stabulletin op alle STABU cursussen & opleidingen meld u aan voor een cursus/opleiding via het aanmeldingsformulier op U.A.V.

Transcriptie

1 Managen eerste nood/crisis-situatie Crisis communicatie, vervanging van mensen, en materieel Herstel stabulletin ja a r g a n g 26 n u m m e r 02 j u n i ,- korting geldig t/m » pagina 30 STABU STUDEER ACTIE! op alle STABU cursussen & opleidingen meld u aan voor een cursus/opleiding via het aanmeldingsformulier op pagina 12 Anticiperen op schades & crises Impact van schade Risico management Focus Waarborgen van Continuïteit Onderneming Risicomanagementbeleid van onderneming Crisis management RM BCM BCM = Business Continuity Management RM = Risico Management Tijd Acceptatie STABU-BIM Standaarden Een standaard in de informatie-uitwisseling is pas een standaard nadat deze door de betrokken partijen is geaccepteerd en geïmplementeerd. Stichting STABU heeft ruime ervaring in deze werkwijze. Na de bouwbrede acceptatie van de STABUbestekssystematiek en de standaard bouwcontracten gebaseerd op de U.A.V. is nu de beurt aan de nieuwe standaarden als STABU-Element en de STABU Ruimtelijke Objecten tabel. STABU-Element Deze nieuwe standaard is op het internet beschikbaar voor alle relevante partijen die hun eigen informatie aan deze standaard willen koppelen. Er zijn al koppelingen met CAD (Revit) op de markt, er zijn uitbreidingen van bestekkenprogramma s in de maak en er wordt geïnvesteerd in koppelingen met kostenbibliotheken. In de afgelopen en komende STABUbulletins wordt aandacht gegeven aan de partijen die deze investeringen doen. Stichting STABU gaat uit van het beheren en uitgeven van open standaarden en sluit voor het correcte gebruik zogenaamde exploitatieovereenkomsten af met geïnteresseerde partijen. Deze overeenkomst voorziet ook in een bescheiden financiële bijdrage voor de kosten die met het beheer van deze standaard te maken hebben. De standaard zelf is de verdere uitwerking van de bestaande Elementenmethode (NL/SfB, tabel 1) waarbij STABU het» Lees verder op p. 3 STABU-BIM Standaard Element Vraag het STABU In deze uitgave o.a. antwoord op de vragen: Hoe gaat STABU om met de U.A.V. 2011, de opvolger van U.A.V en de UAVTI 1992? Hoe kan je anticiperen in het bestekboek op het gestelde in paragraaf 43b van de U.A.V. 1989? Wat is een VGV verzekering?» lees de antwoorden vanaf pagina 14 U.A.V In de uitgave van STABU-bulletin december 2010 is er reeds aandacht besteed aan de herziening van de U.A.V en de UAVTI In grote lijnen worden in dit artikel de gevolgde procedures geschetst evenals het plan van aanpak over de verwerking in de STABU-systematiek. De herziening, welke geschiedt in opdracht van het ministerie van VROM, en die de uitvoering hiervan heeft toebedeeld aan de Werkgroep Herziening UAV 1989, onder leiding van prof. mr. M.A.M.C. van den Berg, heeft haar opdracht afgerond» Lees verder op p. 4 STABU-Standaard 11 De STABU-Standaard is de uitgave waarin de basis kwaliteitseisen staan omschreven waaraan een werk moet voldoen op zowel technisch als administratief gebied. Dit boekwerk wordt ongeveer iedere 5 jaar aangepast aan de recente ontwikkelingen in de bouw- en installatiewereld. De STABU-Standaard wordt integraal onderdeel verklaard van projectbestekken. Iedere opdrachtgever, architect, adviseur, aannemer, installateur, onderaannemer en toeleverancier dient daarom over dit boekwerk te beschikken. Zonder» Lees verder op p. 5 STABULLETIN 1

2 De pijlers onder elk project: de kunststof kozijnprofielen van VEKA Nieuwbouw of vernieuwbouw? In het uitgebreide assortiment van VEKA vindt u altijd een kunststof kozijnprofielsysteem dat aan al uw wensen en eisen voldoet. Het VEKA-systeem TOPLINE NL is helemaal afgestemd op de Nederlandse markt. VEKA profielen isoleren tot en met passiefhuisniveau én gaan een gebouwleven lang mee. VEKA biedt daarbij de keus uit maar liefst 52 kleuren, met volledige recyclegarantie. Architecten en planners maken bovendien graag gebruik van VEKA bestekondersteuning. Ontdek het zelf: met VEKA kunt u bouwen! Kwaliteit, vertrouwen en zekerheid VEKA: het kwaliteitsprofiel

3 Van de redactie Vanuit de samenwerking tussen CROW en STABU is het idee ontstaan om wederzijds informatie te verschaffen over onderwerpen die vanuit de GWW voor de B&U interessant zijn en omgekeerd. In dit bulletin is de eerste resultaat ervan te lezen. Verder veel informatie over de Uniforme Administratieve Voorwaarden voor de uitvoering van werken en van technische installatiewerken 2011 (U.A.V. 2011). Aangezien STABU in de persoon van algemeen directeur ir. M.L.A.M. van Hezik deel uitmaakte van de herzieningswerkgroep, is het mogelijk om vroegtijdige plannen te maken voor de implementatie ervan. De nieuwe U.A.V is een van de redenen voor STABU om een nieuwe STABU-Standaard op de markt te brengen. Voor de lezers is hiervoor een speciale kortingsactie opgezet, waarover op pagina 5 meer informatie is opgenomen. Wij hopen dat u veel leesplezier beleeft aan dit bulletin. En mocht u vragen of suggesties hebben? Neem dan gerust contact op.» Vervolg coverartikel Acceptatie STABU BIM Standaarden Diana Kervel Stichting STABU braakliggende terrein tussen de elementen en de ontbrekende kleine onderdelen heeft ingevuld. Met name voor de installaties zijn er veel meer mogelijkheden geschapen om deze op verschillende niveaus te beschrijven en zijn alle typen installaties nu beschikbaar. Inhoud» pagina 4 Vervolg U.A.V. 2011» pagina 5 Vervolg STABU-Standaard 2011» pagina 6 Recht van spreken» pagina 8 Korte berichten» pagina 10 Komen en gaan van projectgroepleden Geslaagden Opleiding Bestekschrijver Effectief communiceren» pagina 12 Risico van het vak» pagina 14 Vraag het STABU» pagina 16 Een goed bestek deel 3 (van 3)» pagina 18 In kort bestek» pagina 20 Uit de praktijk van SMI» pagina 22 7 vragen aan Dennis Duffels» pagina 23 Voor in uw agenda» pagina 24 Van goede kwaliteit» pagina 26 De ruimte als basis» pagina 28 Op t rechte pad» pagina 30 Cursusaanbod STABU» pagina 32 Colofon Prijsoverzicht STABU Ruimtelijke Objectenmodel Op 10 mei jl. is de eerste versie van deze nieuwe standaard gepresenteerd aan alle betrokkenen die hun kennis en ervaring beschikbaar hebben gesteld om deze standaard te kunnen ontwikkelen. Het vertrekpunt voor de opstelling van deze standaard is dat de rijksoverheid op basis van een projectmatige aanpak structurele inspecties van haar onroerend goed wil doen op basis van prestatie-eisen die worden gesteld aan de betreffende ruimten en gebouwen. Naast het Bouwbesluit als wettelijke uitgangspunt is tevens rekening gehouden met de eis dat er een goede koppeling mogelijk moet zijn met de financiële gegevens van het vastgoed en met de BREEAM (duurzaamheidskeurmerk voor gebouwen) structuur. STABU heeft op 10 mei 2011 de eerste proeve van de nieuwe Bim-Standaard Ruimtelijke Objectenmodel gepresenteerd. Hoewel de classificatie van deze tabel pas wordt toegevoegd als de inhoud is goedgekeurd en afgerond zijn er al partijen die - vooruitlopend op deze ontwikkeling - nu al koppelingen willen leggen met hun eigen software. Elders in dit STABU-bulletin wordt hiervan bericht (p.26). Stichting STABU zal u de komende periode blijven berichten over de acceptatie van de STABU BIM- Standaarden. STABULLETIN 3

