SOCIAAL-ECONOMISCHE ADVIES INZAKE WIJZIGING VAN DE WET OP HET PREVENTIEFONDS UITGAVE VAN DE SOCIAAL-ECONOMISCHE RAAD

Transcriptie

1 SOCIAAL-ECONOMISCHE RAAD ADVIES INZAKE WIJZIGING VAN DE WET OP HET PREVENTIEFONDS UITGAVE VAN DE SOCIAAL-ECONOMISCHE RAAD Bezuidenhoutseweg 60, 's-gravenhage

2 SOCIAAL-ECONOMISCHE RAAD ADVIES INZAKE WIJZIGING VAN DE WET OP HET PREVENTIEFONDS UITGEBRACHT AAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN VOLKSGEZONDHEID 1963, no. l

3 's-gravenhage, 25 januari Bij brief van 31 oktober 1962, no , afd. P.G.Z., heeft Uwe Excellentie het oordeel van de raad gevraagd over een wijziging van de Wet op het Preventiefonds, in dier voege dat het bedrag dat uit de prernieopbrengst van de verplichte ziekenfondsverzekering in het Preventiefonds wordt gestort, wordt verhoogd. Dit bedrag, dat de enige inkomensbron vormt van genoemd fonds, wordt gebezigd voor het nemen of bevorderen van maatregelen welke strekken om ziekte te voorkomen of de gezondheid te bevorderen. Bij de totstandkoming van de Wet op het Preventiefonds in 1950, werd genoemd bedrag gesteld op 4 miljoen gulden per jaar; bij wetswijziging in 1957 werd het nader bepaald op 6 milj oen gulden, Blijkens de adviesaanvrage wordt een verdere verhoging van dit bedrag noodzakelijk geacht, ten einde ten minste de omvang van de door het Preventiefonds gefinancierde werkzaamheden op het terrein van de preventieve gezondheidszorg te handhaven en zo mogelijk tot een uitbreiding daarvan te geraken. Aangezien de aan deze werkzaamheden verbonden kosten in belangrijke mate samenhangen mei. de ontwikkeling van het loonpeil, wordt in de adviesaanvrage bepleit het aan het. Preventiefonds toekomende bedrag niet te fixeren, maar dit te bepalen op een bepaald percentage van de loonsom, waarover de premie voor de verplichte ziekenfondsverzekering wordt geheven. 2. Het ontmoet bij de raad overwegende bezwaren te adviseren tot een verhoging van het bedrag dat uit de premieopbrengst van de verplichte ziekenfondsverzekering in het Preventiefonds wordt gestort. Indien daartoe zou worden overgegaan op grond van de in de adviesaanvrage genoemde overwegingen, zou daarin op zijn minst een aanwijzing gelegen zijn dat de huidige wijze van financiering van het. Preventiefonds als juist moet worden aangemerkt. Ofschoon wellicht de historische ontwikkeling een verklaring kan geven voor deze wijze van financiering, zal er toch steeds aandacht aan moeten worden besteed of deze methode als redelijk kan worden aangemerkt. Zonder ter zake een definitief oordeel te geven, wijst de raad erop dat het niet evident is dat de financiering van werkzaamheden voor de preventieve gezondheidszorg in het bijzonder zou dienen te geschieden door de premieplichtigen voor de verplichte ziekenfondsverzekering. Voor zover immers de genoemde werkzaamheden leiden tot voorkoming van ziekte en tot bevordering van de gezondheid, zal de daaruit voortvloeiende vermindering van ziektekosten zich niet tot de kring van verzekerden voor de verplichte ziekenfondsverzekering beperken maar zich tot de gehele bevolking uitstrekken. De werkzaamheden van het Preventiefonds betreffen dus de volksgezondheid in zijn tota-

