Focused on What Really Matters. Focused on What Really Matters. Gepersonaliseerde kankertherapie. Focused on What Really Matters 1
|
|
- Lander van der Berg
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Focused on What Really Matters. Focused on What Really Matters. Gepersonaliseerde kankertherapie Focused on What Really Matters 1
2 Gepersonaliseerde kankertherapie - hoe het werkt nucleus met gezond DNA gezonde cel gezond DNA herschikking van genen celdeling proliferatie van genetisch veranderde dochtercellen; er kan kanker ontstaan tumor behandeling met een middel dat past bij het genetisch profiel van de tumor Modern kankeronderzoek richt zich op de genetische triggers van kankergroei, zoals een specifieke herschikking van genen of mutaties. Als wetenschappers erin slagen het genetisch profiel van een tumor te identificeren, kan deze veel gerichter worden behandeld met geneesmiddelen die ingrijpen in de cellulaire metabole processen die door genetische veranderingen in gang worden gezet. Op dit moment wordt personalized medicine al toegepast voor de behandeling van verschillende soorten kanker, zoals melanomen, borst-, bloed- en longkanker. 2 Focused on What Really Matters
3 1 De nieuwe standaard voor de behandeling van kanker Gepersonaliseerde geneeskunde is simpelweg geneeskunde. Het doel is het accuraat diagnosticeren van ziekten en deze vervolgens effectief behandelen. De nieuwste diagnostische methoden, ontwikkelingen in de genetica en resultaten van modern geneesmiddelen onderzoek stellen ons in staat dit doel te bereiken. Dr. Andreas Penk, President van Pfizer Oncology Europe Gepersonaliseerde oncologie is een veelbelovende nieuwe benadering van wetenschap en medische zorg. De toepassing van nieuwe moleculaire en diagnostische technieken maakt zeer gericht gebruik van geneesmiddelen mogelijk die passen bij de genetische eigenschappen van bepaalde aandoeningen. Op deze manier krijgen patiënten de behandeling die de beste resultaten voor hen oplevert. Verbetering van de nauwkeurigheid van behandelingen De individuele eigenschappen van een patiënt worden vaak beschouwd als bepalend voor de behandelwijze. Hieronder vallen eerdere behandelingen, omgevingsfactoren, gedragsvoorkeuren en het genetisch profiel van de patiënt. Met name bij gepersonaliseerde geneeskunde staat het genetisch profiel van aandoeningen centraal, omdat daaruit informatie kan worden verkregen op basis waarvan de meest geschikte behandeling kan worden gekozen. Er bestaan verschillende synoniemen voor gepersonaliseerde geneeskunde, zoals geneeskunde op maat en gestratificeerde of geïndividualiseerde geneeskunde. In alle gevallen wordt bedoeld dat er naar een betere match wordt gezocht tussen geneesmiddelen/behandelingen en de patiënt. Met behulp van moleculaire tests en de toepassing van nieuwe diagnostische technieken kunnen artsen de nauwkeurigheid van behandelingen verbeteren en het aantal ineffectieve behandelingen en ongewenste bijwerkingen verminderen. Gepersonaliseerde geneeskunde voor de behandeling van kanker In de oncologie weten we al heel lang dat niet elke kankerbehandeling geschikt is voor elke tumor of effectief is bij elke patiënt. Inzicht in de complexiteit van kanker is zeer waardevol, aldus Mace Rothenberg, Senior Vice President van Clinical Development & Medical Affairs bij Pfizer Oncology: In de afgelopen decennia is ons begrip van kanker veranderd van een eenvoudig beeld van één enkele aandoening naar inzicht in een complexe groep van aandoeningen met verschillende oorzaken. Vooruitgang op het gebied van genoomonderzoek heeft het mogelijk gemaakt kankerpatiënten effectiever te behandelen door therapieën te ontwikkelen voor specifieke patiëntgroepen. Focused on What Really Matters 3
4 2 Ontcijfering van het genoom - een doorbraak in kankertherapie We staan aan de vooravond van een ware revolutie in de geneeskunde: de traditionele benadering van one size fits all zal plaatsmaken voor een veel effectievere strategie waarbij elke individu als uniek wordt beschouwd met specifieke eigenschappen die bepalend zijn voor de gekozen benadering om gezond te blijven. Francis S. Collins Directeur van de National Institutes of Health in de Verenigde Staten en voormalig directeur van het menselijk genoomproject (Human Genome Project), in: The Language of Life: DNA and the Revolution in Personalized Medicine, Harper-Collins 2009, p. 14 Het bepalen van de sequentie van het menselijk genoom was een mijlpaal in het genetisch onderzoek in de 21e eeuw. Het betekende bovendien een doorbraak voor de ontwikkeling van geneesmiddelen tegen kanker. Tenslotte ontstaat kanker door genetische mutaties en herschikkingen die gezonde cellen