4 » Vervolg coverartikel U.A.V en het resultaat, de concepttekst van de U.A.V op maandag 14 februari 2011 aangeboden aan het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Het betreft een lichte herziening waar de opdracht luidde om de U.A.V in overeenstemming te brengen met titel 12 Aanneming van werk, vervat in boek 7 van het Burgerlijk Wetboek, het integreren van de UAVTI 1992, actualisering van de teksten aan wat vandaag de dag gangbaar is en uiteraard aanpassingen die beter aansluiten op de hedendaagse praktijk. De U.A.V zal naar verwachting medio mei 2011 ter ondertekening aan de daartoe verantwoordelijke ministers zijn voorgelegd waarna deze - evenals de vorige versie van de U.A.V. zal worden vastgesteld bij ministeriële beschikking. Anticipatie door participatie Al voordat de U.A.V is aangeboden aan het ministerie van BZK en bij ministeriële beschikking wordt vastgesteld, heeft het STABU-bureau zich gedurende de herzieningsperiode goed laten informeren door de algemeen directeur, de heer ir. M.L.A.M. van Hezik, die als vertegenwoordiger namens de overheid deelnam aan de Werkgroep Herziening U.A.V Op deze wijze kon STABU anticiperen op de gevolgen die dit heeft voor de aanvullende administratieve bepalingen op de U.A.V. 1989, welke zijn vervat in Hoofdstuk 01. STABU zal de aanvullende administratieve bepalingen in Hoofdstuk 00, Voor het werk geldende voorwaarden (U.A.V. 2011) die in overeenstemming zijn gebracht met de nieuwe set standaardvoorwaarden, welke de naam draagt: Uniforme Administratieve Voorwaarden voor de uitvoering van werken en van technische installatiewerken 2011 in de STABU uitgave publiceren. Overgangsperiode standaardvoorwaarden Het schrijven van een bestek op basis van de U.A.V is onbekend terrein en daarom zal het ook noodzakelijk zijn, indien men in de dagelijkse uitoefening van zijn beroep met bestekken werkt (bestekken schrijven en/of lezen), om ervaring en onderricht op te doen aangaande de hantering van de U.A.V STABU heeft er doelbewust voor gekozen om de aanvullende administratieve bepalingen aangaande de U.A.V in de eerst mogelijke uitgave (september 2011) uit te geven om de mogelijkheid te geven om op basis van de U.A.V bestekken te schrijven. Het uitsluitend aanbieden van de nieuwste aanvullende administratieve bepalingen is echter niet voldoende naar de mening van STABU. Naast de nieuwe aanvullende administratieve bepalingen op basis van de U.A.V. 2011, zal STABU een overgangsperiode hanteren inzake het schrijven van bestekken op basis van de oude vertrouwde U.A.V in Hoofdstuk 01. Het wordt mogelijk om met het nieuwe hoofdstuk 00 bestekken te schrijven op basis van de U.A.V en gedurende een - mede door de markt te bepalen - (overgangs) periode bestekken te schrijven met Hoofdstuk 01 op basis van de U.A.V Indien men beleidsmatig of om welke reden dan ook nog met de U.A.V bestekken schrijft, blijft dit mogelijk en daarbij zal men ook in een daaropvolgende uitgave niet verstoken blijven van de nieuwste technische content (update van zowel administratieve en technische gedeelten en de STABU-Standaard). 4 STABULLETIN Het uitsluitend aanbieden van de nieuwste aanvullende administratieve bepalingen is echter niet voldoende naar de mening van STABU Het faciliteren van het schrijven van bestekken op twee sets standaardvoorwaarden naar keuze (U.A.V en U.A.V. 2011) brengt een aantal veranderingen met zich mee. Ten eerste zal de STABU- Standaard 2011 (zie het bijgaande Bestelformulier STABU-Standaard 2011) worden uitgegeven waarin de tekst van de U.A.V als Bijlage I en de tekst van de U.A.V als Bijlage II zal zijn opgenomen. De van toepassing verklaring van de voorwaarden, voorschriften en bepalingen zal niet meer geschieden conform de STABU standaardbepaling vervat in de STABU-Standaard, maar wordt ondergebracht in het bestekboek (hoofdstuk 00 en 01) met verwijzing naar Bijlage I, respectievelijk Bijlage II. Op deze wijze kan de bestekschrijver zelf bepalen of hij/zij een bestek schrijft op basis van de U.A.V met Hoofdstuk 01 of de U.A.V met Hoofdstuk 00. Door de hantering van deze werkwijze moet worden voorkomen dat beide sets standaard voorwaarden tegelijkertijd van toepassing worden verklaard en gaan conflicteren. Men verklaart de U.A.V of de U.A.V van toepassing door verwijzing vanuit het bestekboek naar Bijlage I of II in de STABU-Standaard Resumerend Het betreft een lichte herziening van de U.A.V die door de Werkgroep Herziening U.A.V is volbracht. De concepttekst U.A.V is aangeboden aan het ministerie van BZK op 14 februari 2011 (de concepttekst U.A.V en overige documentatie is te raadplegen op de website van het Instituut voor Bouwrecht STABU heeft in Hoofdstuk 00 de nieuwe aanvullende administratieve bepalingen op de U.A.V ondergebracht. Ondertekening door de verantwoordelijke ministers heeft naar verluidt medio mei plaatsgevonden. Afhankelijk van de vaststelling bij ministeriële beschikking is STABU voornemens om de aanvullende administratieve bepalingen geënt op zowel de U.A.V en de U.A.V in de uitgave van uit te geven. Indien vaststelling van de ministeriële beschikking niet tijdig geschiedt, zal uitgifte van de administratieve bepalingen aansluitend op de U.A.V doorschuiven naar uitgave

5 » Vervolg STABU-Standaard 2011 Het aanbieden van beide sets standaard voorwaarden heeft als doel een soepele overgangsperiode te creëren, waarbij de markt zelf kan aangeven wanneer de U.A.V volledig is ingeburgerd. Om snel en efficiënt te informeren over de verschillen tussen de U.A.V en U.A.V is STABU bezig om een speciale cursus op touw te zetten. Meer informatie hierover is op pagina 31 opgenomen. Meer informatie: Voor aanvullende vragen is S.A. (Sebastiaan) Brands LL.B - projectcoördinator juridische zaken bereikbaar via: tel. (0318) of sbrands@stabu.nl Let op het bijgevoegde bestelformulier voor de STABU-Standaard Wanneer uw bestelling voor 1 oktober 2011 is geplaatst, ontvangt u de STABU-Standaard 2011 voor de oude prijs van 75,-- excl. BTW. dit boekwerk beschikt men niet over het complete bestek! Eind augustus 2011 is de nieuwste versie STABU- Standaard 2011 verkrijgbaar met daarin de nieuwe Uniforme Administratieve Voorwaarden. Meer daarover is in het artikel U.A.V opgenomen. Bij dit STABU-bulletin zit een bestelformulier (zie afbeelding bij artikel U.A.V hiernaast) waarin u alvast een exemplaar kunt reserveren. Wanneer uw bestelling voor 1 oktober 2011 is geplaatst, ontvangt u de STABU-Standaard 2011 voor de oude prijs van 75,-- excl. BTW. Na deze datum betaalt u voor de STABU-Standaard 2011 het bedrag van 85,-- excl. BTW. LET OP: Licentiehouders ontvangen één exemplaar van de STABU-Standaard 2011 in het kader van het afgesloten onderhoudsabonnement, zij kunnen dit formulier gebruiken om extra exemplaren te bestellen. Keurmerk voor vakwerk Het beste resultaat? Teken voor kwaliteit Eerste vereiste voor de vakman waarmee u in zee gaat is de kwaliteit van zijn werk. Afbouwkeur-bedrijven worden voortdurend getoetst op hun vakbekwaamheid, materiaalkennis en technisch inzicht. Door middel van bijscholing en workshops worden onze vakmensen nieuwe materialen en technieken bijgebracht of bestaande kennis scherp gehouden. Het belangrijkste onderdeel van hun werkzaamheden is immers een kwalitatief eindresultaat. Dat is hun maar ook uw visitekaartje. Voor de professionele top in stukadoors-, plafond-, wand- en vloerbedrijven kiest u afbouwbedrijven met één van de Afbouwkeurmerken.

6 Vanuit een eigen adviesbureau adviseert Pim Herber zowel aannemers als opdrachtgevers zonodig procedeert hij zaken uit bij de Raad van Arbitrage voor de Bouw. In deze rubriek gaat hij in op de dagelijkse - met name juridisch getinte - bouwpraktijk. Recht van Waarschuwingsplicht Bij STABU-bestekken wordt het ontwerp door of namens de opdrachtgever gemaakt. Dat betekent dat, als er schade aan het bouwwerk ontstaat die te herleiden is op een fout in het ontwerp, de opdrachtgever daarvoor aansprakelijk is en niet de aannemer. De aannemer valt immers niets te verwijten: hij heeft het werk keurig volgens het voorgeschreven ontwerp heeft uitgevoerd en kan het ook niet helpen dat daarin een fout zit. Waarschuwingsplicht Dat betekent niet dat de aannemer in zo n geval altijd de dans ontspringt. Iedere aannemer weet dat hij de plicht heeft om te waarschuwen als hij ziet dat er in het ontwerp van de opdrachtgever een fout zit. Voorwaarde voor deze waarschuwingsplicht is dat de fout in het ontwerp een klaarblijkelijke fout is. De fout moet, zo valt in 6 lid 14 van de U.A.V te lezen, zo klaarblijkelijk, dus zo duidelijk zijn dat de aannemer in strijd met de redelijkheid en de billijkheid zou handelen door zijn mond te houden. Omvang aansprakelijkheid De vraag die overblijft is deze. Welke zijn voor de aannemer de consequenties als hij had moeten waarschuwen tegen een ontwerpfout, dat niet heeft gedaan en er vervolgens schade ontstaat als gevolg van de ontwerpfout. Veel opdrachtgevers zijn er dan als de kippen bij om de aannemer voor de gehele schade aan te spreken. Hij had immers moeten waarschuwen omdat sprake was van een klaarblijkelijke fout in het ontwerp. Als hij zou hebben gewaarschuwd, dan zou de schade niet zijn ontstaan en dus is de aannemer voor 100% van de schade aansprakelijk. De Raad van Arbitrage voor de bouw heeft vele jaren geleden in deze zin geoordeeld. De Raad oordeelde dat 6 lid 14 U.A.V bepaalt dat, als de aannemer niet waarschuwt terwijl hij dat wel had moeten doen, hij 100% aansprakelijk is voor schade. Zijn verzuim het niet waarschuwen - heeft immers tot de gehele schade geleid. Juiste uitspraak? Dat lijkt op het eerste gezicht een logische uitspaak, maar de gevolgen daarvan zijn wel erg vreemd. Het heeft immers tot gevolg dat degene die de klaarblijkelijke fout heeft gemaakt de opdrachtgever - voor geen cent aansprakelijk is voor de schade, en dat degene die de fout niet heeft gemaakt maar wel had moeten waarschuwen, voor alles opdraait. Dat wordt door velen als niet redelijk en billijk ervaren, maar de uitspraak heeft vele jaren stand gehouden. Recente rechtspraak leert echter dat deze uitspraak als achterhaald moet worden beschouwd. Artikel 6:101 BW Als schade ontstaat als gevolg van een klaarblijkelijke fout waartegen de aannemer had moeten waarschuwen, dan is de schade mede een gevolg van de ontwerpfout van de opdrachtgever. Dat is logisch: als de opdrachtgever geen klaarblijkelijke fout maakt, is er van een waarschuwingsplicht van de aannemer De aannemer moet bij klaarblijkelijke fout in ontwerp waarschuwen. geen sprake. Dat betekent dus dat er twee partijen zijn die schuld hebben aan de schade: de opdrachtgever omdat hij de klaarblijkelijke, dus duidelijke ontwerpfout heeft gemaakt, en de aannemer omdat hij heeft nagelaten te waarschuwen tegen deze duidelijke fout. Artikel 6: 101 BW (Burgerlijk Wetboek) geeft dan de mogelijkheid de schade te verdelen over de opdrachtgever en de aannemer. De schade moet volgens dit artikel worden verdeeld in evenredigheid met de mate waarin de aan ieder toe te rekenen omstandigheden tot de schade hebben geleid. De billijkheid kan vervolgens dit resultaat corrigeren. Wat betekent dit nu? Hoe moet de schade verdeeld worden: opdrachtgever 50% omdat hij de ontwerpfout heeft gemaakt en de aannemer de andere 50% omdat hij niet heeft gewaarschuwd? Of is een andere verdeelsleutel gerechtvaardigd? 6 STABULLETIN

