Jaarverslag Veldwerk Schiphol 2018 Leger des Heils W&G Noord-Holland. doen wat we geloven

Transcriptie

1 Jaarverslag Veldwerk Schiphol 2018 Leger des Heils W&G Noord-Holland doen wat we geloven

2 2

3 Jaarverslag Veldwerk Schiphol 2018 Voorwoord Voor u ligt het verslag van onze activiteiten op de Nationale Luchthaven Schiphol. Sinds 2002 is het Leger des Heils actief op de luchthaven met als doel de dak- en thuisloze medemensen de nodige zorg te bieden en te begeleiden naar een passende verblijfsplaats buiten Schiphol. Schiphol Plaza is weliswaar een prettige plek om te bezoeken maar niet bedoeld als hangplek voor de diverse doelgroepen. Het Leger des Heils heeft een outreachende methodiek ontwikkeld om in contact te komen met de dak- en thuislozen. Belangrijk onderdeel is de dagelijkse rondgang over het Schiphol-complex in duidelijk herkenbare kleding. In samenwerking met ketenpartners zijn de verschillende doelgroepen in kaart gebracht en wordt passende zorg geboden. Het Leger des heils heeft als primair doel hulp te bieden aan de mensen die hulp nodig hebben. Dit kan voor de verschillende doelgroepen een andere aanpak betekenen. Maatwerk dus. De medewerkers van Veldwerk Schiphol beschikken over een groot netwerk wat natuurlijk bestaat uit de landelijke collega s van het Leger des Heils met daarbij de vele voorzieningen. Het netwerk bestaat ook uit de ketenpartners in binnen- en buitenland waar nauw mee samengewerkt wordt. Een nieuwe ontwikkeling is de intensivering van de samenwerking met GGZ Ingeest. GGZ Ingeest heeft een veldwerker aangesteld die zich samen met de veldwerkers van het Leger des Heils en ketenpartner Schiphol Social Work (SSW) richt op de doelgroep langdurig zorg mijdende dakloze medemensen. Belangrijk is met deze unieke personen een relatie op te bouwen, ze bereid te vinden een bed ergens in het land te accepteren, onderzoek te doen naar onderliggende problematiek en vervolgens te zorgen voor een definitieve verblijfsplaats met de juiste begeleiding en behandeling. Door deze intensieve aanpak zien we in de cijfers dat het aantal structureel langdurig zorg mijdende daklozen daalt. Als Leger des Heils streven we naar herstel van het gewone leven. Dat lijkt misschien simpel maar voor veel van de dak- en thuislozen die we op Schiphol tegen komen, is het een ver van mijn bed show. Wij zijn dankbaar dat we een rol mogen spelen in het leven van deze mensen. Luchthaven Schiphol alsmede centrumgemeente Haarlem maken het financieel mogelijk om kwalitatief goede zorg te bieden aan mensen die deze ondersteuning en een nieuwe kans nodig hebben. Daarvoor onze hartelijke dank. Met vriendelijke groet, Juriaan Petter Algemeen directeur a.i. Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg Noord-Holland 3

