Is de militaire interventie in Syrië nodig?

Transcriptie

1 - Redactioneel - Is de militaire interventie in Syrië nodig? - Derwich M. Ferho - Het gebruik van chemische wapens tegen onschuldige burgers in de buurt van Damascus heeft het debat binnen de internationale gemeenschap verhevigd. Militaire ingreep of niet? Massamoorden, repressie en barbarij van zowel de regimetroepen als van de aan Al Qaeda gelieerde oppositiegroepen op de Koerden enkele weken terug waren blijkbaar niet belangrijk genoeg om zelfs maar in de media vermeld te worden! Het Baath-regime van vader en zoon Assad is autoritair. Meer dan een halve eeuw heeft hun regime talloze burgers afgeslacht. Tot enkele maanden geleden hadden bijna een half miljoen Koerden zelfs geen recht op inschrijving in het bevolkingsregister. De uitroeiings- en araberiseringspolitiek van het regime vond plaats terwijl dit regime steun kreeg van de internationale gemeenschap. Vooral met Turkije hadden ze uitstekende relaties. Duizenden personen werden vanwege hun mening vermoord in de gevangenissen van het regime. De Koerdische oppositie maakte, bij het uitbreken het verzet, haar eigen visie duidelijk door te vragen of er geen andere middelen zijn dan de wapens te laten spreken? Het regime, de verdeelde oppositie (volgens sommige bronnen gaat het om meer dan 1200 gewapende groeperingen), en ook de internationale gemeenschap hebben het voorstel van de Koerden niet willen horen. Het regime is de Koerden blijven aanvallen. Maar ook de oppositie, zowel de politieke als de militaire, heeft de Koerden afgewezen. De Syrische Nationale Raad wou niets weten van een eventuele aanvaarding van de rechten van de Koerden na de val van het regime. Zelfs toen onder druk van de VS een Koerd, Abdulbasit Seyda, aan de leiding gebracht werd. Elk vorm van discussie over de rechten van de Koerden werd beschouwd als verraad. De Koerdische kwestie? Eerst Syrië bevrijden van Assad en zijn Baathpartij, daarna zullen we praten! De Koerden proberen in hun eigen regio s in vrede te leven, maar dat mag blijkbaar niet. Vooral de aan Al Qaeda gelieerde groeperingen die grotendeels gevestigd zijn in Turkije zorgen voor chaos. In verschillende plaatsen hebben deze groeperingen de Koerdische dorpen aangevallen. Ze hebben huizen geplunderd, vrouwen verkracht, meisjes ontvoerd en mensen onthoofd. Dat gebeurt allemaal in naam de Islam. Deze situatie heeft een massale vlucht van Koerden in de richting van de grenzen van Zuid-Koerdistan (Irak) tot stand gebracht. En de internationale gemeenschap blijft onverschillig. Juist om die redenen hebben de Koerden zich bewapend om hun eigen regio te beschermen. YPG (Verdedigingseenheden van het Volk) proberen de bevolking en de regio te beschermen tegen elk geweld, zowel vanuit het regime, als van de extremistische groeperingen. Ze hebben het wel heel moeilijk want die groeperingen zijn zeer zwaar bewapend door de buurlanden, vooral door Turkije. De Koerden blijven wel met enkele vragen zitten. Zijn er geen andere middelen dan militair ingrijpen om te zorgen voor een democratisch regime in Syrië? En hoe zal de reactie van de beide militaire machten zijn, het regime en de oppositie, t.o.v. de Koerden na de militaire interventie? Derwich M. Ferho is voorzitter van het Koerdisch Instituut Brussel

2 - Syrië - Bombarderen of niet bombarderen? - Michael M. Gunter - Op 21 augustus heeft het Syrische regime ogenschijnlijk chemische wapens ingezet tegen de oppositie in de oostelijke buitenwijken van Damascus, waarbij iets tussen de 500 en mensen omgekomen zouden zijn, de cijfers variëren naar gelang de rapporten die de Amerikaanse veiligheidsdiensten publiek maakten. Hoewel het regime van Assad veel onschuldig bloed aan haar handen heeft en zich nu bovendien misschien schuldig heeft gemaakt aan het gebruik van chemische wapens, is dit niet voldoende reden voor de VS en haar Westerse bondgenoten om Syrië te bombarderen. We zijn er op de eerste plaats niet eens zeker van dat het Syrische regime inderdaad dergelijke wapens gebruikt heeft. De Amerikaanse veiligheidsdienst heeft over dergelijke zaken immers al eerder gedwaald en gelogen tegen de wereld. In 1998 bombardeerden de VS bijvoorbeeld een farmaceutische fabriek in Soedan onder het voorwendsel dat Soedan Al-Qaeda voorzien had van chemische wapens, die gebruikt waren tijdens de aanval op de Amerikaanse ambassades in Kenia en Tanzania. Later werd bekend dat de inlichtingen die Soedan verdacht maakten incorrect waren geweest. Op een gelijkaardige manier hebben de VS in de aanloop naar de oorlog die in 2003 Saddam Hoessein ten val bracht - en waarvan de vele doden en de repercussies tien jaar later nog steeds voelbaar zijn valselijk beweerd dat ze onomstotelijke bewijzen hadden dat Irak over massavernietigingswapens beschikte, wat de aanval rechtvaardigde. Achteraf bleek dat de Amerikaanse inlichting opnieuw incorrect waren of dat ze eenvoudigweg gelogen hadden om ten strijde te kunnen trekken. Gezien deze dubieuze voorgeschiedenis, waarom zouden we er zo zeker van zijn dat de Amerikaanse inlichtingen deze keer wel correct zijn? En zelfs als ze correct zouden zijn, rechtvaardigen deze dan een bombardement enkel en alleen omdat het Syrische regime een rode lijn heeft overschreden die de Verenigde Staten had getrokken en daarmee de VS verplicht om terug te slaan of anders haar geloofwaardigheid te verliezen? Meer zelfs, sommigen menen zelfs dat de Syrische oppositie de echte schuldige is, omdat ze de VS op die manier ertoe willen bewegen het Assad-regime omver te werpen, wat hen zelf niet lukt. De VS rechtvaardigen een mogelijke aanval tegen Syrië op grond van het feit dat het Assad-regime het internationaal recht heeft geschonden door chemische wapens te gebruiken. Nochtans hadden de VS geen probleem met het gebruik van napalm in Vietnam, toen zij degenen waren die chemische wapens gebruikten. Meer recent hebben de VS een oogje dichtgeknepen toen Saddam Hoessein chemische wapens inzette tegen de Koerden in Halabja op 16 maart 1989, want in die dagen was Saddam nog een bondgenoot. Twijfelt iemand eraan of de VS evenveel ophef zouden maken over chemische wapens als het de Syrische oppositie was geweest die ze had gebruikt? (In mei liet Carla Del Ponte, van de VN Commissie die het gebruik van chemische wapens in Syrië onderzoekt, weten dat er aanwijzing waren dat het de rebellen waren die saringas gebruikt hadden, niet het regime, nvdr.) Volgens het internationaal recht is het de VS duidelijk verboden om Syrië te bombarderen, tenzij ze daartoe een mandaat hebben gekregen van de VN-Veiligheidsraad of tenzij het gaat om zelfverdediging. Geen van beiden is van toepassing in de huidige situatie. De enige legale weg die de VS kan bewandelen is om te onderhandelen met Rusland en zo de Veiligheidsraad aan boord te hijsen. De VN zijn immers juist opgericht opdat niemand militaire actie zou ondernemen tenzij alle vijf permanente leden van de Veiligheidsraad daarover akkoord zijn. Anders zouden de VN immers een instrument worden van één of andere grote mogendheid, niet een instrument van internationale rechtvaardigheid. Hoewel maar weinig Amerikanen dit graag zullen - 2 -

3 President Assad en John Kerry, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken. horen, zijn de VN door niet op te treden in deze zaak mogelijks verstandiger dan de VS. Zonder actie van de Verenigde Naties zullen de VS misschien steun zoeken bij de Arabische Liga. Let wel, als de VS overgaan tot bombardementen zonder de goedkeuring van de internationale gemeenschap, dan zijn zij het die het internationaal recht overtreden, niet het regime van Assad. Meer zelfs, als de VS bombarderen, dan lopen ze het risico dat de Syrische burgeroorlog escaleert tot een regionale en zelfs internationale oorlog die misschien Rusland en Iran en onvermijdelijk ook Israël in het conflict zal betrekken. Israël dat natuurlijk al enige tijd illegaal over nucleaire wapens beschikt, een feit dat nooit door de VS vermeld wordt aangezien Israël een bondgenoot is. Ondanks de verzekering dat ze enkel precisieaanvallen zouden uitvoeren, is de zogenaamde colletaral damage, dat wil zeggen de onschuldige burgers die de VS zouden doden als het Syrië bombardeert, een andere reden om dit niet te doen. Daarenboven zou het Assad-regime zonder twijfel vergelding zoeken als het gebombardeerd wordt. Oog om oog, tand om tand -bombardementen kunnen snel escaleren tot een veel grotere oorlog die niemand met gezond verstand zou wensen. Bovendien, als de VS erin slagen Assad tot overgave te bombarderen, zou dat zelfs kunnen leiden tot een slechtere situatie vanuit het standpunt van het nationale belang van de VS. Sommige van de machtigste elementen binnen de Syrische oppositie zij geaffilieerd met Al-Qaeda, met Jablat al-nusra en the Islamic State of Iraq and al-sham (ISIS) als voornaamste voorbeelden. VS-acties tegen Assad kunnen een zogenaamde wet van onbedoelde gevolgen op gang brengen. Als er daadwerkelijk een Al-Qaeda-staat aan de macht komt in post-assad Syrië, zullen de VS opeens echte zelfverdediging moeten uitoefenen tegen Syrië, gelijkaardig aan wat gebeurde toen de VS islamistische elementen bewapende in Afghanistan in de jaren 80, enkel om op 9/11 de terugslag ervan te voelen. Tot slot, als de VS samen met haar Britse en Franse bondgenoten Syrië aanvalt, zal het lijken alsof het Westers imperialisme haar lelijke kop weer opsteekt in het Midden-Oosten. Dan zouden we de poorten van de hel wel eens kunnen openen en onszelf een nog grotere slag laten toebrengen door Arabische nationalisten, samen met islamitische Jihadisten en Salafisten. Hebben we dan helemaal niet geleerd hoe op een intelligente manier te handelen in internationale betrekkingen? Hoe veel meer Amerikaanse levens moeten we nodeloos verliezen, om nog maar te zwijgen van de duizenden anderen die reeds gestorven zijn in Irak en Afghanistan, voor we leren dat er meer intelligente manieren zijn om met deze zaken om te gaan? Michael M. Gunter is professor aan de Tennessee Technological University. -3 -

