DE REDDINGBOOT OPLEIDINGSPLAN STAAT BORG VOOR KWALITEIT OPSTAPPERS PAGINA 24. oktober 2011 VERSLAG 213

Transcriptie

1 ONDERHOUD SOFTWAREPROGRAMMA BESPAART FORS OP KOSTEN PAGINA 06 ALLE HENS AAN DEK OPVALLENDE HULPVERLENINGEN DEZE ZOMER PAGINA 08 UIT HETZELFDE NEST VRIJWILLIGERS TREKKEN FAMILIELEDEN AAN PAGINA 14 OP BEZOEK op URK IN VELE OPZICHTEN EEN BIJZONDER STATION PAGINA 18 slijkgat OPPASSEN bij de hollands-zeeuwse delta PAGINA 22 OPLEIDINGSPLAN STAAT BORG VOOR KWALITEIT OPSTAPPERS PAGINA 24 DE REDDINGBOOT oktober 2011 VERSLAG 213 Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij

2 bedankt De KNRM zet in elke Reddingboot een bijzondere schenker, sponsor of nieuwe donateur in het zonnetje. VAN OORD KIEST VOOR STRUCTURELE ondersteuning Van Oord Dredging and Marine Contractors BV uit Rotterdam deed in het verleden meerdere incidentele bijdragen aan de KNRM. Vanuit Van Oord kwam begin 2011 de wens om de ondersteuning aan de KNRM een vaste, structurele vorm te geven. Hier is een samenwerkingsverband uitgerold met daarin diverse, structurele donaties van Van Oord aan de KNRM. Zo heeft Van Oord voor de komende edities van het Reddersgala een eigen tafel toegezegd. Maar het bedrijf verbindt zich ook structureel aan het reddingstation Hoek van Holland, met een jaarlijkse donatie ten behoeve van de exploitatie van dit voor Rotterdam belangrijke reddingstation. De KNRM is verguld met de ondersteuning van Van Oord en hoopt nog lang op de steun van deze onderneming te mogen rekenen! EEN ONGEVAL MET GROTE GEVOLGEN In 1927 kwam Pieter Krijnen om het leven door een noodlottig ongeval op zee. Zijn dochter Margot Krijnen liet na haar overlijden, 83 jaar later, de KNRM euro na. Margot Krijnen liet de KNRM na. Pieter Krijnen was kapitein van het stoomvrachtschip Vechtstroom, dat op 12 februari 1927 uit Amsterdam richting Hull in Engeland vertrok. De lading bestond uit onder meer carbid en houtskool. Wat er precies gebeurd is, is zelfs de Raad voor de Scheepvaart niet duidelijk geworden, zo blijkt uit een uitvoerig bericht in de Nederlandsche Staatscourant van 3 juni Feit is dat Pieter Krijnen dood in zijn kajuit werd aangetroffen. Hij is naar alle waarschijnlijkheid overleden aan de gevolgen van het inademen van giftige gassen, die uit het ruim hun weg naar zijn kajuit hebben gevonden. Pieter Krijnens dood, twee weken vóórdat haar tante ter wereld kwam, heeft een blijvende invloed gehad op haar tante, zegt mevrouw Krijnens nicht, die ook Margot Krijnen heet. Zij heeft een weinig gelukkig leven gehad en is altijd alleen gebleven. Ik weet zeker dat het legaat aan de KNRM rechtstreeks verband houdt met de dood van haar vader op zee. Margot Krijnen en haar beide zussen staan volledig achter hun tantes gebaar. Ik vind het een heel goede bestemming voor haar geld. De KNRM doet ontzettend goed en belangrijk werk. 2 De Reddingboot verslag 213

3 Roemer Boogaard Directeur KNRM column Stille kracht De nieuwe bijdrage zal worden besteed aan de opleiding van een vrijwilliger bij station Stellendam. JUS DE POMMES GAAT IN ZEE MET KNRM Vruchtensapbedrijf Jus de Pommes uit Ouddorp schaalt de steun aan de KNRM op naar een landelijk niveau. Het familiebedrijf doneerde de laatste drie jaar mooie bijdragen aan de KNRM-reddingstations Ouddorp en Stellendam. De nieuwe bijdrage zal worden besteed aan de opleiding van een nieuwe vrijwilliger bij station Stellendam. Dit sluit prima aan bij het Internationale Jaar van de Vrijwilliger in Maatschappelijk verantwoord ondernemen is een wezenlijk onderdeel van het beleid van Jus de Pommes, dat vanuit die verantwoordelijkheid ook de bijdrage op een hoger niveau wil brengen. Jan, Lenie en Jan Willem van Kempen willen op deze manier laten zien dat ze het bij vlagen risicovolle werk van de vrijwillige redders zeer waarderen. Wanneer u de vruchtensappen van Jus de Pommes koopt en/of consumeert steunt u hiermee de KNRM. De zichtbare activiteiten van de KNRM zijn natuurlijk de reddingen die wij uitvoeren. Maar er is méér dan een schipper en een bemanning. Er is ook een bestuurlijk deel dat verantwoording draagt voor het opereren van een reddingstation: de Plaatselijke Commissies. Elk reddingstation heeft zo n lokaal bestuur. Zij zorgen ervoor dat boten en bemanning 24 uur per dag gereed zijn om uit te varen wanneer daarom gevraagd wordt. De vrijwilligers van deze commissies, die ik wel de onzichtbare laag van onze organisatie noem, zetten zich met veel enthousiasme in om alles op rolletjes te laten verlopen. Afhankelijk van de grootte van het station bestaat de Plaatselijke Commissie uit een voorzitter, secretaris, penningmeester, coördinator opleiden en oefenen, coördinator communicatie en fondsenwerving en een materialenman. De commissie staat veelal onder voorzitterschap van de plaatselijke burgemeester, de overige leden zijn vaak ondernemers. Het voordeel van een burgemeester aan het roer is dat deze makkelijk toegang heeft tot het openbaar bestuur. Daarnaast kan hij zorgen voor lokaal draagvlak en toezicht houden op de veiligheid en operationele gereedheid. De commissieleden doen, net als alle andere vrijwilligers bij de KNRM, hun werk met veel passie. Je móet iets hebben met vrijwilligerswerk, het karakter van de reddingmaatschappij en de zee, want het kost je veel tijd en het kan voorkomen dat je op onregelmatige momenten in actie moet komen. Bijvoorbeeld bij het opvangen van de eigen bemanning wanneer die van een reddingsactie terugkeert. En niet te vergeten het ondersteunen van de mensen die aan land gebracht zijn, onderdak bieden aan drenkelingen en het verlenen van hulp aan gewonden. Of, wanneer er slachtoffers zijn, bij de opvang van de nabestaanden, of familieleden die nog in bange afwachting zijn van de redding. Gewoon zorgen dat de hele keten klopt, van het kopje koffie tot de financiën en van de reddingboot tot de vrijwilliger. De Plaatselijke Commissies leveren dus een essentiële bijdrage aan de continuïteit van ons reddingwerk. Zij redden niet, maar moeten faciliteren zodat we zo makkelijk mogelijk kunnen redden. Dat is een zware verantwoordelijkheid en zonder deze vrijwilligers zouden we onze taken niet kunnen uitvoeren! Voor meer informatie kunt u naar verslag 213 De Reddingboot 3

