Vrouwen. Europees Parlement. in het. Politiek niveau. Internationale Vrouwendag 8 maart 2014

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Vrouwen. Europees Parlement. in het. Politiek niveau. Internationale Vrouwendag 8 maart 2014"

Transcriptie

1 Vrouwen in het Europees Parlement Politiek niveau Internationale Vrouwendag 8 maart 2014 Afdeling gelijkheid en diversiteit Directoraat-generaal Personeelszaken

2 Vrouwen in het EUROPEES PARLEMENT Tenzij anders vermeldt geldt voor de hele brochure: vrouwen mannen Herkomst van de statistische gegevens uu Het Europees Parlement en zijn organen: per 5/1/2014 uu Foto s: Europees Parlement Een initiatief van: Afdeling gelijkheid en diversiteit DG Personeelszaken Europees Parlement, Président-gebouw, 37B, avenue J.F Kennedy, L-1855 Luxemburg Tel.: Intranet: Disclaimer: de meningen in deze publicatie geven niet noodzakelijkerwijs het officiële standpunt van het Europees Parlement weer NL - DG ITEC, EDIT Directorate Designed by CLIENTS AND PROJECTS OFFICE, Intranet Services Unit Printed by Printing Unit 2 Internationale Vrouwendag 8 maart 2014

3 POLITIEK NIVEAU INHOUD 4 Voorwoord van Roberta Angelilli, ondervoorzitter van het Europees Parlement 5 Leden 6 Vertegenwoordiging van vrouwen in het EP en in de nationale parlementen per lidstaat 7 Het Bureau 8 Groep op hoog niveau inzake gendergelijkheid en diversiteit 9 Fracties 10 Parlementaire commissies 11 Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid 12 Parlementaire delegaties 13 EU-richtlijnen inzake gendergelijkheid Afdeling gelijkheid en diversiteit Directoraat-generaal Personeelszaken 3

4 Vrouwen in het EUROPEES PARLEMENT Voorwoord van Roberta Angelilli, ondervoorzitter van het Europees Parlement Het afgelopen jaar heeft de Europese Unie heel wat resultaten op het gebied van gelijke kansen geboekt. Een wezenlijke stap op weg naar het doorbreken van het glazen plafond, dat talentvolle vrouwen nog steeds verhindert om door te dringen tot de top van de grootste Europese ondernemingen, was zonder twijfel de krachtige steun van het Europees Parlement aan het wetgevingsvoorstel van de Europese Commissie dat moet zorgen voor een meer evenwichtige man-vrouwverhouding in de raden van bestuur van de Europese ondernemingen. Het gaat om een belangrijke maatregel die competente en gekwalificeerde vrouwen de kans moet bieden zich op te werken tot posten waar ze vandaag de dag slechts moeizaam toegang toe hebben en die zal bijdragen aan het wegwerken van de hardnekkige en onaanvaardbare genderverschillen in de samenstelling van de raden van bestuur van de ondernemingen in de gehele EU. Het Parlement ondersteunt ook volop de doelstelling om in de zes leden tellende Raad van bestuur van de ECB, sinds 2011 een mannenbastion, ten minste één vrouw te benoemen: redenen te over om me te verheugen over de recente benoeming van Sabine Lautenschläger. Er is nog veel werk voor de boeg om te komen tot een evenwichtige man-vrouwverhouding binnen de instellingen van de Europese Unie en de lidstaten. De drempels voor vrouwen blijven hoog als gevolg van stereotypen en ongunstige algemene arbeidsvoorwaarden, onder meer de vraag hoe werk en gezin te combineren, loopbaanonderbreking en gebrek aan kinderopvangstructuren, om er maar enkele te noemen. Bovendien mag niet worden vergeten dat de economische crisis bij uitstek de vrouwen treft: ruim 25% van hen loopt het risico op armoede. Vrouwen zijn geregeld het slachtoffer van culturele discriminatie, waardoor hun capaciteiten niet erkend worden. Ze studeren af met betere cijfers dan hun mannelijke leeftijdsgenoten en zijn goed voor 60% van alle diploma s, maar worden nog steeds geconfronteerd met discriminatie, zowel wat de toegang tot leidinggevende functies als wat de beloning betreft: de loonkloof tussen mannen en vrouwen, d.w.z. het gemiddelde verschil tussen het uurloon van een man en dat van een vrouw, bedraagt in de EU nog steeds 16,2%. Dit komt erop neer dat de vrouwen in Europa 59 dagen voor niets werken. Zoals het Parlement aangeeft, moeten alle politieke partijen op Europees, nationaal en regionaal niveau maatregelen treffen om de volwaardige participatie van vrouwen in de politiek en in verkiezingen te ondersteunen. Er moet voorts ook worden toegezien op de gelijke vertegenwoordiging van vrouwen en mannen bij de deelname aan interne beslissingsmechanismen van partijen, bij de benoeming van kandidaten met verkiesbare functies en bij de samenstelling van kieslijsten. De cijfers over de vrouwelijke leden van het Parlement liegen er niet om: bijna 36% van de leden zijn vrouwen; er zijn 3 vrouwelijke ondervoorzitters op de 14; 2 vrouwelijke quaestoren op de 5; 2 vrouwelijke fractievoorzitters of -covoorzitters (tegen 9 mannen); 8 vrouwelijke commissievoorzitters op de 22. De Europese instellingen moeten op het gebied van pariteit en gelijkheid een voorbeeldrol vervullen. Het zou mooi zijn als we konden komen tot een vertegenwoordiging van 50% mannen en 50% vrouwen in de hoogste ambten van de instelling. In dat opzicht biedt de volgende zittingsperiode een buitenkans. 4 Internationale Vrouwendag 8 maart 2014

5 POLITIEK NIVEAU Leden Met 35,8% is het percentage vrouwen aan het einde van de zevende zittingsperiode van het Europees Parlement hoger dan in 2013 (35,1%). Het toegenomen aantal vrouwelijke vertegenwoordigers in het Europees Parlement verhoogt het niveau van democratische vertegenwoordiging van de EU-burgers en stelt het Parlement in staat om gendergelijkheid beter te integreren in al zijn werkterreinen, of het nu gaat om wetgeving en beleid voor de EU als geheel dan wel om zijn eigen interne structuren en organen, waaronder het secretariaat-generaal. Naast een stijging van het aantal vrouwen dat gekozen werd in het EP, is tussen de zesde en zevende parlementaire zittingsperiode ook het aantal vrouwen in besluitvormingsfuncties geëvolueerd. Het aantal vrouwelijke ondervoorzitters is gedaald van vijf naar drie op een totaal van veertien (tijdens de eerste helft van de zittingsperiode waren er zes vrouwelijke ondervoorzitters). Tijdens de zesde zittingsperiode zaten zes vrouwen een commissie of subcommissie voor; tijdens de eerste helft van de zevende zittingsperiode waren dat er tien (op een totaal van vierentwintig) en momenteel zijn het er nog acht op een totaal van tweeëntwintig. Het aantal vrouwelijke fractievoorzitters is geëvolueerd van drie medevoorzitters tot één voorzitter en één medevoorzitter. Leden van het Europees Parlement % 40% 30% 20% 16,6 % 17,7 % 19,3 % 25,9 % 30,3 % 30,2 % 31,1 % 35,1 % 35,8 % 10% 0% 1,3 % 3,5 % 3,5 % 4,9 % /01/2014 EP-leden 1979 EP-leden ,4 % 64,2 % 35,8 % 16,6 % Afdeling gelijkheid en diversiteit Directoraat-generaal Personeelszaken 5

6 Vrouwen in het EUROPEES PARLEMENT Vertegenwoordiging van vrouwen in het EP en in de nationale parlementen per lidstaat 1 60 % 55 % 50 % % vrouwen in het Europees Parlement % vrouwen in de nationale parlementen 45 % 40 % 35 % 30 % 25 % 20 % 15 % 10 % 5 % 0 % Finland Slovenië Kroatië Estland Malta Denemarken Nederland Frankrijk Zweden Ierland Portugal Duitsland Spanje Bulgarije Slowakije Hongarije Litouwen Letland Roemenië Cyprus België Griekenland Oostenrijk Verenigd Koninkrijk Italië Polen Tsjechië Luxemburg Vrouwen maken meer dan de helft van de wereldbevolking uit. Hun deelname en hun bijdrage aan het politieke proces zijn tegelijk belangrijk en noodzakelijk en vormen in feite een fundamenteel recht. Het percentage vrouwen in het Europees Parlement is na de verkiezingen van 2009 opnieuw gestegen. In alle lidstaten van de Europese Unie is het percentage vrouwelijke leden in het Europees Parlement nu hoger dan dat in de nationale parlementen van de lidstaten, met uitzondering van België, Oostenrijk, Italië, Polen, Tsjechië en Luxemburg. Finland heeft meer vrouwelijke dan mannelijke parlementsleden in het EP. Kroatië, Estland, Malta en Slovenië halen een perfect evenwicht. Het percentage gekozen vrouwen bedraagt in de zevende zittingsperiode 35,8% en daarmee is het percentage vrouwelijke gekozen vertegenwoordigers in het Europees Parlement bijna dubbel zo hoog als het gemiddelde percentage vrouwelijke gekozen leden in de nationale parlementen in de wereld, dat momenteel net 21,8% bedraagt. 1 De gegevens inzake de nationale parlementen zijn gebaseerd op het aantal vrouwen dat in tweede kamers is verkozen. Bron: op Internationale Vrouwendag 8 maart 2014

7 POLITIEK NIVEAU Het Bureau Het Bureau bestaat uit de Voorzitter van het Europees Parlement, de veertien ondervoorzitters en de vijf quaestoren, met de status van waarnemer, en wordt door de voltallige vergadering gekozen voor een verlengbare periode van tweeënhalf jaar. Het Bureau zorgt voor het interne functioneren van het Parlement, waaronder begrotingsramingen, en alle administratieve, personeelsgebonden en organisatorische zaken. 3 vrouwelijke ondervoorzitters ,4 % 78,6 % Anni PODIMATA (EL - S&D) Roberta ANGELILLI (IT - PPE) Isabelle DURANT (BE - Groenen/EVA) 2 vrouwelijke quaestoren % 60 % Astrid LULLING (LU - PPE) Lidia Joanna GERINGER DE OEDENBERG (PL - S&D) Afdeling gelijkheid en diversiteit Directoraat-generaal Personeelszaken 7

