Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 9: Tijd van wereldoorlogen

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 9: Tijd van wereldoorlogen Samenvatting door Larissa 1852 woorden 18 januari keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 9: Wereldoorlogen Moderne tijd Kenmerkende aspecten: Het voeren van twee wereldoorlogen De crisis van het wereldkapitalisme Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaalsocialisme De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering Racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden De Duitse bezetting van Nederland Vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme 1: Hoofdrol spelers: Groot-Brittannië Frankrijk Rusland Duitsland Oostenrijk- Hongarije Duitsland: Was een opkomende hoofdrolspeler op het toneel Had zich goed geïndustrialiseerd Had 3 landen als tegenstanders Groot-Brittannië GB had een hele sterke vloot. Duitsland wilde een 3 keer zo groot schip bouwen, hierdoor kwam de wapenwedloop. Frankrijk GB ging op zoek naar een bondgenoot op het vaste land. Frankrijk had een verschrikkelijke hekel aan de Duitsers door de Frans-Duitse oorlog ( ), toen na afloop de Duitsers in het spiegelpaleis in Versailles de vrede uitriepen en het Pagina 1 van 10

2 gebied Elzas-Lotharingen overnamen Rusland Rusland had ruzie met Oostenrijk-Hongarije, en daar had Duitsland een verbond mee. Deze drie landen hadden een vriendschapsverdrag genaamd: Triple Entente Oostenrijk- Hongarije: Bestond uit meerdere volken Oostenrijkers Hongaren Tsjechen Slowaken Was een bondgenoot van Duitsland 2: Aanleiding voor de oorlog: Oostenrijk had Bosnië ingepikt, en de Serven waren daar boos om. Frans Ferdinand (troonopvolger Oostenrijk) komen in Servië op staatsbezoek Frans Ferdinand en zijn vrouw Sofie werden op 28 juni 1914 vermoord Oostenrijk is boos op Servië en verklaart een maand later op 27 juli 1914 de oorlog aan Servië Servië heeft een verbond met Rusland De oorlog begint in de Balkan Bosnië Servië Bulgarije Kettingreactie: : Aanslag op Frans Ferdinand : Oostenrijk verklaart de oorlog aan Servië : Duitsland verklaart de oorlog aan Rusland : Duitsland verklaart de oorlog aan Frankrijk : Duitsland valt België binnen : Engeland verklaart de oorlog aan Duitsland Het von Schlieffen plan: De Duitse generaal von Schlieffen had een plan bedacht waardoor Duitsland de oorlog zou kunnen winnen. Zijn hoofdkenmerk was dat Duitsland nooit aan 2 fronten mocht vechten, en daarnaast ging het plan om snelheid Eerst moest Duitsland Frankrijk overvallen, en dat moest binnen 6 weken Ze moesten door België België had een verbond met Engeland Daarna pas moesten ze Rusland aanvallen 1915: Zwaar gevecht bij Ieper Voor het eerst met gifgas Het Engelse schip Lusitiana vertrekt naar Amerika Duitsland bombardeert dat schip met 128 Amerikanen Wilson (38 e president van Amerika) waarschuwt Duitsland dat ze nooit meer Amerikanen zomaar neerschieten 1916: Pagina 2 van 10

3 2 slagen de Somme Verdun 1917: Duitsland kondigt onbeperkte duikbotenoorlog aan Ongeacht hij Engels of Amerikaans is Zimmermantelegram De Amerikanen onderscheppen een telegram waarin Duitsland Mexico grondgebied beloofde als ze mee zouden vechten tegen Amerika De Russische revolutie ( 3) Lenin krijgt de macht 1918: Lenin sluit vrede met Duitsland zodra hij de macht krijgt 4: : De wapenstilstand Verdrag van Versailles: Er waren 3 hoofdrolspelers 1. Verenigde Staten Wilson Wil vergevingsgezind zijn 1. Frankrijk Clemenceau Is erg hard, en eist dat Duitsland alles moet betalen en voor de oorlog moet boeten 1. Groot-Brittannië Lloyd George Zit tussen Wilson en Clemenceau in Clemenceau laat Wilson het Front zien waar gevochten is. Wilson is zo geschokt dat hij instemt in het verdrag van Versailles : Het verdrag van Versailles wordt getekend Het is precies 5 jaar na de moord op Frans Ferdinand Het wordt getekend in de spiegelzaal van Versailles Wraak van de Fransen op Duitsland De 14 punten: Het verdrag bestaat uit 14 punten Gemaakt door Wilson Vanuit die 14 punten, wordt het verdrag geschreven Toegankelijke zeeën voor iedereen Elk land/volk mag zelf beslissen hoe ze hun land regeren Pagina 3 van 10