4 KNRM journaal Koninklijk bezoek Hare Majesteit de Koningin heeft dinsdag 28 juni een werkbezoek gebracht aan de KNRM in IJmuiden. foto s: Kees Brinkman Tijdens het bezoek aan de hoofdvestiging en het reddingstation IJmuiden werd de koningin geïnformeerd over de huidige werkzaamheden en de toekomstige ontwikkelingen van de KNRM. Belangrijke gespreksonderwerpen waren het vrijwilligersbeleid, het risicomanagement en de positionering van de KNRM als private hulpverleningsorganisatie zonder overheidssteun in de hulpverleningsketen. Verschillende medewerkers en vrijwilligers van de KNRM vertelden over het reddingwerk, het onderhoud aan schepen en voertuigen, de kusthulpverleningstaken en het lifeguardproject op de Waddeneilanden. Daarna ging de koningin aan boord van de IJmuider reddingboot om op volle zee deel te nemen aan een reddingsoefening met het reddingstation Wijk aan Zee. Aan boord werd uitleg gegeven over de reddingmiddelen en de communicatie- en navigatietechnieken die de redders gebruiken bij hun werk. De koningin is beschermvrouwe van de KNRM. De band met het Koninklijk Huis gaat terug tot de oprichting van de KNRM in Koning Willem I zette zich destijds in voor een nationaal reddingwezen langs de kust. Redders op zout en zoet : 100 jaar reddingstation Hindeloopen Na jarenlang aandringen van scheepvaartorganisaties was het in 1911 eindelijk zover, de Zuiderzee kreeg haar eerste reddingstation. Na een competitie tussen drie kustplaatsen viel de keuze op Hindeloopen. Daar bleken namelijk voldoende roeiers beschikbaar voor de nieuwe zeil-roeireddingvlet. In 1941 kreeg het reddingstation een motorreddingboot. De ondiepten voor de kust en westelijke winden maken de Friese IJsselmeerkust een gevreesde lagerwal. Met circa negentig acties per jaar is Hindeloopen nu de koploper binnen de KNRM. Over de honderdjarige historie van dit zeer actieve reddingstation is een lijvig boek verschenen van de hand van Hans Beukema. Hij beschrijft daarin op meeslepende wijze de boeiende activiteiten van de redders op de zoute Zuiderzee en het zoete IJsselmeer. Titel: Redders op zout en zoet Auteur: Hans Beukema Uitgever: Maritext vof Formaat: A4 Omvang: 128 pag. Uitvoering: kleur Winkelprijs: 29,50 Te bestellen: maritext@ziggo.nl 4 De Reddingboot verslag 213

5 Spannend schoolpakket Voor een leerzaam onderwerp over reddingwerk op zee is een nieuw schoolpakket beschikbaar. Het pakket bestaat uit het boekje Redders op woest water en een grote poster van een reddingboot. Het 16 pagina s tellende boekje geeft uitleg over vrijwilligers, de organisatie van de KNRM, de reddingboten en het reddingwerk. Bij het boekje hoort een film van 12 minuten, waarin twee kinderen van 11 jaar op bezoek gaan bij de KNRM om kennis te maken met het reddingwerk. De film is te zien op YouTube (zie com/knrm), waar ook andere toelichtende films over de KNRM geplaatst zijn. Het pakket is via de KNRMwebsite aan te vragen voor de hele klas. Scholieren kunnen het ook zelf aanvragen. Zij moeten dan hun school als verzendadres en de naam van hun leerkracht opgeven. Een donatie voor de verzendkosten wordt op prijs gesteld. Aan het pakket is tot 28 februari 2012 een prijsvraag verbonden. Kijk voor de voorwaarden op tips Omzien Hoewel regeren vooruitzien is, en vooruitzien regeren zou kunnen zijn, kan het toch ook nuttig zijn eens achterom te kijken. Roeiers doen dat voortdurend en zijn erbij gebaat om iemand mee te nemen die voor ze vóóruit wil kijken. Achteruitkijkspiegel Er zijn maar weinig boten uitgerust met een achteruitkijkspiegel, dus de routine die we uit de auto kennen, kunnen we aan boord niet overnemen. We zullen op het water, zeker als het wat drukker is, daadwerkelijk geregeld achterom moeten kijken. Reddingboten zijn uitgerust met een camera, die registreert wat er op het achterdek en vlak achter de boot gebeurt. Dat komt goed van pas bij een sleepje, een lastige manoeuvre, of wanneer een drenkeling via het drenkelingenplatform aan boord wordt gehaald. Napraten Sommige van onze geredden komen na afloop van hun redding terug naar het reddingstation, om met de bemanning van gedachten te wisselen over de gebeurtenissen en samen terug te blikken. Dat wordt door alle betrokkenen altijd als heel nuttig ervaren, want daar steek je allemaal wat van op. KNRM Lifeguards bieden extra veiligheid op Waddenstranden KNRM Lifeguards waren dit seizoen actief op de eilanden Vlieland (twee posten), Terschelling (drie posten) en Schiermonnikoog (één post). Met veel enthousiasme namen de goed getrainde lifeguards in juli en augustus de strandbewakingstaak op zich. Naast de dagelijkse trainingen werd er flink geoefend met het nieuwe KNRM-rescuemateriaal. De rescueboards, tubes, de waterscooter en terreinwagen waren veel in bedrijf en leverden een bijdrage aan de veiligheid en kwaliteit van de strandbewaking. Gelukkig zijn er geen ernstige incidenten voorgevallen. Wegens de veelal harde wind en minder zonnige dagen vielen de bezoekersaantallen soms wat tegen. Maar weer of geen weer, onze lifeguards stonden paraat en zorgden deze zomermaanden voor de veiligheid op de duidelijk aangegeven bewaakte strandgebieden. De werkzaamheden van lifeguards worden door de KNRM georganiseerd en door de gemeenten financieel vergoed. foto: Marijke Kodden Vraagtekens Onze redders worden maar heel bescheiden beloond voor wat ze doen, ook al is hun hulp soms onbetaalbaar. De opluchting op de gezichten van de geredden is voor hen al genoeg. Maar het komt ook voor dat ze een drenkeling, een onderkoeld persoon of een gewonde overgeven aan de ambulance en dan nooit meer iets vernemen over het lot van het slachtoffer. Dan blijven er toch vragen over. Voor de verwerking van soms schokkende gebeurtenissen is het voor de redders van het grootste belang om iets over het verdere verloop te weten. Kom, vertel! Daarom zijn we heel blij als er nog eens contact is met de familie, die het verhaal van de andere kant beziet en dat wil vertellen aan de redders. Mocht dat een heel verdrietig verhaal zijn, omdat het slachtoffer niet meer in leven is, dan is er bij de redders veel begrip en medeleven te vinden. Gekend te worden in de omstandigheden, ook al zijn ze misschien droevig, voelt ook als een beloning en levert een belangrijke bijdrage aan het in stand houden van de hoge kwaliteit van het reddingwerk. Immers: de beloning is de reddding zelf. verslag 213 De Reddingboot 5

