Samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 5

Transcriptie

1 Samenvatting Aardrijksknde hoofdstk 5 Samenvatting door een scholier 1618 woorden 7 jni keer beoordeeld Vak Methode Aardrijksknde De Geo Uittreksel van 2 havo/vwo, hoofdstk, 1 1 Regio in beeld: Oost- en Zidoost-Azië Twee cltrgebieden Deze twee cltrgebieden hebben gemeenschappelijke kenmerken. hoofdvoedsel = rijst, verbowd op sawa s natte rijstakkers. Op de sawa s 2 tot 3 oogsten per jaar mogelijk. Omdat de grond arbeidsintensief wordt gebrikt: op elk stkje grond veel mensen veel ren aan het werk. hard werken ten behoeve van de groep is heel belangrijk. Bevolking: veel mensen In Oost- en Zidoost-Azië woont rim 30% van de wereldbevolking. De bevolkingsdichtheid is hoog; bevolkingsconcentraties liggen in het oosten van China en op Java in Indonesië. De bevolkingsspreiding is ds ongelijk. Bevolkingspolitiek Elk jaar groeit de bevolking er met 15 miljoen mensen. Dankzij famil-planning neemt dit aantal af. Het aantal kinderen per gezin is gedaald van -5 tot 2 kinderen. In China is jaren geleden de eenkind-politiek ingevoerd. Daardoor zijn er naar schatting driehonderd miljoen minder kinderen geboren. In andere landen werd er reclame gemaakt en was er geen verplichting. Basisboek 51 Klimaatsysteem van Köppen Het klimaatsysteem van Köppen onderscheidt vijf klimaatzones: A tropisch regenklimaat B droog klimaat C zeeklimaat (maritiem klimaat) D landklimaat (continentaal klimaat) Pagina 1 van 5

2 E kod klimaat Klimaatzones A, C, D en E worden onderscheiden op grond van de temperatr. A is het warmste klimaat, E het kodste. In het B-klimaat valt heel weining neerslag. Elk klimaat kan weer worden onderverdeeld door een extra letter toe te voegen. BWstaat voor een zeer droog woestijnklimaat en BS voor een iets minder droog steppeklimaat. De toegevoegde (kleine) letters bij de klimaten A, C en D zeggen iets over het al of niet voorkomen van een droge tijd. f (fehlt) = droogte ontbreekt; neerslag in alle jaargetijden. s (sommer) = droge tijd in de zomer w (winter) = droge tijd in de winter Het Middellands Zeeklimaat (of mediterraan klimaat) is een Cs-klimaat; een gematigd maritiem klimaat met een droge zomer. Het savanneklimaat is een Aw-klimaat; een tropisch klimaat met een droge zomer. Aan het E-klimaat worden hoofdletters toegevoegd: F = (eewig) sneew in de poolgebieden H = (eewig) sneew in het hooggebergte T = toendra Basisboek 108 Aantal, dichtheid en spreiding De inrichting van een gebied hangt af van het aantal mensen, de bevolkingdichtheiden de bevolkingsspreiding. De bevolkingsdichtheid bereken je door het aantal inwoners te delen door de oppervlakte. Een opeenhoping van mensen in een bepaald gebied noem je een bevolkingconcentratie. Basisboek 112 Bevolkingsdiagram Een bevolkingsdiagram (of piramide) is een staafdiagram met de leeftijdsopbow van de bevolking. Elke staaf stelt een leeftijdsgroep voor en elke staaf is gesplitst in een mannen- en een vrowendeel. De aantallen worden aangegeven in absolte en relatieve getallen. Basisboek 190 Globaliserin Globalisering (ook wel internationalisering en mondialisering) is het doorgaande proces van internationaal itwisselen van mensen, goederen en informatie. De drijvende kracht achter de globalisering is de economie. Bedrijven zoeken plaatsen met een zo goedkoop mogelijke prodctie. Ook is er meer concrrentie door het afbreken van tariefmren. Op politiek en sociaal terrein worden ideeën tssen cltren itgewisseld en toegepast. Pagina 2 van 5

3 Uittreksel van 2 havo/vwo, hoofdstk, 2 2 China, de fabriek van de wereld Een res ontwaakt Tot 1980 kende China een commnistisch systeem. Kenmerken: 1. Alle bedrijven waren in handen van de staat 2. Bedrijven kregen te horen wat ze moesten maken à planeconomie 3. De westersecltr was verboden. Na 1980 nam China de vrije markteconomie over in bepaalde gebieden: In de SEZ's waren ook bitenlandse bedrijven welkom. Later gold dit ook voor open steden langs de oostksten in het binnenland. China en globalisering Mltinationals met hoofdkantoren in het bitenland, vestigen zich in China vanwege 1. hardwerkende arbeiders 2. weining belasting 3. lage lonen. goedkope grond 5. veel vrijheid om mensen aan te nemen of te ontslaan. Mltinationals doen mee aan de globalisering door te kijken waar ze hn prodcten het best knnen laten maken. Voor arbeidsintensieve prodctie gelden vooral de lage lonen. Het ontwerp komt it het bitenland, de prodctie gaat vervolgens naar het bitenland. Ook is de binnenlandse markt in China sterk gegroeid. Uittreksel van 2 havo/vwo, hoofdstk, 3 3 Globalisering en ongelijkheid Snelle rbanisatie De rbanisatiegraad is gestegen van 19% in 1980 tot % tegenwoordig. Dit is het gevolg van het hoge rbanisatietempo. De Chinese regering stimleert de rbanisatie, maar wil niet dat er krottenwijken gaan ontstaan. Er worden enorme flats gebowd met voldoende voorzieningen. Psh: armoede op het platteland De rbanisatie is het gevolg van de armoede onder de plattelandsbevolking die grotendeels zelfverzorgend is. De infrastrctr is slecht ontwikkeld en er worden weining machines gebrikt. Het gemiddeld lage inkomen op het platteland is wel aan het stijgen omdat 1. de voedselprijzen stijgen 2. de regering de belasting heeft verlaagd 3. vertrokken familieleden stren af en toe geld vanit de stad. Pll: aantrekkingskracht van de stad Pagina 3 van 5