7 SPREKEN» vervolg van pagina 7 door mr. W.J.M. (Pim) Herber voor de aannemer Notarisuitspaak. Onlangs moest de burgerlijke rechter (voor de liefhebbers: Gerechtshof Amsterdam, LJN: BP3812) oordelen over het volgende. Een notaris had bij het opstellen van een akte een duidelijke fout gemaakt waardoor zijn cliënt schade had geleden. De cliënt was getrouwd met een registeraccountant die zich met deze kwestie had bemoeid en had zich bovendien laten bijstaan door een of meerdere juridische adviseurs. Kortom: hij had de fout in de akte moeten opmerken, maar had dat niet gedaan. En dat verweet de notaris natuurlijk zijn cliënt: de fout die hij had gemaakt was voor de cliënt zo duidelijk dat deze hem had moeten waarschuwen. Omdat de cliënt dat niet heeft gedaan, is de schade ontstaan en daarom moet de cliënt de schade dragen. Maar dat is een pot verwijt de ketel argument waar het Gerechtshof een stokje voor stak. De duidelijkheid van de fout benadrukt immers in de eerste plaats de ernst en de verwijtbaarheid van de notaris! Alles tegen elkaar afwegende oordeelt het Gerechtshof vervolgens dat het billijk is dat de notaris 75% van de schade moet betalen en de cliënt 25%. Ik denk dat het Gerechtshof daarbij de volgende redenering heeft gevolgd: De notaris heeft, als deskundige die de fout heeft gemaakt, een paar kilo boter op zijn hoofd. De cliënt heeft de fout niet gemaakt, maar had moeten waarschuwen hetgeen hij heeft verzuimd te doen. De cliënt heeft daarom ook boter op zijn hoofd, maar wel minder dan de notaris omdat niet hij, maar de notaris de fout heeft gemaakt. En daarom moest de notaris het grootste deel van de schade betalen. Betekenis voor de bouw Vervang de notaris door de opdrachtgever en de cliënt door de aannemer. Dat betekent dan dat, als de (deskundige van de) opdrachtgever een duidelijke ontwerpfout maakt waartegen de aannemer verzuimt te waarschuwen, de opdrachtgever het meeste boter op zijn hoofd heeft. Hij heeft immers, net als de notaris, de fout gemaakt. De aannemer heeft ook boter op zijn hoofd hij had immers moeten waarschuwen maar aanzienlijk minder omdat hij de fout niet heeft gemaakt. Dat leidt tot de conclusie dat de aannemer die verzuimt te waarschuwen, in ieder geval niet aansprakelijk is voor de gehele schade. De aannemer is wel medeaansprakelijk, maar voor een kleiner deel dan de opdrachtgever. De opdrachtgever die als ontwerpdeskundige de fout heeft gemaakt dient het grootste deel van de schade te dragen. Conclusie Als de aannemer wordt verweten dat schade is ontstaan omdat hij niet heeft gewaarschuwd, weet dan dat voor de aannemer de volgende strategie voor de hand ligt. Eerst zal hij ontkennen dat sprake is van een zo n duidelijke fout dat hij had moeten waarschuwen. Houdt dit verweer geen stand, dan zal hij stellen dat het niet waarschuwen slechts een gedeeltelijke aansprakelijkheid oplevert waarbij de opdrachtgever het grootste deel van de schade betaalt en de aannemer het kleinste deel. Met de vuistregel van 75% opdrachtgever en 25% aannemer valt, denk ik zo, voor de meeste aannemers wel te leven. Of opdrachtgevers daar ook zo over denken betwijfel ik, maar dat verandert niets aan de juridische realiteit. Reacties zijn welkom via pim.herber@hetnet.nl Over de auteur De heer mr. W.J.M. (Pim) Herber is na zijn rechtenstudie in Amsterdam eigenlijk bij toeval in de bouwnijverheid terecht gekomen. Als directiesecretaris en bedrijfsjurist heeft hij enige tijd bij een aannemer gewerkt. Daarna zijn de werkzaamheden bij een van de voorlopers van Bouwend Nederland, het Nederlands Verbond van Ondernemers in de Bouwnijverheid (NVOB) voortgezet. De kennis van de aannemerij is via een groot advocatenkantoor in Amsterdam aangevuld met ervaring vanuit het oogpunt van de opdrachtgevers. Vervolgens is Pim Herber benaderd door de toenmalige Directie Coördinatie Bouwnijverheid van Ministerie VROM voor het herzien van regelgeving op aanbestedingsgebied. Voor zijn functie van rijksambtenaar had hij voldoende juridische bagage en relaties in de bouw om hieraan gehoor te geven. Hoewel de heer Herber enige tijd buiten het terrein van de bouw werkzaam is geweest heeft hij de literatuur en ontwikkelingen op het gebied van bouwrecht op de voet gevolgd. De heer Herber is momenteel op diverse fronten actief. Naast het lesgeven, via organisaties als STABU en BOB, heeft hij eigen adviesbureau opgezet van waaruit hij zowel aannemers als opdrachtgevers adviseert en zaken zo nodig uitprocedeert bij de Raad van Arbitrage voor de Bouw. Hij publiceert regelmatig in het Tijdschrift voor Bouwrecht en in andere bladen. STABULLETIN 7

8 Klein nieuws dat we u toch niet wilden onthouden. Korte Berichten Uw mening telt mee! Helpdesk Graag doen we nogmaals de oproep om lid te worden van de STABU-gebruikersgroep op LinkedIn. STABU verbinden. Nu dus ook via Linkedin en u kunt hier mee praten, nieuws lezen, aankondigingen lezen. En verder kunt u vragen stellen, aan discussies deelnemen, maar ook uw netwerk vergroten! Kortom; wij nodigen u van Stichting STABU biedt de helpende hand bij het vinden van een antwoord op mogelijke vragen via de STABU-helpdesk. Naast de mogelijkheden van de STABU-systematiek in algemene zin, worden dagelijks vele vragen beantwoord over inhoudelijke, technische onderwerpen. Het aantal vragen over wet- en regelgeving, administratieve bepalingen, normering en certificering is significant toegenomen. De meest gestelde vragen worden gepubliceerd in de vragenrubriek van STABU-bulletin en de website. bestaat voor en door de bouw en wil zich graag met haar licentiehouders, klanten en geïnteresseerden harte uit om zich met ons op Linkedin te verbinden! Ruim 325 personen gingen u voor! Vragen? bel met: (0318) , naar: postmaster@stabu.nl of surf naar de website: Helpdesk Voor vragen over de gebruikersgroep van STABU op Linkedin kunt u contact opnemen met Diana Kervel van STABU; tel.: (0318) of dkervel@stabu.nl. Gastcolleges Regelmatig ontvangt STABU verzoeken van docenten om aanvullende informatie bij het voorbereiden van de lessen. Het aanbod van STABU om voor onderwijsinstellingen gratis gastcolleges te verzorgen tijdens (of naast) de lessen vindt gretig aftrek. Meer informatie Voor nadere toelichting over de gastcolleges kan contact worden opgenomen met: ing. J.G.G. (Hans) Swagers tel.: (0318) Gebruikersdag presentaties Regelmatig organiseert Stichting STABU zogeheten gebruikersbijeenkomsten. Deze zijn primair bedoeld voor gebruikers van de STABU-bestekssystematiek. Uitnodigingen voor deze (gratis) bijeenkomsten worden in de regel meegezonden met de STABU- bestanden maar ook via de STABU-website en via de digitale nieuwsbrief worden de sessies aangekondigd. De meest recente gebruikersdagen zijn gehouden op 19 mei en 7 juni De presentaties staat op de website van STABU. Ook van een aantal eerdere gebruikersbijeenkomsten van STABU staan presentaties op website opgenomen. Wanneer u als geïnteresseerde licentiehouder niet in de gelegenheid bent geweest om deel te nemen, kunt u op deze manier toch kennis nemen van de inhoud. 8 STABULLETIN

9 Presentatiedagen voor fabrikanten In september 2011 worden speciaal voor fabrikanten zogenaamde bijpraatdagen georganiseerd. Alle nieuwe ontwikkelingen, zoals FPS-Plus en STABU-Element zullen voor het voetlicht worden gebracht. De data zijn: maandag 12 september 2011 (middag); dinsdag 13 september 2011 (ochtend); donderdag 15 september 2011 (ochtend). Aan het bijwonen van de presentatiedagen zijn geen kosten verbonden. Aanmelden kan via het webformulier op STABU/STABU diensten. Jaarverslag 10 Graag brengt STABU u - namens het bestuur en de medewerkers - op de hoogte van de belangrijkste ontwikkelingen van Stichting STABU in het afgelopen jaar. Het complete jaarverslag 2010, inclusief het financiële overzicht, kunt u in een bladerversie lezen op website terwijl een compacte versie per post is verzonden. Het is ook mogelijk om regelmatig nieuws over STABU in uw inbox te krijgen. STABU heeft hiervoor een digitale nieuwsbrief in het leven geroepen, STABUm@il genaamd. Regelmatig zal daarin geïnformeerd worden over zogenaamde STABU-evenementen zoals gebruikersdagen, nieuwe uitgaven, beurzen, etc. Zo worden actuele zaken in een kort artikel weergegeven en de aandacht gevestigd op uitgebreidere artikelen die op onze website staan. STABUm@il wordt ongeveer 6 x per jaar verzonden naar alle geïnteresseerden. Wilt u de informatie ook ontvangen, meldt u zich aan via de website van STABU, De voorzitter van STABU, de heer J.A.M. Altenburg: Een van de belangrijkste sleutels voor succes is het kunnen beschikken over open informatiestandaarden waaraan de betrokken bouwpartners hun eigen informatie kunnen toevoegen en onderling via hun computers ook kunnen uitwisselen zonder verlies van informatie. STABU, aangestuurd door de belangrijkste koepelorganisaties en de overheid in de bouw, heeft als taak om deze standaarden te ontwikkelen en te beheren namens deze organisaties. Zoals altijd kunt u ook vertrouwen op de vele inspanningen die worden gedaan voor het beheren en actualiseren van de STABU-bestekssystematiek voor de woning- en utiliteitsbouw. In het verslag wordt het Bouwbreed Informatiesysteem neergezet als ultiem gereedschap voor alle partijen in het bouwproces wordt neergezet: van ontwikkeling tot bouw, van beheer tot (verantwoord) slopen. STABULLETIN 9