6 Marad-systeem maakt Hans van der Molen: Meten is weten. Maar weinig mensen zien wel eens een monstergolf. Je gaat omhoog, twee meter, vijf meter, zes de top en dan niks, alleen lucht en metersdiep recht onder je het dal naar de volgende golf. Je boot maakt een enorme klap. Het laat zich raden dat regelmatig onderhoud onontbeerlijk is. Afgezien van monstergolven hebben de boten van de KNRM een zwaarder leven dan normale schepen. Meestal varen ze harder en manoeuvreren ze scherper. Of ze duwen en trekken aan een schip dat hulp nodig heeft. Daarom worden ze zeer grondig en regelmatig onderhouden. De wekelijkse onderhoudslijst van een schip uit de Arie Visser-klasse telt 45 punten en een Valentijn of Atlantic 75 heeft veertig aandachtspunten. Na een duik in een diep golfdal zijn sommige delen van het schip alleen te controleren door deze los te halen. Twee miljoen De KNRM besteedt jaarlijks circa twee miljoen euro aan onderhoud en reparatie. Daarom voert zij nu op alle 42 stations en voor de reservevloot het onderhoudssysteem Marad in, een softwareprogramma van het Urker bedrijf MaraSoft. De historie van de boot komt daardoor op één plek terecht, onze drie regiomonteurs zijn sneller bij kleine storingen en we kunnen trends in gebreken ontdekken, somt inspecteur technische dienst Hans van der Molen enkele voordelen op. MaraSoft-directeur Pieter van Urk doneerde voor KNRM-station Urk al een licentie en vraagt voor de overige stations alleen een klein bedrag. Dat scheelt de KNRM veel geld aan licenties, legt hij uit onderdelen Kosten zijn belangrijk, maar doelmatigheid ook. Van der Molen verwacht dat het systeem nog meer bezuinigingen oplevert wanneer in de nabije toekomst ook bestel- 6 De Reddingboot verslag 213

7 onderhoud efficiënter en goedkoper foto: Thomas Donker foto: Sander Klos Top tien bestellingen KNRM Verf Kwasten Boutjes/moertjes Elektronica Reddingmiddelen Overlevingspakken Kleding Onderdelen motor (filters, smeerolie, etc.) Onderdelen schepen (lenspompen, armaturen navigatieverlichting, etc.) Lampen Pieter van Urk (l.) overhandigt Hans van der Molen, inspecteur technische dienst van de KNRM, symbolisch het Marad-pakket. Dankzij Marad kunnen we op den duur weken van onze werftijd afsnoepen lingen, voorraadbeheer en certificaten via Marad lopen. De KNRM heeft te maken met zo n 2500 scheepsonderdelen. MaraSoft deed eerst de grote boten. Dat groeide naar enkele tientallen stations. Begin dit jaar zijn we overgegaan op Marad 4, inclusief voorraadbeheer en werflijsten. Omdat alle stations ADSL hebben, komen de 63 Marad 4-systemen met onderhoudslijsten en -intervallen op één server, waarop de stations op afstand kunnen inloggen. Van der Molen vervolgt: Regiomonteurs Peter Bulder (Noord), Ferdie Veenings (Midden) en Cornelis de Blok (Zuid) loggen op het station of op hun laptop in en doen vervolgens het onderhoud dat het station zelf niet kan. Naast preventief onderhoud willen we met Marad meer nadruk leggen op meten en vastleggen van metingen. Dat schept de voorwaarden voor condition based maintenance (alleen onderhouden wat echt nodig is). Kennen we de toestand van een onderdeel, dan kunnen we makkelijker beoordelen of onderhoud nodig is, of dat het langer mee kan. Minder werftijd Marad maakt een einde aan de kruisjeslijsten voor het onderhoud, die niet altijd goed voldeden, stelt Van der Molen. De historie van de boten was versnipperd over leverancier, station, hoofdkantoor en onderhoudsmonteurs. Voortaan legt het systeem de werklijst voor de werf vast en zo wordt hij uitgevoerd. Dus geen klusjes meer op de valreep. En een regiomonteur kan goedkoper een morsekabel vervangen dan de werf. Ik denk dat we op den duur weken van onze werftijd kunnen afsnoepen. Eerstelijnsonderhoud als olie peilen, filters wisselen, controle en schoonmaak blijven de taak van de bemanning. Het tweedelijnsonderhoud ( als er iets open moet ) is voor de eigen monteurs of anderen. Met het nieuwe systeem kunnen we de stations volgen en beter ondersteunen. Dus soms vragen of een bestelling nou echt nodig is, maar ook zoeken naar onderliggende oorzaken voor vaak optredende problemen. verslag 213 De Reddingboot 7

8 logboek juni juli aug DE MEEST ACTUELE REDDINGRAPPORTEN VINDT U op Foto: Rob Stokman ZWEMMER VERDRONKEN KATWIJK, NOORDWIJK, SCHEVENINGEN 3 juli 2011_WIND NNW3/4_INZET 5 REDDINGBOTEN EN 4 TRUCKS VAN KNRM, 2 HELIKOPTERS ZWEMMER VERDRONKEN KATWIJK, NOORDWIJK, SCHE- VENINGEN_3 juli 2011 WIND NNW3/4_INZET 5 RED- DINGBOTEN EN 4 TRUCKS VAN KNRM, 2 HELIKOPTERS Een 16-jarige jongen die niet kan zwemmen, verdwijnt voor de ogen van zijn ouders onder water. De Kustwachtcentrale piept station Noordwijk aan Zee op om uur voor de zwemmer, die bij de Duindamseslag (ca. 4 km ten noorden van Noordwijk) in zee is gegaan. Aan de daaropvolgende zoekactie nemen vijf schepen en vier trucks van de KNRM deel, reddingsbrigade Noordwijk en een helikopter. Een traumahelikopter staat stand-by op het strand. De jongen wordt door de heli opgemerkt en op 25 meter uit de wal door de KNRM uit zee gehaald en op het strand gereanimeerd. Helaas mag dit niet meer baten. De ouders worden door de politie opgevangen. WAAR BEN IK EIGENLIJK? TERSCHELLING, VLIELAND EN HARLINGEN_4 juni 2011_WIND NO4_INZET DIVERSE REDDING- BOTEN Uit het rapport van de schipper van Terschelling: Zoeken naar motorjacht met twee personen dat al tweeënhalf uur onderweg is van Terschelling naar Harlingen. De doorgegeven positie van het jacht aan het Kustwachtcentrum is echter bij Alkmaar, maar de opvarenden zien naar eigen zeggen de lichten van Harlingen... Hier móet sprake zijn van een navigatiefout. De reddingboten Arie Visser en berger Hurricane zoeken bij Inschot, Blauwe Slenk en Vlieree. Een vliegtuig van de Kustwacht biedt assistentie. Gelukkig krijgt de bemanning van het boothuis van Harlingen telefonisch contact met het jacht en na twee uur praten lukt het om een geografische positie te verkrijgen. Deze is aan de Noordzeekant van de Vliehors! Het vliegtuig koerst ernaartoe en bevestigt dat het jacht daar hoog en droog aan de grond zit. De gealarmeerde wippertruck van Vlieland gaat eropaf en brengt de opvarenden in veiligheid. Het jacht is later geborgen. onbedoelde melding 17 juni 2011_WIND Z4/5_IN- 8 De Reddingboot verslag 213

