Verslag van de basic care course in het internaat in Tsurupinsk febr 2012
|
|
- Fanny de Ruiter
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Verslag van de basic care course in het internaat in Tsurupinsk febr 2012 Van 20 tot 23 februari 2012 heeft er een basiscursus plaatsgevonden in een kindertehuis van Tsurupinsk, Oekraïne. Deze cursus is gefinancierd door de werkgroep Mensen met een lichamelijke beperking van het OEKU. De cursus werd bijgewoond door de OEKU-werkgroepleden Christine Gemke en Suzanne Ruijters. Op deze manier konden zij zien hoe ons geld wordt gebruikt. Christine en Suzanne zijn beiden 30 jaar werkzaam bij zorginstelling Sherpa in Baarn. Christine als spelbegeleidster van kinderen en volwassenen met ernstig meervoudige beperkingen, Suzanne als logopediste en projectmedewerker gericht op kwaliteit en inclusie. De cursus werd gegeven aan de verzorgenden van de kinderen, zij waren nauwelijks geschoold. Het doel was het verbeteren van hun kennis over behandeling, voeding, houding en spel en daarmee het vergroten van de ontwikkelingsmogelijkheden en de voedingsconditie van de kinderen. De basic care course: Inhoud: In 4 dagen tijd wordt in vogelvlucht een heel toegankelijke, praktische en behoorlijk volledige cursus gegeven, gericht op 'level 4 kinderen'. De volgende onderwerpen komen aan de orde: inleiding (belang, achtergrond en kadering van de cursus, overzicht van andere internaten), piramide van Maslow (vergelijkbaar met de 8 bestaansdomeinen van Schalock), communicatienivo's, leren observeren en signalen herkennen, interactie, visuele en motorische beperkingen, eten en drinken: normale ontwikkeling, problemen, hoe te verbeteren, aanbieden van verschillende zit- en lighoudingen, aanpassingen, tiltechnieken, spel, ondervoeding, reflux en longontsteking, cerebrale parese, zorgplan (of liever: verslaglegging)
2 Situatie van de kinderen: De 100 ernstig gehandicapte kinderen krijgen geen onderwijs (of spelbegeleiding) De meeste kinderen liggen de hele dag in bed, met 9-en op een klein zaaltje. Daar krijgen ze ook eten, vaak liggend. Ze zijn allemaal kaalgeschoren en dragen verwassen kleding. De verzorgenden moeten 9 kinderen in hun eentje in 3 kwartier eten geven. Sommige kinderen liggen voortdurend met hun handen ingebakerd om te voorkomen dat ze die in hun keel stoppen. De kinderen maken contact, aan hun ogen en reacties te zien hebben sommigen aardig wat bewustzijn. Er wordt nauwelijks tegen de kinderen gesproken. In de kamer van spelbegeleidster en vrijwilligers ligt wel spelmateriaal, maar niet bij de kinderen in hun bedjes of op de zaal. Waarschijnlijk zou een aantal van de kinderen veel meer kunnen, met wat stimulans d.m.v. spel, oefening, beweging, aanpassingen en voldoende te eten. Veel kinderen zijn mager, we vermoeden dat enkele kinderen zwaar ondervoed zijn. Enkelen krijgen sondevoeding. Er zijn een paar 2e-hands rolstoelen en ander materieel, maar die worden nauwelijks gebruikt. Er zijn geen aangepaste badkamers, tilliften, hoog/laagbedden e.d. De kinderen heten weeskinderen te zijn, maar in werkelijkheid hebben ze vaak wel ouders. Het is heel moeilijk voor ouders om thuis voor hun kind te zorgen, vaak alleenstaand, weinig geld, geen voorzieningen als vroeghulp, dagopvang, thuiszorg, aanpassingen, e.d. De reisafstand is groot, zodat ze ook weinig op bezoek kunnen komen. In veel gevallen zijn ze echter ook uit de ouderlijke macht ontzet vanwege alcoholisme, verwaarlozing, mishandeling, enz. Docententeam: Het team bestaat uit kinderrevalidatiearts, 4 fysiotherapeuten met verschillende specialisaties en een tolk voor ons. Ze werken in een modern kinderdagcentrum in Lviv: Dzherelo rehabilitation Centre. Enkele weken voor de cursus heeft de psycholoog het internaat al bezocht om de situatie te inventariseren en om de cursus voor te bespreken. Manier van lesgeven: Het team slaat de juiste toon aan: ze spreken hun publiek met waardering en respect toe, in eenvoudig begrijpelijke taal, humorvol, met directe links naar hun persoonlijke dagelijks leven. Ze weten in korte tijd veel essentiële onderwerpen op een efficiënte manier de revue te laten passeren. Het zijn vaak simpele basale dingen, maar èchte eye-openers. Ze vullen elkaar goed aan, ondersteunen elkaar en werken als team goed samen. Het zijn echte professionals met goede didactische vaardigheden en veel deskundigheid. Ze weten waar ze het over hebben, en stralen dat ook uit, zo winnen ze vertrouwen bij de cursisten. Ze gebruiken powerpointpresentaties, met daarin veel aansprekende foto's en filmpjes en delen de hand-outs uit. Ze betrekken de cursisten steeds door ze vragen te stellen en mee te laten denken, zelf te laten ontdekken. Dat werkt fantastisch, de cursisten doen goed mee en werken hard. Toch ontbreekt het enthousiasme bij hen een beetje, ze lijken bang dat ze het fout doen, voelen zich beoordeeld, ze lijken afwachtend en kritisch. Dat is ook logisch: als je al jaren gewend bent om de dingen te doen op een manier die jou goed dunkt, en
