Voorwoord. Tim van Schijndel directeur - bestuurder. Stichting WoonCompas JAARVERSLAG 2009

Transcriptie

1

2 Voorwoord Ons verslag over 2009 kent een ongewijzigde indeling. Eerst lichten wij de ontwikkelingen in woorden toe, de huidige laagconjunctuur is daarin duidelijk herkenbaar. Het tweede gedeelte van dit jaarverslag laat de cijfermatige vertaling van 2009 voor WoonCompas zien. Het resultaat is goed, een eenmalige historische correctie speelt daar een grote rol in. De economische crisis is in deze cijfers nauwelijks te herkennen. De ontwikkeling loopt nagenoeg volgens prognose, net als de afgelopen jaren. In onze werkwereld is dat anders. Verschillende relaties ervaren de gevolgen van de economische dip. De zorg- en welzijnssector voelt de bezuinigingen direct en de bouwsector is sterk gekrompen. Collega-corporaties hebben plannen moeten wijzigen, vaak als gevolg van stagnerende verkopen. De geleden schade zal lang doorwerken en soms blijvend zijn. Organisaties treffen voorzorgsmaatregelen om herhaling te voorkomen. Voorzichtigheid zal in 2010 voorop staan. Maar investeren is nodig. Allen zoeken naar de balans tussen investeren en consolideren. Door de marktomstandigheden zijn organisaties en toezichthouders meer de korte termijn gaan beschouwen. Dat kan haaks staan op duurzaamheid en ontwikkelingen in de huisvesting van bijzondere doelgroepen. Duurzaamheid lijkt verankerd binnen de vastgoedsector voor zover het energieverbruik en onderhoud betreft. Er valt veel te winnen qua uitstraling en beleving. Ook zij dragen bij aan duurzaamheid. Nu de investeringscapaciteit beperkt is, krijgt volume vaker de voorkeur boven kwaliteit. In vorige decennia hebben we veel vastgoed opgeleverd dat stedenbouwkundig en architectonisch van beperkte kwaliteit blijkt te zijn. De gevolgen ervaren veel bewoners dagelijks, al dan niet bewust. Woningcorporaties investeren voor de lange termijn. We moeten er voor waken dat we, met de momentane situatie voor ogen, niet de verkeerde oplossingen voor de lange termijn kiezen. WoonCompas heeft geen standaardoplossing voor deze vraag, wel benaderen wij elk vraagstuk mede vanuit de hoek van woonbeleving. Deze woonbeleving is breder dan de woning alleen. Wij leverden in 2009 twee pleinen op. Beide geen noodzakelijkheid. In Nesselande is het plein zo vormgegeven dat het ontmoetingen stimuleert en faciliteert. In Overschie plaatsten wij een tijdelijk plein ter plekke van een braakliggend terrein midden in de kern, ter nagedachtenis aan de Maranathakerk die daar meer dan vijftig jaar haar functie vervulde. Beide pleinen leveren qua woonbeleving een meerwaarde. De positieve reacties geven daar blijk van. Het creëren van deze pleinen, binnen en buiten, hebben wij verbonden aan onze opgave. Naast goede plattegronden en goed materiaalgebruik, zien wij dit als een belangrijke bijdrage aan de dagelijkse woonbeleving van onze doelgroepen. Goed voorbeeld, doet volgen. Elian Somers heeft op ons verzoek verschillende pleinen in Rotterdam vastgelegd. De vormgeving verschilt, evenals de wijze van functioneren. De foto s zijn uit dezelfde maand. De momentopnames zijn niet typerend. Doel van de foto s is dat de kijker nadenkt over de inrichting van het plein en de aangrenzende bebouwing. Nodigt dit plein uit tot verblijf, zijn de afmetingen passend, is de uitstraling vriendelijk, voegt het iets toe? Vragen die vooraf gesteld moeten worden bij ieder bouwwerk van een corporatie. Neem de tijd om voor één of meer foto s te bepalen wat u wel of niet aanspreekt en tracht te achterhalen waarom. Wellicht gaat u anders kijken naar uw eigen omgeving en uw volgende projecten. Bij het schrijven van dit jaarverslag heeft iedereen getracht de teksten en cijfers helder te presenteren. Daarnaast willen wij graag het plezier naar voren laten komen, waarmee wij ons iedere dag inzetten voor onze doelgroepen. Als u dat herkent is een doel bereikt, maar suggesties voor verbetering blijven welkom. Tim van Schijndel directeur - bestuurder 3

3 Inhoudsopgave 1. Verklaring van de Raad van Commissarissen 7 2. Bericht van de Raad van Commissarissen 9 3. Governance Directie/Bestuur Raad van Commissarissen Horizontale dialoog, de Raad van Participanten Externe accountant Visitatie Volkshuisvestingsverslag Algemene gegevens Algemene beschouwingen Activiteiten en ontwikkelingen Bij voorrang huisvesten van de primaire doelgroep Kwalitatief in stand houden van het woningbezit Betrekken van huurders bij beleid en beheer Leefbaarheid Financiën Uitsluitend werkzaam zijn in het belang van de volkshuisvesting Kengetallen 54 Financieel verslag Jaarrekening Balans per 31 december Winst- en verliesrekening Kasstroomoverzicht (volgens de indirecte methode) Waarderingsgrondslagen Toelichting op de balans Toelichting op de winst- en verliesrekening Overige gegevens ACCOUNTANTSVERKLARING

4 1. Verklaring van de Raad van Commissarissen In de vergadering van 18 mei 2010 heeft de Raad van Commissarissen de jaarrekening 2009 vastgesteld, hetgeen overeenkomstig artikel 17 lid 3 van de statuten de directie tot volledige décharge strekt voor haar bestuur over Rotterdam, 18 mei 2010 Namens de Raad van Commissarissen drs. J.B. Val, voorzitter 6 7

5 2. Bericht van de Raad van Commissarissen Algemeen De Raad van Commissarissen heeft tot taak toezicht te houden op het bestuur en op de algemene gang van zaken in de woningcorporatie en de met haar verbonden ondernemingen en staat tevens het bestuur met raad ter zijde. De Raad van Commissarissen houdt onder andere toezicht op: realisering van de doelstellingen van de corporatie; realisering van de volkshuisvestelijke opgaven; strategie en de risico s verbonden aan de activiteiten van de corporatie; opzet en werking van de interne risicobeheersing- en controlesystemen; kwaliteitsbeleid; kwaliteit van de maatschappelijke verantwoording; financieel verslaggevingsproces; naleving van toepasselijke wet- en regelgeving. Dit toezicht strekt zich tevens uit tot de met de corporatie verbonden ondernemingen, zoals Stichting De Knoop. De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de Raad van Commissarissen zijn in artikel 12 van de statuten van Stichting WoonCompas omschreven. Een en ander is verder uitgewerkt in het reglement voor de Raad van Commissarissen (laatste gewijzigde versie vastgesteld in de vergadering van de Raad van Commissarissen d.d. 13 april 2010). In dit jaarverslag legt de Raad van Commissarissen, als onderdeel van een maatschappelijk ondernemende organisatie, publiekelijk verantwoording af over de wijze waarop zij invulling heeft gegeven aan de uitvoering van haar taken en bevoegdheden in het afgelopen jaar. Als toezichtkader voor het uitoefenen van haar taken hanteert de Raad van Commissarissen: het BBSH; de strategienota Richting aan de groei (2005); het jaarplan; de begroting; het treasurystatuut; de prestatieafspraken met bestuurder. Dit toezichtkader is door de Raad van Commissarissen in 2009 gebruikt bij het nemen van beslissingen, het beoordelen van bestuursvoorstellen en de bewaking van de realisering van de corporatiedoelstellingen. Taak en werkwijze Voor informatie over de samenstelling van de Raad van Commissarissen per 31 december 2009, functies, nevenfuncties, jaar van benoeming en herbenoeming, deelname aan commissies en deskundigheidsgebied van de verschillende leden wordt verwezen naar paragraaf 3.2. Om de toezichthoudende taak goed te kunnen vervullen heeft de Raad van Commissarissen zich regelmatig mondeling dan wel schriftelijk door het bestuur laten informeren, met name over alle ontwikkelingen die speelden in het kader het jaarplan. 8 9