9 ZET ALLE REDDINGSTATIONS LANGS IJSSELMEER EN WAD- DENZEE Een unieke situatie: alle KNRMreddingstations langs het IJsselmeer en de zuidelijke Waddenzee worden gealarmeerd. Aanleiding: het Kustwachtcentrum ontvangt een DSC (Digital Selective Calling) noodbericht van een zeiljacht, waarvan de exacte positie niet bekend is. Op basis van de antennelocaties die het bericht opvangen, kan het jacht zich bevinden op het IJsselmeer of de Waddenzee. Pogingen om contact met het jacht te krijgen via de marifoon en gsm mislukken, waarop een grote zoekactie op gang komt. 21 KNRM-reddingboten, aangevuld met andere hulpverleningsdiensten, komen in actie. Ook het Kustwachtvliegtuig, een helikopter van defensie en de offshore SAR-helikopter zijn bij de zoekactie betrokken. Na verloop van tijd kan het telefoonnummer van de eigenaar worden achterhaald en blijkt het jacht veilig in de haven van Oudeschild te liggen. Problemen met de marifoon blijken de oorzaak van de onterechte melding. De eigenaar heeft na reparatiepogingen de marifoon uitgeschakeld, waardoor hij onwetend is over zijn onbedoelde noodmelding en de gevolgen daarvan. Radio Medische Dienst De Radio Medische Dienst (RMD) is een onderdeel van de KNRM. Artsen van de RMD adviseren zeelui over de hele wereld bij ziekte of ongeval. Een greep uit hun belangrijkste verslagen van oktober: Op een vissersschip heeft een opvarende een kist met vis op zijn voet gekregen. De stalen neus van zijn veiligheidsschoen is ingedeukt en daardoor is een teen gekneusd en mogelijk gebroken. De reddingboot van Breskens haalt de gewonde visserman van boord. Patiënt was al eerder gezien door een arts in een ander land in verband met wondroos. De voorgeschreven medicatie slaat niet aan. De aandoening neemt alleen maar toe en het advies is om in de eerstvolgende haven weer een dokter te bezoeken. Tegen de verwachting in kan het schip niet naar binnen lopen en haalt de reddingboot van IJmuiden de patiënt van boord. Voor de kust van Algiers heeft de kok aan boord zich gesneden aan een vuil glas, en een diepe snijwond opgelopen tussen zijn vingers. De hand begint te zwellen. Naast hygiënische adviezen adviseert de RMD-arts medicatie, omdat het schip nog een tijdje op zee zou blijven. Voor de kust van Italië heeft een jonge vrouw sterke duizeligheidsklachten. Van de medicijnen die aan boord werden verstrekt wordt ze nogal duf, dus de RMD-arts geeft advies in hoe ze de medicatie het beste kan slikken. Een paar dagen later gaat het al zo veel beter dat ze de medicatie kan afbouwen. Een visserman voor de kust van Afrika was door een pijlstaartrog in zijn buik gestoken. Met medicijnen en het uitspoelen met water bleek het een dag later al een stuk beter te gaan. In Mauretanië krijgt een opvarende bij het lossen een pallet tegen zijn hoofd met als gevolg een bult en een schaafwond. De schipper belt voor advies met de RMD-arts. Hij had voor de zekerheid al de nekkraag omgedaan. Na onderzoek blijkt dat laatste niet nodig, en wordt er een coldpack of een zak bevroren Franse frietjes geadviseerd! Zuidelijk van de Azoren vaart een man met een doorkomende verstandskies waardoor hij zijn mond niet meer goed kan openen. Hij kan alleen maar vloeibaar voedsel eten. De RMD-arts overlegt nog met een kaakchirurg, maar de conclusie is dat de man hoe dan ook naar de tandarts of kaakchirurg moet zodra hij in een haven komt. DOOR HET OOG VAN DE NAALD BRESKENS_29 juni 2011 WIND NW2 _INZET REDDING- BOOT DE ZEEMANSHOOP Om uur komt van de Kustwachtcentrale een bericht binnen dat er een sportvisbootje omver is gevaren door een beroepsvisser. De twee bemanningsleden zijn te water geraakt en hun boot is vrijwel lees verder op pagina 11 WAAR BEN IK EIGENLIJK? TERSCHELLING, VLIELAND EN HARLINGEN_4 juni 2011_WIND NO4 INZET DIVERSE REDDINGBOTEN verslag 213 De Reddingboot 9 foto: Dirk Bruin Vlieland

10 opstapper rein snoek: Voor dit soort acties ben ik bij de knrm gegaan. achteraf foto: Marijke Kodden URK_28 JUNI 2011_WIND VARIABEL 1 INZET REDDINGBOTEN WILLEMTJE EN KAPITEINS HAZEWINKEL De KNRM vaart altijd, ongeacht de melding. Toch zijn niet alle meldingen gelijk. Rein Snoek, opstapper bij het reddingstation Urk, kan erover meepraten. Soms loop je nóg een tandje harder dan anders. Het was dinsdagmiddag tegen drieën Rein was gewoon aan het werk toen de pieper een scheepvaartbrand meldde. Zo hard ik kon, fietste ik naar een autogarage op enkele honderden meters van mijn werk. Toen ik aankwam, kwam ook opstapper Wolter aanfietsen. Samen sprongen we bij Willem, de garagehouder, in de auto en zijn we naar het boothuis gereden. Daar aangekomen scheidden als vanzelf onze wegen: Willem de plaatsvervangend schipper sprong met Wolter aan boord van de grote reddingboot Kapiteins Hazewinkel, om daar alvast alles op te starten. Ik trok direct mijn pak aan en bemande de kleinere reddingboot Willemtje, die bij dit soort gevallen altijd vooruit wordt gestuurd voor de eerste hulp. Terwijl Rein een kort moment op collega s wachtte, informeerde hij bij Wolter of er al meer gegevens bekend waren. Scheepje zit bij de Ketelbrug, tien man aan boord!, riep zijn maat hem toe. Met Dirk aan het roer, Sjoerd aan de communicatie en Rein als navigator voer de Willemtje volle kracht de haven uit, terwijl de Kapiteins Hazewinkel achterbleef om op de tevens gewaarschuwde brandweer te wachten. Direct buiten de haven kregen we het scheepje in het vizier. Er was een enorme rookontwikkeling te zien. Tijd voor nader overleg tussen de drie redders was er niet. Ook niet toen bij aankomst bleek dat zich aan boord van het veertien meter lange jacht een groep verstandelijk gehandicapte mensen bevond Ik zie ze nog zitten: met z n allen op een kluitje op de voorpiek, terwijl het achterschip dichtzat van de rook. Dirk manoeuvreerde de Willemtje langszij het jacht om Rein af te zetten. De drie begeleiders waren zichtbaar opgelucht dat we er waren. Van de gasten had ik de indruk dat ze lang niet allemaal konden inschatten hoe ernstig de situatie was. Communiceren met deze mensen bleek onmogelijk, maar daar was toch geen tijd voor. Sjoerd en Dirk waren ook overgesprongen (de Willemtje lag langszij vastgeknoopt, red.) en we begonnen direct met het evacueren van de groep. Zonder overleg; het was gewoon pakken wat we pakken konden! Binnen enkele minuten was de hele groep van boord. Op dat moment kwam ook Post Watersport (berger) aan met een brandbluspomp, snel daarna gevolgd door de Kapiteins Hazewinkel. De Willemtje voer met de geredden terug naar Urk, alwaar de groep in het bemanningsverblijf werd opgevangen. Toen de Kapiteins Hazewinkel even later de haven binnenvoer met opzij de zwaar gehavende kruiser, stond de groep op de kant te applaudisseren. Blijkbaar had de hele situatie toch indruk op hen gemaakt en wilden ze ons op deze manier bedanken. De mannen zelf kijken ook met veel voldoening op de actie terug. Bij dit soort acties slaan we elkaar steevast op de schouder, als een simpel gebaar van we hebben het weer geflikt. Want laten we eerlijk zijn: al die bootjes die wij per jaar op sleep nemen, zijn prima. Maar voor dit soort acties ben ik bij de KNRM gegaan! 10 De Reddingboot verslag 213

