Top-100 van Nederlandse bedrijven

Transcriptie

1 Top-100 van Nederlandse bedrijven Gecumuleerd octrooiprofiel Opdrachtgever: SenterNovem Colofon Aan dit overzicht hebben meegewerkt: S.F. (Silvia) Goutier-Juffermans ing. J. (Jan) H. Knecht drs. P.G.M. (Philip) Oomen drs. N. (Niels) Tans drs. J.J. (Jos) Winnink. DATUM 10 november 2006 KENMERK STATUS KOB/2006/top_100_cumul_v2 definitief CLASSIFICATIE -

2 Inleiding Dit rapport bevat een gecumuleerd octrooiprofiel. Dit profiel is samengesteld op basis van de lijst met TOP-100 bedrijven uit de WBSO-database van SenterNovem. Zo ontstaat een globaal beeld voor welke technologiegebieden deze bedrijven octrooien aanvragen. De informatie voor de octrooiprofielen van de afzonderlijke bedrijven uit de TOP-100 is gehaald uit de World Patent Index van Thomson/Derwent. Dit is een database die alle samenhangende octrooidocumenten bevat. Het voordeel van deze database is dat hierin verschillende octrooidocumenten die betrekking hebben op een en dezelfde vinding ook als één document wordt geteld in plaats van als meerdere. Een ander voordeel is dat een systeem is gebruikt om de namen van aanvragers te uniformeren, waardoor wordt voorkomen dat octrooiaanvragen abusievelijk niet worden meegeteld Uitgangspunt voor dit onderzoek zijn de aanvraaggegevens van na Als voor een bepaald bedrijf geen octrooiaanvragen zijn gevonden houdt dit nog niet automatisch in dat dit bedrijf geen onderzoek doet in Nederland of niet innovatief bezig is. Dat wil dan alleen maar zeggen dat dit bedrijf of de Nederlandse vestiging daarvan niet als aanvrager is genoemd van een octrooiaanvrage. Octrooidocumenten zijn voorzien van classificatieaanduidingen die corresponderen met technologiegebieden. Als een vinding ingedeeld kan worden bij meerdere technologiegebieden krijgt het bijbehorende octrooidocument evenzoveel classificatieaanduidingen. Voor dit onderzoek hebben de classificatieaanduidingen een gewicht gekregen dat omgekeerd evenredig is met het aantal aanduidingen op het octrooidocument. Dus bij drie classificatieaanduidingen krijgt elke aanduiding voor dat document een gewicht van 1/3. De resultaten komen bij optelling niet altijd precies op 100% uit. Dit komt omdat op gehele procenten is afgerond. Documenthistorie Op 11 oktober 2006 is een eerste versie van dit document met het gecumuleerde profiel van de Top-100 bedrijven aangeleverd in concept. Op basis van commentaar en vragen is aan die versie een verdere verdiepingsslag voor de IPC-klassen H01, H04, G06 en G11 toegevoegd. Als bijlage is toegevoegd een lijst met de vijf belangrijkste aanvragers uit deze Top-100 per IPC-klasse. Deze bijlage is niet voor publicatie. 2