in tumorcellen veranderen. Nu het menselijk genoom is ontcijferd, zijn wetenschappers beter dan ooit tevoren in staat te zoeken naar genetische mutaties of herschikkingen die verantwoordelijk zijn voor de vorming van kankercellen. Gerichte behandeling op basis van genetische tumorprofielen Oncologen weten dat de genetische oorzaken van kanker kunnen verschillen, evenals het soort kanker en het verloop van de ziekte. Een belangrijk onderdeel van gepersonaliseerde geneeskunde is het ontwikkelen van nieuwe geneesmiddelen die zijn gericht op de genetische tumorprofielen van bepaalde patiëntgroepen. Voor patiënten betekent dit dat zij effectiever behandeld kunnen worden met minder bijwerkingen. Kanker aanpakken bij de bron Tegenwoordig vormen gepersonaliseerde geneesmiddelen al een standaardbehandeling voor patiënten met bepaalde vormen van longkanker, borstkanker en leukemie. Er ontstaat een nieuwe benadering ten aanzien van de behandeling van kanker. Bij conventionele behandelwijzen wordt gebruikgemaakt van chirurgie, radiologie en chemotherapie om aangetaste organen in een bepaald stadium van de ziekte te behandelen. Bij gepersonaliseerde therapieën wordt kanker bij de bron aangepakt, de zgn. oncogene drivers. Dit zijn genetische producten die de groei van kankercellen kunnen activeren of bevorderen. 4 Focused on What Really Matters
5 3 Twee kanten van dezelfde medaille - diagnostische tests en gepersonaliseerde behandeling Oncologen ervaren vaak dat een bepaalde behandeling slechts bij een kleine groep patiënten met een specifieke vorm van kanker goed aanslaat. Gezien de aanzienlijke genomische heterogeniteit van tumoren is het niet verwonderlijk dat patiënten verschillend reageren op dezelfde behandeling. Ultan McDermott / James R. Downing / Michael R. Stratton Genomics and the Continuum of Cancer Care, N Engl J Med 2011, 264: Genetisch onderzoek naar tumorcellen vormt een essentieel onderdeel van gepersonaliseerde kankertherapieën. Op basis van preliminair bloed- of weefselonderzoek kan worden bepaald of een geneesmiddel een goede match is, en kan worden ingeschat hoe groot de kans is op een succesvolle behandeling. Specifieke genetische tests kunnen daarom een goede leidraad zijn voor keuzes met betrekking tot de behandelwijze. Bij dergelijke tests wordt met name gescreend op biomarkers. Aan de hand van biomarkers kunnen genetische afwijkingen in het lichaam worden geïdentificeerd en diagnoses worden gesteld. Wat is een biomarker? Biomarkers zijn cellen, eiwitten of genen in tumoren die kunnen worden aangetoond in weefsels of bloed of andere lichaamsvloeistoffen. Ze zijn gerelateerd aan een ziekte of een subtype van een ziekte, zoals een subtype van kanker. Waarom worden biomarkers gebruikt om een diagnose te stellen? Aan de hand van biomarkers kan worden ingeschat hoe groot het risico is dat bepaalde vormen van kanker terugkomen, hoe de tumorgroei zich zal ontwikkelen, en hoe effectief een behandeling is voor een bepaalde vorm van kanker. Zijn voor alle kankersoorten biomarkers bekend? Nee, maar in veel gevallen worden ze door artsen gebruikt om te beslissen welke behandeling ze zullen geven, zoals bijvoorbeeld in de moderne hematologie. Gepersonaliseerde geneeskunde vertrouwt op geïdentificeerde biomarkers in tumoren, omdat ze voor artsen een leidraad vormen bij het bepalen van de meest geschikte en meest effectieve behandeling voor de desbetreffende patiënt. Focused on What Really Matters 5
6 Biomarkers en het diagnostische proces patiënt monsters van weefsel, bloed of overige lichaamsvloeistoffen analyse en identificatie van biomarkers keuze van gepersonaliseerde behandeling op basis van biomarkers Als onderdeel van het diagnostische proces worden monsters van weefsel, bloed of overige lichaamsvloeistoffen gescreend op organische substanties zoals cellen, eiwitten, genen etc. Aan de hand van deze biomarkers kunnen aandoeningen worden gediagnosticeerd en kan worden ingeschat hoe effectief een behandeling is voor een bepaalde ziekte. 6 Focused on What Really Matters
