Culinaire vererfgoeding in Vlaanderen tussen 1945 en Een historisch-gastrolinguïstische analyse.

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Culinaire vererfgoeding in Vlaanderen tussen 1945 en 2000. Een historisch-gastrolinguïstische analyse."

Mathijs Jacobs
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Culinaire vererfgoeding in Vlaanderen tussen 1945 en Een historisch-gastrolinguïstische analyse. Anneke Geyzen FOST VUB 18 september pag. 1

2 overzicht inleiding theorie: vererfgoeding bronnen: vrouwenmagazines methode: predicaatanalyse en close reading predicaatanalyse: chronologie en vererfgoeding close reading: feestcultuur en vererfgoeding besluit pag. 2

3 inleiding fundamentele maatschappelijke kracht vandaag herontdekking van een eigen verleden herontdekking van een eigen Heimat bewaring van culinaire kennis en knowhow context: globalisering en industrialisering doel: zoektocht naar identiteit kritische kanttekeningen: globalisering en industrialisering? identiteit? historische analyse van het verband tussen globalisering, industrialisering, culinaire herontdekking en identiteit pag. 3

4 theorie: vererfgoeding patrimonialisation - heritagization intellectueel toe-eigeningsproces belanghebbende actoren ideologische achtergrond en motivering woordenschat nieuwe betekenis historische herkomst: authenticiteit, traditie, grootmoeders keuken geografische herkomst: geografische adjectieven en terroir de constructie van (herinneringen aan) een geïdealiseerd verleden de zoektocht naar een identiteit vererfgoeding en identificatie in Vlaanderen tussen 1945 en pag. 4

5 bronnen: vrouwenmagazines waarom vrouwenmagazines? cultuurdragers storytelling continuïteit 3 vrouwenmagazines in Vlaanderen De Boerin/Bij de Haard/Eigen Aard De Stem der Vrouw Het Rijk der Vrouw vergelijkende langetermijnanalyse pag. 5

6 methode: predicaatanalyse en close reading predicaatanalyse de studie van taalpraktijken in een tekst de toevoeging van bepaalde adjectieven bij substantieven database van recepten thematic coding close reading gelaagde analyse transformaties en concepten intrinsieke context extrinsieke context pag. 6

7 predicaatanalyse: frequentie van vererfgoeding pag. 7

8 predicaatanalyse: chronologie van vererfgoeding pag. 8

9 predicaatanalyse: een terugblik frequentie beperkte aandacht voor vererfgoeding meer verwijzingen naar geografische herkomst chronologie divergenties tussen magazines geen opvallende/blijvende toename inhoud voedselbewaring feestcultuur streekgastronomie theorievorming vererfgoedingsmomenten? vererfgoedingsconflicten? pag. 9

10 close reading: feestcultuur en vererfgoeding Food Studies en feestcultuur verband feestcultuur en voeding inventarisering gerechten typiciteit en traditie aanwezige auteur afwezige tijdgenoot aan het woord laten verband tussen feestcultuur, voeding en vererfgoeding Driekoningen, Lichtmis, Pasen, 1 mei, Kerstmis en Nieuwjaar pag. 10

11 close reading: Driekoningen De Boerin/Bij de Haard/Eigen Aard sporadische aandacht tot het begin van de jaren 1960 help de schone oude gebruiken in ere houden (BdH, januari 1950, 8-9) feesten in gezinsverband moeder die wafels bakte de koningstaart met boon eender welke taart de christelijke gezinspolitiek is bepalend pag. 11

12 close reading: Driekoningen Het Rijk der Vrouw jaarlijkse aandacht vanaf het einde van de jaren 1960 traditionele driekoningenkoek de boon is de traditie jaren : een veelheid aan recepten 1990: de Franse galette des rois sociale feestpraktijken vormen de typiciteit pag. 12

13 close reading: Lichtmis De Boerin/Bij de Haard/Eigen Aard geen aandacht geen pannenkoekenrecepten rond 2 februari Lichtmis als een evidentie? Het Rijk der Vrouw jaarlijkse aandacht vanaf het einde van de jaren 1960 pannenkoeken staan centraal veelheid aan recepten Lichtmis en de jaarkalender pag. 13