8 Vrouwen in het EUROPEES PARLEMENT Groep op hoog niveau inzake gendergelijkheid en diversiteit De Groep op hoog niveau werd in 2004 opgericht door het Bureau naar aanleiding van de EP-resolutie van 13 maart 2003 over gendermainstreaming in het Europees Parlement. Zijn taak bestaat erin het genderaspect binnen de activiteiten, structuren en organen van het Parlement te bevorderen en in te bedden. Gezien de toenemende reikwijdte van het gelijkheids- en diversiteitsbeleid veranderde het Bureau in november 2007 de naam van deze werkgroep in de Groep op hoog niveau inzake gendergelijkheid en diversiteit. De Groep op hoog niveau treedt op als een horizontaal, overkoepelend orgaan en werkt nauw samen met andere organen van het Europees Parlement, met name de Conferenties van commissie- en delegatievoorzitters en de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid. Tijdens de zesde zittingsperiode heeft de Groep op hoog niveau een groot aantal belangrijke doelstellingen gerealiseerd: het opzetten van netwerken van EPleden en EP-personeel in commissies en delegaties om uitvoering te geven aan gendermainstreaming, de opstelling van richtsnoeren voor het gebruik van genderneutrale taal in parlementaire documenten, communicatie en informatie, en de bevordering van genderbudgettering. Wat betreft werkgelegenheid en de integratie van personen met een handicap, benadrukte de Groep op hoog niveau de noodzaak om het concept van redelijke aanpassingen toe te passen. Ook onderstreepte de Groep het belang van goede communicatie, zowel intern als extern, teneinde de bekendheid van deze problematiek te vergroten, onder meer door middel van een onbeperkt toegankelijke website. Voor de zevende zittingsperiode had de Groep in het bijzonder als taak toe te zien op de uitvoering van het Actieplan voor de bevordering van gendergelijkheid en diversiteit binnen het EPsecretariaat ( ). De Groep moet voor de administratieve structuren zorgen die nodig zijn om gendergelijkheid te integreren in de activiteiten van het Europees Parlement (procedures en beleid) % 60 % Voorzitter Roberta ANGELILLI (IT - PPE) en is ook van plan maatregelen te stimuleren voor een beter evenwicht tussen werk en privéleven. Voorts wenst de Groep te bevorderen dat rekening wordt gehouden met kwesties ten aanzien van de strijd tegen homofobie en transfobie. Hij bevordert initiatieven op het gebied van communicatie, met name door gedachtewisselingen met de ad-hocwerkgroep van het Bureau. De Groep op hoog niveau wordt voorgezeten door Roberta Angelilli, ondervoorzitter van het EP en verantwoordelijk voor gendergelijkheid en diversiteit. De andere leden zijn: uu Michael Cashman, voorzitter van de Conferentie van delegatievoorzitters uu Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, quaestor uu Mikael Gustafsson, voorzitter van de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid uu Oldřich Vlasák, ondervoorzitter van het EP. In 2013 kwam de Groep op hoog niveau drie keer bijeen, met op de agenda de bevordering van genderevenwicht op alle niveaus van de organisatiestructuur, vooral in het middenkader. De Groep dacht na over een nieuwe strategie die ervoor kan zorgen dat meer vrouwen zich kandidaat stellen voor de functie van afdelingshoofd. Ook de aanwerving en integratie van mensen met een handicap kwam grotendeels aan bod. De Groep heeft met betrekking tot de thema s gendergelijkheid, integratie van mensen met een handicap en LGTB kwesties allerlei bewustmakingsacties ondersteund. 8 Internationale Vrouwendag 8 maart 2014

9 POLITIEK NIVEAU Fracties In het Europees Parlement maken de leden deel uit van fracties die gebaseerd zijn op politieke overtuiging, niet op nationaliteit. Er zijn momenteel in het Parlement zeven fracties, die onder leiding staan van een voorzitter of twee medevoorzitters. De Confederale Fractie Europees Unitair Links/Noords Groen Links wordt voorgezeten door een vrouw, Gabriele Zimmer, en de Fractie de Groenen/Vrije Europese Alliantie heeft een vrouwelijke medevoorzitter, Rebecca Harms. De leden die tot geen van deze fracties behoren, beschikken over een secretariaat en vormen samen de niet-fractiegebonden leden. Voorzitters en medevoorzitters van de fracties ,8 % 22,2 % Rebecca HARMS (DE Groenen/EVA) Gabriele ZIMMER (DE GUE/NGL) Genderverdeling binnen de fracties 100 % 90 % 80 % 70 % 60 % 50 % 40 % 30 % 20 % 10 % 0 % PPE S&D ADLE ALDE Groenen/EVA Verts/ALE ECR GUE/NGL EFD NI PPE Fractie van de Europese Volkspartij (christendemocraten) S&D Fractie van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten in het Europees Parlement ALDE Fractie van de Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa Groenen/EVA Fractie van de Groenen/Europese Vrije Alliantie ECR Fractie van de Europese Conservatieven en Hervormers GUE/NGL Confederale Fractie Europees Unitair Links/Noords Groen Links EFD Fractie van Europa van Vrijheid en Democratie NI Niet-fractiegebonden leden Afdeling gelijkheid en diversiteit Directoraat-generaal Personeelszaken 9

10 Vrouwen in het EUROPEES PARLEMENT Parlementaire commissies 14 63,6 % 36,4 % 8 Er zijn momenteel twintig parlementaire commissies en twee subcommissies in de zevende zittingsperiode van het Europees Parlement. Door het opstellen van wetgevingsverslagen en initiatiefverslagen bereiden de commissies de werkzaamheden van de plenaire vergaderingen van het Parlement voor. De commissievoorzitters coördineren de werkzaamheden van de commissies in de Conferentie van commissievoorzitters. Van de tweeëntwintig commissies worden er momenteel acht voorgezeten door een vrouw. Conferentie van commissievoorzitters - 8 vrouwelijke commissievoorzitters Vrouwen in de parlementaire commissies FEMM 85,7 % EMPL* 54,0 % LIBE 51,7 % ENVI 48,6 % CULT* 48,4 % Eva JOLY Sharon BOWLES (FR - Groenen/EVA) (VK - ALDE) Ontwikkelingssamenwerking Economische en (DEVE) monetaire zaken (ECON) Pervenche BERÈS (FR - S&D) Werkgelegenheid en sociale zaken (EMPL) PETI* IMCO DROI* 47,1 % 41,5 % 38,7 % ITRE* 35,0 % BUDG 34,9 % ECON* 30,0 % AGRI 29,5 % REGI* 28,6 % Amalia SARTORI (IT - PPE) Industrie, onderzoek en energie (ITRE) Danuta Maria HÜBNER (PL - PPE) Regionale ontwikkeling (REGI) Doris PACK (DE - PPE) Cultuur en onderwijs (CULT) JURI PECH AFET 28,0 % 28,0 % 27,9 % DEVE* 26,7 % CONT 25,8 % INTA 25,8 % TRAN 22,9 % SEDE 22,6 % Erminia MAZZONI (IT - PPE) Verzoekschriften (PETI) 10 Barbara LOCHBIHLER (DE - Groenen/EVA) Subcommissie mensenrechten (DROI) AFCO 16,0 % * Commissie voorgezeten door een vrouw Internationale Vrouwendag 8 maart 2014

11 Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid POLITIEK NIVEAU De Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid (FEMM) is de commissie van het Europees Parlement die bevoegd is voor alle kwesties in verband met de follow-up van dossiers betreffende de gelijkheid tussen mannen en vrouwen en de rechten van de vrouw alsook de wetgeving hieromtrent. Deze commissie werd opgericht door het Europees Parlement in 1979 als een ad-hoccommissie voor de rechten van de vrouw en gelijke kansen. In die periode kregen de rechten van de vrouw en het concept van gendergelijkheid immers wereldwijd almaar meer aandacht en keurden de Verenigde Naties het verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen goed. In 1984 verwierf de commissie de status van vaste commissie en sindsdien is FEMM binnen het EP het voornaamste orgaan voor de bevordering van de gelijkheid tussen man en vrouw en van de rechten van de vrouw. De taken van de commissie, die wordt voorgezeten door Mikael Gustafsson, omvatten onder meer: de definiëring, bevordering en bescherming van de rechten van de vrouw in de Unie en daarmee samenhangende maatregelen; de bevordering van de rechten van de vrouw in derde landen, beleidsvoorstellen inzake gelijke kansen, met inbegrip van gendergelijkheid op de arbeidsmarkt en voor wat arbeidsvoorwaarden betreft; de uitbanning van alle vormen van discriminatie op grond van geslacht, de uitvoering en voortzetting van het gelijkekansenbeleid in alle sectoren; de opvolging en uitvoering van de internationale overeenkomsten en verdragen met betrekking tot de rechten van de vrouw en voorlichting met betrekking tot genderkwesties. Het werkprogramma van de commissie voor januari-april 2014 staat in het teken van de verdere versterking van gendergelijkheid en de bevordering van de rechten van de vrouw. De commissie is voornemens een ontwerpwetgevingsinitiatiefverslag over de bestrijding van geweld tegen vrouwen goed te keuren, waarin de Commissie wordt verzocht om Voorzitter Mikael GUSTAFSSON (SV GUE/NGL) tegen eind 2014 een voorstel in te dienen voor een verordening tot vaststelling van maatregelen ter bevordering en ondersteuning van het optreden van de lidstaten op het gebied van preventie van gendergerelateerd geweld. In de lijn van de traditie om de Internationale Vrouwendag te vieren als een speciaal jaarlijks evenement in de vorm van de interparlementaire commissievergadering, hangt het thema van het jaar 2014 ( Preventie van geweld tegen vrouwen een uitdaging voor iedereen ) nauw samen met een wetgevingsinitiatiefverslag. Bij deze gelegenheid zullen EP-leden en vertegenwoordigers van nationale parlementen ervaringen uitwisselen en spreken over wetgeving op nationaal niveau, alsmede over strategische maatregelen en ideeën om geweld tegen vrouwen op Europees niveau te bestrijden. De commissie zal zich onder meer ook bezighouden met: de beoordeling van de maatregelen van de EU en van de lidstaten ter bevordering van de gelijkheid tussen man en vrouw; seksuele uitbuiting en prostitutie en de gevolgen daarvan voor de gendergelijkheid; evenwicht tussen werk en privéleven; de rol van vrouwen in vredesprocessen. Delegaties van de commissie zullen een bezoek brengen aan Italië alvorens het land in de tweede helft van 2014 het voorzitterschap overneemt, en aan New York om de 58ste vergadering van de VN-commissie inzake de positie van de vrouw bij te wonen. Uitdagingen en resultaten bij de tenuitvoerlegging van de millenniumdoelstellingen voor vrouwen en meisjes zullen het hoofdonderwerp van deze vergadering vormen. Afdeling gelijkheid en diversiteit Directoraat-generaal Personeelszaken 11

12 Vrouwen in het EUROPEES PARLEMENT Parlementaire delegaties Delegaties onderhouden en ontwikkelen de internationale contacten van het Parlement. De activiteiten van de delegaties zijn gericht op het onderhouden en verbeteren van de contacten met de parlementen van landen die van oudsher partners van de Europese Unie zijn, en helpen om de waarden waarop de EU gebaseerd is, in derde landen te bevorderen. Er zijn momenteel zevenendertig delegaties en vier multilaterale assemblees. In de zevende zittingsperiode zijn acht van de zevenendertig delegatievoorzitters vrouwen, maar er zijn momenteel geen vrouwelijke voorzitters van de multilaterale assemblees % 20 % 8 Conferentie van delegatievoorzitters - 8 vrouwelijke voorzitters van EP-delegaties 12 Hélène FLAUTRE (FR - Groenen/EVA) Turkije (D-TR) Angelika NIEBLER (DE - PPE) Arabisch schiereiland (DARP) Jean LAMBERT (VK - Groenen/EVA) Zuid-Azië (DSAS) Emer COSTELLO (IR - S&D) Raad van het Palestijnse Zelfbestuur (DPLC) Tarja CRONBERG (FI - Groenen/EVA) Iran (D-IR) Mara BIZZOTTO (IT - EFD) Australië en Nieuw-Zeeland (DANZ) Monica Luisa MACOVEI (RO - PPE) Moldavië (D-MD) Emine BOZKURT (NL - S&D) Midden-Amerika (DCAM) Vrouwen in de parlementaire delegaties D-IL D-TR* DCAM* D-IQ D-UA DSAS* D-IN D-US DMAG DPLC* DAND DEEA D-CL DNAT DMAS DACP DLAT D-MD* D-JP DMED DPAP DASE DMER D-IR* D-MX D-CA D-ZA DEPA DSCA DANZ* DKOR D-CN DSEE D-MK DARP* DCAS D-RU D-AF D-BY DCAR 57,2 % 52,0 % 50,0 % 50,0 % 50,0 % 47,1 % 46,4 % 46,4 % 44,4 % 42,9 % 41,7 % 41,2 % 40,0 % 40,0 % 38,9 % 38,5 % 37,3 % 35,7 % 34,6 % 34,0 % 33,3 % 32,0 % 31,6 % 29,4 % 28,6 % 28,6 % 28,6 % 28,1 % 27,8 % 26,3 % 25,0 % 23,8 % 23,3 % 23,1 % 21,1 % 21,1 % 20,0 % 18,2 % 16,7 % 13,3 % * Delegatie voorgezeten door een vrouw Internationale Vrouwendag 8 maart 2014

