nadere informatie

behandelingen-bij-borstkanker/

behandelingen-bij-borstkanker/ https://www.isala.nl/patientenfolders/6682-borstkanker-pid-h3- behandelingen-bij-borstkanker/ Borstkanker (PID): H3 Behandelingen bij borstkanker Als borstkanker is vastgesteld, bespreekt een team van

Nadere informatie

AMC: voorop in onderzoek, onderwijs en patiëntenzorg

AMC: voorop in onderzoek, onderwijs en patiëntenzorg AMC: voorop in onderzoek, onderwijs en patiëntenzorg Stichting AMC Foundation Het AMC wil vooroplopen met wetenschappelijk onderzoek, patiëntenzorg en onderwijs. Zodat onze innovaties direct verschil maken

Nadere informatie

OPEN DAG ANTONI VAN LEEUWENHOEK

OPEN DAG ANTONI VAN LEEUWENHOEK PROGRAMMA 6 & 7 OKTOBER OPEN DAG ANTONI VAN LEEUWENHOEK Zaterdag 6 oktober 2018, 10.00 16.00 uur 180239_AVL_ProgrOpenDag_A5.indd 1 27-09-18 12:27 BEGANE GROND Bezoekadres Amsterdam Plesmanlaan 121 (naar

Nadere informatie

Naar een persoonlijke behandeling van kanker

Naar een persoonlijke behandeling van kanker Naar een persoonlijke behandeling van kanker We weten tegenwoordig ongelooflijk veel meer over hoe kanker werkt, maar helaas heeft dat nog niet geleid tot grote veranderingen in de manier waarop we kanker

Nadere informatie

Van Leeuwenhoek Kliniek. Beleidsplan 2014

Van Leeuwenhoek Kliniek. Beleidsplan 2014 Van Leeuwenhoek Kliniek Beleidsplan 2014 Inhoud 1. Inleiding...3 2. Kernactiviteiten van de Van Leeuwenhoek Kliniek...3 2.1 Plastische chirurgie...3 2.2 Vulvapoli Amsterdam...3 2.3 Screeningscentrum bevolkingsonderzoek

Nadere informatie

Monique Bos Internist-oncoloog ErasmusMC KLINISCH ONDERZOEK BIJ PATIËNTEN MET GEMETASTASEERDE BORSTKANKER IN NEDERLAND

Monique Bos Internist-oncoloog ErasmusMC KLINISCH ONDERZOEK BIJ PATIËNTEN MET GEMETASTASEERDE BORSTKANKER IN NEDERLAND Monique Bos Internist-oncoloog ErasmusMC KLINISCH ONDERZOEK BIJ PATIËNTEN MET GEMETASTASEERDE BORSTKANKER IN NEDERLAND Disclosures: none Borstkanker komt veel voor in Nederland Niet iedereen krijgt uitzaaiingen

Nadere informatie

Wij zijn op zoek naar nieuwe collega s voor onze afdelingen Radiologie en Nucleaire Geneeskunde

Wij zijn op zoek naar nieuwe collega s voor onze afdelingen Radiologie en Nucleaire Geneeskunde Wij zijn op zoek naar nieuwe collega s voor onze afdelingen Radiologie en Nucleaire Geneeskunde Voor de afdeling Radiologie en Nucleaire Geneeskunde zijn wij per direct op zoek naar: - MBB er Radiologie

Nadere informatie

Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel BORSTKANKER

Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel BORSTKANKER Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE onderdeel BORSTKANKER Inhoud Wat is borstkanker?... 3 Vormen van kanker... 4 DCIS... 4 Ductaal carcinoom... 4 Lobulair carcinoom... 4 Erfelijke en familiare belasting...

Nadere informatie

Ka nke r, hoe we meer kunnen bereiken in de strijd ertegen. met het door jouw opgehaalde geld. Dr. Jeanine Boesen-de Cock, MBA

Ka nke r, hoe we meer kunnen bereiken in de strijd ertegen. met het door jouw opgehaalde geld. Dr. Jeanine Boesen-de Cock, MBA Ka nke r, 21 november 2015 hoe we meer kunnen bereiken in de strijd ertegen met het door jouw opgehaalde geld Dr. Jeanine Boesen-de Cock, MBA Het team Geldbesteding Dr. Maaike Alderliesten Onderzoekscoördinator