4 - WestKoerdistan - AZADI BO KURDAN, DEMOKRASI BO SURIYE!* - Diederik Demuynck - Lente Wat begon als een opstootje van furieuze en ontevreden inwoners van Damascus, ontaardde al gauw in een verschrikkelijke burgeroorlog. Een burgeroorlog waar de modale Syriër z n jongen niet meer in terug vindt. Een burgeroorlog met geopolitieke belangen waar Tsjetsjeense mujahedeen, Libanese Hezbollah-strijders, Saoudische godsdienstfanaten, een Vilvoordse lost generation, Iraanse instructeurs, elkaar naar het leven staan om de meest uiteenlopende redenen. (*Vrijheid voor Koerdistan, democratie voor Syrië) Balans tot nog toe: doden (stand op 13/08). Elke dag die verstrijkt, mag je daar 100 mensen aan toevoegen. Je kan trouwens via de webstek van het Syrisch observatorium voor de mensenrechten gedetailleerd volgen waar mensen om het leven komen, wie het zijn en waarom. Luguber maar nuttig Als twee honden vechten om een been... Van wie we gedurende de afgelopen twee jaar weinig tot niets vernamen, waren de Koerden. Zij wonen in het noordoosten van Syrië en vormen met 2,5 miljoen inwoners de grootste minderheid in het multireligieuze en multi-etnische Syrië. Nochtans hebben de Koerden een broertje dood aan het bewind van Bashar Al-Assad. Zowel papa Assad (Hafez) als z n zoon (Bashar, de huidige president) hielden en houden de Koerden onder de knoet. Koerdische namen worden niet ingeschreven in de burgerlijke stand, de Koerdische taal is verboden en vooraanstaande Koerden bevolken de kerkers van het Assad-bewind. Bovendien blijven een tal Koerden verstoken van het staatsburgerschap waardoor ze de facto opgesloten zitten binnen Syrië en niet over de nodige documenten beschikken om naar het buitenland te reizen (dit euvel zou Bashar Al-Assad binnenkort ongedaan maken beloofde hij recent). De Koerden verzetten zich trouwens al langer tegen het Syrisch gezag. Recent nog, in 2004, braken er rellen uit tussen beiden naar aanleiding van een voetbalmatch tussen een Koerdische en een Arabische ploeg. Rijp dus voor de oppositie zou je denken. Klopt. Gedeeltelijk. Een deel van de verenigde oppositie bestaat uit Koerden. Maar het gros stelt zich neutraal op. Dat heeft grotendeels te maken met de invloed van de belangrijkste politieke kracht in Syrisch Koerdistan, de PYD (Partiya Yekitiya Demokrat - Democratische Eenheidspartij). Ongeveer ¾ van de Koerdische bevolking zou achter deze formatie staan. Ideologisch leunen ze aan bij hun Turks-Koerdische broeders van de PKK. Ze zijn goed georganiseerd en ingebed in de bevolking. (Let wel, er zijn nog zeker twaalf andere Syrisch-Koerdische partijen). Het VRT-nieuwsduidingsmagazine Terzake interviewde onlangs de voorzitter van de PYD, Salih Muslim, in Brussel, waar hij onomwonden sprak over zelfbestuur voor de Koerden. Maar zowel de Syrische Nationale Coalitie (verenigde oppositie), alsook de Turkse staat (Erdoğan en zijn minister van buitenlandse zaken Davutoğlu) doen er alles aan om tweedracht te zaaien binnen de rangen van de Koerdische beweging. Verdeel en heers. Zo slaagden ze er zelfs in om de andere Koerdische partijen wijs te maken dat PYD-leider Salih Muslim een agent van de CIA is. Werkt altijd in het Midden- Oosten. Diezelfde Muslim reist intussen van hot naar her om het centrale gezag in Ankara, Teheran en Bagdad gerust te stellen dat de Koerden niet naar separatisme streven. No fear, we come in peace dus. Quod non

5 Onderwijl wordt ook aan de eenheid, en vooral een eensgezind standpunt, van de internationale Koerdische beweging gewerkt. De Turkse, Iraanse en Syrische Koerden worden hoofdzakelijk door links-georiënteerde groepen gestuurd. De autonome Koerdische regio in Irak daarentegen is in handen van Mesûd Barzanî (KDP - Koerdische Democratische Partij) die al meer dan eens zoete broodjes bakte met onder andere Turkije. Dit telkens om zijn naaste Iraaks-Koerdische concurrent en huidig president van Irak Celal Talabanî de loef af te steken (PUK - Patriottische Unie Koerdistan). De PYD koos dus voor een riskante en gedurfde derde optie. Geen oppositie, geen collaboratie met het regime, maar een soort radicale neutraliteit. Lees: een sluipende Koerdisering van de regio nu het regime wat anders om handen heeft. De Eenheden voor de Verdediging van het Volk overige Koerdische gebieden (Iraakse peshmerga en Turkse PKK) Vergis je niet. Het is heus niet zo dat de YPG (die trouwens voor de helft uit vrouwen bestaan) dikke vriendjes is met Assad. In Aleppo (waar veel Koerden wonen) vecht de YPG regelmatig robbertjes uit met het regeringsleger (onlangs nog te zien in een reportage van VRT-oorlogsjournalist Rudi Vranckx). Maar in diezelfde stad en sinds kort ook in Syrisch Koerdistan, staan YPG en de islamisten van Jabhat An-Nusra, ISIS en sommige fracties van het Vrije Syrische Leger lijnrecht tegenover elkaar. De Koerden slaan de aanvallen voorlopig met succes af. Maar afgelopen week namen islamistische rebellen van Jabhat An-Nusra wraak door in een aantal Koerdische dorpen (nabij Aleppo) enkele honderden burgers af te slachten. Via youtube vindt u makkelijk de meest walgelijke beelden van dergelijke slachtpartijen door rebellen én leger. De laatste weken maakt een militie furore in de Syrische burgeroorlog. De YPG (Yekineyen Parastina Gel Eenheden voor de verdediging van het volk) is een eenheid die in Syrisch Koerdistan is ontstaan en grotendeels uit Koerden bestaat (naast andere minderheden (sic) uit de regio, ook Arabieren). Toen Assad het aanvankelijk knap lastig kreeg, zag de YPG z n kans schoon om het op een akkoordje te gooien met Assad. Jullie verlaten onze regio en wij laten jullie met rust was de teneur. Syrisch-Koerdistan, of West-Koerdistan zoals de Koerden het noemen, is dan ook een gegeerde regio. Syrië bezit geen grote olievoorraden en de weinige olie die ze hebben, bevindt zich onder Koerdische grond. Syrisch-Koerdistan, of West-Koerdistan zoals de Koerden het noemen, is dan ook een gegeerde regio. Syrië bezit geen grote olievoorraden en de weinige olie die ze hebben, bevindt zich onder Koerdische grond. Diezelfde islamisten beschouwen de Koerden overigens als afvallige soennieten. Voor de goede verstaander: een goede Koerd, is een dode Koerd. Wij Koerden geloven in veel religies, maar nooit fanatiek vat Derwich Ferho het gevat samen. De leegte die het regime achterliet werd moeiteloos ingevuld door nieuw gevormde lokale Koerdische raden. Onderwijs en rechtspraak verlopen voortaan in het Koerdisch. De drie Koerdische provincies van Syrië worden nu autonoom bestuurd door Koerden. De YPG stond en staat in voor de verdediging van het pas verworven zelfbestuur. Twee jaar geleden telde de militie een kleine duizend mannen en vrouwen. Vandaag zijn dat er al makkelijk waarvan een kleine professionele voltijdse krachten. Hun bewapening bestaat uit buit gemaakte stukken op andere rebellen en het leger. Voeg daarbij de steun van de Koerden uit Turkije, Irak en Iran en je hebt een leger dat op zichzelf kan staan. Weet bovendien ook dat de meeste Koerden een militaire opleiding hebben genoten in het Syrische leger, of geïnstrueerd worden door ervaren strijders uit de Voeg daarbij het feit dat de Koerdische strijders voor een groot deel uit vrouwen bestaan, minderwaardige wezens dus volgens de islamisten, en ik hoef er verder geen tekening bij te maken. Et puis? Ondanks deze wansmakelijke taferelen zijn Koerden zoals Derwich Ferho (Koerdisch Instituut Brussel) en Abdelselam Mustafa (vertegenwoordiger PYD in Brussel) overtuigt van een uiteindelijke eindzege. De oppositie heeft weliswaar een groot deel van het westen en de Arabische wereld achter zich, en de regering Assad krijgt dan weer ruggensteun van Rusland, Iran en de Libanese Hezbollah. Geen probleem, wij weten waarvoor we vechten en we onderdrukken niemand zegt Derwich Ferho. -5 -