13 POLITIEK NIVEAU EU-richtlijnen inzake gendergelijkheid 1975 Richtlijn 75/117/EEG inzake gelijke beloning bepaalt dat er aan elk verschil in beloning op grond van geslacht een einde dient te worden gemaakt (ingetrokken bij herschikte Richtlijn 2006/54/EG) Richtlijn 76/207/EEG inzake gelijke behandeling bepaalt dat wat betreft toegang tot het arbeidsproces, beroepsopleiding, werkomstandigheden, promotie en ontslag, er geen sprake mag zijn van directe of indirecte discriminatie op grond van geslacht of echtelijke of gezinsstatus (ingetrokken bij herschikte Richtlijn 2006/54/EG) Richtlijn 79/7/EEG inzake sociale zekerheid eist gelijke behandeling van vrouwen en mannen in wettelijke regelingen voor bescherming tegen ziekte, arbeidsongeschiktheid, ouderdom, ongevallen op het werk, beroepsziekten en werkloosheid Richtlijn 86/378/EEG over ondernemings- en sectoriële regelingen inzake sociale zekerheid richt zich op de verwezenlijking van de gelijke behandeling van mannen en vrouwen in ondernemings- en sectoriële regelingen op het gebied van de sociale zekerheid. Gewijzigd in Richtlijn 92/85/EEG inzake zwangere werkneemsters vereist minimumregelingen om de veiligheid en gezondheid op het werk te verbeteren van zwangere vrouwen, vrouwen die pas bevallen zijn en vrouwen die borstvoeding geven, waaronder een wettelijk recht op moederschapsverlof van minstens veertien weken Richtlijn 96/34/EG inzake ouderschapsverlof bepaalt dat alle ouders van kinderen tot een bepaalde, door de lidstaten vastgestelde leeftijd, ten minste drie maanden ouderschapsverlof dienen te krijgen en dat men vrij moet kunnen nemen wanneer iemand die van hen afhankelijk is ziek of gewond is (ingetrokken bij Richtlijn 2010/18/EU). Afdeling gelijkheid en diversiteit Directoraat-generaal Personeelszaken 13

14 Vrouwen in het EUROPEES PARLEMENT : Richtlijn 97/80/EG inzake verschuiving bewijslast in gevallen van genderdiscriminatie vraagt om veranderingen in de rechtsstelsels van de lidstaten, zodat de bewijslast eerlijker wordt verdeeld in gevallen waarin werknemers een klacht indienen tegen hun werkgever op grond van genderdiscriminatie (ingetrokken bij herschikte Richtlijn 2006/54/EG) : Richtlijn 2002/73/EEG inzake gelijke behandeling op het werk wijzigt de richtlijn van 1976 inzake gelijke behandeling en voegt er definities aan toe van indirecte discriminatie, pesterij en seksuele intimidatie, en vraagt de lidstaten organen op te richten voor het bevorderen, analyseren, controleren en ondersteunen van de gelijke behandeling van vrouwen en mannen (ingetrokken bij herschikte Richtlijn 2006/54/EG) : Richtlijn 2004/113/EG inzake goederen en diensten breidt voor het eerst wetgeving inzake gendergelijkheid uit tot buiten de werkvloer : Richtlijn 2006/54/EEG (herschikking) inzake gelijke behandeling in arbeid en beroep brengt de bestaande bepalingen inzake gelijke beloning, beroepsregelingen en de bewijslast in één tekst bijeen om de transparantie, duidelijkheid en samenhang van de wet te vergroten : Richtlijn 2010/18/EU inzake ouderschapsverlof (trekt Richtlijn 96/34/EG in) geeft mannelijke en vrouwelijke werknemers recht op ten minste vier maanden ouderschapsverlof, stelt werkende ouders in staat hun beroepsleven, gezinsleven en privéleven makkelijker te combineren en bevordert gelijke kansen voor mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt en een gelijke behandeling op de werkvloer : Richtlijn 2010/41/EU inzake gelijke behandeling van zelfstandig werkzame mannen en vrouwen past het beginsel van gelijke behandeling tussen mannen en vrouwen toe op zelfstandigen, zorgt voor een betere erkenning van het werk dat door echtgenoten wordt verricht, en legt nieuwe bepalingen vast inzake de bestrijding van discriminatie met betrekking tot het oprichten van ondernemingen, sociale bescherming en moederschap. 14 Internationale Vrouwendag 8 maart 2014

15 Vrouwen in het Europees Parlement Administratieve diensten Internationale Vrouwendag 8 maart 2014 Afdeling gelijkheid en diversiteit Directoraat-generaal Personeelszaken

16 Vrouwen in het EUROPEES PARLEMENT Tenzij anders vermeld geldt voor de hele brochure: vrouwen mannen Herkomst van de statistische gegevens uu Administratie EP: Streamline, vanaf 5/1/2014 uu Foto s: Europees Parlement Een initiatief van: Afdeling Gelijkheid en Diversiteit DG Personeelszaken Europees Parlement, Président-gebouw, 37B, avenue J.F Kennedy, L-1855 Luxemburg Tel.: Intranet: Disclaimer: de meningen in deze publicatie geven niet noodzakelijkerwijs het officiële standpunt van het Europees Parlement weer. DG ITEC, EDIT Directorate Designed by CLIENTS AND PROJECTS OFFICE, Intranet Services Unit Printed by Printing Unit 2 Internationale Vrouwendag 8 maart 2014

17 ADMINISTRATIEVE DIENSTEN INHOUD 4 Voorwoord van de secretaris-generaal 4 Voorwoord van de adjunct-secretaris-generaal 5 Voorwoord van Yves Quitin, directeur-generaal Personeelszaken 6 Organigram van het secretariaat-generaal van het Europees Parlement -directeuren-generaal en directeuren 7 Vrouwen onder het leidinggevende personeel: statistische gegevens 9 Secretariaat-generaal van het EP, algemeen secretariaten van de fracties en geaccrediteerde parlementaire medewerkers: statistische gegevens 11 Maatregelen voor het combineren van werk en privéleven: statistische gegevens 13 Structuren ter bevordering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen Afdeling gelijkheid en diversiteit Directoraat-generaal Personeelszaken 3

18 Vrouwen in het EUROPEES PARLEMENT Voorwoord van de secretaris-generaal De brochure, die wordt uitgegeven door de afdeling Gelijkheid en Diversiteit van het Directoraat-generaal Personeelszaken is een aanleiding om, op het moment waarop de Internationale Vrouwendag wordt gevierd, een balans op te maken. Het beleid inzake gendergelijkheid is transversaal en moet concreet worden toegepast in alle projecten en beleidsmaatregelen van onze instelling. Positieve acties, die mogelijk zijn dankzij het Statuut inzake de administratieve werking van de instellingen, zijn ontwikkeld om ervoor te zorgen dat vrouwen in alle bestuurslagen billijk vertegenwoordigd zijn. De administratie werkt daaraan onder meer via een specifieke opleidingsprogramma dat in 2007 werd opgezet voor potentiële vrouwelijke afdelingshoofden. Het programma is een overduidelijk succes, aangezien 39 vrouwen tot afdelingshoofd werden benoemd, te weten een derde van de deelnemers. Momenteel vindt dit programma zijn voortzetting in een nieuw programma, Talent Management, dat is gericht op het opsporen en ontwikkelen van talenten. Ook het evenwicht tussen beroeps- en privéleven vormt een centraal thema wanneer het gaat om gendergelijkheid. Het secretariaat-generaal zorgt op dit punt voor de volledige toepassing van de bepalingen van het statuut. De bewustmaking en voorlichting van het personeel spelen tevens een sleutelrol bij de geboekte en nog te boeken vooruitgang. Hoewel nog niet alle doelstellingen zijn bereikt, werden toch positieve resultaten geboekt, zowel ten aanzien van het middenkader, hetgeen blijkt uit een toename met 3% van het aantal vrouwen, als van het hogere kader, waarvoor in 2013 de doelstellingen van het Bureau inzake het percentage vrouwen werden overtroffen wat de directeuren-generaal betreft, en bijna worden bereikt wat de directeuren betreft. De secretaris-generaal zal in 2014 zijn inspanningen voortzetten om vooruitgang te blijven boeken op weg naar de volledige gelijkheid tussen mannen en vrouwen op alle niveaus. Klaus WELLE Voorwoord van de adjunct-secretaris-generaal Het is mij een genoegen dat ik ook dit jaar weer, ter gelegenheid van de internationale vrouwendag, een bijdrage mag leveren aan deze brochure die niet alleen bedoeld is om de ondersteuning van gendergelijkheid en de erkenning daarvan binnen het Europees Parlement, maar ook de kennis over en het inzicht in gendergelijkheid binnen het Parlement te bevorderen. Als plaatsvervangend secretaris-generaal vind ik dat wij er trots op mogen zijn dat wij voor het Europees Parlement werken, dat zich als democratische instelling altijd ten volle heeft ingezet voor de rechten van de vrouw en gelijke kansen. Het Europees Parlement heeft er op politiek niveau altijd voor gepleit genderkwesties op EU-niveau aan te pakken, ter aanvulling op wat er op het niveau van de lidstaten al wordt ondernomen. Het Parlement heeft gendergelijkheidsvraagstukken altijd hoog op haar eigen agenda en op die van de EU geplaatst, leemten opgespoord en strategieën en verdere maatregelen uitgewerkt, daarbij de nadruk leggend op de voordelen en de Europese meerwaarde van een gemeenschappelijke aanpak. In feite weet niemand hoe groot de potentiële Europese meerwaarde is van een maatregel als gelijk loon voor gelijk werk, een beginsel dat sinds 1957 in de Verdragen is vastgelegd. Uit recent onderzoek van het directoraat Effectbeoordeling blijkt dat het gebrek aan Europese maatregelen op dit gebied naar schatting 13 miljard EUR per jaar kost. Desondanks zet onze instelling voortdurend grote stappen voorwaarts als het gaat om wettelijke hervormingen en formele erkenning van gendergelijkheid. Ter illustratie wil ik opmerken dat het middenkader van het Parlement in 2013 voor bijna 30% uit vrouwen bestond en dat van de 24 personen die vorig jaar tot afdelingshoofd werden benoemd er 9 vrouw waren. Als je bedenkt dat de algemene tendens is dat vrouwen slechts zelden op dergelijke functies solliciteren, zijn dit bemoedigende resultaten. Steun en inzet voor gendergelijkheid omvat echter meer dan het aannemen van wetgeving en het vaststellen van streefdoelen. Er moet ook gewerkt worden aan een cultuuromslag, want alleen op die manier kunnen de bestaande ongelijkheden worden weggewerkt. Ondanks toezeggingen van onze politieke autoriteiten en het management en ondanks het feit dat er inmiddels talloze gendergelijkheidsinitiatieven zijn ontplooid, bekleden nog altijd minder vrouwen dan mannen topposities en bekleden vrouwen vaker typische vrouwenfuncties. Om echte en duurzame verandering te bewerkstelligen moeten we een ecosysteem van maatregelen creëren en dat ook in stand houden. Daarnaast moeten we werken aan een mentaliteitsverandering en een cultuuromslag, moeten we de ambities van zowel mannen als vrouwen steunen, moeten we in kaart brengen welke belemmeringen vrouwen kunnen tegenkomen op hun weg naar de top en moeten we een genderneutraal prestatiemodel invoeren, waarbij we de ontwikkeling van een cultuur stimuleren die gekenmerkt wordt door uiteenlopende leiderschapsstijlen. Ik zou mijn bijdrage van dit jaar willen eindigen met het volgende citaat van Mark Twain: ze wisten niet dat het onmogelijk was, en dus hebben ze het gedaan. Stelt u zich eens voor wat vrouwen die weten wat ze waard zijn allemaal kunnen! Francesca R. RATTI 4 Internationale Vrouwendag 8 maart 2014

