Boekverslag Nederlands De oesters van Nam Kee door Kees van Beijnum

Transcriptie

1 Boekverslag Nederlands De oesters van Nam Kee door Kees van Beijnum Boekverslag door een scholier 3419 woorden 16 oktober ,3 9 keer beoordeeld Auteur Genre Kees van Beijnum Psychologische roman Eerste uitgave 2000 Vak Nederlands I Beschrijving a. Naam Kees van Beijnum De oesters van Nam Kee Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam 2000 b. Samenvatting Berry komt uit een goed, maar kleinburgerlijk milieu. Zijn vader is zes jaar geleden gestorven aan een hartinfarct. Berry had een goede band met hem. Met zijn moeder (een idealistische reclasseringsambtenaar) en zijn oudere broer Rein (student biologie) woont Berry in een villa in Amsterdam-Slotermeer, aan 'de goede kant' van de Sloterplas. Aan de overkant ervan ligt: 'Schotelcity', zo door hem genoemd vanwege de woeker aan schotelantennes. Daar wonen zijn slechte vrienden, met wie hij graag optrekt: de Marokkanen Rachid (De Laatste Mode), Otman en Jamal en Gerrie Grolsch, de vetste junk van Amsterdam. Berry spijbelt bijna het hele laatste jaar van het gymnasium (Barlaeus). Zijn moeder heeft hij zo overtuigend wijsgemaakt dat hij is geslaagd, dat zij op de dag van de uitslag zelfs zijn versleten rugtas aan een vlaggenstok heeft gehangen. 's Morgens vroeg verlaat Berry het huis, zogenaamd op weg naar de universiteit. Na een uurtje komt hij echter weer terug. Urenlang ligt hij in bed, zapt voor de televisie, hangt met zijn louche vrienden rond in winkelcentra of in de snackbar van Fast Eddie (waar de hamburgers smaken naar een verschroeide cd) en gaat naar undergroundparty's, waar volop geslikt, gesnoven en gedronken wordt en meiden worden versierd. Berry moet zowel thuis als bij zijn vrienden voortdurend liegen. Hij raakt verstrikt in een web van leugens en heeft soms de grootste moeite om zich uit hachelijke situaties te redden. De aantrekkingskracht van bijvoorbeeld De Laatste Mode, die zonder enige aanleiding iemand 'op zijn gezicht timmert', is voor Berry echter onweerstaanbaar: '(...) niet alleen vanwege zijn piekfijne gejatte Armani-pakken, maar omdat hij verder ook alles mee heeft: schouders, armen, zelfbewust haar. En dan nog een zodanig klere karakter.' Op 14 juni 1999 heeft hij een toevallige ontmoeting met een negentienjarig meisje dat Thera Bouman heet. Pagina 1 van 7

2 Ze koopt twee knipperende horentjes van hem, die hij de avond ervoor op straat heeft gevonden en nu probeert te verkopen. Hij is direct onder de indruk van haar en staat als aan de grond genageld. De volgende dag ontmoet hij haar toevallig weer en knoopt een gesprek aan. Ze blijkt als scholiere Haarlem te zijn ontvlucht en in Amsterdam ondergedoken te zijn. Daar werkt ze als softpornofotomodel en naaktdanseres. Er ontwikkelt zich een turbulente liefde. Thera geeft haar duistere baantjes eraan en Berry is vrijwel de gehele dag bij haar. Ze bewoont een etage in Oud-Zuid, in het huis van een oude dame die in een verpleeghuis is opgenomen. Tijdens de zonnige zomer van 1999 beleven ze de mooiste tijd van hun leven. Ze liggen de hele dag op het dak, 'neuken zich drie maal in de rondte', kijken naar spannende films en filosoferen over van alles en nog wat. Veel scrupules om aan de kost te komen kennen ze niet. Ze dromen ervan in een keer een flinke slag te slaan om daarna een verre reis te maken en hun geluk te zoeken. Na allerlei plannen gewikt en gewogen te hebben, komt Thera met één, in hun ogen even simpel als briljant idee. Ze bieden in een advertentie de etage van de oude dame te huur aan, slagen erin deze aan tientallen personen tegelijk te verhuren en halen zo ruim twintigduizend gulden binnen. Ze besluiten naar Parijs te gaan. In de tussentijd nemen ze hun intrek in de bruidssuite van het Hiltonhotel, waar ze John Lennon en Yoko Ono imiteren, die deze kamer ooit ook betrokken, en zijn volmaakt gelukkig. Thera lijdt aan epilepsie en krijgt op een dag een aanval. Als ze weer bij bewustzijn komt, citeert Berry Homerus. Om haar te