Jaarbericht 03. Januari Kringloopboeren Midden-Delfland Klik om verder te gaan

Transcriptie

1 Klik om verder te gaan

2 Interview familie Van der Kooij Klik op een van de pijlen om verder te lezen, een kader op te roepen of om het menu met de inhoudsopgave te tonen of weer te verbergen. Via de inhoudsopgave kunt u rechtstreeks naar het artikel gaan door te klikken. Onderstaande rondjes geven aan waar de getoonde pagina zich bevindt en u kunt zo rechtstreeks naar de andere pagina s gaan. Ambassadeurs van de toekomst massaal op bezoek Boeren uit Midden-Delfland gaan voor de zon 2 Pagina 2

3 Samen verder bouwen op het succes van was een sterk en inspirerend jaar voor ons programma Kringloopboeren in Midden-Delfland. Er is veel gebeurd, we hebben samen het fundament verder versterkt. Krachtiger dan ooit gaan we voor het behoud van een prachtig agrarisch cultuurlandschap midden in de Randstad! Hieronder in vogelvlucht de belangrijkste stappen die we het afgelopen jaar hebben gezet. Verderop gaan we uitgebreider in op een aantal van deze thema s. Wat heeft 2012 ons gebracht? 3 Contact en elkaar leren kennen, als burgers en boeren in de metropoolregio Rotterdam Den Haag: daar ging het om bij veel van onze activiteiten afgelopen jaar. We begonnen met de jongsten: door bemiddeling vanuit het programma Kringloop boeren Midden-Delfland kunnen nu alle Haagse schoolkinderen leren van en bij de educatieboeren MiddenDelfland. Pluim voor Vockestaert en NME Den Haag! Daarna maakten we voor de wandelaars en fietsers in ons gebied de gezichten we toen onze eigen website gelanceerd: Interview familie Van der Kooij StreekRekening Eigentijdse Midden-Delfland van start financiering Financieel hebben we de eerste samenwerking tot stand gebracht. In de zomer is de Rabo StreekRekening Ambassadeurs van de toekomst massaal op bezoek MiddenDelfland gelanceerd. Een eigentijdse vorm van financiering vanuit de samenleving voor het behoud van het cultuurlandschap. Duurzaamheid De groep agrarische ondernemers met interesse in kringlooplandbouw is afgelopen jaar weer gegroeid: welkom aan de derde achter het prachtige landschap van Middenstudiegroep bestaande uit 10 leden (+ Boeren uit Midden-Delfland gaan voor de zon Delfland zichtbaar. In het voorjaar werden op 2 zonen) in het najaar! De interesse in veel toegangshekken van agrarische bedrijven duurzaamheid bleek ook tijdens de druk QR-schildjes gemonteerd, waardoor je via de bezochte avond over zonne-energie; zo n smartphone meteen kunt opzoeken wie er op veertig ondernemers in het gebied vroegen het bedrijf woont en wat er gebeurt. In april een advies-op-maat voor hun bedrijf. Bijna zijn deze QR-schildjes officieel met een spette- als een echt Sinterklaascadeau werd op 5 rend feest in werking gesteld, in aanwezigheid december de stimuleringsregeling zonnevan wethouder Baldewsingh (Den Haag), wet- systemen speciaal voor boeren uit Middenhouder van Huffelen, vertegenwoordigd door Delfland opengesteld. Annemieke Fontein (Rotterdam) en burgemees ter Rodenburg (Midden-Delfland). Ook hebben lees verder Pagina 3