4 Aanwezig, zichtbaar en aanspreekbaar wij zijn dagelijks actief op de luchthaven Medewerkers Veldwerk Schiphol Els Booms Edu Koan Jan Snoei Tamara Verwayen Sandra Isho Ons werk draagt bij aan het voorkomen van dakloosheid, criminaliteit en overlast op Schiphol Werkwijze Veldwerk Schiphol Als Veldwerk Schiphol zijn wij er niet alleen om de overlast die de op Schiphol verblijvende dak en thuislozen veroorzaken te beperken. Ons doel is juist om deze mensen naar een duurzame opvangplek te begeleiden waar ze aan hun herstel kunnen werken. Een stabiele plek waar ze de zorg krijgen die ze nodig hebben. Hierbij plaatsen we dak en thuislozen bij voorkeur in een regio waar ze binding mee hebben of hadden en achteraf blijven we hen nog enige tijd volgen. Aanwezigheid, zichtbaarheid en aanspreekbaarheid Maar het begint met contact maken en het winnen van vertrouwen. Een groot deel van de groep dak en thuislozen op Schiphol bestaat uit zorgmijders. Tijdens de start van Veldwerk Schiphol is er een outreachende methodiek ontwikkeld om met hen in contact te komen. Een belangrijk onderdeel van ons werk is dan ook de dagelijkse rondgang over het Schiphol-complex, in duidelijk herkenbare kleding. Aanwezigheid, zichtbaarheid en aanspreekbaarheid zijn kritische succesfactoren. De doelgroep is in beeld bij de medewerkers van het Veldwerk. Het lukte ons om een groot deel van hen naar de regio van herkomst terug te bemiddelen. Voor anderen werd in afstemming met ketenpartners uit de GGZ en verslavingszorg een passende plaats in een zorginstelling gevonden. Daarnaast zijn wij een opvanglocatie voor Nederlanders die in het buitenland over de grens worden gezet en ontheemd op Schiphol aankomen. Vaak gaat het om ex-gedetineerden die met hulp van Bureau Buitenland van Reclassering Nederland vrijkomen en dan meteen op een vliegtuig worden gezet. Voor deze mensen wordt door medewerkers van Veldwerk Schiphol elders in het land een opvangplek gezocht. In sommige gevallen worden deze mensen ook naar die plek begeleid. Dit voorkomt het ontstaan van een nieuwe groep dak- en thuislozen. 4

5 Mensen onderweg Van huis uit is het Leger des Heils sterk in het helpen van mensen zonder helper. Ook op Schiphol zijn wij er voor deze groep. We richten ons op mensen onderweg, het gaat om kwetsbare mensen die tijdens hun reis (soms letterlijk) vast zitten. Zij kunnen door verschillende redenen kortere of soms ook langere tijd niet verder. Wij zijn voortdurend bezig om deze mensen, binnen de mogelijkheden en kansen die we zien, verder op weg te helpen met hun reis. Als het bijdraagt aan een effectief traject volgen we sommige bekende deelnemers nadat ze een plek in de zorg hebben gekregen. We doen dit bijvoorbeeld door hen nog eens te bellen of hen te bezoeken als dit de kansen van de deelnemer en de borging van zijn traject ten goede komt. Zo kunnen deze mensen aan het herstel van het gewone leven werken zodat ze weer deel gaan uit maken van onze samenleving. In het verleden woonden er veel meer dak- en thuislozen op de luchthaven. Dit aantal is door onze aanpak in de loop der jaren sterk verminderd. Toch blijft Schiphol een aantrekkelijke locatie voor mensen die geen woning hebben. Enkele kenmerken van onze aanpak zijn: Inzet van professioneel opgeleide collega s met ervaring op verschillende gebieden van de hulpverlening. Het luisteren naar het verhaal achter het verhaal. De mens accepteren, ook als deze soms een beetje tegendraads is. Gedrag heeft immers betekenis. Met collega s sparren over creatieve oplossingen, waarbij we regelmatig out of the box moeten denken en handelen. Gericht zijn en blijven op een bestaan buiten Schiphol ook als het gaat om hardnekkige zorgmijders. Het actief onderhouden van een uitgebreid landelijk netwerk van ketenpartners, zowel binnen als buiten het Leger des Heils. Zo zijn we al zestien jaar op Schiphol actief en dagelijks bezig om mensen te helpen met het voortzetten van hun levensreis op een creatieve en empathische, maar tegelijkertijd ook adequate manier. Zo willen wij ons blijvend inzetten voor mensen met een hulpvraag die vastzitten op Schiphol. 5

6 Cijfers Veldwerk Schiphol over 2018 In 2018 waren er 184 individuele cliënten bij Veldwerk Schiphol in beeld. De werkwijze van Veldwerk Schiphol bestaat uit drie stappen: 1. Contact leggen met de doelgroep tijdens dagelijkse rondes op de luchthaven; 2. Contact onderhouden en vertrouwen winnen; 3. Doorverwijzen naar de regio waar de cliënt zijn netwerk heeft of aanspraak kan maken op zorg. Doelgroep Daklozen Cliënten in zorg Asielzoekers Remigranten Economische migranten Gestrande reizigers Totaal * In het jaarrapport van 2016 wordt onderscheid gemaakt tussen adhoc en structurele daklozen, vanaf 2017 niet meer. Samenstelling groep dak en thuislozen 80 Totaal aanwezige cliënten Daklozen Cliënten in zorg Asielzoekers Remigranten Gelukszoekers Gestrande reizigers 6

