Het verleden is niet passé! De impact van archeologie en cultuurlandschap op de energietransitie. Monica K. Dütting Stichting NMF

Transcriptie

1 Het verleden is niet passé! De impact van archeologie en cultuurlandschap op de energietransitie Monica K. Dütting Stichting NMF

2 Aspecten van Archeologie Wet- en regelgeving Mogelijkheden Archeologie Kosten Proces

3 Archeologie: wet- en regelgeving Bescherming van archeologie en cultuurlandschap geregeld via de Erfgoedwet (en deels nog Monumentenwet) Beleid: behoud in situ, desnoods ex situ 3 Behoud in situ: grafheuvels op de Hilversumse hei beeld: Karsten Wentink

4 Archeologie: wet- en regelgeving Erfgoedwet: De initiatiefnemer betaalt. De bevoegde overheid bepaalt de omgang met de archeologische waarden. Dat is meestal de gemeente, soms de provincie, soms het Rijk.

5 Proces: Archeologische Monumentenzorg Hoe? Stapsgewijs: zo min mogelijk verstorend Op basis van bepalingen in het Programma van Eisen en de bevoegde overheid. Conform de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA)

6 Archeologie: wet- en regelgeving Wie? Gecertificeerde bedrijven Wanneer? Zo snel mogelijk in het planproces beginnen met archeologische inventarisatie (planaanpassing of inpassing is namelijk vaak (veel) goedkoper) Denk aan doorlooptijden in het proces en benodigde 6 vergunningen en ontheffingen (water, natuur)

7 Archeologie: Kosten Erfgoedwet: De initiatiefnemer betaalt! Het hele onderzoek en daaronder valt ook specialistisch onderzoek, de rapportage, de conservering of restauratie van vondsten en de deponering van vondsten

8 Opening Liefs van Julia Archeologie: in Kosten Huis van Hilde Bronsschat Westfrisiaweg. Beeld: Restaura Foto: Bas Beentjes

9 Kosten: Archeologisch onderzoek Het goedkoopste is niet hoeven onderzoeken! Door planaanpassing Door planinpassing Door technische voorzieningen

10 Archeologie in Noord-Holland in vogelvlucht De diepe prehistorie: Mammoetjagers op het dekzand. Onderkaak wolharige mammoet, collectie HvH

11 Archeologie in Noord-Holland in vogelvlucht Laat-pleistoceen: Rendierjagers op de toendra. Tot circa jaar geleden = > klimaatverbetering

12 Archeologie in Noord-Holland in vogelvlucht Mesolithicum: circa v.chr. nat, geen vaste woonplek, verzamelen, jacht- en visvangst

13 Archeologie in Noord-Holland in vogelvlucht Neolithicum: circa 4900 v.chr v. Chr. Eerste dorpen, eerste landbouw, vervoer over water en land

14 Archeologie in Noord-Holland in vogelvlucht Bronstijd: circa v. Chr. en IJzertijd: circa v.chr. Boerendorpen, ingerichte (religieuze) landschappen, grafheuvels

15 Archeologie in Noord-Holland in vogelvlucht Romeinse tijd: 12 v.chr. circa 450 n.chr.: Romeins fort Velsen, handel en beïnvloeding

16 Archeologie in Noord-Holland in vogelvlucht Middeleeuwen: : van dorp en kasteel naar stadsvorming, kerstening, machtsstrijd, waterbeheersing (of niet)

17 Archeologie in Noord-Holland in vogelvlucht Nieuwe en Moderne tijd: wereldwijde handel, nieuwe technologie, infrastructuur en grote oorlogen Bron: Noord-Hollands archief

18 Archeologie in Noord-Holland in vogelvlucht Drastische veranderingen in landschap in duizenden jaren tijd Zeespiegel stijgt tientallen meters Strandwallen en opslibbing Vernatting en veengroei tot kussens van tientallen meters dik Duinvorming Menselijk ingrijpen: transformaties Energietransities: van hout naar turf naar wind naar kolen naar gas naar elektriciteit naar duurzame energie

19 Energietransitie gevolgen voor de ondergrond Energietransitie: Warmte-koude-opslag (WKO) Zonnepanelen op huizen Kleine windmolens Zonneweides Beeld: Tennet

20 Energietransitie gevolgen voor de ondergrond Energietransitie: Geothermie Voor aanleg van 1 put circa 1,5-3 ha werkruimte nodig

21 Mogelijkheden: het verleden benutten De sporen uit het verleden gebruiken en benutten: Technische inrichting Vormgeving Zingeving Identiteit Inspiratie!

22 Mogelijkheden: het verleden benutten

23 Mogelijkheden: zonnepanelen Inpassen in bestaande landschapselementen: tussen meer dan 100 jaar oude zandwallen in het Zuidhollandse Ouddorp Beeld De Klepperstee

24 Mogelijkheden: zonnepanelen Pandadroom

25 Mogelijkheden: zonnepanelen Disney..

26 Mogelijkheden: zonnepanelen Wieringermeer Bron: Afvalzorg; beeld: HVC

27 Mogelijkheden: zonnepanelen Wieringen was een eiland. Bron: Afvalzorg; beeld: HVC

28 Mogelijkheden: zonnepanelen Ontwerp met golvende zonnepanelen Ontwerp: Michael Jantzen Bron: Afvalzorg; beeld: HVC

29 Aan de slag!