3 er komen ineens buitenstaanders vertellen dat het ook anders kan, moet je even de tijd krijgen om te kijken of die veranderingen je ook passen. De sfeer wordt echter steeds makkelijker en meer ontspannen, de weerstand wordt minder, het ijs wordt gebroken. De trainers leggen telkens direct de link naar de praktijk: tijdens of na de theorie zijn er in kleinere groepen self-experience opdrachten, aan den lijve zelf voelen en ervaren hoe het is om bv in een ongemakkelijke houding te liggen, op elkaar oefenen om drinken te geven, en ook 3 groepssessies met 3 kinderen: 1 keer houding, 1 keer eten geven, 1 keer spel. Vooral de sessies met de kinderen zijn een verbijsterende doorbraak. De verzorgenden laten veel meer toe dan we aanvankelijk verwachtten! En we zijn ook verbaasd dat de kinderen zoveel toelaten en er zelfs van genieten, met een wildvreemde die allerlei dingen doet die ze niet gewend zijn, in een vreemde omgeving met zoveel toeschouwers. Bovendien heeft het werken met de kinderen direct resultaat: een kind leert in 2 sessies om los te zitten, een ander kind eet voor het eerst met een lepeltje, weer een ander kind houdt voor het eerst een speeltje vast, enz. Stukjes van deze sessies worden gefilmd en direct daarna aan alle cursisten getoond en besproken. Deelnemers: Er zijn elke dag ongeveer 25 cursisten, ongeschoolde verzorgenden, geen verpleegkundigen. Helaas zijn het niet elke dag dezelfde cursisten, ze wisselen elkaar af, afhankelijk van hun diensten. Dat is lastig, want je krijgt niet zo'n veilig groepsklimaat. Je kunt ook niet samen iets opbouwen, ergens naar toe werken, teruggrijpen naar vorige lessen, enz. Aan de andere kant hebben we zo wel meer mensen weten te bereiken. Ze doen dit allemaal in hun vrije tijd. De 4 pedagogisch medewerkers, de psychologe en 2 Duitse vrijwilligsters volgen de hele cursus. De onderdirectrice woont gedurende de hele cursus regelmatig stukken bij. Medisch personeel: Er is geen arts meer verbonden aan het internaat. Er zijn wel verpleegkundigen. Ze komen helaas alleen de laatste ochtend voor de lezing over ondervoeding. Ze krijgen nog een extra aparte sessie van de arts uit het team, met meer theorie en achtergrondinformatie op hun nivo over hoe ze ondervoeding kunnen herkennen en behandelen. Voor de therapeutische voeding die we aanbieden voor de ernstigste gevallen, willen ze eerst toestemming van directrice en arts hebben. Directrice: Zij opent de cursus, en is er ook weer bij voor de afsluiting. Verder heeft ze helaas niks bijgewoond, ze had veel kunnen opsteken, en het zou het personeel gesteund hebben. Dingen echt veranderen vereist moed, motivatie en een nieuwe mindset. Ze verontschuldigt zich voor haar afwezigheid omdat ze druk is met een Amerikaans echtpaar wat een kind komt adopteren en omdat de kinderen haar aandacht behoeven. Ze komt wel regelmatig in de pauzes even een praatje maken of met ons mee-eten. T.o.v. het team is ze voorzichtig en terughoudend. De arts krijgt geen toestemming om de kinderen te onderzoeken. Het kost aanvankelijk ook moeite om toestemming te krijgen voor de praktijksessies met de kinderen. Voor het gebruiken van speciale voeding voor de ondervoede
4 kinderen (we weten dus niet hoeveel) wil ze eerst toestemming van een arts. Ze worstelt met problemen als weigering van kinderen door ziekenhuis en geldtekort voor medicijnen. Feedbackbijeenkomsten: Elke dag houdt het team aan het eind van de middag een uitgebreide feedbackbespreking. Daarin wordt punt voor punt elk programma-onderdeel besproken. Ze zijn veeleisend, ambitieus, perfectionistisch, kritisch, niet snel tevreden, zowel over zichzelf als over elkaar. Het is duidelijk dat ze zich realiseren dat er veel af hangt van het welslagen van de cursus. De spanning is daarom soms hoog, vooral voor de sessies met de kinderen, die ze van tevoren nog niet eens gezien hebben. Ook wordt de volgende dag grondig voorbesproken en voorbereid en komen eventuele extra onderwerpen aan de orde. Rol van Christine en Suzanne: Onze rol was om hier en daar te assisteren bij de workshops en praktische oefeningen, om feedback te geven, tips, meningen, soms nog wat extra kennis en veel support. En volgens het team was het allerbelangrijkste van onze aanwezigheid dat dat gewicht gaf aan de cursus, dat mensen het daardoor belangrijker vonden, zich serieus genomen voelden. Investering in materieel: Het beleid van Wilde Ganzen, medefinancier van dit project, is gericht op investeringen en niet zozeer op trainingen. Daarom besluiten we een snoezelkamer in te richten. We zijn er niet zeker van dat ze die op een goede manier zullen gebruiken, m.n. voor de 'level 4' kinderen, maar hebben wel hoop. We schaffen ook een multi-inzetbare rolstoel en een wandelwagen aan. Er is wat weerstand tegen het meegebrachte speelgoed, dat vinden ze wel erg mooi, en een beetje zonde... Er is in Oekraïne niet veel geschikt materiaal te koop, we missen bijv. wigkussens, hoefijzerkussens, schapenvachtjes, geschikte zitzakken, goede waterbedden. De directrice vindt het voorstel dat de naaiklas van level 1 hoefijzerskussens gaat maken voor de kinderen van level 4 een goed en uitvoerbaar idee. Het ontbreekt de kinderen aan allerlei basale dingen zoals: goede matrassen en bedden, rolstoelen, aangepaste badkamer, therapeutische voeding.