Nadere informatie

Elk goed idee kan uitgroeien tot een succesvolle behandeling tegen kanker

Elk goed idee kan uitgroeien tot een succesvolle behandeling tegen kanker Elk goed idee kan uitgroeien tot een succesvolle behandeling tegen kanker Eerst een technische vraag. Wat is een glioblastoom? Een glioblastoom is een hersentumor. Hoe ernstig is het als dit bij je wordt

Nadere informatie

Verslag van uitgeoefende activiteiten in 2014. Stichting Vrienden van het Hubrecht Instituut

Verslag van uitgeoefende activiteiten in 2014. Stichting Vrienden van het Hubrecht Instituut Verslag van uitgeoefende activiteiten in 2014 Stichting Vrienden van het Hubrecht Instituut UITNODIGING Bestuursleden, Ambassadeurs, Young Ambassadors, Vrienden en Donateurs: bedankt! 2 Het Hubrecht Instituut

Nadere informatie

2009 over de Universit Feiten en cijfers air Medische Centra

2009 over de Universit Feiten en cijfers air Medische Centra In één oogopslag Feiten en cijfers over de Universitair Medische Centra 2009 Bronvermelding: voor deze uitgave zijn de meest recente gegevens gebruikt van Prismant, Price Waterhouse Coopers, VSNU en NFU.

Nadere informatie

N ightin g ale N ieu w s

N ightin g ale N ieu w s N ightin g ale N ieu w s Nieuwsbrief nr. 2 - december 2016 Inhoud Dit is de tweede nieuwsbrief over de Nightingale Studie: het onderzoek naar de invloed van blootstellingen tijdens het werk en in de leefomgeving

Nadere informatie

Passant tarief vanaf 01-01-2016 t/m 31-12-2016 Declaratiecode Zorgproduct Omschrijving Tarieven

Passant tarief vanaf 01-01-2016 t/m 31-12-2016 Declaratiecode Zorgproduct Omschrijving Tarieven 15B903 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1.577,89 15B904 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 333,91

Nadere informatie

Passantenprijslijst UMC Utrecht - Zorgproducten Geldig vanaf 1 januari 2015 tm 31 december 2015

Passantenprijslijst UMC Utrecht - Zorgproducten Geldig vanaf 1 januari 2015 tm 31 december 2015 Passantenprijslijst UMC Utrecht - Zorgproducten Geldig vanaf 1 januari 2015 tm 31 december 2015 Disclaimers 1. De prijs van een behandeling is de prijs die geldt bij aanvang van de behandeling. Aan onderstaande

Nadere informatie

CoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies

CoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies Center of Research on Psychology in Somatic diseases Lonneke van de Poll Franse, Integraal Kankercentrum

Nadere informatie

Standaard prijslijst DBC-zorgproducten

Standaard prijslijst DBC-zorgproducten Standaard prijslijst DBC-zorgproducten DBCzorgproductcode 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 20160101 20161231 1.575,28 010501003

Nadere informatie

Focused on What Really Matters. Focused on What Really Matters. Gepersonaliseerde kankertherapie. Focused on What Really Matters 1

Focused on What Really Matters. Focused on What Really Matters. Gepersonaliseerde kankertherapie. Focused on What Really Matters 1 Focused on What Really Matters. Focused on What Really Matters. Gepersonaliseerde kankertherapie Focused on What Really Matters 1 Gepersonaliseerde kankertherapie - hoe het werkt nucleus met gezond DNA

Nadere informatie

Zorgproductcode Declaratiecode Zorgproduct consumentenomschrijving Totaalprijs

Zorgproductcode Declaratiecode Zorgproduct consumentenomschrijving Totaalprijs 010501002 15B903 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1.717,64 010501003 15B904 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 337,05

Nadere informatie

Verslag van uitgeoefende activiteiten in Stichting Vrienden van het Hubrecht Instituut

Verslag van uitgeoefende activiteiten in Stichting Vrienden van het Hubrecht Instituut Verslag van uitgeoefende activiteiten in 2015 Stichting Vrienden van het Hubrecht Instituut UITNODIGING Bestuursleden, Ambassadeurs, Young Ambassadors, Vrienden en Donateurs: bedankt! 2 Het Hubrecht Instituut

Nadere informatie

010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 2.147,72

010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 2.147,72 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 2.147,72 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B904 378,92

Nadere informatie

Docentenhandleiding. Niveau: expert. Lees de taal van de tumor Organisatieniveaus