4 Dierwelzijn terug 4 Werken aan dierwelzijn, met als werkwijze het Integraal Koe Management (IKM) met het koe-kompas, is in 2012 in praktijk gebracht. In 2013 gaan we daarmee door. diergezondheid. De relatie tussen papier en praktijk staat daarbij voorop. Om nieuwe samenwerkingsverbanden in de regio van de Interview familie Van der Kooij grond te krijgen, beginnen we het nieuwe jaar met een bijeenkomst waar het verhaal en de zoektocht van Kringloopboeren FrieslandCampina gaat in 2013 in MiddenMidden-Delfland met een aantal burgers Delfland en Drenthe een pilot koe-kompas ende(maatschappelijke) organisaties uit Den Ambassadeurs van toekomst massaal op bezoek uitvoeren om de voor- en nadelen met haar Haag, Rotterdam en Midden-Delfland leden melkveehouders te verkennen. Vanuit gedeeld wordt. Ook is er dan aandacht voor het programma Kringloopboeren Middenalternatieve financieringssystemen voor het Delfland is samenwerking aangeboden. Ook is landschap. Daarnaast gaan we in gesprek de mineralen kringloop door de tomeloze inzet met het Hoogheemraadschap van Delfland van Frank Verhoeven (Boerenverstand) verder om de samenwerking rond verbetering van bij overheid en LTO Nederland op de kaart waterkwaliteit vorm te geven. Bij alles wat gezet. Het is prachtig nieuws dat de kringloop we doen, staan de uitgangspunten van de wijzer ook internationaal gemeengoed kringlooplandbouw altijd Boeren uit Midden-Delfland gaan voor de zon centraal. wordt. In het kader van het nieuwe verwerkt en in de regio afgezet kan worden. gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) Samenwerken staat centraal. We bouwen Hartelijke groeten, zijn stappen gezet om kringlooplandbouw aan nieuwe verbindingen tussen stad en Hiske Ridder daadwerkelijk te waarderen. platteland. En we blijven onderzoeken programma-coördinator wat kringlandbouw concreet en op Activiteiten verankeren maat kan betekenen voor agrarische P.S. Kijk alvast uit naar de melktaps die in En, last but not least, nóg een prachtig bedrijven in Midden-Delfland. De 2013 bij een aantal melkveehouders geplaatst initiatief uit de regio zelf: een zevental deelnemende melkveehouders duiken gaan worden om fietsers en wandelaars in de agrarische ondernemers is bezig een daarom de komende maanden tijdens gelegenheid te stellen verse melk te tappen! gebiedscoöperatie op te richten. De groep de vervolgstudiebijeenkomsten in de zoekt onder meer uit hoe melk uit het gebied mineralen-kringloop, de bodem- en lees verder Pagina 4

5 Geef Midden-Delfland samen een gezicht terug Hiske Ridder, programma coördinator Het landschap Midden-Delfland moet levend, open en groen blijven, dáár gaat het om. Met trotse zelfbewuste ondernemers als beheerders van dit mooie agrarische cultuurlandschap; boeren die in contact staan met hun omgeving en keuzes maken vanuit eigen visie en strategie, met een eigenwijs geluid. Het kán gewoon, dat wil ik laten zien. Want een mooi landschap in de Randstad is niet vanzelfsprekend. Je bent er samen verantwoordelijk voor: burger, boer, organisaties, overheid. 5 We zoeken vanuit het programma naar manieren om samen te werken. Met ruimte voor verschillen en in verbondenheid met elkaar. Zonder kokers of wij-tegen-julliegevoel. Dat is mijn uitgangspunt. Het landschap van Midden-Delfland een gezicht geven. Boeren stimuleren open te staan en hun verhaal te vertellen. Daar is durf voor nodig. Ontmoetingen organiseren tussen Ik zie het als mijn taak om het mogelijk te maken elkaar uit te nodigen, zodat verhalen Interview familie Van der Kooij kunnen worden uitgewisseld, om tijd te vragen en tijd te nemen en zo de mensen voor en achter het landschap letterlijk en figuurlijk zichtbaar voor elkaar te maken. Tedestimuleren dat boeren hun eigen, soms Ambassadeurs van toekomst massaal op bezoek dwarse geluid laten horen. En te zorgen dat burgers, organisaties en overheden mee kunnen luisteren, kijken, ruiken, voelen. Ik zou willen dat er kansen kwamen voor nieuwe boeren in Midden-Delfland, jonge mensen zoals mijn 9-jarige dochter die graag boerin wil worden. Daar ga ik voor. Boeren uit Midden-Delfland gaan voor de zon stadsbewoners, bestuurders en agrariërs, elkaar verhalen laten vertellen en leren begrijpen. Dat is een manier om begrip te krijgen en kennis te delen. Luisteren wat de ander nodig heeft en ontdekken wat je samen kunt doen. Met zo n instelling vind je vanzelf manieren om samen verantwoordelijkheid te nemen voor het behoud van dit gebied. Onderlinge kleine verschillen kun je overbruggen. Pagina 5

