VERENIGING OUD-LEIDEN

Transcriptie

1 VERENIGING OUD-LEIDEN OPGERICHT 5 NOVEMBER 1902 door prof. dr. P.J. Blok en mr. dr. J.C. Overvoorde Erepenning der Gemeente Leiden 1952 Ereleden: A. Caarten mw. mr. A.J. Versprille dr. ir. H.A. van Oerle (1977) en drs. E. Pelinck (1977). Leden van verdienste: dr. W.C. Braat prof. Th.H. Lunsingh Scheurleer mw. drs. I.W.L. de heer J.A.E. Aalders (1984) en drs. R.E.O. Ekkart (1986). BESTUUR prof. mr. H.W. van Soest voorzitter ir. Barendregt ondervoorzitter mw. mr. M.H.V. van Amstel-Horák AX Leiden) P.C. Spaargaren penningmeester W. (1987) mr. J. (1981) mw. M.C. Meijer-Hofland (1985) dr. (1983) drs. K.A. Ottenheym (1985) mr. Schelhaas (1987) secretaris (Postbus Voor aanmelding van nieuwe leden en administratie ledenlijst: J.A.E. Aalders, Nieuwe Mare 2312 NL Leiden. Voor bestelling oude jaarboekjes: J.A.E. Aalders, Nieuwe Mare 25, 2312 NL Leiden, tel Alle overige correspondentie richte men aan het secretariaat, Postbus 917, 2300 AX Leiden. 7

2 Contributief per jaar, voor jeugdleden tot jaarf per jaar. Girorekening: Bankrelatie: Credit Lyonnais Bank Nederland, Leiden, rekening nr. COMMISSIE VOOR DE REDACTIE VAN HET LEIDS JAARBOEKJE mw. prof. dr. C.W. voorzitter dr. DJ. secretaris (p.a. Doelensteeg VL Leiden) J.F. Dröge (1985) drs. B.N. Leverland (1963) drs. W. Otterspeer (1985) mw. drs. I.W.L. eindredacteur prof. mr. H.W. van Soest, voorzitter G.J.C. secretaris mw. A. Bulk-Klumper T.W. Mulder EXCURSIE-COMMISSIE JURY VOOR DE OUD-LEIDENPRIJS prof. dr. J.J. Woltjer drs. W. Otterspeer drs. K.A. Ottenheym, secretaris COMMISSIE VOOR DE OUD-LEIDENPENNING mw. H. Suurmond-van Leeuwen Ch. F. van der Weijden drs. M.L. Wurfbain mr. Karstens, secretaris Vertegenwoordiger in de Rijnlandse Molenstichting: prof. dr. H. van der Linden. Vertegenwoordiger in de Monumentencommissie: mw. H. mond-van Leeuwen. Vertegenwoordiger in de Archeologische dingscommissie: mw. H. Suurmond-van Leeuwen. Vertegenwoordiger in de Stichting Molen de Put: ir. L. Barendregt.

3 CORRESPONDENTEN IN RIJNLAND Alkemade: mw. M.H. Olijerhoek-Bouwmeester Pastoor v.d. straat Rijpwetering Alphen a.d. Rijn: J.J. P ers Marga Klompéstraat 43, Alphen a.d. Rijn Hazerswoude en Koudekerk a.d Rijn: C. Kroon Rubenslaan 6, Hazerswoude Katwijk: J.P. van Brake1 Merelstraat 39, Katwijk Leiderdorp: ing. E. ten Burg. Brugplein 1, Leiderdorp Leimuiden, Nieuwkoop en Noorden, Nieuwveen, Rijnsaterwoude, Ter Aar, Langeraar en Zevenhoven: H.N.M.A. (1978) Dorpsstraat 84, Nieuwveen Lisse: I.M. Maes Wagenstraat 45, Lisse Noordwijk: mw. drs. G.T.M. Vio-Hoge van Struykstraat 12, Noordwijk Noordwijkerhout: vacature Oegstgeest: mw. E.M. Terwen-Dionisius Prinses Beatrixlaan 1 a, Oegstgeest Rijnsburg: S.C.H. Leenheer Smidstraat 70, Rjnsburg Voorhout: E. van der Hoeven (1 Mauritsstraat 31, Voorschoten: J.H.M. Sloof Leidseweg 343, Voorschoten Warmond: J.A.M. Saulenn Lommerlustlaan 64, Warmond Wassenaar: E.M.Ch.M. Lange 56, Wassenaar Woubrugge: H. van der Wereld (1 Acaciastraat 26, Alphen Rijn Zoetermeer: R. Grootveld Dorpsstraat 7, Zoetermeer Zoeterwoude: mw. Th.M. van Hartevelt-Liesveld Hoge 48. Zoeterwoude