Docentenhandleiding. Niveau: expert. Lees de taal van de tumor Organisatieniveaus Docentenhandleiding Niveau: expert Lees de taal van de tumor Organisatieniveaus Ontwikkeld door het Cancer Genomics Centre in samenwerking met het Freudenthal Instituut voor Didactiek van Wiskunde en Natuurwetenschappen

Nadere informatie

Yes, we scan. Jaardocument 2011 intermezzo 1

Yes, we scan. Jaardocument 2011 intermezzo 1 intermezzo 1 Yes, we scan Op 16 maart opent premier Mark Rutte het Prostate MR Center of Excellence. In dit centrum wordt met de nieuwste MRI-apparatuur prostaatkanker opgespoord. Het centrum combineert

Nadere informatie

Prijslijst DBC-zorgproducten Ziekenhuis Gelderse Vallei

Prijslijst DBC-zorgproducten Ziekenhuis Gelderse Vallei DBCzorgproduct 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 1.722,47 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening

Nadere informatie

Kanker in het hoofd-halsgebied

Kanker in het hoofd-halsgebied Kanker in het hoofd-halsgebied Afdeling Keel- Neus- en Oorheelkunde Deze patiënteninformatie map is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Plaats: Telefoon: 10-2015-6094 Geachte... U heeft een bezoek gebracht

Nadere informatie

Vragenlijst. Ervaringen met zorg rondom een borstafwijking

Vragenlijst. Ervaringen met zorg rondom een borstafwijking Vragenlijst Ervaringen met zorg rondom een borstafwijking Bestemd voor personen van 18 jaar en ouder die onderzoek en/ of een behandeling voor een borstafwijking hebben gehad PREM oncologie, module Mammacare

Nadere informatie

Máxima Medisch Centrum (g)een gewoon bedrijf. 11 april 2013 Welkom VOC

Máxima Medisch Centrum (g)een gewoon bedrijf. 11 april 2013 Welkom VOC Máxima Medisch Centrum (g)een gewoon bedrijf 11 april 2013 Welkom VOC Hoogwaardige en persoonlijke patiëntenzorg Máxima Medisch Centrum: het grootste ziekenhuis in Zuidoost-Brabant Ruim 3.300 medewerkers,

Nadere informatie

Graag informeren wij u hier verder over. Kunnen wij na het lezen van de informatie op uw steun rekenen?

Graag informeren wij u hier verder over. Kunnen wij na het lezen van de informatie op uw steun rekenen? RSIN: 8206.10.033 Stop Darmkanker Nederland Stop Darmkanker Nederland is ontstaan nadat de oprichter van de stichting, Marthen Bakker, het ziekteproces van darmkanker van heel dichtbij had meegemaakt.

Nadere informatie

Nightingale Nieuws. Welkom. Inhoud. Wat is de Nightingale Studie? Website vernieuwd! Nieuwsbrief nr. 1, juli 2012. www.nightingale-studie.

Nightingale Nieuws. Welkom. Inhoud. Wat is de Nightingale Studie? Website vernieuwd! Nieuwsbrief nr. 1, juli 2012. www.nightingale-studie. Nieuwsbrief nr. 1, juli 2012 Inhoud Welkom 1 Het onderzoeksteam stelt zich voor De Nightingale Studie in het nieuws Resultaten tot nu toe 3 Het verwerken van de gegevens Toekomstplannen 4 Veelgestelde

Nadere informatie

Kwaliteitsnormen. Blaascarcinoom

Kwaliteitsnormen. Blaascarcinoom Kwaliteitsnormen Blaascarcinoom Versie 6 September 2018 Achtergrond herziening 2017 De NVU heeft eind 2010 de eerste kwaliteitsnormen blaascarcinoom openbaar gemaakt en deze in 2012 en 2014 herzien. Sinds

Nadere informatie

Informatiebrief GRAFITI-studie

Informatiebrief GRAFITI-studie Informatiebrief GRAFITI-studie Titel van het onderzoek GRAFITI-studie: onderzoek naar de groei van agressieve fibromatose. Geachte heer/mevrouw, Wij vragen u vriendelijk om mee te doen aan een medisch-wetenschappelijk

Nadere informatie

Risicofactoren Niet erfelijke factoren: Erfelijke factoren:

Risicofactoren Niet erfelijke factoren: Erfelijke factoren: Zoals bij alle soorten kanker, is er bij borstkanker sprake van cellen met een ontregelde celdeling. Door deze ontregeling kunnen cellen zich ongeremd vermenigvuldigen en uitgroeien tot een tumor. Deze

Nadere informatie

Stichting Hematologisch-Oncologisch. Wetenschapsonderzoek (SHOW) Research en patiëntenzorg

Stichting Hematologisch-Oncologisch. Wetenschapsonderzoek (SHOW) Research en patiëntenzorg Stichting Hematologisch-Oncologisch Wetenschapsonderzoek (SHOW) Research en patiëntenzorg Comité van aanbeveling Ria Bremer, journalist Prof. Dr. Jan Wouter ten Cate, vasculair geneeskundige Peter Faber,

Nadere informatie

PROGRAMMA. 100 jaar Antoni van Leeuwenhoek. 10.30-16.00 uur

PROGRAMMA. 100 jaar Antoni van Leeuwenhoek. 10.30-16.00 uur PROGRAMMA 100 jaar Antoni van Leeuwenhoek zaterdag 12 oktober 2013 10.30-16.00 uur Welkom Op 10 oktober 1913 werd de Vereeniging Het Nederlandsch Kankerinstituut opgericht met als doel een ziekenhuis en

Nadere informatie

UMCG Passantenprijzen 2016 DBC zorgproducten verzekerde zorg per

UMCG Passantenprijzen 2016 DBC zorgproducten verzekerde zorg per 010501002 15B903 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1.457,67 010501003 15B904 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 297,80

Nadere informatie

KWALITEITSINDICATOREN BORSTKANKER AZ KLINA

KWALITEITSINDICATOREN BORSTKANKER AZ KLINA KWALITEITSINDICATOREN BORSTKANKER AZ KLINA AZ Klina legt hierbij de resultaten voor van de tweede kwaliteitsmeting van onze borstkankerzorg. Deze resultaten werden in januari 2015 meegedeeld door het Kankerregister

Nadere informatie

Verslag van uitgeoefende activiteiten in 2013. Stichting Vrienden van het Hubrecht Instituut

Verslag van uitgeoefende activiteiten in 2013. Stichting Vrienden van het Hubrecht Instituut Verslag van uitgeoefende activiteiten in 2013 Stichting Vrienden van het Hubrecht Instituut 1 UITNODIGING Dromen worden waarheid Conferentie 2013 Donateurs bedankt voor uw giften in 2013. 2 Hubrecht Instituut

Nadere informatie

Versie 1.0 Blad 1 van 71. Declaratiecode DBCzorgproductcode

Versie 1.0 Blad 1 van 71. Declaratiecode DBCzorgproductcode Versie 1.0 Blad 1 van 71. 15B903 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1.846,31 15B904 / 17B904 010501003 Lasertherapie bij een seksueel

Nadere informatie

Standaard prijslijst DBC-zorgproducten Zaans Medisch Centrum per 1 januari 2016 (voorlopig)

Standaard prijslijst DBC-zorgproducten Zaans Medisch Centrum per 1 januari 2016 (voorlopig) DBCzorgproductc 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 1.731,82 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening

Nadere informatie

Radiotherapie Medische Oncologie Chemoradiotherapie gevolgd door chirurgie bij slokdarmkanker

Radiotherapie Medische Oncologie Chemoradiotherapie gevolgd door chirurgie bij slokdarmkanker Radiotherapie Medische Oncologie Chemoradiotherapie gevolgd door chirurgie bij slokdarmkanker Uitwendige bestraling van slokdarmkanker in combinatie met chemotherapie, voorafgaand aan een operatie van

Nadere informatie

WORKSHOP 21ste symposium voor verpleegkundigen en paramedici Donderdag 11 juni 2015

WORKSHOP 21ste symposium voor verpleegkundigen en paramedici Donderdag 11 juni 2015 WORKSHOP 21 ste symposium voor verpleegkundigen en paramedici Donderdag 11 juni 2015 H.Tefsen, MANP verpleegkundig specialist hoofd-hals oncologie J. de Heij-van den Tweel, hoofd- hals/oncologieverpleegkundige

Nadere informatie

Declaratie Zorg code product Omschrijving Tarief

Declaratie Zorg code product Omschrijving Tarief Declaratie code Zorg product Omschrijving Tarief 15B903 10501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 3.060,92 15B904 10501003 Lasertherapie bij