behagen vervormt hij het vers 'Liever een dagloner op aarde dan een vorst in de onderwereld' tot 'Liever een vorst in de onderwereld dan een dagloner op aarde'. Ze spelen dat ze Orestes en Electra zijn. Thera heeft in korte tijd nog enkele epileptische aanvallen. Thera bagatelliseert haar ziekte en zegt dat ze absoluut niet naar het ziekenhuis wil, daarvan heeft ze na allerlei onderzoeken haar buik vol. Als ze na weer een aanval lange tijd buiten bewustzijn blijft, wordt Berry bang en besluit hij niet langer risico te nemen: hij waarschuwt de receptie en Thera wordt naar het ziekenhuis gebracht. Haar verblijf daar duurt lang. Ze wordt (voor de tweede keer in haar leven) binnenstebuiten gekeerd. Het wordt een keerpunt in haar leven en in haar verhouding tot Berry. Tijdens zijn veelvuldige bezoeken in het ziekenhuis merkt hij dat ze apathisch reageert. Als ze later thuis is, blijft ze gelaten. Onder het mom dat haar dochter met rust gelaten wil worden, probeert Thera's moeder Berry zoveel mogelijk buiten de deur te houden. Slechts een enkele keer weet hij haar te spreken te krijgen. Tot zijn ontsteltenis weert ze hem af en probeert ze hem duidelijk te maken dat hij zich niet zo moet 'vastklampen'. Dat kan hij echter niet: wanhopig blijft hij haar achtervolgen. Als hij van haar zuster hoort dat ze niet meer thuis is, loopt hij haar dagenlang als verdwaasd door Amsterdam te zoeken. Ten slotte komt hij erachter dat ze weer is ingetrokken bij Ben, de fotograaf die haar als pornosterretje liet werken. Urenlang wacht hij voor diens huis aan de Keizersgracht in de hoop een glimp van haar op te vangen. Berry wordt steeds meer verkrampt en depressiever en drinkt en slikt als nooit tevoren om aan de ellende te ontsnappen. Op een dag heeft hij een geladen pistool van Otman geleend en belt bij aan bij het huis van Ben. Er ontstaat een flinke ruzie. Thera weet een drama te voorkomen door Berry weg te trekken en een eindje met hem mee te lopen. Berry heeft het gevoel zijn grote liefde nu definitief kwijt te zijn. Hij is verbitterd en wordt mede door de drank en de drugs steeds psychotischer. Op een dag is Berry aanwezig bij de opening van een nieuw buurthuis door de burgemeester. Hij wordt Pagina 2 van 7

3 woedend als De Laatste Mode hem een knal in zijn gezicht verkoopt, omdat hij een biertje drinkt. Zijn criminele vrienden blijken zich bij deze gelegenheid te hebben laten strikken om als ordebewakers op te treden en lopen parmantig in jasjes met 'Security' erop. Berry voelt zich innerlijk volkomen leeg. Uit ellende en balorigheid gooit hij een steen naar de burgemeester, als die na een toespraak in zijn auto wil stappen. Het blijkt een voltreffer, de burgervader raakt in coma. Berry weet te ontkomen. Vlak bij zijn huis wordt Berry aangehouden door een politieagent, die via de portofoon van de aanslag heeft gehoord, een signalement van de vermoedelijke dader heeft gekregen en onraad vermoedt. Berry schiet hem met twee kogels neer, rent zijn ouderlijk huis binnen en pakt het hoognodige. Met de trein reist hij naar Bretteville-sur-Laize. Daar hadden zijn ouders eens een huisje, waaraan Berry goede herinneringen bewaart, vooral aan de momenten daar met zijn vader. Na diens overlijden had zijn moeder het huisje verkocht. Berry treft er niemand thuis. Hij breekt in, wordt na enkele dagen gesnapt door een politieagent en naar het bureau gebracht. De gealarmeerde bewoners van het huisje willen echter van geen aanklacht horen, zodat de politie Berry laat gaan. Als hij langs de weg op een lift staat te wachten, stopt er na verloop van tijd een politieauto. De politie heeft alsnog door wie Berry is en wat hij in Amsterdam misdreven heeft. Hij wordt gearresteerd en naar de Bijlmerbajes overgebracht. De aanslag wordt door de pers breed uitgemeten. Televisieploegen verschijnen in de straat waar Berry's moeder woont en interviews met omwonenden verschijnen in kranten, tijdschriften en op de buis. Sensatieberichten spreken over hem als 'het monster' en 'Dirty Berry'. Berry moet in de