5 Afsluiting: Aan het eind van de cursus wordt er een diapresentatie met foto's van de verschillende programmaonderdelen getoond, wat erg leuk wordt gevonden. De cursisten wordt gevraagd om beurten op te staan en te zeggen welk stapje ze de komende tijd gaan nemen. Dat is een krachtige manier om commitment te krijgen. Er is veel enthousiasme en emotie, de cursus is uitstekend geslaagd. Een aantal verzorgenden werkt er al 20 jaar, maar had nog nooit iets geleerd over hun werk. Ze zijn dankbaar en geroerd dat hier nu eindelijk aandacht voor was. Het team is niet echt tevreden, andere keren was het veel overweldigender... Maar zelfs de directrice is onder de indruk en vertelt dat in haar slottoespraak. Er was een vertegenwoordiger van het ministerie uitgenodigd om bij de aftrap en afsluiting te komen, die komt helaas niet. Aanbevelingen voor een eventueel mogelijk vervolg: Ontvangen van enkele medewerkers uit Tsurupinsk (nanny, nurse, pedagoog en psycholoog, directie) in Nederland voor uitwisseling, deskundigheidsbevordering. Basic care trainingen in de overige 22 internaten en in tehuizen voor baby's en volwassenen. Hiervoor meer teams opleiden (train de trainer), ze kunnen dit nooit allemaal alleen doen. Trainers beter betalen, ze werken keihard en krijgen heel weinig. Secretariële ondersteuning voor alle regelwerk. Follow-up cursus: een cursus van 4 dagen doet al wonderen, maar is niet genoeg. Het moet een beetje warm gehouden worden: herhalen en verdiepen. Mogelijke verdiepingsonderwerpen bijvoorbeeld: hygiëne, (decubitus)wondverzorging, stoelgang, mondhygiëne, sensorische integratie, gehoor, epilepsie, dieet, medicatie, muziek, totale communicatie, doelgericht werken, zinvol bestaan. Train de trainer cursus voor early intervention om opname van nieuwe kinderen te voorkomen. Train de trainer cursus totale communicatie. Supported living voor volwassenen level 4. Meer steun vanuit de regering, zodat er aan minder regels hoeft te worden voldaan. Voor de early intervention ligt er een aanvraag bij de Europese Unie. De aanvraag voor een followupcursus gericht op totale communicatie is afgewezen door EU.
Eindverslag schoolverlatersproject Tsurupinsk Pagina 1
Aan alle betrokkenen bij het Schoolverlatersproject Tsurupinsk Betreft: eindrapportage Utrecht, 30 juni 2012 Geachte lezer, U treft hierbij ons eindverslag aan van het schoolverlatersproject Tsurupinsk.
Nadere informatieCare for daycare. 1. Projectplan Care for daycare. 1. Algemene gegevens: Gegevens projecthouder. Gegevens OekU: (fondswervende partij).
Projectplan Care for daycare. 1. Algemene gegevens: Gegevens projecthouder Lviv Regional Association of physical therapists Ukraine, Lviv, 79049, Chervonoyi Kalyny ave., 86 a. Contactpersoon : Oleksandra
Nadere informatieEvaluatie PMA Training Gesprekken met leerlingen - Da Vinci College
Evaluatie PMA Training Gesprekken met leerlingen - Da Vinci College mei 2018 Wat zal je het meeste bijblijven van de training: - De PMA methodiek. - De 5 stappen van de PMA methodiek. - De groepsgesprekken.
Nadere informatieSociale/pedagogische vragenlijst
Bijlage 1 Sociale/pedagogische vragenlijst voor ouders en begeleiders van mensen met een matige tot (zeer) ernstige verstandelijke beperking, al dan niet in combinatie met een lichamelijke beperking 1
Nadere informatiePedagogisch beleid Tussenschoolse opvang
Pedagogisch beleid Tussenschoolse opvang Introductie Introductie Het pedagogisch beleid van de tussenschoolse opvang SKN s Eetclub biedt een kader dat de overblijfkrachten en de coördinatoren tussenschoolse
Nadere informatie[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster
[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9
Nadere informatieAandacht voor jouw trainers en coaches
Aandacht voor jouw trainers en coaches In 3 stappen naar betere en tevreden trainers op jouw club online training opleiden begeleiden Het moet de normaalste zaak van de wereld zijn: het opleiden en begeleiden
Nadere informatieEvaluatie van de PMTO Boosterdag
Evaluatie van de PMTO Boosterdag Door: Gonnie Albrecht Ger Kerkstra Emilie van Leeuwen Ellen Lubberts Marna Ouwehand Ella Tacq Jolle Tjaden Willemijn van Vlerken 16-11-2011 Naam Training: Fout! Verwijzingsbron
Nadere informatieBaby-lichaamstaal. Albert Schweitzer ziekenhuis kinderafdeling december 2003 pavo 0301
Baby-lichaamstaal Albert Schweitzer ziekenhuis kinderafdeling december 2003 pavo 0301 Inleiding Via deze folder vertellen we u wat over de lichaamssignalen die uw baby geeft: baby-lichaamstaal is méér
Nadere informatieDESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN. Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen
DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen 2 3 INHOUDSOPAVE PAGINA Kennis over psychische problemen bij ouderen nodig?! 4 Praktische
Nadere informatieGratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon. - Eelco de Boer -
Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon - Eelco de Boer - Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon Beste lezer, Ik hoop dat jouw doorzettingsvermogen
Nadere informatieHuiswerkbeleid Onderwijsteam 7
Huiswerkbeleid Onderwijsteam 7 Inleiding: Het onderwijs op school is er onder meer op gericht de verantwoordelijkheid en zelfstandigheid van de leerlingen te vergroten. Ook het maken van huiswerk levert
Nadere informatieMet een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling.