Nadere informatie

Van klacht naar diagnose, therapie en nabehandeling. Dr J.C. Reijneveld Neuroloog VUmc / AMC, voorzitter Landelijke Werkgroep Neuro-oncologie (LWNO)

Van klacht naar diagnose, therapie en nabehandeling. Dr J.C. Reijneveld Neuroloog VUmc / AMC, voorzitter Landelijke Werkgroep Neuro-oncologie (LWNO) Van klacht naar diagnose, therapie en nabehandeling Dr J.C. Reijneveld Neuroloog VUmc / AMC, voorzitter Landelijke Werkgroep Neuro-oncologie (LWNO) Klachten mijn Ik man loop is de laatste ze...en laatste

Nadere informatie

011101007 Ziekenhuisopname van 6 tot en met 28 verpleegdagen bij een virusinfectie van de huid of slijmvliezen 15B916 2.836,78

011101007 Ziekenhuisopname van 6 tot en met 28 verpleegdagen bij een virusinfectie van de huid of slijmvliezen 15B916 2.836,78 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 1.745,88 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B904 291,94

Nadere informatie

11 april Annemarie Haverhals Leider programma

11 april Annemarie Haverhals Leider programma 11 april 2017 VBHC@Santeon Annemarie Haverhals Leider VBHC@Santeon programma Santeon: zeven topklinische ziekenhuizen 2 Samen circa 13% van nationale zorg 2,56 miljard omzet 26.600 werknemers 1580 medisch

Nadere informatie

9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker

9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker 9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker Uw behandelend chirurg heeft in overleg met u en de internist-oncoloog (internist gespecialiseerd in de behandeling van kanker), besloten om na uw operatie

Nadere informatie

Eenmalige bestraling bij borstkanker

Eenmalige bestraling bij borstkanker Deze folder geeft u informatie over Eenmalige bestraling bij borstkanker patiënteninformatie Intra-Operatieve Radiotherapie Inleiding Deze folder gaat over eenmalige inwendige bestraling tijdens een borstsparende

Nadere informatie

Plenaire opening. Themamiddag Wil ik het weten? En dan? 28 september 2013

Plenaire opening. Themamiddag Wil ik het weten? En dan? 28 september 2013 Plenaire opening Themamiddag Wil ik het weten? En dan? 28 september 2013 Opening door Anke Leibbrandt Iedereen wordt van harte welkom geheten namens de BVN en de programmacommissie erfelijkheid (betrokken

Nadere informatie

Nazorg bij kanker; de rol van de eerste lijn. Hans Nortier 24-01-2013

Nazorg bij kanker; de rol van de eerste lijn. Hans Nortier 24-01-2013 Nazorg bij kanker; de rol van de eerste lijn Hans Nortier Nazorg Nazorg is een essentieel onderdeel van individuele patiëntenzorg na behandeling voor kanker Nazorg behelst voorlichting, begeleiding, ingaan

Nadere informatie

Belangrijkste punten van deze folder:

Belangrijkste punten van deze folder: Longkanker: wat nu? HMC (Haaglanden Medisch Centrum) en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) werken intensief samen binnen het Universitair Kankercentrum Leiden - Den Haag (UKC). De belangrijkste

Nadere informatie

Non Hodgkin lymfoom. Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2014 pavo 1113

Non Hodgkin lymfoom. Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2014 pavo 1113 Non Hodgkin lymfoom Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2014 pavo 1113 Uw hoofdbehandelaar is: hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30 17.00 uur bereikbaar via de polikliniek Interne

Nadere informatie

Geldig vanaf januari 2016. Declaratiecode Zorgproduct. Tarief

Geldig vanaf januari 2016. Declaratiecode Zorgproduct. Tarief Declaratiecode Zorgproduct Tarief Geldig vanaf januari 2016 Omschrijving 15B903 010501002 3.060,92 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B904 010501003

Nadere informatie

Borst- en/of eierstokkanker: Erfelijk risico en genetisch testen

Borst- en/of eierstokkanker: Erfelijk risico en genetisch testen Borst- en/of eierstokkanker: Erfelijk risico en genetisch testen In onze bevolking heeft iedere vrouw een risico van ongeveer 10% om in de loop van haar leven borstkanker te krijgen en 1,5% om eierstokkanker

Nadere informatie

Belangrijke kenmerken van tumoren in het spijsverteringskanaal. Nicole van Grieken, patholoog Amsterdam UMC, locatie VUmc