6 De kracht van de overtuiging zeg maar. Wapens hebben we genoeg. Buit gemaakt op Assad en de islamisten. En het Vrije Syrische Leger dan? Waar politici als Obama, maar ook Verhofstadt wapens aan willen leveren. Wie is het Vrije Syrische Leger? Er zijn verdorie 350 verschillende groepen onder hen. Je weet nooit met wie je praat. Er is geen structuur, geen leiding. En dat is ons voordeel. Wij hebben als Koerden 1 leiding en 1 opzet vertelt Abdelselam Mustafa. Vorige week sloot de YPG toch een akkoord met een tiental groepen uit dat Vrije Syrische Leger, die met lede ogen zien hoe buitenlandse zeloten hun revolutie gekaapt hebben. Zorgwekkend voor de Koerden is evenwel dat aartsvijand én NAVO-lid Turkije de islamistische rebellen actief zou steunen. Gaziantep, een Turks- Koerdische stad, zou een van de hoofdkwartieren van de Syrische oppositie herbergen. En onbevestigde berichten spreken van tanks en ander materieel dat door de Turken aan de opstandelingen ter beschikking zou gesteld zijn. Ook aan de Al-Qaedagelinkte groepen. Indien het westen actieve steun zou bieden aan de Koerden, verlost ze zichzelf van een enorm dilemma. Assad steunen is uit den boze, maar de rebellen waarvoor men aanvankelijk koos om wapens aan te leveren, blijken intussen verre van koorknaapjes te zijn. Ook het Vrije Syrische Leger is geen makkelijke optie. Ze zijn versplinterd en werken dikwijls nauw samen met de islamisten. Chaos. En dus een enorm risico om westers wapentuig aan te leveren. Je mag het als Verhofstadt niet gedroomd hebben om een youtube-filmpje te zien opduiken van een rebel, die omgord met een FAL-machinegeweer uit Herstal, een vermeende Assad-getrouwe burger de keel oversnijdt. De Koerden kunnen hier soelaas bieden en het westen de weg wijzen naar henzelf én naar bona fide opstandelingen van het Vrije Syrische Leger. Confederalistische echo s De PYD ent zich politiek-strategisch op haar broeders van de PKK. Die groep heeft sinds de gevangenname van Öcalan een aantal transformaties ondergaan. Destijds nog strikt marxistisch in de leer, is de PKK een linkse democratische formatie geworden die je met wat gemak sociaaldemocratisch kan noemen. De brief die Abdullah Öcalan vanuit zijn cel in Imrali schreef een aantal maanden geleden, vat de marsrichting samen: streven naar democratisch zelfbeschikkingsrecht, maar zonder zich af te scheuren van het centrale gezag. Om het in Belgisch jargon uit de drukken: art.35, alle bevoegdheden voor de regio s, de rest blijft bij het centrale gezag. PYD-voorzitter Salih Muslim en PYDvertegenwoordigers in ons land zoals Abdelsalem Mustafa en Zivvar Nouri, zeggen klaar en duidelijk dat ze zich niet willen afscheuren maar naar autonomie streven binnen de grenzen van een democratisch Syrië. Die strategie is identiek aan wat de PKK nastreeft in Turkije. De Turkse regering heeft overigens de laatste jaren een aantal toegevingen gedaan aan de Turkse Koerden (hoofdzakelijk culturele). Idem in Noord-Irak, waar de Koerden een autonome regio besturen. Ook zij blijven trouw aan Irak mits een vorm van verregaande autonomie. De laatste grote groep Koerden waar we nog niet veel van gehoord hebben, zijn de Iraanse Koerden. Nochtans met 13 miljoen mensen de tweede grootste groep Koerden. Salih Muslim verklaarde afgelopen week nog aan de pan-arabische krant Al-Hayat, dat gezanten van de kersverse Iraanse president Hassan Rohani geen problemen hebben met een autonome Koerdische regio in Syrië. Wellicht een manier om de Iraanse Koerden te paaien. De Koerden kunnen hier soelaas bieden en het westen de weg wijzen naar henzelf én naar bona fide opstandelingen van het Vrije Syrische Leger. En aangezien Teheran en Damascus bondgenoten zijn, is de kans groot dat Assad het Koerdische zelfbestuur willens nillens eveneens aanvaardt. Diederik Demuynck, oorpsronkelijk verschenen in Doorbraak

7 - West-Koerdistan - Het Westen speelt met vuur in Syrië - Ludo De Brabander - De gruwelijke beelden van honderden doden in Ghouta, ten oosten van Damascus, zorgen voor een schokgolf in de hele wereld. Volgens de eerste berichten zijn ze het slachtoffer van een aanval met een uiterst toxisch gas. Even shockerend is de wijze waarop in het Westen de gruwelijke beelden van de gasaanval worden gebruikt om de publieke opinie voor te bereiden op een militaire interventie. Zonder enig bewijs wordt het regime beschuldigd achter de gasaanval te zitten. De propagandamachine draait op volle toeren met maar een doel: een militaire campagne opzetten om het regime dat al langer een doorn in het oog is ten val te brengen na het falen van de militaire oppositie. De bewijzen ontbreken vooralsnog, maar dat hindert Washington, Londen en Parijs niet om alle registers open te trekken. De belangrijkste vraag is: wat heeft het regime er bij te winnen? De laatste maanden heeft het Syrische leger verschillende militaire successen geboekt tegen een verdeelde en minder slagkrachtige gewapende oppositie. Waarom dan zijn toevlucht zoeken tot chemische wapens als dit het overschrijden zou betekenen van de fameuze rode lijn van Obama? Het klinkt niet zeer logisch dat Bashar al-assad uit is op politieke zelfmoord en dat dan nog op het ogenblik dat de VN-inspecteurs op enkele kilometers van de plaats van de aanval logeren. Dat het Westen zonder enige bewijzen meteen met de vinger naar het regime in Damascus wijst, strookt ook niet met eerdere berichten over de inzet van chemische wapens. Begin mei maakte een VN onderzoekscommissie haar rapport daarover bekend waarin gesteld wordt dat er sterke aanwijzingen zijn dat er Sarin gas werd ingezet. Door de oppositie, de rebellen, niet door regeringstroepen aldus commissielid Carla Del Ponte. Enkele weken later, op 30 mei, meldden Turkse kranten dat er twaalf militanten van Al Nusra een gewapende Salafistische brigade in Syrië werden gearresteerd nadat twee kilo Sarin-gas in hun woonst in de Turkse steden Adana en Mersin was gevonden. Met andere woorden, de hypothese dat het om een false flag -operatie kan gaan door radicale buitenlandse salafisten die in Syrië hun eigen oorlog voeren, houdt minstens evenzeer steek. Nog een mogelijke hypothese is dat een depot met chemische wapens of producten werd geraakt en daarbij toxische gassen vrijkwamen. Dit alles past alleen niet in de internationale westerse agenda s waarin men van de val van het regime in Damascus een prioriteit heeft gemaakt. Wel is er nu een voorwendsel gevonden om de scenario s van de grote militaire interventies van de afgelopen jaren op te diepen. Net als in Kosovo en Irak moet het gruwelijk karakter van het nieuws benadrukken dat een oorlog noodzakelijk en legitiem is om erger te voorkomen ook al moet dat zonder VN-mandaat. Net als in Afghanistan en Libië hoopt men de situatie op het terrein te keren door het verlenen van luchtsteun aan de gewapende oppositie, die nochtans verdeeld is en geregeld het nieuws haalt met grove mensenrechtenschendingen. Haytham Manna van het Nationale Coördinatiecomité voor een Democratische verandering, een breed oppositieplatform dat doodgezwegen wordt in onze media, verklaarde dat een buitenlandse militaire interventie een aanval betekent op de Syrische bevolking. Helaas zijn er internationale en regionale machten die vinden dat het voortzetten van deze uitputtingsoorlog hun belangen dient, aldus Manna. Hij benadrukt dat de democratische oppositie al ontelbare keren de terugtrekking van alle buitenlandse strijders vraagt alsook het stopzetten van de bewapening van alle partijen zodat er een einde kan komen aan de vernietiging van het land

8 Voor de internationale grootmachten is Syrië niet meer dan een speeltuin, Latuff Een militaire interventie dreigt de situatie niet alleen in Syrië maar ook in de regio verregaand te destabiliseren. Libanon, waar nu al een deel van het conflict wordt uitgevochten, dreigt verder mee in het conflict te worden gezogen. Iran heeft gesteld dat het zal reageren als bondgenoot Syrië wordt aangevallen. Hezbollah kan reageren richting Israël en omgekeerd. Er is ook de gespannen situatie aan de Turks-Syrische grens. Turkije biedt een thuishaven voor de gewapende oppositie wat weer op veel ongenoegen stuit van de belangrijke (Arabischtalige) Alevitische en Christelijke minderheid in de grensstreek die vreest voor de gevolgen van het verdwijnen van Bashar Al-Assad. Een Syrische al dan niet gefabriceerde reactie op Turkije kan dan weer zorgen voor een antwoord van de NAVO, waarvan Turkije lid is. Het is tenslotte niet moeilijk te voorspellen dat ook de radicale islamisten die een belangrijke fractie vormen van de gewapende oppositie daar profijt uit zullen trekken. Het gaat om net diezelfde groepen waar we in het Westen zo voor beducht zijn. Hoe valt dit te rijmen? En vooral: wat na de val van Bashar al-assad? Willen we een nieuw Irak in een nog onstabielere regio? Er is geen militaire oplossing voor het conflict. De Syrische bevolking is sterk verdeeld en hoe dan ook de enige verliezer. Het is duidelijk dat het Westen een politiek proces zoals bij de aanvang van de zomer was voorzien bij voorbaat wil blokkeren en een eind wil maken aan de rol en invloed van Moskou in het land. Het Westen speelt met vuur... en het leven van een hele bevolking. Ludo De Brabander is stafmedewerker van Vrede vzw en journalist

