Bij les 1: Werkblad 1a, bij ansicht 1 (Groeten uit Fletio)

Transcriptie

1 Bij les 1: Werkblad 1a, bij ansicht 1 (Groeten uit Fletio) Opdracht 1 Op jullie ansichtkaart heeft Sem een tekst geschreven over de Romeinen. Sommige dingen kloppen niet. Overleg met je groepje. Zet achter iedere zin of die waar is of niet. Doe dit met potlood. Later mag je nog veranderen. Zet een kruis bij de zinnen die je niet zeker weet. De Romeinen kwamen over zee met kano s. Later voeren ze met luchtballonnen naar het gebied dat nu Nederland heet. Romeinen reisden altijd door de lucht en over het water. Dat kwam omdat ze geen zaag hadden voor al die bomen die op het land in de weg stonden. Hier zie je de resten van de oude Romeinse weg. Die weg heet de Limes. Hier in Leidse Rijn vonden ze ook resten van Romeinse schepen. Net als in Woerden. Daar zijn ook opgravingen geweest. De Romeinen kwamen vooral voor onze kaas. Daar waren zij dol op. En op onze pizza s. Die hadden ze niet in Noorwegen. Wij weten zoveel van de Romeinen omdat hun foto s, krantenberichten en video s bewaard zijn gebleven. Het Romeinse rijk was namelijk van 1901 tot 1950.

2 Hoe weet je of iets waar is? Daarvoor heb je bronnen. Bronnen zijn boeken, documenten, foto s en spullen die informatie geven. Deze informatie gaat over de Romeinen. Wij krijgen die informatie over de Romeinse tijd door opgravingen en door schrift. Romeinse geschiedschrijvers hebben veel over hun tijd opgeschreven. Gelukkig zijn veel van die teksten bewaard gebleven. Wetenschappers van nu hebben die bronnen gebruikt bij het schrijven van boeken. Door hen weten we hoe onze voorvaders leefden. Opdracht 2 Nu ga je echt onderzoeken wat waar is en wat niet! Op de kaart zijn 9 zinnen niet waar. Hoe weet je welke dat zijn? Kijk in je geschiedenisboek, de informatieboeken, de brieven van de Romeinen en op internet. Daar vind je wat wél waar is! Dan weet je ook wat er niet klopt. a) Lees de bronnen: Je geschiedenisboek: Informatieboeken: Document: Internet: vraag de leerkracht welke bladzijdes die je zelf hebt meegenomen brieven van Romeinen gebruik Google zoek bij entoen.nu/romeinselimes/mb zoek bij zoek bij zoek bij Verdeel de bronnen over het groepje en zoek de antwoorden. Let op: zoek in kopjes en titels onder andere naar de woorden: limes, rijksgrens, vervoer, transport. b) Controleer je antwoorden van opdracht 1. Verander ze als dat nodig is.

3 Bij les 1: Werkblad 1b, bij ansicht 2 (Groeten uit Fectio) Opdracht 1 Op jullie ansichtkaart heeft Sem een tekst geschreven over de Romeinen. Sommige dingen kloppen niet. Overleg met je groepje. Zet achter iedere zin of die waar is of niet. Doe dit met potlood. Later mag je nog veranderen. Zet een kruis bij de zinnen die je niet zeker weet. De Romeinen waren woeste jongens met lange haren en grote spierballen. Ze hadden knotsen om mee te slaan. Ze plunderden de dorpen in de bergen. En namen al het goud mee. Ze vochten met de Noormannen. Ook met de Friezen. Friezen woonden in het zuiden, bij Maastricht in de buurt. De Romeinen bouwden forten langs de Rijn. Alle forten waren van steen. In de forten woonden alleen soldaten. Ze noemden zo n fort een kazerne. De Romeinen droegen een helm en een metalen vest als bescherming tegen pijlen. Dat hadden de Friezen nog nooit gezien. Hier sta ik bij een nagemaakte Romeinse toren. Op deze plek stond er in de Romeinse tijd net zo één. Uiteindelijk werden de Romeinen de baas over het gebied langs de rivier de Rijn. Maar alléén in de provincie Utrecht. Ze wilden graag de baas zijn over een heel groot gebied.