6 De Raad van Commissarissen heeft in het afgelopen boekjaar het volgende ondernomen om zich op de hoogte te houden van wat er speelt in het speelveld van Stichting WoonCompas: overleg met bestuur; overleg met externe accountant; deelname aan informatieve bijeenkomsten en cursussen voor toezichthouders; informatieve bijeenkomst op locatie met huurder (Victory Outreach). De Raad van Commissarissen is in het afgelopen jaar zeven maal bijeen geweest, waarvan vier maal in voltalligheid en drie maal met afwezigheid van één lid. Eén van deze bijeenkomsten was zonder aanwezigheid van bestuurder en was gewijd aan een evaluatie van het functioneren van de Raad van Commissarissen en een terugblik/vooruitblik ten aanzien van WoonCompas als geheel. Daarbij is het functioneren als collectief beoordeeld en daarnaast ook de individuele bijdrage van elk lid. Vooraf zijn hiervoor door elk lid schriftelijke vragen beantwoord en beoordelingsformulieren ingevuld. Voorafgaand aan deze bijeenkomst heeft ook de bestuurder in een memo zijn oordeel gegeven over het functioneren van de Raad van Commissarissen. Hierin is ook het voorstel opgenomen om de omvang van de Raad van Commissarissen op termijn terug te brengen van zeven leden naar vijf leden, met een volgende verdeling van taken/deskundigheden: (1) voorzitter (2) financieel deskundige (3) vastgoed deskundige (4) rechtstreekse vertegenwoordiger huurders 55+ (5) governance kennis/vertegenwoordiger maatschappelijk vastgoed. Daarnaast dient in ieder geval geborgd te zijn dat audit- en remuneratiecommissie goed zijn ingevuld en de kennis van de historie en de band met de achterbannen goed verankerd (voorzitter, achterbannen, Raad van Participanten). Aandachtspunten die uit de zelfevaluatie naar voren kwamen: Functioneren van de bestuurder voortaan eerst gezamenlijk bespreken, alvorens de remuneratiecommissie het gesprek hierover aangaat met de bestuurder. Invulling aandachtsgebied huudersbelangen vergt meer aandacht. Invulling aandachtsgebied vastgoedmanagement: meer structuur/houvast gewenst. Komend jaar herijking nodig van huidige strategische positie, mede gelet op relatie met Stichting Laurens. Daarnaast kwamen in de vergadering onder andere de volgende gespreksonderwerpen aan bod: samenwerking met Union/Maasdelta, Laurens en Habion; reacties omwonenden i.v.m. voorgenomen verhuur aan Victory Outreach in Rhoon; onderhandelingen met aannemer i.v.m. kosten meerwerk en te late oplevering De Tuinen in Bleiswijk; stand van zaken lopende en nieuwe projecten (diverse ontwikkelopties); beheer: contacten met huurders, onderhoud en renovatie; financiën: oordeelsbrief VROM, continuïteitsoordeel CFV, kwartaalcijfers, verslag auditcommissie; organisatie/personeel: herbeoordeling functies, benoeming woonconsulente voor Helga. Onafhankelijkheid De Raad van Commissarissen waakt ervoor dat de meerderheid van haar leden van de Raad van Commissarissen onafhankelijk is in de zin van de in de Governancecode Woningcorporaties bepaling III 2.2 aangeduide criteria. Een en ander is nader uitgewerkt in het Reglement Raad van Commissarissen. Daarnaast is het mogelijk voor medewerkers om misstanden te melden in het kader van een, gelet op omvang van WoonCompas overigens niet uitgebreide, klokkenluidersregeling. Geregeld is dat medewerkers melding kunnen maken van misstanden bij de RvC. Deze melding kan schriftelijk ingediend worden bij de voorzitter van de RvC of de secretaris van de RvC. Uiteraard is in eerste instantie de directeur-bestuurder aanspreekbaar voor en over misstanden en dient deze hier professioneel mee om te gaan. Gebeurt dit naar visie van een medewerker niet of voorziet een medewerker dat dit niet zal gebeuren, dan staat het iedere medewerker vrij om van deze regeling gebruik te maken. In 2009 is geen sprake geweest van (transacties met) tegenstrijdige belangen waarbij leden van de Raad van Commissarissen en of het bestuur betrokken waren. In 2009 zijn binnen de organisatie van Stichting WoonCompas geen misstanden of onregelmatigheden gemeld. Tijdens de reguliere vergaderingen met de bestuurder is in de regel ook de directeur bedrijfsvoering aanwezig. Twee leden van de Raad van Commissarissen, waaronder de voorzitter, maken ook deel uit van de Raad van Toezicht van Stichting Laurens waarmee een belangrijke samenwerkingsrelatie is. WoonCompas heeft geen ondernemingsraad, gelet op de geringe omvang van de organisatie. De Raad van Commissarissen heeft in het afgelopen boekjaar onder andere de volgende besluiten genomen: benoeming van de heer T. van Schijndel als bestuurder met ingang van 16 maart 2009; vaststelling jaarrekening 2008, met decharge aan het bestuur voor 2008; Vaststelling kaders voor tussentijds te sluiten financiering voor ; vaststelling jaarplan 2010; vaststelling begroting ; herbenoeming van de heren Bos, Gerritsen en Val tot Deskundigheid en samenstelling Op 13 april 2010 is in het kader van de wijziging van het reglement Raad van Commissarissen tevens een profielschets vastgesteld voor de Raad van Commissarissen, waarin onder andere wordt ingegaan op de verschillende taakgebieden en gewenste deskundigheden. In het reglement is vastgelegd dat de Raad van Commissarissen werkt met een vaste remuneratiecommissie en auditcommissie. De taak van beide commissies is om de besluitvorming van de Raad van Commissarissen op beide onderdelen voor te bereiden. De remuneratiecommissie heeft een voorstel voor benoeming van de bestuurder voorbereid. Eind 2009 heeft de Raad van Commissarissen, na beraadslaging hierover in afwezigheid van betrokkenen, besloten tot herbenoeming van de heren Bos, Gerritsen en Val voor een periode van vier jaar. Voor informatie over de beloning van de bestuurder wordt verwezen naar paragraaf

7 De auditcommissie heeft tot taak te adviseren over jaarrekening en begroting, alsmede kwartaalrapportages, leningen en aankopen. Daarnaast is de auditcommissie namens de Raad van Commissarissen onder meer belast met het toezicht op de werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen, de financiële informatieverschaffing door Stichting WoonCompas, de naleving van aanbevelingen en opvolging van opmerkingen van de externe accountant en de relatie met de externe accountant. Ten behoeve van de uitvoering van haar taken heeft de auditcommissie in 2009 in totaal 3 maal vergaderd, waarvan één keer in aanwezigheid van de externe accountant. Van de bevindingen en adviezen is schriftelijk en mondeling (tijdens de vergaderingen) verslag uitgebracht aan de Raad van Commissarissen. Het bestuur en de auditcommissie/rvc maken ieder ten minste eenmaal in de vier jaar een grondige beoordeling van het functioneren van de externe accountant in de diverse entiteiten en capaciteiten waarin de externe accountant fungeert. In 2008 is op basis van deze beoordeling besloten tot handhaving van de bestaande accountant. Hierbij was een belangrijke overweging dat ten tijde van belangrijke wijzigingen in de administratieve organisatie vanwege invoering nieuwe software, een accountantswissel niet wenselijk is. Nu deze overweging inmiddels geen rol meer speelt, is de planning om in 2010 een nieuwe evaluatie uit te voeren. Honorering Raad van Commissarissen De honorering van de Raad van Commissarissen is gekoppeld aan de zwaarte van de functie van de afzonderlijke leden van de Raad van Commissarissen en houdt rekening met maatschappelijke waarden en normen. De honorering is niet gekoppeld aan de prestaties van Stichting WoonCompas. In paragraaf 3.2 is de honorering opgenomen. Deze is ook binnen de bandbreedte die door de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW) ingestelde Adviesgroep Honorering Toezichthouders is aangegeven voor een corporatie met minder dan 2000 wooneenheden. Ontwikkelingen in 2009 De terugkomst c.q. herbenoeming van Tim van Schijndel als bestuurder, zoals al in het vorige jaarverslag vermeld, was goed voor de continuïteit van WoonCompas. Het zoeken van een nieuwe bestuurder bleek met de niet geringe strategische opgave en vooral ook de eigenheid van WoonCompas als ondernemende en innovatieve corporatie veel moeilijker dan aanvankelijk verwacht. Waarmee ook meteen de kwetsbaarheid van WoonCompas als relatief kleine corporatie duidelijk naar voren kwam. De kracht en charme van klein en vernieuwend zijn, is immers tegelijkertijd een zwakte als een moeizaam bouw- of ontwikkelingstraject onevenredig veel tijd vraagt. In het afgelopen jaar was hier een paar keer sprake van. Gelukkig waren er ook meevallers dit jaar, waarvan de toezegging van de Nederlandse Zorg Autoriteit van e voor oplossing van het boekwaardeprobleem van De Aarhof zeker de grootste mag genoemd worden. Een meevaller die in deze omvang overigens zonder de volhardende inzet van onze bestuurder niet aan de orde was geweest. Ook dankzij extra inzet werd het oorspronkelijke B-oordeel van het CFV veranderd in een A-oordeel. Zaken die in het kader van de gewenste continuïteit van belang zijn. Continuïteit is een belangrijke pijler voor de toekomst. Een toekomst die in 2010 opnieuw verkend gaat worden bij het herijken van de strategie van WoonCompas. Met onder andere de bedoeling om duidelijkheid te krijgen voor de lange termijn met betrekking tot de relatie met Stichting Laurens. WoonCompas bouwt op een stevig fundament, te weten een team van bijzonder gemotiveerde managers en medewerkers. Die spirit willen we er vooral inhouden. Rotterdam, 18 mei 2010 drs. J.B. Val, voorzitter mr. J.T.A. Bos, secretaris Raad van Participanten Vanuit de Raad van Commissarissen is actief gestuurd op het betrekken van achterbannen via het vervullen van de voorzittersrol van de Raad van Participanten. De Raad van Participanten heeft volgens de statuten primair als taak toezicht te houden op de grondslag en doelstelling van de stichting WoonCompas. De Raad van Participanten heeft drie maal vergaderd

