Samenvatting Latijn Hoofdstuk 8

Transcriptie

1 Samenvatting Latijn Hoofdstuk 8 Samenvatting door een scholier 1195 woorden 3 april ,9 17 keer beoordeeld Vak Methode Latijn Fortuna Latijn Hoofdstuk 8 eerste leerjaar Etrusken Olim vroeger, ooit, eens pars, partem - deel Laudo prijzen atque - en Excito (op)wekken, opjagen clades, cladem nederlaag Hostis, hostem vijand prope bijna, (+acc.) dichtbij Antea vroeger Puer, puerum jongen Nobilis, nobile van hoge afkomst Erat (hij) was Soleo de gewoonte hebben, gewoonlijk doen Dormio slapen Postquam - nadat Intro binnengaan Ibi daar Territus, territa, territum - verschrikt Clamor, clamorem- geschreeuw, lawaai Propero- zich haasten Caput hoofd Video, vidi- zien Flamma vlam Noster, nostra, nostrum onze, (van) ons Servus slaaf Totus, tota, totum (ge)hele Convoco bijeenroepen Eos hen, deze, die Cum toen, wanneer Pagina 1 van 5

2 Cur waarom Inquit zegt / zei hij Maximus, maxima, maximum grootste, zeer groot Insignis, insigne bijzonder, opvallend, bekend Ut (zo)als Ipse, ipsa, ipsum zelf Mulier, mulierem vrouw, echtgenote Liber, mv. libri- boek Pretium prijs Rursus weer terug Puto (putare) menen, (2+acc.) vinden, beschouwen als Nimius, nimia, nimium te veel, te groot Tandem tenslotte, uiteindelijk Divinus, divina, divinum goddelijk Idem hetzelfde Reliquus, reliqua, reliquum overig Tres drie Magis meer Alius, alia, aliud ander Paratus, parata, paratum voorbereid, gereed Autem maar, echter Iam al, reeds Perdo ten gronde richten, verliezen Itaque daarom Quia omdat Expugno veroveren Iuvenis, iuvenem jongeman Postea daarna Talis, tale zo n, zodanige Spero hopen Perfectum Praesens Betekenis Dixi Dico Zeggen Intellexi Intellego Begrijpen Cucurri Curro Rennen Vidi Video Zien Veni Venio Komen Cepi Capio Pakken, nemen Poposci Posco Eisen, vragen Risi Rideo lachen Conveni Convenio Samenkomen Emi Emo Kopen Posui Pono Plaatsen, neerlegen Pagina 2 van 5

3 Vetui Veto Verbieden Imposui Impono Plaatsen op, leggen op Amisi Amitto Verliezen Apparui Appareo Verschijnen Arsi Ardeo Branden, in brand staan Cognovi Congnosco Leren kennen Peti(v)i Peto Vragen, vernemen Tuli Fero Dragen, brengen Incendo incendi In brand steken Quaesivi Quearo Zoeken, vragen Circa rondom, om..heen Apud - bij Inter tussen Extra buiten In naar, naar binnen Super boven(op), over Ante voor Ad naar bij tot Post na Per door.. heen, gedurende, door (middel van) PRAESENS PERFECTUM IMPERFECTUM Herkenning - -v-, -u- of onregelmatig -ba- Vervoeging OSTMusTisNt IIstiItImusIstisErunt BamBasBatBamusBatisBant Vertaling Tegenwoordige tijd Ik zag Ik zag / Ik heb gezien Infinitivus -re -isse? Etrusken ; vreemd en raadselachtig volk - waar kwamen ze vandaan - welke taal spraken ze? Relatie met Rome: - laatste koningen waren Etruskisch - ze bouwden hun tempels naar E voorbeeld - godsdienst ; voorspellingen Herodotus; vijfde eeuw voor Chr. Etrusken ; Oosten. In Lidië ( westkust Turkije) woonden de Tyrsenoi ; Etrusken. Lange tijd; hongersnood - na 18 jaar - bevolking opsplitsen ; ene deel + Tyrsenos - ander land. Andere bleef bij koning - Tyrsenoi belandden in Italië. Andere versies: - Etrusken waren autochtoon - Etruskische beschaving in Etrurië zelf gevormd, niet belangrijk waar vandaan Etruskische taal ; groot raadsel - Schrift ontcijferd - lezen maar niet begrijpen; lijkt veel op Grieks - moeilijk omdat het niet verwant is aan een taal die we kennen Pagina 3 van 5