4 Hoe weet je of iets waar is? Daarvoor heb je bronnen. Bronnen zijn boeken, documenten, foto s en spullen die informatie geven. Deze informatie gaat over de Romeinen. Wij krijgen die informatie over de Romeinse tijd door opgravingen en door schrift. Romeinse geschiedschrijvers hebben veel over hun tijd opgeschreven. Gelukkig zijn veel van die teksten bewaard gebleven. Wetenschappers van nu hebben die bronnen gebruikt bij het schrijven van boeken. Door hen weten we hoe onze voorvaders leefden. Opdracht 2 Nu ga je echt onderzoeken wat waar is en wat niet! Op de kaart zijn 9 zinnen niet waar. Hoe weet je welke dat zijn? Kijk in je geschiedenisboek, de informatieboeken, de brieven van de Romeinen en op internet. Daar vind je wat wél waar is! Dan weet je ook wat er niet klopt. a) Lees de bronnen: Je geschiedenisboek: Informatieboeken: Document: Internet: vraag de leerkracht welke bladzijdes die je zelf hebt meegenomen brieven van Romeinen gebruik Google zoek bij entoen.nu/romeinselimes/mb zoek bij zoek bij zoek bij Verdeel de bronnen over het groepje en zoek de antwoorden. Let op: zoek in kopjes en titels onder andere naar de woorden: overheersen, macht, vechten, castellum, verdedigen. b) Controleer je antwoorden van opdracht 1. Verander ze als dat nodig is.

5 Bij les 1: Werkblad 1c, bij ansicht 3 (Groeten uit Levefanum) Opdracht 1 Op jullie ansichtkaart heeft Sem een tekst geschreven over de Romeinen. Sommige dingen kloppen niet. Overleg met je groepje. Zoek die zinnen op en zet er een streep onder met potlood. Later mag je het nog veranderen. Zet een kruis bij de zinnen die je niet zeker weet. De Romeinen hadden niet zoveel vrienden. Dat kwam omdat ze vaak weg waren om gebieden te veroveren. Na een verovering bouwden ze eerst een castellum. Daarna woonden ze in dat castellum en hielden het gebied in de gaten. Ze verveelden zich een beetje. Want er waren geen vrouwen en kinderen. Daarom gingen ze de buurt verkennen. En wat bleek? De Germanen hadden iets te verkopen. Koeien en kaas, tv s en radio s. Met die spullen konden de Romeinen fijn spelen. En de Germanen waren erg blij met de kralen en spiegeltjes die zij kregen als betaling. Van Nederlands eten hielden de Romeinen niet. Ze misten olijven, tomaten en salami. Dus hadden ze een ander plan. Ze bouwden een weg van stenen langs hun bezettingen. Zo konden ze snel naar Rome reizen. Zo gebeurde het. Want per slot hadden ze allemaal heimwee. En door die weg waren ze al in twee dagen thuis.

6 Hoe weet je of iets waar is? Daarvoor heb je bronnen. Bronnen zijn boeken, documenten, foto s en spullen die informatie geven. Deze informatie gaat over de Romeinen. Wij krijgen die informatie over de Romeinse tijd door opgravingen en door schrift. Romeinse geschiedschrijvers hebben veel over hun tijd opgeschreven. Gelukkig zijn veel van die teksten bewaard gebleven. Wetenschappers van nu hebben die bronnen gebruikt bij het schrijven van boeken. Door hen weten we hoe onze voorvaders leefden. Opdracht 2 Nu ga je echt onderzoeken wat waar is en wat niet! Op de kaart zijn 7 zinnen niet waar. Hoe weet je welke dat zijn? Kijk in je geschiedenisboek, de informatieboeken, de brieven van de Romeinen en op internet. Daar vind je wat wél waar is! Dan weet je ook wat niet klopt. a) Lees de bronnen: Je geschiedenisboek: Informatieboeken: Document: Internet: vraag de leerkracht welke bladzijdes die je zelf hebt meegenomen brieven van Romeinen gebruik Google zoek bij entoen.nu/romeinselimes/mb zoek bij zoek bij zoek bij Verdeel de bronnen over het groepje en zoek de antwoorden. Let op: zoek in kopjes en titels onder andere naar de woorden: overheersen, macht, markt, handel, grens, Limes, wegen. b) Controleer je antwoorden van opdracht 1. Verander ze als dat nodig is.