11 vervolg logboek direct gezonken. De beroepsvisser heeft de mensen uit het water gehaald en aan boord van zijn schip genomen. Het verzoek is om het ambulancepersoneel van de wal op te halen en naar de kotter te brengen. Ter plaatse worden de drenkelingen aan boord van de Zeemanshoop genomen en naar een gereedstaande ambulance in Vlissingen gebracht. Na nog een extra controle in de ambulance konden de hevig geschrokken mannen naar huis. DUIKER VERMIST HANSWEERT EN NEELTJE JANS_7 JULI 2011_WIND Z3 INZET DIVERSE REDDINGBOTEN Om uur komt een melding binnen dat een duiker al 45 minuten vermist is op de Oosterschelde ter hoogte van boei O17. Het gaat om een 55-jarige man, die met twee anderen is gaan duiken naar een diepte van 42 meter. Op de terugweg zijn de twee duikers de man in de buurt van kreeftenfuiken kwijtgeraakt. Om zo snel mogelijk ter plaatse te kunnen zijn vraagt KNRM-station Hansweert een spoedschutting aan bij de sluizen van Hansweert. Inmiddels is er opgeschaald naar groot waterongeval, wat betekent dat duikteams van de brandweer, een helikopter uit Kokszijde en een traumahelikopter zijn opgeroepen en de politie gealarmeerd is. Vanuit station Neeltje Jans zijn de reddingboten Harder en de Koopmansdank onderweg. De reddingboot Jan van Engelenburg van Hansweert neemt een duikploeg van de brandweer aan boord. De Koopmansdank en de Harder zeiljacht in problemen Vlieland_14 juli 2011_wind NW8 Inzet diverse reddingboten en khv-truck maken zoekslagen stroomafwaarts om te kijken of ze daar iets kunnen vinden. Als de brandweerduikers net in het water liggen, komt de melding binnen dat de bemanning van de Harder de vermiste duiker heeft gevonden. Deze wordt snel aan boord genomen van de Koopmansdank en gereanimeerd. In de haven van Wemeldinge moet de arts van de traumahelikopter helaas de dood van de duiker constateren. NOODVUURWERK, ALLEEN ALS HET ECHT MOET DORDRECHT_9 JULI 2011 WIND ZW2_INZET KBW1910 Van diverse zijden bereikt om uur het Kustwachtcentrum Den Helder de mededeling dat een rode lichtkogel is waargenomen boven het Hollands Diep. Onmiddellijk alarmeert deze de reddingboot van KNRM-station Dordrecht, de particuliere reddingboot van Bergingsbedrijf BST, alsmede een politiehelikopter. Ook een vaartuig van Rijkswaterstaat en een politie-vaartuig bieden assistentie aan. Tijdens de zoekactie wordt nogmaals een rood licht waargenomen. Dit leidt de reddingseenheden naar de jachthaven van Numansdorp. Daar blijkt een feestje aan de gang te zijn waarbij men noodvuurwerk heeft afgestoken, waardoor vier vaartuigen en een helikopter vergeefs een zoekactie hebben gehouden. Het Kustwachtcentrum heeft aangifte gedaan bij de politie vanwege het misbruik van noodsignalen. MEDEVAC VEERE_11 juli 2011 WIND N2_INZET REDDINGBOOT ORANJE Aan een van de steigers van de Bastiaan de Langeplaat wordt een man onwel. Twee passanten slaan alarm en reanimeren de man. Het Kustwachtcentrum alarmeert voor een medische evacuatie (Medevac). Reddingboot Oranje vertrekt met een defibrillator aan boord en neemt bij de Kanohaven ambulancepersoneel en een arts aan boord. Ook een traumahelikopter is onderweg. Ter plaatse reanimeren bemanningsleden van de Oranje bij toerbeurt het slachtoffer. Tijdens de reanimatie landt de traumaheli, waarna de bemanning hiervan assistentie verleent. Helaas mag de hulpverlening niet meer baten. In overleg met het ambulancepersoneel is het stoffelijk overschot vervoerd naar de Kanohaven. zeiljacht in problemen Vlieland_ 14 juli 2011 wind NW8_Inzet diverse reddingboten en khv-truck Station Vlieland wordt opgepiept voor een zeiljacht in de problemen aan de noordkant van het eiland. Ter plaatse blijkt dat de bemanning vanaf de zeekant niks meer kan doen: het jacht lag al op het strand. De KHV truck was inmiddels ook al ter plaatse. De Huibert Dijkstra is retour station gegaan en de bemanning heeft zich bij de KHV truck gemeld. Een plaatselijke berger heeft het zeiljacht vrijdagmiddag geborgen met een kraan, op een bootkar gezet en aansluitend weer in de jachthaven te water gelaten. Uit het logboek van de schipper: We hebben van de eigenaar begrepen dat hij via Harlingen en Delfzijl richting Hamburg gaat. Dit lijkt ons een beter plan dan buitenom zonder marifoon en enige hulpmiddelen. Wij hopen maar dat de man veilig aankomt op zijn bestemming. foto: Dirk Bruin Vlieland verslag 213 De Reddingboot 11