7 4 Innovatie van therapie benaderingen in de oncologie Gerichte therapieën zijn effectief, maar moeten worden ondersteund om hun volledige potentieel te kunnen bereiken. Redactioneel commentaar in Nature, 19 mei 2010 Gepersonaliseerde oncologie heeft vele voordelen. Patiënten met genetisch verschillende tumoren kunnen veel effectiever worden behandeld, waarbij over het algemeen minder bijwerkingen optreden. Bovendien zorgt gepersonaliseerde geneeskunde voor een effectievere besteding van de maatschappelijke bijdragen aan de gezondheidszorg. Onderzoek en therapeutische netwerken Gepersonaliseerde therapieën gaan uit van vroegtijdige screening op tumorbiomarkers waarmee genetische mutaties, fusies of herschikkingen kunnen worden aangetoond. In enkele Europese landen wordt nu een gespecialiseerde diagnostische infrastructuur uitgerold om het screenen op biomarkers tot een standaard diagnostische procedure voor alle kankerpatiënten te maken. Voorbeelden van dit soort projecten zijn het Britse Cancer Research UK en het Institut National du Cancer (INCa) in Frankrijk. In Duitsland heeft de Deutsche Gesellschaft für Pathologie het project FALKE (Fusion of EML4-ALK epidemiology Evaluation) opgezet. Pfizer ondersteunt deze projecten en overige initiatieven om de kwaliteit van het diagnostische proces bij kanker te waarborgen. Het doel is het creëren van snelle toegang tot diagnostische screening, moleculaire tests en behandeling voor elke kankerpatiënt. Klinisch onderzoek Gepersonaliseerde geneeskunde verandert de manier waarop klinische onderzoeken worden uitgevoerd. Deelnemende patiënten worden uitgekozen op basis van hun moleculaire profielen, zodat onderzoeken minder kostbaar zijn en korter duren. Dit betekent dat resultaten sneller bij de regelgevende instanties kunnen worden ingediend en producten sneller op de markt kunnen worden gebracht. Klinische onderzoeken voor gepersonaliseerde therapieën brengen echter ook nieuwe uitdagingen met zich mee, zoals het vinden van een voldoende aantal geschikte patiënten. Focused on What Really Matters 7
8 cused on what really matters. Focused on What Really Matters Pfizer bv Postbus AA Capelle a/d IJssel Rivium Westlaan LD Capelle a/d IJssel Tel. +31 (0) Fax +31 (0) ONC Focused on What Really Matters
De waarde van DNA. Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation. UMC Utrecht Amsterdam
De waarde van DNA Prof dr ir Edwin Cuppen Hoogleraar Humane Genetica Directeur Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation UMC Utrecht Amsterdam Wat is DNA? DeoxyriboNucleic Acid (Desoxyribonucleïnezuur)
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
2 NEDERLANDSE SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN In gezonde personen is er een goede balans tussen cellen die delen en cellen die doodgaan. In sommige gevallen wordt deze balans verstoord en delen cellen
Nadere informatieHoe kijken we naar het DNA van een patiënt?
Hoe kijken we naar het DNA van een patiënt? Ies Nijman UMC Utrecht Dept of Genetics, Centre for Molecular Medicine Center for Personalized Cancer Treatment (CPCT), Hartwig Medical Foundation 1994 DNA sequenties,
Nadere informatieNaar een persoonlijke behandeling van kanker
Naar een persoonlijke behandeling van kanker We weten tegenwoordig ongelooflijk veel meer over hoe kanker werkt, maar helaas heeft dat nog niet geleid tot grote veranderingen in de manier waarop we kanker
Nadere informatieDarmkanker. darmkanker nederland. lotgenotencontact voorlichting belangenbehartiging
Darmkanker en uw DNA darmkanker nederland lotgenotencontact voorlichting belangenbehartiging Darmkanker Nederland Darmkanker Nederland wordt gesteund door een Raad van Advies. Deze bestaat uit specialisten
Nadere informatieHet leveren van de juiste behandelingen, op het juiste moment, iedere keer, bij de juiste persoon
Het leveren van de juiste behandelingen, op het juiste moment, iedere keer, bij de juiste persoon Barack Obama NIEUWE PRECISIE ONCOLOGISCHE TEST OM DE MEEST EFFECTIEVE BEHANDELING TEGEN KANKER TE IDENTIFICEREN
Nadere informatieInformatie voor patiënten DNA profiel van uw tumor
Informatie voor patiënten DNA profiel van uw tumor 1 2 Waarom deze brochure? U heeft deze brochure ontvangen omdat uw arts overweegt een DNA profiel van uw tumor te laten bepalen. Het bepalen van een DNA
Nadere informatieNieuwe ontwikkelingen in de behandeling van gliomen. Dr J Bromberg, prof M.J. van den Bent Neurologen Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam
Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van gliomen Dr J Bromberg, prof M.J. van den Bent Neurologen Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van gliomen Twee uitersten
Nadere informatieNederlandse samenvatting / Dutch summary
Eiwitbiomarkers voor klinische toepassingen in dikkedarmkanker Kanker van de dikke darm en de endeldarm (colorectaal carcinoom; CRC) vormt wereldwijd een belangrijk gezondheidsprobleem vanwege de hoge
Nadere informatieProf.dr. Epie Boven Medisch oncoloog
Prof.dr. Epie Boven Medisch oncoloog Nieuwe antikanker medicijnen, hoge kosten Waarom ontsporen cellen in ons lichaam? De normale cel bevat 46 chromosomen, ook wel DNA genoemd - het DNA vormt ons genetisch
Nadere informatie100 jaar Antoni van Leeuwenhoek