Belangrijke kenmerken van tumoren in het spijsverteringskanaal. Nicole van Grieken, patholoog Amsterdam UMC, locatie VUmc Belangrijke kenmerken van tumoren in het spijsverteringskanaal + Nicole van Grieken, patholoog Amsterdam UMC, locatie VUmc Vragen? Inhoud Introductie Diagnostiek Biomarkers Biobanken Wetenschappelijk onderzoek

Nadere informatie

demedisch Specialist Klinisch geneticus Eva Brilstra: Dit vak is dynamisch, booming en nooit saai

demedisch Specialist Klinisch geneticus Eva Brilstra: Dit vak is dynamisch, booming en nooit saai GATEN IN HET ROOSTER In de knel door individualisering opleiding DEAL! Geheimen van goed onderhandelen demedisch Specialist 1 ARTSEN OVER PAPIERWERK Lusten en lasten van registraties APRIL 2016 UITGAVE

Nadere informatie

Declaratiecode Zorgproduct. Ingangsdatum Einddatum

Declaratiecode Zorgproduct. Ingangsdatum Einddatum en kunnen bij meerdere productcodes voorkomen ivm een ander specialisme of een andere diagnose. 15B903 010501002 614,11 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening

Nadere informatie

Borstcentrum Bernhoven. Yvonne Paquay Chirurg

Borstcentrum Bernhoven. Yvonne Paquay Chirurg Borstcentrum Bernhoven Yvonne Paquay Chirurg Klachten van de borst? Verwijzing naar het borstcentrum voor analyse en zonodig behandeling 2 3 4 Verwijsredenen: > Knobbeltje voelbaar > BOBZ (de bus) > Controle

Nadere informatie

Zorgproduct. Omschrijving. Declaratiecode. Tarief ( )

Zorgproduct. Omschrijving. Declaratiecode. Tarief ( ) Declaratiecode Zorgproduct Omschrijving Tarief ( ) 15B903 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1862,49 15B904 010501003 Lasertherapie

Nadere informatie

Nieuwsbrief OMEGA II onderzoek, november 2011

Nieuwsbrief OMEGA II onderzoek, november 2011 Nieuwsbrief OMEGA II onderzoek, november 2011 In januari 2011 is de eerste OMEGA II nieuwsbrief verschenen. Daarin hebben wij u onder meer geïnformeerd over de aanleiding, het doel en het verloop van onze

Nadere informatie

PKS TOEKOMSTVISIE OP PK ZORG. Kees van den Berg, voorzitter en patiënt

PKS TOEKOMSTVISIE OP PK ZORG. Kees van den Berg, voorzitter en patiënt PKS TOEKOMSTVISIE OP PK ZORG Kees van den Berg, voorzitter en patiënt SYMPOSIUM PKS 12 JUNI J.L. Presentatie van visie PKS op de toekomst van de prostaatkankerzorg in Nederland Stip op de horizon vanuit

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 13 juni 2013 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 13 juni 2013 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 255 XP DEN HAAG T 070 340 79 F 070 340 78 34

Nadere informatie

Prijslijst DBC-zorgproducten Ziekenhuis Gelderse Vallei

Prijslijst DBC-zorgproducten Ziekenhuis Gelderse Vallei DBCzorgproduct 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 1.360,81 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening

Nadere informatie

Onderzoek naar de nazorg bij dikke darmkanker door de huisarts of de chirurg en het gebruik van een persoonlijke interactieve website (I CARE studie).

Onderzoek naar de nazorg bij dikke darmkanker door de huisarts of de chirurg en het gebruik van een persoonlijke interactieve website (I CARE studie). Onderzoek naar de nazorg bij dikke darmkanker door de huisarts of de chirurg en het gebruik van een persoonlijke interactieve website (I CARE studie). Verbetert de zorg na de behandeling van dikke darmkanker

Nadere informatie

DBC-zorgproduct consumentenomschrijving

DBC-zorgproduct consumentenomschrijving DBC-zorgproduct consumentenomschrijving Passantenprijslijst DOT Geldig vanaf 1 januari 2016, onder voorbehoud van zet- en drukfouten. Het AMC behoudt zich het recht voor tarieven eenzijdig aan te passen.