7 Dak- en Thuislozen Personen zonder woon- en/of verblijfplaats die structureel, langere tijd op Schiphol verblijven. Met deze groep is er dagelijks contact, dit gebeurt zowel bij ons Dienstenbureau als op Plaza. Deze groep staat bekend als (de ultieme) zorgmijder. Een deel van de groep verblijft ook regelmatig op andere plekken in het land. Cliënten in zorgtraject Tijd van verblijf: niet structureel en kortdurend. Deze personen zijn elders in zorg. Deze groep kiest ervoor om met enige regelmaat kortere of langere tijd op Schiphol te verblijven en/of ziet het verblijf op Schiphol als dagbesteding. (Uitgeprocedeerde) Asielzoekers Tijd van verblijf: tot toekenning status of uitzetting. Buitenlanders zonder Nederlandse verblijfstatus of paspoort die in Nederland willen verblijven en/of in Nederland een bestaan willen opbouwen. Deze groep kan/wil over het algemeen geen gebruik maken van opvangmogelijkheden vanuit het COA. Het gaat met name om uitgeprocedeerde asielzoekers. Remigranten Tijd van verblijf: één tot enkele dagen. Nederlanders die vanuit het buitenland terugkeren naar Nederland. Voorbeelden: de emigratie is mislukt, of gedwongen uitzetting bijvoorbeeld na een periode van detentie in het buitenland. Economische migranten Tijd van verblijf: variërend. Buitenlanders die om economische redenen naar Nederland komen, zij worden ookwel gelukszoekers genoemd. Ze zoeken een baan of avontuur en verblijven op Schiphol. Denk hierbij aan backpackers en Oost- Europeanen. Gestrande reizigers Tijd van verblijf: één tot enkele dagen. De groep kan om wat voor reden dan ook de voorgenomen reis niet voortzetten en strandt op Schiphol. Nieuwe cliënten 2015, 2016, 2017, 2018 Aantal nieuwe Cliënten*

8 Aantal nieuwe cliënten per maand Gemiddelde Herkomst dak en thuislozen Som van 2016 Som van 2017 Som van EU Nederland Niet bekend / geen Rest van de Wereld 8

9 Herkomst dak- en thuislozen Hierbij de herkomst van de personen die in 2018 bij ons in beeld zijn geweest: Regiobinding Nederlandse dak en thuislozen Tilburg 3% Zaanda Alkmaar 1% Amersfoort 3% Purmerend 1% Overige / Onbekend 15% Leiden 4% Rotterdam 10% Hoorn 4% Heerlen 1% Haarlem 12% Amsterdam 23% Bergen op Zoom 1% Delft 3% Den Haag 5% Doetinchem Ede 3% 1% Eindhoven Enschede 3% Groningen 1% 1% Herkomst van cliënten gezien in 2018 Niet #N/B bekend / geen 3% 1% Rest van de Wereld 16% EU 31% EU Nederland Rest van de Wereld #N/B Niet bekend / geen Nederland 49% 9

10 Land van herkomst dak en thuislozen 10

11 Bye Bye Suriname, Elke ochtend om 05:00 uur opstaan ; geen piece of cake zou je zeggen. Dat was het ook zeker niet voor Marrie. Toch was dit voor haar 2,5 jaar dagelijkse routine, toen ze in Suriname in de gevangenis zat. Ze zegt herhaaldelijk dat het haar eigen schuld is. Ik koos ervoor verdovende middelen te smokkelen en dit is mijn verdiende loon. Haar verhaal krijgt een andere wending als ze vervroegd vrij komt en terug naar Nederland wordt gestuurd. Naast blijdschap brengt deze boodschap ook spanningen met zich mee. Begrijpelijk, want wie garandeert haar dat de mensen voor wie ze smokkelde haar niet op Schiphol staan op te wachten? Van Reclassering Bureau Buitenland, krijgen wij half december de vraag of wij Marrie op willen halen van de gate om haar naar een opvangplek te begeleiden. Maanden later is het zo ver en kunnen we haar, dankzij de samenwerking met het Luchthavenpastoraat, bij de gate ophalen. We nemen een rolstoel en een warme jas voor Marrie mee. Ze is verzwakt en vermagerd. Dankbaar neemt ze plaats in de rolstoel waarna we haar van de douane, naar de paspoortcontrole rijden en vervolgens naar Veldwerk Schiphol. Ze voelt zich niet meer bedreigd waardoor het niet nodig is begeleiding van de Marechaussee erbij te vragen. Ze vertelt aan één stuk door over haar tijd in Suriname, maar ook over haar nieuwe plek hier in Nederland. Er is namelijk al een plek voor haar geregeld bij Stichting. Exodus in Den Bosch. Voor Marrie is dit een fijne plek want ze heeft hier al eerder gewoond. Ze drinkt nog even een kopje koffie en ondertussen staat het busje van Het Leger des Heils uit Haarlem al klaar, compleet met chauffeur Ed. Zo gaat Marrie naar Den Bosch en maakt ze een nieuwe stap! Ze hoeft s ochtends niet meer om 5:00 uur op te staan, maar heeft de vrijheid om met begeleiding van Stichting Exodus stappen te zetten en te werken aan het herstel van haar gewone leven. Bye Bye Marrie, wij wensen jou alle goeds! 11