100 jaar Antoni van Leeuwenhoek Onze toekomstdroom Het Antoni van Leeuwenhoek koos 100 jaar geleden al voor de grensverleggende weg door onderzoek en specialistische zorg samen te voegen met één scherp
Nadere informatieDocentenhandleiding. Niveau: expert. Lees de taal van de tumor Organisatieniveaus
Docentenhandleiding Niveau: expert Lees de taal van de tumor Organisatieniveaus Ontwikkeld door het Cancer Genomics Centre in samenwerking met het Freudenthal Instituut voor Didactiek van Wiskunde en Natuurwetenschappen
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/18929 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Lange, Job de Title: A sight for sore eyes : assessing oncogenic functions of
Nadere informatieInleiding. Chapter 11. Achtergrond en doel van het onderzoek
Chapter 11 Inleiding Achtergrond en doel van het onderzoek Kanker is na hart en vaatziekten de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland. Per jaar wordt in Nederland bij ongeveer 70.000 mensen kanker vastgesteld
Nadere informatieAfsluitende les. Leerlingenhandleiding. DNA-onderzoek en gentherapie
Afsluitende les Leerlingenhandleiding DNA-onderzoek en gentherapie Inleiding In de afsluitende les DNA-onderzoek en gentherapie zul je aan de hand van een aantal vragen een persoonlijke en kritische blik
Nadere informatieKANKER EN KANKERONDERZOEK
DE GEMENE DELER KANKER EN KANKERONDERZOEK Naam: Klas: Datum: INLEIDING Kanker is een veelvoorkomende ziekte. Bijna een derde van de Nederlanders krijgt er vroeg of laat zelf mee te maken. Op dit moment
Nadere informatieKanker natuurlijk anders
Kanker natuurlijk anders Kanker natuurlijk anders Marga Beukeboom Kanker natuurlijk anders Copyright 2017 Marga Beukeboom De informatie die in dit boek wordt gegeven, is niet bedoeld als vervanging van
Nadere informatiehttp://www.lymmcare.nl/
http://www.lymmcare.nl/ Hoe krijgen we kankercellen dood Eric Eldering, afdeling Experimentele Immunologie, AMC 1. Het verschil tussen normaal weefsel en kankercellen 2. Met medicijnen willen we dit verschil
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/18977 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/18977 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Filali, Mariam el Title: Knowledge-based treatment in uveal melanoma Date: 2012-05-22
Nadere informatieTherapie op maat: Veelgestelde vragen
Therapie op maat: Veelgestelde vragen Voorwoord In zekere zin is therapie op maat (personalised medicine) niet nieuw. Artsen hebben zich altijd al ingezet om hun patiënten zorg op maat te bieden, door
Nadere informatieDe unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker
De unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker Deze folder is bedoeld voor onze patiënten en de mensen in hun omgeving. Wij willen u graag informeren over onze succesvolle behandelingsmethode
Nadere informatieSummary in Dutch (Nederlandse samenvatting voor leken)
Summary in Dutch (Nederlandse samenvatting voor leken) 13_Smakman.indd 173 10-02-2006 11:30:37 Het menselijk lichaam bestaat uit een groot aantal organen en weefsels die zijn opgebouwd uit miljarden cellen.
Nadere informatieONCOLOGIE- en MILESTONEDAGEN
NEDERLANDSE VERENIGING voor ONCOLOGIE ONCOLOGIE- en MILESTONEDAGEN De Oncologiedagen worden georganiseerd door: NVvO, NKI-AVL en ERASMUS MC 1. Larynx- en hypofarynxafwijkingen 09-05-1970 2. Hormonen en
Nadere informatieZeldzame ziekten, weesgeneesmiddelen
niet geautoriseerde Nederlandse vertaling Zeldzame ziekten, weesgeneesmiddelen De feiten op een rijtje De EMA wil graag dat Europese burgers met zeldzame ziekten toegang hebben tot specifieke en werkzame
Nadere informatieLeerlingenhandleiding
Leerlingenhandleiding Niveau: expert Lees de taal van de tumor Ontwikkeld door het Cancer Genomics Centre (CancerGenomiCs.nl) in samenwerking met het Freudenthal Instituut voor Didactiek van Wiskunde en
Nadere informatiePersonalized nutrition
Personalized nutrition voor buik en brein 25 ste Folia rthica symposium 21 september 2017 Prof. Dr. Ir. Huub Savelkoul Drs. Anna Kruyswijk- v.d. Heijden Stelling (zie app) Zodra personalized nutrition
Nadere informatieKanker: klinisch beeld,
Kanker: klinisch beeld, epidemiologie, biologie en pathofysiologie Prof. Patrick Schöffski, M.D., M.P.H. Dienst Algemene Medische Oncologie Universitair Ziekenhuis Gasthuisberg Leuvens Kanker Instituut
Nadere informatie9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker
9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker Uw behandelend chirurg heeft in overleg met u en de internist-oncoloog (internist gespecialiseerd in de behandeling van kanker), besloten om na uw operatie
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38737 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Goeij, Bart E.C.G. de Title: Antibody-drug conjugates in cancer Issue Date: 2016-04-13