19 ADMINISTRATIEVE DIENSTEN Voorwoord van Yves Quitin, DIRECTEUR-GENERAAL PERSONEELSZAKEN Het beleid voor gendergelijkheid bij het secretariaat-generaal van het EP, gevoerd door het directoraat-generaal Personeelszaken Het beleid voor gendergelijkheid is een belangrijke prioriteit van het secretariaat-generaal en het directoraat-generaal Personeelszaken (DG PERS). De verslagen van het Bureau over dit onderwerp, de Beginselverklaring over de bevordering van gelijkheid en diversiteit 1 en het onlangs voltooide Actieplan voor de bevordering van gendergelijkheid en diversiteit 2 bieden een referentiekader in een juridische context die is geschraagd door het Verdrag van Lissabon en het Handvest van de grondrechten. DG PERS is belast met de uitvoering en het welslagen van dit beleid. Het is bijzonder waakzaam ten aanzien van de goede verdeling van mannen en vrouwen op alle niveaus en streeft ernaar dat gendergelijkheid een onderdeel wordt van alle beleidsvormen en interne processen. In dit verband zijn acties ontwikkeld in het bijzonder ten aanzien van het middenkader, waar de kloof tussen mannen en vrouwen het grootst blijft. In 2007 is DG PERS een positieve actie gestart met een proefprogramma voor vrouwen om hen te motiveren en op te leiden voor de functie van afdelingshoofd. Sindsdien zijn 4 cycli georganiseerd, waaraan bijna 120 vrouwen hebben deelgenomen. Van de 55 vrouwen die sinds 2007 tot afdelingshoofd zijn benoemd hebben 39 deelgenomen aan dit programma, waarvan de doelstelling dus is gehaald. Het door DG PERS ingevoerde programma Talent Management gaat verder en omvat een complete opleidingscursus voor mannen en vrouwen, die er blijk van geven over uitstekende capaciteiten te beschikken, ten einde hun de instrumenten ter voorbereiding op leidinggevende functies aan te reiken. Het percentage vrouwen in het middenkader (29,2%) ligt echter onder de doelstelling (40%). De administratie heeft op instigatie van de Groep op hoog niveau inzake gendergelijkheid en diversiteit een vragenlijst gestuurd naar alle vrouwen met een niet leiding- 1 goedgekeurd door het Bureau op 13 november goedgekeurd door het Bureau op 9 maart 2009 gevende functie die in aanmerking komen voor een baan als afdelingshoofd, om de oorzaken te achterhalen van het gebrek aan vrouwelijke kandidaten voor dergelijke functies en dit tekort vervolgens te verhelpen. DG PERS is er verheugd over dat de doelstelling van gendergelijkheid bij het hogere kaderpersoneel is gehaald, of zelfs al een aantal jaar is overschreden bij de directeuren-generaal. Verder zijn er richtsnoeren voor sekseneutraal taalgebruik aangenomen en aan het gehele personeel wordt een opleiding over gelijkheid en diversiteit aangeboden. Er worden bewustmakings- en voorlichtingsacties georganiseerd, zoals de jaarlijkse Gelijkheids- en diversiteitsprijs, die in 2014 ter gelegenheid van de Vrouwendag zal worden uitgereikt. De voorwaarden voor de verlening ervan zijn sterk gewijzigd en voor deze editie is de nadruk gelegd op de gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Ik ben ervan overtuigd dat de prijs zal gaan naar een personeelslid, een dienst of een directoraat-generaal, die blijk hebben gegeven van durf en inzet om op dit gebied vooruitgang te boeken. Voorts bieden DG PERS en met name de afdeling Gelijkheid en Diversiteit seminars en rondetafelgesprekken met een pedagogisch en informatief doel aan. De interinstitutionele samenwerking maakt het bovendien mogelijk goede praktijken tussen de instellingen uit te wisselen. Ten slotte zijn er eveneens prioritaire acties gericht op de combinatie van werk en privéleven en op waardigheid op het werk en respect voor het individu, onder meer in het kader van het beleid ter voorkoming en bestrijding van intimidatie (art. 12 bis van het Statuut). Ik zou graag benadrukken dat het gendergelijkheidsbeleid, dat transversaal wordt toegepast, slechts vruchten kan afwerpen wanneer alle betrokkenen van het secretariaat-generaal zich hiervoor gezamenlijk inzetten. Het directoraat-generaal Personeelszaken wil op dit gebied een aansturende en coördinerende rol blijven spelen. Afdeling gelijkheid en diversiteit Directoraat-generaal Personeelszaken 5

20 Vrouwen in het EUROPEES PARLEMENT Secretariaat-generaal van het Europees Parlement Organigram Directeuren-generaal en directeuren Juridische Dienst Juridisch adviseur Secretaris-generaal Hoofd van het kabinet van de secretarisgeneraal ** DG PRES Presidium Adjunct-secretarisgeneraal DG IPOL Intern beleid DG EXPO Politiques externes DG EPRS Parlementaire Onderzoeksdiensten ** ** ** * DG COMM Communicatie DG PERS Personeelszaken DG INLO Infrastructuur & logistiek DG TRAD Vertaling ** DG INTE Vertolking & conferenties DG FINS Financiën DG ITEC Innovatie & technologische ondersteuning DG SAFE Veiligheid ** ** ** * Kantoor in Washington: een mannelijke directeur ** waarnemend Legenda Vrouwen Mannen 6 Internationale Vrouwendag 8 maart 2014

21 ADMINISTRATIEVE DIENSTEN Vrouwen onder het leidinggevende personeel: statistische gegevens Directeuren-generaal ,8 % 69,2 % Francesca R. RATTI Juana LAHOUSSE-JUÁREZ Janet PITT Olga COSMIDOU Adjunct-secretaris-generaal DG Presidium (DG PRES) DG Veiligheid (SAFE) (waarnemend) DG Communicatie (DG COMM) DG Vertaling (DG TRAD) DG Vertolking & conferenties (DG INTE) Directeuren Afdelingshoofden 34,1 % 29,2 % 65,9 % 70,8 % Directeuren-generaal Directeuren 20 % 30,8 % 34,1 % 35 % Vrouwen op 5/1/2014 Doelstellingen 2009 zoals vastgesteld door het Bureau in 2006 (verslag-kaufmann) Afdelingshoofden 29,2 % 40 % Afdeling gelijkheid en diversiteit Directoraat-generaal Personeelszaken 7

22 Vrouwen in het EUROPEES PARLEMENT Benoemingen onder het hogere kaderpersoneel directeuren-generaal en directeuren (1/1/2013 t/m 31/12/2013) % ,6 % 56,2 % 87,5 % 60 % 36,4 % 43,8 % 12,5 % 40 % ,7 % 33,3 % 3 0 % 20 % 40 % 60 % 80 % 100 % Afdelingshoofden per geslacht en per DG (op 5/1/2014) DG PRES DG IPOL DG EXPO DG EPRS DG COMM DG PERS DG INLO DG TRAD DG INTE DG FINS DG ITEC DG SAFE Juridische Dienst Totaal 76,2 % 80 % 62,5 % 54,5 % 76,9 % 76,5 % 82,4 % 60,6 % 53,1 % 100 % 86,7 % 83,3 % 44,4 % 70,8 % 23,8 % 20 % 37,5 % 45,5 % 23,1 % 23,5 % 17,6 % 39,4 % 46,9 % 0 % 13,3 % 16,7 % 55,6 % 29,2 % 0 % 20 % 40 % 60 % 80 % 100 % Selectie van afdelingshoofden 2013 Kandidaten Kandidaten op gesprek Kandidaten op de shortlist Benoemingen 71,9 % 66,4 % 60,0 % 62,5 % 28,1 % 33,6 % 40,0 % 37,5 % 8 Internationale Vrouwendag 8 maart 2014

23 ADMINISTRATIEVE DIENSTEN Secretariaat-generaal van het EP, algemeen secretariaten van de fracties en geaccrediteerde parlementaire medewerkers: statistische gegevens Personeel van het secretariaat-generaal van het EP Totaal % 59 % 3099 AD ,2 % 51,8 % 1257 AST ,8 % 65,2 % 1842 Personeel van het secretariaat-generaal van het EP ( ) 60 % 55 % 50 % 45 % 40 % 35 % Personeel in functiegroep AD AD ,6 % 44,4 % AD15 AD14 AD13 AD12 AD11 AD10 AD9 AD8 AD7 AD6 AD ,8 % 70,9 % 56,9 % 53,1 % 54,5 % 59,1 % 55,3 % 38,4 % 38,6 % 42,2 % 37,1 % 18,2 % 29,1 % 43,1 % 46,9 % 45,5 % 40,9 % 44,7 % 61,6 % 61,4 % 57,8 % 62,9 % AST11 AST10 Personeel in functiegroep AST AST9 AST8 AST7 AST6 AST5 AST4 AST3 AST2 AST ,1 % 54,5 % 46,2 % 34,3 % 37,5 % 39,3 % 38,2 % 31,5 % 29,8 % 20,3 % 22,5 % 42,9 % 45,5 % 53,8 % 65,7 % 62,5 % 60,7 % 61,8 % 68,5 % 70,2 % 79,7 % 77,5 % Afdeling gelijkheid en diversiteit Directoraat-generaal Personeelszaken 9

24 Vrouwen in het EUROPEES PARLEMENT Gemiddelde leeftijd Totaal Totaal Totaal TOTAAL AD AST Percentage bevorderden onder de voor bevordering in aanmerking komende personeelsleden per geslacht en per functiegroep (2013) Verdeling m/v onder de bevorderden, per geslacht en per functiegroep (2013) AD 48,4 % 60,3 % AD 45,5 % 48,2 % 54,5 % 51,8 % Bevorderden Totaal AST 42,9 % 53,6 % AST 31,0 % 34,8 % 69,0 % 65,2 % Bevorderden Totaal 0Voorbeeld: 10 in is 60,3% 30 van de vrouwelijke 40 AD die voor bevordering in aanmerking kwamen, bevorderd. Voorbeeld: in 2013 was 69% van de bevorderde assistenten vrouw (het totaal m/v is hier altijd gelijk aan 100) terwijl op 5/1/ ,2% van de assistenten vrouw was. Algemeen secretarissen van de fracties Personeel van de fracties Totaal ,9 % 60,1 % 476 AD ,7 % 44,3 % % 43 % 3 AST ,4 % 70,6 % Geaccrediteerde parlementaire medewerkers 42,9 % 57,1 % Internationale Vrouwendag 8 maart 2014

25 ADMINISTRATIEVE DIENSTEN Maatregelen voor het combineren van werk en privéleven: statistische gegevens (januari-december 2013) Personeelsleden in deeltijd Personeelsleden in deeltijd 36,8 % 43 % Zo opteerden bijvoorbeeld 64,7% van de mannelijke deeltijdwerkers (tegenover 43% van de vrouwelijke deeltijdwerkers) om 50% te werken. De gegevens over deeltijdwerkers die in de loop van 2013 van deeltijdrooster zijn veranderd zijn meegewogen in de verschillende gekozen categorieën. 41,8 % 33,4 % 64,7 % 16,6 % 16,8 % 17,5 % 12,3 % 6 % 14,6 % 9,6 % 13,2 % 1,9 % 9,4 % 10,9 % AD AST Total 50 % 60 % 75 % 80 % 90 % (onder het gehele personeelsbestand en per functiegroep) (opgedeeld naar arbeidsduur) Personeelsleden met fulltime ouderschapsverlof Personeelsleden met halftime ouderschapsverlof AD % 75 % 129 AD 47 34,1 % 65,9 % 91 AST 32 19,2 % 80,8 % 135 AST 35 25,4 % 74,6 % 103 (per functiegroep) (per functiegroep) Personeelsleden met ouderschapsverlof 15,1 % Personeelsleden met fulltime ouderschapsverlof Personeelsleden met halftime ouderschapsverlof 7,3 % 10,3 % 7,3 % 7,2 % 3,7 % 3,2 % 4 % 3,6 % 5,6 % (onder het gehele personeel) (onder het gehele personeel, per functiegroep) (onder het gehele personeel, per functiegroep) Afdeling gelijkheid en diversiteit Directoraat-generaal Personeelszaken 11