gevangenis (waar hij onder de gevangenen veel gezag geniet) vele gesprekken voeren met deskundigen, onder welke dokter Meesters, die een rapport moet uitbrengen met de motieven voor zijn daad. Zelfs nu vertelt Berry maar halve waarheden. De burgemeester ontwaakt na drie weken uit zijn coma. Berry wordt tot vier jaar gevangenisstraf veroordeeld. Bron: / Uittrekselbank c. Personages Berry Kooijman Berry is een 18-jarige Amsterdamse jongen die in een villastraat woont. Hij is een voormalige Gymnasiast. Hij heeft bijna heel zijn 6e jaar van zijn gymnasium gespijbeld en liegt steeds tegen zijn moeder over schoolzaken. Hij mist zijn overleden vader, waar hij een goede band mee had. Hij heeft zichzelf de bijnaam Dirty Berry gegeven, en alleen zijn vriendin Thera mag hem Diablo noemen. Ook gebruikt hij drugs (blowen, coke, XTC, speed) en drinkt veel. Berry heeft 3 goede vrienden: Rachid (De Laatste Mode), Otman en Gerrie Grolsch, waarmee hij in het begin dagelijks mee rondhangt in de plaatselijke snackbar Fast Eddie. Berry is gek op muziek, vooral op de muziek die hij altijd met zijn vader luisterde. Rein (de broer van Berry) vindt dat Berry vroeger idealiseert en ontkent dus steeds de leuke herinneringen die Berry ophaalt over zijn vader, dat botst. Berry s hobby is foto s maken van de lucht en de wolken. Zijn grote liefde is Thera. Thera Bouman Thera heeft last van epileptische aanvallen, gebruikt drugs, rookt en drinkt veel (voornamelijk het biermerk Tuborg Goldlabel want dat is het enige bier dat ze lust). Ze was danseres in een stripclub en naaktmodel. Thera is iets ouder dan Berry, woont in een appartement van een oude vrouw in Amsterdam en danst in Pagina 3 van 7

4 een nachtclub. Het belangrijkste verschil tussen haar en Berry, is dat zij niet zo veel van Berry houdt als hij van haar. Ze zegt vaak tegen hem dat hij zich niet zo moet vastklampen. Berry begrijpt dat niet, maar zij zegt dat dat nog wel komt. Hun gemeenschappelijke interesse is films. Ze maken er een spel van om zinnen te zeggen en dan de ander te laten raden uit welke film dat komt. Ook vergelijken ze hun eigen leven met die van filmfiguren. De relatie tussen Thera en Berry gaat vanaf het moment dat ze in het ziekenhuis wordt opgenomen steeds slechter, met als eind dat ze elkaar niet meer zien. Thera is dol op oesters en eet deze elke avond in het restaurantje Nam Kee. Andere personages: Rein Kooijman Rein is de oudere broer van Berry. Rein en Berry gaan niet veel met elkaar om. In gevangenis komt Rein wel vaak bij Berry op bezoek. Ellen Kooijman Ellen is de moeder van Berry. Zij is weduwe. Zij werkt bij de reclassering en schaamt zich ervoor dat Berry in de gevangenis zit. Otman Otman is een zeer goede vriend van Berry. Berry haalt samen met hem veel rottigheid uit. Rachid Rachid is een vriend van Berry. Berry noemt hem De Laatste Mode, omdat hij altijd kleren draagt die in de mode zijn, maar ze zijn ook allemaal gestolen. Jamal Ook Jamal is een vriend van Berry. Jamal kan erg goed voetballen, en zit ook bij de jeugdselectie van Ajax. Hij blijkt jeugdreuma te hebben en kan hij zijn voetbalcarrière wel vergeten. d. Tijd Het verhaal speelt zich af tussen 1995 en nu. Er komen veel dingen in voor die van de laatste tijd zijn. Zoals drugs, feesten, straatnamen, nieuwe gebouwen en buurtcentra en er zijn veel hanggroep jongeren. Aan de gehele sfeer van het boek is te merken dat het verhaal zich niet heel lang geleden zou kunnen hebben afgespeeld. Dit is ook duidelijk te merken aan het taalgebruik van de jongeren. Het verhaal heeft zich in de zomer afgespeeld en duurt een paar maanden. e. Perspectief Het verhaal wordt verteld hoe Berry het door zijn ogen ziet. Hij is dan ook de ik-persoon in het verhaal en de verteller is aan een persoon gebonden. Deze manier van vertellen heet het ik-perspectief. f. Ruimte Het verhaal begint in Bretteville-sur-Laize in Frankrijk, waar het oude vakantiehuis van de familie Kooijman te vinden is en waar Berry heen gevlucht is. Ook speelt het zich gedeeltelijk af in Berry s cel in de Bijlmerbajes. Maar ook in zijn ouderlijk huis, in het huis van de oude dame waar Thera eerst woonde, in de John & Yoko suite van het Hilton, in Thera s ouderlijk huis in Haarlem, in Fast Eddies Slow Food Restaurant. Al deze plaatsen zijn te vinden in Amsterdam, behalve het vakantiehuis en het ouderlijk huis van Thera. g. Stijl Het verhaal is in verschillende tijden geschreven. Het verhaal wordt in de tegenwoordige tijd geschreven als Berry vertelt over hoe het in zijn cel is, in de gevangenis, dat is waar het verhaal zich op dat moment Pagina 4 van 7