Nadere informatie9.1 Chemotherapie voorafgaand aan de operatie bij borstkanker
9.1 Chemotherapie voorafgaand aan de operatie bij borstkanker Uw behandelend chirurg heeft na overleg met de internist-oncoloog (internist gespecialiseerd in de behandeling van kanker) en in overleg met
Nadere informatieDe unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker
De unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker Deze folder is bedoeld voor onze patiënten en de mensen in hun omgeving. Wij willen u graag informeren over onze succesvolle behandelingsmethode
Nadere informatieKANKER EN KANKERONDERZOEK
DE GEMENE DELER KANKER EN KANKERONDERZOEK Naam: Klas: Datum: INLEIDING Kanker is een veelvoorkomende ziekte. Bijna een derde van de Nederlanders krijgt er vroeg of laat zelf mee te maken. Op dit moment
Nadere informatieNieuwe middelen voor sarcomen
Nieuwe middelen voor sarcomen Anneke Westermann, internist-oncoloog AMC Amsterdam Contactdag Sarcomen 26 mei 2018 Vooruitgang behandeling wekedelensarcoom Vooruitgang behandeling botsarcoom Chemotherapie
Nadere informatieVeelbelovend onderzoek van de afdeling Hematologie
NIEUWE PERSPECTIEVEN Veelbelovend onderzoek van de afdeling Hematologie De diagnose leukemie, lymfklierkanker of multipel myeloom heeft een enorme impact op het leven van patiënten en hun omgeving. Vaak
Nadere informatieSamenvatting 95 SAMENVATTING
Samenvatting Samenvatting 95 SAMENVATTING Tijdens de ontwikkeling en groei van een solide tumor, staan de tumorcellen bloot aan een gebrek aan zuurstof (hypoxie). Dit is het gevolg van de snelle groei
Nadere informatieMoleculaire Diagnostiek binnen een routine Pathologie Laboratorium
Moleculaire Diagnostiek binnen een routine Pathologie Laboratorium Winand N.M. Dinjens Laboratorium voor Moleculaire Diagnostiek Afdeling Pathologie Josephine Nefkens Instituut (JNI) Erasmus MC, Universitair
Nadere informatieKanker en genetisch testen
Kanker en genetisch testen Dirk Jan Boerwinkel Freudenthal Instituut voor didactiek van wiskunde en natuurwetenschappen Nascholing Reizende DNA labs als voorbereiding voor het examen 4 november 2011 Definitie
Nadere informatieFarmacogenetica en bijwerkingen Personalised medicine: een huisartsen visie op farmacogenetica
Farmacogenetica en bijwerkingen Personalised medicine: een huisartsen visie op farmacogenetica Symposium 25 jaar Lareb Dr. Isa Houwink, Huisarts en Postdoc onderzoeker Afdeling Klinische genetica, Sectie
Nadere informatiebehandelingen-bij-borstkanker/
https://www.isala.nl/patientenfolders/6682-borstkanker-pid-h3- behandelingen-bij-borstkanker/ Borstkanker (PID): H3 Behandelingen bij borstkanker Als borstkanker is vastgesteld, bespreekt een team van
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nieuwe vooruitzichten in de karakterisering en behandeling van acute myeloïde leukemie Nederlandse samenvatting 134 Acute myeloïde leukemie (AML) is een vorm van bloedkanker, een kwaadaardige aandoening
Nadere informatie10 e Post O.N.S. Meeting. Ted Goossens Verpleegkundig specialist Oncologie SJG Weert
10 e Post O.N.S. Meeting Ted Goossens Verpleegkundig specialist Oncologie SJG Weert 1 BIOMARKERS, PERSONALISED MEDICINE EN (BIOBANKING) 2 Indeling: Definitie Geschiedenis Plaats in diagnostiek en therapie
Nadere informatieChemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie
Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft samen met de chirurg of verpleegkundig specialist gekozen om de behandeling
Nadere informatie18 november 2016 CineMec Utrecht
Julius Academy Personalized Medicine en de rol van Big Data: Grenzeloze Mogelijkheden 18 november 2016 CineMec Utrecht Personalized Medicine en de rol van Big Data: grenzeloze mogelijkheden Op vrijdag
Nadere informatieBelangrijke kenmerken van tumoren in het spijsverteringskanaal. Nicole van Grieken, patholoog Amsterdam UMC, locatie VUmc
Belangrijke kenmerken van tumoren in het spijsverteringskanaal + Nicole van Grieken, patholoog Amsterdam UMC, locatie VUmc Vragen? Inhoud Introductie Diagnostiek Biomarkers Biobanken Wetenschappelijk onderzoek
Nadere informatieCover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation:
Cover Page The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: http://hdl.handle.net/1887/59477 Author: Hillger, J.M. Title: Take it personal! Genetic differences in G protein-coupled
Nadere informatieNEDERLANDSE 8 SAMENVAT TING VooR NIET-INGEWIJDEN PTER A H C
Nederl andse samenvat ting voor nie t-inge wijden 8 CHAPTER nederlandse samenvatting Inleiding In 2006 rookte 28% van de Nederlandse bevolking gemiddeld 15 sigaretten per dag. Jaarlijks overlijden circa