7 Bij les 1: Werkblad 1d, bij ansicht 4 (Groeten uit Traiectum) Opdracht 1 Op jullie ansichtkaart heeft Sem een tekst geschreven over de Romeinen. Sommige dingen kloppen niet. Overleg met je groepje. Zoek die zinnen op en zet er een streep onder met potlood. Later mag je het nog veranderen. Zet een kruis bij de zinnen die je niet zeker weet. De Romeinen waren arm en klein, maar dapper. Thuis in Rome woonden ze in kleine hutjes van hout. Dat heet een castellum. De stad Rome had rechte, brede wegen en straten. Zo konden de paarden en wagens er makkelijk door. En de vrachtwagens ook. De Romeinen werkten hard. Ze hielden ook heel veel van sport. Dat kwam omdat het in de hutten zo koud was. Al hadden ze vloerverwarming. En stromend water. Ze zaten nooit onder het eten. Dat deden ze staand aan een tafeltje. De Germanen leerden aan de Romeinen hoe je een badhuis bouwt. Dat konden de Germanen goed. Met vloerverwarming, warm water en prachtige mozaïeken op de vloer en tegen de muur. Er werd gesport en gegeten. Of vergaderd. Dat wilden de Romeinen ook wel.

8 Hoe weet je of iets waar is? Daarvoor heb je bronnen. Bronnen zijn boeken, documenten, foto s en spullen die informatie geven. Deze informatie gaat over de Romeinen. Wij krijgen die informatie over de Romeinse tijd door opgravingen en door schrift. Romeinse geschiedschrijvers hebben veel over hun tijd opgeschreven. Gelukkig zijn veel van die teksten bewaard gebleven. Wetenschappers van nu hebben die bronnen gebruikt bij het schrijven van boeken. Door hen weten we hoe onze voorvaders leefden. Opdracht 2 Nu ga je echt onderzoeken wat waar is en wat niet! Op de kaart zijn 9 zinnen niet waar. Hoe weet je welke dat zijn? Kijk in je geschiedenisboek, de informatieboeken, de brieven van de Romeinen en op internet. Daar vind je wat wél waar is! Dan weet je dus ook wat niet klopt. a) Lees de bronnen. Geschiedenisboek: Informatieboeken: Document: Internet vraag de leerkracht welke bladzijdes die je zelf hebt meegenomen brieven van Romeinen gebruik Google zoek bij entoen.nu/romeinselimes/mb zoek bij zoek bij zoek bij Verdeel de boeken over het groepje en zoek de antwoorden. Let op: zoek in kopjes en titels onder andere naar de woorden: overheersen, macht, badhuizen, de stad Rome, versieringen, kunst. b) Controleer je antwoorden van opdracht 1. Verander ze als dat nodig is.

9 Bij les 1: Werkblad 1e, bij ansicht 5 (Groeten uit Laurium) Opdracht 1 Op jullie ansichtkaart heeft Sem een tekst geschreven over de Romeinen. Sommige dingen kloppen niet. Overleg met je groepje. Zoek die zinnen op en zet er een streep onder met potlood. Later mag je het nog veranderen. Zet een kruis bij de zinnen die je niet zeker weet. Er was geen Romein die kon tekenen, schilderen, of beeldhouwen. In de stad Rome was het dan ook maar een saaie bende. Daarom waren ze naar deze streken gekomen. Om de kunst af te kijken bij de Friezen en de Germanen. Want dat waren goede kunstenaars! Ze maakten de mooiste beelden en muurschilderingen. Zo versierden de Romeinen hun badhuizen toen ook. Dat badhuis noemden ze castellum. Waar/Niet waar De Romeinen konden goed rekenen en schrijven. Het Romeinse alfabet gebruiken we nog steeds. Net zoals de maanden van het jaar. Die hebben we ook nog van de Romeinen. Ze gingen niet allemaal naar school, sommige kinderen kregen thuis les. Op de computer. Het was voor de Friezen wel eens lastig dat die Romeinen zoveel goden hadden. Daar moest je altijd offers aan brengen en dat vergaten de Friezen wel eens. En dat vonden de Romeinen weer onbeleefd.