4 liteit, hetgeen de vraag doet rijzen of de financiering van deze werkzaamheden niet uit de algemene middelen dient te geschieden. Het in de adviesaanvrage gesuggereerde stelsel van financiering legt voor wat de verplichte ziekenfondsverzekering betreft een directe relatie met de kostenvan de curatieve gezondheidszorg. Indien al tot zulk een wijze van financiering zou worden besloten, ligt het in de rede te onderzoeken of niet mede andere groepen van de bevolking op soortgelijke wijze in de financiering zouden moeten worden betrokken. Te denken valt aan de vrijwillige ziekenfondsverzekering, de particuliere ziektekostenverzekeringen en degenen die zich niet tegen het risico van ziektekosten hebben verzekerd. In de korte termijn, binnen welke het onderhavige advies moest worden uitgebracht, was het niet mogelijk tot een verantwoord oordeel over de hierboven aangesneden vraag te geraken. Daar komt bij dat de aan de raad voorgelegde adviesaanvrage inzake de verzekering tegen zware geneeskundige risico's, het gehele vraagstuk van de ziektekostenverzekering aan de orde heeft gesteld. Het onderzoek hiervan kan wellicht tot conclusies leiden die ook het vraagstuk van de financiering van het Preventiefonds in een nieuw licht plaatsen. De raad is dan ook van mening dat de behandeling van het vraagstuk van de financiering van het Preventiefonds het beste kan geschieden in het kader van het advies inzake de verzekering tegen zware geneeskundige risico s. Op grond van het vorenstaande meent de raad dat er geen voldoende aanleiding is op korte termijn wijziging te brengen in het bedrag dat uit de premieopbrengst van de verplichte ziekenfondsverzekering ter beschikking van het Preventiefonds wordt gesteld. Aangezien niet is gebleken en in de adviesaanvrage ook niet is gesteld dat tot dusverre het fonds zijn werkzaamheden op onverantwoorde wijze heeft moeten verminderen, is het niet te verwachten dat zulks in de naaste toekomst wel het geval zou zijn. Een lid van de raad is van oordeel dat de hiervoren genoemde bezwaren tegen een advies op korte termijn inzake de financiering van het Preventiefonds niet zonder grond zijn, maar is bereid tot een verhoging van het bedrag van zes miljoen gulden tot acht miljoen gulden te adviseren nu deze aangelegenheid binnenkort toch principieel aan de orde komt bij de behandeling van de adviesaanvrage inzake het sociale zekerheidsbeleid op lange termijn en indien de verhoging duidelijk als een tijdelijke maatregel wordt gekenmerkt. G.M.VERRIJN STUART, voorzitter. HUB. L. JANSEN, algemeen secretaris.

5 BIJLAGE Afschrift van de brief van 31 oktober 1962 van de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid aan de raad Ingevolge artikel 2, lid l, van de Wet op het Praeventiefonds (Stb. 1950, K 259) stort de Ziekenfondsraad jaarlijks uit het Vereveningsfonds, bedoeld in artikel 2 van de Wet op de Ziekenfondsraad, in het Praeventiefonds een bedrag, dat aanvankelijk op vier miljoen gulden was gesteld. Bij de wet van 18 december 1957, Stb. 588, is dit bedrag gebracht op zes miljoen gulden, te beginnen met het jaar Thans blijkt wederom, dat er behoefte bestaat aan een verhoging van dit bedrag, dat sinds 1957 ongewijzigd is gebleven. De gelden van dit fonds worden bestemd tot het nemen of bevorderen van maatregelen, welke strekken om ziekte te voorkomen of de gezondheid te bevorderen. Door het fixeren van deze storting aanvankelijk op vier miljoen gulden, brak men met het systeem van financiering, zoals dat in het (ingevolge artikel 5 van de wet op het Praeventiefonds) vervallen artikel 125 van de Ziektewet met betrekking tot de rechtsvoorganger van het Praeventiefonds, het Profylaxefonds, was geregeld. In lid 2 van laatstgenoemd artikel werden de Raden van Arbeid en de erkende bedrijfsverenigingen verplicht jaarlijks in het Profylaxefonds een bijdrage te storten van ten hoogste een vierde per duizend van het loon, dat in het afgelopen kalenderjaar voor de premiebetaling in rekening was gebracht. Uit de Memorie van Toelichting op het ontwerp van de genoemde Wet van 18 december 1957 blijkt, dat in deze wet het stelsel van een vaste bijdrage wordt gehandhaafd, conform een door de Ziekenfondsraad uitgebracht advies. Dit advies steunde op twee argumenten, een van technische en een van meer principiële aard. Als technisch bezwaar om de bijdrage te bepalen aan de hand van een percentage van de loonsom, waarover de premie ingevolge het Ziekenfondsenbesluit wordt geheven, wordt naar voren gebracht, dat men eerst geruime tijd achteraf de grootte van de bijdrage zou kunnen vaststellen, aangezien de loonsom van tevoren niet nauwkeurig valt te schatten, een onzekerheid, die zowel voor het Prat.- ventiefonds als voor het Vereveningsfonds te veel bezwaren zou meebrengen. Als principieel bezwaar liet men gelden, dat door het vastleggen van een bijdrage in een percentage van de loonsom de ziekenfondsverzekering in het algemeen, voor de toekomst in te sterke mate zou worden gebonden. Bij bestudering van de vraag, op welk percentage van de loonsom een percentsgewijs vast te stellen bijdrage zou moeten worden bepaald, indien tot dit stelsel zou worden besloten, kwam de Ziekenfondsraad tot ramingen, die varieerden van 0,07 tot 0,08 percent. Bij een loonsom van 8450 miljoen gulden, welk bedrag als grondslag is genomen voor de schatting van de premie-opbrengst over 1957, zou de bijdrage dientengevolge op 5,9 a 6,8 miljoen gulden uitkomen.