10 De leden van PG12 en PG14; de namenvermelding is onderaan de pagina opgenomen.* Komen en gaan van projectgroepleden Op 20 april 2011 heeft STABU tijdens een gezamenlijke projectgroepvergadering afscheid genomen van de heren K. (Krijn) van Popering (RGD; PG12) en M.A. (Michiel) de Ruijter (DVD; PG14). Na respectievelijk ruim 28 en 3 jaar lid te zijn geweest van de projectgroepen 12 en 14 is door ing. C. (Cor) Cornax, in zijn functie van projectcoördinator van STABU, tijdens deze vergadering uitgebreid stilgestaan bij dit monumentaal moment. De heer Cornax licht toe: Na zo een lange periode, waarin veel is bereikt en veranderd, mag afscheid nemen best een monumentaal moment genoemd worden. Voor Krijn van Popering begon zijn STABU-carrière in 1982 en wel als lid van Projectgroep 07. De taak was het ontwikkelen van teksten over allerlei W-installaties. De werkbeschrijvingen, de standaard technische bepalingen en de aanvullende technische bepalingen, moesten allemaal vanaf niveau nul opgebouwd worden en dat in een tijd dat er nauwelijks sprake was van tekstverwerkers of personal computers. Enkele jaren later, in 1986, is de STABU-bestekssystematiek voor de Burger- en Utiliteitsbouw een feit; het standaardbestekssystematiek was klaar! Later, in 1992 is de heer Van Popering lid geworden van projectgroep 12 Gawalo- installaties. In die projectgroep worden in de loop der jaren nieuwe specificaties ontwikkeld, Krijn van Popering zoals die voor leidingisolatie, -afwerking, vaten, waterontharders, sprinklers, leidingaanleg en verbindingen. Zo is dat gestaag verder gegaan, maar ondertussen staat de wereld niet stil en komt de installatiewereld in aanraking met UAVgc, PPS, outputspecificaties, integraal ontwerpen en BIM. Dat heeft zo zijn consequenties voor de werkzaamheden van PG12 en PG14: het verschuift van productspecificaties naar functionele specificaties. In dat tijdsmoment, met zijn gewijzigde aanbestedingsmores, CAD-programma s en netwerken van datawarehouses, neemt STABU afscheid van Krijn van Popering en wij zijn hem veel dank verschuldigd voor zijn jarenlange inzet! Voor Michiel de Ruijter geldt een dergelijke historie niet. Hij is 3 jaar geleden PG14 Klimaatinstallaties komen versterken en is meegegaan op de ingeslagen weg van het ontwikkelen van de functionele specificaties. Naast de vele dienstjaren van de heer Van Popering lijkt dit enigszins in het niet te vallen, toch prijzen wij de heer De Ruijter voor zijn bijdragen. Michiel de Ruijter Nieuwe leden Voor PG12 heeft STABU de heren R.P. Hoek (RHIA) en B.G.M. Karstenberg (NLingenieurs; Deerns) als lid mogen verwelkomen. Voor PG14 neemt de heer T.G. Verleun (DVD) het stokje over van de heer M.A. de Ruijter. Maar daarmee zijn alle posten nog niet bezet. Zowel de organisaties DVD, RGD als Uneto-Vni zijn op zoek naar STABU-projectgroepleden. Andere onderwerpen Naast de genoemde onderwerpen zijn de projectgroepen actief geweest met aluminium HWA en dakgootbekleding, elektrische kanaalluchtverwarmer, luchtgordijnen, StatiqCooling, de nieuwe ISSO-17 en de Uneto-Vni gebruikshandleiding woninginstallaties. Deze onderwerpen zijn in de uitgave verwerkt. Meer informatie Voor nadere informatie kan contact op worden genomen met senior projectcoördinator werktuigbouwkunde en procestechniek via: tel. (0318) of ccornax@stabu.nl * Op groepsfoto staand v.l.n.r.: ing. W.M. (Wietse) van der Zanden (NLingenieurs; Volantis PG14), ing. H. (Hans) Besselink (NLingenieurs; Haskoning - PG 14), ing. R. (Rik) Noorduin (Uneto-Vni; Burgers Ergon PG14), ing. R. (Roland) Halle (NLingenieurs; Deerns PG12), R.P. (Robert) Hoek (RHIA PG12), T.G. (Thed) Verleun (DVD PG14), K. (Krijn) van Popering (RGD PG12), M.A. (Michiel) de Ruijter (DVD PG14) Zittend v.l.n.r. ing. C. (Cor) Cornax (STABU), ir. J.J. (Johan) Bil (Uneto-Vni, Wolter & Dros PG14) Niet op de foto wel in de projectgroep ing. J.C. (Jan) Aerts (ISSO PG14), ir. E.J. (Erik) Buskens (Tebodin PG14), ing. B.G.M. (Bernd) Karstenberg (NLingenieurs; Deerns PG12), ing. J.W. (Jan-Willem) Schmid (Uneto-Vni; S. Bonte PG12) 10 STABULLETIN

11 Geslaagden Opleiding Bestekschrijver Voorkom afkeur met de HSF Funderingsdoorvoer Op 10 mei 2011 heeft de eerste groep van het cursusseizoen 2010 / 2011 van de Opleiding Bestekschrijver het examen gehaald en mag zich daarmee vanaf nu gediplomeerd bestekschrijver noemen: de heer M.M.E. (Martijn) Baert de heer R.P. (Ronald) van Dijk mevrouw A.S. (Suzan) van Elfrinkhof de heer J. (Jeroen) de Glopper mevrouw M. (Maaike) Hollebrand de heer R. (René) Hopman de heer D. (Daniel) Judels mevrouw D. (Daniëlle) van der Oort de heer E. (Edwin) Sietsma de heer A.H.J. (Paul) Snepvangers de heer S. (Sytze) Stutterheim de heer R. (Ruud) Verschoof 4 voldoet aan NEN toepassing volgens IWUN richtlijnen 4 eenvoudige bevestiging 4 eenvoudige aansluiting gas, elektra, CAI en telecom 4 links en rechts toepasbaar Op 12 mei 2011 was het de beurt aan de tweede groep om examen te doen voor de beroepsopleiding bestekschrijver. De volgende cursisten hebben dit met goed gevolgd afgelegd: Meer informatie? Bekijk onze bijgevoegde folder van deze STABU uitgave. gas water warmte HSF ELEMENTS de heer S. (Soeradj) Bajnath de heer R. (Rinze) Bootsma de heer A.H.M. (Armand) Collaert de heer A.J.M. (Arie) van de Sande de heer M. (Martijn) Jongsma de heer J.W.L. (Johan) Lemmens de heer H. (Harold) Schelhaas de heer S.E. (Erwin) Sebens de heer J. (Joost) Smorenburg Derde groep zal op 8 juni 2011 examen doen. Bij het ter perse gaan van dit bulletin waren de geslaagden nog niet bekend. Op de website van STABU ( is een lijst te vinden van alle geslaagden van de afgelopen jaren. In september 2011 zal het cursusseizoen 2011/2012 van start gaan. Voor meer informatie zie p Effectief communiceren Op 8 april 2011 is de eerste cursus Effectieve communicatie in de bouw georganiseerd. Door de deelnemende cursisten is deze cursus als goed beoordeeld. Diverse publicaties van ondermeer de Regieraad Bouw en SBR geven aan dat de faalkosten binnen de bouwbranche worden geschat op ongeveer 10% van de jaaromzet. Uit alle beschikbare documentatie blijkt, dat de factor mens / communicatie de meest kritische succesfactor is. STABU is daarom gestart met de cursus Effectieve communicatie in de bouw. Voor meer informatie over deze cursus zie p