4 Bestuurssamenstelling VERSLAG VAN DE VERENIGING OUD-LEIDEN OVER HET JAAR 1986 De heer J.P. de Moed trad uit het bestuur. Hij had gedurende acht jaar de gelden van de Vereniging beheerd en was statutair niet meer herkiesbaar. De heer P.C. Spaargaren volgde hem als penningmeester op. Prof. mr. H.W. van Soest kreeg een herbenoeming als voorzitter voor een periode van vier jaar en ook mw. mr. M.H.V. van Amstel-Horák werd voor een gelijke termijn herkozen. Ledenvergadering De Vereniging kwam voor haar jaarlijkse ledenvergadering op 18 maart in het Stedelijk Museum De Lakenhal bijeen. De vergadering benoemde drs. R.E.O. Ekkart bij acclamatie tot lid van verdienste. Hij kreeg deze onderscheiding wegens zijn zeer produktieve lidmaatschap van de missie gedurende twaalf jaar en voor de eveneens zeer aktieve vervulling van zijn bestuursfunctie, als secretaris en als vice-voorzitter. De heer F.F.H.J. van der Reyden werd benoemd tot lid van de kascommissie. Na afloop van de vergadering ontving drs. J.M.W. Hopstaken de Leidenprijs De jury was unaniem van mening, dat zijn artikel De Katwijksche Maatschappij tot uitoefening van Kust- en Steurharing Visserij van 1858 op prettig leesbare manier inzicht geeft in de Hollandse kustvisserij met haar economische aspecten in de eerste helft van de negentiende eeuw, met name op lokaal en bedrijfsniveau. De jury waardeerde het, dat de heer Hopstaken zijn onderwerp niet beperkt had tot het dorp Katwijk aan Zee, maar dit tevens plaatste in het kader van de Vaderlandse Geschiedenis. Als bijkomend aspect verheugde het de jury dat de bijdrage de Leidse regio betrof, waarmee het doel van de Vereniging, namelijk het bevorderen van de kennis van de geschiedenis van Leiden én omstreken, nog eens werd bevestigd. Vier artikelen dongen mee naar de prijs. De andere inzenders waren: mw. drs. N.A. Zemering De inrichting van de St. of Hooglandse Kerk na de reformatie ; drs. Slangen De Sociaal Demokratische Partij (SDP) in Leiden van 1914 en van Gent Hoeken en Kabeljauwen in Leiden Een aanzet tot reconstructie. 10