4 Er is geen geheime dienst meer Er komt een Volkenbond Het belangrijkste punt volgens Wilson Wat er zelf in het verdrag komt te staan Herstelbetalingen 132 miljard goudmark (3x het dubbele van het totale goudmark in de wereld) Duitsland raakt grondgebied kwijt Elzas-Lotharingen wordt komt weer terug bij Frankrijk Duitsland krijgt alleenschuld Het Duitse leger mag maar bestaan uit soldaten De Volkenbond: Wilson wilde graag de Volkenbond, maar hij moet het voorleggen aan de Senaat: De senaat is het niet eens met de Volkenbond Wilson is woest op de Senaat, dat zijn Volkenbond niet kan bestaan. Hij maakt een tour door de V.S. en jaagt zichzelf uiteindelijk daar de dood mee in Er komt een uiteindelijk een Volkenbond Amerika wordt geen lid hiervan Nieuwe landen: Estland Letland Litouwen Polen Tsjecho-Slowakije Joegoslavië Het fascisme: Door ontevredenheid na de eerste wereldoorlog kwam er een nieuwe politieke stroming op: het Fascisme Het is afkomstig van een Vasquez Gelooft in 1 leider Gevoel is erg belangrijk Je hoort bij een groep Erg militaristisch 3: 1900: Rusland was een keizerrijk Onder leiding van de Russische tsaar Nicolaas 2 e Het was een onderontwikkeld land Meerdere deel was analfabeet Werken nog allemaal in de landbouw 1914: Rusland verliest miljoenen mensen in de 1 e wereldoorlog De tsaar krijgt alle schuld Februari 1917: De tsaar doet afstand van de troon Abdicatie Pagina 4 van 10

5 Er komt een voorlopige regering Onder leiding van Kerenski Deze regering gaat door met de oorlog tegen Duitsland Oktober 1917: Communisten grijpen de macht Onder leiding van Lenin Ze stoppen met de oorlog tegen Duitsland Lenin nationaliseert alle bedrijven in Rusland In 1918 wordt het Bresst-Litovsk verdrag gesloten Daar wordt de vrede gesloten tussen Duitsland en Rusland : Burgeroorlog tussen de witten en de roden De witten waren voor de tsaar De roden waren voor de communisten (Bolsjewieken) Lenin schiet de tsaar en zijn familie dood Zodra Lenin aan de macht komt, laat hij alle kerken bombarderen Lenin stelde de NEP in Nieuwe Economische Politiek De industrie, de banken en ook de handel met het buitenland bleven in handen van de staat, maar de boeren mochten hun landbouwoverschotten, na het betalen van belasting in natura, weer verkopen op de markt Lenin probeerde op deze manier terug te gaan naar het Kapitalisme 1922: Rusland heet vanaf nu de Sovjet- Unie Sovjet betekend raad 1924: Lenin overlijdt Stalin volgt Lenin op Hij doet dat totdat hij de dood ingaat (1953) Hij is geboren in Georgië Hij was een Dictator In de SU waren kleine gevangeniseilandjes Goelag-Archipel (Siberië) Als je het niet met Stalin eens was, ging je naar een gevangeniseilandje Stalin had een 5 jaren plan Hij wilde net zo n groot industrieland worden als de V.S. De grote Terreur: Dit gebeurde door middel van showprocessen Eigenlijk staat je schuld al vast, en kan je er niks meer aan veranderen. Maar omdat het officieel moet, houden we toch een proces 5: Jaren 20/30: Consumptiemaatschappij De drooglegging Pagina 5 van 10