6 Meerjarenprogramma tot 2015 goedgekeurd In het najaar 2012 heeft de Gedeputeerde Staten van Zuid- Holland positief over het meerjarenprogramma Kringloopboeren Midden-Delfland beschikt. Het programma, dat vanuit de gemeente Midden-Delfland en LTO Delflandsgroen is ingediend in het kader van het bestuursconvenant IODS ( nl), is nu tot medio 2016 gefinancierd. Voor het programma betekent de toekenning dat onder andere de komende vier jaar studiegroepen Kringlooplandbouw georganiseerd blijven worden. Ook gaan we volop verder met het ontdekken en ondersteunen van initiatieven die bijdragen aan alternatieve financieringssystemen en nieuwe samenwerkingsverbanden! 6 In het programma Kringloopboeren MiddenDelfland werken LTO Delflands Groen, ( de gemeente Midden-Delfland ( en de Provincie Zuid-Holland ( met hun omgeving samen om het agrarisch cultuurlandschap, In het programma staat de kringloop landbouw - het optimaal benutten en Interview familie Van der Kooij koesteren van de natuurlijke omgeving - centraal. Bij alle activiteiten wordt, waar mogelijk, samengewerkt met betrokken gebiedsorganisaties, burgers, omliggende overheden enmassaal ondernemers! Ambassadeurs van de toekomst op bezoek lees verder met de grondgebonden landbouw als uit Midden-Delfland gaan voor de zon Boeren beheerder, voor de metropool RotterdamDen Haag te behouden en te ontwikkelen. Pagina 6

7 terug Een basis leggen voor nieuwe samenwerking Op verkenningstocht! Dat is het doel van de huiskamerbijeenkomst eind januari waar mensen uit de omliggende steden en de deelnemende melkveehouders elkaar ontmoeten in Schipluiden. Juist omdat je elkaar nodig hebt om MiddenDelfland levend, open en groen te houden, wordt er in 2013 verder naar nieuwe samenwerkingsverbanden gezocht. Naast informatie over aanpak en recente ontwikkelingen staat tijdens de ontmoeting vooral nieuwsgierigheid en elkaars belangstelling voor en belang bij het gebied centraal. Dat we elkaar nodig hebben wordt duidelijk uit de verschillende vitale functies die het open landschap vervult. 7 Interview familie Van der Kooij Alle betrokkenen hebben op eigen wijze belang bij één of meer van bovenstaande functies. Ieder kan bijdragen; samen gaan we verkennen wat we voor elkaar kunnen betekenen. Ambassadeurs van de toekomst massaal op bezoek Zo wordt de verkenningstocht een ontdekkingsreis! Boeren uit Midden-Delfland gaan voor de zon Ook de functie veiligheid is belangrijk. Het economisch (o.a. het belang voor gebied vormt een klimaatbuffer, zowel bezien vestigingsklimaat) vanuit de wateropgave als voor hittedemping. ecologisch (o.a. behoud van biodiversiteit en Laatste punt maar zeker niet het minste: natuurlijke veerkracht) het gebied draagt bij aan regionale sociaal (o.a. recreatief uitloopgebied en een voedselzekerheid. gezond leefklimaat) educatief (o.a. leren over en van voedsel en natuur). Pagina 7