Leerzaam, leuk, nieuwe contacten opgedaan, nieuwe ideeën. Het open Space concept is geweldig. Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Ontspannen maar
Nadere informatieMotivatie: presteren? Of toch maar leren?
Arjan van Dam Motivatie: presteren? Of toch maar leren? Een van de lastigste opgaven van managers is werken met medewerkers die niet gemotiveerd zijn. Op zoek naar de oorzaken van het gebrek aan motivatie,
Nadere informatieBehandeling en begeleiding voor mensen met een verstandelijke beperking. elk verhaal telt
Behandeling en begeleiding voor mensen met een verstandelijke beperking elk verhaal telt Alle specialisten onder één dak Een verstandelijke beperking kan samengaan met problemen op het gebied van gezondheid
Nadere informatieNieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,
Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik
Nadere informatieNIEUWSBRIEF KINDERKRIEBELS
NIEUWSBRIEF KINDERKRIEBELS Dag allemaal, Eindelijk is het zover!!! De eerste nieuwsbrief van Centrum KINDERKRIEBELS is er!! Vele van jullie zullen zich afvragen Centrum KINDERKRIEBELS wat is dat???? Hieronder
Nadere informatie3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken?
Werkblad: 1. Wat is je leerstijl? Om uit te vinden welke van de vier leerstijlen het meest lijkt op jouw leerstijl, kun je dit simpele testje doen. Stel je eens voor dat je zojuist een nieuwe apparaat
Nadere informatieTimemanagement? Manage jezelf!
Timemanagement? Manage jezelf! Trefwoorden Citeren timemanagement, zelfmanagement, stress, overtuigingen, logische niveaus van Bateson, RET, succes citeren vanuit dit artikel mag o.v.v. bron: www.sustrainability.nl
Nadere informatieTeams zijn samengevoegd in verschillende categorieën. Per categorie worden een paar vragen behandeld.
Teams zijn samengevoegd in verschillende categorieën. Per categorie worden een paar vragen behandeld. De visie van de trainer/coach over de speelwijze en de te behalen doelen is duidelijk 4 35 25 15 5
Nadere informatieOntwikkeling op basis van plezier
esdégé reigersdaal Ontwikkeling op basis van plezier De Speelpoort is het resultaat van een zoektocht naar plezier en ontwikkeling voor jonge kinderen met ernstige poortjes Concreet is de Speelpoort een
Nadere informatieCOMMUNICATIE training. effectief communiceren met iedereen
COMMUNICATIE training effectief communiceren met iedereen Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij
Nadere informatieDe PAAZ, wat is dat? Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar
De PAAZ, wat is dat? Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar De afgelopen weken was het niet zo leuk bij Pim thuis. Zijn moeder lag de hele dag in bed. Ze stond niet meer op, deed geen boodschappen
Nadere informatieHuiswerkbeleid Onderwijsteam 7
Huiswerkbeleid Onderwijsteam 7 Inleiding: Het onderwijs op school is er onder meer op gericht de verantwoordelijkheid en zelfstandigheid van de leerlingen te vergroten. Ook het maken van huiswerk levert
Nadere informatieMANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN
Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe
Nadere informatie24-uurs ph-meting in de slokdarm bij kinderen
KINDERGENEESKUNDE 24-uurs ph-meting in de slokdarm bij kinderen KINDEREN 24-uurs ph-meting in de slokdarm bij kinderen De kinderarts heeft voorgesteld om bij uw kind de zuurgraad in de slokdarm te meten.
Nadere informatieSLANK WORDEN SLANK BLIJVEN. eenvoudig snel efficiënt
SLANK WORDEN SLANK BLIJVEN eenvoudig snel efficiënt 1 DIËTEN IS TRAINEN Hongersnood! OM DIK TE WORDEN Als je gaat diëten denkt je lichaam dat het zich moet beschermen tegen een hongersnood. Je lichaam
Nadere informatieFEEDBACK GEVEN IN ZELFSTURENDE TEAMS. Yvette Paludanus
FEEDBACK GEVEN IN ZELFSTURENDE TEAMS Yvette Paludanus 2 Dit boekje is tot stand gekomen dankzij de vragen en verhalen van medewerkers in de zorg. Wil je een exemplaar van dit boekje bestellen? Wil je begeleiding
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieInhoud. Waarom jij niet zonder de acht randvoorwaarden van de pitch methode kunt. Het belang van Social Media voor je bedrijf. Wij zijn!