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45885 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Kersten, K. Title: Pulling the strings on anti-cancer immunity Issue Date: 2017-02-07
Nadere informatieEpigenetics and Cancer
Epigenetics and Cancer Hoe controle mechanismen van invloed zijn op tumor ontwikkeling. Riëtte Ruijten Driessen MANP, verpleegkundig specialist oncologie Laurentius ziekenhuis Inhoud Ontwikkeling epigenetica
Nadere informatieBorst- en/of eierstokkanker: Erfelijk risico en genetisch testen
Borst- en/of eierstokkanker: Erfelijk risico en genetisch testen In onze bevolking heeft iedere vrouw een risico van ongeveer 10% om in de loop van haar leven borstkanker te krijgen en 1,5% om eierstokkanker
Nadere informatieLeerlingenhandleiding
Leerlingenhandleiding Niveau: basis Lees de taal van de tumor Ontwikkeld door het Cancer Genomics Centre (CancerGenomiCs.nl) in samenwerking met het Freudenthal Instituut voor Didactiek van Wiskunde en
Nadere informatieDragerschap en erfelijke belasting
Dragerschap en erfelijke belasting VSOP 17 mei 2010 Martina Cornel Hoogleraar Community Genetics & Public Health Genomics Quality of Care EMGO Institute for Health and Care Research Nieuwe technologische
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Analyse van chromosomale afwijkingen in gastrointestinale tumoren In het ontstaan van kanker spelen vele moleculaire processen een rol. Deze processen worden in gang gezet door
Nadere informatieNerds vs. kanker Arnoud Groot 6 min
Nerds vs. kanker door Arnoud Groot leestijd: 6 min DNA bevindt zich in elke cel van elk levend wezen. De blauwdruk van het leven bepaalt elk aspect van ons lichaam. Inclusief de aanleg voor chronische
Nadere informatieBorstcentrum Bernhoven. Yvonne Paquay Chirurg
Borstcentrum Bernhoven Yvonne Paquay Chirurg Klachten van de borst? Verwijzing naar het borstcentrum voor analyse en zonodig behandeling 2 3 4 Verwijsredenen: > Knobbeltje voelbaar > BOBZ (de bus) > Controle
Nadere informatieOntwikkeling van genezende medicijnen tegen ouderdomsgerelateerde ziekten. Ad W. van Gorp, oprichter en CEO
Ontwikkeling van genezende medicijnen tegen ouderdomsgerelateerde ziekten Ad W. van Gorp, oprichter en CEO Agenda 1. Historie 2. Strategie 3. Projecten 10/28/2013 2 Historie Spin off bedrijf van het Hubrecht
Nadere informatieOrganisatieniveaus (niveau: expert)
Organisatieniveaus (niveau: expert) Ontwikkeld door het Cancer Genomics Centre In samenwerking met het Freudenthal Instituut voor Didactiek van Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Utrecht
Nadere informatieBASISPRINCIPES VAN KANKER
BASISPRINCIPES VAN KANKER Prof.dr. D.J. Ruiter Afdeling Pathologie Cursus Introductie in de Fundamentele en Klinische Oncologie HET BEGRIP KANKER? a.alle gezwelgroei b.alle kwaadaardige gezwelgroei c.alle
Nadere informatiemammaprint adviezen hernia-operatie borstkanker ZorgSaam
mammaprint adviezen na een bij hernia-operatie borstkanker ZorgSaam 1 2 Mammaprint Deze folder geeft u informatie over de Mammaprint, een laboratoriumtest die kan worden ingezet bij de behandeling van
Nadere informatieSnelle ontwikkelingen rond DNA en de gevolgen voor de screeningen
Snelle ontwikkelingen rond DNA en de gevolgen voor de screeningen Derde landelijke conferentie pre- en neonatale screeningen Doorn 17 april 2012 Martina Cornel Hoogleraar Community Genetics & Public Health
Nadere informatieOPEN DAG ANTONI VAN LEEUWENHOEK
PROGRAMMA 6 & 7 OKTOBER OPEN DAG ANTONI VAN LEEUWENHOEK Zaterdag 6 oktober 2018, 10.00 16.00 uur 180239_AVL_ProgrOpenDag_A5.indd 1 27-09-18 12:27 BEGANE GROND Bezoekadres Amsterdam Plesmanlaan 121 (naar
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Introductie tot atherosclerose Cardiovasculaire aandoeningen zijn nog steeds de meest voorkomende als alle vormen van cardiovasculaire aandoeningen konden worden verholpen bekendste
Nadere informatieDe indicatoren over borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn:
Indicatoren VIP²-project Oncologie In België is, net als in Europa, borstkanker de meest voorkomende oorzaak van overlijden door kanker bij vrouwen (20,6 % van alle overlijdens ingevolge kanker). In 2009
Nadere informatieMoleculaire revolutie in de pathologie: next generation sequencing
Moleculaire revolutie in de pathologie: next generation sequencing John Hinrichs, klinisch moleculair bioloog in de pathologie UMC Utrecht, afdeling pathologie De (moleculaire) pathologie maakt op dit
Nadere informatieDe achilleshiel van CLL
De achilleshiel van CLL Dr. S.H. Tonino 22 november 2012 Afdeling Hematologie AMC, Amsterdam Chronische lymfatische leukemie 1. wat is chronische lymfatische leukemie (CLL?) 2. behandeling anno 2012 3.