12 Contact maken Onder het raam van het dienstenbureau liggen twee slaapzakken, gevuld met onherkenbare personen, twee flessen Martini waarvan er nog één vol is, een immigratiedocument, een tas en wat braaksel. Zo rond het middaguur worden de personen wakker. De ene jongeman herkennen we, hij zat twee dagen eerder al in de buurt van het Dienstenbureau. Toen was hij alleen en maakte hij nog niet direct de indruk dat hij mogelijk een hulpvraag zou hebben. De andere jongeman zat rillend in z n slaapzak. Met twee bakjes warme koffie zijn we op ze afgestapt. In het begin was het onduidelijk of ze bij elkaar hoorden, het bleek dat ze elkaar een dag eerder op Schiphol hadden leren kennen. De jongeman die we eerder deze week hadden gezien, was wat terughoudend in het contact. Hij kwam uit Nigeria en sprak goed Engels. De andere jongen was afkomstig uit Eritrea en sprak matig Engels, zijn asielaanvraag was afgewezen en hij had een document bij zich voor een tweede aanvraag. We hebben hem doorverwezen naar het vreemdelingen loket, waar hij advies krijgt en een toegangsbewijs kan vragen voor één van de Bed, Bad, Brood (BBB) voorzieningen. Het was moeilijker om tot de Nigeriaanse man door te dringen en te achterhalen wat hij nodig had. De taal was hier geen barrière, maar de drempel om hulp te vragen leek voor hem hoog. We zagen dat we hem niet los moesten laten, de man was ten einde raad, maar hij kreeg het niet over zijn lippen. Hij leek teleurgesteld, wantrouwend en verlegen tegelijk waardoor het moeilijk was om contact met hem te maken en zijn hulpvraag te achterhalen. Na enige tijd werd duidelijk dat deze man tot voor kort was ingeschreven in Nederland en zelfs Nederlands sprak. Hij lachte verlegen toen we dat ontdekten. Wat zijn situatie precies was, is ons tot op de dag van vandaag niet helemaal helder. Wel werd na een beetje doorvragen duidelijk dat deze man niet terug kon naar het adres waar hij een aantal dagen geleden nog woonde. Hij leek verder ook niet bekend met maatschappelijke opvang en had zelf geen netwerk om op terug te vallen. Dit betekende dat de man zich voor verdere hulp moest melden bij de gemeente. En dan precies bij een loket wat al gesloten was, want de ochtend was al voorbij. We hebben hem voor één nacht elders bij het Leger des Heils laten overnachten, zodat hij vervolgens vanuit deze plek naar de gemeente kon gaan. Van de collega s op deze afdeling hoorden we later dat het goed was gegaan en de man zelf heeft ons ook nog teruggebeld. Fijn dat het goed met hem gaat! 12