12 VISSERS GERED SCHEVENINGEN, KATWIJK, EN TER HEIJDE 25 augustus 2011_ WIND ZW3_INZET diverse REDDINGBOTEN, vliegtuig en helikopter VISSERS GERED SCHEVENINGEN, KATWIJK, EN TER HEIJDE_25 augustus 2011_ WIND ZW3_INZET diverse REDDINGBOTEN, vliegtuig en helikopter Twee mannen zijn voor de kust van Scheveningen aan het vissen. Doordat hun anker bij het inhalen blijft haken - aan vermoedelijk een in het kort foto: Arie van Dijk scheepswrak - kapseist hun visboot De ene visser ziet kans op het bootje te klimmen, de andere klampt zich vast aan een overboord geslagen koelbox en drijft snel af door de sterke stroom. De man met de koelbox wordt opgemerkt door de voor anker liggende tanker Sten Skagen en aan boord genomen. Om kwart over één slaat de Kustwacht alarm met de melding Man Over Boord. Het alarm is in eerste instantie bestemd voor KNRM Scheveningen, maar later worden ook de KNRM stations van Ter Heijde en Katwijk gealarmeerd. Vanuit Scheveningen vaart direct de reddingboot Kitty Roosmale Nepveu uit richting de door de Kustwacht opgegeven positie. Naast de red- dingboten nemen diverse schepen van de Kustwacht, het Kustwachtvliegtuig en een helikopter aan deel aan de reddingactie. Rond twee uur meldt de wachtsman van de Sten Skagen dat hij iets heeft waargenomen. Het vliegtuig en Zeearend van de Kustwacht zetten koers naar de positie en signaleren de andere visser zittend op de omgeslagen boot. De Zeearend neemt de man aan boord. Inmiddels heeft de Kitty Roosmale Nepveu de drenkeling vanaf de Sten Skagen aan boord genomen en afgezet op de Zeearend. Vanuit de helikopter wordt een arts neergelaten om de beide vissers te onderzoeken. Op aanraden van de helikopterarts worden de mannen door de Zeearend overgebracht naar Scheveningen. Daar staat een ambulance klaar om ze naar het ziekenhuis te brengen. Beide vissers maakten het naar omstandigheden goed. KANO IN PROBLEMEN Op 26 juni wordt KNRM-station Vlieland opgepiept om een onwel geworden kanovaarder nabij de VL 8 te redden. De Huibert Dijkstra vaart uit met ambulancepersoneel. Ter plaatse neemt de bemanning de kanovaarder aan boord. Na onderzoek - en in overleg met de ambulancebroeder - wordt de patiënt naar Terschelling gebracht en overgedragen aan de onderweg opgeroepen ambulance. SNOEKEN Op 20 juni rukt een boot van station Elburg uit om een 13-jarige jongen te verlossen van een vishaak. Tijdens het vissen raakt hij bij het binnenhalen van een snoek van ongeveer 80 centimeter met één hand vast in de driehaak. Nadat hij zichzelf probeert te bevrijden met de andere hand, raakt hij ook met deze hand vast aan de driehaak. Passanten slaan alarm op kanaal 16. Wanneer de redders ter plaatse zijn, verlossen ze eerst de snoek uit zijn lijden en snijden daarna de driehaak uit de roofvis. De patiënt is overgebracht naar het ziekenhuis, waar hij van de haak is bevrijd. GEWONDE SURFER Op de terugweg van een actie wordt de bemanning van het Kusthulpverleningsvoertuig van station Ouddorp aangehouden door enkele mensen: een gewonde windsurfer heeft hulp nodig. Hij blijkt een hevig bloedenfe hoofdwond te hebben. De bemanning verleent eerste hulp en roept de Ouddorpse Reddingsbrigade op om te helpen met het stabiliseren van het slachtoffer. De bemanning van de KNRM-reddingboot Baron van Lynden van station Ouddorp zet een bemanningslid af op het strand zodat deze ook hulp kan bieden. De ambulance neemt het slachtoffer mee naar het ziekenhuis. Een mooi voorbeeld van samenwerking tussen diverse hulpverleners. KEN JE SCHIP Enkhuizen krijgt via de marifoon een melding binnen van een zeiljacht met motorpech. Het jacht gaat met een gangetje van 7-8 knopen recht op lagerwal af, de dijk Enkhuizen-Lelystad. De bemanning van de Watersport probeert duidelijk te maken dat de zeilers hoger moeten koersen. Vervolgens maakt het jacht capriolen die niet getuigen van enige zeilervaring en navigatiekennis. De bemanning van De Watersport besluit twee leden aan boord te zetten die (door slechts de fokkeschoot aan te trekken!) eenvoudig naar Enkhuizen zeilen en de boot daar veilig afmeren. 12 De Reddingboot verslag 213

13 Wilhelmine van den Brink: Wat een bijzondere mensen zijn dit. achteraf foto: Thomas Donker hindeloopen_9 augustus 2011 wind nw6_inzet reddingboot alida Als Wilhelmine van den Brink uit Rotterdam haar verhaal vertelt over de redding van haar gezin op 9 augustus, komt er een ietwat technisch relaas, waaruit blijkt dat zij de zaak, ondanks een vol gelopen zeiljacht, onder controle had. Totdat ze zichtbaar breekt. Ik denk dat ik nog steeds ontken dat wij gered zijn uit een voor ons uitzichtloze situatie. En al snel daarna wisselt ze weer van onderwerp. Wat de grootste indruk op mij gemaakt heeft, is de volledige onbaatzuchtigheid van de reddingbootbemanning Als Wilhelmine, Jos Verveen en hun twee kinderen (8 en 7 jaar) met hun 5,5 meter lange zeiljacht in de smalle vaargeul voor Workum varen, meldt hun dochter zich. Zij riep dat er water in de kajuit stond. Maar omdat het hard waaide en er veel buiswater over kwam, besteedden wij daar weinig aandacht aan. Totdat zij niet veel later riep dat het water echt naar binnen stroomde. Vanachter het roer keek ik naar binnen en zag direct dat het goed mis was: het water klotste van de ene naar de andere kant. Een ronddrijvend voorwerp had een gat in de romp geslagen. In no-time stond er 40 centimeter water in de kajuit. Ik concentreerde mij op het varen, al was ons schip amper op koers te houden. Jos begon water te scheppen en richtte zich intussen op de kinderen; vooral onze dochter was in paniek. Wij vertelden dat er inderdaad iets loos was en dat er hulp zou komen. Die informatie deed haar zichtbaar goed, al hebben onze kinderen tot het moment van redding haast geen woord gezegd. Ze zaten tegen elkaar aan gekropen in de kuip, wachtend op wat komen ging. Jos belde tot twee keer toe 112, maar kreeg geen antwoord. Dus bleef hij de melding herhalen, in de hoop dat de ander hem wel verstond. Die onzekerheid was slopend. We hadden een noodmelding uitgezonden, maar hadden geen idee of er ook daadwerkelijk iemand zou komen. Uiteindelijk duurde het wachten een kwartier. In mijn ooghoeken zag ik de reddingboot aan komen stuiven en riep mijn gezin toe dat het goed zou komen. Een paar minuten later kwam de Alida langszij en haalden voor mij wildvreemde kerels mijn kinderen van boord Wilhelmine stopt met praten. De opluchting over de redding van haar kinderen, emotioneert zichtbaar. Niet veel later staan ook Jos en ik op de reddingboot. Van ons bootje blijft uiteindelijk weinig over. In het bemanningsverblijf wordt het gezin opgevangen door de bemanning. Op dat moment heb ik alles gewoon laten gebeuren. Maar achteraf realiseer ik mij pas hoe de bemanning zich over ons ontfermd heeft. Van één opstapper kwam een dochter langs. Dat bleek een uitkomst voor onze dochter. Een ander nam onze kleding mee naar huis om het in de droger te stoppen. En nadat zij ons een tijdje hadden geobserveerd, werden we uitgenodigd bij één van de opstappers thuis. De soep was klaar Uren na de actie werd het gezin door een opstapper naar Stavoren gereden, om daar het wrak van hun schip te bekijken. Nadat een ander deel van de bemanning naar ons scheepje was teruggegaan om zoveel mogelijk persoonlijke spullen in veiligheid te brengen. Daarbij kregen die jongens trouwens de schrik van hun leven: uit de kajuit klonk mama mama. Het bleek de pop van mijn dochter te zijn Wilhelmine is de redders van Hindeloopen dankbaar. Ik denk niet dat ik iets terug kan doen, anders dan dat we natuurlijk donateur zijn geworden en dat ik hen wil laten merken hoe dankbaar wij zijn. Wat een bijzondere organisatie is de KNRM en wat een bijzondere mensen zijn dit. verslag 213 De Reddingboot 13