12 Risico Anticiperen op schades & crises De marges en omzetten staan onder druk en juist op het moment dat de cijfers een positievere wending krijgen, gebeurt het. Een forse schade op een van uw projecten. Ineens realiseert u dat de continuïteit van uw onderneming in gevaar is terwijl u tegelijkertijd de pers te woord moet staan. Een herkenbare situatie? 12 STABULLETIN VAN HET VAK Repareer het dak wanneer de zon schijnt! Het gros van de schades heeft gelukkig een beperkte omvang Vrijwel elke (bouw)onderneming heeft wel eens te maken met schades. Gelukkig zijn de meeste schades van beperkte omvang en kan er op situaties zoals hierboven geschetst, snel en adequaat ingesprongen worden. Maar ongeacht of een schade wordt vergoed, geeft een schade overlast en heeft een kostenverhogende weerslag op de organisatie. Een vervelend neveneffect is dat schade de aandacht weghaalt van de kernactiviteiten Risico management Focus van het bedrijf. Om de impact van schade op een / bedrijf te beperken, is het van belang om binnen uw organisatie heldere afspraken te maken over preventie en schadeafhandeling. Denk hierbij aan procesafspraken, rol- en taakverdelingen en de administratie. Indien uw verzekeringsmakelaar goede claimspecialisten in dienst heeft, bieden zij uitstekende ondersteuning bij de behandeling van schades. Zij zorgen ervoor dat schades snel en geruisloos worden afgewikkeld en dat uw eigen medewerkers zich volledig kunnen richten op de bedrijfsvoering. Invloed van schades Schade op of aan een bouwproject bezorgen een bedrijf extra zorgen en overlast. U kunt te maken krijgen met vertragingen die tot veel extra kosten kunnen leiden. Er kunnen onvoorziene (risico)kosten ontstaan die een enorme invloed kunnen hebben op de liquiditeit. Ondernemingen die gedurende een langere periode geconfronteerd worden met de gevolgen van een forse schade blijken uiteindelijk een grote kans te hebben om failliet te gaan. Het is dus van primair belang dat de juiste preventieve maatregelen worden genomen om schade of de impact van een schade en de afhandelingtermijn te minimaliseren. Impact van schade Managen eerste nood/crisis-situatie RM BCM BCM = Business Continuity Management RM = Risico Management Kosten die op het eerste gezicht minder in het oog springen, kunnen een behoorlijke invloed hebben op het bedrijfsresultaat. Om als organisatie een up-to-date overzicht in kosten en resultaten te hebben, is een risicoanalyse een goede methode om bedrijfs- en projectinformatie te genereren. Op die manier kan worden bekeken welke preventieve maatregelen er genomen kunnen worden en welke verzekeringen van toegevoegde waarde zijn. Verlaag risicokosten en verbeter rendement Risicokosten zijn nodig om te kunnen ondernemen. Hoeveel risicokosten een bedrijf Waarborgen van Continuïteit Onderneming Risicomanagementbeleid van onderneming Crisis management Crisis communicatie, vervanging van mensen, en materieel Herstel Tijd presentatie risico management Voorbeelden invloeden verlengde huurperiode materieel (kranen, steigers en ondersteuningsconstructies); extra manuren; managementkosten; exact maakt is bij benadering te bepalen. Een verlaging van deze kosten geeft een positief effect op het bedrijfsrendement. Het is dus van belang om deze kosten in kaart te brengen. Om een helder inzicht te krijgen in de totale risicokosten dient men alle schades goed te registreren en te monitoren hoe de risicokosten zich ontwikkelen. Een heldere schaderegistratie geeft dit inzicht voor het nemen van strategische beslissingen ten aanzien van het risicomanagement. rentekosten; herstelkosten; verbeterkosten; boetes; verzekeringskosten; advocaatkosten; overige advieskosten.

13 Aon is een wereldwijde financiële dienstverlener, die helpt om klanten op verantwoorde wijze risico s te laten nemen en deze beheersbaar te maken met oog voor het beperken van risicokosten. Samen met STABU helpen en informeren ze over risico s en risicomanagement. Door: Ruben de Bruin (Sr. account Manager - Bouw, foto links) & Rob de Bruin ( Managing Director Claims) Crisismanagement Als schade een crisis wordt is de normale situatie voor medewerkers, leveranciers en klanten sterk ontwricht. Denk bijvoorbeeld aan een instorting van een project waarbij mensen gewond raken of zelfs overlijden. In de aandacht die van het een op andere moment verdeeld moet worden, zoals de zorg van alle betrokkenen, begeleiden van onderzoeken, herstellen van de schade en zo snel als mogelijk de productie weer op een normaal niveau te brengen, schuilt het gevaar op imagoschade en een sterk verlies in het bedrijfsrendement. Een solide draaiboek voor een dergelijke situatie geeft structuur. niveau is er zelden een goed beleid geformuleerd op het gebied van crisisbeheer. Dit geldt ook voor de fase na een crisis: de weken en maanden waarin herstel moet plaatsvinden en er tal van uitdagingen liggen zoals juridische kwesties, onderzoek, milieu, schade en continuïteit. Nu, meer dan ooit is de tijd om als organisatie risico s inzichtelijk te maken, te managen en preventief actie te ondernemen om de continuïteit van uw onderneming te waarborgen. Het draait om continuïteit Zorg dat u een goed risicomanagementbeleid heeft, gericht op het minimaliseren van schade en voorkomen van crises en gefocust op de continuïteit van projecten en op de onderneming. Ruben de Bruin Sr. Account Manager Bouw Aon Risk Solutions t e ruben.de.bruin@aon.nl Binnen de meeste bedrijven en instellingen ontbreekt echter een doordacht draaiboek waarmee een crisissituatie adequaat kan worden opgevangen. Er zijn meestal wel deelplannen, maar die zijn vaak sterk operationeel georiënteerd. Op strategisch Rob de Bruin RMiA Managing Director Claims Aon Risk Solutions Claims Department t +31 (0) m +31 (0) e rob.de.bruin@aon.nl Nieuw in Nederland. Bribus is de enige keukenfabrikant die uitsluitend FSC-gecertificeerd hout toepast in alle keukens van het projectenprogramma. Maar ook in onze bedrijfsvoering passen we waar mogelijk de duurzaamheidsprincipes toe. Zo gebruiken we ons afvalhout voor de verwarming, gebruiken we verantwoord FSC-papier en passen we ledverlichting toe. Onze vrachtwagens voldoen aan de Euro 5-norm en mogen daarom in binnensteden lossen. En zo kunnen we nog wel even doorgaan. Reden voor ons om het Duurzaamheid Garantie Certificaat te ontwikkelen. Op die manier geven we ook uw klanten meer inzicht in de manier waarop wij dag in dag uit werken aan een duurzame toekomst. Een prettige gedachte. Meer weten? Bel of mail ons. Dan maken we een afspraak. Industriestraat 4, 7091 DC Dinxperlo Telefoon +31 (0)

14 Van de vragen die onder andere via de telefonische helpdesk, de STABU gebruikersdagen en de diverse cursussen en opleidingen bij Stichting STABU zijn binnengekomen is een selectie gemaakt, welke in deze rubriek worden weergegeven. Vraag het» Hoe gaat STABU om met de U.A.V. 2011, de opvolger van U.A.V en de UAVTI 1992? STABU zal reeds in de uitgave het gebruik van de U.A.V faciliteren. Hiervoor is het nieuwe Hoofdstuk 00 VOOR HET WERK GELDENDE VOORWAARDEN (U.A.V. 2011) aangemaakt. Daarnaast blijft het ook nog enige tijd mogelijk om vanuit Hoofdstuk 01 VOOR HET WERK GELDENDE VOORWAARDEN te werken met de vertrouwde U.A.V en de UAVTI Voor de duidelijkheid zal de titel van hoofdstuk 01 gewijzigd worden in VOOR HET WERK GELDENDE VOORWAARDEN (U.A.V. 1989). Uiteraard mag men niet beide hoofdstukken gelijktijdig meenemen in een bestekboek! Daarnaast zullen ook zaken als de Achtergrond STABU-bestekssystematiek, de bestekteksten en de STABU-brochures op de STABU-website, de STABUstandaard, maar ook het lesmateriaal behorende bij de opleidingen en cursussen worden gemodificeerd.» Komt er eerdaags een nieuwe STABU-Standaard? Jazeker. In het najaar van 2011 zal mede door de wijziging van de U.A.V en de UAVTI 1992 in de U.A.V. 2011, gelijktijdig met de STABU uitgave , een nieuwe STABU- Standaard verschijnen. Belangrijke wijziging hier in zal zijn het verdwijnen van Hoofdstuk 01 VOOR HET WERK GELDENDE VOORWAARDEN. De twee Standaard Administratieve Bepalingen STABU-Standaard onder artikel Van toepassing zijnde voorwaarden, voorschriften en bepalingen zullen worden overgeheveld naar het bestekboek. De nieuwe STABU-Standaard zal derhalve in basis enkel bestaan uit Standaard Technische Bepalingen, met hier en daar bijlagen. Als bijlage I zal de U.A.V worden toegevoegd, terwijl in bijlage II de huidige U.A.V is opgenomen. Het van toepassing verklaren van een set van (uniforme) administratieve voorwaarden (voor de uitvoering van werken) zal vanaf de uitgave in het bestekboek dienen te geschieden onder respectievelijk (U.A.V. 2011) en (U.A.V. 1989). STABU zal vooralsnog het toepassen van zowel de huidige U.A.V als nieuwe U.A.V faciliteren. De standaard administratieve bepaling 02 Publicaties bij artikel uit de STABU-Standaard 2007, zal terugkomen in het bestekboek onder aanvullende administratieve bepaling 02 bij artikeltitel VAN TOEPASSING ZIJNDE VOORSCHRIFTEN, respectievelijk (U.A.V. 2011) en (U.A.V. 1989).» Is een nevenaanemer een derde? Jazeker, iedere nevenaannemer is een derde maar niet iedere derde is een nevenaannemer! In de U.A.V komt het begrip nevenaannemer niet voor, zo blijkt uit het register. Wel het woord derden, al blijkt dit niet uit dit hiervoor genoemde register. Op de STABU-website staat een pdf-versie van de U.A.V 1989 waarin eenvoudig gezocht kan worden naar beiden termen. De term derden komt voor in de leden: Met derden kan worden gedacht aan de buren van de belendende percelen of een externe partij die niet direct bij het werk betrokken is. In paragraaf 31 IN VERBAND MET ANDERE WERKEN worden specifiek de derden genoemd die namens de gemeenschappelijke opdrachtgever op hetzelfde werkterrein, in dezelfde uitvoeringsduur en ten behoeve van hetzelfde project, een werk uitvoeren. Dat zijn over het algemeen de nevenaannemers maar ook de uitgevoerde werkzaamheden door of namens de Nutsbedrijven (gas, water en elektra) en de kabelaars (CAI en KPN).» Gaat STABU een cursus opzetten over de U.A.V. 2011? Zeker. In het najaar van 2011 zal er een nieuwe eendaagse cursus van start gaan die inhoudelijk op de wijzigingen tussen de U.A.V (en de UAVTI 1992) en de U.A.V zal ingaan alsmede in paragraaf 43 Hierbij zal ook uitvoerig stilgestaan worden bij de consequenties van deze wijzigingen voor het bestek, zoals het nieuwe STABU Hoofdstuk Lees meer over de U.A.V. cursus op pagina VOOR HET WERK GELDENDE VOORWAARDEN (U.A.V. 2011), waarin de nieuwe U.A.V zal zijn verwerkt. 14 STABULLETIN