8 3. Governance WoonCompas is aangesloten bij Aedes en volgt de governance code. We hebben gekozen om het verslag van de Raad van Commissarissen (RvC) in een apart hoofdstuk op te nemen. Een deel van de verslaglegging over governance is in dit verslag opgenomen. Indien voorgeschreven zaken voor de jaarverslaglegging uit de governancecode niet specifiek opgenomen zijn in dit jaarverslag, voldoen deze aan de code. Op 13 april 2010 is het reglement van de Raad van Commissarissen vastgesteld, hierin is onder andere een profielschets opgenomen waarin wordt ingegaan op taakgebieden en deskundigheden. In het bericht van de Raad van Commissarissen (hoofdstuk 2) zijn onder Ontwikkelingen in 2009 de hoofdlijnen van het remuneratierapport van de bestuurder weergegeven. De stichting wordt, ingevolge artikel 7 van de statuten, bestuurd door een Directie onder direct toezicht van de Raad van Commissarissen. De Raad van Participanten waakt over de identiteit en doelstelling van de stichting. 3.1 Directie/Bestuur Bestuur van 1 januari 2009 t/m 14 maart 2009: Dhr. M.A.H. Korthorst (1972) Functie: directeur bedrijfsvoering bestuurder a.i. Benoeming: 1 oktober In overleg met de Raad van Commissarissen heeft Marcel Korthorst in de periode van de afwezigheid van Tim van Schijndel naast zijn functie als directeur bedrijfsvoering ook de taak van de bestuurder waargenomen. Hier is geen nieuwe overeenkomst voor gesloten. Het salaris voor deze periode bedraagt inclusief vakantiegeld en pensioenpremies Het bestuur vanaf 15 maart 2009: Dhr. T.A.M. van Schijndel (1976) Functie: directeur - bestuurder Benoeming: 15 maart De arbeidsovereenkomst met de directeur - bestuurder is opgesteld op basis van het model Izeboud, met een oordeel in FZD-punten (meting 2006) van 420, zijnde functiegroep D. De bezoldiging past binnen dit model, waarbij het variabele deel op maximaal 20% is gesteld. De Raad van Commissarissen heeft besloten over 2009 het variabele salaris voor 16% toe te kennen over een tijdsbestek van 9 maanden. Het salaris voor 2009 bedraagt inclusief vakantiegeld en pensioenpremies De arbeidsovereenkomst geldt voor onbepaalde tijd. Voor nieuwe benoemingen geldt een maximale termijn van 4 jaar.

9

10 Uit hoofde van zijn functie is de bestuurder van WoonCompas bestuurslid van Stichting De Knoop te Rotterdam en bestuurslid van de Stichting Pax Intrantibus, de vriendenstichting van Laurens en WoonCompas. De bestuurder is onafhankelijk, heeft geen tegenstrijdige belangen en vervult geen nevenfuncties die voormelde kunnen veroorzaken. De bestuurder is onder andere verantwoordelijk voor strategie & beleid, het realiseren van de doelstellingen, financieringen, resultatenontwikkelingen en het beleid ten aanzien van deelnemingen van de corporatie. Dit ligt in de statuten vast. Het bestuur legt verantwoording af aan de RvC. De bestuurder verstrekt hiertoe gevraagd en ongevraagd informatie. In hoofdstuk 4 wordt breed ingegaan op de strategie en de doelstellingen en de wijze waarop WoonCompas deze formuleert en tracht te realiseren. Risicobeheersing- en controlesystemen De interne processen zijn voorafgaande aan de implementatie van het nieuwe bedrijfssoftwarepakket vastgesteld. Het softwarepakket draait alweer 1,5 jaar in basis en in 2009 is de onderhoud- en de projectenmodule daaraan toegevoegd. Taken en verantwoordelijkheden zijn vastgelegd, waaronder de financiële bevoegdheid van medewerkers. Wij werken met kwartaalrapportages die tevens aan de RvC verstrekt worden. De gebruikelijke rapportages zoals onder andere volgt uit de governancecode zijn verder onderdeel van de jaarcyclus. In de praktijk ervaren we de voordelen van de betere structuur in automatisering. Managementinformatie is eenvoudiger te genereren. Dat heeft direct voordelen bij het aanleveren van gegevens aan toezichthouders. De reguliere rapportages en de aanvullende informatie die wij op eigen initiatief onderzoeken zijn een goede basis voor de risicobeheersing. Het bestuur en de RvC heeft in 2009 besloten om het eerste kwartaal van 2010 de risicobeheersing te agenderen. Intern onderkennen we dat de bedrijfsvoering van een kleinere corporatie gepaard gaat met risico s. Onder andere strategische, financiële en operationele risico s dienen bezien te worden. Enkele belangrijke zijn, zoals uit hoofdstuk 4 blijkt, de grootte van de organisatie, wijzigende regelgeving, de afhankelijkheid van partners in de vele samenwerkingsverbanden, (her)financiering en kostenbeheersing van projecten en de erkende kwetsbaarheid van verhuur van minder moderne woonzorgcomplexen. In de strategie en het beleid zijn deze risico s verweven en deze zijn telkenmale gespreksonderwerp in de overleggen met de RvC. Niet omdat dit voorgeschreven is, maar omdat wij doordrongen zijn van de noodzaak van bewustwording. Vroege signalering bij afwijkingen geeft meer ruimte om in te grijpen, liever nog voorkomen wij problemen door analyses vooraf. Naast reguliere overleggen heeft de bestuurder jaarlijks minimaal twee keer overleg met de auditcommissie en één maal overleg met de remuneratiecommissie. In 2009 heeft het bestuur in overleg met de RvC extra vergaderingen georganiseerd om risico s die voortkwamen uit het project te Bleiswijk te bespreken. Het inzetten van de gezamenlijke ervaring en het onderkennen van risico s en mogelijke gevolgen heeft tot afgewogen besluitvorming geleid, waarvan we achteraf kunnen vaststellen dat het eindresultaat door allen gedragen wordt. Ook het middel van de extra vergadering en het met elkaar steunen van dit middel is een onderdeel van risicobeheersing. Elk jaar blijkt dat informeren en vastleggen cruciaal is. 3.2 Raad van Commissarissen Het bestuur van WoonCompas vindt goed toezicht van grote waarde. De wetenschap dat het toezicht alert is, doet niet verslappen. Die wetenschap leidt tot het hoger leggen van de lat Op 31 december 2009 kende de Raad van Commissarissen de volgende samenstelling: 19

11 Dhr. J.B. Val (1948) Voorzitter Raad van Commissarissen, lid remuneratiecommissie. Voor het eerst benoemd in Herbenoemd in Benoemingstermijn eindigt in Beroep: directeur/consultant. Overige functies o.a.: vice voorzitter Raad van Toezicht Stichting Laurens; voorzitter Raad van Participanten Stichting Laurens en WoonCompas; voorzitter stichting Pax Intrantibus; regent Lidmatenhuis Evangelisch-Lutherse Gemeente Rotterdam; lid Evangelisch-Lutherse Synode; voorzitter Financiële commissie; lid Generale Synode PKN; voorzitter Stichting Lutherse Uitgeverij en Boekhandel; penningmeester Nederlands Luthers Genootschap en Luther Stichting; kerkrentmeester ELG Bergen op Zoom & Breda; voorzitter rekenkamers Goirle & Loon op Zand; penningmeester Stichting Kerkelijk Kunstbezit Nederland; lid beleggingscommissie Stichting Kerk en Wereld; lid Raad van Commissarissen Woonstichting Land van Altena; vice voorzitter Stichting Logos, Leerdam; penningmeester Stichting De Vleet, Woudrichem; lid Raad van Toezicht Stichting Altena. Dhr. E.J. Gerritsen (1936) Benoemd in Herbenoemd in Benoemingstermijn eindigt in Beroep: gepensioneerd. Overige functies o.a.: voorzitter huurderscommissie Helga Dhr. G. Waalwijk (1946) Lid met specialiteit Vastgoed Benoemd in Benoemingstermijn eindigt in Beroep: directeur Dhr. R.L. De Bakker (1950) Voorzitter auditcommissie. Benoemd in Benoemingstermijn eindigt in Vice-voorziter Raad van Commissarissen Kendrion N.V., Zeist; Voorzitter Raad van Commissarissen Spie Nederland B.V., Breda; Lid Raad van Commissarissen Spie Benelux S.A., Brussel; Lid Raad van Commissarissen WCC Group B.V., Utrecht; Bestuurslid Stichting Continuiteit TomTom, Amsterdam; Bestuurder diverse in Nederland gevestigde investeringsmaatschappijen; Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Het Raamwerk, Noordwijkerhout; Vice-voorzitter Raad van Toezicht Stichting Laurens (Wonen), Rotterdam. 20 Dhr. W.A.C. de Winter (1941) Vice-voorzitter, lid auditcommissie Benoemd in Herbenoemd in Benoemingstermijn eindigt in 2011 Beroep: directeur Overige functies o.a.: bestuurslid Jong Ondernemen Zuid Holland; regent t Hofje van Gerrit de Koker; lid stichting Chaverim. Dhr. J.T.A. Bos (1961) Secretaris, lid remuneratiecommissie Benoemd in Herbenoemd in Benoemingstermijn eindigt in Beroep: senior-beleidscoördinator bij de GGD Rotterdam-Rijnmond. Dhr. P. Schipperus (1951) Lid, lid auditcommissie. Benoemd in Herbenoemd in Benoemingstermijn eindigt in Beroep: adviseur, interim-manager (interne organisatie, algemeen management), NMI mediator Overige functies: Voorzitter kerkenraad Gereformeerde kerk PKN Berkel en Rodenrijs/Bergschenhoek. Bestuurslid Stichting Vrienden van Hergerborch te Berkel en Rodenrijs. Bezoldiging Raad van Commissarissen De vergoedingen voor de RvC in 2009: voorzitter 5.000,- vice-voorzitter 4.000,- secretaris 4.000,- auditcommissie 4.000,- overige leden 3.000,- (met één van de leden is een afwijkende honorering overeengekomen van 764,- per jaar) De RvC opereert onafhankelijk en hanteert hierbij de governance code als kader. 3.3 Horizontale dialoog, de Raad van Participanten WoonCompas ervaart het overleg met de Raad van Participanten als een sterke invulling van het overleg met belanghebbenden. Hiermee is de vertegenwoordiging van belanghebbenden verankerd binnen de statuten. De Raad van Participanten (RvP) is een statutair vastgelegde Raad die voornamelijk bestaat uit afgevaardigden uit de kring van kerkelijke gemeenten in of nabij het werkgebied van WoonCompas. Zij vergadert minimaal drie keer per jaar onder voorzitterschap van de voorzitter van de Raad van Commissarissen (RvC). Als primaire taak houdt de RvP toezicht op de grondslag, doelstelling en identiteit van WoonCompas. Daarnaast heeft de RvP tot taak de RvC te adviseren over de huisvesting van en voor de doelgroepen en de positionering en strategie van WoonCompas. 21