9 - West-Koerdistan- Al-Qaeda richt bloedbad aan onder Syrische Koerden - Kristel Cuvelier - Begin augustus bereikten ons gruwelijke berichten over slachtpartijen op de Koerdische burgerbevolking in verschillende Syrische dorpen. Deze zouden uitgevoerd zijn door het aan Al-Qaeda gelieerde Jabhat Al-Nusra Front, de Islamic State of Iraq and the Levant (ISIL) en sommige brigades van het Vrije Syrische Leger. Hoewel het moeilijk is de berichten te verifiëren, zijn de individuele getuigenissen van overlevenden bijzonder alarmerend Is er in Syrië een etnische zuivering tegen de Koerden aan de gang? Tel Aran en Tel Hasil: Koerden vermoorden en verkrachten is halal Sinds enige maanden wordt er op verschillende plaatsen in het noorden van Syrië zwaar gevochten tussen aan Al-Qaeda gelieerde jihadistische groepen, zoals het Al-Nusra Front en Islamic State of Iraq and the Levant (ISIL, ook wel ISIS genoemd) en Koerdische milities, waaronder de Volksverdedigingseenheden (YPG) en Jabhat al- Akrad, het Koerdische Front van het Vrije Syrische Leger (FSA). Op 29 juli 2013 vielen het Al-Nusra Front en ISIL de Koerdische stadjes Tel Aran en Tel Hasil in de buurt van Aleppo aan. In de stadjes woonden een inwoners, waarvan 90 procent Koerden. De jihadistische brigades, die de autoriteit van Al-Qaeda-leider Ayman Zawahri erkennen, omsingelden de stadjes en gaven de bewoners naar verluidt één dag de tijd om de islamitische leer te omarmen of om hun huizen te verlaten. Duizenden bewoners vluchtten daarop de woestijn in. Het is moeilijk te achterhalen wat er precies gebeurd is in de bezette stadjes, maar de verhalen van bewoners die konden wegvluchten zijn onheilspellend. Over het lot van zij die achtergebleven zijn, is tot op heden weinig geweten... Het Koerdische nieuwsplatform Alliance for Kurdish Rights interviewde enkele Koerdische inwoners die aan het bloedbad ontsnapten. Volgens de vrouwen riepen het Al-Nusra Front en de ISIL vanop de moskee om dat het halal is om Koerden te vermoorden en Koerdische vrouwen te verkrachten. De 25-jarige Kevser Kalo, een overlevende uit Tel Hasil, vertelde: Toen de imam de moskee binnenkwam om de azan te reciteren, beletten zij hem dit. In plaats daarvan deden ze een oproep tegen de Koerden. Ze zeiden het is tijd om de Koerden uit te roeien. Vanuit de luidsprekers op de minaret verkondigden ze dat de eigendommen en de eer van de Koerden halal zijn voor jou. Een andere ooggetuige, Verdê Hawa, uit Tel Aran vertelt hoe ze met haar drie kinderen de woestijn invluchtte. Ze hebben onze familieleden Semir en Ali voor onze ogen vermoord. We hebben drie dagen onder de brandende zon door de woestijn gelopen. Ze hebben ons afgeslacht enkel en alleen omdat we Koerden zijn. Het Koerdische nieuwsagentschap Firat publiceerde eveneens verschillende getuigenissen van overlevenden. Ook daar lezen we gruwelijke verhalen over publiekelijke executies, onthoofdingen, plunderingen, martelingen en verkrachtingen. De Democratische Eenheidspartij (PYD) had het in een dringende oproep aan de internationale gemeenschap over honderden kinderen, vrouwen en ouderen die vermoord werden. Minstens 70 moorden en twee onthoofdingen werden volgens de PYD bevestigd door ooggetuigen. Een driehonderdtal burgers zouden nog gevangenzitten en duizenden anderen zouden op de vlucht zijn. De partij heeft het over een etnische zuivering. Volgens de Alliance for Kurdish Rights is het Vrije Syrische Leger (FSA), dat door Turkije en het Westen gesteund wordt, eveneens betrokken bij de slachtpartijen. FSA-commandant Abdul-Jabbar Al- Aqidi zou samen met andere FSA-commandanten in een videoboodschap gedreigd hebben om alle Koerden uit te moorden. De FSA-officieren zouden ook gezegd hebben dat ze hun munitiedepots open - 9 -

10 zullen stellen voor het Al-Nusra Front en de Islamic State of Iraq and the Levant (ISIL). Ook op andere plaatsen worden soortgelijke aanvallen gemeld. Het Nationaal Coördinatie Comité voor Democratische Verandering in Syrië (NCC) heeft het over moorden, kidnapping, verkrachtingen, martelingen, plunderingen en het opblazen en platbranden van Koerdische huizen. Soortgelijke misdaden tegen de Koerdische bevolking zouden onder andere gepleegd zijn in Sere Kaniye (Ras al-ayn), Tel Tamir, Chel Agha en Tel Koche en Tel Abyad (Girê Spî), vlakbij de Turkse grens. Overigens zijn het niet alleen Koerden die aangevallen worden, ook andere bevolkingsgroepen, zoals de christenen, worden het slachtoffer van fundamentalistische barbarijen. Tel Abyad: Het eerste slachtoffer in een oorlog is altijd de waarheid Betrouwbare en onafhankelijke informatie vinden is echter hondsmoeilijk, niet alleen omdat het om oorlogsgebied gaat, maar ook omdat verschillende politieke belangen meespelen. Zo berichtte de Iraanse staatstelevisie al-alam begin augustus dat het Al-Nusra Front en de ISIL in Tel Abyad 450 Koerdische vrouwen en kinderen vrouwen en 120 kinderen - afgeslacht zouden hebben. Dat nieuws werd prompt overgenomen door de Russische media en de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov, die er bij de Verenigde Naties op aandrong de zaak te onderzoeken. RT (het vroegere Russia Today) liet een Koerdische getuige, Yasin Tarbush, aan het woord die vertelde dat het Al-Nusra Front en andere islamitische rebellen de stad omsingeld hadden. Ze gingen van deur tot deur en gingen alle huizen binnen. Als er mannen aanwezig waren dan werden ze vermoord, de vrouwen en kinderen werden gevangen genomen. Tot op heden is het bericht echter niet bevestigd door een onafhankelijke bron en het moet dus met voorzichtigheid behandeld worden. Iran en Rusland zijn immers, als bondgenoten van Assad, gebaat bij het in diskrediet brengen van de oppositie. Assad voert naar eigen zeggen immers een oorlog tegen terroristen en getuigenissen van bloedbaden die aangericht zijn door de oppositie spelen hem in de kaart. Het nieuws werd overigens niet overgenomen door Westerse media. Later is uitgekomen dat de gruwelijke beelden die de Iraanse zender Press TV uitzond van Al-Qaeda-militanten die drie Koerdische gevangen in brand steken eigenlijk oude beelden zijn van een Al-Qaeda-video uit Irak, die reeds in 2007 op internet opdook. En ook het beeld van een rij dode kinderen, dat onder meer Fars News Agency gebruikte ter ondersteuning van haar verhaal, was een oude foto van Afghaanse slachtoffertjes van een NAVO-bombardement die de Iraanse pers boudweg gerecycleerd had en als bewijs gebruikte voor Tel Abyad. Dat de slachtpartij van Tal Abayd duidelijk onderdeel is van een smerige propagandaoorlog, wil echter niet zeggen dat er géén onschuldige burgers vermoord werden in Tel Abyad en het doet evenmin afbreuk aan de gruweldaden die her en der tegen de burgerbevolking plaatsvinden. Verschillende Koerdische bronnen zeggen dat het dodencijfer van de Iraanse tv over Tel Abyad weliswaar niet klopt, maar ze benadrukken dat er wel degelijk Koerden vermoord werden, het is echter onmogelijk te zeggen hoeveel precies. Het Al-Nusra Front ontkent ondertussen de beschuldigingen en roept in een videoboodschap zelfs de Koerden op om terug te keren naar de stad. Het VN-kantoor voor de Mensenrechten in Genève zegt dat de zaak onderzocht wordt. Vandaag worden er volgens Koerdische bronnen nog steeds honderden mensen gevangengehouden in Tel Abyad, over wiens lot niets geweten is. Stop het Bloedbad! Ondertussen roepen Koerdische politieke partijen de internationale gemeenschap op om alle Syrische burgers te beschermen tegen sektarisch geweld, of het nu om Koerden, Assyriërs, Arabieren of christenen gaat. Het Nationaal Coördinatie Comité roept alle facties van de Syrische oppositie op om de gruweldaden te veroordelen. Terzelfdertijd roept het NCC de regionale en internationale grootmachten op om hun steun aan jihadistische groepen te staken. In plaats daarvan dient de internationale gemeenschap dringend werk te maken van de tweede conferentie van Genève over het beëindigen van de Syrische oorlog (Genève II), zodat er onderhandelt kan worden over een geweldloze machtsoverdracht en een democratische transitie, aldus het NCC. In plaats van de jihadistische, aan Al-Qaeda gelieerde rebellen van wapens en logistieke steun te voorzien, moet de internationale gemeenschap etnisch en religieus geïnspireerde gruweldaden streng veroordelen en ervoor zorgen dat er geen etnische zuiveringen kunnen gepleegd worden in Syrië! Kristel Cuvelier is stafmedewerker van het Koerdisch Instituut Brussel