15 STABU» vervolg van pagina 7 Beantwoord door: ing. H. H. M.( Henny) Miltenburg» Hoe kan je anticiperen in het bestekboek op het gestelde in paragraaf 43b van de U.A.V. 1989? In paragraaf 43b lid 1 staat: Tenzij het bestek anders bepaalt, dient de aannemer verzekeringen aan te gaan waarin de opdrachtgever en de directie als mede-verzekerden zijn opgenomen, een en ander voor zover dit naar de aard en de omvang van het werk nodig en gebruikelijk is. De aannemer zorgt ervoor dat de directie ten spoedigste schriftelijk bewijs van het bestaan en de inhoud van vorenbedoelde verzekeringen ontvangt. In de praktijk echter is het onwenselijk als iedere nevenaannemer invulling geeft aan het gestelde in dit lid. Er zou dan discussie kunnen ontstaan tijdens de uitvoering van het project over welke verzekering tot uitkering zou moeten komen etc. Het is veel praktischer als er één parapluverzekering, zoals een CAR-verzekering, voor het gehele project, bestaande uit diverse werken, afgesloten wordt. In paragraaf 43b lid 2 van de U.A.V staat: Indien door de opdrachtgever verzekeringen in verband met het werk zijn aangegaan of zullen worden aangegaan, worden de condities en bepalingen daarvan aan het bestek gehecht en zorgt de opdrachtgever ervoor dat de aannemer ten spoedigste schriftelijk bewijs van het bestaan en de inhoud van vorenbedoelde verzekeringen ontvangt. Indien door (door zelf polishouder te zijn) of namens (via een nevenaannemer van het project) de opdrachtgever verzekeringen voor een project is aangegaan dan kan de opdrachtgever de polis (indien aanwezig) of de condities en bepalingen als bijlage bij het bestek laten voegen van iedere nevenaannemer, die, in tegenstelling tot het gestelde in lid 1, geen verzekering hoeft af te sluiten. Zo n nevenaannemer (veelal de installateur) wordt dan medeverzekerde op de uiteindelijke projectpolis. Als de opdrachtgever de (CAR)-verzekering laat verzorgen door een nevenaannemer, veelal de bouwkundige aannemer, dan kan in de praktijk de polis als bijlage waarschijnlijk nog niet gehecht worden aan het bestek van de andere nevenaannemer(s) daar de polis er eenvoudigweg nog niet is. De polis is pas beschikbaar zo spoedig mogelijk nadat de aannemer, die de verzekering voor het project moet afsluiten, de opdracht van zijn werk is verstrekt door de aanbesteder (opdrachtgever). De nevenaannemer (installateur) die medeverzekerde wordt op de polis moet conform lid 2 wel kennis hebben kunnen nemen van de condities en bepalingen van de toekomstige polis in verband met het bepalen van zijn inschrijfsom. Het is derhalve van belang om de aanvullende administratieve bepalingen onder VERZEKERINGEN DOOR DE AANNEMER uit het bouwkundige bestek dan als bijlage toe te voegen in het installatietechnische bestek van de nevenadviseur. STABU is momenteel volop bezig om de huidige verzekeringsparagraaf geheel te herzien. In de uitgave zal dit beschikbaar komen in combinatie met een herziene verzekeringsbrochure. Het aanhalen van de voorgenoemde bijlage kan in het installatiebestek geschieden vanuit een nieuw aanvullende administratieve bepaling behorende bij het nieuwe artikel VERZEKERINGEN DOOR OF NAMENS DE OPDRACHTGEVER.» Wat is een VGV verzekering? Dit is een Verborgen Gebreken Verzekering. Een Verborgen Gebreken Verzekering (VGV) is een verzekering die na de oplevering van het werk de verzekerde (opdrachtgever) dekt tegen gevolgen van een door een verborgen gebrek opgetreden schade. De Verborgen Gebreken Verzekering biedt enkel dekking tegen materiële schade (of de dreiging daartoe) ten gevolge van ontwerp-, materiaal- en uitvoeringsfouten in constructieve delen van het werk! Dus niet alle gebreken zoals gedefinieerd in paragrafen 12 van de U.A.V en de U.A.V alsmede artikel 7:762 van het Burgerlijk Wetboek vallen onder de definitie van een verborgen gebrek als bedoeld in deze verzekering. In paragraaf 12 lid 1 tot en met 4 van de U.A.V staat: [1] Na de dag, waarop het werk overeenkomstig het bepaalde in paragraaf 10, eerste of tweede lid, als opgeleverd wordt beschouwd, is de aannemer niet meer aansprakelijk voor tekortkomingen aan het werk. [2] Het in het eerste lid bepaalde lijdt uitzondering: a. indien het geval, voorzien in artikel 1645 B.W., zich voordoet; b. indien het werk of enig onderdeel daarvan door schuld van de aannemer, zijn leverancier, zijn onderaannemer of zijn personeel een verborgen gebrek bevat en de aannemer van zodanig verborgen gebrek binnen een redelijke termijn na de ontdekking mededeling is gedaan. [3] Een gebrek als bedoeld in het tweede lid onder b is slechts dan als een verborgen gebrek aan te merken, indien het, ondanks nauwlettend toezicht tijdens de uitvoering dan wel bij de opneming van het werk, bedoeld in paragraaf 9, tweede lid, door de directie redelijkerwijs niet onderkend had kunnen worden. [4] De rechtsvordering uit hoofde van een verborgen gebrek is niet ontvankelijk, indien zij wordt ingesteld na verloop van vijf jaren na de in het eerste lid beschreven bedoelde dag. In de herziene/nieuwe U.A.V komt het woord verborgen gebrek niet meer voor, althans niet expliciet. In paragraaf 12 lid 1 tot en met 4 van de U.A.V staat: [1] Na de dag, waarop het werk overeenkomstig het bepaalde in 10, eerste of tweede lid, als opgeleverd wordt beschouwd, is de aannemer niet meer aansprakelijk voor tekortkomingen aan het werk.» Lees verder op p. 22 STABULLETIN 15

16 Een goed bestek Artikelen zijn samengesteld door ing. Henk Snikkers van Royal Haskoning BM. DEEL 3 Henk Snikkers Directievoerders op de bouw hebben soms kritiek op de kwaliteit van het bestek. Projectmanagers en bestekschrijvers die verantwoordelijk zijn voor het opstellen van het bestek wijzen in antwoord hierop naar de omstandigheden tijdens het schrijven van het bestek. De condities die het schrijven van een goed bestek mogelijk maken, worden in dit artikel vanuit de praktijkervaring in voorbereiding en uitvoering van bouwprojecten belicht in drie achtereenvolgende artikelen. Het eerste artikel handelde over de complexiteit van het project en de professionaliteit van de (gedelegeerd) opdrachtgever. Het tweede artikel behandelde de kwaliteit en kwantiteit van het projectteam aan de orde als succesfactor voor het opstellen van een goed bestek. In dit derde en laatste deel komt de inhoud van het bestek en het borgen van (pre)contractuele afspraken met de aannemer aan de orde. Het bestek De aanbestedingsdocumenten bestaan uit een bestek en bijlagen. De bijlagen bij het bestek zijn de tekeningen en overzichten en andere bijlagen als rapporten en notities. De bestekbeschrijving is weer onderverdeeld in een algemeen/juridisch deel en de werkbeschrijving, technisch deel. Algemene voorwaarden De algemene voorwaarden vormen een apart onderdeel van het bestek. In verschillende STABU-bulletins is er aandacht besteed aan het omgaan met de algemene voorwaarden en afwijkingen op de U.A.V. Het verdient de voorkeur om bij het schrijven van algemene voorwaarden dicht aan te sluiten op de U.A.V. of op aanvullingen die door brancheorganisaties met Stichting STABU zijn opgesteld, bijvoorbeeld de STABU BNA Voorbeeldbepalingen. Dit bevordert de juridische samenhang van de Projectmanager Henk Snikkers heeft bijna 15 jaar ervaring bij architectenbureaus en werkt ongeveer 12 jaar als projectmanager bij verschillende adviesbureaus. Als voormalig schrijver van bestekken en projectmanager in voorbereiding en uitvoering van diverse bouwprojecten beschrijft hij de omstandigheden waaronder een bestek idealiter tot stand zou moeten komen. Royal Haskoning BM heeft op haar locaties in Rotterdam, Nijmegen, Hoofddorp en Zwolle projectmanagers die landelijk werken om ontwerp- en bouwprocessen voor de klant te begeleiden. voorwaarden onderling en met het uitvoeringscontract dat de opdrachtgever met de aannemer sluit. Het aanvullen van de algemene voorwaarden met voorwaarden die erop gericht zijn om gerezen conflicten in andere bouwplannen niet in het project te laten voorkomen, moet met terughoudendheid gebeuren. Het kan strijdigheden opleveren die in het nadeel van de opdrachtgever kunnen worden uitgelegd in een juridisch conflict. Het gebruiken van algemene bepalingen die tot doel hebben de gevolgen van onvolkomenheden in het bestek ten laste van de aannemer te laten zijn, zullen juridisch van weinig waarde zijn. Een goede bekendheid met de werking van de U.A.V. en jurisprudentie is nodig als wordt afgeweken van de U.A.V. 16 STABULLETIN