6 De productie/consumptie van alcohol is verboden Er werd natuurlijk heel veel gedronken 24 oktober 1929 De grote crash op Wall Street Presidenten Warren G. Harding (29 e ) Calvin Coolidge (30 e ) Allemaal Republikeinen Herbert Hoover (31 e ) Franklin D. Roosevelt (F.D.R.): 32 e president Geboren in 1882 à in New York Hij komt met een programma voor de economie The New Deal Om de koopkracht te herstellen en om de werkloosheid te verhelpen werd er geld uitgegeven door de overheid om de Amerikaanse bevolking weer aan het werk te krijgen. Ze werden ingezet bij de bouw van grote openbare (publieke) werken, zoals het aanleggen van wegen, dammen of andere waterwerken. The only thing we have to fear, is fear itself 6 Republiek van Weimar: Linkse partij KPD Communistisch Rechtse partij NSDAP Nationaalsocialistisch Onder leiding van Adolf Hitler ( ) Symbool à Hakenkruis De NSDAP: Waren nationaalsocialisten Aanhangers werden nazi s genoemd 1929: 18,3% vd stemmen 1932: 37,4% vd stemmen Ze kwamen aan de macht en op wordt Hitler Rijkskanselier Veel protest : De Reichstag wordt in brand gestoken door een Nederlandse Communist Alle andere partijen werden verboden Het onderwijs, de rechtspraak, de massamedia en de culture instellingen werden gelijkgeschakeld op basis van de racistische ideologie van het nationaalsocialisme Duitsers die zich tegen de ideeënleer en de gelijkschakeling verzetten, werden opgepakt, verbannen of veroordeelt tot dwangarbeid in concentratiekampen : Pagina 6 van 10

7 Machtigingswet (einde vd democratie) Alleen Hitler mag een wet aannemen en beslissen Alleen nazi s zaten in het parlement Als je tegenstemde kwam de SA achter je aan De SA stompte iedereen in elkaar die tegen de wetten van Hitler was De SS Opvolger van de SA Op stuurt Hitler de SS op de SA af, om ze te vermoorden of om ze een SS er te maken De Neurenbergerwetten: Wetten die tegen de Joden werden gemaakt (1935) De Joden mochten niks meer Haat tegen de joden is Antisemitisme Appeasement politiek: Het afwachten van Frankrijk en Groot-Brittanie om in te grijpen op Hitler, omdat ze de vrede wilden bewaren Door het verdrag van Versailles mocht Duitsland niks meer, en Hitler gaat steeds een stapje verder om te kijken hoe ver hij kan gaan 1935: Hij voert de dienstplicht in GB en FR geven alleen een reactie 1936: hij laat het Rijnland remilitariseren Weer geven GB en FR alleen een reactie Expansie van Duitsland: 1938: De Anschluss van Frankrijk Daarna stond het Sudetenland op het programma Een provincie van Tsjecho-Slowakije waar bijna alleen maar Duitssprekende mensen woonden Conferentie van München: Inzet = het Sudetenland Aanwezig Hitler Duitsland Chamberlain Groot-Brittannië Daladier Frankrijk Mussolini Italië Uitslag ervan is dat het Sudetenland naar Duitsland gaat Hitler belooft geen oorlog 1939: Tegen alle afspraken in veroverd Hitler niet alleen het Sudetenland, maar heel Tsjechië. De Sovjet-Unie was nog niet klaar voor een oorlog met Duitsland Ze sluiten een niet-aanvalsverdrag (Molotov-von Ribbentrop-pact) Hierin staat ook dat ze polen gaan verdelen 8 2 e wereldoorlog: Pagina 7 van 10