5 afspeelt. Maar hij geeft in zijn verhalen veel flashbacks en in zijn flashbacks soms ook nog een flashback en die zijn in de verleden tijd geschreven. Het taalgebruik is duidelijk en modern. Er wordt vrij veel gebruik gemaakt van grof taalgebruik, wat de afkomst van de personages goed aangeeft. Bij Berry is dit taalgebruik voornamelijk geforceerd, aangezien hij de enige is in het verhaal met een hoge opleiding. De Laatste mode hing een verhaal op over kankernegers en kanker-turken en kanker-amerikanen... (bladzijde 17) Tyfuslijer, zei ze (bladzijde 21) Hij is echt een klootzak, als je eens wist wat hij allemaal uithaalt (bladzijde 22) Kut, schreeuwde ik. Lul, kleretyfuskankerlul. (bladzijde 47) h. Genre Het boek is een moderne Roman. i. Achtergrond In het boek komen twee verschillende stromingen voor: romantiek en existentialisme. Het gaat over de liefde tussen Thera en Berry, maar het gaat ook over dat keuzes veel invloed hebben op je eigen leven en op de levens van andere mensen. II Interpretatie a. Thema De thematiek in De oesters van Nam Kee is liefde, criminaliteit en bedrog. Liefde speelt een belangrijke rol in Berry s leven, dankzij Thera. Door haar is hij erg veranderd, zij is de enige tegen wie hij niet liegt en waarbij hij min of meer zichzelf kan zijn. Hij is door haar opener geworden, ze doen veel (vaak gekke) dingen samen, zoals ook de truc met de kamer om aan geld te komen en door haar gaat hij ook minder met zijn vrienden om, wat een gunstige invloed op hem heeft. Door liefde leert hij dat er meer is dan criminaliteit. Criminaliteit is dan ook het tweede thema, ook dit speelt een grote rol in Berry s leven. Ten eerste omdat hij met zijn vrienden meedoet als zij een misdaad plegen. Ten tweede als hij een pistool mee naar Thera en Ben neemt. En ten derde als hij de steen tegen het hoofd van de burgemeester gooit en in de gevangenis terecht komt, eigenlijk een soort kroon op al zijn criminele werk. Het derde thema is bedrog. Berry liegt tegen alles en iedereen, behalve tegen Thera. Ook liegt hij over alles wat je je maar indenken kunt: over school tegen zijn moeder, over waar hij woont tegen zijn vrienden, enzovoorts. b. Karakterontwikkeling Berry Kooijman Als Berry s vader overlijdt wordt hij wat ongelukkiger en in zichzelf gekeerd. Dat is logisch, want hij hield veel van zijn vader en het was voor hem een zeer ingrijpende gebeurtenis. Hij heeft tot de relatie met Thera nooit meer echt goede vriendschap met iemand. Tot hij Thera ontmoet is het niet echt een sympathieke jongen. Hij liegt, is onaardig tegen zijn medemens, doet foute dingen en heeft de verkeerde vrienden. Vanaf het moment dat hij en Thera een relatie hebben zie je duidelijk een andere Berry. Hij had altijd wel goede eigenschappen maar die hield hij ver verborgen en uitte die niet. Sinds hij een relatie met Thera had Pagina 5 van 7