17 Werkbeschrijving en bijlagen Het woord werkbeschrijving is duidelijk. De opsteller van het bestek moet hierin de werkzaamheden beschrijven die de aannemer moet uitvoeren. Dit houdt letterlijk in dat je moet opschrijven wat de aannemer moet maken. Verwijzen naar bijlagen kan, mits er in de bijlagen duidelijk wordt omschreven wat er moet worden geleverd en er geen keuzemogelijkheden worden aangegeven. Als voorbeeld gelden de constructietekeningen waarop de hoedanigheid van in het bestek genoemde onderdelen staat opgegeven. In het geval dat bijlagen als bijvoorbeeld rapporten die voor een ander doel dan het bestek zijn opgesteld, zijn toegevoegd, moet er in het bestek specifiek staan wat de aannemer van het bestek als verplichting heeft. In dit geval is aan te raden om de voorzieningen die in het rapport staan vermeld en door de aannemer moeten worden aangebracht concreet met gebruikmaking van de STABU-artikelen in de werkbeschrijving op te nemen en het rapport niet aan de aanbestedingsdocumenten toe te voegen. Ook kan de bestekschrijver de keuze maken om duidelijke, haalbare, resultaatsverplichtingen in de specificaties van het artikel op te nemen. Installatiebestekken Als er sprake is van het opstellen van een installatiebestek door de installatieadviseur moeten bestekken juridisch goed worden gekoppeld. Bij hoofdaanneming moeten de hoofdstukken als onderdeel van het totaalbestek zijn opgenomen en zullen de algemene voorwaarden moeten zijn afgestemd op de installatiewerkzaamheden. In het geval van nevenaanneming moeten de algemene voorwaarden van het bouwkundig bestek en het installatiebestek op elkaar aansluiten of moet er een gezamenlijk hoofdstuk met algemene voorwaarden worden geschreven. Voor de installaties is het gebruikelijk dat er bouwkundige voorzieningen door de bouwkundig aannemer worden gerealiseerd. De installatieadviseur neemt de voorzieningen doorgaans in lijstvorm per discipline op in het bestek. Om bij nevenaanneming volledigheid in de bouwkundige bestekverplichting te bereiken moeten de voorzieningen in de diverse bouwdelen werksoortgericht in het bestek worden opgenomen in de diverse hoofdstukken. Voor de aantallen is een verwijzing naar de lijst bouwkundige voorzieningen mogelijk, of beter nog, naar de installatietekeningen die voor dit doel aan het bouwkundig bestek als bijlagen zijn toegevoegd. Nota s op het bestek, contractbestek, werkbestek, afwijkingen Na de inschrijving hebben aannemers gelegenheid om vragen te stellen of wordt er een aanwijzing op de locatie gehouden. Informatie die hieruit voorkomt moet met dezelfde kwaliteit als het bestek op papier worden gezet. In de praktijk hebben nota s van inlichtingen niet altijd dezelfde kwaliteit als het bestek. Kwaliteit van de nota s op het bestek is het best zeker te stellen door de nota s volgens de STABUmethodiek op te stellen. Ook voor bezuinigingen vóór de contractvorming die door partijen met elkaar worden overeengekomen, verdient het de voorkeur deze wijzigingen in het STABUbestek te verwerken. In de precontractuele fase is het denkbaar om de informatie uit de nota s en afgesproken bezuinigingen te verwerken in een contractbestek dat door de aannemer wordt gecontroleerd en goedgekeurd en zo deel uitmaakt van het uitvoeringscontract. Als dit niet mogelijk is kan er na opdracht een werkbestek worden opgesteld op dezelfde wijze. Het inschrijvingsbestek met de nota blijft in dat geval het juridische document aan de hand waarvan eventuele geschillen worden opgelost. In de uitvoering kan het wenselijk of noodzakelijk zijn een bestekwijziging door te voeren en hiermee van het bestek af te wijken. Ook hier verdient het de voorkeur deze wijzigingen in het STABU-bestek of als gewijzigde artikelen opgesteld met de STABU-methodiek, te verwerken. Samenvatting In drie achtereenvolgende artikelen zijn de condities die het schrijven van een goed bestek mogelijk maken, belicht vanuit de praktijkervaring in voorbereiding Omstandigheden voor een optimaal bestek Professioneel projectteam met de juiste opdracht en deskundigheid. Planning bestekschrijven. Vroegtijdige inschakeling erkende (coördinerend) bestekschrijver. Afstemming bestekschrijvers onderling. Afstemming deelontwerpen. Compleet afgerond ontwerp met technische omschrijving en materiaal- en kleurenstaat. Aandacht voor bijzonderheden als: o algemene voorwaarden; o bouwfasering; o bestaande bouw; o belendingen; o bouwveiligheid; o beperkingen bouwterrein; o detailuitwerkingen door aannemer; o voorzieningen voor installaties; o informatie uit adviesrapporten. Nevenaanneming en directieleveringen. Nota s en contractbestek (bezuinigingen) in STABU. De bestekschrijver moet op grond van de aangeleverde informatie concreet kunnen beschrijven wat de aannemer moet leveren! en uitvoering van bouwprojecten. Achtereenvolgend zijn de volgende invloedsfactoren beschreven: complexiteit van het project; professionaliteit van de (gedelegeerd) opdrachtgever; kwaliteit en kwantiteit van het projectteam; organisatie van de bestekfase; de kwaliteit van het bestek; nota s op het bestek, contractbestek, werkbestek, afwijkingen. De artikelen kunnen als aanbeveling worden gelezen. Het hangt nauw samen met de complexiteit van het project of de wijze waarop het projectteam is georganiseerd, welke aanbevelingen belangrijker zijn. Aandacht voor genoemde onderwerpen zal er in ieder geval toe leiden dat er bewuster met de projectkwaliteit, zoals deze in het bestek moet worden vastgelegd, wordt omgegaan. De omstandigheden waaronder het schrijven van het bestek plaatsvindt, zullen verbeteren en directievoerder heeft tijdens de bouw hiermee een degelijk contractstuk. Belangrijker is dat de aannemer een goed beeld heeft wat wel en niet tot zijn verplichtingen behoort omdat in het bestek duidelijk is vastgelegd wat de opdrachtgever wenst: zijn project. Reacties zijn welkom op h.snikkers@royalhaskoning.com STABULLETIN 17

18 De Bond van Nederlandse Bestekdeskundigen BNB streeft naar het bevorderen van de kennis, het inzicht en de vaardigheid van de bestekdeskundigen. In kort Beschrijf alleen het verlangde resultaat In veel bestekboeken wordt in resultaatbeschrijvingen verwezen naar de voorschriften van de fabrikant of leverancier van een bouwstof. Eerder is er op deze plaats 1) al op gewezen dat een fabrikant of een leverancier geen partij is in de overeenkomst tussen opdrachtgever en aannemer. Aan de hand van een voorbeeld wordt in dit artikel hoe de verantwoordelijkheden liggen. Het verwijzen naar verwerkingsvoorschriften van derden wordt afgeraden. Leksporen van betonwater en doorbuiging: onvoldoend werk? In een project worden monolitisch afgewerkte staalplaatbetonvloeren toegepast. Het werk wordt door de directie (gedeeltelijk) afgekeurd, omdat: a de verlangde vlakheidsklasse (klasse 3 volgens NEN 2747) niet kon worden gerealiseerd; b de onderliggende, in de fabriek hoogglanzend gecoate staalconstructie, sterk is verontreinigd door lekkend betonwater. Aannemer is van mening dat de kosten van het verbeteren of vernieuwen van het als onvoldoende beoordeelde werk niet voor zijn rekening komen en voert daarvoor de volgende argumenten aan: a De verlangde vlakheidsklasse kan niet worden gerealiseerd omdat de doorbuiging van een dergelijk type vloer na verwijderen van de tijdelijke ondersteuningen daarvoor teveel doorbuiging vertoont. het betreft naar zijn mening een ontwerpfout. b De verontreiniging met betonwater had kunnen worden voorkomen door in het bestek voor te schrijven dat de staalplaat bekisting waterdicht moest worden aangesloten op de omliggende stalen liggers. Aannemer voert daartoe de verwerkingsvoorschriften van de fabrikant van de stalen bekistingplaten aan, waarin staat aangegeven, dat er twee mogelijkheden zijn: waterdicht uitvoeren van de aansluitingen of niet. Aannemer is van mening dat het bestek had moeten vermelden, welke van de twee uitvoeringswijzen van hem werd verlangd. Aannemer verantwoordelijk voor de juiste verwerking van bouwstoffen Door de veelvuldig in bestekboeken voorkomende verwijzing naar verwerkingsvoorschriften van fabrikant/leverancier kan bij uitvoerende partijen gemakkelijk het idee ontstaan, dat ook de juiste toepassing van een bouwstof tot de verantwoordelijkheid van opdrachtgever of de directie zou behoren. Niets is echter minder waar. De juiste verwerking van een bouwstof behoort bij uitstek tot de het kennis- en ervaringsgebied van de aannemer en daarmee ook tot zijn verantwoordelijkheid. Ook hier is het weer paragraaf 6 (lid 1, tweede alinea) van de U.A.V. die de basis vormt voor de aansprakelijkheid van de aannemer voor een zorgvuldige uitvoering van het werk:...hij is verplicht al datgene te verrichten, wat naar de aard van de overeenkomst door de wet, de billijkheid of het gebruik wordt gevorderd of tot een behoorlijke aanwending der bouwstoffen behoort. In veel uitspraken is daarom beslist, dat de aannemer verantwoordelijk is voor een juiste uitvoering van het werk 2). Daarbij worden verschillende bewoordingen gebruikt, zoals: De aannemer dient in te staan voor de deugdelijkheid van werk, De aannemer De juiste verwerking van een bouwstof is de verantwoordelijkheid van de aannemer dient goed en deugdelijke werk te leveren. Op grond van dergelijke overwegingen zal de aannemer in geval van onvoldoend werk het werk voor zijn rekening in overeenstemming moeten brengen met hetgeen van hem wordt verlangd. Zie daarvoor ook U.A.V. paragraaf 6 lid 7: Onvoldoend werk wordt binnen een door de directie in billijkheid te stellen termijn tot haar genoegen door de aannemer verbeterd of vernieuwd. Deze verbetering of 18 STABULLETIN