26 Vrouwen in het EUROPEES PARLEMENT Personeelsleden met fulltime verlof wegens familieomstandigheden Personeelsleden met halftime verlof wegens familieomstandigheden 7 41,2 % 58,8 % AD 10 AD 10 38,5 % 61,5 % 16 AST 2 11,1 % 88,9 % 16 AST 1 3,8 % 96,2 % 25 (per functiegroep) (per functiegroep) Personeelsleden met verlof om redenen van persoonlijke aard AD 36 AST % 61 % 7 38,9 % 61,1% 11 (per functiegroep) In 2013 heeft in totaal 26,8% van het personeel in deeltijd gewerkt (met inbegrip van het personeel met deeltijd ouderschapsverlof), 11,7% heeft ouderschapsverlof opgenomen, 1,7% heeft verlof wegens familieomstandigheden opgenomen en 1,5% heeft gebruik gemaakt van een verlof om redenen van persoonlijke aard. 12 Internationale Vrouwendag 8 maart 2014

27 ADMINISTRATIEVE DIENSTEN Structuren ter bevordering van gelijkheid tussen mannen en vrouwen De administratie van het Europees Parlement omvat een aantal organen en structuren voor gendergelijkheid. Hoewel ze verschillende functies en taken hebben, vormt hun nauwe onderlinge samenwerking een essentiële factor om de instelling als werkgever vooruitgang te laten boeken op het gebied van gelijke kansen en concrete resultaten te verwezenlijken. Afdeling Gelijkheid en Diversiteit Alberto ROSSETTI Afdelingshoofd De afdeling Gelijkheid en Diversiteit valt onder het directoraat-generaal Personeelszaken. Deze afdeling is belast met het ontwerp, de uitvoering en de follow-up van het beleid ter bevordering van gelijkheid en diversiteit binnen het secretariaat-generaal van het Europees Parlement. De afdeling is met name verantwoordelijk voor de volgende taken: uuzorgen voor de uitvoering en de follow-up van het gelijkheids- en diversiteitsbeleid zoals vastgesteld door het Bureau van het Parlement; uuervoor zorgen dat de beginselen van gelijke kansen en respect voor diversiteit tot uiting komen in het personeelsbeleid van het Europees Parlement; erop toezien dat gendermainstreaming in alle aspecten van het personeelsbeleid wordt geïntegreerd; uude gedragscode betreffende personen met een handicap onder de aandacht brengen, coördineren en evalueren; projecten opzetten en coördineren die de volledige participatie en inclusie van personen met een handicap bevorderen; uustudies uitvoeren en verslagen opstellen; cijfers verzamelen en analyseren vanuit genderperspectief; maatregelen nemen om elke vorm van discriminatie te voorkomen en uit te bannen, in overeenstemming met artikel 1 quinquies van het Statuut; uu een open, inclusieve werkomgeving bevorderen; projecten opzetten en coördineren voor een beter evenwicht tussen werk en privéleven; bijdragen aan de ontwikkeling en toepassing van een beleid voor waardigheid op het werk, om alle vormen van intimidatie op de werkplek te voorkomen en uit te bannen; uubewustmakingsevenementen en opleidingsactiviteiten organiseren; medewerkers bijstaan in kwesties die verband houden met gelijkheid en diversiteit. De afdeling Gelijkheid en Diversiteit verleent steun en bijstand aan de ondervoorzitter van het EP die verantwoordelijk is voor gendergelijkheid en diversiteit, die eveneens voorzitter is van de Groep op hoog niveau. De afdeling geeft ook advies en steun aan het TABG, het COPEC en andere interne organen in kwesties betreffende de bevordering van gelijkheid en diversiteit binnen het secretariaat-generaal van het EP. Ook coördineert de afdeling de groep DG-coördinatoren voor gelijkheid en diversiteit en stimuleert zij de uitwisseling van informatie en goede praktijken met haar interinstitutionele partners. Afdeling gelijkheid en diversiteit Directoraat-generaal Personeelszaken 13

28 Vrouwen in het EUROPEES PARLEMENT DG-coördinatoren voor gelijkheid en diversiteit Elke directeur-generaal benoemt twee coördinatoren voor gelijkheid en diversiteit, die tot taak hebben bij te dragen tot de tenuitvoerlegging van het beleid inzake gelijkheid en diversiteit van het secretariaat-generaal van het Europees Parlement op het niveau van hun eigen directoraat-generaal. De coördinatoren bieden aan de leiding en de collega s advies en vakkennis aan over kwesties in verband met gelijkheid en diversiteit, en zij zetten zich in voor de bestrijding en preventie van alle vormen van discriminatie door de dialoog en bewustmaking te stimuleren om een open en inclusieve werkomgeving te bevorderen. De coördinatoren werken nauw samen met de afdeling Gelijkheid en Diversiteit. De Groep coördinatie gelijkheid en diversiteit (bestaande uit de coördinatoren en de afdeling Gelijkheid en Diversiteit) kan documenten, nota s en voorstellen over belangrijke kwesties van algemeen belang op zijn bevoegdheidsterreinen opstellen, die aan de secretaris-generaal en de directeuren-generaal zijn gericht. De afdeling Gelijkheid en Diversiteit zorgt voor de coördinatie en het secretariaat van de Groep. Comité voor gelijke kansen en diversiteit (COPEC) Jutta SCHULZE-HOLLMEN Voorzitter van COPEC Het in 1987 opgerichte COPEC is een paritair comité. Het bestaat uit een voorzitter, vier leden die door het TABG worden benoemd en vier leden die worden aangewezen door het Personeelscomité. Het COPEC stelt maatregelen inzake gendergelijkheid en andere maatregelen op het gebied van diversiteit binnen het secretariaat-generaal van het EP voor en houdt hierop toezicht. Het COPEC heeft waarnemers in verschillende comités voor personeelskwesties en in het raadgevend comité voor de benoeming van hogere ambtenaren. Het wordt regelmatig geraadpleegd door de administratie over de uit het Statuut van de ambtenaren voortvloeiende regels en uitvoeringsmaatregelen op het gebied van personeelsbeleid, waarover het dan zijn oordeel geeft. De belangrijkste doelstellingen van het COPEC staan in zijn actieprogramma ( ep.ec/services/copec/programme_en.htm). Personeelscomité Stefano GUCCIONE Voorzitter van het Personeelscomité 51,7 % 48,3 % Het Personeelscomité vertegenwoordigt de belangen van het personeel bij de administratie van het Parlement, met name op het gebied van carrière, arbeidsvoorwaarden, lonen en sociale zekerheid, disciplinaire maatregelen en beroepsprocedures. Het onderhoudt permanent het contact tussen de administratie en het personeel en draagt bij tot de goede werking van de diensten. Het Personeelscomité vaardigt vertegenwoordigers af naar de interne raadgevende comités en naar interinstitutionele comités en organen waarin de personeelsvertegenwoordiging zitting heeft. Het Personeelscomité is eveneens vertegenwoordigd in vakdelegaties. De verkiezingen van de personeelsvertegenwoordigers die in 2013 hebben plaatsgevonden, hebben geleid tot een toename van het aantal vrouwen in dit orgaan (van 44,8% naar 48,3%) waardoor bijna een perfecte pariteit is bereikt. 14 Internationale Vrouwendag 8 maart 2014

POLITIEK NIVEAU INTERNATIONALE

POLITIEK NIVEAU INTERNATIONALE Vrouwen BIJ HET Europees Parlement POLITIEK NIVEAU INTERNATIONALE Vrouwendag 8 MAART 2013 Afdeling Gelijkheid en Diversiteit Directoraat-generaal Personeelszaken Tenzij anders vermeld geldt voor de hele

Nadere informatie

Vrouwen. in het Europees Parlement. Internationale Vrouwendag. 8 maart Afdeling gelijkheid en diversiteit Directoraat-generaal personeelszaken

Vrouwen. in het Europees Parlement. Internationale Vrouwendag. 8 maart Afdeling gelijkheid en diversiteit Directoraat-generaal personeelszaken Vrouwen in het Europees Parlement Internationale Vrouwendag 8 maart 2012 Afdeling gelijkheid en diversiteit Directoraat-generaal personeelszaken Tenzij anders vermeld: Vrouwen mannen Gegevensbronnen Europees

Nadere informatie

Vrouwen. in het Europees Parlement. Honderd Jaar Internationale Vrouwendag. 8 maart 2011

Vrouwen. in het Europees Parlement. Honderd Jaar Internationale Vrouwendag. 8 maart 2011 Vrouwen in het Europees Parlement Honderd Jaar Internationale Vrouwendag 8 maart 2011 Afdeling Gelijkheid en Diversiteit Directoraat-Generaal Personeelszaken Tenzij anders vermeld geldt voor de hele brochure

Nadere informatie

WELKOM IN HET EUROPEES PARLEMENT! DG Comm, Visits and Seminars Unit

WELKOM IN HET EUROPEES PARLEMENT! DG Comm, Visits and Seminars Unit WELKOM IN HET EUROPEES PARLEMENT! DG Comm, Visits and Seminars Unit EEN PARLEMENT, DRIE PLAATSEN 2 BELANGRIJKE EU VERDRAGEN 3 1952* Verdrag van Parijs (Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal) 1958 Verdrag

Nadere informatie

21 BelgeN. in het. Europees Parlement. 8ste legislatuur 2014-2019

21 BelgeN. in het. Europees Parlement. 8ste legislatuur 2014-2019 21 BelgeN in het Europees Parlement 8ste legislatuur 2014-2019 JANUARI 2015 NL Algemeen postadres : Europees Parlement Wiertzstraat 1047 Brussel Gedetailleerde info vindt u op : www.europarl.europa.eu

Nadere informatie

VROUWEN IN HET EUROPEES PARLEMENT

VROUWEN IN HET EUROPEES PARLEMENT NL Politiek niveau VROUWEN IN HET EUROPEES PARLEMENT Internationale Vrouwendag, 8 maart 2017 Vrouwen in het EUROPEES PARLEMENT Tenzij anders vermeld geldt voor de hele brochure: vrouwen mannen Herkomst

Nadere informatie

RECHTSGROND LEDEN EN SAMENSTELLING

RECHTSGROND LEDEN EN SAMENSTELLING HET EUROPEES PARLEMENT: ORGANISATIE EN WERKING De organisatie en werking van het Europees Parlement vallen onder het Reglement van het Parlement. De activiteiten van het Parlement worden verricht door

Nadere informatie

PGI 2. Europese Raad Brussel, 19 juni 2018 (OR. en) EUCO 7/1/18 REV 1

PGI 2. Europese Raad Brussel, 19 juni 2018 (OR. en) EUCO 7/1/18 REV 1 Europese Raad Brussel, 19 juni 2018 (OR. en) Interinstitutionele dossiers: 2017/0900 (E) 2013/0900 (E) EUCO 7/1/18 REV 1 INST 92 POLGEN 23 CO EUR 8 RECHTSHANDELINGEN Betreft: BESLUIT VAN DE EUROPESE RAAD

Nadere informatie

Maatregelen voor een beter evenwicht tussen werk en privéleven voor werkende ouders en mantelzorgers

Maatregelen voor een beter evenwicht tussen werk en privéleven voor werkende ouders en mantelzorgers Maatregelen voor een beter evenwicht tussen werk en privéleven voor werkende ouders en mantelzorgers Velden met een zijn verplicht. Persoonlijke gegevens In welk land bent u gevestigd? België Bulgarije

Nadere informatie

EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT

EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT DE RAAD Brussel, 20 juni 2017 (OR. en) 2016/0186 (COD) PE-CONS 25/17 CULT 69 AELE 49 EEE 27 CODEC 867 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: BESLUIT VAN

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Unie L 165 I. Wetgeving. Niet-wetgevingshandelingen. 61e jaargang. Uitgave in de Nederlandse taal. 2 juli 2018.