12 De RvP ontsluit een breed netwerk dat voeling heeft met maatschappelijke tendensen, vraagstukken en behoeftes in relatie tot het werkveld van WoonCompas. De RvP heeft daarmee een belangrijke rol, zij representeert de historische stakeholders. De bestuurder is normaliter aanwezig bij de vergaderingen, maar heeft geen stemrecht. Het blijvend investeren in de relatie met deze achterbannen wordt beoogd door WoonCompas. van deze partijen. Wij leren veel van onze partners. Elk gesprek dat wij met hen voeren is een bron van informatie en biedt vaak nieuwe inzichten. Intern trachten wij deze zoveel mogelijk met elkaar te delen. Dit leidt tot meer begrip en extra motivatie. De directe lijn met (historische) belanghebbenden en hun vertegenwoordigers die de RvP biedt aan WoonCompas vertegenwoordigt een belangrijke waarde. De wortels van de stichting zijn daarmee zichtbaar en voelbaar. De kerken die ten grondslag liggen aan de stichting hadden een helder doel voor ogen met hun initiatief. Het blijvend verantwoording afleggen aan hun vertegenwoordigers borgt een maatstaf. De RvP kent jaarlijks een vergadering met een vooraf gesteld thema waarbij ook alle commissarissen genodigd zijn. Deze vergadering draagt bij aan de verdieping van een onderwerp dat relevant is voor de stichting en/of haar doelgroepen. Er wordt verslag gemaakt van de vergaderingen, welke verstrekt worden aan genodigden. Het karakter van de vergadering kenmerkt zich in open overleggen met ruimte voor kritiek en verschillende visies van alle partijen. Dit karakter sluit het beste aan bij een besloten verstrekking van de notulen. In onderstaande lijst staan de oorspronkelijke kerkelijke gemeenten opgenomen met de vertegenwoordigers zoals die de laatste vergadering van 2009 golden: 3.4 Externe accountant De auditcommissie en het bestuur beoordelen minimaal één maal in de vier jaar uitgebreid het functioneren van de accountant, dit heeft ook in 2009 plaatsgevonden. Dit heeft geresulteerd in een herbenoeming van de huidige accountant KPMG voor een periode van een jaar. Jaarlijks wordt na de jaarrekeningcyclus het verloop bondig geëvalueerd. De bevindingen van de auditcommissie en het bestuur staan geagendeerd voor de RvC-vergadering. De Raad van Commissarissen besluit over het aanstellen van de accountant. De accountant, het bestuur en de auditcommissie (als gedelegeerde vanuit de RvC) bespreken jaarlijks uitgebreid het verslag van de externe accountant. In deze vergadering wordt de accountant bevraagd door de auditcommissie. Lid van de Raad dhr. A. te Boveldt dhr. H. Groeneveld dhr. H. de Klerk mw. mr. H.P.H.M. Leijendekker - van Kaam Dhr. Lu Yuen mw. M.M. Madern mw. J. Mannak dhr. G.J. Maclean dhr. E.G. Matser dhr. F.G. May dhr. R.K. Meeuws Mw. G.A.J. Meijburg-Sixma Mw. N. Roozenbeek Mw. C.J. Schaafsma dhr. J.B. Val dhr. A. Vos dhr. A. Versteeg Vacature dhr. G. Zaaijer dhr. mgr. J.G.M. Zuidgeest namens: Hervormde Gemeente Overschie Hervormde Gemeente Berkel & Rodenrijs Evangelisch-Lutherse Gemeente Rotterdam Parochie O.L. Vrouw geboorte Berkel & Rodenrijs Chinese kerkelijke gemeente Rotterdam Diaconie Hervormde Gemeente Kralingen Gereformeerde Kerk van Rotterdam Gereformeerde Kerk vrijgemaakt Gereformeerde Kerk Ommoord/Zevenkamp Evangelische Broedergemeente Diaconie Hervormde Gemeente Delfshaven Gereformeerde Kerk Berkel & Rodenrijs / Bergschenhoek Hervormde Kerk Zevenhuizen Diaconie Gereformeerde Kerk Alexanderstad Voorzitter Hervormde Gemeente Bleiswijk Samenwerkende Gemeentes Alexander Doopsgezinde Gemeente Diaconie Hervormde Gemeente Hillegersberg Parochie O.L. Vrouw geboorte Berkel & Rodenrijs In hoofdstuk 4 is aangegeven met welke partijen WoonCompas eveneens regelmatig overlegt, waaronder Laurens en diverse andere zorg- en welzijnsinstellingen, de (deel)gemeentes waarin wij actief zijn, bewonerscommissies en vele anderen. Verslagen van deze bijeenkomsten worden doorgaans niet openbaar gemaakt, maar worden onder de direct betrokkenen verspreid. De overleggen zijn voor WoonCompas belangrijk als informatiebron voor lopende zaken, het eigen functioneren en de toekomstvisie. Voorbeelden van effecten zijn het voorzien van jeu de boulesbanen, participatie in brede school -projecten en ook het bouwen voor specifieke doelgroepen op verzoek 3.5 Visitatie WoonCompas is in 2009 gestart met de voorbereidingen van een visitatie. In het jaarplan 2010 is de definitieve visitatie opgenomen