4 - Grammatica is onvolledig + heel weinig lange Etruskische teksten ; korte inscripties Zesde eeuw; macht van Etrusken het grootst : beheersen grote delen Italië + In Rome Etruskische koningen. Zuid- Italië : Griekse kolonies ( gestich rond 7 8 eeuw door Griekse steden) Griekenland; overbevolkt. Met Griekse kolonies haat-liefde verhouding, omdat: - constant oorlog voeren om de macht van Italië - druk onder de indruk van de Griekse cultuur Griekse cultuur: veel overnemen: - huizen - gevechtstactieken ; bewapening - alfabet - pottenbakkerswiel - kunstvoorwerpen - importeren. Helft Griekse vazen uit Etruskische graven Etrusken; polytheïstische godsdienst - goden leren kennen via Grieken; Apulu - Typisch Etruskisch Italiaanse goden - gelijkgesteld met G Goden - zelfde functie - Griekse mythologie overgenomen door Etrusken : o Bronzen spiegels o Askisten o Grafschilderingen Etrusken bouwden tempels van hout en leem - weinig bewaard gebleven Capitool; stenen Etruskische tempel - brandde in 83 af - Romeinen bouwden weer op ; marmeren zuilen - weinig overgebleven Vitrivius : Romeinse architect eerste eeuw voor Chr. - boek geschreven over Etruskische tempels - weten hoe het eruit zag Verschil tussen Grieks + Etruskische tempels: - E tempels; alleen trap en zuilengalerij - E versierden hun tempels veel uitbundiger ; o terracotta (lichtbruin aardewerk) o dakrand versierd met waterspuwers o op dakpunten stonden beelden, ook in tempel o bont beschilderd Volgens Romeinen één zaak Etrusken uitblonken: kunst van het waarzeggen - De leer van het toekomst voorspellen de : disciplina Etrusca genoemd ( Etruskische leer) De veldheer Caesar deed niet voordat hij zijn Etruskische waarzegger had geraadpleegd Manieren om erachter te komen wat de goden van plan waren: - middel van uitstek : lever van schaap of rund - in de lever het hemelgewelf op miniformaat : ieder plaatsje aan de hemel en iedere windstreek stemde overeen met een bepaald deel van de lever - zo had de lever een zuidkant en een noordkant. o De haruspex, letterlijk ingewanden-kijker onderzocht de lever heel nauwkeurig op bijzonderheden. Iedere god(in) had zijn eigen plaatsje op de lever ; de haruspex kon daaruit een conclusie trekken. We weten niet precies hoe hij tot een voorspelling kwam Pagina 4 van 5

5 o Bekijken van bliksems. Hatuspex paste zelfde manier toe maar nu rechtstreeks naar de hemel - belangrijk in welk deel van de hemel het bliksemde Bij belangrijke en officiële gebeurtenissen worden boeken met goddelijke voorspellingen geraadpleegd zoals de Sibyllijnse boeken Etrusken geloofden in een leven na de dood: veel aandacht aan het begraven van hun doden. Als er iemand was overleden - feestmaaltijd ter ere van de dode gehouden ; gegeten, gedronken, muziek gemaakt en gedanst - Soms werden er ook sportwedstrijden gehouden ter ere van de dode ; worstelen, speer- en discuswerpen. Na afloop van banket - borden, drinkschalen en kookgerei in het graf geplaatst + allerlei persoonlijk gebruiksvoorwerpen ; scheermessen en spiegels. Etrusken ; verbrandden hun doden - as in urn - begraven. - Vrij eenvoudige urnen / hut-urnen De gewone urnen werden vaak afgedekt- soms helmen van aardewerk - Later urnen menselijke vormen; canope ; afgesloten met kop -lijkt op menselijk lichaam - as van overledene leeft verder in het lichaam van de urn. Vanaf de tweede eeuw voor Chr. - as in stenen kisten ; als deksel diende een beeld van de overledene in liggende houding. Buitenkant kist ; allerlei mythologische scénes afgebeeld. Zuiden van Etrurië rond zevende eeuw voor Chr,. ; andere gewoonte - Men begroef het lichaam van de dode (inhumatie). Eerst leken de graven op zoals wij ze kennen ; een rechthoekig gat. - graven werden steeds groter - soort kamer ; kamer-graven : o doden werden op uit een rots uitgehakte banken gelegd. o De grafgiften plaatste men in nissen. o Over het graf werd een heuveltje ontworpen - een heuvel bedekte soms meerdere graven. Later werden de graven meer kamers - hele families vonden hun laatste rustplaats in een waar in een huis onder de grond. Het grafinterieur leek steeds meer op de woningen waarin de Etrusken leefden. ; stoelen Blijkbaar vonden de Etrusken dat het graf als het ware een nieuwe woning was voor de dode. Op een gegeven moment wilden ze dat deze dodenwoningen ook van buiten zichtbaar waren - sommige etruskische begraafplaatsen hebbenb dan ook iets weg van een echte stad. Pagina 5 van 5