3 Resultaten op hoofdlijnen De verdeling van de referenties naar IPC-secties in de octrooiaanvragen van de Top 100 bedrijven is als volgt: IPCsectie Titel Onderverdeling Aandeel (%) A Menselijke levensbehoeften landbouw, voeding, huishouding en geneeskunde 10% B Bewerkingen; Transport scheiden, materiaalbewerkingen, drukken, 6% middelen/voorzieningen voor transport C Chemie; Metallurgie waterbehandeling, biochemie, chemische bewerking 11% van metaaloppervlakken en kristalgroei D Textiel; Papier spinnen en weven, textielreiniging, touwen en 1% papiermachines E Vaste constructies infrastructuur, bouwwerken, sloten en grondboringen 1% F Werktuigbouwkunde; Verlichting; motoren, pompen, hydraulica, machineonderdelen, 2% Verwarming; Wapens; Explosieven lampen, kachels, koeling, drogen, warmtewisselaars en munitie G Meet- en regeltechniek meting, optica, fotografie, holografie, uurwerken, 32% regelen, computers, signalering, muziek, informatieopslag en kernfysica H Elektriciteit elektrische/elektronische componenten en communicatietechniek 37% Grafisch zijn de resultaten weergegeven in onderstaande figuren. De asymmetrie van de verdeling blijkt duidelijk uit de presentatie uit het spinneweb-diagram. In het spinneweb is ook de verdeling over de IPCsecties voor alle Nederlandse aanvragen sinds 2000 opgenomen ter vergelijking. A 40% H 37% H 30% 20% B 10% G 0% C G 32% A 10% F 2% E 1% D 1% C 11% B 6% F E D Top-100 Figuur 1 Verdeling van de octrooiaanvragen over de acht IPC-secties Nederland totaal 3

4 Resultaten op detailniveau Op dit zogenaamde 3-digit niveau worden ongeveer 700 verschillende IPC-klassen onderscheiden. Bij de onderzochte octrooien is 83,3% van de referenties naar octrooiklassen terug te leiden tot de volgende twaalf IPC-klassen. IPCklasse Beschrijving Aandeel in totaal (%) H04 Electrische communicatietechniek 18,0 H01 Elektrische basiselementen 10,7 G06 Rekenen; Berekenen; Tellen 9,7 G11 Opslaan van informatie 6,0 G01 Meten; Testen 4,8 H03 Elektronische basiselementen 4,4 G02 Optica 3,0 C07 Organische chemie 2,6 C08 Organische macromoleculaire verbindingen; Hun bereiding of chemische 2,6 opwerking; Daarop gebaseerde samenstellingen G03 Fotografie; Cinematografie; Analoge technieken waarbij andere dan optische 2,6 golven worden gebruikt; Electrografie; Holografie G09 Onderwijs; Geheimschrift; Vertonen; Adverteren; Zegels 2,5 H05 Niet elders ondergebrachte electrische technieken 2,4 A61 Medische of veterinaire wetenschap; Hygiëne 2,3 A23 Voedsel of voedingsmiddelen; Hun niet onder andere klassen vallende behandeling 1,8 C11 Dierlijke of plantaardige oliën, vetten, vetachtige substanties of wassen; Vetzuren daaruit; Wasmiddelen; Kaarsen H02 Opwekken, omzetten of distribueren van electrische energie 1,6 C12 Biochemie; Bier; Sterke drank; Wijn; Azijn; Microbiologie; Enzymologie; Mutatie of 1,3 genetische manipulatie G10 Muziekinstrumenten; Acoustiek 1,3 B01 Fysische of chemische processen of apparatuur in het algemeen 1,2 C09 Kleurstoffen; Verven; Polijstmiddelen; Kleefmiddelen; Diverse samenstellingen; 1,0 Diverse materiaaltoepassingen E21 Grondboren; Mijnbouw 0,9 B65 Vervoeren; Verpakken; Opslaan; Hanteren van dun of filamentvormig materiaal 0,9 Totaal 83,3 1,6 4

5 De gegevens uit de tabel zijn grafisch weergegeven in een staafdiagram als in een spinnenweb diagram. 20% 15% Aandeel in totaal 10% 5% 0% H04 H01 G06 G11 G01 H03 G02 C07 C08 G03 G09 H05 A61 A23 C11 H02 C12 G10 B01 C09 E21 B65 IPC-klasse H03 H04 H05 A23 20% 15% A61 B01 B65 H01 G11 H02 10% 5% 0% C07 C08 C09 G10 C11 G09 C12 G06 G03 G02 G01 E21 Figuur 2 Meest belangrijke IPC-klassen 5