8 Steeds vernieuwen, met oog voor elkaar 8 Corné en Hans van Leeuwen, melkveehouders en leden van de studiegroep Ik heb een vriendin! Maar miljoenen mensen Kringlooplandbouw hebben nu iets positiefs geleerd over onze Interview familie Van der Kooij Zoon Corné (24), die na de HAS in Dronten bedrijven. enkele maanden door Amerika heeft gezworven op zoek naar nieuwe ideeën voor Vader en zoon doen sinds kort samen mee het bedrijf, wordt gelukkig niet gehinderd aan de studiegroep Kringlooplandbouw. door traditie, vertelt Hans van Leeuwen. Hans: We willen vooral krijgen Ambassadeurs van de toekomst massaal op handvaten bezoek Hij is trots op de vernieuwingsdrift van zijn om beter te kunnen overleggen over zoon en opvolger. En Corné heeft dat weer bedrijfsbeslissingen. Ook willen we praten duidelijk niet van een vreemde: immers, Hans met collega-boeren uit het gebied, de cijfers kocht ooit het eerste prototype melkrobot. vergelijken. We vonden het erg waardevol Hans en Corné melken nu 60 melkkoeien om andere bedrijven te bezoeken. Het moet en fokken zelf het jongvee op. Daarnaast is gezegd: ik ben altijd sceptisch. Het moet nog het bedrijf bekend in de buurt omdat Hans blijken of kringlooplandbouw echt kan door vrouw Corryne de voormalige paardenstal ook een goed resultaat op te leveren. op het bedrijf heeft omgetoverd tot feestmaar dat het adagium van groei moét, Boeren uit Midden-Delfland gaanoude voor de zon en vergaderlocatie. Haar gasten kunnen, anders doe je het niet goed uit de tijd is, dat gekoppeld aan feest of vergadering, ook Toch komt het onderwerp draagvlak bij zien vader en zoon Van Leeuwen. Twintig een rondleiding over het bedrijf krijgen. burger en consument steeds terug in jaar geleden werd je bij de Rabobank nog Al moet het bezoek op de boerderij wel het gesprek met vader en zoon. Hans: weggehoond als je niet eindeloos wilde binnen de perken blijven. Soms willen gasten Je hebt gezien hoe dat is gegaan met de groeien. Dat is voor goed veranderd. nog eens onverwacht terugkomen met de varkenshouderij. Twee schandalen, en de kleinkinderen, maar dat is niet de bedoeling. hele sector was weg. Je moet toch echt goed Lees verder Hans: Het melkveebedrijf is de hoofdtak, je gaan uitleggen hoe we werken als agrarische moet van je bedrijf geen kerstboom maken. ondernemers. Corné vindt daarom Boer zoekt vrouw zo n geweldig programma. Lachend: Nee, niet wat je denkt. Pagina 8

9 Een bakker begint nu allerlei ouderwetse graansoorten weer te gebruiken in zijn brood de consument is veranderd. terug De studiegroep moet hem eigenlijk helpen om nóg beter te doen waar hij al goed in is. Hans: Voor ons is de melkveehouderij, het grondgebonden bedrijf de basis. Omdat de kostprijs hier in Midden-Delfland hoog is door de grond- en hoge voerprijzen is het wel goed om in de studiegroep te ontdekken dat het anders kan. Met minder voer en kunstmest en met meer opbrengst van eigen land boer je economisch veel slimmer. Een activiteit als de Paardenstal past erbij omdat we dat zelf willen en leuk vinden. En omdat mijn vrouw zich enorm ervoor inzet. Zoon Corné heeft in Amerika gezien dat kleinschaligheid wel toekomst heeft, mits eigentijds en met ruimte voor verschil tussen ondernemers ingevuld. De invulling van kringlandbouw moet passen bij jouw ondernemerschap, de manier hoe je een bedrijf wilt runnen, vat hij de essentie van de kringlandbouw voor hem in Midden-Delfland samen. 9 Interview familie Van der Kooij oude graansoorten weer te gebruiken in zijn brood. Mensen vragen erom, de consument is veranderd, vertelt Hans. Samen met Corné is hij optimistisch over de toekomst. Zuivel is de en toekomst blijft eenmassaal eerste levensbehoefte. En de Ambassadeurs van op bezoek consument begint te snappen waar we mee bezig zijn. Met dank aan Boer zoekt vrouw! Boeren uit Midden-Delfland gaan voor de zon Vader en zoon zoeken dus actief naar de goede verhouding tussen het vrij intensief melkbedrijf en de zorg voor en het draagvlak in de omgeving. Ze vernieuwen steeds, maar heel voorzichtig. Zo n coöperatie om samen melk te verwerken en te verkopen in het gebied is wel mooi, maar ik weet nog niet of het gaat werken, legt Hans uit. Maar het initiatief triggert de familie wel. Een zwager, bakker van beroep, begint nu allerlei Pagina 9