Nadere informatieBehandeling op maat: Wie reageert er wel en niet op therapie?
Behandeling op maat: Wie reageert er wel en niet op therapie? Lodewyk Wessels Computational Cancer Biology (CCB) Department of Molecular Carcinogenesis The Netherlands Cancer Institute Wat is Behandeling
Nadere informatieNederlandse samenvatting
8 Nederlandse samenvatting maligniteit. Van de ruim 81.000 nieuwe gevallen van kanker in 2005 waren het er 2650 in het hoofd-halsgebied. In vergelijking met andere landen vaak mond- keelholte en strottenhoofdkanker
Nadere informatieCHAPTER 9. Samenvatting
CHAPTER 9 Samenvatting Samenvatting SAMENVATTING In dit proefschrift evalueren we de rol van het immuunsysteem in (het ontstaan van) baarmoederhalskanker, oftewel cervixcarcinoom. Ondanks de beschikbaarheid
Nadere informatieBehandelingsmogelijkheden en trials bij het oesophagus- en maagcarcinoom M. Wumkes, Medische Oncologie VUmc
Behandelingsmogelijkheden en trials bij het oesophagus- en maagcarcinoom 2017 M. Wumkes, 21-09-2017 Medische Oncologie VUmc 1 Te bespreken Standaardbehandeling Studiebehandeling Ontwikkeling nieuwe medicijnen
Nadere informatieChapter 10. Nederlandse samenvatting
Chapter 10 Nederlandse samenvatting Chapter 10 Samenvatting Moleculaire markers voor dikkedarmkankerscreening en het voorspellen van respons op chemotherapie Kanker van de dikke darm en de endeldarm (ook
Nadere informatieRisicofactoren Niet erfelijke factoren: Erfelijke factoren:
Zoals bij alle soorten kanker, is er bij borstkanker sprake van cellen met een ontregelde celdeling. Door deze ontregeling kunnen cellen zich ongeremd vermenigvuldigen en uitgroeien tot een tumor. Deze
Nadere informatieCRISPR in de krantenkoppen
CRISPR in de krantenkoppen Een nieuwe superkracht voor biotechnologen CRISPR op het landbouwveld en in het ziekenhuis 21 februari 2019 Elisabeth Stes, Liesbeth Aerts en Ruben Vanholme VIB Vlaams Instituut
Nadere informatieBehandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie
Behandelingen bij longkanker inclusief klinische studie immuuntherapie 1 Longkanker Longkanker is niet één ziekte: er bestaan meerdere vormen van longkanker. In deze brochure bespreken we de twee meest
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 101 Chapter 7 SAMENVATTING Maligne tumoren van de larynx en hypopharynx ( keelkanker ) zijn de zesde meest voorkomende type kankers van het hele lichaam, en de meest voorkomende
Nadere informatieAlgemene informatie kinderkanker
Algemene informatie kinderkanker De behandeling van kinderen met kanker is in Nederland gecentraliseerd in 5 kinderkanker (kinderoncologische) centra en 2 beenmergtransplantatie centra. De 5 kinderkanker
Nadere informatieChapter 7. Algemene Discussie en Samenvatting
Algemene Discussie en Samenvatting 75 76 Algemene Discussie en Samenvatting Plaveiselcelcarcinoom van het oog bij runderen (BOSCC) en het vulva papilloma en carcinoma complex bij runderen (BVPCC) zijn
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29317 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Nes, Johanna Gerarda Hendrica van Title: Clinical aspects of endocrine therapy
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Marel, Sander van der Title: Gene and cell therapy based treatment strategies
Nadere informatieBehandeling borstkanker
Behandeling borstkanker 1. Heelkunde (chirurgie) (operatie): - Borstsparend: betekent wegname van het gezwel met veiligheidsmarge van gezond weefsel rondom en wegname van de schildwachtklier (poortwachterklier
Nadere informatieVoeding en personalized prevention
Voeding en personalized prevention Dr. Simone G.J. van Breda Afdeling Toxicogenomics, Universiteit Maastricht 17 mei 2018. Inhoud Personalized nutrition Het meten van gezondheid in relatie tot voeding
Nadere informatieChapter 8. Nederlandse samenvatting
Chapter 8 Nederlandse samenvatting Chapter 8 Nederlandse samenvatting Er is in de afgelopen jaren veel vooruitgang geboekt in de ontwikkeling van doelgerichte behandelingen tegen kanker. Helaas wordt ook
Nadere informatieEEN ANDERE KIJK OP GEZONDHEID
EEN ANDERE KIJK OP GEZONDHEID Biologische Heilmittel Heel GmbH, Baden-Baden, www.heel.de Healthcare designed by nature 53204 11/06 Di GEZONDHEID HERSTELLEN OP EEN ANDERE MANIER 2 Ontsteking Bloedsomloop
Nadere informatieNederlandse samenvatting. Baarmoederhalskanker en het humaan papillomavirus
Nederlandse samenvatting Baarmoederhalskanker en het humaan papillomavirus Baarmoederhalskanker is de op een na meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Elk jaar krijgen wereldwijd ongeveer 500.000