4 Jonge Chinezen trekken massaal naar de stad. Waarom? Er is daar veel werk in fabrieken en in de bow De lonen liggen veel hoger dan op het platteland. In Chinese steden is een middeklasse ontstaan die op Eropees welvaartsnivea leven. Behalve voor de hoge lonen gaan mensen ook voor het moderneleven naar de stad. Er is een groot verschil met het platteland. Basisboek 117 Immigratie en emigratie Migratie bestaat it binnenlandse en bitenlandse migratie. emigratieis het verlaten van een land. imigratieis het binnenkomen van een land. Mensen hebben verschillende redenen om van het ene land naar het andere land te verhizen. Redenen om te vertrekken noem je psh of afstotingsfactoren.. Redenen die een ander gebied aantrekkelijk maken heten pll of aantrekkingsfactoren. Basisboek 18 Het percentage stedelingen Het percentage stedelingen in een land noem je de rbanisatiegraad. De migratie van het platteland naar de stad noem jerraal-rbane migratie. De snelheid waarmee de rbanisatiegraad toeneemt, noem je het rbanisatietempo. Veel steden in ontwikkelingslanden knnen de snelle verstedelijking niet aan. Dat is te zien in het ontstaan van krottenwijken, die worden gemaakt van afvalmaterialen. Deze krottenwijken worden daarom ook wel bidonvilles genoemd. Uittreksel van 2 havo/vwo, hoofdstk, Globalisering en milie Vervilde steden Het grootste milieprobleem is de smog, zeer slecht voor de gezondheid. Oorzaak: Chinese bedrijven willen zo goedkoop mogelijk prodceren en geven weinig geld it aan miliebeschermende maatregelen. kolencentraleszijn erg vervilend maar anderzijds ook heel belangrijk voor de energie voorziening. De Gele Rivier: vervild en opgedroogd De twee grote rivieren in China, de Hang He en de Yangtze, krijgen hn water it het Hoogland van Tibet, de watertoren van China. In het noorden stroomt de Hang He, vanwege de grote hoeveelheid slib die deze vervoert de gele riviergenoemd. Overstromingen komen niet meer voor vanwege het enormewatergebriken de stwdam. Gevolg: een ernstig watertekort. Het aanwezige water is ernstig vervild a.g.v. de lozing van giftig afval door fabrieken. De Yangtze: ontbost en overstroomd In het zidelijke en nattere deel van China stroomt de Yangtze. In de bovenloop wordt ten behoeve van de hotprodctie veel bos gekapt, met als gevolg bodemerosie. Bij zware regenval stroomt het water snelnaar de rivier. In de benedenloop zijn dan overstromingenhet gevolg. Pagina van 5

5 Om overstromingen te voorkomen en de bevaarbaarheidte verbeteren zijn stwdammen gebowd met daarin waterkrachtcentralens die hydro-elecktriciteit opwekken. De bekendste stwdam is de drieklovendam, de grootste ter wereld. Om de dam en het stwmeer mogelijk te maken moesten1,3miljoen mensen verhizen! Basisboek 89 Aantasting, verviling, itptting Er zijn drie vormen van milieproblemen waarbij de mens een rol speelt: mileverviling (of verontreiniging): teveel schadelijke stoffen in het milie. milie-itptting: opraken van natrlijke voorraden. milie-aantasting;grote veranderingen in landschappen en ecosystemen. Basisboek 9 Rivieren Twee soorten rivieren. 1. regenrivieren: helemaal afhankelijk van het regenwater. Voorbeeld: Maas 2. gletsjerrivieren of gemengde rivieren: krijgen smeltwater en water van de neerslag. Voorbeeld: Rijn Stroomgebied; het gebied dat afwatertop een bepaalde rivier en zijn zijrivieren. Waterscheiding: de grens tssen twee stroomgebieden. debiet: de hoeveel water die op een bepaald pnt per seconde passeert. regiem: de schommeling in de waterafvoer. In de zomer wordt er minder water afgevoerd dan in de winter. Rivieren die een deel van het jaar droogvallen heten wadi`s. Basisboek 95 Verval en verhang De bovenloop van een rivier ligt ergens boven in de bergen of hevels. De benedenloop ligt meestal in laagland en eindigt vaak in zee. Het hoogteverschil tssen twee plaatsen langs een rivier noem je verval. Het verhang is het verval itgerekend per kilometer. In de benedenloop stromen rivieren langzamerdan in de bovenloop. Een deltais de vertakking van een rivier in een aantal rivierlopen. Een estarim is een brede riviermond die door eben vloedstromen is itgeschrd. Basisboek 98 Bodemerosie Bodemerosie is het verdwijnen of wegbaaiien van de bovenste vrchtbatebodemlaag. Bodemerosie door water is het grootst in gebieden met veel reliëf. begroeing verlaagt de kans op bodemerosie. Bodemerosie door wind is het grootst in droge gebieden. De wind heeft op kale bodem vrij spel, waardoor enorme stofstormen knnen ontstaan. Basisboek 99 Ontbossing en waterhishoding Bossen zorgen voor de levering van hot, een variatie aan planten en voor een goede waterhishoding. Ontbossing zorgt ervoor dat regendrppels regelrecht op de bodem neerkomen en het water snellernaar beneden stroomt. Het water neemt onderweg los zand mee, waardoor bodemerosie ontstaat. Pagina 5 van 5