DEELCONVENANT GORECHT-OOST

Transcriptie

1 DEELCONVENANT GORECHT-OOST Uitgangspunten - Het duurzaam samengaan van waterwinning en natuurontwikkeling. - Het beheer van de eigendommen van Stichting Het Groninger Landschap en het Waterbedrijf Groningen in het convenantgebied moeten op elkaar worden afgestemd. - Investeren in aankoop, ontpachting, inrichting en beheer. - Beheer in brede zin, zowel natuurwetenschappelijk, landschappelijk alsook publieke openstelling. - Subsidiëring door derden ten behoeve van de hiervoor genoemde zaken stimuleren. - Ontwikkelen van een oppervlaktewater-gestuurd ecosysteem volgens op te stellen beheersplan en inrichtingsplannen (voor een samenvatting van de inrichtingsplannen zie de bijlage op blz. 3). - Het convenantgebied betreft het Groningse Zuidlaardermeergebied, begrensd door aan de noordkant het Winschoterdiep, aan de oostkant de weg Hoogezand-Zuidlaren, aan de zuidkant de provinciegrens en aan de westkant de waterscheiding op de Hondsrug. - Handhaving en duurzame inpassing van de bestaande winning voor drinkwater te Onnen. Partijen - Milieufederatie Groningen - Provincie Groningen - Stichting Het Groninger Landschap - Waterbedrijf Groningen - Waterschap Hunze en Aa - Wereld Natuur Fonds Stichting Het Groninger Landschap - Heeft, naast de volledige externe financiering van investeringen, baat bij vermogensvorming waaruit de exploitatie duurzaam kan worden gefinancierd. - Genereert sectorale subsidiestromen en verwerft particuliere bijdragen. - Levert bezit, kennis en (vrijwillige) medewerkers. - Levert een positieve bijdrage aan het imago van het Waterbedrijf Groningen. Waterbedrijf Groningen - Levert kennis en "goodwill". - Opteert voor duurzame inpassing van haar waterwinning in de natuurlijke omgeving en stelt daarvoor gelden beschikbaar. - Levert de locatie (pompstation Onnen) voor de ontwikkeling van een gezamenlijk informatiecentrum. 1

2 Financiering Gekozen wordt voor een overeenkomst tussen het Waterbedrijf Groningen en de Stichting Het Groninger Landschap. In deze overeenkomst worden tenminste de volgende zaken geregeld: Partijen: Duur: Financiële bijdragen Bestemming: Verantwoording: Overige: - Waterbedrijf Groningen - Stichting Het Groninger Landschap - 30 jaar - Totale bijdrage Waterbedrijf Groningen - Hoogte van één termijn - Aantal termijnen - Betalingsdata - Kosten van verwerving, inrichting en beheer voor compensatieprojecten in het convenantgebied, daar waar mogelijk onder vermelding van "mede mogelijk gemaakt door het Waterbedrijf Groningen". - Frequentie verslaglegging door Stichting Het Groninger Landschap. - Bepalingen bij niet nakoming door één der partijen. Tenslotte Raamconvenant Hunze en Drentse Aa, deelconvenant Gorecht-Oost en de overeenkomst tussen Waterbedrijf Groningen en Stichting Het Groninger Landschap worden gelijktijdig ondertekend. Het bestuur van de provincie Groningen krijgt inzage in de overeenkomst tussen Waterbedrijf Groningen en Stichting Het Groninger Landschap. 2

3 Bijlage Inleiding In relatie tot de totstandkoming van het raamconvenant Hunze en Aa wordt in deze notitie een samenvatting gegeven van de inrichtingsplannen voor de natuurgebieden in Gorecht-Oost. De inrichtingsplannen zijn in opdracht van de Stichting Het Groninger Landschap opgesteld. Centraal uitgangspunt bij het opstellen van de inrichtingsplannen is: Herstel van een door het oppervlaktewater aangestuurd ecosysteem in het benedenstroomse deel van de Hunze. In 1996 is door de Vereniging van Exploitanten van Waterleidingbedrijven in Nederland (VEWIN), het Gemeentelijk Waterbedrijf Groningen (GWG), het Waterleidingbedrijf voor de Provincie Groningen (WAPROG), de Waterleidingmaatschappij Drenthe (WMD), de Stichting Het Groninger Landschap (SGL), de Stichting Het Drentse Landschap (SDL) en het Wereldnatuurfonds (WNF) de Intentieverklaring Hunzedal ondertekend. De intentieverklaring is een lange termijn-visie waarin door de ondertekenaars wordt gestreefd naar een oorspronkelijk stroomdal van de gehele Hunze met een natuurlijke afvoer van water van een goede kwaliteit. Uitgevoerd onderzoek In opdracht van het Waterbedrijf Groningen is in 1997 en 1998 het onderzoek Integraal waterbeheer Gorecht uitgevoerd. Doel van dit onderzoek was de effecten van de waterwinning op de kwaliteit van de natuurgebieden te onderzoeken. In het Groningse deel van het Hunzedal (het Zuidlaardermeergebied), speelt kwel een minder belangrijke rol bij de ontwikkeling van de gewenste vegetaties. Verhoging van het waterpeil en het periodiek (met name s winters) inunderen van delen van het gebied zijn betere manieren om de natuurwaarden te verhogen. De drinkwaterwinning van het Waterbedrijf Groningen bij Onnen kan daarbij dan gehandhaafd blijven. Verhoging van het waterpeil en inundaties van natuurgebieden dragen verder in positieve zin bij aan compensatie van de gevolgen van de bodemdaling. Op deze wijze wordt extra berging gecreëerd en is een minder forse bemaling van de boezem noodzakelijk. Verder is noodberging van overtollige neerslag in de natuurgebieden rond het Zuidlaardermeer zeer goed mogelijk. Inrichtingsplannen In het Gronings Hunzedal worden, naast het Zuidlaardermeer, acht deelterreinen met een oppervlakte van ongeveer 1600 ha onderscheiden die in eigendom zijn, danwel in de nabije toekomst in eigendom en beheer komen bij de Stichting Het Groninger Landschap. Door Iwaco zijn voor zes deelterreinen inrichtingsplannen gemaakt. Het inrichtingsplan voor Wolfsbarge-noord is door de Grontmij gemaakt. Het inrichtingsplan voor de Oosterpolder is door een werkgroep opgesteld met daarin o.a. de gemeente Haren. Naast genoemde adviesbureaus is nauw samengewerkt met een groot aantal betrokken partijen. In het kader van de lopende landinrichtingen 3