11 - Interview - We staan alleen tegen de islamitische extremisten - Salih Muslim, co-voorzitter PYD - Salih Muslim heeft zich als covoorzitter van de PYD, de Democratische Eenheidspartij, de afgelopen maanden ontpopt als één van de meest voorname Koerdische diplomaten. Sinds het uitbreken van de burgeroorlog in Syrië tracht de PYD, de grootste Koerdische partij is Syrië, om de Koerdische regio buiten het geweld te houden. De Koerden hebben een derde weg gekozen, los van de belangen van buitenlandse krachten. Wat is de PYD? Kunt u de PYD (Democratische Eenheidspartij) kort voorstellen? Salih Muslim: De PYD werd opgericht in 2003 en wordt vooral gesteund door de Koerden in Syrië, wat niet wil zeggen dat ook anderen, zoals Arabieren, kunnen toetreden tot de partij. Zoals je ziet verwijst geen enkele letter van onze naam naar die Koerdische identiteit, noch naar Syrië, zodat iedereen lid kan worden. Sinds 2003 verzetten we ons tegen het Baath-regime. Sinds de opstand in Qamishli in 2004 zijn we het doelwit van dat regime, velen van ons werden gemarteld en vermoord door het regime, tot 2011 toen de Syrische revolutie uitbrak. We zijn een onderdeel van deze revolutie en we zetten onze strijd verder tot op de dag van vandaag. Kunt u uzelf voorstellen? Hoe bent u de leider geworden van de PYD? Ik ben een Syrische Koerd. Ik ben in 1950 geboren in Kobani, West-Koerdistan (de Koerdische regio s in Syrië, nvdr.). Ik studeerde voor chemisch ingenieur in Istanbul. In 1977 studeerde ik af. Van kleins af aan was ik geïnteresseerd in politiek, in de situatie van de Koerden en de Koerdische geschiedenis, en daarom was ik al vrij vroeg actief in het Koerdische verzet. Ik werkte twaalf jaar in Saoedi-Arabië, tot ongeveer Toen ik daarna terugkeerde naar Syrië, waarvan ik de politieke situatie ook in het buitenland was blijven volgen, werd ik actief in de Koerdische politieke beweging. Samen met enkele anderen probeerde ik een politieke organisatie op te richten, wat uiteindelijk in 2003 lukte met de oprichting van de PYD. Ik werd toen lid van het uitvoerend comité. We hielden verschillende conferenties en in 2010 werd ik verkozen tot president van de PYD. In juni 2012, op de vijfde partijconferentie werd ik opnieuw verkozen, ditmaal als co-president, samen met een dame. We hebben nu dus een gedeeld partijvoorzitterschap. Kunt u verduidelijken wat de banden zijn tussen de PYD en de PKK? De PKK is een partij in Noord-Koerdistan (Koerdische regio s in Turkije, nvdr.) die sinds haar oprichting in 1978 vecht tegen de Turkse staat. Na de militaire staatsgreep van 12 september 1980 vluchtten velen naar het buitenland, waar ze organisaties oprichten die vervolgens terugkeerden om tegen de Turkse overheid te vechten. De PKK was één van die bewegingen. De PKK en haar leiders gingen naar Libanon, samen met de Palestijnen. Deze plek in Libanon (de Bekaavallei, nvdr.) ligt dicht bij de Syrische grens, dus daardoor kenden veel mensen in West-Koerdistan de PKK en ze gingen er heen en maakten er kennis met de PKK. Veel Syrische Koerden hadden sympathie voor de PKK en de filosofie van Öcalan. Zoals je weet waren er banden tussen de Syrische regering van Hafez al-assad en Öcalan, dus daardoor stonden de Syrische Koerden dicht bij de PKK. Het was volgens de overeenkomst weliswaar verboden voor de PKK om actief te zijn in de Koerdische gebieden, maar desondanks waren veel PKK-kaderleden actief in de Koerdische regio s van Syrië. Ze werden omwille daarvan opgepakt en in de gevangenis gestoken door de Syrische overheid

12 In 1998, na de Adana-overeenkomst tussen Turkije en Syrië, toen Öcalan Syrië verliet, nam Syrië meer dan 200 PKK-leden gevangen en leverde ze uit aan Turkije. Sommigen van hen zitten tot vandaag nog steeds in Turkse gevangenissen. Sinds deze overeenkomst kan men niet langer zeggen dat er nog banden zijn tussen de Syrische regering en de PKK. Maar veel Syrische Koerden hadden nog steeds sympathie voor de PKK. Wij brachten deze mensen in 2003 samen om de PYD op te richten. Veel PYD-leden hebben sympathie voor de filosofie van Öcalan en sommigen hebben vrienden of familieleden bij de PKK. Daardoor zeggen sommigen dat we geaffilieerd zijn met de PKK, maar dat is niet waar. We hebben geen organisatorische banden met de PKK, maar we hebben wel gelijkaardige ideeën, net zoals het marxisme dat aangehangen wordt door veel verschillende politieke partijen in verschillende landen, maar die daarom niet noodzakelijk onderling verbonden zijn. Dat is ook zo voor de PYD. Al Qaeda in Syrië De laatste tijd wordt er zwaar gevochten tussen de YPG-milities en Jihadistische groepen zoals het Al-Nusra Front en de Islamic State of Iraq and Syria (ISIS), die gelieerd zijn aan Al-Qaeda. Hoe verlopen de gevechten momenteel? De Koerden besloten deel te nemen aan de Syrische revolutie, want we hebben nood aan vrijheid en democratie en we waren bereid om ervoor te vechten. Maar we vertrouwden de opstandelingen niet, want veel van hen zijn religieuze mensen en je weet niet wat ze van plan zijn. Daarom opteerden we voor een derde weg -strategie: we zijn tegen het regime, maar we willen ook niet in handen vallen van die religieuze groepen. We moeten onszelf verdedigen tegen elke aanval op de Koerdische gebieden. Dus organiseerden we onze mensen in de volksverdedigingseenheden van de YPG en de Asayish, een soort politie. We hadden gelijk want nu worden de Koerdische gebieden aangevallen vanuit twee kampen. Door Arabieren die niet houden van de Koerden en die de Koerden tot slaaf willen maken. En door het beleid van andere mogendheden die de macht willen in het Midden Oosten, zoals bijvoorbeeld Turkije. Dus begon men ons op verschillende plaatsen aan te vallen, in Aleppo, Afrîn, enzovoort. Vooral sinds we op 19 juni 2012 uitriepen dat we in de Koerdische gebieden voortaan zelf het bestuur in handen hebben. Momenteel zijn we de enige partij die vecht tegen die extremistische moslims en zij krijgen van vele kanten steun. Als het Westen spreekt over het bewapenen van de Syrische oppositie dan zijn we bang dat die wapens (via het Vrije Syrische Leger, nvdr.) in handen zullen komen van die groepen die ons op verschillende plaatsen aanvallen. We dachten dat de democratische krachten in Europa tenminste aan onze kant zouden staan, maar jammer genoeg staan we alleen. In Afrin en Kobani zijn we sinds twee maanden van twee kanten omsingeld, langs de ene kant heb je het regime en langs de andere kant die extremistische groepen. We hebben er geen eten, geen medicijnen, aan alles is er tekort. Zoals je weet is de grens tussen West-Koerdistan en Zuid- Koerdistan (KRG, Noord-Irak, nvrd.) gesloten Ja, hoe komt dat? Waarom houdt Barzanî, de president van de Koerdische Regionale Regering in Noord-Irak (KRG), de grens met Syrië dicht? Barzanî houdt de grens gesloten om politieke redenen. Ik weet niet waarom precies. Vluchtelingen mogen ook niet door? Neen. Dat men de grenzen niet wil openen voor vluchtelingen, ok, tot daar aan toe, maar men weigert ook humanitaire hulp door te laten. Dat snap ik niet. We voeren een ander politiek beleid dat wel, maar de grens zou niet gesloten mogen zijn om politieke redenen. Zo ontzeg je melk aan kinderen, het is een zeer slechte situatie. Zal u dit ter sprake brengen bij Barzanî? Ja, we hebben er al over gesproken. Ik denk dat de regering van de KRG, niet Barzanî persoonlijk, één van de partijen in Syrië (de Koerdistan Democratische Partij van Syrië, KDP-S, de politieke rivaal van de PYD, nvdr.) wil steunen ten nadele van een andere (de PYD, nvdr.). Dat is de reden. Er was een partij die gelieerd is aan de partij van Barzanî die Barzanî evenveel zeggenschap wou geven als de PYD in alle zaken, ook in de ordediensten enzovoort. Afrin ligt erg geïsoleerd. Is er geen risico op een humanitaire ramp? Ja, de YPG zijn daar zeer hard aan het vechten. Langs de ene kant zitten de troepen van Assad, langs de andere kant Turkije en de extremistische Jihadigroepen. Maar desondanks blijven we vechten. Maar goed, een paar dagen geleden was ik in Istanbul voor