6 IPC-klasse G06 Rekenen; Berekenen; Tellen De octrooiaanvragen uit de klasse G06 omvat 9,7% van het totaal aantal aanvragen. G06T G06K Beeldgegevensverwerking of beeldgegevensopwekking in het algemeen - voorzieningen voor het geometrisch modelleren van objecten, los van het feit of het uiteindelijke model wordt gebruikt voor weergave van een afbeelding van het object of voor een ander doel, zoals het maken van een overeenkomstig object; - voorzieningen voor het analyseren van de geometrische eigenschappen van de afbeelding van een object. Herkennen van gegevens; weergeven van gegevens; registratiedragers; hanteren van registratiedragers 18.0% 12.3% G06G Analoge computers 0.6% G06Q Speciaal aangepaste gegevensverwerkingssystemen of gegevensverwerkingsmethoden voor administratieve, commerciële, financiële, bestuurlijke, bewakende of voorspellende doeleinden; speciaal aangepaste systemen of methoden voor administratieve, commerciële, financiële, bestuurlijke, bewakende of voorspellende doeleinden, voorzover niet elders ondergebracht 0.5% G06N Computersystemen op basis van specifieke rekenmodellen 0.3% G06E G06J Optische rekeninrichtingen - simulatoren waarbij sprake is van wiskundige berekeningen voor de bestaande of verwachte condities in een echte inrichting of een echt systeem; - simulatoren voor het demonstreren, door middelen waarbij sprake is van rekenen, van de functie van apparatuur of van een systeem, als daarin elders niet is voorzien; - beeldgegevenverwerking of beeldgegevensopwekking. Hybride rekenvoorzieningen = een voorziening waarbij een deel van de berekening digitaal en een deel analoog is 0.2% 0.0% G06M Telmechanismen; Niet elders ondergebracht tellen van objecten 0.0% IPC-klasse G11 Opslaan van Informatie De octrooiaanvragen uit de klasse G11 omvat 6,0% van het totaal aantal aanvragen. IPCsubklasse Omschrijving Aandeel van IPCklasse G06F Elektrische digitale gegevensverwerking 68.5% IPCsubklasse G11B Omschrijving Opslaan van informatie op basis van de onderlinge beweging tussen gegevensdragers en omvormers - het opnemen of afspelen van informatie door een relatieve beweging tussen een opneemspoor en een transducer, waarbij de transducer direct zorgt voor modulatie in het opgenomen of afgespeelde spoor, of direct daardoor in werking wordt gesteld, en waarbij de mate van modulatie overeenkomt met het opgenomen of afgespeelde signaal; - apparatuur en machines voor het opnemen of afspelen, en delen daarvan zoals koppen; - registratiedragers voor gebruik met dergelijke apparatuur en machines; - - samenhangende werking van andere apparatuur met dergelijke apparatuur en machines. Aandeel van IPCklasse 91.1% 6