6 zag je ook zijn goede eigenschappen. Want hij is liefdevol, begripvol, en behulpzaam tegen/voor haar. Dat is ook logisch, want hij is verliefd. Maar op deze manier zou hij zich eigenlijk altijd en tegen iedereen moeten gedragen. Wat opvallend is en zijn karakterontwikkeling goed symboliseert, is dat hij, als de relatie met Thera ten einde is, weer vervalt in zijn oude rol. Zij slechtere eigenschappen voeren weer de boventoon. En hij wordt steeds gefrustreerder doordat het uit is. Hij raakt geobsedeerd en bedreigd zelfs Ben, de ex-vriend van Thera waar ze bij ingetrokken is. Hij slaat echt door en uiteindelijk ontploft hij. Hij is hopeloos, machteloos en weet niet wat hij moet doen. Daardoor gooit hij de steen op het hoofd van de burgemeester. Na dit voorval wordt hij rustiger, verstandiger en meer volwassen. Als hij wordt ontslagen uit de gevangenis zal Berry heel anders gaan leven. Hij heeft er wel van geleerd. Thera Bouman Haar karakter verandert niet ingrijpend in het boek. Al lijkt het er wel enigszins op. In het begin besef je nog niet zo goed hoe ze werkelijk in elkaar zit. Naarmate het boek vordert kom je er steeds meer achter en dat is interessant. Ze is namelijk helemaal niet zo zelfverzekerd en onbezorgd als ze leek. Dit heeft ook grotendeels te maken met de steeds heftiger wordende epilepsieaanvallen die haar parten spelen. Daar maakt ze zich veel zorgen over. Ook blijkt dat ze niet zo goed te vertrouwen blijkt als Berry van tevoren had gedacht. Ze maakt het plotseling uit met hem en gaat terug naar haar ex. Dit is best begrijpelijk, want ze begon te beseffen dat ze niet op een dergelijke manier verder kon leven als ze met Berry gedaan had. Ze wilde rust en tijd om na te denken. Berry was te ongeduldig, opdringerig en te obsessief. Laatstgenoemde dingen wogen natuurlijk ook mee in haar beslissing om het uit te maken. c. Motieven Leugens en bedrog zijn een belangrijk motief. Berry liegt tegen iedereen, tegen zijn moeder, tegen zijn vrienden. Zijn hele leven is uiteindelijk een grote leugen, hij moet altijd een rol spelen. Het liefst zou hij tegen iedereen de waarheid vertellen, vooral tegen zijn moeder, maar het juiste moment is er nooit. Citaat: Wat ik aan liegen haat, los van het feit dat je zo verdomd goed moet onthouden wat je verteld hebt, is dat de eerste leugen altijd een hele keten van nieuwe leugens oproept. Voor je er erg in hebt ben je zo ver dat je je kapot schrikt als je jezelf betrapt op het vertellen van de waarheid. Mijn moeder is gewend om met leugenaars om te gaan. Dat is een belangrijk onderdeel van haar professionele bestaan, beweert ze zelf. Luisteren naar leugens. Ze is, zou je kunnen zeggen, een expert in de omgang met leugenaars. Maar niet in de omgang met leugenaars die haar zoon zijn. Dat is een belangrijk verschil. Ik weet dat ik haar kapot heb gemaakt, niet alleen door wat er gebeurd is maar ook, misschien wel vooral, door de leugens. (bladzijde 40) d. Titel De titel is De oesters van Nam Kee. Dat is de naam van het restaurant waar Thera en Berry regelmatig oesters gaan eten en waar zij voor het eerst samen eten op hun eerste, spontane (onafgesproken) date. Ook als het uit is tussen hen eet Berry af en toe nog oesters in dat restaurant. Maar de oesters zeggen ook wat over het karakter van Berry. Van de buitenkant ziet hij er hard uit, maar hij is eigenlijk heel gevoelig. e. Wereldbeeld Je moet je niet te veel vastklampen aan dingen die vroeger gebeurd zijn of aan iemand waar je veel van houdt, dat kan alleen maar fout gaan. III Beoordeling Pagina 6 van 7

7 Naar mijn menig is De oesters van Nam Kee een erg goed boek en ik heb het dan ook met veel plezier gelezen. De motieven in het boek komen heel duidelijk naar voren (deel II, onderdeel c.). Je zou kunnen zeggen dat Berry s leven één grote leugen is, behalve met en tegen Thera. De stijl (deel I, onderdeel g.) waarin het verhaal is geschreven is heel goed in het verhaal toegepast. Het groffe taalgebruik van Berry en zijn vrienden past bij hen en waar ze vandaan komen en zo krijg je een goed beeld van zijn omgeving. De karakterontwikkeling van Berry (deel II, onderdeel b.) vind ik heel duidelijk naar voren komen. Hij wil wat voorstellen tegenover zijn vrienden en gedraagt zich hiernaar, maar je ziet heel duidelijk als hij een relatie krijgt met Thera dat hij meer zichzelf wordt, ook naar anderen (voornamelijk zijn moeder) toe. Zodra hij Thera verliest valt hij weer in zijn oude patroon. De oesters van Nam Kee vond ik een heel leuk boek om te lezen en het las, ondanks de vele flashback, lekker door. Een echte aanrader voor iedereen. Pagina 7 van 7