13 Remigrant Mo uit de V.S. Mo is een vijftiger van Iraanse afkomst. Als hij zich op een ochtend op ons dienstenbureau meldt, maakt hij een uitgebluste indruk en vertelt hij ons zijn verhaal. Begin jaren negentig kwam hij als asielzoeker met zijn vrouw en twee kinderen in Nederland terecht. Eind jaren negentig is hij gescheiden waarna hij alleen naar de V.S. emigreerde. Hij heeft al jarenlang geen contact meer met zijn dochter. Zijn zoon is nog wel een paar keer in de VS geweest, maar ook met hem is het contact verbroken. Het gemis van zijn kinderen werd steeds erger en dit bracht hem er uiteindelijk toe vrij onverwachts, onvoorbereid en zonder geld naar Nederland terug te keren. Als hij zich bij ons meldt, bezit hij nog maar rond de 30,- euro. We hebben met hem besproken dat het niet handig is om op deze manier terug te keren. Hij miste zijn kinderen echter zo dat hij niet meer kon functioneren. Mo heeft naast een Amerikaans nog steeds een Nederlands paspoort. Aangezien hij destijds in Rotterdam verbleef en zijn kinderen daar nog steeds wonen, nemen we contact op met Centraal Onthaal van de gemeente Rotterdam. Die geven in eerste instantie aan dat het meneer zijn eigen verantwoordelijkheid is, ze kunnen niets voor hem doen. Van regiobinding is volgens hen geen sprake meer, dat zou te lang geleden zijn. Een andere mogelijkheid is, om hulp te vragen in Haarlem, als centrumgemeente voor de Haarlemmermeer waaronder Schiphol valt. Het is inmiddels al later op de dag waardoor Mo zich niet meer bij de Brede Centrale Toegang in Haarlem kan melden. Daarom brengen we Mo eerst naar sociaal pension Zaanerf, een nachtopvang van het Leger des Heils. De volgende ochtend brengen we hem naar de BCT. Twee weken later zien we Mo terug op Dienstenbureau Schiphol. Het blijkt dat de BCT van mening is dat Mo voor hulp echt naar Rotterdam moet. Zij hebben daar een afspraak voor hem gemaakt met Centraal onthaal, maar hij krijgt daar nogmaals te horen dat ze niets voor hem kunnen doen. De politie brengt hem vervolgens naar een nachtopvang van het Leger des Heils. Opnieuw zoeken we contact met Rotterdam en spreken we af dat Mo zich de volgende morgen mag melden. Hij krijgt echter weer te horen dat ze hem niet verder kunnen helpen. We raden hem aan om deze beslissing aan te vechten met hulp van straatjuristen. Ook bellen we zelf weer naar Rotterdam. De betreffende dame van Centraal Onthaal is verbaasd en zij leest in de rapportage dat bij Mo de zelfredzaamheid te wensen overlaat. Hij mag zich de volgende morgen opnieuw melden. Via de Pauluskerk lukt het om contact met MO te krijgen. Hij is erg aangeslagen, maar ook heel dankbaar voor onze inspanningen. Hij zal de volgende dag naar de afspraak gaan. Het heeft veel moeite gekost, maar door te blijven vasthouden is er weer een mens geholpen op de reguliere wijze en zo is voorkomen dat deze man op Schiphol is blijven hangen, wat mogelijk gebeurd zou zijn als deze intensieve begeleiding er niet zou zijn geweest. 13

14 Kansen Altijd voor een iedereen. kans voor Altijd! iedereen Orthopedagogisch Centrum Trompendaal Van Hengellaan 6 Veldwerk 1217 Schiphol AS Hilversum Schiphol tel.: Boulevard Tel: Mob: Bedrijfsbureau: Ambulante zorg - buurtsteunpunten - geestelijke gezondheidszorg - forensische zorg LBV zorg - zorg voor jeugdigen - maatschappelijke opvang - begeleid wonen - werk voor iedereen. Ambulante zorg - buurtsteunpunten - geestelijke gezondheidszorg - forensische zorg LVB zorg - zorg voor jeugdigen - maatschappelijke opvang - begeleid wonen - Een totaalpakket van professionele begeleiding en behandeling voor jong en oud. arbeidsreïntegratie - vrijetijdsbesteding - veldwerk, outreachende hulpverlening - bijzondere schoonmaak van woningen - (OGGZ Thuiszorg) Een totaalpakket van professionele begeleiding en behandeling voor jong en oud. Leger des des Heils Heils W&G Noord-Holland Kleermakerstraat Postbus JL AA Velserbroek Haarlem T E info@legerdesheils.nl I. 14