7 G11C Statisch geheugens Deze subklasse dekt inrichtingen of voorzieningen voor het opslaan van digitale of analoge informatie: - waarin geen relatieve beweging plaatsvindt tussen een informatieopslagelement en een transducer; - met een selectie-inrichting voor het naar het geheugen schrijven of uit het geheugen aflezen van de informatie. 9.2% IPC-klasse H01 Elektrische basiselementen De octrooiaanvragen uit de klasse H01 omvat 10,7% van het totaal aantal aanvragen. De octrooiaanvragen zijn verdeeld over de volgende subklassen: IPCsubklasse H01L H01J H01Q Omschrijving Halfgeleiderinrichtingen; Niet elders ondergebrachte electrische vaststofelectronenschakels - niet onder een andere subklasse vallende elektrische halfgeleiderapparatuur en details daarvan, en omvat aangepaste halfgeleiderinrichtingen voor het gelijkrichten, versterken, oscilleren of schakelen, halfgeleiderinrichtingen die gevoelig zijn voor straling; elektrische halfgeleiderapparatuur waarbij gebruik wordt gemaakt van thermo-elektrische, supergeleidende, piëzo-elektrische, elektrostrictieve, magnetostrictieve, galvanomagnetische of massanegatieve weerstandseffecten en inrichtingen met een geïntegreerd circuit; - fotoweerstanden, van een magnetisch veld afhankelijke weerstanden, veldweerstanden, condensatoren met een potentiaalsprongbarrière, weerstanden met een potentiaalsprongbarrière of een oppervlaktebarrière, incoherente licht-uitstralende dioden en circuits in de vorm van een dunne of dikke film; - aangepaste processen en apparatuur voor het maken of behandelen van dergelijke inrichtingen, behalve waar dergelijke processen betrekking hebben op ééntrapsprocessen waarin elders is voorzien. Electrische ontladingsbuizen of ontladingslampen Deze subklasse dekt alleen inrichtingen voor het produceren, beïnvloeden of gebruikmaken van een stroom van elektronen of ionen, bijv. voor het regelen, aanduiden of schakelen van elektrische stroom, het tellen van elektrische pulsen, het produceren van licht of andere elektromagnetische oscillaties zoals röntgenstralen of het scheiden of analyseren van straling of deeltjes, en met een gesloten of een in hoofdzaak gesloten omhulsel dat een gekozen gas, damp of vacuüm bevat waarvan de druk en de aard verantwoordelijk zijn voor de karakteristieken van de inrichting. Lichtbronnen waarbij gebruik wordt gemaakt van een combinatie (anders dan die uit groep H01J 61/96 van deze subklasse) van ontlading en andere soorten lichtopwekking vallen onder groep H05B 35/00. Antenne s - naast de primaire actieve stralingselementen, secundaire inrichtingen voor het absorberen, of het modificeren van de richting of polarisatie, van golven die door antenne s worden uitgestraald, en combinaties met hulpinrichtingen zoals aardschakelaars, toevoerinrichtingen en bliksemafleiders; - zowel zendantenne s als ontvangstantenne's. Deze subklasse dekt geen inrichtingen in de vorm van een golfgeleider, zoals resonatoren of leidingen, die niet zijn ontworpen als stralingselementen, welke vallen onder subklasse H01P Aandeel van IPC-klasse 50.0% 29.5% 3.5% H01K Electrische gloeilampen 3.1% H01F Magneten; Inductanties; Transformatoren; Kiezen van materialen om hun magnetische eigenschappen. 2.9% 7