Publicatieblad van de Europese Unie L 165 I. Wetgeving. Niet-wetgevingshandelingen. 61e jaargang. Uitgave in de Nederlandse taal. 2 juli 2018. Publicatieblad van de Europese Unie L 165 I Uitgave in de Nederlandse taal Wetgeving 61e jaargang 2 juli 2018 Inhoud II Niet-wetgevingshandelingen BESLUITEN Besluit (EU) 2018/937 van de Europese Raad van

Nadere informatie

10329/17 mak/gar/ln 1 DRI

10329/17 mak/gar/ln 1 DRI Raad van de Europese Unie Brussel, 20 juni 2017 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2016/0186 (COD) 10329/17 INFORMATIEVE NOTA van: aan: Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad CODEC 1059 CULT

Nadere informatie

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD. ter bepaling van de samenstelling van het Comité van de Regio's

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD. ter bepaling van de samenstelling van het Comité van de Regio's EUROPESE COMMISSIE Brussel, 11.6.2014 COM(2014) 226 final 2014/0128 (NLE) Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD ter bepaling van de samenstelling van het Comité van de Regio's NL NL TOELICHTING 1. ACHTERGROND

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 26 oktober 2010 (03.11) (OR. en) 7512/10 ADD 1 PV/CONS 15 ENV 169

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 26 oktober 2010 (03.11) (OR. en) 7512/10 ADD 1 PV/CONS 15 ENV 169 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 26 oktober 2010 (03.11) (OR. en) 7512/10 ADD 1 PV/CONS 15 ENV 169 ONTWERP-NOTULEN - ADDENDUM Betreft: 3002e zitting van de Raad van de Europese Unie (MILIEU), gehouden

Nadere informatie

7370/11 van/lep/lv 1 DG G 2B

7370/11 van/lep/lv 1 DG G 2B RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 8 maart 2011 (10.03) (OR. en) 7370/11 SOC 205 NOTA van: het secretariaat-generaal van de Raad aan: de delegaties nr. vorig doc.: 7166/11 SOC 184 Betreft: Europees pact

Nadere informatie

Maak een eind aan de beloningsverschillen tussen vrouwen en mannen.

Maak een eind aan de beloningsverschillen tussen vrouwen en mannen. Maak een eind aan de beloningsverschillen tussen vrouwen en mannen Samenvatting Wat wordt er bedoeld met beloningsverschillen tussen vrouwen en mannen? Waarom bestaan er nog steeds beloningsverschillen

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 6 oktober 2006 (17.10) (OR. en) 13651/06 SOC 447 NOTA

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 6 oktober 2006 (17.10) (OR. en) 13651/06 SOC 447 NOTA RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 6 oktober 2006 (17.10) (OR. en) 13651/06 SOC 447 NOTA van: aan: Betreft: het voorzitterschap de Groep sociale vraagstukken Toetsing van de uitvoering door de lidstaten

Nadere informatie

DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN OVERZICHT

DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN OVERZICHT DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN OVERZICHT Niet-lidstaat van de Raad van Europa (Wit-Rusland) LIDSTATEN HOOFDZETEL EN VESTIGINGEN BEGROTING Albanië, Andorra, Armenië, Azerbeidzjan, België,

Nadere informatie

DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN SAMENVATTING

DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN SAMENVATTING DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN SAMENVATTING LIDSTATEN Albanië, Andorra, Armenië, Azerbeidzjan, België, Bosnië-Herzegovina, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk,

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie Brussel, 2 maart 2015 (OR. en)

Raad van de Europese Unie Brussel, 2 maart 2015 (OR. en) Raad van de Europese Unie Brussel, 2 maart 2015 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2015/0051 (NLE) 6144/15 VOORSTEL van: ingekomen: 3 maart 2015 aan: Nr. Comdoc.: Betreft: SOC 70 EMPL 31 ECOFIN 97 EDUC

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 3 november 2004 (05.11) (OR. en) 14028/04 EUROPOL 50 JAI 409

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 3 november 2004 (05.11) (OR. en) 14028/04 EUROPOL 50 JAI 409 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 3 november 2004 (05.11) (OR. en) 14028/04 EUROPOL 50 JAI 409 NOTA van: de Franse, de Duitse, de Italiaanse, de Spaanse en de Britse delegatie aan: het Comité van artikel

Nadere informatie

1. 31958 Q 1101: EAEC Raad: De Statuten van het Voorzieningsagentschap van Euratom (PB 27 van 6.12.1958, blz. 534), gewijzigd bij:

1. 31958 Q 1101: EAEC Raad: De Statuten van het Voorzieningsagentschap van Euratom (PB 27 van 6.12.1958, blz. 534), gewijzigd bij: 9. ENERGIE 1. 31958 Q 1101: EAEC Raad: De Statuten van het Voorzieningsagentschap van Euratom (PB 27 van 6.12.1958, blz. 534), gewijzigd bij: 31973 D 0045: Besluit 73/45/Euratom van de Raad van 8 maart

Nadere informatie

De parlementaire commissies in vogelvlucht

De parlementaire commissies in vogelvlucht De parlementaire commissies in vogelvlucht De parlementaire commissies in vogelvlucht Het Europees Parlement is de enige instelling van de Europese Unie die rechtstreeks wordt gekozen. De 751 leden van

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 26 november 2003 (27.11) (OR. fr) 15314/03 Interinstitutioneel dossier: 2003/0274 (COD) CULT 66 CODEC 1678

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 26 november 2003 (27.11) (OR. fr) 15314/03 Interinstitutioneel dossier: 2003/0274 (COD) CULT 66 CODEC 1678 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 26 november 2003 (27.11) (OR. fr) 15314/03 Interinstitutioneel dossier: 2003/0274 (COD) CULT 66 CODEC 1678 VOORSTEL van: de Europese Commissie d.d.: 18 november 2003

Nadere informatie

De parlementaire commissies in vogelvlucht

De parlementaire commissies in vogelvlucht De parlementaire commissies in vogelvlucht De parlementaire commissies in vogelvlucht Het Europees Parlement is de enige instelling van de Europese Unie die rechtstreeks wordt gekozen. De 751 leden van

Nadere informatie

Samenstelling van het Europees Parlement met het oog op de verkiezingen van 2014

Samenstelling van het Europees Parlement met het oog op de verkiezingen van 2014 P7_TA(2013)0082 Samenstelling van het Europees Parlement met het oog op de verkiezingen van 2014 Resolutie van het Europees Parlement van 13 maart 2013 over de samenstelling van het Europees Parlement

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: Resolutie van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen

Nadere informatie

ANNEX BIJLAGE. bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

ANNEX BIJLAGE. bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.9.2018 COM(2018) 651 final ANNEX BIJLAGE bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de werking van Richtlijn 2011/24/EU betreffende de toepassing

Nadere informatie

14129/15 gys/gra/hw 1 DG B 3A

14129/15 gys/gra/hw 1 DG B 3A Raad van de Europese Unie Brussel, 20 november 2015 14129/15 SOC 668 EMPL 438 ECOFIN 853 POLGEN 166 NOTA van: het secretariaat-generaal van de Raad aan: het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e

Nadere informatie

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD. ter bepaling van de samenstelling van het Economisch en Sociaal Comité

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD. ter bepaling van de samenstelling van het Economisch en Sociaal Comité EUROPESE COMMISSIE Brussel, 11.6.2014 COM(2014) 227 final 2014/0129 (NLE) Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD ter bepaling van de samenstelling van het Economisch en Sociaal Comité NL NL TOELICHTING

Nadere informatie

DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN SAMENVATTING

DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN SAMENVATTING DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN SAMENVATTING Non-member state of the Council of Europe (Belarus) LIDSTATEN HOOFDZETEL EN OVERIGE VESTIGINGEN BEGROTING Albanië, Andorra, Armenië, Azerbeidzjan,

Nadere informatie

Procedure voor de benoeming van de leden van het CvdR. De procedures in de verschillende lidstaten

Procedure voor de benoeming van de leden van het CvdR. De procedures in de verschillende lidstaten Procedure voor de benoeming van de leden van het CvdR De procedures in de verschillende lidstaten SAMENVATTING In de preambule van het Verdrag betreffende de Europese Unie luidt het dat één van de doelstellingen

Nadere informatie

Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen. De wet van 22 april 2012 en de doelstellingen ervan

Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen. De wet van 22 april 2012 en de doelstellingen ervan 1 Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen De wet van 22 april 2012 en de doelstellingen ervan 1. Europese context 2 3 Europese context 1.1. Verdrag en richtlijn Artikel 157 van het Verdrag van

Nadere informatie

Vragen en antwoorden over het burgerinitiatief

Vragen en antwoorden over het burgerinitiatief Vragen en antwoorden over het burgerinitiatief EU-burgers kunnen de EU binnenkort vragen nieuwe wetgeving in te voeren indien zij daarvoor een miljoen handtekeningen kunnen verzamelen. Dit nieuwe instrument

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie Brussel, 18 mei 2017 (OR. en)

Raad van de Europese Unie Brussel, 18 mei 2017 (OR. en) Raad van de Europese Unie Brussel, 18 mei 2017 (OR. en) 9438/17 ADD 1 MAP 12 BEGELEIDENDE NOTA van: ingekomen: 17 mei 2017 aan: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretaris-generaal van

Nadere informatie

12/02/2015. Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen. De wet van 22 april 2012 en de doelstellingen ervan. 1.