5 Leden Een geringer aantal leden meldde zich in aan dan in het voorafgaande jaar, maar toch kwam het ledenbestand 33 hoger uit dan in 1985; het bedroeg 1650 leden. Het bestuur vergaderde zes maal. De leefbaarheid van de binnenstad van Leiden was steeds een agendapunt. Het bestuur bezon zich onder andere over de vraag in hoeverre veranderingen aan stadspleinen aanvaardbaar zijn voor het stadsbeeld. De plannen voor het complex op het ir. plein kwamen daarbij ter sprake. Eveneens in dit kader steunde het bestuur de oproep van de Stichting Pieterskerk Leiden aan het college van van Leiden. De stichting sprak hierin haar bezorgdheid uit over de situatie rond de kerk, die een geringere exploitatie van de kerk veroorzaakt had, en vroeg het college zijn plannen over de bereikbaarheid van het terskerkhof te herzien. Het bestuur heeft voor verschillende projecten steun verleend. Het eerste deel van Het Rapenburg, geschiedenis van een Leidse gracht verscheen in februari. De penningmeester keerde daarvoor een deel van het bedrag, dat hij als subsidie voor dit project had gereserveerd, aan het Kunsthistorisch Instituut van de Rijksuniversiteit Leiden uit. Ook het geld dat bestemd was voor de restauratie van het van Jacob François Gael kon, toen het bord in mei na zo vele jaren op zijn bestemming in de Pieterskerk teruggekeerd was, worden uitbetaald. Drs. R.C.J. van voltooide zijn inventarisatie van het stadsarchief van Leiden over de periode 1 18 Omdat het bestuur overtuigd is, dat deze gedegen toegang tot de archiefhescheiden zeer veel zal bijdragen tot de beoefening van de geschiedenis van Leiden en omstreken, stelde hetf ter beschikking voor de uitgave van de inventaris. Het verbond aan deze subsidie echter de voorwaarde dat indien de verkoop van de inventaris zo voorspoedig verloopt dat een batig saldo wordt verkregen de overgebleven gelden bestemd worden voor een apart fonds waaruit de Gemeentelijke dienst Leiden dergelijke boekwerken in de toekomst kan financieren. Het bestuur heeft een plaquettenfonds ingesteld. Hieruit wil het onder andere een gedenkplaat voor de rechtsgeleerde Gerard Noodt bekostigen; hij was van 1686 tot 1725 hoogleraar te Leiden. Ook zal het bestuur bordjes met een verklaring op de gerestaureerde walmuurresten laten aanbrengen. De Vereniging was met een stand vertegenwoordigd op de manifestatie waar 23 nieuwe leden zich aanmeldden. 11

6 Mw. prof. dr. C.W. prof.dr. H. van der Linden en de Donkers vormden de jury, die de inzendingen voor de Oud-Leidenprijs beoordeelde. Mw. en de heer van der Linden konden volgens het reglement een herbenoeming krijgen, maar zij wensten deze om verschillende redenen niet te aanvaarden. De heer Donkers kon reglementair niet herbenoemd worden. Het bestuur heeft prof. dr. Woltjer, drs. W. speer (als lid van de redactie van het Leids Jaarboekje) en drs. K.A. heym (als bestuurslid) bereid gevonden zitting te nemen in de jury voor de Oud-Leidenprijs 1988 en volgende jaren. De heer J.A.E. Aalders bracht ook dit jaar nauwgezet de vele mutaties in de ledenadministratie aan. Het bestuur is hem veel dank verschuldigd voor dit werk, dat hij geheel belangeloos voor de Vereniging verricht. De Stichting Molen de Put organiseerde een loterij om geld voor de bouw van een standerdmolen bijeen te brengen, die zo geslaagd was dat de molen kon worden aanbesteed. Ir. L. Barendregt woonde als vertegenwoordiger van Oud-Leiden in het stichtingsbestuur de bouwvergaderingen bij. Mw. H. Suurmond-van Leeuwen vertegenwoordigde de Vereniging in de Gemeentelijke Monumentencommissie. Deze commissie bracht twintig adviezen uit aan het college van B W naar aanleiding waarvan panden op de monumentenlijst werden geplaatst. De commissie besteedde voornamelijk aandacht aan de wijk Adviezen betreffende panden buiten de binnenstad resulteerden in een bescherming van enkele delen van het Academisch Ziekenhuiscomplex aan de Rijnsburgerweg te weten de voormalige directeurswoning, de portierswoningen en het hoofdpoortgebouw. Als produkt van de nieuwere bouwkunst kregen de panden weg 13 tot 16 uit 1927 een plaats op de monumentenlijst. Ter gelegenheid van de Nationale Monumentendag, die in Leiden gehouden werd, verscheen het jaarverslag van de commissie in brochurevorm. Hierin staan alle monumenten, die tot september 1986 op de gemeentelijke lijst werden opgenomen, vermeld. De Archeologische Begeleidingscommissie van Leiden kreeg een andere opbouw. Thans maakt ook de wethouder van Ruimtelijke Ordening en Verkeer deel uit van de commissie en voert een ambtenaar, die werkzaam is bij de Directie Stadsvernieuwing, het secretariaat. Mw. H. van Leeuwen heeft namens Oud-Leiden als adviserend lid zitting in de commissie, die zich in 1986 voornamelijk heeft bezig gehouden met het opstellen van een structuurplan, een planning op langere termijn. Prof. dr. H. van der Linden vertegenwoordigde de Vereniging in de Rijnlandse Molenstichting. 12