19 BESTEK Door: ir. S.W. (Sietze) Wierda namens BNB vernieuwing geschiedt op kosten van de aannemer, tenzij het onvoldoend werk het gevolg is van een omstandigheid die voor rekening van de opdrachtgever komt. Heel duidelijk is een (inmiddels meer dan veertig jaar oude) uitspraak van de Raad van Arbitrage 3) : Een aannemer, die volgens de besteksbepalingen in plaats van de oude beproefde houten bebording, een vrij nieuw plaatmateriaal, nl. de zogenaamde Abexplaten, als dakbeschieting voorgeschreven krijgt, heeft zich terdege te oriënteren op welke wijze dit materiaal verwerkt moet worden, in het bijzonder ten aanzien van de afdichting van de stuiknaden, de naden langs muren en de afwerking rondom de schoorsteen. Met name zijn de stuiknaden zonder kit of rubberoïd koud tegen elkaar gelegd, terwijl het loodwerk rondom en in de schoorsteen niet op voldoend vakkundige wijze is uitgevoerd. Aannemer heeft gesteld dat dit dichten niet in het bestek was voorgeschreven en dus ook niet tot zijn verplichtingen behoorde. Inderdaad schrijft het bestek slechts voor het aanbrengen van Abexplaten, zonder meer, doch dit had natuurlijk deskundig moeten geschieden en uiteraard had een dak waterdicht behoren te worden afgewerkt. Aannemer is de deze zake jegens opdrachtgever aansprakelijk als gevolg van onzorgvuldige uitvoering. Beschrijf in het bestekboek alleen het verlangde resultaat De bestekschrijver heeft zich in het hier behandelde project terecht beperkt tot het beschrijven van het verlangde resultaat: a Naar de mening van de aannemer is het verlangde vlakheidsresultaat technisch niet mogelijk. Indien deze stelling juist was, zou het inderdaad een ontwerpfout betreffen, waarvoor de opdrachtgever c.q. de adviseur draagconstructies verantwoordelijk is. In dat geval rust op de aannemer echter wel de verplichting daarvoor (tevoren) te waarschuwen (en niet achteraf). Na herberekening van de staalplaat betonvloer blijkt, dat met de te verwachten doorbuiging de verlangde vlakheidsklasse probleemloos kan worden gerealiseerd. Uit het verslag van een van de bouwvergaderingen blijkt bovendien, dat de directie de aannemer heeft geattendeerd op mogelijk onvoldoende tijdelijke ondersteuning van de staalplaatvloer. De opgetreden overmatige doorbuiging is in dit geval een uitvoeringsfout. b Het niet vóórkomen van leksporen van betonwater op een in het zicht blijvende stalen constructiedelen behoeft niet in het bestekboek te worden beschreven, het is een resultaat dat men in redelijkheid van de aannemer mag verwachten. De wijze waarop de aannemer het verlangde resultaat wil bereiken (door het voorkomen van de leksporen of door het naderhand verwijderen daarvan) wordt aan hem overgelaten. Het voorschrijven van een resultaat behoeft niet uit te sluiten, dat een bepaalde werkwijze of een bepaalde constructie wordt voorgeschreven. Voor de voorgeschreven constructies en werkwijzen draagt de opdrachtgever ingevolge U.A.V. paragraaf 5 lid 2 de verantwoordelijkheid: De opdrachtgever draagt de verantwoordelijkheid voor de door of namens hem voorgeschreven constructies en werkwijzen, daaronder begrepen de invloed die daarop door de bodemgesteldheid wordt uitgeoefend, alsmede voor de door of namens hem gegeven orders en aanwijzingen. Het op juiste en vakkundige wijze uitvoeren van een constructie of toepassen van een bepaalde werkwijze blijft echter de verantwoordelijkheid van de aannemer. Indien (bijvoorbeeld) wordt voorgeschreven dat een houten beschieting moet worden bevestigd door middel van draadnagels ontslaat dit de aannemer niet van de verplichting de nagelgaten voor te boren indien de toe te passen houtsoort dat vereist, en de nagels aan te brengen zonder de houten beschieting te beschadigen. De voorgeschreven werkwijze moet uiteraard technisch mogelijk zijn (wat iets anders is dan moeilijk). Ook indien een staalplaat betonvloer als constructiewijze is voorgeschreven dient de aannemer zich terdege te oriënteren op welke wijze dit materiaal verwerkt moet worden. In de verhouding tussen de opdrachtgever en de aannemer verandert niets door een onjuist advies dat de aannemer door een leverancier of onderaannemer is verstrekt. Hooguit biedt het onjuiste advies de aannemer de mogelijkheid de geleden schade op de adviserende derde te verhalen. Verwijs niet naar de voorschriften van fabrikant of leverancier De aannemer is verantwoordelijk voor de juiste verwerking van een bouwstof. De bestekschrijver moet er dus voor waken deze verantwoordelijkheid op de schouders van de opdrachtgever c.q. de directie te laden. Door de voorschriften van de fabrikant of leverancier op te nemen als onderdeel van het bestek wordt indirect de wijze van verwerken voorgeschreven, waarmee de opdrachtgever verantwoordelijk wordt in plaats van de aannemer. Er is overigens niets op tegen dat de bestekschrijver zich verdiept in de verwerkingsvoorschriften van een product. Hij kan Er is niets op tegen dat de bestekschrijver zich verdiept in de verwerkingsvoorschriften van een product. daarmee bijvoorbeeld vaststellen of de voorgeschreven constructie of werkwijze wel technisch mogelijk is (dat behoort wel tot zijn verantwoordelijkheid). Tegen het voorschrijven van een product met KOMO-attest-met-productcertificaat bestaat uiteraard geen bezwaar. Het attest is een verwerkingsvoorschrift, dat noodzakelijkerwijs moet worden gevolgd om het vereiste resultaat te bereiken. 1) Zie het artikel Volgens nadere opgave van... in het STABU Bulletin van juni ) Hoofdstukken Bouwrecht, vierde druk, nr. 707, blz. 8. 3) RvA, 12 januari 1968, nr 5194, BR 1968; Jaarverslag 1968, blz. 59. STABULLETIN 19

20 Stichting Marktwerking Installatietechniek is een stichting die aanbestedingsprocedures ten behoeve van installatiebedrijven verder wil verbeteren. Daarbij streeft SMI naar evenwichtige, objectieve en transparante vraag- en aanbodverhoudingen. Uit de praktijk Door: mr. Margreet van Deurzen & ir. Pieter van den Eijnden De nieuwe aanbestedingswet: Er is nieuwe hoop! Al jaren is men in Den Haag bezig een nieuwe aanbestedingswet op te stellen. Het eerste voorstel, opgesteld door de toenmalige minister van Economische Zaken, mevrouw Verhoeven werd in 2008 door de Eerste Kamer verworpen. Het nieuwe voorstel dat in 2010 werd gepresenteerd werd ook niet echt met instemming ontvangen. Op basis van de kritieken van de verschillende partijen stuurde minister Verhagen (Economische Zaken, Landbouw en Innovatie) onlangs een Nota van Wijzigingen op het wetsvoorstel Aanbestedingswet naar de Tweede Kamer. De veranderingen die voorgesteld worden zijn een duidelijke aanzet om de aanbestedingswet te verbeteren en gebruiksvriendelijker te maken en dat stemt ons hoopvol. Belangrijke punten voor de praktijk van SMI zijn: Onnodig clusteren wordt minder makkelijk. Clusteren moet volgens de Nota van Wijzigingen gemotiveerd worden en proportioneel zijn. Hierdoor zal het MKB niet nodeloos uitgesloten worden bij aanbestedingsprocedures. Een proportionaliteitsgids met richtlijnen die financieel-economische en technische eisen in verhouding brengen tot de aan te besteden opdracht, is in ontwikkeling. Deze zal als leidraad gaan gelden. Jammer is nog wel dat deze niet afdwingbaar is, maar haar autoriteit op inhoud moeten verdienen. Als dat dezelfde weg als het ARW 2005 heeft afgelegd, is komt het wel goed. Het wetsvoorstel biedt belangrijke verbeteringen ten aanzien van de door ondernemers gewenste uniformiteit onder de Europese drempels. Het Aanbestedingsreglement van Werken wordt in bindende richtsnoeren opgenomen, waarvan alleen gemotiveerd op basis van objectieve redenen mag worden afgeweken (comply or explain). Hierdoor komt een einde aan de lappendeken van regels van de verschillende decentrale overheden. Veranderingen aanbestedingswet: Onnodig clusteren wordt minder makkelijk Einde aan de lappendeken van regels van de verschillende decentrale overheden Er komt een onafhankelijk klachtencommissie Geen onredelijke voorwaarden Dan leidt dit naar een algehele verbetering van de aanbestedingspraktijk. Geen onredelijke voorwaarden. Aanbestedende diensten dienen bij het opstellen van onder ander de voorwaarde van de overeenkomst uitsluitend eisen, voorwaarden en criteria aan de inschrijvers en de inschrijvingen die in een redelijke verhouding staan tot het voorwerp van de opdracht. De nieuwe wetgeving, de proportionaliteitsgids en richtsnoeren zullen de fundamenten kunnen vormen voor het professioneler aanbesteden. Deze professionalisering is hard nodig bij aanbestedingen van werken. Het proces en juridische aspecten bij aanbestedingen zijn een steeds grotere rol gaan spelen dan de inhoud van de opdracht zelf. Probleem is dat een dergelijke professionaliteit moeilijk door wetgeving afgedwongen kan worden. Wij zijn ervan overtuigd dat door goede invoering van een aantal onderdelen deze professionalisering relatief eenvoudig verbeterd kan worden. Een belangrijke rol is hierin weggelegd voor het klachtenloket en het vermijden van onredelijke contractvoorwaarden. Er komt een onafhankelijk klachtencommissie. Deze commissie van experts zal wel voldoende gezag moeten hebben, zodat haar uitspraken tot herstel van gemaakte fouten in de betreffende procedure kunnen leiden. Waarom is het klachtenloket belangrijk Bij veel aanbestedingen staat de procedure centraal en is de daadwerkelijke invulling van de aan te besteden 20 STABULLETIN