12/02/2015. Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen. De wet van 22 april 2012 en de doelstellingen ervan. 1. 1 Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen De wet van 22 april 2012 en de doelstellingen ervan 2 1. 1 3 1.1. Verdrag en richtlijn Artikel 157 van het Verdrag van Rome (ratio legis + direct horizontaal

Nadere informatie

BIJLAGE. bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE

BIJLAGE. bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE EUROPESE COMMISSIE Brussel, 24.8.2016 COM(2016) 533 final ANNEX 1 BIJLAGE bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE over de toepassing in 2015 van Verordening (EG) nr. 1049/2001 inzake de toegang van het publiek tot

Nadere informatie

Belgen in het Europees Parlement

Belgen in het Europees Parlement Belgen in het Europees Parlement 7de legislatuur 2009-2014 MAART 2012 nl Algemeen postadres : Europees Parlement Wiertzstraat 1047 Brussel Gedetailleerde info vindt u op : www.europarl.europa.eu Leden

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 13 september 2007 (17.09) (OR. en) 12907/07 Interinstitutioneel dossier: 2007/0181 (CNS)

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 13 september 2007 (17.09) (OR. en) 12907/07 Interinstitutioneel dossier: 2007/0181 (CNS) RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 13 september 2007 (17.09) (OR. en) 12907/07 Interinstitutioneel dossier: 2007/0181 (CNS) AVIATION 150 RELEX 649 MA 7 VOORSTEL van: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur,

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN. Voorstel voor een BESCHIKKING VAN DE RAAD

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN. Voorstel voor een BESCHIKKING VAN DE RAAD COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 16.5.2007 COM(2007) 256 definitief 2007/0090 (CNS) Voorstel voor een BESCHIKKING VAN DE RAAD overeenkomstig artikel 122, lid 2, van het Verdrag betreffende

Nadere informatie

BESCHERMING TEGEN DISCRIMINATIE VOOR Ú

BESCHERMING TEGEN DISCRIMINATIE VOOR Ú BESCHERMING TEGEN DISCRIMINATIE VOOR Ú De Socialistische Fractie in het Europees Parlement streeft naar de garantie dat iedereen zich volledig aanvaard voelt zoals hij of zij is, zodat we in onze gemeenschappen

Nadere informatie

EDITIE De infranationale overheid in de EU : sleutelcijfers

EDITIE De infranationale overheid in de EU : sleutelcijfers EDITIE 2007 [ ] De infranationale overheid in de EU : sleutelcijfers OK 2 Final DOS FICHES.qxd 19/12/07 17:34 Page 1 Territoriale besturen % 8 25 0,0 0,04 1 ste niveau 2 de niveau 3 de niveau Federale

Nadere informatie

VROUWEN IN HET EUROPEES PARLEMENT

VROUWEN IN HET EUROPEES PARLEMENT Politieke functies VROUWEN IN HET EUROPEES PARLEMENT NL Internationale Vrouwendag 8 maart 2018 VROUWEN IN HET EUROPEES PARLEMENT Tenzij anders vermeld geldt voor de hele brochure: vrouwen mannen Herkomst

Nadere informatie

STATUUT VAN DE HAAGSE CONFERENTIE VOOR INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT

STATUUT VAN DE HAAGSE CONFERENTIE VOOR INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT STATUUT VAN DE HAAGSE CONFERENTIE VOOR INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT De Regeringen van de hierna genoemde landen: De Bondsrepubliek Duitsland, Oostenrijk, België, Denemarken, Spanje, Finland, Frankrijk,

Nadere informatie

Volume: 0-49 zendingen per jaar Europa 0 2 kg 2-10 kg kg kg

Volume: 0-49 zendingen per jaar Europa 0 2 kg 2-10 kg kg kg Wanneer u op basis van uw daadwerkelijkaantal zendingen boven de 49 zendingen per jaar uitkomt, dan kunt u ons contacteren voor verbeterde tarieven. Wij passen uw prijzen dan direct aan. Volume: 0-49 zendingen

Nadere informatie

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van EUROPESE COMMISSIE Brussel, 7.7.2016 C(2016) 4164 final GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE van 7.7.2016 betreffende de herziening van de vergoedingstabellen van dienstreizen voor ambtenaren

Nadere informatie

EUROPESE VERKIEZINGEN Standaard Eurobarometer (EB 69) Voorjaar 2008 Eerste grove resultaten: Europees gemiddelde en grote nationale tendensen

EUROPESE VERKIEZINGEN Standaard Eurobarometer (EB 69) Voorjaar 2008 Eerste grove resultaten: Europees gemiddelde en grote nationale tendensen Algemene directie Communicatie UNIT FOLLOW-UP PUBLIEKE OPINIE 15/09/2008 EUROPESE VERKIEZINGEN 2009 Standaard Eurobarometer (EB 69) Voorjaar 2008 Eerste grove resultaten: Europees gemiddelde en grote nationale

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE TEGEN RACISME EN INTOLERANTIE

EUROPESE COMMISSIE TEGEN RACISME EN INTOLERANTIE CRI(97)36 Version néerlandaise Dutch version EUROPESE COMMISSIE TEGEN RACISME EN INTOLERANTIE TWEEDE ALGEMENE BELEIDSAANBEVELING VAN DE ECRI: SPECIALE ORGANEN OP NATIONAAL NIVEAU GERICHT OP DE BESTRIJDING

Nadere informatie

Tarieven Europa: staffel 1

Tarieven Europa: staffel 1 Tarieven Europa: staffel 1 Wanneer u op basis van uw daadwerkelijkaantal zendingen boven de 49 zendingen per jaar uitkomt, dan kunt u ons contacteren voor verbeterde tarieven. Wij passen uw prijzen dan

Nadere informatie

Wie bestuurt de Europese Unie?

Wie bestuurt de Europese Unie? Wie bestuurt de Europese Unie? De Europese Unie (EU) is een organisatie waarin 28 landen in Europa samenwerken. Eén ervan is Nederland. Een aantal landen werkt al meer dan vijftig jaar samen. Andere landen

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 8 november 2006 (17.11) (OR. en) 14845/06 SOC 507

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 8 november 2006 (17.11) (OR. en) 14845/06 SOC 507 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 8 november 2006 (17.11) (OR. en) 14845/06 SOC 507 NOTA van: aan: Betreft: de Groep sociale zaken het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e deel)/de Raad (EPSCO)

Nadere informatie

WERKGROEP REGLEMENT VAN ORDE VAN DE EURO-MEDITERRANE PARLEMENTAIRE VERGADERING

WERKGROEP REGLEMENT VAN ORDE VAN DE EURO-MEDITERRANE PARLEMENTAIRE VERGADERING WERKGROEP REGLEMENT VAN ORDE VAN DE EURO-MEDITERRANE PARLEMENTAIRE VERGADERING Athene, 22 maart 2004 REGLEMENT VAN ORDE VAN DE EURO-MEDITERRANE PARLEMENTAIRE VERGADERING door het medevoorzitterschap van

Nadere informatie

UITVOERINGSBESLUIT VAN DE COMMISSIE

UITVOERINGSBESLUIT VAN DE COMMISSIE 13.12.2013 Publicatieblad van de Europese Unie L 334/37 UITVOERINGSBESLUIT VAN DE COMMISSIE van 11 december 2013 tot wijziging van Besluit 2012/226/EU betreffende de tweede reeks gemeenschappelijke veiligheidsdoelen

Nadere informatie

Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019

Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019 Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019 2 Voorwoord Dit boek gaat over de verkiezingen voor het Europees Parlement op 23 mei 2019. Het boek is gemaakt door de medewerkers van Leren & Ontwikkelen Cliënten.

Nadere informatie

VOORLOPIGE AGENDA HET COMITÉ VAN PERMANENTE VERTEGENWOORDIGERS (2e deel) Europagebouw, Brussel 3 en 4 juli 2019 (10.00, 9.00)

VOORLOPIGE AGENDA HET COMITÉ VAN PERMANENTE VERTEGENWOORDIGERS (2e deel) Europagebouw, Brussel 3 en 4 juli 2019 (10.00, 9.00) Raad van de Europese Unie Brussel, 1 juli 2019 (OR. en) 10824/19 OJ CRP2 25 VOORLOPIGE AGENDA HET COMITÉ VAN PERMANENTE VERTEGENWOORDIGERS (2e deel) Europagebouw, Brussel 3 en 4 juli 2019 (10.00, 9.00)

Nadere informatie

GENDERGELIJKHEID SOLIDARITEIT ACTIE. De werkzaamheden van GUE/NGL in de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid van het Europees Parlement

GENDERGELIJKHEID SOLIDARITEIT ACTIE. De werkzaamheden van GUE/NGL in de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid van het Europees Parlement GENDERGELIJKHEID SOLIDARITEIT ACTIE De werkzaamheden van GUE/NGL in de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid van het Europees Parlement Gendergelijkheid, solidariteit, actie Voor politieke

Nadere informatie

BIJLAGE. bij het voorstel voor een. Besluit van de Raad

BIJLAGE. bij het voorstel voor een. Besluit van de Raad EUROPESE COMMISSIE Brussel, 18.3.2016 COM(2016) 156 final ANNEX 1 BIJLAGE bij het voorstel voor een Besluit van de Raad betreffende het namens de Europese Unie in te nemen standpunt met betrekking tot

Nadere informatie

NOTA "A"-PUNT het Comité van permanente vertegenwoordigers

NOTA A-PUNT het Comité van permanente vertegenwoordigers Conseil UE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 6 juni 2002 (07.06) (OR. fr,en,de) 9628/02 PUBLIC LIMITE ELARG 201 NOTA "A"-PUNT van: het Comité van permanente vertegenwoordigers aan: de Raad Betreft: UITBREIDING

Nadere informatie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie Raad van de Europese Unie Brussel, 23 mei 2017 (OR. en) 9601/17 ADD 4 JAI 537 ASIM 57 CO EUR-PREP 27 BEGELEIDENDE NOTA van: ingekomen: 17 mei 2017 aan: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de

Nadere informatie

Stemmen Europese verkiezingen 2014

Stemmen Europese verkiezingen 2014 Stemmen Europese verkiezingen 2014 2 Voorwoord Dit boek gaat over de verkiezingen voor het Europees Parlement van 22 mei 2014. Het boek is gemaakt door de medewerkers van het Educatief Centrum voor Cliënten,

Nadere informatie

WETGEVING INZAKE GELIJKE KANSEN VOOR MANNEN EN VROUWEN

WETGEVING INZAKE GELIJKE KANSEN VOOR MANNEN EN VROUWEN WETGEVING INZAKE GELIJKE KANSEN VOOR MANNEN EN VROUWEN IN DE EUROPESE UNIE Europese Commissie Noch de Europese Commissie, noch enige persoon die optreedt in naam van de Commissie kan verantwoordelijk worden

Nadere informatie

5. Protocol tot vaststelling van het statuut van de. Europese Investeringsbank

5. Protocol tot vaststelling van het statuut van de. Europese Investeringsbank De Slotakte vermeldt de verbindende protocollen en de niet-verbindende verklaringen Slotakte De CONFERENTIE VAN DE VERTEGENWOORDIGERS VAN DE REGERINGEN VAN DE LIDSTATEN, bijeen te Brussel op 30 september

Nadere informatie

Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen

Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen 2012D0226 NL 13.12.2013 001.001 1 Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen B BESLUIT VAN DE COMMISSIE van 23 april 2012 betreffende

Nadere informatie

Raadpleging van betrokken partijen bij het ontwikkelen van beleid voor kleine ondernemingen op nationaal en regionaal niveau

Raadpleging van betrokken partijen bij het ontwikkelen van beleid voor kleine ondernemingen op nationaal en regionaal niveau Raadpleging van betrokken partijen bij het ontwikkelen van beleid voor kleine ondernemingen op nationaal en regionaal niveau 01.06.2004-30.09.2004 Deel I Achtergrondinformatie Land AT - Oostenrijk 1 (1.4)

Nadere informatie

"Culturele Hoofdstad van Europa" voor het tijdvak 2005 tot 2019 ***I

Culturele Hoofdstad van Europa voor het tijdvak 2005 tot 2019 ***I P5_TA(2004)0361 "Culturele Hoofdstad van Europa" voor het tijdvak 2005 tot 2019 ***I Wetgevingsresolutie van het Europees Parlement over het voorstel voor een besluit van het Europees Parlement en de Raad

Nadere informatie

DESKRESEARCH EUROPESE VERKIEZINGEN 2009 Onthouding en stemgedrag bij de Europese verkiezingen van 2009

DESKRESEARCH EUROPESE VERKIEZINGEN 2009 Onthouding en stemgedrag bij de Europese verkiezingen van 2009 Directoraat-generaal voorlichting Afdeling Analyse van de publieke opinie Brussel, 13 november 2012 DESKRESEARCH EUROPESE VERKIEZINGEN 2009 Onthouding en stemgedrag bij de Europese verkiezingen van 2009

Nadere informatie

Europese feestdagen 2019

Europese feestdagen 2019 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-01 02-01 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 01-02

Nadere informatie

BESLUIT VAN DE COMMISSIE

BESLUIT VAN DE COMMISSIE 27.4.2012 Publicatieblad van de Europese Unie L 115/27 BESLUIT VAN DE COMMISSIE van 23 april 2012 betreffende de tweede reeks gemeenschappelijke veiligheidsdoelen voor het spoorwegsysteem (Kennisgeving