8 Begint op Duitsland valt Polen aan Het begin van de oorlog was een Blitzkrieg Hitler valt België, Nederland, Luxemburg en Frankrijk binnen Nederland en België geven zich al snel over Eind Juni geef ook Frankrijk zich over Vichy (kleine staat in Frankrijk) collaboreert met Duitsland Groot-Brittannië: Winston Churchill zegt dat ze zich nooit gaan overgeven The battle of Britain Juli 1940 à Duitsland valt GB aan GB had om z n hele kust radars geplaatst GB werd de hele tijd gebombardeerd In 1940 stond Groot-Brittannië nog zwak, maar dan gebeuren er wat dingen waardoor GB er weer sterk voor komt te staan. Operatie Barbarossa: De Duitse aanval op de Sovjet-Unie Hij haatte de russen, en dan vooral het communisme Japan VS. Verenigde Staten: Aanval van Japan op de Amerikaanse vlootbasis Pearl Harbor Japan was een zeer agressief land De V.S. stopt de toevoer van olie en bevriest de tegoeden : Hitler verklaart de oorlog aan de V.S. Churchill weet eind 1941 dat Duitsland de oorlog niet meer kan winnen Duitsland Groot-Brittannië Italie Frankrijk Japan Sovjet-Unie Verenigde Staten Slag om El Alamein: De Duitsers vochten in Noord-Afrika tegen de Engelsen De Engelsen wonnen onder leiding van generaal Montgomery Stalingrad: Tussen de Duitsers en de Russen Bij de Russen was er geen mogelijkheid tot overgave De Russen wonnen deze slag en konden de geallieerde opmars richting Duitsland opzetten Pagina 8 van 10

9 Einde van de 2 e wereldoorlog: D-Day Dag vd beslissing Eindelijk kwam er een 2 e front, waar Stalin al heel lang op hoopte Bombardement op Dreesden Was niet nodig geweest GB wist al dat Duitsland zich zou overgeven Hitler pleegt zelfmoord De Russen vallen Berlijn binnen Duitsland tekende de overgave De oorlog in het westen was voorbij Japan VS. Verenigde Staten De V.S. had het idee om via island hopping richting Japan te gaan Heeft veel doden opgeleverd Geschat doden, als ze nog verder Japan zouden aanvallen, maar de Japanners zouden niet overgeven Toen kwam iemand bij Truman aan (opvolger van FDR) dat ze de atoombom hadden April 1945: Tokyo wordt gebombardeerd De atoombom wordt getest in New Mexico : Truman zegt: Als het weer het toelaat, mag je de bom laten vallen De bom valt op Hiroshima : Nagasaki wordt gebombardeerd Japan geeft zich over Japan geeft zich definitief over Het officiële einde van de 2 e wereldoorlog Nederland in de oorlog: Duitsland valt Nederland aan Nederlandse regering vlucht naar Engeland Ook Koningin Wilhelmina vlucht naar Engeland Rotterdam wordt gebombardeerd Nederland geeft zich over NSB: De enige politieke partij in Nederland O.l.v. Anton Mussert Collaborateur SS Ongeveer Nederlanders De Holocaust: Pagina 9 van 10

10 Betekend verbranding, maar met een deel van medewerking De Joden noemen het liever SJAOH In Nederland werd de ariër verklaring verplicht ( het tekenen dat je geen jood was) Alle ambtenaren werden ontslagen Joden mochten nergens meer komen De Joodse raad: Door heel Nederland Was een raad van Joden, die als ze meewerkten niet werden afgevoerd Van Amsterdam is de beruchtste Cohen Asscher Zeiden dat ze het deden om erger te voorkomen In 1941 werd de inlevering van de wapens geëist De Joden die wapens hadden, leverden die echt niet in Ze moesten ook de Jodenster uitdelen De Wannsee Conferentie: Tijdens deze conferentie gingen ze kijken hoe ze de Joden het best konden uitroeien De Joden werden telkens neergeschoten Duurde te lang De mensen die de Joden moesten neerschieten, konden het niet meer Onder leiding van Heydrich werd besloten dat er treinrails werden aangelegd en dat de Joden vervoerd werden naar Concentratiekampen Ze zouden werkend sterven Of ze zouden sterven in de gaskamers De Joden werd verteld dat ze een douche kregen De Neurenberg processen: De Duitsers werden aangeklaagd op deze klachten Misdrijf tegen de mensheid Misdrijf tegen de vrede Oorlogsmisdrijf Er waren alleen hoge officieren Die zeiden dat het een bevel was Pagina 10 van 10