Nadere informatie

Tarieven 2015 Antoni van Leeuwenhoek Ingangsdatum: 1 mei 2015

Tarieven 2015 Antoni van Leeuwenhoek Ingangsdatum: 1 mei 2015 Tarieven 2015 Antoni van Leeuwenhoek Ingangsdatum: 1 mei 2015 DBCzorgproductcode 010501008 Behandeling of onderzoek tijdens een polikliniekbezoek of dagbehandeling bij een seksueel overdraagbare aandoening

Nadere informatie

PEMBROLIZUMAB: VRAGEN EN ANTWOORDEN

PEMBROLIZUMAB: VRAGEN EN ANTWOORDEN PEMBROLIZUMAB: VRAGEN EN ANTWOORDEN Na nivolumab is er nu een tweede immunotherapie voor longkanker beschikbaar: pembrolizumab (merknaam: Keytruda ). Na de registratie van het medicijn heeft het een aantal

Nadere informatie

Hersentumorcentrum Amsterdam

Hersentumorcentrum Amsterdam Cancer Center Amsterdam Locatie VUmc Hersentumorcentrum Amsterdam De polikliniek 2 Amsterdam UMC Cancer Center Amsterdam Inleiding Neuro-oncologie is het specialisme dat zich concentreert op ziekten van

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 30 juni 2011 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 30 juni 2011 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EH Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)

Nadere informatie

Prijslijst DBC-zorgproducten Ziekenhuis Gelderse Vallei

Prijslijst DBC-zorgproducten Ziekenhuis Gelderse Vallei DBCzorgproduct 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 1.722,47 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening

Nadere informatie

Standaard prijslijst DBC-zorgproducten en overige zorgproducten 2015 - Leids Universitair Medisch Centrum V 03-03-2015

Standaard prijslijst DBC-zorgproducten en overige zorgproducten 2015 - Leids Universitair Medisch Centrum V 03-03-2015 010501002 15B903 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 3.410,99 01-01-2015 31-12-2015 010501003 15B904 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare

Nadere informatie

Lijst marktconforme vergoedingen 2016 (restitutiepolissen)

Lijst marktconforme vergoedingen 2016 (restitutiepolissen) (restitutiepolissen) Geldig vanaf 1 januari 2016 D0262-201604 Inhoud Artikel 1. Algemeen 3 Artikel 2. Wmg-tarieven 3 Medisch specialistische zorg 4 2 Artikel 1. Algemeen In deze Lijst marktconforme vergoedingen

Nadere informatie

Zorgtraject borstkanker

Zorgtraject borstkanker Zorgtraject borstkanker Wie kunt u bellen als u vragen heeft? Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U wordt behandeld voor borstkanker en die behandeling gaat in stappen.

Nadere informatie

8.1 Intra Operatieve Radiotherapie (IORT) bij borstkanker

8.1 Intra Operatieve Radiotherapie (IORT) bij borstkanker 8.1 Intra Operatieve Radiotherapie (IORT) bij borstkanker Van uw arts heeft u te horen gekregen dat u in aanmerking komt voor Intra Operatieve Radiotherapie (IORT). In dit hoofdstuk leggen we u in het

Nadere informatie

Erfelijkheid & Borstkanker

Erfelijkheid & Borstkanker Erfelijkheid & Borstkanker Borstkanker komt veel voor en heeft meestal geen erfelijke oorzaak. Bij 5 tot 10% is een erfelijke aanleg de oorzaak van de ziekte. Deze aanleg wordt door de vader of moeder

Nadere informatie

3.3 Borstkanker bij de man

3.3 Borstkanker bij de man 3.3 Borstkanker bij de man Bij u is zojuist de diagnose borstkanker vastgesteld. Alle patiënten die voor borstkanker worden behandeld in het Catharina-ziekenhuis ontvangen een Persoonlijke Informatie Map.

Nadere informatie

Kanker in het hoofd-halsgebied

Kanker in het hoofd-halsgebied Kanker in het hoofd-halsgebied Afdeling Mond-, Kaak-, Aangezichtschirurgie Deze patiënteninformatie map is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Plaats: Telefoon: 09-2015-6212 Geachte... U heeft een bezoek

Nadere informatie

UMCG Passantenprijzen 2014 DBC zorgproducten verzekerde zorg 01-06-2014

UMCG Passantenprijzen 2014 DBC zorgproducten verzekerde zorg 01-06-2014 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 2.068,87 1868,55 200,32 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening

Nadere informatie

NBCA: niet het hele verhaal

NBCA: niet het hele verhaal NABON Breast Cancer Audit NBCA: niet het hele verhaal Prof. dr. E.J.Th. Rutgers, hoogleraar Oncologische Chirurgie, Nederlands Kanker Instituut- Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis DICA Congres 25 juni 2013

Nadere informatie

Nieuwsbrief DEPRESSIEKLACHTEN BIJ VROUWEN MET EEN VOORSTADIUM VAN BORSTKANKER. EERSTE PATIËNTENDAG VAN HET UMBRELLA COHORT WIE ZIJN DE DEELNEMERS?