10 Hoe weet je of iets waar is? Daarvoor heb je bronnen. Bronnen zijn boeken, documenten, foto s en spullen die informatie geven. Deze informatie gaat over de Romeinen. Wij krijgen die informatie over de Romeinse tijd door opgravingen en door schrift. Romeinse geschiedschrijvers hebben veel over hun tijd opgeschreven. Gelukkig zijn veel van die teksten bewaard gebleven. Wetenschappers van nu hebben die bronnen gebruikt bij het schrijven van boeken. Door hen weten we hoe onze voorvaders leefden. Opdracht 2 Nu ga je echt onderzoeken wat waar is en wat niet! Op de kaart zijn 8 zinnen niet waar. Hoe weet je welke dat zijn? Kijk in je geschiedenisboek, de informatieboeken, de brieven van de Romeinen en op internet. Daar vind je wat wél waar is! Dan weet je ook wat niet klopt. a) Lees de bronnen: Geschiedenisboek: Informatieboeken: Document: Internet vraag de leerkracht welke bladzijdes die je zelf hebt meegenomen brieven van Romeinen gebruik Google zoek bij entoen.nu/romeinselimes/mb zoek bij zoek bij zoek bij Verdeel de boeken over het groepje en zoek de antwoorden. Let op: zoek bij kopjes en titels onder andere naar de woorden: overheersen, macht, badhuizen, spelen, rekenen, schrijven, goden, verering. b) Controleer je antwoorden van opdracht 1. Verander ze als dat nodig is.

11 Bij les 1: Werkblad 2 Hier zie je stukjes van brieven van Romeinen die wel 2000 jaar oud zijn! 1 In 58 voor Chr. reisde keizer Julius Caesar met zijn leger vanuit Italië naar het noorden. Ze dachten dat daar de rand van de wereld was. Julius Caesar schreef: In de buurt van de Oceaan splitst de Rijn zich in verschillende delen. Daar zijn enorm grote eilanden. Ze worden bewoond door woeste barbarenstammen. Daaronder zijn mannen die van vis en vogeleieren leven. Via vele armen stroomt de Rijn dan uit in de oceaan. 2 Plinius was een Romeins bestuurder. Hij schreef: In ieder geval in het oosten wonen verschillende volkeren langs de kust van de oceaan. Daar zijn geen bomen en struiken. Twee keer per etmaal komt de oceaan daar met geweldige watermassa s over een onmetelijke afstand aanzetten. Het water bedekt het land. Hoort dit land nu bij de zee of bij het vasteland? Daar woont dat arme volk op vlonders of hoge terpen. Met de hutten lijken ze wel zeelieden als het water het land bedekt. Ze kunnen geen vee houden zoals andere volken want er is geen struikgewas. Dus eten ze alleen vis. Ze verwarmen hun verkleumde lichaam met turf. Ze drinken alleen regenwater dat ze in kuilen bij de ingang van hun huis bewaren. 3 De historicus Tacitus schreef: Het terrein is er woest, het klimaat ruw, het leven en landschap somber. Je komt hier alleen indien dit je vaderland is. De Bataven vallen het meest op van alle volkeren. Zij zijn moedig. Zij bewonen geen groot stuk van de oever, maar wel een eiland in de Rijn. Ze betalen geen belasting en moeten daarom wel hun hele leven strijden.

12 Bij les 2: Werkblad 1, Romeins kleden en kappen

13 Bij les 2: Werkblad 2, Romeinse sandaal

14 Bij les 2: Werkblad 3, munt maken

15 Bij les 2: Werkblad 4, mozaïek maken

16 Bij les 2: Werkblad 5, archeologische vondst maken

17 Bij les 3: Onderzoeksblad Romeinse voorwerpen Vul hier het nummer van de vondst in Bekijk het Romeinse voorwerp goed van alle kanten. Van welk materiaal is het gemaakt? Onderzoeksgroep nummer.. Ingevuld door.. Samen onderzocht met... O bot O hout O metaal O steen O aardewerk O glas O anders, namelijk Heeft het voorwerp versieringen? Nee/Ja, namelijk Is het een oud voorwerp? Ja/Nee Waaraan zie je dat? Hoe oud denk je dat het voorwerp is? Waar zou het voorwerp voor gebruikt kunnen zijn? Waar denk je dat het voorwerp gebruikt werd? O binnen O in huis, ik denk in de O buiten O anders, ik denk O op school Wat denk je dat het is?