10 Anders groeien met je bedrijf 10 De melkveehouderij van de familie Van der Kooij ligt pal naast de fietsroute Anderswaar groeien met je bedrijf zien hoe melk verwerkt wordt. Andere tienduizenden randstedelingen jaarlijks genieten van het landschap. ondernemersinitiatieven in Midden-Delfland Interview familie Van der Kooij In het bedrijf met 75 koeien past alles nu stemmen hoopvol: twee boerderijen die goed bij elkaar, zegt Simon van der Kooij, die onder meer yoghurt, melk en kaas verkopen, het bedrijf van zijn vader heeft overgenomen. worden druk bezocht door met name We willen niet groeien in omvang. Het allochtonen uit Rotterdam en Den Haag. bedrijf moet wel sterker worden om minder Ambassadeurs van de toekomst massaal op bezoek kwetsbaar te worden voor hoge voerkosten, Familie Van der Kooij wil méér binding met hogere rente of een schommelende melkprijs. de randstedelingen. Simon: De consument Ook is de grond hier midden in de randstad kiest nu veel bewuster een product. Daar duur en de kostprijs van onze melk hoog. ligt ook voor ons de toekomst. Ze hebben meegedaan aan de open dagen van Anders groeien dus, met aandacht voor de FrieslandCampina waarbij 2000 bezoekers per omgeving, natuur en landschapsbeheer, dag op de boerderij afkwamen. dat wil de familie Van der Kooij. Minder kunstmest, minder krachtvoer. Simon: Dat Wat is Delflandshof? Boeren uit Midden-Delfland gaan voor de zon is kringlooplandbouw voor ons: alles wat op het bedrijf aanwezig is zo goed mogelijk Simon is één van de initiatiefnemers Lees verder benutten en zo min mogelijk input van buiten van Delflandshof coöperatie U.A., een gebruiken om toch een goed resultaat te gebiedscoöperatie in Midden-Delfland halen. waar de consument vanaf medio 2014 verse melk, boter en karnemelk kan kopen. Het zestal boeren, dat nu meedoet, gaat proefdraaien met de verwerking van l melk via de coöperatie. Lokaal en vers, dat wordt de slagzin in de hopelijk glazen verwerkingsruimte, waar je ook kunt Pagina 10

11 Je doet het om te laten zien dat melk echt van de boerderij komt! terug Astrid, Simon s echtgenote die werkzaam is bij de agrarische natuurvereniging Vockestaert: Je doet het om te laten zien dat melk echt van de boerderij komt! Tot duurzame relaties met de omringende stedelingen hebben de verschillende open dagen nog niet geleid. Dat kan straks wel gebeuren met behulp van de nieuwe coöperatie. te halen door een hogere opbrengstprijs dan door meer liters te leveren. Qua kostprijs gaan we het in dit gebied toch niet winnen. Toch Interview familie Van der Kooij zijn de meeste collega s wel geïnteresseerd en kijken vanaf een afstandje mee. In 2013 zoekt de groep initiatiefnemers verder naar een geschikte locatie en bouwen Ambassadeurs van de toekomst massaal op bezoek zij verder aan de organisatie. De huisstijl wordt ontworpen, en er zijn gesprekken met 11 De initiatiefnemers zijn allen leden van FrieslandCampina. Simon: We blijven steeds in contact en vertellen wat en waarom we het willen. We gaan niet weg bij onze coöperatie FrieslandCampina, dat willen we helemaal ook niet. Het gaat ons om meer flexibiliteit binnen de club. Immers, iedereen heeft baat bij ons initiatief: FrieslandCampina krijgt het imago-voordeel, melk uit de natuur, van koeien die buiten lopen. Kleinschalig, de consument kijkt steeds kritischer naar wat hij koopt. Zelfs bij de export van FrieslandCampina melk naar China wordt gevraagd om meer natuurlijke producten en de koe in de wei. Wij op onze beurt krijgen de ruimte om onze bedrijven krachtiger te maken en zo ook het gebied als geheel te versterken. financiers en apparatuurleveranciers. Ook staat het zoeken naar contact met potentiële afnemers niet stil. Simon: We zijn realisten. Roepen dat je lokale producten wilt kopen is één ding, het In Midden-Delfland wordt de opzet van ook doen stap twee. En omgekeerd: wij de gebiedscoöperatie, die ook een rol wil moeten waarmaken Boeren uit Midden-Delfland gaan voor dewat zonwe beloven; goede gaan vervullen in landschapsbeheer en producten op tijd leveren. Een spannend jaar, kennisoverdracht, met interesse maar ook wij staan - Astrid knikt enthousiast mee - te met argusogen gevolgd. Simon: Tja, het popelen om te beginnen. is niet gemakkelijk maar het rommelt toch. De kringlooplandbouw heeft een beetje een geiten-wollen-sokken-imago, want het hoort nog steeds om maar gewoon groter te groeien en meer stallen te bouwen. Ik ben niet tegen grootschalige landbouw dat moet iedereen voor zichzelf weten. Maar voor mezelf is er, denk ik, meer rendement Pagina 11