Inhoud Waarom jij niet zonder de acht randvoorwaarden van de pitch methode kunt. Het belang van Social Media voor je bedrijf. 1-2 3 Wij zijn! Inge Kaptein - Sinds 2012 communicatieadviseur Het spectrum
Nadere informatieEen spreekbeurt houden
Een spreekbeurt houden Groep 4 gaat voor het eerst een spreekbeurt voorbereiden en houden. Moeilijk? Eng?We hebben nu al een beetje geoefend met een boekbespreking, maar voor veel kinderen is praten met
Nadere informatieFysiotherapie voor kinderen. Afdeling Fysiotherapie
00 Fysiotherapie voor kinderen Afdeling Fysiotherapie 1 Spelenderwijs ontwikkelen kinderen hun zintuigen en motoriek. Meestal gaat dat goed en bijna ongemerkt. Maar bij sommige kinderen duurt het langer
Nadere informatieNieuwsbrief Januari 2011
Nieuwsbrief Januari 2011 Eerste nieuwsbrief 2011 Het jaar 2010 is een jaar geweest waarin hard is gewerkt en ook weer veel is gebeurd. Een mens kan veel meer dan hij/zij denkt, als hij/zij vertrouwen heeft
Nadere informatieHandboek TMO. Tussen de middagopvang voor overblijfkrachten. SKSG Kinderopvang
Handboek TMO Tussen de middagopvang voor overblijfkrachten SKSG Kinderopvang Inhoudsopgave blz. Inleiding 3 1. Wat is TMO? 4 2. Verloop van een TMO uur 4 3. Je taken 4 4. Regels voor kinderen 5 5. Regels
Nadere informatieZondag 7 oktober Verbindingsmiddag voor jongeren (Roby Schaap) 14.00u 15.30u
NIEUWSBRIEF nr.9 5 oktober 2018 AGENDA OKTOBER 2018 Zondag 7 oktober Verbindingsmiddag voor jongeren (Roby Schaap) 14.00u 15.30u Donderdag 11 oktober Informatie avond cursus Ayurveda & Yoga 19.30u 21.00
Nadere informatiePSYCHOLOGIE IN COACHING compacte introductie van actuele inzichten met focus op praktische toepassing vanuit eigen casuïstiek
PSYCHOLOGIE IN COACHING compacte introductie van actuele inzichten met focus op praktische toepassing vanuit eigen casuïstiek Psychologie in Coaching Deze training gaat over psychologische inzichten en
Nadere informatieKan dat? Ook als je het van huis uit niet zo hebt meegekregen?
Omdat je je kennis wilt delen, nieuwe klanten wilt werven, politiek of maatschappelijk gezien een boodschap wilt overbrengen, je onderneming wilt promoten. Redenen genoeg om een sterke spreker te willen
Nadere informatieInleiding 2. Wie is Christine? 4. Tip 1: Houd het doel van feedback voor ogen 5. Tip 2: Richt feedback op gedrag, niet op de persoon 6
Inhoudsopgave Inleiding 2 Wie is Christine? 4 Tip 1: Houd het doel van feedback voor ogen 5 Tip 2: Richt feedback op gedrag, niet op de persoon 6 Tip 3: Geef feedback over uw waarneming en vermijd interpretaties
Nadere informatie13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl
13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met
Nadere informatiemindfulness workshop
mindfulness workshop 1 mindfulness workshop Deze workshop wordt gegeven om een indruk te krijgen wat mindfulness inhoudt. Ook kan worden gekeken in welke training de workshop als onderdeel kan worden ingezet,
Nadere informatieJV 'Het Knipperlicht' Uitslag enquête seizoen 2015 / 2016
JV 'Het Knipperlicht' Uitslag enquête seizoen 2015 / 2016 Ik voel me op m'n gemak op de JV Algemeen Het is gezellig (5x), er is een leuke groep (3x), het is belangrijk om met geloof bezig te zijn (3x)
Nadere informatieTRAINING 1. Tijd: Onderwerp: Waarom Resultaat Werkvorm Materiaal
DRAAIBOEK TRAINING 1, 2,3,4,5 REALISTEN ROADMOVIE De prezi presentatie voor de trainingsbijeenkomsten vindt u via de onderstaande link. https://prezi.com/0txqqdqmauta/training-realisten-roadmovie-5-bijeenkomsten/
Nadere informatieCosis Begeleid Leren
Vaardigheidslessen: Hulp bij studeren Om met succes een opleiding te kunnen volgen is het voor jongeren belangrijk dat ze over een aantal specifieke vaardigheden beschikken. Daarom hebben we een cursus
Nadere informatieWelkom op verpleegeenheid D2, de kinderafdeling van ons ziekenhuis. Ziek zijn is niet altijd even prettig, zeker niet als je in het ziekenhuis ligt.
Welkom Hallo Welkom op verpleegeenheid D2, de kinderafdeling van ons ziekenhuis. Ziek zijn is niet altijd even prettig, zeker niet als je in het ziekenhuis ligt. Toch kan een ziekenhuisopname best fijn
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,
Nadere informatieREMIND. Bij u op SCHOOL?