6 In verband daarmede heeft de Raad gemeend, in plaats van het percentagegewijze stelsel, een vaate bijdrage van zes miljoen gulden te moeten voorstellen, welk advies gevolgd is. Ook thans zou gekozen kunnen worden voor het stelsel, waarbij jaarlijks een vast bedrag aan het Praeventiefonds wordt uitgekeerd. Dit bedrag zou dan in dezelfde verhouding tot de verwachte loonsom over 1963 moeten staan als het in de wet gestelde bedrag van zes miljoen gulden tot de betreffende loonsom over Het bezwaar verbonden aan dit stelsel is echter, dat bij een stijgende loonsom en als gevolg daarvan, een hoger premieinkomen ten behoeve van de ziekenfondsverzekering, niet automatisch de mogelijkheid ontstaat de omvang van de maatregelen van preventieve en positieve gezondheidszorg naar evenredigheid te vergroten en dat er geen automatische aanpassing van de inkomsten van het Praeventiefonds plaatsvindt aan de uitgaven, wanneei deze door fluctuaties in het loon- en prijspeil worden beïnvloed. Voor dergelijke aanpassingen zijn dan steeds wetswijzigingen noodzakelijk. Het komt mij daarom juister voor de procedure ce volgen, waarbij de bijdrage wordt bepaald aan de hand van een percentage van de loonsom, waarover de premie ingevolge het Ziekenfondsbesluit wordt geheven. De aan dit systeem verbonden voordelen ben ik geneigd zwaarder te laten wegen, dan het boven weergegeven door de Ziekenfondsraad naar voren gebrachte bezwaar van technische aard, verbonden aan een wijze van financiering van het Praeventiefonds uit het Vereveningsfonds door middel van voorschotten op basis van een schatting van de bedoelde loonsom en verrekening achteraf. Met betrekking tot het door de Ziekenfondsraad indertijd geuite bezwaar van meer principiële aard, vraag ik mij af, of men dit zo zwaar mag laten wegen, gelet op de grote belangen welke door het Praeventiefonds worden gediend en op het feit, dat door het op deze wijze bevorderen van de gezondheidstoestand een beperking van de uitgaven voor curatieve doeleinden wordt verkregen. Het percentage van de loonsom, waarop een percentsgewijs vast te stellen bijdrage zou moeten worden bepaald, zou gevonden kunnen worden uit de verhouding, waarin het bedrag, dat te beginnen met het jaar 1957 in het Praeventiefonds wordt gestort, groot zes miljoen gulden, staat tot de bedoelde loonsom over dat jaar, groot acht miljard gulden. Dit percentage ligt tussen 0,07 en 0,08. Gelet op de wenselijkheid dat het jaarlijks inkomen van het Praeventiefonds met ingang van l januari 1963 wordt verhoogd, verzoek ik Uw Raad mij zo mogelijk op korte termijn, terzake te willen adviseren. Afschrift van deze advies-aanvrage heb ik gezonden aan de Ziekenfondsraad en aan de Centrale Raad voor de Volksgezondheid.