13 Salih Muslim: Wij willen zeggenschap over onze eigen gebieden, maar we denken er niet aan om onze mensen naar Damascus te sturen om daar te gaan vechten. een gesprek met de Turkse autoriteiten. Ik heb hen gevraagd om te doen wat ze kunnen op humanitair vlak, want tot nu toe gebeurd er niets op dat vlak. Ging u daarom naar Turkije? Zij hebben mij uitgenodigd. Ik ben uitgenodigd in Istanbul door het ministerie van Buitenlandse Zaken. Aanvankelijk was het een geheime ontmoeting, maar nu is het ok om erover te praten. Dus we hebben over de humanitaire situatie gepraat en over de steun die Turkije geeft aan extremistische groepen, zoals Jabhat Al-Nusra en de Islamic State of Iraq and Syria. Want die groepen komen allen van over de grens met Turkije en worden daar opgeleid. Maar toch ontkent Turkije hen te steunen. We zullen zien, tot nu toe staan we alleen, maar het zou goed zijn als ze ons hielpen tegen die extremisten. Welke islamitische groepen heb je nog, naast het Al-Nusra en ISIS? En wat zijn hun banden met Al Qaeda? Je hebt er verschillende, bijvoorbeeld een groep met de Arabische naam voor het neefje van de Profeet en een andere met de naam vrije mannen van Damascus. Ze dragen dezelfde vlaggen en hangen dezelfde ideologie aan als Al Qaeda, op die manier zijn ze gelieerd aan Al Qaeda. Daarnaast heb je bijvoorbeeld ook nog de Tawheed Brigade, die heeft geen banden met Al Qaeda, zij behoort tot de Moslimbroederschap. Weet u om waarom Turkije u nu uitnodigt? Want een maand geleden was u nog persona non grata in Turkije Turkije heeft begrepen dat we in onze gebieden erg sterk staan en dat als ze iets willen bereiken in Syrië, ze beter één of andere relatie aangaan met ons, anders kan hun Syrië-beleid nooit slagen. Dat is één reden. De andere reden is dat men onlangs besloten heeft om vredesonderhandelingen op te starten met hun eigen Koerden, met de PKK. Dus kunnen ze moeilijk blijven vechten tegen de andere Koerden. Er wordt ook gevochten tussen het Al-Nusra Front en YPG in het noordoosten, rond het Rumeilan olieveld. Wie heeft het olieveld onder controle momenteel? Er wordt in alle Koerdische gebieden gevochten, ook rond Rumeilan. Het olieveld is momenteel onder Koerdische controle. En verkoopt u die olie? -13 -

14 Neen, we houden ze enkel bij, we beschermen het olieveld. Er wordt wel een klein beetje diesel op kleinschalige basis geraffineerd voor de noden van de lokale bevolking. Maar we hebben geen olie verkocht. Het internationale strijdtoneel Wat verwacht u van de Koerdische Nationale Conferentie in Erbil volgende maand? Wat staat er op de agenda? We hadden een voorbereidende vergadering op 22 juli in Erbil. Er werd een comité verkozen dat de conferentie moet voorbereiden. Dat bestaat uit 21 leden afkomstig uit alle delen van Koerdistan: 6 uit Noord-Koerdistan, 5 uit Zuid-Koerdistan, 5 uit Oost-Koerdistan, 4 uit West-Koerdistan en 1 uit Europa. De conferentie zal rond 19 augustus plaatsvinden. Op de conferentie zullen de krijtlijnen getrokken worden voor een gezamenlijke aanpak van de Koerdische kwestie, de onderlinge vijandigheden moeten er opgelost worden en ook de principes over hoe omgegaan wordt met andere naties en bevolkingsgroepen, zoals Perzen en Arabieren, zullen er besproken worden. Ik denk dat landen zoals Turkije en Iran ook uitgenodigd zullen worden. De uitnodiging voor de Conferentie werd overigens ondertekend door zowel Barzanî (KDP), Talabanî (PUK) als Öcalan (PKK). Dat wijst erop dat er connecties zijn tussen deze drie belangrijke Koerdische leiders, wat een goede zaak is voor alle Koerden. Deze conferentie is precies waar de Koerden decennia lang op gewacht hebben! Gaat u naar de VN Conferentie over vrede voor Syrië, Genève II? Wat vindt u van die conferentie? De overeenkomst van de eerste Conferentie in Genève (Genève I) werd door alle deelnemers op een andere manier geïnterpreteerd, dus was er nood aan een tweede Conferentie om de afspraken te verduidelijken. Wij hopen dat deze conferenties het begin zullen zijn van een politieke oplossing voor Syrië. Natuurlijk steunen alle Koerdische partijen de conferentie, want het is de enige mogelijkheid om tot een oplossing te komen van het conflict in Syrië. En die oplossing moet een politieke oplossing zijn. Sommige delen van de Syrische Nationale Coalitie staan weigerachtig tegenover de conferentie omdat ze eerst garanties willen over het aftreden van Assad. We hebben drie jaar lang geprobeerd om Assad met geweld te verwijderen, dat is gewoon onmogelijk! Assad wordt gesteund door landen zoals Iran en Rusland en daarom stapt hij niet op. Daarom denken we dat een politieke oplossing vinden via Geneva II veel beter is voor alle Syriërs en het Midden Oosten. Daarom steunen wij de conferentie. Een tweede punt is voor ons, als Koerden, de oplossing van de Koerdische kwestie in Syrië. Dat moet ook opgelost worden in deze conferentie. Daarom moet het Koerdische Hoogste Comité (KSC), dat alle Koerdische politieke partijen overkoepelt, de Koerden op de conferentie vertegenwoordigen, en niet personen die niet representatief zijn voor de Koerden. We weten nog niet of we allemaal samen gaan of met aparte delegaties, maar we staan erop aan de conferentie deel te nemen. We worden hierin vooral gesteund door Rusland, wat ok is voor ons. Rusland staat niet gekend omwille van haar steun aan het onafhankelijkheidsstreven van volkeren, als we bv. denken aan Kosovo en Soedan. Maakt u zich geen zorgen over dit vreemde bondgenootschap? Rusland heeft 82 verschillende federale structuren, dus ze doen wel degelijk iets aan dit streven naar autonomie door volkeren en minderheden. In het geval van Kosovo speelden politieke belangen mee, dat is iets anders. Rusland kent de Koerdische zaak erg goed, ze zijn er al sinds de jaren zestig, of zelfs langer al, bij betrokken. Ze kennen de Koerden erg goed en weten wat wij willen. Hun steun aan het regime in Syrië, waar wij tegen vechten, is een andere zaak. Ze kennen onze democratische eisen en ze weten dat het conflict in Syrië alleen opgelost kan worden als ook de Koerdische kwestie opgelost raakt. De enige die daar tegen was, is Turkije. Heeft Rusland ook interesse omwille van het groot aantal Tsjetsjeense rebellen dat in Syrië strijd aan de zijde van Al Qaeda? Misschien. Er vechten inderdaad Tsjetsjenen tegen de Koerden. Ze willen een Islamitische Emiraat in de Koerdische gebieden oprichten. Dat is misschien ook een reden waarom Rusland ons steunt, maar zeker niet de enige. Rusland steunt het regime van Assad omdat het één van haar laatste ankerpunten is in de regio Er spelen veel internationale politieke belangen mee in de regio. Daar gaan we ons niet mee bezig houden. Rusland is een grootmacht. Er zijn veel verschillende aspecten hieraan verbonden, maar

15 in het geval van Syrië steunen ze de Koerdische zaak, dus ja Wij hadden verwacht dat de anderen ons zouden steunen, vooral Europa, maar ze staan onder invloed van Turkije. Wat ik vreemd vind, want wij staan voor democratische rechten voor de Koerden, dus dachten we dat Frankrijk, Engeland, en misschien andere landen, ons wel zouden steunen, maar niemand deed dat. Bent u bang dat sommigen in Europa en Amerika de PYD op hun lijsten van terroristische organisaties willen zetten? Turkije heeft daar inderdaad voor gelobbyd, maar nu is alles veranderd. Turkije nodigt mij nu uit voor gesprekken. Ze hebben die piste opgegeven. Ondertussen in Rojava Hoe slaagt u erin om niet in direct gewapend conflict te komen met het regime van Assad? Dat is een politieke kwestie. Wij hebben als Koerden onze democratische eisen, maar we vechten niet over de macht in Syrië. Wij willen zeggenschap over onze eigen gebieden, maar we denken er niet aan om onze mensen naar Damascus te sturen om daar te gaan vechten. Assad weet bovendien maar al te goed dat we in onze gemeenschap geen extremistische moslims hebben, dus die religieuze motieven om oorlog te voeren tegen ons ontbreken, dat is één zaak. En ten tweede weet Assad dat Turkije de Koerden niet zal steunen, terwijl het de rest van de oppositie tegen Assad wel steunt, omdat Turkije de Koerden vijandig gezind is. Assad heeft dus geen reden om een nieuw front te openen tegen de Koerden. Hij heeft tegen ons gevochten tijdens de Qamişlo-opstand in 2004 en hij weet dat we goed georganiseerd zijn en effectief strijden, dus hij denkt wel twee keer na alvorens een nieuw front te openen tegen de Koerden. Vorige maand werd er zware kritiek geuit op de PYD omwille van de gebeurtenissen in Amûdê (waar gevechten uitbraken tussen Koerdische betogers en de YPG, waarbij enkele doden vielen, nvdr.). Sommige zeggen dat de PYD een soort autoritaire alleenheerschappij wil. Wat in Amûdê gebeurd is, was een provocatie. Men heeft geprobeerd om de gewapende milities YPG, die niet hetzelfde zijn als de politieke partij PYD, in een gevecht te betrekken. Wie heeft de YPG dan geprovoceerd in Amûdê? Ik denk dat er bepaalde groepen achter zitten, misschien worden ze gesteund door Abdel Basset Sayda (de leider van de SNC, nvdr.) of door sommigen in Turkije. Het was een erg slechte situatie, waarbij ook burgers omkwamen. De YPG werden in een hinderlaag gelokt toen ze de stad voorbijtrokken. Sommigen proberen nu alle schuld op de YPG en de PYD te steken. Hoe wil de PYD ervoor zorgen dat er ruimte is voor pluralisme in de Koerdische regio s? Wij zijn bereid om met iedereen samen te werken. Neem nu bijvoorbeeld het Koerdisch Hoogste Comité (KSC), waarin alle Koerdische politieke partijen zetelen. Wij zijn erg actief geweest bij de oprichting ervan en we doen ons uiterste best om het KSC van de ondergang te redden, terwijl andere partijen juist proberen om het KSC te vernietigen. Wat erg verbazend was, was de ongelooflijk snelle reactie van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken op het incident in Amûdê Robert Ford, de Amerikaanse ambassadeur in Syrië, is goed bevriend met Turkije en hij geeft verkeerde informatie aan het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Ik bedoel, er was voorheen ook al heel veel gebeurd. Zoals de zware gevechten in Afrin, waarbij vele tientallen, misschien zelfs honderden doden vielen. De extremistische groepen hielden daar 700 gewone burgers, waaronder vrouwen en kinderen, meer dan een week gevangen en niemand praat daarover! Waarom spreekt Amerika niet over de vele Koerdische burgers die vermoord werden door die Islamisten? En ook over de tientallen soldaten van Assad die door de YPG gedood werden, wordt nooit gesproken. Men stelt het voor alsof we samenwerken met Assad. Dat is niet eerlijk! Een tijd terug werd er bericht over een nieuwe grondwet voor de Koerdische regio s in Syrië. Waarover ging dat? Het gaat om ideeën voor de toekomst, een discussietekst over de nieuw te vormen Syrische grondwet, niet om een grondwet voor de Koerdische regio s nu. Dat is een verkeerde voorstelling. De Koerden willen dat er in een nieuwe Syrische grondwet rekening gehouden wordt met de -15 -