13 4. Volkshuisvestingsverslag 4.2 Algemene beschouwingen Algemene gegevens Naam van de toegelaten instelling Stichting WoonCompas Gemeente waar de instelling haar woonplaats heeft gemeente Rotterdam Werkgebied De Stichting is uitsluitend werkzaam in de gemeenten: Rotterdam, Capelle aan den IJssel, Lansingerland (Bergschenhoek, Bleiswijk, Berkel en Rodenrijs), Krimpen aan den IJssel, Albrandswaard, Maassluis, Vlaardingen, Schiedam, Ridderkerk, Barendrecht, Spijkenisse, Bernisse, Brielle, Westvoorne, Hellevoetsluis, Goedereede, Dirksland, Middelharnis en Oostflakkee. Adres Ien Daleshof Postadres Postbus MD ROTTERDAM Bereikbaarheid Telefoon: (010) Fax: (010) Internet: wooncompas.nl Nummer inschrijving in het openbare stichtingenregister, gehouden door de Kamer van Koophandel en Fabrieken S Datum van oprichting 9 december 1996 Datum en nummer van het Koninklijk Besluit, waarbij de instelling is toegelaten 23 december 1996 Datum laatste statutenwijziging 23 januari 2007 Lidmaatschappen WoonCompas is lid of deelnemer van: Aedes Maaskoepel Waarborgfonds Sociale Woningbouw Geschillencommissie Huursector Het afgelopen jaar kostte het meer dan de gebruikelijke inspanning om mensen te winnen voor wat wij ervaren als mooie projecten. We hebben het niet wetenschappelijk onderzocht, maar veronderstellen dat de laagconjunctuur neveneffecten heeft. Omdat het nou eenmaal prettiger werkt met enthousiaste mensen, hebben wij in 2009 geen ruimte geboden aan ontmoediging. Het monotone geluid van de slecht-nieuws-machine negeren wij niet, wel voorkomen we resonantie. Daarom in het kort wat nieuwsfeiten die nu of later hun betekenis zullen hebben. Obama werd geïnaugureerd, iedere medewerker van WoonCompas ontliep de Griep, we hadden geen geld bij DSB en hebben sowieso geen achtergestelde deposito s, de sneeuw in december deed ons de klimaattop vergeten en WoonCompas sloot 2009 af in een goed humeur, uitkijkend naar Politiek kenden de corporaties voor het eerst sinds 2005 een jaar lang dezelfde verantwoordelijke minister. Inmiddels weten we dat dit in 2010 weer niet gelukt is. Bijna onafhankelijk van de persoon, verwelkomen wij het idee dat een minister wat langer dan 16 maanden aan het beleid kan werken. Wij wachten de verkiezingen af en kijken hoopvol naar de toekomst. Wij zullen onze bijdrage leveren aan het huisvesten van senioren en kwetsbare doelgroepen, wind mee of wind tegen, en bemerken dat we daar gelukkig niet uniek in zijn. WoonCompas realiseert en beheert woonruimte voor ouderen en voor doelgroepen die vanuit een sociale of diaconale vraag een beroep op ons doen. Dit doel is tijdloos geformuleerd, waardoor wij geen moeite hebben met het vinden van passende vraagstukken. Werk genoeg, middelen niet altijd. Ons streven om binnen gezonde kaders maximaal te groeien is realistisch omdat de opgave in Rotterdam en omgeving groot is. Met zorg- en welzijnspartijen hebben wij tot op heden goede afspraken kunnen maken over de verdeling van taken, kosten en opbrengsten. Ook met onderwijsinstellingen hebben wij goede ervaringen. Deze partijen en de senioren in ons werkgebied zijn de noodzakelijke partners voor de projecten die wij de komende jaren willen realiseren. Ook zijn zij essentieel voor de exploitatie van de bestaande complexen. Onze inbreng in deze samenwerking zien wij niet als een prestatieveld, het is een randvoorwaarde voor realiseren van de doelstelling. Bijkomend voordeel is dat onze partners vaak een breder blikveld hebben dan vastgoed, wij kunnen daar veel van leren en dat doen we graag. Ook leerzaam zijn de trajecten waarbij wij op bestaande locaties een ontwikkeling willen realiseren voor kwetsbare doelgroepen. In Rhoon wilden we Victory Outreach tijdelijk een plek geven voor een Victory Home waar mensen begeleid wonen en in fases worden geholpen om weer zelfstandig te kunnen leven. Het gaat om mensen die de regie in het eigen leven zijn kwijtgeraakt door verslaving, geld- of relatieproblemen of andere oorzaken. Het voorlichtingstraject werd vertraagd, onderwijl waren omwonenden wel op de hoogte gesteld van de voornemens. De emoties liepen hoog op in de omgeving, waarna de gemeente het besluit heeft genomen de steun voor het plan in te trekken. Dat heeft geleid tot een turbulente informatieavond. Enkele omwonenden gaven in krachttermen hun visie weer. Veel van de emoties zijn te begrijpen en gezien de historie van de locatie ten dele terecht. Wij hebben deze avond als onplezierig ervaren. Verschillende uitlatingen over kwetsbare groepen waren ronduit schofferend. De gemeente heeft zich hier van gedistantieerd. Enkele dagen na de bijeenkomst is er een poging tot brandstichting geweest, daders zijn tot op heden onbekend. In volgende trajecten zullen wij er op sturen dat de communicatie niet alleen eerlijk, maar ook snel verloopt. Dat kan onrust voorkomen. In Overschie hebben we eveneens een communicatietraject gelopen. Hier hebben we positieve respons gekregen. De herontwikkeling van de Maranathakerk heeft geleid tot de sloop in het voorjaar. We hebben omwonenden, in samenwerking met de deelgemeente, lopende het proces geïnformeerd met brieven en informatieavonden. Om het braak liggen van de locatie te voorkomen hebben we de plek tijdelijk ingericht als openbaar plein. Dat heeft leuke reacties opgeleverd. Van augustus t/m december is de ruimte teruggegeven aan de omwonenden. Wethouder Hamit Karakus heeft eind december symbolisch de bouwfase ingeleid door het plaatsen van een 25

14 bankje. Dit laatste geeft omwonenden de gelegenheid om comfortabel de bouw te volgen. Samen met de deelgemeente hebben we getracht de omwonenden voorafgaand aan het verstrijken van mijlpalen goed te informeren. Wij kregen uiteindelijk van bezwaarmakers te horen dat ze tegen de plannen zijn, maar de communicatie-aanpak op prijs stellen. Wij accepteren dat voor nu als het best haalbare. Bij het opstellen van het jaarplan kijken we terug naar de geformuleerde strategie. De eerder vermelde samenwerkingsverbanden komen voort uit de strategie. De historische band met Laurens-Zorg Compas past hier goed in. We hebben ontdekt dat de fusie van laatst vermelde leidt tot andere accenten in de samenwerking, zonder de vruchtbaarheid aan te tasten. Laurens heeft haar strategie en waar deze kruist met de onze trachten we samen projecten te realiseren. De afgelopen jaren hebben we ons veel bewogen in het souterrain van de woningmarkt. De brede aanpak door maatschappelijke partijen en de stimulans vanuit de gemeente heeft er toe geleid dat het aantal mensen zonder dak of thuis de afgelopen sterk afgenomen is. Ons doel om hier in te helpen is behaald, gezien de wijzigende vraag zullen we de strategie op dit punt ombuigen. In de lente van 2010 staan sessies gepland om met MT en RvC een nieuwe strategie te formuleren. Voorgaande ontwikkeling zal daarin meegenomen worden. Lang verwacht, de oplevering van De Tuinen te Bleiswijk. Deze ontwikkeling bestaat uit ouderenwoningen, verpleging en verzorging, gecombineerd met het aangrenzende dienstencentrum en het eveneens door ons ontwikkelde gezondheidscentrum. Wij zijn trots op dit voor ons grote project (ruim 16 miljoen). De omgeving heeft het gebouw omarmd en van bewoners, politiek en professionals horen we enthousiaste verhalen. Onze filosofie om het gebouw op te zetten als een modern woongebouw waar je met trots woont als je zorg nodig hebt, heeft vorm gekregen. VVKH architecten verdient een compliment. Binnen het complex heerst een serene, maar behaaglijke sfeer. Het is licht, ruimtelijk zonder verlies aan intimiteit en warmte. Laurens, SWSL en de professionals in het gezondheidscentrum maken de locatie tot een centrum van brede ontmoeting. De senioren in Bleiswijk zijn niet verstopt, maar centraal gehuisvest. Voor WoonCompas werkt het complex als een mooi visitekaartje. We kunnen laten zien wat we nastreven. Verder is qua (her)ontwikkelingen te melden dat we in 2009 gestart zijn met de realisatie van een gezondheidscentrum in de bestaande Aarhof en dat we vorderingen hebben gemaakt met de bouw van het project voor Surinaamse ouderen aan de Aelbrechtskade te Delfshaven. Twee trajecten die een lange voorbereiding kenden en nu vorm krijgen, beiden op te leveren in In Helga is het project met Pameijer uitgebreid. Mensen met een lichte verstandelijke beperking wonen in een regulier complex voor senioren. In de toekomst verwachten we dat voor alle locaties soortgelijke projecten gaan lopen. In Nesselande hebben we definitieve afspraken gemaakt om de kinderopvang tijdelijk in enkele woningen te huisvesten. De vraag is te groot voor de beschikbare ruimte. Het project is deels gestart, waarbij met de bovenburen van het project afspraken zijn gemaakt over het voorkomen van overlast. In 2009 hebben we opdracht gegeven tot een prescan voor visitatie. Wij zullen ons inspannen om in 2010 het definitieve traject te doorlopen. De contacten met Aedes en sectorcollega s zijn verder gegroeid. Wij hebben hier voordeel bij en trachten anderen onzerzijds te ondersteunen. Kennis is goed te delen in onze branche en met de toename en wijziging van regelgeving is een kleine corporatie gebaat bij uitwisseling. Anderen maken dat mogelijk, daarvoor zijn wij erkentelijk. In de volgende subparagrafen zijn de activiteiten per complex en onder de titel organisatie gerubriceerd. De prestaties in 2009 worden zo thematisch behandeld, waarna de volgende verantwoordingsvelden en passant behandeld worden: leefbaarheid; wonen en zorg; woningtoewijzing; kwaliteit van de woongelegenheden, onderhoud en verbetering; verhuren en verkopen van eigendom; betrekken van bewoners bij beleid en beheer; overleg met gemeenten; financiën; werkterrein en verbindingen met andere rechtspersonen; besteding van middelen. 4.3 Activiteiten en ontwikkelingen Nesselint, de woningen, de Knoop, het kantoor Vanaf voorjaar 2009 is een beheerder aangesteld voor het voorzieningenhart van deze brede school met woningen. Het exploiteren van de centrale ruimten is qua bezetting een succes. Met leefbaarheidsinvesteringen krijgen we de exploitatie ook financieel rond. Wij zijn participant in dit complex en zien het als een gesammt kunstwerk. Wij denken mee als partners met vragen leven. De voorts vermelde huisvesting van kinderopvang in een deel van de woningen is daar een goed voorbeeld van. Het in januari geopende entreeplein verbeeldt het idee als beste. Dagelijks verleidt dit plein kinderen om te klimmen, springen en soms zelfs dansen. De ouders en grootouders laten dit graag toe en maken immer wakend over (klein)kind kennis met elkaar. Het plein ontlokt zo ontmoetingen tussen de wijkbewoners. Een genot om te zien. Het is niet relevant of de betreffende mensen doorhebben wat de bijwerkingen zijn van het plein. Het gaat om het effect en de gevolgen. Wij zien het plein als het geslaagde sluitstuk van het project De Aarhof verzorging Een traject van vele jaren is bekroond in december Met de brutering is een ongelukkige huurovereenkomst tot stand gekomen. Na constructieve besprekingen met de NZa en Laurens is een modus gevonden die alle partijen steunen. We kunnen nu voor de Aarhof het verleden laten rusten en toewerken naar een renovatie of herontwikkeling van het zorgdeel. In 2010 zal het onderzoek worden voortgezet. De locatie maakt investeren zinvol en de reeds betrokken zorgpartijen zijn enthousiast over de mogelijkheden. servicewoningen De plannen om één van de entrees te verplaatsen en een lift toe te voegen uit comfort en veiligheidsoverwegingen zijn afgerond en aanbesteed. Het is wachten op de bouwvergunning om deze kwaliteitsverbetering te realiseren. De huren worden niet verhoogd, de investering is geheel onrendabel. gezondheidscentrum In de algemene beschouwingen is gememoreerd dat vestiging van een gezondheidscentrum in de Aarhof een feit is. De bouw is gestart in 2009 en zal in april 2010 opgeleverd worden. Er is dan een intern toegankelijk centrum gerealiseerd. Gezondheidscentrum Zevenkamp zal gaan opereren vanuit de Aarhof, waarmee de wijkbetekenis van het complex vergroot is. De huisartsen en fysiotherapeuten zijn van harte welkom