4 worden de uitvoeringsbestekken o.a. door de Dienst Landelijk Gebied van het ministerie van LNV opgesteld. In grote lijnen kan gesteld worden dat de inrichtingsplannen aan de oostzijde van het Drents Diep en het Zuidlaardermeer neerkomen op het ontwikkelen van een begeleid-natuurlijk systeem van laagveenmoerassen. Als beheermaatregel wordt hier jaarrondbegrazing ingezet. Aan de westzijde van de Hunze wordt gestreefd naar een half-natuurlijk veenweidelandschap met behoud van het huidige karakter en de huidige cultuurhistorische landschapskenmerken. Bij het beheer is agrarisch medegebruik in de vorm van maaien en beweiden gewenst. In recreatieve zin worden de gebieden opengesteld voor natuur- en landschapsminnende recreanten (wandelaars, fietsers, kanoërs). Het integraal ontwikkelingsplan Zuidlaardermeergebied is in de plannen geïntegreerd De volgende deelterreinen worden onderscheiden: Westzijde stroomgebied Hunze 1 - Oosterpolder 2 - Onnerpolder 3 - Oostpolder (met daarin de Oeverpolder) 4 - Bronlanden Oostzijde stroomgebied Hunze 5 - Wolfsbarge-noord 6 - Wolfsbarge-zuid 7 - Kropswolderbuitenpolder (Rolkepolder) 8 - Westerbroekstermadepolder In het hierna volgende overzicht wordt, per deelgebied, een zeer beknopte samenvatting van ligging, oppervlakte, streefbeeld, inrichtingsmaatregelen, recreatieve openstelling en het beheer gegeven. De ligging van de verschillende deelgebieden is op bijgaande kaart weergegeven. 1- Oosterpolder Ligging: ten westen van Oosterhaar (aansluitend op uitloopgebied), gemeente Haren. Oppervlakte: ca. 90 ha. Streefbeeld na herinrichting: half-natuurlijk veenweidegebied met broekbos en eendenkooi. Inrichtingsmaatregelen: peilverhogingen door middel van maken waterinlaat, aanleg kade en wandelpaden, deels plaggen, maken observatiepunt, uitgraven Hunze-meander, verbreden sloten, dempen sloten, aanbrengen dammen, duikers, stuwen en veerasters. Recreatieve openstelling: wandelpaden, observatiepunt, infopanelen. Beheer: deels jaarrondbegrazing, deels maaien en beweiden. 2- Onnerpolder Ligging: ten westen van Drents Diep, gemeente Haren. Oppervlakte: ca. 340 ha. 4