16 De Koerdische steden en dorpen in Syrië. De zwarte bolletjes zijn in handen van de regering, lichtgrijs is Koerdisch en donkergrijs is van de rebellen. Koerdische identiteit. Misschien vinden jullie als Europeanen dat raar, maar we willen vermijden dat alle inwoners van Syrië als Arabieren beschouwd worden. We staan erop dat de Koerdische identiteit, naast de Arabische, in de grondwet erkend wordt. Ten tweede willen we ook dat democratische rechten, zoals bijvoorbeeld onderwijs in de moedertaal of het recht op Koerdische namen, in de grondwet opgenomen worden. We willen dat de Koerdische taal, cultuur en tradities beschermd worden. Hoe is het dagelijkse leven in de Koerdische regio s nu? Moeilijk. Er is een tekort aan alles: voedsel, medicijnen. En met de winter voor de deur, dreigt er een humanitaire ramp. In België wordt er nu campagne gevoerd voor hulp aan Syrië via de Rode Halve Maan en het Rode Kruis. Bereikt die hulp de Koerdische gebieden? Neen. Spijtig genoeg niet. In Syrië hebben we de Rode Halve Maan, maar die behoren tot de overheid. Het zijn Arabieren. En van de Turkse Rode Halve Maan moeten we ook geen hulp verwachten. We hebben zelf een Koerdische Rode Halve Maan (Heyva Sor) opgericht voor West-Koerdistan, maar die wordt door niemand erkend. Alle hulp gaat naar de officiële hulporganisaties, niet naar die van de civiele maatschappij. Heyva Sor zamelt geld in in Europa, maar zelfs dat wordt ons bemoeilijkt. Een ander item hier in België zijn de jonge Belgische moslims die in Syrië gaan vechten. Voor ons is dat erg vreemd. Ik bedoel, wij zijn oorspronkelijk ook moslims, mijn ouders zijn moslims en wij zijn zo opgevoed, maar wij zien die hele islamitische radicalisering als iets verkeerds, een slechte evolutie voor de menselijkheid. Hoe kan de oorlog het beste beëindigd worden volgens u en wat kan het westen daarvoor doen? Wat denkt u van het instellen van een no-fly zone? Salih Muslim: Iedereen moet zijn volle gewicht inzetten op het vinden van een politieke oplossing, want dat is de enige weg. Een no-fly zone komt uiteindelijk neer op een militaire invasie, want de Syriërs zullen die no-fly zone niet accepteren en er zal nog meer oorlog van komen. Die politieke oplossing moet er komen door zo snel mogelijk de Genève II Conferentie te laten doorgaan. De conferentie had eigenlijk al moeten plaatsvinden, is er nu al een datum vastgelegd? Ik weet het niet, momenteel spreekt men over begin september. Kristel Cuvelier & Mauro Desira, stafmedewerkers Koerdisch Instituut Brussel

17 - Interview - Wij willen de Koerdische maatschappij een nieuwe, moderne richting geven. - Diyar Xerîb, voorzitter PÇDK - D e PÇDK is één van de minder bekende Koerdische partijen in Irak. De twee grootste machtsblokken, KDP (Koerdische Democratische Partij) en PUK (Patriottische Unie Koerdistan), hebben de macht onder elkaar verdeeld en de oppositie wordt gedomineerd door de Gorran-beweging. Na jaren van juridische boycots mag de PÇDK nu eindelijk opkomen bij de verkiezingen. We hadden een gesprek over hun verwachtingen en visie op Zuid-Koerdistan met voorzitter Diyar Xerîb. De PÇDK is een relatief kleine partij binnen de Koerdische beweging. Kunt u kort uw partij aan ons voorstellen? Diyar Xerîb: De PÇDK (Partij voor een Democratische Oplossing in Koerdistan) is opgericht door een groep jongeren die de politiek in zijn gestapt samen met enkele oudere personen die heel wat ervaringen hebben opgedaan bij andere partijen, zoals de KDP (Koerdische Democratische Partij), PUK (Patriottische Unie van Koerdistan) maar ook de PKK. Zij stelden vast dat de traditionele politiek in Zuid- Koerdistan, maar ook in Koerdistan in het geheel, gevoerd door partijen als de KDP en de PUK geen oplossingen bood. De groep van jongeren en ouderen heeft daarom de PÇDK opgericht om deze leegte op te vullen, om een nieuwe politieke filosofie en mentaliteit waar te maken. Vanaf het begin hebben we lessen getrokken uit de ervaringen van andere partijen. We hebben vooral gekeken naar de praktijk en de theorie van de PKK. Omdat we ons kunnen vinden in de theorie van de PKK en omdat we binnen hetzelfde kader werken, hebben we betere relaties met de PKK. Vanwege die relaties hebben we ook een heleboel moeilijkheden ondervonden, uit de hoek van de PUK en de KDP. Ten eerste omdat we ideologische banden hebben met de PKK. Ten tweede door onze andere manier van werken in Zuid-Koerdistan. Dit verontruste zowel de KDP als de PUK. Zij zagen een soort gevaar in onze werking. U spreekt over de ideologie van de PKK, wat het zogenaamde democratisch confederalisme inhoudt. Zou u wat meer kunnen specifiëren hoe de PÇDK tracht deze theorie concreet in de praktijk om te zetten in Zuid-Koerdistan? Dit is een heel ruim begrip. Het betreft culturele eigenheid, de onderwijssituatie, economie, politiek, de sociale situatie,... Wij zijn bezig met iets nieuws te verwezenlijken omdat we vast hebben gesteld dat het Iraakse staatssysteem heel veel bloedvergieten heeft veroorzaakt. We zien dat veel mensen genoeg hebben van het systeem en er niet meer mee akkoord gaan. Het is een nieuw model en wij hopen dat dit model zal verwezenlijkt worden, zodat alle verschillen op een gelijkwaardige manier in één maatschappij kunnen co-existeren. De politiek in Zuid-Koerdistan wordt vooral gedomineerd door de PUK en de KDP in de meerderheid en de Gorran-beweging en een kleiner islamitisch blok in de oppositie. Is er nog ruimte voor een partij als de PÇDK? Vanaf onze oprichting hebben we veel moeilijkheden gekend. Omdat de PÇDK als nieuwe partij, met een nieuwe ideologie en nieuwe doelstellingen tot stand kwam. We hebben moeten vechten om een plaats te krijgen maar na zoveel jaren zien we dat we op nationaal vlak, maar ook op internationaal vlak, bekendheid verwerven. Nu voeren we voorbereidingen voor de volgende verkiezingen. Aan de vorige hebben we niet mogen deelnemen. Zelfs nu hebben ze geprobeerd een verbod te leggen op de deelname van de PÇDK, maar deze keer zijn zij er niet in geslaagd omdat