Nadere informatie

7775/17 van/ons/ev 1 DG C 2B

7775/17 van/ons/ev 1 DG C 2B Raad van de Europese Unie Luxemburg, 3 april 2017 (OR. en) 7775/17 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 3 april 2017 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties COHOM 44 CFSP/PESC 300 DEVGEN

Nadere informatie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie Raad van de Europese Unie Brussel, 20 oktober 2015 (OR. en) 13159/15 FIN 699 BEGELEIDENDE NOTA van: ingekomen: 20 oktober 2015 aan: Nr. Comdoc.: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET

TRACTATENBLAD VAN HET 23 (2008) Nr. 2 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2013 Nr. 147 A. TITEL Stabilisatie- en associatieovereenkomst tussen de Europese Gemeenschappen en hun lidstaten, enerzijds en

Nadere informatie

Europese feestdagen 2018

Europese feestdagen 2018 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-01 02-01 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 03-03

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE. Begeleidend document bij

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE. Begeleidend document bij NL NL NL COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 3.10.2008 SEC(2008) 2592 WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE Begeleidend document bij het ontwerpvoorstel voor een richtlijn van het

Nadere informatie

PUBLIC. Brussel, 21 september 2005 (27.09) (OR. en) RAAD VAN DE EUROPESE UNIE 12470/05 LIMITE JEUN 47 EDUC 134 SOC 355

PUBLIC. Brussel, 21 september 2005 (27.09) (OR. en) RAAD VAN DE EUROPESE UNIE 12470/05 LIMITE JEUN 47 EDUC 134 SOC 355 Conseil UE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 21 september 2005 (27.09) (OR. en) 12470/05 LIMITE PUBLIC JEUN 47 EDUC 134 SOC 355 NOTA van aan: het voorzitterschap de Groep jeugdzaken Nr. vorig doc.: 11409/05

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET

TRACTATENBLAD VAN HET 34 (2007) Nr. 4 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2010 Nr. 245 A. TITEL Verdrag van Lissabon tot wijziging van het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag tot oprichting

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN MEDEDELING AAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN AAN DE RAAD

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN MEDEDELING AAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN AAN DE RAAD COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 31.05.2001 COM(2001) 289 definitief MEDEDELING AAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN AAN DE RAAD Strategie ter voorbereiding van de kandidaat-lidstaten

Nadere informatie

21.10.2015 A8-0249/139. Door de Commissie voorgestelde tekst

21.10.2015 A8-0249/139. Door de Commissie voorgestelde tekst 21.10.2015 A8-0249/139 139 Jens Rohde e.a. Artikel 4 lid 1 1. De lidstaten beperken op zijn minst hun jaarlijkse antropogene emissies van zwaveldioxide (SO2), stikstofoxiden (NOx), vluchtige organische

Nadere informatie

Titel 1 (eigen middelen): miljoen EUR. Titel 3 (overschotten, saldi en aanpassingen): miljoen EUR

Titel 1 (eigen middelen): miljoen EUR. Titel 3 (overschotten, saldi en aanpassingen): miljoen EUR Raad van de Europese Unie Brussel, 17 juni 2016 (OR. en) 9586/16 BUDGET 15 TOELICHTING Betreft: Ontwerp van gewijzigde begroting nr. 2 bij de algemene begroting 2016: Boeking van het overschot van het

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie Brussel, 29 oktober 2014 (OR. en)

Raad van de Europese Unie Brussel, 29 oktober 2014 (OR. en) Raad van de Europese Unie Brussel, 29 oktober 2014 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2014/0298 (E) 14563/14 ACP 166 FIN 764 PTOM 51 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: Besluit van de

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie Brussel, 9 november 2017 (OR. en)

Raad van de Europese Unie Brussel, 9 november 2017 (OR. en) Raad van de Europese Unie Brussel, 9 november 2017 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2017/0274 (E) 13588/17 ACP 119 FIN 647 PTOM 20 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: BESLUIT VAN DE

Nadere informatie

Europese feestdagen 2017

Europese feestdagen 2017 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 03-03 Denemarken

Nadere informatie

EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT PE-CONS 3659/1/01 REV 1

EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT PE-CONS 3659/1/01 REV 1 EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT DE RAAD Brussel, 27 mei 2002 2001/0138 (COD) LEX 311 PE-CONS 3659/1/01 REV 1 TRANS 181 PECOS 199 CODEC 1126 VERORDENING (EG) Nr. /2002 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN

Nadere informatie

Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen

Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen 2006R1412 NL 01.07.2013 003.001 1 Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen B VERORDENING (EG) Nr. 1412/2006 VAN DE RAAD van 25

Nadere informatie

Wie bestuurt de Europese Unie?

Wie bestuurt de Europese Unie? Wie bestuurt de Europese Unie? 2 De Europese Unie (EU) is een organisatie waarin 28 landen in Europa samenwerken. Eén ervan is Nederland. Een aantal landen werkt al meer dan vijftig jaar samen. Andere

Nadere informatie

SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË ESSOBS DATA 2O14

SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË ESSOBS DATA 2O14 SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË DATA 2O14 Ook dit jaar is de FOD Sociale zekerheid verheugd om u de nieuwe editie van de -brochure voor te stellen. Deze geeft u een overzicht van de bijgewerkte cijfers

Nadere informatie

Docentenvel opdracht 18 (De grote klimaat- en Europa- quiz)

Docentenvel opdracht 18 (De grote klimaat- en Europa- quiz) Docentenvel opdracht 18 (De grote klimaat- en Europa- quiz) Lees ter voorbereiding de volgende teksten en bekijk de vragen en antwoorden van de quiz. De juiste antwoorden zijn vetgedrukt. Wat wil en doet

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 24 november 2009 (OR. en) 15137/09 CRIMORG 164 ENFOPOL 271

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 24 november 2009 (OR. en) 15137/09 CRIMORG 164 ENFOPOL 271 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 24 november 2009 (OR. en) 15137/09 CRIMORG 164 ENFOPOL 271 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: BESLUIT VAN DE RAAD betreffende de oprichting van een Europees

Nadere informatie

STOA-REGLEMENT BESLUIT VAN HET BUREAU VAN 4 MEI gezien het STOA-reglement dat het Bureau op 19 april 2004 heeft goedgekeurd,

STOA-REGLEMENT BESLUIT VAN HET BUREAU VAN 4 MEI gezien het STOA-reglement dat het Bureau op 19 april 2004 heeft goedgekeurd, 5.1.2. STOA-REGLEMENT BESLUIT VAN HET BUREAU VAN 4 MEI 2009 1 HET BUREAU VAN HET EUROPEES PARLEMENT, -gezien artikel 23, lid 2, van het Reglement 2, - gezien zijn besluit van 1 september 2003 over het

Nadere informatie

HET KONINKRIJK BELGIË, DE REPUBLIEK BULGARIJE, DE TSJECHISCHE REPUBLIEK, HET KONINKRIJK DENEMARKEN, DE BONDSREPUBLIEK DUITSLAND, DE REPUBLIEK ESTLAND,

HET KONINKRIJK BELGIË, DE REPUBLIEK BULGARIJE, DE TSJECHISCHE REPUBLIEK, HET KONINKRIJK DENEMARKEN, DE BONDSREPUBLIEK DUITSLAND, DE REPUBLIEK ESTLAND, AANVULLENDE OVEREENKOMST TUSSEN TEN EERSTE, DE EUROPESE UNIE EN HAAR LIDSTATEN, TEN TWEEDE, IJSLAND, EN TEN DERDE, HET KONINKRIJK NOORWEGEN, BETREFFENDE DE TOEPASSING VAN DE OVEREENKOMST INZAKE LUCHTVERVOER

Nadere informatie

Erasmus voor iedereen: EU-financiering voor 5 miljoen burgers

Erasmus voor iedereen: EU-financiering voor 5 miljoen burgers EUROPESE COMMISSIE - PERSBERICHT Erasmus voor iedereen: EU-financiering voor 5 miljoen burgers Brussel, 23 november 2011 - Tot 5 miljoen mensen, bijna tweemaal zo veel als nu, krijgen de kans om in het

Nadere informatie

Wie bestuurt de Europese Unie?

Wie bestuurt de Europese Unie? Wie bestuurt de Europese Unie? De Europese Unie (EU) is een organisatie waarin 28 landen in Europa samenwerken. Eén ervan is Nederland. Een aantal landen werkt al meer dan vijftig jaar samen. Andere landen

Nadere informatie

Europa Actueel. Werkbladen onderbouw voortgezet onderwijs. Thema Vier voorzitters: docentenhandleiding

Europa Actueel. Werkbladen onderbouw voortgezet onderwijs. Thema Vier voorzitters: docentenhandleiding Europa Actueel Werkbladen onderbouw voortgezet onderwijs Thema Vier voorzitters: docentenhandleiding Vier voorzitters - 1 computer HULPMIDDELEN computer met atlas kleurpotloden woordenboek internetaansluiting

Nadere informatie

GECONSOLIDEERDE VERSIE

GECONSOLIDEERDE VERSIE 30.3.2010 Publicatieblad van de Europese Unie C 83/1 GECONSOLIDEERDE VERSIE VAN HET VERDRAG BETREFFENDE DE EUROPESE UNIE EN HET VERDRAG BETREFFENDE DE WERKING VAN DE EUROPESE UNIE (2010/C 83/01) 30.3.2010

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD EN HET EUROPEES PARLEMENT

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD EN HET EUROPEES PARLEMENT NL NL NL COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 8.11.2007 COM(2007) 686 definitief MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD EN HET EUROPEES PARLEMENT tot toezending van de Europese kaderovereenkomst

Nadere informatie

SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË ESSOBS DATA 2O15

SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË ESSOBS DATA 2O15 SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË DATA 2O15 Ook dit jaar is de FOD Sociale zekerheid verheugd om u de nieuwe editie van de -brochure voor te stellen. Deze geeft u een overzicht van de bijgewerkte cijfers

Nadere informatie

Bijlage B4. Werken aan de start. Freek Bucx

Bijlage B4. Werken aan de start. Freek Bucx Bijlage B4 Werken aan de start Freek Bucx Inhoud Tabel B4.1... 3 Tabel B4.2... 5 Tabel B4.3... 6 Tabel B4.4... 7 Tabel B4.5... 8 Tabel B4.6... 9 Tabel B4.7... 10 Tabel B4.8... 11 Tabel B4.9... 12 Tabel

Nadere informatie

Wij ondersteunen, stimuleren en begeleiden het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid

Wij ondersteunen, stimuleren en begeleiden het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid Wij ondersteunen, stimuleren en begeleiden het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid INBURGERINGSPROGRAMMA Trajectbegeleider: TB Nederlands als Tweede Taal: NT2 Maatschappelijke Oriëntatie: MO Toekomstplannen

Nadere informatie

De Nederlandse prioriteiten bij commissies in het Europees Parlement

De Nederlandse prioriteiten bij commissies in het Europees Parlement De Nederlandse prioriteiten bij commissies in het Europees Parlement Arco Timmermans, Campus Den Haag Universiteit Leiden Het EP en de rules of the game Sinds het Verdrag van Lissabon heeft het Europees

Nadere informatie

10667/16 oms/hh 1 DGG 2B

10667/16 oms/hh 1 DGG 2B Raad van de Europese Unie Brussel, 27 juni 2016 (OR. en) 10667/16 RESULTAAT BESPREKINGEN van: aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties FSTR 35 FC 29 REGIO 42 SOC 434 AGRISTR 36 PECHE 243

Nadere informatie

RANG RANG

RANG RANG C 451/4 NL Publicatieblad van de Europese Unie 14.12.2018 Jaarlijkse actualisering 2018 van de bezoldigingen en pensioenen van de ambtenaren en de andere personeelsleden van de Europese Unie, alsmede van

Nadere informatie