5 Streefbeeld na herinrichting: half natuurlijk, open veenweidegebied met petgaten, weidevogelgebied. Inrichtingsmaatregelen: peilverhoging door waterinlaat, aanleggen parallelle dijk aan huidige t.b.v. maken zomerpolder, uitgraven Hunze-meanders, herstellen huidige dijk, deels plaggen bouwvoor, maken petgaten, maken inlaatpunt (hevelstuw), maken uitlaatpunt, maken stuwen, afdammen sloten, aanbrengen duikers, eventueel maken gemaal (in de vorm van windmolen), afvlakken sloottaluds, maken vispassages (2), maken fiets- en wandelpaden, eventueel aanleg houtwallen en inrichten kanoroute, maken observatiepunten. Recreatieve openstelling: wandelpaden, fietspaden, observatiepunten, infopanelen. Beheer: maaien en beweiden middels agrarisch medegebruik. 3- Oostpolder Ligging: ten westen van Zuidlaardermeer en Drents Diep, gemeente Haren. Oppervlakte: ca. 520 ha. Streefbeeld na herinrichting: half natuurlijk, open veenweidegebied met petgaten, weidevogelgebied. Inrichtingsmaatregelen: peilverhogingen door waterinlaat, aanleggen parallelle dijk aan huidige t.b.v. maken zomerpolder, uitgraven Hunze-meanders, herstellen huidige dijk, deels plaggen bouwvoor, maken petgaten, maken inlaatpunt (hevelstuw), maken uitlaatpunt, maken stuwen, afdammen sloten, aanbrengen duikers, eventueel maken gemaal (in de vorm van windmolen), afvlakken sloottaluds, maken vispassages (2), maken fiets- en wandelpaden, eventueel aanleg houtwallen en inrichten kanoroute, maken observatiepunten. Recreatieve openstelling: wandelpaden, fietspaden, kanoroute, observatiepunten, infopanelen. Beheer: maaien en beweiden middels agrarisch medegebruik. 4 - Bronlanden Ligging: pal ten westen Winschoterdiep, naast spoorlijn Groningen-Hoogezand, gemeenten Groningen en Hoogezand-Sappemeer. Oppervlakte: ca. 50 ha. Streefbeeld na herinrichting: begeleid-natuurlijk laagveenmoeras, schakel tussen Hunze en Hunzezone langs oostrand stad Groningen. Inrichtingsmaatregelen: peilverhogingen door maken waterinlaat en ontgraven laaggelegen delen, maken kade, maken duikers en stuwen, uitgraven meander, enige bosaanleg, maken observatiepunt. Recreatieve openstelling: observatiepunt. Beheer: niets doen. 5- Wolfsbarge-noord Ligging: ten oosten van Zuidlaardermeer, gemeente Hoogezand-Sappemeer. Oppervlakte: ca. 35 ha. Streefbeeld na herinrichting: experimenteel vloedmoeras (o.a met windmolen en vispassages) paaiplaatsen voor snoek, sterk educatief karakter. Inrichtingsmaatregelen: waterpeil verhogen m.b.v. te maken windmolen, kaden verhogen, aanbrengen extra kaden, ontgraven lagere delen, ophogen enkele terreindelen, aanleggen fiets- en wandelpaden, maken observatiepunt, maken stuwen en vispassages, maken aanlegsteiger. Recreatieve openstelling: wandelpaden, fietspaden, infopanelen, observatiepunt, aanlegsteiger. Beheer: jaarrondbegrazing 5

6 6- Wolfsbarge-zuid Ligging: ten oosten van Zuidlaardermeer, gemeente Hoogezand-Sappemeer. Oppervlakte: ca. 72 ha. Streefbeeld na herinrichting: begeleid-natuurlijk vloedmoeras met paaiplaatsen voor snoek. Inrichtingsmaatregelen: herstel peil van Zuidlaardermeer d.m.v. huidige kade op enkele plaatsen doorgraven, ontgraven lagere delen, graven randsloot, ophogen enkele terreindelen, aanleggen fietsen wandelpaden, maken observatiepunt, herstellen historische walburcht, inrichten kanoroute. Recreatieve openstelling: wandelpaden, observatiepunt, fietspaden, kanoroute, infopanelen. Beheer: jaarrondbegrazing. 7- Kropswolderbuitenpolder (Rolkepolder) Ligging: ten oosten van Drents Diep, gemeente Hoogezand-Sappemeer. Oppervlakte: ca. 300 ha. Streefbeeld na herinrichting: begeleid-natuurlijk laagveenmoeras. Inrichtingsmaatregelen: ontgraven laaggelegen delen, aanleggen kaden en veeverbinding, maken inlaatpunt (hevelstuw), maken gemaal (windmolen), maken vispassages (2), maken fiets- en wandelpaden, maken vangkraal en rasters, inrichten kanoroute. Recreatieve openstelling: wandelpaden, observatiepunten, fietspaden, kanoroute, infopanelen. Beheer: jaarrondbegrazing (aansluitend met Westerbroekstermadepolder middels veepassage). 8- Westerbroekstermadepolder Ligging: ten oosten van Drents Diep, gemeente Hoogezand-Sappemeer. Oppervlakte: ca. 200 ha. Streefbeeld na herinrichting: begeleid-natuurlijk laagveenmoeras. Inrichtingsmaatregelen: ontgraven laaggelegen delen, aanleggen kaden en veeverbinding, maken inlaatpunt (hevelstuw), maken gemaal (windmolen), maken vispassages (2), maken (uitbreiden) wandelpaden, aanleg fietspad. Recreatieve openstelling: wandel- en fietspaden, observatiepunten, infopanelen. Beheer: jaarrondbegrazing (aansluitend met Rolkepolder middels veepassage). 6

7 Aldus opgemaakt en ondertekend te Schipborg d.d. 22 maart Stichting Het Groninger Landschap - N.V. Waterbedrijf Groningen M.C. van Hoorn ir. J. T. H. Koelink - provincie Groningen - Waterschap Hunze en Aa gedeputeerde J. van Dijk H. Buiter - Wereld Natuur Fonds - Milieufederatie Groningen L.D. de Jong drs. F.E. Bosman 7