18 de omstandigheden zijn veranderd. We zijn klaar voor de verkiezingen, er is massale interesse. Het systeem kan ons niet meer verbieden. We hebben een eigen filosofie en ideologie. Wij willen hiermee de Koerdische en de Iraakse maatschappij een nieuwe moderne richting geven. Deze nieuwe maatschappij in Koerdistan en in Irak moet gebaseerd zijn op haar rijkdom aan verscheidenheid. Alle verschillen moeten voldoende en gelijke ruimte krijgen om op democratische wijze samen te leven. De politieke actoren moeten beseffen dat ze mogen komen maar dat ze ook kunnen gaan. Daarom hechten we veel belang aan vorming en onderwijs. Dit is het verschil met de traditionele partijen. Zij hebben tot nu toe een politiek gevoerd met als doel de andere partijen uit de weg te ruimen. Wij werken niet op die manier. Wij merken een grote verscheidenheid in onze maatschappij. Daarom zijn er verschillende politieke partijen nodig op voorwaarde dat ze samen kunnen werken aan het opbouwen van ons land. De PÇDK is een zeer ideologische partij terwijl de traditionele blokken een meer realistische politieke aanpak hebben. Kunnen jullie tegen deze realpolitik op? Het zal zeer moeilijk worden voor ons maar we geloven dat we gaan overwinnen omdat we verandering willen. Wij willen dit op democratische manier en willen gebruik maak van de democratische ervaring van andere politici. Het is nu veel gemakkelijker voor ons dan de voorbije elf jaar. We hebben nu veel hoop om zowel op regionaal vlak in Koerdistan als op internationaal vlak veel efficiënter te werken. Het doel van onze partij is de creatie van een democratische grondwet. Zuid-Koerdistan moet door deze grondwet geleid worden. De administratie en het beleid moeten op democratische wijze uitgevoerd worden. Ook moet zeker het onderwijssysteem hervormd worden. De onenigheden tussen Bagdad en onze regio moeten zo snel mogelijk op democratische wijze opgelost worden. Samen met andere partijen willen we werken aan het opbouwen van een nieuw democratisch volkssysteem in onze regio. Hebt u een beleid betreffende eergerelateerd geweld in Zuid-Koerdistan? Wij hebben sinds vier à vijf jaar een project, Stop het geweld tegen de vrouw. In 2011 hebben we dat project neergeschreven en voorgelegd aan het parlement. Dit werd unaniem goedgekeurd. Enkele grondwetsartikels zijn hierdoor veranderd. Er is een wet gekomen tegen geweld tegen de vrouw. Vroeger mochten mannen tot vier vrouwen huwen. Nu mogen mannen een tweede vrouw huwen enkel op voorwaarde dat de vrouw zwaar ziek is of onvruchtbaar is en als de eerste vrouw akkoord gaat. Dit is een verbetering. We hebben ervoor gezorgd dat een andere nationale wet is veranderd betreffende het zuiveren van de eer. Dit is nu illegaal. In de praktijk bestaat het echter nog. We werken heel veel samen met ngo s waardoor we regelmatig schuldigen voor de rechtbank kunnen brengen. Turkije heeft momenteel een grote invloed binnen de KRG. Kan de Turkse staat een positieve rol spelen voor de Koerden, binnen en buiten Irak? Gedurende de hele 20ste eeuw speelde de Turkse staat een negatieve rol, vanwege het Verdrag van Lausanne (dat de grenzen van de nieuwe Turkse staat na de onafhankelijkheidsoorlog bepaalde maar geen autonomie aan de Koerden gaf, nvdr.). In Turkije, maar ook daarbuiten, was de Turkse staat tegen elke vorm van rechten voor de Koerden. De Koerdische vrijheidsstrijd in Turkije, maar ook in andere delen van Koerdistan, heeft het zover gebracht dat de Turkse staat de eigen houding ten opzichte van de Koerden moet herzien. Wij vinden dat zowel Turkije als andere landen hun politiek ten opzichte van de Koerden moeten herzien. Doen ze dat niet, dan zal de geschiedenis hen achterlaten. Volgens ons luidt de 21ste eeuw het einde van de natiestaat in. Het zal een eeuw worden van het samenleven van de volkeren, buiten de staat. Het begin van de 20ste eeuw kende de val van het Ottomaanse Rijk, dat had zich niet voorbereid op de nieuwe staatsvormen in de wereld. Daarom is het Ottomaanse Rijk uit elkaar gevallen. Nu maken we hetzelfde mee. Wil Turkije mee met haar tijd, kan ze verder blijven bestaan, zo niet wacht hetzelfde lot als het Ottomaanse Rijk. We zien wel veranderingen in Turkije maar volgens ons zijn deze niet diep genoeg. Strategisch zitten ze nog altijd verkeerd. We hopen dat de Turkse autoriteiten op een correcte manier mee bouwen aan de veranderingen zodat deze ook ten goede komen aan hun eigen volk en zodat we samen kunnen leven

19 Diyar Xerîb: Het doel van onze partij is de creatie van een democratische grondwet. Zuid-Koerdistan moet door deze grondwet geleid worden. De olierijkdom van de Kurdistan Regional Gouvernement (KRG, ook gebruikt als naam voor de Koerdische autonome regio, nvdr.) is zowel een vloek als een zegen. Wat is het idee van de PÇDK hierover? Er is nood aan een nieuwe manier van productie, distributie en consumptie van fossiele brandstoffen, niet alleen in Zuid-Koerdistan maar wereldwijd. Energie is momenteel globaal het voornaamste probleem. Wij hebben veel olie en aardgas in Koerdistan. Het ontginnen en de distributie over de bevolking van gas en olie wordt niet op een goede en efficiënte manier gedaan, ook de verkoop ervan niet. Er is een nieuwe methode nodig, zowel in de wereld als in Irak. Tot nu toe is er veel gepraat maar er is geen definitieve en efficiënte wet over het ontginnen van natuurlijke grondstoffen. Dat moet eerst opgelost worden. Er is veel discussie en onenigheid. Daar moeten we eerst aan werken. Kan Zuid-Koerdistan het voorbeeld volgen van Hugo Chavez in Venezuela door de grondstoffen te nationaliseren en een deel ervan voor te behouden aan bepaalde partnerlanden, onder andere de Koerdische gebieden? In 1972 heeft de Baath-partij olie genationaliseerd. Toen gebruikte ze deze rijkdom niet voor de bevolking, voor het welzijn van het land, maar voor militarisering. We zijn niet tegen nationalisering van olie, maar hoe? Het mag vooral niet onder de controle komen van privébedrijven en multinationals zoals Exxon Mobile. Wij hebben niets tegen het feit dat privébedrijven zich bezig houden met het ontginnen van olie, maar de winsten mogen niet louter voor hen zijn. De winst moet ook naar de bevolking gaan. Ons programma zal eisen dat olie en gas volgens de noden worden ontgonnen, niet zoveel mogelijk in één keer. Deze rijkdom is niet enkel van ons, maar ook voor de generaties na ons. Een andere negatieve invloed van de olierijkdom in Koerdistan is dat andere sectoren uitsterven, bijvoorbeeld agricultuur, het sociale en culturele leven. Het leven staat in het teken van de grote oliewinsten. Deze worden nu vooral voor militaire doeleinden gebruikt. Wij willen de winsten verdelen over de noden van de bevolking. We hebben genoeg olie en gas. Wij zijn nu een -19 -

20 De bazaar in Hewlêr (Erbil), hoofdstad van Zuid-Koerdistan. rijk land. Europese Landen als België geven ontwikkelingshulp. Dit kunnen wij ook doen, aan de Koerden maar ook aan andere landen die dit nodig hebben. Er wordt gevreesd dat het geweld in Syrië zeer snel naar Irak zou kunnen overwaaien. Het zijn immers dezelfde soennitische milities die nu in Syrië actief zijn die ook de regering in Bagdad zouden kunnen aanvallen. Vreest u voor een burgeroorlog in Irak? En wat zou de positie van de Koerden hierin zijn? Sinds tien jaar is Saddam verdreven. Vroeger waren er ook al problemen tussen soennieten en sjiieten. De afgelopen tien jaar zijn deze problemen echter zichtbaarder geworden. Onze politiek als PÇDK was van begin af dat conflicten niet mogen gebaseerd zijn op religieuze verschillen maar dat men moet zoeken naar een democratische oplossing en democratische eenheid met respect voor de eigenheid van de verschillende partijen. De rol van de Koerden hierin is het zoeken naar consensus tussen soennieten en sjiieten om gewapend conflict te voorkomen. Wij hebben in ons land gekozen voor een derde weg. We kozen geen partij noch voor de soennieten, noch voor de sjiieten maar probeerden een democratische oplossing te zoeken om samen te kunnen leven. Wat is de situatie van de vluchtelingen uit West Koerdistan in de KRG? Er zijn ongeveer vluchtelingen uit Rojova in Zuid-Koerdistan. Ze bevinden zich vooral in Silêmanî, Hewlêr (Erbil) en Dohuk. De meeste zijn in de buurt van Dohuk gevestigd in kampen. Er is steun vanuit de bevolking maar de KRG helpt hen zeer weinig. Op internationaal vlak is er ook heel weinig steun. De vluchtelingen bevinden zich in zeer slechte omstandigheden. De hulp die ze krijgen voldoet niet aan de noden, op vlak van gezondheid, voeding en werkgelegenheid. Door deze slechte leefomstandigheden zijn er heel wat vluchtelingen zelfs teruggekeerd naar Rojava. Wat verwacht u van de Nationale Conferentie in Hewlêr (Erbil)? Wij hebben heel veel hoop. Er wordt al jaren gepraat over een Nationale Conferentie. De meeste politieke partijen, maar ook de civiele organisaties en de ngo s vinden zo n orgaan een noodzaak. Wij zullen volop meehelpen. Verwacht u dat Mesûd Barzanî (KDP, president van de KRG, nvdr.) zijn politieke koers na de conferentie zal wijzigen? Al jaren wordt er gediscussieerd. Er is al een voorlopig programma voor een strategie. Ik geloof niet dat één persoon het congres in één richting kan dwingen. Het zal eerder een collectieve lijn zijn die we zullen voorstellen. Mauro Desira, stafmedewerker Koerdisch Instituut Brussel