8 H01M Processen of middelen, bijv. batterijen, voor het direct omzetten van chemische energie in electrische energie - Deze subklasse dekt primaire of secundaire galvanische elementen of accumulatoren, brandstofcellen en batterijen. - Processen waarbij gebruik wordt gemaakt van enzymen of microorganismen teneinde: o een reeds bestaande verbinding of samenstelling vrij te maken, af te scheiden of te zuiveren, of om o textiel te behandelen of vaste materiaaloppervlakken te reinigen, worden verder geklasseerd in subklasse C12S 2.1% H01R Leidingkoppelingen; Stroomafnemers 1.9% - alle soorten contact-makende loskoppelbare en niet-loskoppelbare verbindingsinrichtingen, koppelinrichtingen, lamphouders of soortgelijke houders of stroomcollectoren voor alle soorten elektrische leidingen, kabels of apparatuur; - niet-gedrukte middelen als elektrische verbindingen naar of tussen gedrukte circuits. - H01S Inrichtingen waarbij sprake is van geïnduceerde emissie 1.8% - inrichtingen voor het opwekken of versterken, door gebruik te maken van gestimuleerde emissie, van coherente elektromagnetische golven of andere vormen van golfenergie; - functies zoals het moduleren, demoduleren, regelen of stabiliseren van dergelijke golven. - H01H Elektrische schakelaars; Relais; Kiezers; Noodschakelinrichtingen 1.3% H01G Condensatoren; Electrolytische condensatoren, gelijkrichters, detectoren, schakelinrichtingen of lichtgevoelige inrichtingen 1.1% H01P Golfgeleiders; Resonatoren, leidingen of andere golfgeleiderinrichtingen 1.1% H01B Kabels; Geleiders; Isolatoren; Kiezen van materialen om hun geleidende, isolerende of diëlectrische eigenschappen 1.1% H01C Weerstanden 0.5% H01T Vonkbruggen; Overspanningsafleiders waarbij vonkbruggen worden gebruikt; Bougies; Corona-inrichtingen; Genereren van ionen die in niet-ingesloten gassen moeten worden ingebracht. 0.1% IPC-klasse H04 Elektrische communicatietechniek De octrooiaanvragen uit de klasse H04 omvat 18,0% van het totaal aantal aanvragen. IPCsubklasse H04N H04L H04B H04Q Omschrijving Beeldcommunicatie, bijv. televisie - elektrische communicatiesystemen met voortplantingspaden waarbij sprake is van bundels lichaamsstraling, acoustische golven of elektromagnetische golven, bijv. radiocommunicatie of optische communicatie. Zenden van digitale informatie, bijv. telegrafische informatie - het verzenden van signalen die zijn toegevoerd in digitale vorm, en omvat het gegevensverzending, telegrafische communicatie of methoden of voorzieningen voor bewaking. Zenden - het verzenden van informatie-dragende signalen, waarbij het verzenden zelf onafhankelijk is van de aard van de informatie, en omvat bewakingsvoorzieningen en testvoorzieningen en het onderdrukken en beperken van ruis en interferentie. Kiezen - methoden, circuits of apparatuur voor het selectief tot stand brengen van een Aandeel van IPCklasse 43.5% 21.5% 14.5% 7.0% 8

9 H04M H04R H04J H04H verbinding tussen een gewenst aantal stations (meestal twee), of tussen een hoofdstation en een gewenst aantal onderstations (meestal één) voor het overdragen van informatie via deze verbinding nadat die tot stand is gebracht; - selectieve oproepvoorzieningen langs reeds tot stand gebrachte verbindingen. In alle gevallen kan de verbinding worden gelegd door middel van elektrische geleiders of elektromagnetische golven. Telefonische communicatie - telefonische communicatiesystemen gecombineerd met andere elektrische systemen; - testvoorzieningen die horen bij telefonische communicatiesystemen Electromechanische omvormers - luidsprekers, microfoons, platenspelers of soortgelijke transducers voor het produceren van acoustische golven of variaties in elektrische stroom of spanning; - voorzieningen die in werking worden gesteld door variaties in elektrische stroom of spanning voor het snijden van groeven in platen; - circuits voor bovengenoemde voorzieningen; het bewaken of testen van bovengenoemde uitrusting. Multiplexcommunicatie - circuits of apparatuur voor het combineren of opdelen van signalen met het oog op het gelijktijdig of opeenvolgend verzenden daarvan langs hetzelfde zendpad; - bewakingsvoorzieningen daarvoor. Radiocommunicatie - het gelijktijdig distribueren van amusement of informatie naar een aantal ontvangststations via transmissielijnen of radiogolven; - het opnemen van het gebruik dat wordt gemaakt van de omroepservice. H04S Stereosystemen 0.8% H04K Geheime communicatie; storen van communicatie 0.4% 6.1% 2.9% 2.5% 1.0% Conclusies De octrooiaanvragen sinds 2000 van de Top-100 bedrijven hebben voor 69% betrekking op de gebieden elektriciteit en meet- en regeltechniek; De Top-100 bedrijven scoren in de gebieden elektriciteit en meet- en regeltechniek beduidend hoger dan Nederland als geheel; Het technologiegebied Chemie komt overeen in relatieve omvang met het totaal voor Nederland; Elektrische communicatietechniek en Elektrische basiselementen zijn de overheersende technologiegebieden; 9