12 StreekRekening Midden-Delfland Het Groenfonds Midden-Delfland en Rabobank Zuid-Holland Midden lanceerden in het najaar de StreekRekening Midden-Delfland. Daarmee wordt het voor bedrijven, organisaties en overheden mogelijk om te sparen en daarmee - zonder geld te geven - middelen te genereren voor behoud en ontwikkeling van het Midden-Delfland landschap. 12 De Rabobank doneert naast de marktconforme rente voor de spaarder uit eigen zak een bedrag aan het gebied. Een aantrekkelijk concept dus, want de spaarder kan geld geven zonder dat het hem iets kost! Het Groenfonds Midden-Delfland, de ontvanger van der Rabobank donaties, stemt in overleg met de drie gebiedspartijen LTO Delflands Groen, ANV Vockestaert en de Midden-Delfland Vereniging af hoe de middelen worden ingezet. Bij alle activiteiten staan behoud en beheer van het agrarisch cultuurlandschap en het versterken van de relatie tussen stad en land centraal. De StreekRekening Midden-Delfland is mogelijk geworden door samenwerking tussen Rabobank Zuid-Holland Midden en Stichting Groenfonds Midden-Delfland. Interview familie Van der Kooij Ambassadeurs van de toekomst massaal op bezoek Groenfonds Midden-Delfland is een initiatief Boeren uit Midden-Delfland gaan voor de zon van de gemeenten Delft, Den Haag en Midden-Delfland groenfonds/rabo-streekrekening_41853/ lees verder Pagina 12

13 terug Interview familie Van der Kooij Ambassadeurs van de toekomst massaal op bezoek Boeren uit Midden-Delfland gaan voor de zon 13 Pagina 13

14 Ambassadeurs van de toekomst massaal op bezoek Interview familie Van der Kooij Het leven op de boerderij is voor de meeste stadskinderen iets totaal onbekends. Natuurlijk, ze weten wat een koe is, ze hebben er waarschijnlijk wel eens één getekend. En ze drinken melk van diezelfde koe. Eten hun vlees. Maar hoe het leven op de boerderij er echt uitziet, daarvan hebben ze geen idee. Ze kennen het hooguit van Hun reacties zijn iedere keer weer laaiend enthousiast en getuigen van nieuw respect voor het boerenleven: Een onwijs gave les maar we hebben wel gezien dat je als boer endeboerin heelmassaal hard moet werken. Ambassadeurs van toekomst op bezoek lees verder plaatjes uit een stripboek of van een film. 14 Om kinderen uit de stad weer in contact te brengen met het boerenleven, organiseert de agrarische natuurvereniging Vockestaert samen met Natuur en Milieu Educatie Den Haag sinds een jaar boerderijlessen voor leerlingen van basisscholen uit Den Haag. En met veel succes: in enkele maanden zijn al zo n 600 Haagse kinderen op bezoek geweest bij in totaal vier bedrijven in MiddenDelfland. Vaak voor het eerst in hun leven staan ze oog in oog met levende koeien, Boeren uit Midden-Delfland gaan voor de zon met kippen, lammetjes. Ervaren ze hoe lastig het is een koe te melken. Ruiken het stro in de stallen en de lucht van mest. Of liggen in een hooiberg. Voelen klei en veen onder hun voeten. Zijn verbaasd over wat de boer doet en hoe hij dat doet. Een enorme ervaring. Pagina 14