REMIND Bij u op SCHOOL? Inhoudsopgave Slim jezelf zijn voor professionals 3 Slim jezelf zijn 3 Programma over persoonlijke ontwikkeling 3 Kostenoverzicht 4 Over Remind 5 Wij willen 5 Trainersopleiding
Nadere informatieTOPSIDE staat in het Engels voor Training Opportunities for Peer Supporters with Intellectual Disabilities in Europe. Richtlijnen
TOPSIDE TOPSIDE staat in het Engels voor Training Opportunities for Peer Supporters with Intellectual Disabilities in Europe Richtlijnen voor Mentoren Inclusion Europe www.peer-training.eu Auteurs: TOPSIDE
Nadere informatieRAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS
RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS Huisartsenpraktijk Dalfsen ARGO BV 2014 Rapportage wachtkamerinterview Inleiding Onder de cliënten van huisartsenpraktijk Dalfsen zijn de afgelopen 2 jaren tevredenheidsonderzoeken
Nadere informatieMasterclass Presenteren
Masterclass Presenteren Wil jij ook zo graag een hele goede en inspirerende spreker zijn? Volg dan deze Masterclass en vergroot en verdiep je presentatievaardigheden. In een kleine, exclusieve groep van
Nadere informatieZonder dieet lekkerder in je vel!
Zonder dieet lekkerder in je vel! Vijf vragen en vijf stappen om te ontdekken hoe je jouw eetpatroon kunt veranderen en succesvol kunt afvallen. Overgewicht neemt ernstige vormen aan, veel volwassenen
Nadere informatieOver slapen, (teveel) huilen en regelmaat
VERZORGING Over slapen, (teveel) huilen en regelmaat voor ouders met een baby tot 3 maanden 2 Waarom huilt een baby? Alle baby s huilen en dat is een gezonde zaak. Het is normaal. Huilen hoort bij de ontwikkeling
Nadere informatie! LERAREN HANDBOEK!!! 1e Editie, 2014
LERAREN HANDBOEK 1e Editie, 2014 1. Je eerste Workshop Om te beginnen In dit Leraren Handboek vind je een paar tips en tricks die je kunnen helpen bij het voorbereiden van je workshop. Als je nog nooit
Nadere informatieFeedback. in hapklare brokken
Feedback in hapklare brokken Jan van Baardewijk Zorgteamtrainer Op zorgteamtraining.nl is de meest recente versie van feedback gratis beschikbaar. Mocht je willen weten of je de meest recente versie hebt,
Nadere informatieVoor mensen met een beperking
Voor mensen met een beperking Inhoud van de presentatie Wat doet Promens Care? Ons motto Wvz. Schoonvelde Methodiek KNWWZ Betrokkenheid bewoners/ouders bij opstarten woonvoorziening Resultaten KNWWZ Voortgang
Nadere informatieBeter teveel dan te weinig: communiceren met ouders. Dr. Suzanne Jansen Gedragswetenschapper
Beter teveel dan te weinig: communiceren met ouders Dr. Suzanne Jansen Gedragswetenschapper Aanleiding onderzoek Goede samenwerking verhoogt kwaliteit geboden ondersteuning -> verhoogt kwaliteit van leven
Nadere informatieHyperemesis gravidarum. Overmatig braken tijdens de zwangerschap
Hyperemesis gravidarum Overmatig braken tijdens de zwangerschap Inleiding U bent opgenomen bij Rhena, omdat u last heeft van overmatig braken tijdens uw zwangerschap (hyperemesis gravidarum). In deze folder
Nadere informatieExameneisen NLP Practitioner
Exameneisen NLP Practitioner Het examen Onze opleiding wordt afgesloten met een toetsmoment. Wij vinden het belangrijk dat elke deelnemer voor zichzelf helder heeft waar hij/zij staat ten opzichte van
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.
http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag
Nadere informatieNetwerk Ouderenzorg Regio Noord
Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Vragenlijst Behoefte als kompas, de oudere aan het roer Deze vragenlijst bestaat vragen naar uw algemene situatie, lichamelijke en geestelijke gezondheid, omgang met gezondheid
Nadere informatieDieet Vertrouwd Dichtbij
Gezond eten en leven Dieet Vertrouwd Dichtbij Ik eet bewuster en beweeg meer. Maar wel op een manier die bij mij past. Weer lekker in je vel Verantwoord en lekker eten gaan heel goed samen. Dat is het
Nadere informatieONDERNEMEN IS VOOR HELDEN
ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN EXCLUSIEF PROGRAMMA OVERZICHT 2016 LEF IN ACTIE Ontdek waarom het zo moeilijk is je hart te volgen en heb het lef dit toch te doen! De achtergrond van het programma Jij weet dat
Nadere informatieMethodisch werken binnen Lang Verblijf. woonzorg en dagbesteding
Methodisch werken binnen Lang Verblijf woonzorg en dagbesteding 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Gentle Teaching 4 Middelen 5 Voor wie is Gentle Teaching? 5 3. Competentievergrotend werken 6 Middelen
Nadere informatieReflectieverslag mondeling presenteren
Reflectieverslag mondeling presenteren Naam: Registratienummer: 900723514080 Opleiding: BBN Groepsdocente: Marjan Wink Periode: 2 Jaar: 2008 Inleiding In dit reflectieverslag zal ik evalueren wat ik tijdens
Nadere informatieEvaluatie groepsinteracties door ervaringsdeskundigen stichting Waarheid bij JCC den Haag De kracht zit in de mensen én de methode!
Evaluatie groepsinteracties door ervaringsdeskundigen stichting Waarheid bij JCC den Haag De kracht zit in de mensen én de methode! 2.01.097.11.05/05 Henry van der Dussen Hallemavanloon Evaluatie Inleiding
Nadere informatieDit is het eerste cursusoverzicht van Gors Educatie voor mensen met een lichamelijke beperking.