14 Familiebedrijf KNRM Wie een blik werpt op de lijsten met vrijwilligers zal het meteen opvallen: er staan behoorlijk wat dezelfde achternamen op. Het lijkt wel of motivatie binnen families besmettelijk is. Vaders steken zonen aan, broers nemen hun broers mee, mannen halen hun vrouwen aan boord. Drie familiekoppels vertellen hoe dat zo gekomen is. Annemiek (derde van rechts) en Patrick (rechts) met hun familie. Op de rotsen de kinderen van Patricks broer. foto s: Thomas Donker Man en vrouw Op hun trouwfoto s staan ze in de reddingboot van Ouddorp, op het strand en andere KNRMlocaties. Niet zo raar, want zowel Annemiek Wissekerke als Patrick Flohil zijn opstapper. En dat hebben ze bepaald niet van een vreemde. Annemieks oom zit in de Plaatselijke Commissie, Patricks broer en neef zijn ook opstapper, zijn oom was het jarenlang en zijn vader is 24 jaar schipper geweest. Een groter voorbeeld dan je vader kun je niet hebben, zegt Patrick (36), die in 2005, na zijn loopbaan bij de marine, in zijn vaders voetsporen trad. Zijn vrouw, toen nog zijn vriendin, volgde drie jaar later. Annemiek (31), die een kapsalon heeft: Ik ging altijd al mee als Patricks pieper afging. Op een gegeven moment begon ik mee te helpen met lanceren en schoonmaken. Na een tijdje vroeg de schipper of opstapper ook niet wat voor mij zou zijn. De open boten van Ouddorp zijn echte mannenboten, zegt Patrick, een opmerking waardoor Annemiek in de lach schiet. Wij krijgen bakken met water over ons heen. Een paar keer is het stel samen op een actie geweest. Annemiek: Dat gaat goed hoor. Je leert van elkaar. Patrick: Wij zijn man en vrouw, maar aan boord zijn we bemanningsleden als ieder ander. Als kind trok het avontuurlijke van het reddingwerk Patrick het meeste aan. Dat doet het nog steeds, maar mensen helpen die in de problemen zijn is minstens zo belangrijk voor hem. Ook voor Annemiek maakt de mix van avontuur en mensen helpen het reddingwerk aantrekkelijk: Het geeft een kick als die pieper gaat. En elke actie is weer anders. Bij windkracht 8 is het echt verschrikkelijk spannend. En mensen in nood zijn altijd blij dat je komt. Dat maakt het heel dankbaar werk. 14 De Reddingboot verslag 213

15 Tjerk (links) en Jelle hebben bij de KNRM ieder hun eigen taak. Vader en zoon Broer en broer Cor Beugelsdijk en zijn zoon Peter werken niet alleen iedere dag samen in het constructiebedrijf van Cor in Noordwijkerhout, ze zijn allebei ook nog eens chauffeur op de Seatrack, waarmee ze de reddingboot van Noordwijk de zee in lanceren. Ze kunnen goed met elkaar opschieten, dus al die uren in elkaars gezelschap is verder geen punt. Er is maar een nadeel, zegt Cor: Als er een alarm is, laten we allebei onze spullen uit onze handen vallen en staat mijn vrouw er hier alleen voor. Af en toe, als er te weinig opstappers zijn, gaan Cor (48) en Peter (22) mee met een actie op zee. Een van die acties, samen met zijn vader, zal Peter altijd bijblijven. Een meisje was afgedreven op haar luchtbed. Dat had geen vijf minuten langer moeten duren. Vader en zoon Beugelsdijk zijn niet van die zeebonken, zoals Peter het uitdrukt. Met hun technische achtergrond zijn ze vooral geïnteresseerd in het onderhoud van het materieel. Daar heb ik gevoel voor, zegt Cor. Ik hoor elk piepje en kraakje dat er niet hoort te zijn. Zijn ervaring in Noordwijk komt hem mooi van pas, want ook met zijn bedrijf komt hij steeds vaker in touw voor de KNRM, bij het onderhoud van de Seatracks en bootwagens van andere stations. En daarmee zijn Cor en Peter dé onderhoudsspecialisten van het rollend KNRM-materieel. Machtige verhalen, vond de jonge Tjerk de Jong het. Als redders aan de wal ontvingen zijn ouders De Reddingboot en de verhalen over het reddingwerk die hij daarin las boeiden hem zeer. Later maakte Tjerk (52) kennis met de schipper van de reddingboot in Harlingen. Die kon nog wel een mannetje gebruiken. Ik mocht een keer mee, s avonds in het donker, in de Abt, de kleine rubberboot. Ik ben nooit meer weggegaan. Tjerk is opstapper sinds Al snelde rolde zijn broer Jelle (49) ook in het reddingwerk. Als Tjerk in de zomer met vakantie ging, nam ik zijn pieper over, als reserveopstapper, vertelt Jelle, die in 1994 volwaardig opstapper werd. Jelle, die tegenwoordig docent geweldbeheersing bij de politie is, zat destijds in de uitvoerende dienst van de politie. Een belangrijk deel van het politiewerk is hulpverlening. Daardoor sprak de hulpverlening op het water me aan. Je wilt toch mensen helpen in moeilijke situaties. Daarnaast is het natuurlijk ook een beetje avontuurlijk dat trekt me ook aan. De gebroeders De Jong werken bij de KNRM niet zo veel samen. Tjerk is de technische man, die veel onderhoud verricht aan het botenhuis; Jelle is goed in organiseren en verzorgt onder meer de catering. Maar ook als ze samen een actie hebben speelt de familieband niet echt, zegt Tjerk. We zijn gewoon twee bemanningsleden. Tegelijkertijd is de KNRM een soort surrogaatfamilie, zeker in de zomer; met soms wel vijf acties per week zie je de groep zó vaak. Dat schept een band. Peter (links) en Cor werken erg veel samen. verslag 213 De Reddingboot 15