Nieuwsbrief DEPRESSIEKLACHTEN BIJ VROUWEN MET EEN VOORSTADIUM VAN BORSTKANKER. EERSTE PATIËNTENDAG VAN HET UMBRELLA COHORT WIE ZIJN DE DEELNEMERS? Nieuwsbrief November 2017 NR. 4 DEPRESSIEKLACHTEN BIJ VROUWEN MET EEN VOORSTADIUM VAN BORSTKANKER. EERSTE PATIËNTENDAG VAN HET UMBRELLA COHORT WIE ZIJN DE DEELNEMERS? Universitair Medisch Centrum Utrecht

Nadere informatie

Huygens Institute - Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences (KNAW)

Huygens Institute - Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences (KNAW) Huygens Institute - Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences (KNAW) Citation: P.H.M. Lohman, Levensbericht F.H. Sobels, in: Levensberichten en herdenkingen, 1994, Amsterdam, pp. 93-96 This PDF was

Nadere informatie

Afsluitende les. Leerlingenhandleiding. De Reizende DNA Rechter

Afsluitende les. Leerlingenhandleiding. De Reizende DNA Rechter Afsluitende les Leerlingenhandleiding De Reizende DNA Rechter Dossier HER2 cellijn Achtergrond informatie Mevrouw X is een borstkankerpatiënt. Voor onderzoek zijn bij haar tumorcellen afgenomen en op kweek

Nadere informatie

Prijslijst passanten 2016 (voorlopige versie 15 november 2015)

Prijslijst passanten 2016 (voorlopige versie 15 november 2015) Prijslijst passanten 2016 (voorlopige versie 15 november 2015) Zorg Declaratie Omschrijving Passanten product code prijs 2016 010501004 15B905 Kleine operatie bij een seksueel overdraagbare aandoening

Nadere informatie

Borstkanker? Snel duidelijkheid door gespecialiseerd onderzoek van borstafwijkingen

Borstkanker? Snel duidelijkheid door gespecialiseerd onderzoek van borstafwijkingen Borstkanker? Snel duidelijkheid door gespecialiseerd onderzoek van borstafwijkingen Bezoekadressen: Meander Medisch Centrum Maatweg 3 3813 TZ Amersfoort Locatie Baarn Molenweg 2 3743 CM Baarn Locatie Barneveld

Nadere informatie

Dit was het nieuws. Populair jaarbericht 2012 Antoni van Leeuwenhoek

Dit was het nieuws. Populair jaarbericht 2012 Antoni van Leeuwenhoek Dit was het nieuws Populair jaarbericht 2012 Antoni van Leeuwenhoek Dit was het nieuws Het Antoni van Leeuwenhoek koos 100 jaar geleden al voor de grens verleggende weg door onderzoek en specialistische

Nadere informatie

St. Anna Borstzorg (mammapoli)

St. Anna Borstzorg (mammapoli) St. Anna Borstzorg (mammapoli) Uw huisarts heeft u doorverwezen naar St. Anna Borstzorg (mammapoli), van het St. Anna Ziekenhuis. In deze folder geven wij u meer informatie over de werkwijze binnen St.

Nadere informatie

Darmkanker. darmkanker nederland. lotgenotencontact voorlichting belangenbehartiging

Darmkanker. darmkanker nederland. lotgenotencontact voorlichting belangenbehartiging Darmkanker en uw DNA darmkanker nederland lotgenotencontact voorlichting belangenbehartiging Darmkanker Nederland Darmkanker Nederland wordt gesteund door een Raad van Advies. Deze bestaat uit specialisten

Nadere informatie

De indicatoren over borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn:

De indicatoren over borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn: Indicatoren VIP²-project Oncologie In België is, net als in Europa, borstkanker de meest voorkomende oorzaak van overlijden door kanker bij vrouwen (20,6 % van alle overlijdens ingevolge kanker). In 2009

Nadere informatie