15 Wat voelt dat raar, die uiers en dat ding om te melken terug 15 Ook de leerkrachten vinden het een spannend project. Het is niet gemakkelijk te organiseren, want de tijd die je kwijt bent aan de reis naar Midden-Delfland gaat af van de effectieve leertijd. Het vervoer is eigenlijk de enige belemmering. Voor de rest maakt de beleving van de kinderen alles goed. Het gevoel van de leerlingen dat het echt is en dat ze helemaal buiten waren, wat kinderen vertellen over voelen, ruiken, proeven inspireert de leerkrachten zelf ook, net als het contact met de boeren en hun directe reacties. Inmiddels zijn kinderen uit 27 verschillende klassen geweest, vooral groepen 7 en 8. Ook voor kinderen uit het speciaal onderwijs bleek het een heel bijzondere ervaring te zijn. Zoals een leerling zei: Er stonden nog twee koeien te wachten om gemolken te worden, natuurlijk hebben we allemaal meegeholpen. Wat voelt dat raar, die uiers en dat ding om te melken. Er is door NME Den Haag een lespakket ontwikkeld, waarmee ook na de boerderijles het boerenleven nabesproken kan worden in de klas. NME Den Haag zorgt ook voor de werving van scholen en helpt om praktische belemmeringen te overwinnen. Voor het nieuwe jaar staan in de eerste Quotes maanden al weer 24 bezoeken van Haagse Interview familie Van der Kooij Ambassadeurs van de toekomst massaal op bezoek Boeren uit Midden-Delfland gaan voor de zon klassen gepland. De jonge bezoekers zijn de ambassadeurs van de toekomst voor de enige groene long in hun regio. De boerderij-educatielessen voor Haagse schoolkinderen worden financieel mogelijk gemaakt door de Nederlandse ZuivelOrganisatie (NZO), de Stichting Groenfonds Midden-Delfland en de inbedding in het NME-programma van de gemeente Den Haag. Pagina 15

16 Wat is kringlandbouw in Midden-Delfland Wat is kringlandbouw 16 Kringlooplandbouw is een bedrijfsvoering die is afgestemd op het gebruik van de op het bedrijf aanwezige en geproduceerde hulpbronnen en voorraden, zoals zonlicht, mineralen, arbeid, organische stof en energie. Er wordt zo min mogelijk gebruik gemaakt van externe input. Er is respect voor natuurlijke systemen en de kringloop richt zich op realisatie van een inkomen over langere termijn. (Bron: Van top-down naar bodem-up, CLM, 2009). Andere essenties van de kringlooplandbouw zijn: Een samenhangende systeembenadering i.p.v. een eenzijdige benadering; Afstand nemen van de ratrace tegen de beperkingen, door te kiezen voor een doelgerichte benadering van duurzame landbouw in haar omgeving; Een lange termijnvisie, waarbij continuïteit vóór rendement gaat; Geduld in de bedrijfsvoering ( slow farming ), de natuur de tijd geven; Economies of scope i.p.v. economies of scale; Anders groeienmidden-delfland met je bedrijf Midden-Delfland ligt in het hart van de Interview familie Van der Kooij metropoolregio Rotterdam - Den Haag. Ruim 2,5 miljoen mensen wonen rondom het gebied) ha agrarisch kerngebied melkveehouderij) Ambassadeurs van (hoofdzakelijk de toekomst massaal op bezoek 60 veehouders, vrijwel allemaal melkveehouders karakteristiek open agrarisch cultuur veenweide landschap ha recreatie en natuur ha kassen, bedrijven en rood Onderdeel van de Hof van Delfland ( Behoud van bodemvariatie door actieve lokale LTOde afdeling Delflands Groen Boeren uit Midden-Delfland gaan voor zon gebalanceerde voeding (en dus bemesting) en gebruik; Een drietal actieve verenigingen voor wie het Een meerzijdige kennisbasis: wetenschap, Midden-Delflandlandschap centraal staat: ervaring, intuïtie - overigens in wisselende LTO Delflandgroen ( samenstelling. nl), Agrarische natuurvereniging Vockestaert ( en de Midden-Delflandvereniging (www. middendelflandvereniging.nl) lees verder Pagina 16