16

17 Koopmansdank Station neeltje Jans Lengte Breedte DIEPGANG Vermogen SNELHEID 18,8 meter 6,1 meter 1,05 meter pk 32 KNOPEN OPNAMECAPACITEIT GEREDDEN 120 INDIENSTSTELLING 2001 kalender De Koopmansdank behoort tot de Arie Visser-klasse. Boten in deze klasse zijn de grootste boten uit de vloot van de KNRM. In 2001 werd de Koopmansdank gedoopt, nadat deze kon worden gebouwd dankzij een schenking van de heer M. Pon. Deze prachtige actiefoto en nog veel meer spectaculaire beelden zijn te zien op de KNRM-kalender foto s: Jan de Koning verslag 213 De Reddingboot 17

18 Op bezoek op Urk Eigenzinnige eilanders Schiermonnikoog Eemshaven De Koog Paal 8 De Cocksdorp 3 6 Oudeschild Den Helder Callantsoog Petten Egmond aan Zee Wijk aan Zee IJmuiden Zandvoort Vlieland Noordwijk aan Zee Katwijk aan Zee Terschelling 1 Den Oever 5 Enkhuizen 3 7 Ballum 1 Harlingen 3 6 Nes 6 9 Hindeloopen 3 6 Lemmer 3 7 Lauwersoog 3 6 Marken Elburg Huizen 2 6 URK Zelfs het vuurtorenlicht op Urk draait linksom, terwijl dat in de rest van Nederland bij alle vuurtorens rechtsom is. Urk was tot 1939 een eiland en linksom was toen een betere route naar de haven. Het vuurtorenlicht wenkte je als het ware naar binnen, verklaart opstapper Albert Dirk Post deze eigenaardigheid Scheveningen 3 9 Ter Heijde 1 Hoek van Holland Stellendam 1 6 Ouddorp Dordrecht Neeltje Jans 1 5 Westkapelle 4 Veere Hansweert Breskens 1 8 Cadzand Type Arie Visser 2 6 Type Johannes Frederik 3 7 Type Valentijn 8 4 Type Nikolaas 9 Type Harder Type Atlantic Type Avon Type Float 500 Type Unimog Type Ginaf Een bezoek aan reddingstation Urk is in meerdere opzichten bijzonder. Met slechts veertien man bemannen de eigenzinnige Urkers twee boten met opmerkelijke namen: de Kapiteins Hazewinkel en de Willemtje. De eerste is een grote gesloten boot van de Johannes Frederik-klasse, geschonken door de Groningse familie Hazewinkel. Deze familie kende verschillende kapiteins, vandaar de meervoudsvorm. En Willemtje was de naam van de vrouw van Ome Jan. Naar haar werd de RIB genoemd. 18 De Reddingboot verslag 213

19 urker oefenavond: treintje, lichtkring en bommetje, maar verder heel serieus. foto s: Marijke Kodden bijzonder Station Urk bestaat pas sinds De nu 95-jarige Appie Snel toog destijds naar het hoofdkantoor van de toenmalige KNZHRM om de directie te overtuigen dat station Nijkerk moest worden verplaatst. Nijkerk kwam achter de dijken van de nieuwe polders te liggen. Dus verplaatsing naar Urk was logisch, vertelt schipper Dirk Korf, al 22,5 jaar bij de KNRM. Inderdaad, mijn halve leven. Ik werd opstapper nadat ik tijdens een oefening een keer door Sip Wiebenga (voormalige directeur KNRM, red.) uit het water ben gehaald. Urk is in tal van opzichten bijzonder. Zo hebben ze de enige gesloten reddingboot op het IJsselmeer. Met Caterpillars terwijl de rest van de KNRM met MANmotoren vaart. Op één vreemde na is de volledige bemanning geboren Urker. De gemiddelde leeftijd van de bemanning is dertig, opmerkelijk jong. Allen zijn in meer of mindere mate kerkelijk. Vrouwen hebben we nog niet in ons midden mogen verwelkomen. Marijke is de eerste, grapt plaatsvervangend schipper Willem Hoekstra, wijzend op de fotografe. Natuurlijk kent Urk nog steeds de eilandmentaliteit van we lossen het hier zelf wel op. Hulp van de wal inroepen doen ze niet graag. Elkaar helpen des te meer. Bij grote zoekacties komen er allicht Urkers spontaan aanzetten met soep, broodjes en koffie. Schipper Klaas Post van een particulier Urker bergingsbedrijf doet de kleine reparaties aan de KNRM-boten. Klaas neemt ons veel werk uit handen. Hij is met zijn Tornado vaak sneller dan wij en daar zitten we helemaal niet mee. Nu rukken we vijftig tot zestig keer per jaar uit. Dat zou zonder Klaas verslag 213 De Reddingboot 19

20 foto s: Marijke Kodden urk het moeten aanpakkers zijn misschien wel drie keer zo veel zijn, zegt schipper Korf. Dat zou mijn baas minder leuk vinden. jonge honden Korf ziet zijn bemanning vaker dan zijn eigen broers. Het clubje is hecht. Tijdens deze oefenavond zijn ze er bijna allemaal. De meesten in Urker KNRM-shirts. Even later liggen ze bijna allemaal in het water bij een oefening met een reddingvlot. Dollend als een stel jonge honden. Erin en eruit, een treintje, de lichtkring en zelfs het bommetje ontbreekt niet. Een lichtkring? Dan hou je elkaar vast in een ruime cirkel. En dan naar het midden toe met de benen spetteren in het water. Door het bruisende en opspattende zeewater ben je in het donker goed zichtbaar vanuit de lucht, legt Hoekstra uit. Willemtje vooruit De lucht boven het IJsselmeer op deze windstille zomerse avond kleurt oranje, want alle rookpotten en fakkels uit de dinghy worden afgestoken. Het afgekeurde oefenvlot zelf wordt aan het einde van de oefening aan alle kanten lekgestoken en verdwijnt in de vuilnisbak. Een van ons keurt die dingen beroepshalve. Afgekeurde vlotten hebben we dus ruimschoots tot onze beschikking. En vuurwerk ook, lachen de mannen als we op volle snelheid terugrazen naar de haven. De vraag rijst of zo n grote gesloten boot eigenlijk wel nodig is op het IJsselmeer. En of twee boten niet een beetje veel is. De Kapiteins was tot 2008 gestationeerd in Hoek van Holland. Die hebben we hier echt wel nodig. Op de route tussen de Houtribsluizen en Lemmer passeren tientallen binnenvaartschepen per dag. Vooral bij de Rotterdamse Hoek tussen Urk en Lemmer kan het behoorlijk tekeergaan bij noordwestenwind. Met een grote boot 20 De Reddingboot verslag 213