14 close reading: Pasen De Boerin/Bij de Haard/Eigen Aard geen jaarlijks aandachtspunt (26/55 jaargangen) tot het midden van de jaren 1960: eiergerechten landbouwkalender 1962: gezellige feesttafel Vlaams 1964: pluimveehouderij Belgisch vanaf het midden van de jaren 1960: convenience Covee en diepvriesmenu s vanaf het einde van de jaren 1980: lammeren op het menu staat lam, dat spreekt voor zich (EA, april 1993, 26) Nationale Dienst voor de Afzet van Land- en Tuinbouwproducten landbouwagenda drijft vererfgoeding aan pag. 14

15 close reading: Pasen De Stem der Vrouw slechts 1 artikel in 1956 kritiek op de oorsprong en betekenis van Pasen een heidens feest eierspelen geen vererfgoeding pag. 15

16 close reading: Pasen Het Rijk der Vrouw jaarlijkse aandacht jaren : eieren chocolade eieren jaren 1970: variatie 1971: buffetten 1975: kosmopolitisch menu vanaf het einde van de jaren 1970: lammeren feestelijke schotels zijn een traditie veelvuldige bereidingswijzen voor lam landbouwkalender sociale feestpraktijken en landbouwagenda leiden tot vererfgoeding pag. 16

17 close reading: 1 mei De Stem der Vrouw de Eerste-Meiviering is in de werkersgezinnen stilaan een traditie geworden (DSDV, mei 1946, 1) herinneringen aan de vooroorlogse situatie een wensdroom voor een betere toekomst breken met de traditie vieren met een gelegenheidsontbijt en een middagmaal afzetten van en bijdragen tot vererfgoeding pag. 17

18 close reading: Kerstmis en Nieuwjaar De Boerin/Bij de Haard/Eigen Aard jaarlijkse aandacht jaren : heerlijke familietradities een echt familiefeest gezelligheid en blijheid een welvoorziene tafel jaren 1960: Vlaamse familietradities jaren : variatie buffetten, belegde broodjes, diepvriesmenu s, landbouwagenda drijft vererfgoeding aan pag. 18

19 close reading: Kerstmis en Nieuwjaar De Stem der Vrouw weinig aandacht tot de jaren 1950 kritiek op de oorsprong en betekenis van Kerstmis traditie haalt het boven beredeneering (sic) (DSDV, december 1946, 2) niet grootmoeders keuken, maar grootmoeders strijd voor vreugde en geluk het zou zonde zijn tegen het familieleven deze gelegenheid te laten voorbijgaan (DSDV, december 1946, 2) geen vererfgoeding pag. 19

20 close reading: Kerstmis en Nieuwjaar Het Rijk der Vrouw jaarlijkse aandacht diversificatie van de menu s jaarlijks aanzienlijk wat keuzemogelijkheden vererfgoeding is onderdeel van het assortiment traditioneel menu, rustiek menu, klassiek menu Zweeds menu, exotisch menu, Californisch buffet sociabiliserende rol Kerstmis = familiefeest Nieuwjaar = vriendenonderonsje sociale feestpraktijken vormen de typiciteit pag. 20

21 close reading: een terugblik Driekoningen: wafels en koningstaart Lichtmis: pannenkoeken Pasen: eieren en lammeren 1 mei: een maaltijd Eindejaar: diverse menu s divergenties tussen de vrouwenmagazines chronologie van de vererfgoeding inhoud van de vererfgoeding gerechten? theorievorming vererfgoedingsmomenten vererfgoedingsconflicten pag. 21

22 besluit vererfgoeding is contextafhankelijk en ideologisch getint identificatieprocessen De Boerin/Bij de Haard/Eigen Aard agrarische identificatie christelijke principes De Stem der Vrouw de emancipatie van de vrouw de (huis)vrouw als consument Het Rijk der Vrouw de huisvrouw als consument vererfgoedingsmomenten en vererfgoedingsconflicten pag. 22

Vergelijkbare documenten

AMBACHTELIJK GEBAKKEN NU OOK VOOR DE HORECA

AMBACHTELIJK GEBAKKEN NU OOK VOOR DE HORECA WWW.LEPERRON.NL ONZE FILOSOFIE We hebben authentiek zuurdesembrood uit Frankrijk. Het beste rozijnenbrood uit Nederland en de mooiste tarwe-roggebroden uit Duitsland.