15 4.3.3 Helga De leegstand in Helga was de afgelopen jaren enigszins opgelopen. Eerder formuleerden we maatregelen om dit te kenteren: verbeteren service naar de bewoners; het upgraden van de recreatiezaal; meer bekendheid geven aan het complex; het onderzoeken van woningverbeteringen. Tot en met 2009 hebben we aan bovenstaande gewerkt, wat geresulteerd heeft in een fris complex. Veel bewoners zetten zich in voor activiteiten en de warme uitstraling is gebleven. Om de communicatie te verbeteren en de verhuuractiviteiten te structureren is in 2009 een woonconsulent aangenomen. Zij heeft haar taak voortvarend opgepakt, wat heeft geresulteerd in sterke stijging van het aantal verhuringen vanaf september Deze lijn willen we vasthouden in 2010 en verder. Helga zal de verdiende aandacht ook de komende jaren krijgen. We onderzoeken samen met Laurens de mogelijkheden om de ontmoetingsfunctie voor de buurt te vergroten, daarnaast blijven wij sturen op een semipermanente bezetting voor huisartsen en fysiotherapeuten. een belangrijk complex. We hebben kunnen laten zien dat wij in staat zijn relatief snel een complex gebouw te realiseren dat qua belevingswaarde uitstijgt boven veel andere woon-zorgcomplexen, Onze visie dat mensen kwaliteit ervaren, ook als zij geen bouwkundige achtergrond hebben, en dat een goed gebouw bijdraagt aan het welzijn is verenigd in de Tuinen. Het complex creëert tal van ontmoetingen en is daarmee belangrijk voor het sociale netwerk binnen Bleiswijk. Wij danken hierbij iedereen die de afgelopen jaren hard gewerkt heeft om het complex te realiseren, wij werken verder om ook de exploitatie langdurig waardevol te laten zijn Aelbrechtskade-Groshansstraat te Delfshaven Dit project gelegen aan de Aelbrechtskade te Delfshaven biedt tot op heden mooie momenten. De Surinaamse doelgroepen die in deze panden gaan wonen, tonen zich zeer betrokken. Zij hebben een eigen website gemaakt waarop de voortgang te volgen is en komen in grote getale opdagen bij officiële momenten. De twee gebouwen tellen samen circa 50 ouderenwoningen. In beide complexen is een gezamenlijke woonkamer opgenomen en in één van de complexen komt een zorg- en welzijnsruimte voor Laurens/Zorg Compas, ondersteund vanuit het aangrenzende zorgcentrum de Rustenburg Delfshaven Hof van Rhoon In dit jaarverslag is al gesproken over de beoogde tijdelijke huisvesting. Helaas hebben we moeten constateren dat juridische procedures het niet meer mogelijk maken om zonder provocaties een Victory Home te vestigen voor de gewenste minimale periode. Wij hadden graag de buurt overtuigd van de positieve invloed die een dergelijk complex voor haar omgeving kan hebben. Wij hebben, in nauw overleg met gemeente en Victory Outreach, een afweging gemaakt tussen een principiële gerechtsgang of een praktische aanpak. In dit geval prevaleerde de pragmatiek. Onderdeel daarvan is dat we geen mogelijkheid meer hebben om sceptische bewoners te overtuigen van de goede uitwerking die de huisvesting kan hebben. Tegelijkertijd realiseren wij ons dat de scepsis mede veroorzaakt is door eerdere ervaringen met andere doelgroepen. Wij richten ons nu op de herontwikkeling en voeren gesprekken met de gemeente over de kaders voor een passende invulling. Wij kennen inmiddels de grote betrokkenheid van de buurt bij de locatie en zullen tijdens de ontwikkeling en realisatie een goed informatietraject opzetten om enerzijds zaken kenbaar te maken, maar ook om naar ideeën van bewoners te luisteren. Nogmaals willen we naar voren brengen dat wij dit initiatief gestart zijn op aandringen van vertegenwoordigers uit de Javaans- en Hindoestaans Surinaamse gemeenschap in Rotterdam De deelgemeente en Laurens/Zorg Compas hebben het initiatief omarmd. Het is een voorbeeld van een project dat al waarde heeft voor oplevering. Voor ons is het nieuw om een project te realiseren op basis van een burgerinitiatief. We beleven dit als een verrijking. Een groei van dit soort initiatieven zullen we trachten te steunen Organisatie Personele invulling In het voorgaande jaarverslag is reeds het heraantreden van Tim van Schijndel in maart 2009 gememoreerd. Voor het overige hebben er geen wisselingen plaatsgevonden. Wel is de administratie verrijkt met Brigitta Hofman en hebben we de invulling van de nieuwe functie van woonconsulent in 2009 al eerder in dit verslag vermeld. Beide functies zijn in deeltijd en een antwoord op de uitbreiding van werkzaamheden. Deels groeien de werkzaamheden als gevolg van groei van de organisatie, deels is de exploitatie arbeidsintensiever geworden. Onder andere door een hogere mutatiegraad De Tuinen te Bleiswijk In mei 2009 heeft de officiële opening van dit complex plaatsgevonden door de burgemeester en de oudste bewoner. De exploitatie van het complex is gestart in maart 2009 en vanaf de eerste dag heeft Bleiswijk dit woonzorgcentrum opgenomen in haar betrokken gemeenschap. Het dienstencentrum floreert, mede dankzij vele vrijwilligers. Het gezondheidscentrum biedt huisartsen, apotheek, consultatiebureau, logopedist, tandarts, maatschappelijk werk en aanverwante zorg- en welzijnsfuncties. Laurens/Zorg Compas exploiteert naast de intramurale zorg het grand cafe / restaurant aan de centrale entree. De mooie lichte ruimtes in het gebouw maken het verblijf prettig. De betrokkenheid die de vrijwilligers en professionals uitstralen maken dat bewoners en bezoekers zich welkom voelen. Laurens/Zorg Compas exploiteert in een combinatie van verpleging en verzorging 84 wooneenheden. De kern Bleiswijk kende deze faciliteit niet. Een vurige wens van bewoners en gemeente is in vervulling gegaan met de opening van dit centrum. Bleiswijk kan vele jaren vooruit, het enthousiasme is groot. Ook voor WoonCompas is dit Toekomst WoonCompas wordt gevormd door vijftien werknemers met een grote betrokkenheid bij de bewoners en de organisatie. Iedereen werkt met het idee de huurders en hun vertegenwoordigers waarde te bieden. De grootte van de organisatie vraagt flexibiliteit. Onze mensen gaan hier goed mee om, waardoor er een prettige werksfeer heerst. Voor alle medewerkers zijn er opleidingsbudgetten, dit om de kwaliteit van werken hoog te houden en de mogelijkheid aan werknemers te bieden om kennis en vaardigheden te ontwikkelen. In 2005/2006 is de huidige strategische nota opgesteld. In 2010 staat het formuleren van de nieuwe geagendeerd. De toekomstvisie zal dan wellicht aangepast worden, maar tot nu gelden de volgende strategische uitgangspunten: het realiseren van ouderenwoningen met voorzieningen, om het welzijn van de bewoners te vergroten en daarmee de duurzaamheid van complexen en wijken. Nieuwe complexen worden uitgerust met extra voorzieningen, bestaande complexen worden uitgebreid met nieuwe voorzieningen; het uitbreiden van het aantal objecten voor bijzondere doelgroepen, bij voorkeur met vaste partners