7 Correspondenten Op 17 september kwamen tien correspondenten en enkele leden van het bestuur en de commissies in Het Wapen van Voorschoten bijeen. De heer J.H.M. Sloof vertelde de vergadering eerst iets over de geschiedenis van zijn dorp en over de beeldbepalende gebouwen van de Voorstraat, waar het bovengenoemde etablissement ook een toonaangevende plaats inneemt. Daarna deed elke correspondent verslag van de toestand in zijn of haar gemeente. De heer J.J. correspondent voor Noordwijkerhout, toonde zich zeer teleurgesteld. In 1949 werden daar de fundamenten van het gotische koor van de Witte Kerk gesloopt, waarbij de fundering van de Romaanse absis bloot kwam te liggen (Zie J.J.F.W. van Agt, Het Witte kerkje van Noordwijkerhout Leids Jaarboekje blz. Het toenmalige bestuur verzocht de heer als vertegenwoordiger van de Vereniging Oud-Leiden zich in te zetten voor het behoud van deze fundering. In maakte de Kerkvoogdij een uitbreidingsplan voor de Witte Kerk, dat in 1986 zodanig werd gewijzigd dat de fundering van de Romaanse absis daarin niet meer paste. De Vereniging Dorpsbehoud Noordwijkerhout protesteerde tegen de verwijdering van de fundamenten. In een daarop gevolgde vergadering van deze vereniging, de heer en mw. Suurmond en de Kerkvoogdij verklaarde de laatste geen middelen te hebben om de fundering te behouden. Ook het Rijk wilde geen subsidie hiervoor geven. De heer is zeer teleurgesteld over de geringe waardering voor het cultureel erfgoed in Noordwijkerhout, waarvoor hij zich jaar heeft ingezet. Moegestreden verzocht hij het bestuur een frisse krijger met dit correspondentschap te belasten. Het bestuur respecteerde deze opvatting van de heer en heeft hem onder dankzegging voor zijn jarenlange diensten van zijn opdracht ontslagen. In februari ontviel ons de heer H.J. de Kort, notaris, die jaar correspondent voor Hazerswoude en Koudekerk is geweest. Opvolger werd de heer C. Kroon, beheerder van de Oudheidkamer in Hazerswoude. Mw. drs. E.M. Dionisius nam het correspondentschap van Oegstgeest over van het echtpaar Lugt-Rethans. Publikaties In september verscheen het 78ste deel van het Leids Jaarboekje met een omvang van 264 pagina s. Twee artikelen, die voor de Oud-Leidenprijs 1986 waren ingezonden, maakten het jaarboekje dikker dan gebruikelijk. Vele afbeeldingen illustreren de bijdragen in het jaarboekje, dat bovendien 1 3