Inleiding Dit is het eerste cursusoverzicht van Gors Educatie voor mensen met een lichamelijke beperking. Je kunt je opgeven voor een cursus door het aanvraagformulier op de website van Gors in te vullen.
Nadere informatieHoofdstuk 4: De gehele periode van wennen 6
Wenbeleid Inhoud 2 Hoofdstuk 1: Inleiding 3 Hoofdstuk 2: Eerste kennismaking 4 Hoofdstuk 3: Het afscheid 5 Hoofdstuk 4: De gehele periode van wennen 6 Bijlage 1: Wenschema 2 1. Inleiding Pedagogische medewerkers
Nadere informatieNa de opname Intensive Care/High Care voor Kinderen
Na de opname Intensive Care/High Care voor Kinderen Beste ouders en/of verzorgers, Inmiddels ligt de opname van uw kind op de Intensive Care achter u en bent u weer thuis, op de verpleegafdeling of in
Nadere informatieOpleiding tot kindercoach met inzet van paarden
Opleiding tot kindercoach met inzet van paarden Inleiding Kinderen zijn volop in ontwikkeling. Coaching met behulp van paarden geeft op het terrein van denken, doen en voelen veel beweging.om al die veranderingen
Nadere informatieDe gezonde oplossing voor een Slank, Fit en Gelukkig leven!
De gezonde oplossing voor een Slank, Fit en Gelukkig leven! De gezonde oplossing voor een Slank, Fit en Gelukkig leven! Na het volgen van dit programma ben je slanker, fitter en beschik je zelf over de
Nadere informatiefoto s met dank aan Tjitte de Vries en Theo Kock (mogelijke andere rechthebbenden wenden zich met hun claims tot de uitgever van dit boek)
'Duim omhoog' 1 foto s met dank aan Tjitte de Vries en Theo Kock (mogelijke andere rechthebbenden wenden zich met hun claims tot de uitgever van dit boek) 2013, Anton de Vries Alle rechten voorbehouden
Nadere informatieWielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting
Zwijsen Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Inhoud Inleiding 3 Materialen 3 Voor het eerst naar school 4 Doelstelling 4 Opbouw prentenboek en plakboek 4 Werkwijze 5 Ouders 5 2 Inleiding Voor
Nadere informatieTraject Leiderschap 2015-2016
Traject Leiderschap 2015-2016 Aanpak traject Het is de bedoeling om voor de deelnemers een leertraject uit te werken dat bestaat uit een kick-off, 3 workshops van een halve dag, gecombineerd met 2*2uur
Nadere informatieGeachte ouders/ verzorgers, Nieuwsbrief oktober 2015
CBS De Bron/ Christinaplaats Christinaplaats 1 3223XE Hellevoetsluis Telefoonnummer 0181 313638 E- mail: info@cbsdebron.vcodekring.nl Website: www.cbs-debrug.nl Nieuwsbrief oktober 2015 Geachte ouders/
Nadere informatie3. De aanzet tot de slikbeweging vindt plaats en het voedsel komt in de keel. 4. De slokdarm verplaatst het voedsel in de richting van de maag.
Slikproblemen SLIKPROBLEMEN Deze folder is bedoeld voor iedereen die te maken heeft met mensen met slikstoornissen, maar ook voor patiënten die problemen hebben met slikken. In deze folder wordt uitgelegd
Nadere informatieKwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan
Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan De zorg en begeleiding van mensen met een verstandelijke beperking moet erop gericht zijn dat de persoon een optimale kwaliteit
Nadere informatieNaïS Zine #B2P LINKEDIN DAGTRAINING. Nieuw. Vanaf volgende maand geven wij een gastblogger een podium! Als eerste;
N A Ï S 2 0 1 7 I S S U E N O. 3 T I J D E L I J K G R A T I S NaïS Zine LINKEDIN N E D E R L A N D E R S O M A R M E N L I N K E D I N #B2P Z Ó O N D E R S C H E I D T J E J E D I E N S T V E R L E N
Nadere informatieEvaluatieverslag mindfulnesstraining
marijke markus spaarnestraat 37 2314 tm leiden Evaluatieverslag mindfulnesstraining 06 29288479 marijke.markus@freeler.nl www.inzichtinzicht.nl kvk 28109401 btw NL 079.44.295.B01 postbank 4898261 14 oktober
Nadere informatieInhoudsopgave...2. Voorwoord...3. Inleiding...3. Hoofdstukken...4. 1. Wat is een verpleeghuis?...4. 2. De geschiedenis van het verpleeghuis...
Naam: School: Groep: 8 Laurens Tap De Trinoom Datum: 10 december 2012 Hoofdstuk: Inhoudsopgave Pagina 1 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave...2 Voorwoord...3 Inleiding...3 Hoofdstukken...4 1. Wat is een verpleeghuis?...4
Nadere informatieCliënten aan het woord
Cliënten aan het woord Instrument om ervaringen van cliënten in kaart te brengen Versie Wonen Naam cliënt : Woning cliënt : Datum : Je ontvangt deze vragenlijst omdat we graag willen weten hoe je het wonen
Nadere informatieEvaluatie SamenOud training Anders denken, anders doen Casemanagement
Evaluatie SamenOud training Anders denken, anders doen Casemanagement Deelprogramma voor wijkverpleegkundigen en ouderenadviseurs die opgeleid worden tot casemanager SamenOud R. Brans April 2013 Inhoud
Nadere informatieIn 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt
In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt Ben jij zo iemand die actief is en veel interesses heeft en daardoor ook veel bezigheden en spullen heeft?