17 terug Jaarbericht Kringloopboeren MiddenDelfland editie Midden-Delfland nr. 3, januari 2013 Samenstelling: Hiske Ridder, programmacoördinator Partners van Kringloopboeren Midden-Delfland het Meerjarenprogramma tot 2015 goedgekeurd programma Basis leggen voor nieuwe samenwerking Kringloopboeren Midden-Delfland Steeds vernieuwen, met oog voor elkaar Interview familie Van der Kooij Eindredactie en interviews: Hiske Ridder en Barbara Berger Communicatie Ambassadeurs van de toekomst massaal op bezoek Ontwerp en opmaak: Ellard Ottevanger, IDlab Foto s: Hiske Ridder, Gemeente Midden-Delfland en Ellard Ottevanger 17 Het programma Kringloopboeren MiddenDelfland wordt mogelijk gemaakt door de financiering vanuit het IODS- kwaliteitsproject Pilot groen ondernemen, de inzet van participerende gebiedsorganisaties, de melkveehouders, en andere professionals. Het programma wordt in samenspraak met LTO Delflands Groen en de Provincie Zuid Holland door de gemeente Midden-Delfland gecoördineerd. Boeren uit Midden-Delfland gaan voor de zon Ook meedoen, vragen of suggesties? Aarzel dan niet contact op te nemen met programmacoördinator Hiske Ridder, , of kijk op de website: Gemeente Midden-Delfland, Postbus 1, 2636 ZG Schipluiden Pagina 17

18 Blog Frank Verhoeven, Beste lezers! 2012 was een mooi en bewogen jaartje! In 1997 begonnen we met de mineralenkringloopaanpak en de eerste N, P en KVEM berekeningen door Jaap van Bruchem en mijzelf, in 1999 rekenden we, samen met Wageningen Universiteit leerstoelgroep Dierlijke Productiesystemen, al ammoniakverliezen vanuit de kringloop uit. 18 Medio 2004 volgde de eerste versie van BEX (de bovenkant van de mineralenkringloop) gebaseerd op diezelfde berekeningen. In 2010 lanceerden we het MineralenKringloopKompas bij CONO gebaseerd op de mineralenbalans en de BEX. In 2012 komen WUR, PPP-Agro en Boerenverstand met de eerste versie van de kringloopwijzer: de integrale N, P en C kringloop voor het melkveebedrijf. Wat gaat 2013 ons brengen?? Na 15 jaar eindelijk een doorbraak in het mineralenkringloopdenken? We mogen het hopen! Wij zijn er in elk geval helemaal klaar voor! Interview familie Van der Kooij Ambassadeurs van de toekomst massaal op bezoek Boeren uit Midden-Delfland gaan voor de zon Pagina 18

19 Een zonnig 2013! Boeren uit MiddenDelfland gaan voor de zon! 19 Op 5 december 2012 is de stimulerings Het enthousiasme voor het benutten van regeling zonne-energie voor boeren uit familie Van zonne-energie Interview der Kooij is groot, zo bleek al tijdens Midden-Delfland geopend. Zonne-energie een druk bezochte voorlichtingsavond voor draagt bij aan een schone en economisch boeren in het gebied. Bijna 40 ondernemers duurzame bedrijfsvoering. maakten gebruik van het eenmalige aanbod Goed voor de boer, goed voor het landschap een energie-advies op maat te laten maken! en goed voor het milieu! Ambassadeurs van de toekomst massaal op bezoek Nu wordt overstappen op zonne-energie nog De regeling aantrekkelijker: de regeling staat gedurende Boeren die nu investeren in zonnepanelen het gehele jaar 2013 open voor boeren uit kunnen een financiële bijdrage aanvragen van Midden-Delfland. 25% van de kosten tot maximaal 5.000,- voor zonnepanelen en 1.000,- voor een zonneboiler! Deze stimuleringsregeling voor grondgebonden boeren in Midden-Delfland is bedoeld Boerenom uit Midden-Delfland gaan voor de zon het omschakelen naar duurzame energie te versnellen. Er is vanuit het programma in totaal euro beschikbaar gesteld. Pagina 19