Nadere informatieMaak kanker kansloos. Steun wetenschappelijk onderzoek in het Erasmus MC Kanker Instituut
Vroeger kregen mijn broertjes alle aandacht. Nu ben ik aan de beurt Linda, acute lymfatische leukemie Maak kanker kansloos Steun wetenschappelijk onderzoek in het Erasmus MC Kanker Instituut Even voorstellen
Nadere informatieDe rol van de pathologie en genetica bij de herkenning van Lynch syndroom
De rol van de pathologie en genetica bij de herkenning van Lynch syndroom Marjolijn Ligtenberg Laboratorium specialist klinische genetica Klinisch moleculair bioloog in de Pathologie VAP dag 28-3-2017
Nadere informatieThemaweek dikke darmkanker
Themaweek dikke darmkanker AZ Sint-Lucas Gent Workshop 4 De artsen van AZ Sint-Lucas hebben deze presentatie met zorg opgemaakt. De inhoud ervan is echter algemeen en indicatief. AZ Sint-Lucas en de artsen
Nadere informatieAppendix Nederlandse samenvatting Resum en Català Curriculum vitae List of publications Acknowledgments
Appendix Resum en Català Curriculum vitae List of publications Acknowledgments Appendix Het menselijk lichaam, dat bestaat uit biljoenen cellen, wordt dagelijks blootgesteld aan gevaarlijke stoffen die
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Moleculaire analyse van sputum voor de diagnostiek van longkanker Motivering van dit proefschrift Longkanker kent de hoogste mortaliteit van alle kankers. Dit komt doordat de ziekte
Nadere informatieDISCLOSURE BELANGEN SPREKER
DISCLOSURE BELANGEN SPREKER Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties Sponsoring of onderzoeksgeld Aandeelhouder Adviseur Venture partner BMS, MSD Neon Therapeutics Adaptive, Amgen, Neon Therapeutics,
Nadere informatieInformatiebrief met toestemmingsformulier voor kinderen van jaar bij opname in het Prinses Máxima Centrum
Informatiebrief met toestemmingsformulier voor kinderen van 12-16 jaar bij opname in het Prinses Máxima Centrum Beste, Samen met je ouder(s)/verzorger(s) heb je een gesprek gehad met je behandelend arts
Nadere informatieFiguur overgenomen uit Value Based Healthcare prijsinschrijvingsdocumentatie van The Decision institute die hier ook opleidingen voor aanbieden.
De waardebepaling van nieuwe producten en services in de zorg Het beantwoorden van de vraag of nieuwe producten en services in de zorg daadwerkelijk meerwaarde brengen is niet gemakkelijk. Er is een levendige
Nadere informatieStichting Bedumer Winterloop. Financieel jaarverslag
Stichting Bedumer Winterloop Financieel jaarverslag 2017-2018 1. Financieel beleid De stichting Bedumer Winterloop heeft als doel: Het jaarlijks organiseren van activiteiten ten bate van het KWF of het
Nadere informatieNon Hodgkin lymfoom. Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2014 pavo 1113
Non Hodgkin lymfoom Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2014 pavo 1113 Uw hoofdbehandelaar is: hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30 17.00 uur bereikbaar via de polikliniek Interne
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Afdeling. Klinische Pathologie
PATIËNTEN INFORMATIE Afdeling Klinische Pathologie Waarover gaat deze folder en waarover niet? Soms neemt een arts bij u wat lichaamsmateriaal af, bijvoorbeeld: een klein stukje uit uw huid, uw borstklier,
Nadere informatieWhat s New Klinische Chemie Bewogen biomarkers
What s New Klinische Chemie Bewogen biomarkers Nascholing Jordanie Rick Brouwer Klinische chemie Meting van endogene biomarkers in lichaamsvloeistoffen routine chemie, hematologie, endocrinologie, immunologie,
Nadere informatieHet gen van de ziekte van Huntington, twintig jaar verder.
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Kan een nieuwe techniek het genetisch testen van de ZvH drastisch
Nadere informatieProspective data collection initiative on colorectal cancer - a prospective observational cohort study
Prospective data collection initiative on colorectal cancer - a prospective observational cohort study Een lange termijn onderzoek naar de behandeling en uitkomsten van dikkedarm- en endeldarmkanker versie
Nadere informatieMee-naar-huis-neem boodschappen dec. 2016
COIG cursusdag Genoom & Genetica Mee-naar-huis-neem boodschappen dec. 2016 klinische moleculaire genetica klinisch genetisch redeneren ethische / maatschappelijke aspecten van erfelijkheidsonderzoek next
Nadere informatieBrochure ExomeScan. Whole Exome Sequencing. Achtergrond
Brochure Whole Exome Sequencing De laatste jaren is er een schat aan informatie gepubliceerd over de genetische achtergrond van overerfbare en somatische aandoeningen. In grootschalige Next Generation
Nadere informatie