8 het verenigingsnieuws, de kronieken en twee levensberichten behelst. Van de in totaal negen artikelen hebben er zeven een Leids onderwerp; twee betreffen de regio. De redactie-commissie stimuleert het inzenden van opstellen over de omstreken van Leiden. Het Mededelingenblad verscheen zeven maal. Lezingen Op 28 januari sprak dr. M.R. Prak over de elite van Leiden in de achttiende eeuw. Voor 85 bezoekers lichtte hij enkele aspecten van zijn proefschrift Gezeten burgers met dia s toe. Prof. Th.H. Lunsingh Scheurleer overhandigde op 18 februari het eerste deel van Het Rapenburg officieel aan de Vereniging Oud-Leiden, waarbij 110 leden aanwezig waren. Na deze plechtigheid hield mw. prof. dr. C.W. een lezing getiteld Het burg, geschiedenis van een Leidse gracht. Na de jaarvergadering op 18 maart onderhield de heer S.C.H. Leenheer de 118 leden met een causerie over tegels. Epko Bult liet aan belangstellenden op 29 april de resultaten van de opgravingen in Valkenburg zien. Samen met de Vereniging van Belangstellenden in De Lakenhal organiseerde het bestuur een lezing in het kader van de festiviteiten rond het honderdjarig bestaan van de Vereeniging. Voor een gehoor van 64 personen putte de heer burg uit zijn jarenlange ervaring als bestuurslid en archivaris van die vereniging. Op 25 november hield drs. R.C.J. van chartermeester aan het Leids Gemeentearchief, letterlijk en figuurlijk een lezing op eigen terrein. Hij legde aan 61 toehoorders uit hoe hij bij de inventarisatie van het Leids stadsarchief over de periode 1574 tot 1816 te werk was gegaan, welke boeiende vondsten hij daarbij gedaan had en hoe de archiefbescheiden in de inventaris terug te vinden zijn. Mw. drs. E.V. Buitenhuis sprak 37 leden toe over en 1 gebruiksglas, dat in Leiden gevonden is. Excursies De heer G.J.C. volgde als secretaris van de excursiecommissie de heer G.J. Philipsen op. De zes in 1986 gehouden excursies trokken een grote schare belangstellenden. Wegens de geringe plaatsruimte in de trekschuit konden slechts dertig personen deelnemen aan de vaartocht door Leiden op 19 april; een aantal leden moest teleurgesteld worden. De tweede excursie op 17 mei telde dertig sportieve fietsers en een twintigtal belangstellenden per auto. Er werd een bezoek gebracht aan de buitenplaats Zuidwijk, het Gemeentehuis en de Dorpskerk, alle te Wassenaar gelegen. Op 14 juni bezochten 52

9 deelnemers het Stadhuis en de Schatkamers van de St. Servaasbasiliek te Maastricht en in Belgisch Limburg kasteel Biezen in de gemeente destijds een landcommanderij van de Duitse Orde. Op 15 juli ontving de oud-wethouder van Leiden, mr. C.J.D. Waal als burgemeester van Deventer zeventig deelnemers op zijn stadhuis. Bovendien werd in Deventer de Lebuinuskerk bezocht en onder leiding van de leden van de Vereniging Oud-Deventer gewandeld in het Bergkwartier. Aan de excursie naar Willemstad, Middelharnis en Sommelsdijk hebben 98 personen deelgenomen. Zij bekeken onder andere het stadhuis van Willemstad, het Streekmuseum en de Hervormde kerk van Sommelsdijk. Tenslotte meldden zich vijfig deelnemers voor een excursie naar Scheveningen, waar de St. Antonius Abt kerk, het kerkhof Ter Navolging en het Oudheidkundig- en Scheepvaartmuseum werden bezocht.

10 JAARREKENING 1986 VAN DE VERENIGING OUD LEIDEN Contributies Advertenties (netto) Bijdragen BATEN- EN LASTENREKENING OVER 1986 Drukkosten e.d. jaarboekje Bulletin Kosten Lezingen, zaalhuur Bijdragen en lidmaatschappen Representatie Prijsvraag Folders e.d. Propaganda Kosten penning 5.555,-- 200,-- TEKORT OP GEWONE AKTIVITEITEN Rente Opbrengst boekjes + puzzle s 2.050,-- Koersverschillen Excursies, per saldo Opbrengst Register Kosten Register ,74 Subsidies Toevoeging Plaquettenfonds OVERSCHOT , ,82

11 BALANS PER 31 DECEMBER Obligaties Contributie 1986 Interest Fonds Mw. Mr. Annie Versprille 1 Plaquettenfonds Contributies 1987 Subsidies Ver. de Keyser 1 Kapitaal: Saldo: Bij: Schenking N.N. 79 Batig saldo ) Aflossingwaarde; beurswaarde f 2) De opbrengst van dit fonds komt uitsluitend ten van, onder toezicht van de de Redactie van het de Vereniging uit te geven die verband houden met Leiden en Omstreken. Specificatie: Rapenburg-project RU Leiden, pro f Stichting Vrienden van het Prentenkabinet voor catalogus De Ruïne van Rijnsburg Inventaris Stadsarchief Leiden 4) restant en opbrengst pand Vliet uit te keren bij aanvang restauratie f resp. na gedurende vijf jaren f 17