16 Het samenwerken met onze huurders en derden loopt als een rode draad door dit verslag en onze stichting. Laurens/Zorg Compas is de voornaamste partner, maar ook met anderen werken wij graag samen, Wij dragen er zorg voor dat partijen in contact met elkaar komen. Ontmoetingen tussen huurders, professionals en omwonenden in vele combinaties en hoedanigheden zijn ons inziens de basis voor goed functionerende complexen, op micro en macro niveau. Dat zal ook vertrekpunt zijn van het onderzoek in Tot het herfraseren van de strategische nota, hanteren wij in ieder geval de volgende leidraad om het voorgaande mogelijk te maken: het blijven verhogen van het woongenot in bestaande complexen; het optimaliseren van de prijs-kwaliteitverhouding; het meten en monitoren van de huurdertevredenheid; het (leren van het) exploiteren van het woonzorgcomplex De Tuinen te Bleiswijk, een nieuw opgeleverd centrum; het (her)ontwikkelen van de locatie Rhoon, Maranathakerk en potentiële andere kerklocaties die interessant zijn voor onze doelgroep; het verkrijgen van locaties om nieuwbouwplannen te kunnen realiseren, danwel het verwerven van bestaand vastgoed voor nieuwe projecten; het verder ontwikkelen van diensten en projecten; het benutten van de mogelijkheden van ons nieuwe softwarepakket, in casu Itris/Viewpoint; het voeren van goed overleg met relevante (deel)gemeentes; het inventief omgaan met de investeringsruimte, bij voorkeur door het realiseren van projecten met een positieve exploitatie vanaf dag één. 4.4 Bij voorrang huisvesten van de primaire doelgroep Wij willen benaderbaar zijn, als verhuurder en als partner. Dat vergt een open opstelling. In onze woonvoorzieningen geven de huismeesters daar invulling aan, voor de institutionele huurders doen we dat vanuit het centrale kantoor. Wij krijgen een veelheid aan informatie van de huurder en proberen die naar elkaar te ontsluiten. Zo blijft onze kennis actueel, daarmee moeten wij de wensen van onze primaire doelgroepen vorm geven. Wij doen dat met beperkte middelen en kunnen niet aan alle wensen gehoor geven. Waar we dat niet kunnen, leggen we dat uit. Onze bewoners behoren vrijwel allemaal tot de primaire doelgroep. Dat is sterk gerelateerd aan de statutaire doelen van de stichting. Administratief maken wij onderscheid tussen regulier bezit en bezit voor bijzondere doelgroepen, respectievelijk de zelfstandige ouderenwoningen, en daarbij horende ruimten, en huizen die wij verhuren aan zorgen welzijnsinstellingen ten behoeve van het huisvesten van bijzondere doelgroepen. Dit onderscheid komt naar voren bij de verantwoordingsvelden: ontwikkeling van de huursom; woningtoewijzing; mutaties in het woningbezit; huurderving wegens leegstand; bijzondere aandachtsgroepen; individuele huursubsidie; huurinvorderingsbeleid; nieuwbouwbeleid; verkoopbeleid. 30

17

18 4.4.1 Ontwikkeling van de huursom Regulier bezit Volgens richtlijnen van het Ministerie van VROM is de huurstijging per 1 juli 2009 maximaal 2,5 % (2008: 1,6%). WoonCompas heeft per 1 juli 2009 de huren als volgt verhoogd: de servicewoningen in Woonzorgcentrum De Aarhof met gemiddeld 2,5% (2008: 1,6%); de woningen in het Wooncentrum Helga 2,5% (2008: 1,6%); de niet geliberaliseerde woningen in Nesselande 2,5% (2008: 1,6%); de geliberaliseerde woningen in Nesselande 2,5% (2008: 1,6%). De gemiddelde huurstijging van de zelfstandige woningen in het gereguleerde (niet geliberaliseerde) bezit is gelijk aan de maximale huursomstijging van 2,5 %. Bezit voor bijzondere doelgroepen De overeenkomsten voor deze panden kennen doorgaans een indexering op basis van het CBS-cijfer Consumenten Prijs Index (CPI). De prijsaanpassingen vinden jaarlijks plaats, per 1 juli. In 2009 zijn de huren gewijzigd volgens onderstaande tabel: Object: Procentuele huurverhoging 2009*: Dorpsdijk 30/Rhoon 2,0% (2,2%) Heemraadsingel 151 2,0% (2,2%) Heemraadsingel 197 2,0% (2,2%) Mathenesserlaan 433 2,0% (2,2%) Heemraadsingel 237 2,0% (2,2%) Mathenesserlaan 312 2,0% (2,2%) Folkert Elsingastraat 34** 2,0% (2,2%) Willem Ruyslaan 2,0% (2,2%) Bethlehemstraat 2,0% (2,2%) Watergeusstraat 2,0% (2,2%) Schielaan 2,0% (2,2%) Groede 1 (Hekelingen) 2,0% (2,2%) * Tussen haakjes staat de huurverhoging van 2008 ** Dit kantoorpand wordt verhuurd aan de Stichting Zorg Compas Voor de Aarhof wordt tevens een deel integraal als zorgcentrum verhuurd. Dit deel van De Aarhof kent per 1 juli 5,00% (2008: 5,00%) huurverhoging, maar betreft geen zelfstandige wooneenheden. Deze op het oog forse stijging staat in relatie met de gevolgde systematiek van de Dynamische Kostprijs, waardoor jarenlang een relatief lage huur betaald is. In 2010 zal een nieuwe huurovereenkomst worden gesloten, waarbij deze systematiek zal worden gewijzigd. 35

19 4.4.2 Woningtoewijzing Regulier bezit Het aanbodmodel Rijnmond is uitgangspunt voor de toewijzing van woningen. Ingevolge het BBSH geeft WoonCompas bij het toewijzen van goedkope woningen de voorrang aan woningzoekenden, die daarvoor gezien hun inkomen het meest in aanmerking komen. Naast de relatie tussen inkomen en huur wordt door WoonCompas bij de toewijzing ook gelet op andere aspecten, zoals de omvang van het huishouden in relatie tot de grootte van de woning of de (medische) urgentie van een huishouden. WoonCompas maakt tevens gebruik van directe toewijzing indien dat past binnen het complex en het beleid. Bezit voor bijzondere doelgroepen De panden uit dit bezit hebben huurders met een ideële doelstelling, de marktwerking doet wel haar intrede in deze sector. Deze huurders bieden zorg en ondersteuning aan mensen met een verschillende zorgvraag. Zo huisvesten wij indirect mensen met psychosociale problemen, mensen met een verslavingsproblematiek, verstandelijk en/of lichamelijk beperkte mensen, voormalig daklozen en andere mensen met behoefte aan ondersteuning. Alleen Folkert Elsingastraat 34 is een kantoorpand, verhuurd aan Laurens Mutatie in het woningbezit Regulier bezit In 2009 bedroegen de mutaties - als gevolg van vertrek van huurders wat betreft het woningbezit in: De Aarhof 13,7% (2008: 13,0%) Helga 11,8% (2008: 11,8%) Nesselint 14,3% (2008: 3,6%) Voor de Aarhof hebben we in 2009 net als 2008 met de beoogde vestiging van het gezondheidscentrum enkele mutaties gestimuleerd. De hoge mutatiegraad in Helga is te verklaren door de bewonerssamenstelling en de afgenomen leegstand. Verhuringen van leegstaande woningen boeken wij als mutatie. In Nesselande hebben we woningen leeggespeeld ten behoeve van de vestiging van tijdelijke kinderopvang, de leegstand is daarom eenmalig sterk verhoogd. Bezit voor bijzondere doelgroepen Deze panden worden via langjarige contracten verhuurd aan zorg- en welzijnsinstellingen. Het aantal mutaties is zeer laag. De huurders starten dergelijke projecten met een lange horizon. Ondanks de kleinschaligheid van sommige huurders blijken zij al jaren betrouwbare partners Huurderving wegens leegstand Regulier bezit De huurderving wegens leegstand in het woningbezit bedroeg in 2009: in De Aarhof 8,4% (2008: 6,8%) in Helga 3,8% (2008: 4,5%) in Nesselint 1,2% (2008: 1,9%) Met het aannemen van een woonconsulent in Helga is de leegstand zichtbaar teruggelopen. De investeringen van de afgelopen jaren hebben het complex verfrist en de toegenomen aandacht heeft de leegstand de laatste maanden sterk doen afnemen. Voor de Aarhof is er wederom extra leegstand als gevolg van de woningen die wij leeg houden voor het te vestigen gezondheidscentrum en doordat we de woningen bij mutatie verbouwen. Vrijwel de gehele leegstand van De Aarhof is aan deze projecten toe te rekenen. De leegstand in Nesselande wordt grotendeels veroorzaakt door de studio die in gebruik is als logeerkamer. Verder hebben woningen leeggestaan in afwachting van toestemming tot verbouw tot kinderdagverblijf. Bezit voor bijzondere doelgroepen In het bijzondere bezit is geen leegstand geweest met uitzondering van de geplande tijdelijke leegstand van de Hof van Rhoon. Huurderving totale bezit De huurderving over de totale portefeuille bedraagt in ,4%. Dit is voor het tweede opeenvolgende jaar significant hoger dan de maximum streefwaarde van 1%. Als geschetst werken wij aan het aantrekkelijker maken van ons bezit, waarmee wij beogen het lange termijn gemiddelde onder de 1% te houden. De leegstand ten behoeve van herbestemmingen laten wij zien in het cijfer en achten wij redelijkerwijs onderdeel van de herinvesteringen. Die buiten beschouwing latend daalt het leegstandscijfer richting de 1% Bijzondere aandachtsgroepen Onze standaard doelgroepen zijn senioren en kwetsbare doelgroepen, voor andere corporaties zijn dat aandachtsgroepen. Ons dagelijkse werk bestaat uit het bedenken van goede oplossingen voor huisvestingsvraagstukken voor niet-doorsnee mensen. Prachtig werk. Momenteel werken wij aan projecten en studies voor: wonen voor vitale (allochtone) ouderen; wonen voor ex-verslaafden; wonen voor (oudere) verstandelijk beperkte mensen; wonen voor psychiatrische patiënten; dagopvang en wonen voor kinderen met een beperking. Allemaal potentiële projecten en allemaal in potentie gecombineerd. Duidelijk is dat zorg- en welzijnsinstellingen essentieel zijn voor onze projecten. Wij zien de onderlinge samenwerking tussen deze instellingen toenemen. Dat biedt voordelen in exploitatie en kennisuitwisseling. Wij hebben bij beide belang en faciliteren deze samenwerking in vrijwel al onze complexen. Naast de nieuwe ontwikkelingen huisvesten wij reeds woonvormen en projecten voor verstandelijk beperkte volwassenen, kinderen met een verstandelijke en/of meervoudige beperking, SGLVG-cliënten, ex-gebruikers, vrouwenopvang, tienermoeders, uitbehandelde psychiatrisch patiënten, uitgezworven zwervers, mensen met een psychiatrische problematiek. Een werkgebied waar wij veel motivatie uit halen. Wij werken concreet aan: een brede VO school met doelgroepwonen voor senioren en verstandelijk beperkte mensen in Katendrecht; een herontwikkeling van de Hof van Rhoon tot doelgroepwonen; een brede school in het Lage Land te Rotterdam met drie basisscholen, een kindcentrum, een groot gezondheidscentrum, kinderopvang, seniorenwoningen en meer; herontwikkeling van de Maranathalocatie voor mensen met een verstandelijke beperking; woningen voor allochtone ouderen in Delfshaven. Deze projecten bepalen momenteel de grens van onze mogelijkheden. Financieel willen we gezond blijven en dat maakt kiezen nodig. Mochten wij ruimte krijgen, dan starten we spoedig nieuwe projecten in dezelfde lijn