Nadere informatieLeren Leren en ExcelLeren
Leren Leren en ExcelLeren www.mindsetlearnandgrow.nl Wat is MindSet? MindSet is een groep studenten die leerlingen leert effectief te leren. Wij helpen leerlingen betere schoolresultaten te behalen door
Nadere informatiePedagogische aanpak op de St. Plechelmusschool
Pedagogische aanpak op de St. Plechelmusschool Ons uitgangspunt is het welbevinden en positief gedrag van leerlingen te bevorderen. Wij gaan uit van: Goed gedrag kun je leren Om dit te bereiken werken
Nadere informatieCursus VRIENDEN MAKEN.KUN JE LEREN
Cursus VRIENDEN MAKEN.KUN JE LEREN PRAKTISCHE INFORMATIE Wat voor cursus? Het is een cursus voor mensen die, om wat voor reden dan ook, geen stevige vriendenkring (meer) hebben en die actief willen onderzoeken
Nadere informatieZingeving op MAAT. Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat?
Zingeving op MAAT Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat? Hoe maken we het hard? Aandacht voor levensvragen en ouderen in zorg en welzijn Expertisenetwerk Levensvragen en
Nadere informatieToP opleiding oktober 2014-2015
-2015 Informatie voor belangstellenden uit het verzorgingsgebied van het Academisch Ziekenhuis Maastricht en het Maxima Medisch Centrum in Veldhoven. Expertisecentrum Ontwikkelingsondersteuning Prematuren
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 15. Het functioneringsgesprek.
http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 15. Het functioneringsgesprek. Wat leert u in deze les? Moeten en hoeven gebruiken. Vragen hoe het met uw kind gaat. Veel succes! Deze les is ontwikkeld
Nadere informatieMind & Motion, Centrum voor BewustZijn
NIEUWSBRIEF Follow your it knows the way Mind & Motion, Centrum voor BewustZijn Nieuwsbrief nr. 6 23 augustus 2015 De lessen gaan weer beginnen! De zomervakantie is voorbij, wat gaat de tijd toch snel.
Nadere informatie3 Hoogbegaafdheid op school
3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit
Nadere informatieZorgarrangement ZZP 9b. Informatie voor bewoners en familie
Zorgarrangement ZZP 9b Informatie voor bewoners en familie Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Wat kunt u van ons verwachten?... 4 3. Zorg (persoonlijke verzorging en verpleging)... 5 4. Welzijn (begeleiding
Nadere informatieWelke krachten en drempels ervaren deelnemers door de workshops van Artability in Thessaloniki?
7. Bijlage Resultaten enquête Welke krachten en drempels ervaren deelnemers door de workshops van Artability in Thessaloniki? 1. Waarom ben je aan het project begonnen? (Για ποιό λόγο ξεκίνθςεσ να ςυμμετζχεισ
Nadere informatieOns Advies. graag. Zij komen ook bij u thuis. Behandeling & expertise
Ons Advies & Behandelteam helpt u graag Zij komen ook bij u thuis Behandeling & expertise Welkom Vertrouwd en verantwoord Woonzorg Flevoland is een organisatie die een breed aanbod heeft aan zorg, diensten
Nadere informatie1.1. Het creëren van een veilige en vertrouwde omgeving
Pedagogisch Beleidsplan 1.1. Het creëren van een veilige en vertrouwde omgeving Een veilige en vertrouwde omgeving is de basis van waaruit een kind zich kan gaan ontwikkelen. Het is dus belangrijk dat
Nadere informatieMasterclass Presenteren
Masterclass Presenteren Wil jij ook zo graag een hele goede en inspirerende spreker zijn? Volg dan deze Masterclass en vergroot en verdiep je presentatievaardigheden. In een kleine, exclusieve groep van
Nadere informatieSPORT- EN BEWEEGCONGRES VERENIGINGEN
SPORT- EN BEWEEGCONGRES VERENIGINGEN Workshop 2: Pedagogiek binnen de sportvereniging. Cyriel Gielen/Youri Tooren Fontys Hogeschool Pedagogiek Wie wij zijn? Kennisinstituut met meer dan 4.300 medewerkers
Nadere informatieUitleg boekverslag en boekbespreking
Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave
Nadere informatieUMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren
UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren Informatie voor kinderen, jongeren en ouders Wat staat er in deze folder? Inleiding voor ouders 1 Informatie
Nadere informatieCerebrale parese Informatie voor kinderen, jongeren en ouders
Cerebrale parese Informatie voor kinderen, jongeren en ouders UMCG Centrum voor Revalidatie Wat staat er in deze folder? Inleiding voor ouders 1 Informatie voor kinderen tot 12 jaar 2 Informatie voor jongeren
Nadere informatievoor Maatschappelijk Werkers en Ouderconsulenten
voor Maatschappelijk Werkers en Ouderconsulenten Maatschappelijk werkers en ouderconsulenten kunnen aan de hand van TOLK praten met je kind!: Ouders bewust maken van het belang van veel praten. Ouders
Nadere informatieHUISWERKBELEID. Inhoudsopgave... 1. Inleiding... 2. Het doel van dit huiswerkbeleid... 2. Voorwaarden huiswerkbeleid... 2
HUISWERKBELEID Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Het doel van dit huiswerkbeleid... 2 Voorwaarden huiswerkbeleid... 2 Doelstellingen huiswerk... 3 Opbouw van het huiswerk... 3 Incidenteel huiswerk... 6
Nadere informatie