20 4.4.6 Huurinvorderingsbeleid 4.5 Kwalitatief in stand houden van het woningbezit 38 Regulier bezit Wij verzoeken huurders tot automatische incasso van de huur, dat is een eerste middel om achterstanden te voorkomen. Bij hoge uitzondering wordt de huurder vrijgesteld van betaling door middel van automatische incasso. Toch hebben ook wij huurders die hun verplichtingen niet nakomen. Bij eerste registratie gaan we in gesprek met deze huurder om begrip te krijgen van de situatie. Dit leidt eventueel tot betalingsregelingen. In 2009 is er geen gedwongen huisuitzetting geweest, maar zijn er wel enkele huurders met de noorderzon vertrokken. Wij betreuren deze ontwikkeling en zullen dit waar mogelijk voorkomen. Ultimo 2009 bedraagt de huurachterstand circa ,- (2008: ,-). Wij hebben voor een voorziening getroffen voor het risico van oninbaarheid. Het bedrag aan huurachterstand is weliswaar afgenomen, maar verleden jaar werd dit deels veroorzaakt door één incidentele post van een instelling. Nu betreft de achterstand meer reguliere huurders. We hebben in 2009 onze debiteurenbewaking aangescherpt, in 2010 zetten we dit voort Nieuwbouwbeleid Wij willen zoveel nieuw bouwen als verantwoord is. Onze beperkte mogelijkheden maken dat wij zelfstandig geen dominant effect kunnen sorteren in het werkgebied. Ook niet voor onze specifieke doelgroepen. Wij kijken goed om ons heen, lezen rapportages, wonen seminars bij en overleggen met kennisinstituten. Dat levert een beeld op hoe wij de vraag zo goed mogelijk kunnen helpen invullen. Voor ons nieuwbouwbeleid concentreren wij ons op locaties in bestaande wijken, waar wij een breed scala aan functies kunnen huisvesten. De twee wat oudere projecten die wij in ons bezit hebben zijn momenteel goed verhuurd en in prima staat van onderhoud. Zij vervullen een meer dan zelfvoorzienende functie en diverse zorgpartijen zijn betrokken, deze complexen slopen en nieuwbouw plegen staat vooralsnog niet gepland. Vervangende nieuwbouw kennen we aldus niet op dit moment. Onze nieuwbouw betreft de laatste jaren daarom uitbreiding. Bij deze uitbreidingen speelt energiebewust ontwerpen en duurzaam materiaalgebruik een belangrijke rol. Wij zien dit laatste ook in het licht van architectuur. Een mooi gebouw heeft duurzaamheidswaarde. Wij zijn intensief betrokken bij ontwerpprocessen, hebben een eigen visie op gevelmaterialen en functionaliteit. Wij bezoeken referentieprojecten en staan open voor nieuwe materialen indien zij een meerwaarde hebben. Onze huurders moeten trots zijn op hun woning en daar graag mensen willen ontvangen. Wij proberen ons in te leven in de huidige huurders en ons een voorstelling te maken van de toekomst. Aangezien ook de nieuwbouwlocaties een centrale plek in de wijk als kenmerk hebben, vraagt dat stedenbouwkundig pas- en meetwerk. Wij gaan samen met architecten in overleg met stedenbouw om onze visie te verwoorden. Deze grote betrokkenheid hopen wij vertaald te zien in de nieuwbouw, qua beeld, beleving en woongenot gedurende lange tijd. Kennis hebbend van bovenstaande behoeft het geen uitleg dat wij er niet voor kiezen om percentages aan de nieuwbouwproductie te koppelen Verkoopbeleid Ons huidige bezit sluit aan bij onze doelstellingen. Er is vanuit marktoriëntatie geen motief om tot verkoop over te gaan. Verkoop staat daarom niet geprogrammeerd. Vanuit de strategie van de stichting kan verkoop een optie worden, mits hiermee investeringsruimte ontstaat. Verkoop zal dan één van de mogelijkheden zijn. De afgelopen jaren hebben ons geleerd dat verkoopbeleid niet alleen positieve uitwerkingen kan hebben. Een dip in de markt kan de strategische doelstellingen frustreren indien deze afhankelijk zijn van verkoopopbrengsten. In de afgelopen jaren hebben we met succes een inhaalslag gemaakt op onderhoudsgebied. Grote uitgaven hebben zichtbaar resultaat. Wij horen van onze huurders terug dat zij deze inspanningen waarderen. Door de substantiële investeringen van de afgelopen jaren zullen de uitgaven voor instandhouding teruglopen. Met uitzondering van Rhoon zijn al onze investeringen gericht op een langdurige doorexploitatie. Duurzaamheid en wooncomfort zijn sleutelbegrippen. Uitgangspunten die wij hanteren om verhuurbaarheid en beleving te borgen: 1. onze woongelegenheden hebben een optimale kwaliteit; 2. voor planmatig, klachten- en mutatieonderhoud hebben wij voor de periode een totaal budget van circa u 8,5 miljoen gereserveerd, gelijkmatig verdeeld over de jaren; 3. bij investeringen is aandacht voor het voorkomen van nadelige gevolgen voor het milieu en de gezondheid, alsmede het gebruik van eindige grondstoffen. Verder investeren wij in een grotere flexibiliteit van vorm en functie van onze complexen om duurzaam bouwen meer inhoud te geven; 4. WoonCompas luistert naar haar bewonersvertegenwoordigers en is alert op informatie van huurders in een-opeen contacten en tracht daarmee een beter beeld te krijgen van de woonwensen Kwaliteit van de woongelegenheden Helga en de Aarhof bestaan grotendeels uit tweekamerappartementen. De bouwkundige structuur laat aanpassingen op een economische wijze niet toe. Toch worden de appartementen goed verhuurd. Wij investeren in deze complexen. De komende jaren hebben we ruime budgetten voorzien om bij mutatie te investeren in deze woningen. Daarmee houden we ze kwalitatief op peil en is zelfs sprake van een lichte verbetering. De functionaliteit van de badkamers in de Aarhof is daar een voorbeeld van. Ook het investeren van voorzieningen in de plint is een vorm van kwaliteitsverbetering waar wij op inzetten. Nesselande is relatief nieuw en met het voorzien van het entreeplein zijn de investeringen vanaf oplevering nu afgerond. De woningen zijn erg populair. Voor de complexen in ontwikkeling geldt dat we de wensen van de doelgroep zo goed mogelijk proberen vorm te geven binnen een courante plattegrond. Ook hier bieden de voorzieningen in de plint een toegevoegde waarde, een belangrijke kwaliteit Prijs van de woongelegenheden De woningen in De Aarhof (serviceflats) en Helga blijven allemaal binnen de normen van de oude huurtoeslag. In Nesselande geldt dat voor circa 25% van de woningen eveneens. Ook voor de geliberaliseerde woningen brengen wij geen huur in rekening die boven de maximaal redelijke huur ligt. Ons nieuwe complex in Delfshaven zal vrijwel alleen woningen kennen die een huur hebben van minder dan de liberaliseringsgrens. Wij zijn van mening dat dit aansluit bij de primaire taken van een corporatie. De huurverhogingen van de panden voor bijzondere doelgroepen zijn contractueel gekoppeld aan de Consumenten Prijsindex (reeks CPI alle huishoudens). Naar vierkante meters omgerekend verhuren wij ook deze panden voor een maatschappelijke prijs Planmatig, correctief en mutatieonderhoud De totale bestedingen in 2009 aan planmatig, correctief en mutatieonderhoud bedragen per saldo (2008: ,-). De inhaalslag is daarmee afgerond. De geplande werkzaamheden zijn binnen de begroting uitgevoerd, wel is een aantal werkzaamheden naar voren gehaald. 39