uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar onderzoek van onderwijs in de medische wetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen

Transcriptie

1 Tegenintuïtief Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar onderzoek van onderwijs 1 in de medische wetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen op dinsdag 2 november 2010 door Janke Cohen-Schotanus

2 Mijnheer de Rector Magnificus, Dames en Heren. In de zomer van 1967 liet ik mij bij deze universiteit inschrijven als student scheikunde, een jaar later bij de studierichting psychologie. Ik moest 10 gulden inschrijfgeld betalen en 200 gulden collegegeld. Het academisch jaar liep van begin oktober tot begin juni. De maand september was beschikbaar voor de ontgroening waarin je ingewijd werd in het studentleven. In mijn vereniging gebeurde dat onder andere door in vivo studentvaardigheden te oefenen als het passeren in de collegebank. Kortom, het was een mooie tijd. Echter, een groot aantal studenten maakte de eens begonnen studie niet af. Degenen die wel afstudeerden, gebruikten vaak aanzienlijk meer tijd dan de formele studieduur. Geen wonder dat in de jaren zestig het rendementsprobleem op zowel de universitaire als de politieke agenda s werd 2 gezet. Je vraagt je af hoe het komt dat in 2010 het studierendement nog steeds 3 prominent op die agenda s staat. De politiek dacht het rendement met financiële prikkels te kunnen sturen. Bijvoorbeeld, voor studenten werd het collegegeld regelmatig verhoogd en de instellingen kregen te maken met verschillende vormen van product - financiering. Jammer dat tot nu toe evidentie ontbreekt dat dergelijke maatregelen helpen. De huidige regering is van plan het anders aan te pakken door, ik citeer, minder perverse financiële prikkels in de bekostiging op te nemen. 1 Einde citaat. De universiteiten richtten zich zoals gebruikelijk meer op de inhoud: wat is effectief onderwijs en hoe kunnen we daarmee het rendement verhogen? In dat kader werden Centra voor Onderzoek van Hoger Onderwijs opgericht. Tegelijkertijd kregen de meeste medische faculteiten hun bureaus voor onderwijsontwikkeling en onderzoek. Dit werd mijn werkterrein.

3 Onderzoek van Onderwijs De opdracht van mijn leerstoel is onderzoek van onderwijs in de medische wetenschappen. Waar gaat het eigenlijk om bij onderzoek van onderwijs? Ik zal dat weergeven aan de hand van de opleiding geneeskunde, maar op Studentkenmerken waarvan regelmatig een verband met studieresultaten is aangetoond, zijn de volgende: geslacht (vrouwen doen het beter), leeftijd (hoe jonger hoe beter), vooropleiding (hoge prestaties beter) en ouderlijk milieu. 4,8,10,11 metaniveau geldt hetzelfde voor de andere opleidingen, zoals bij ons de Tandheelkunde en Bewegingswetenschappen. De algemene onderzoeksvraag is: hoe kun je de gestelde doelen zo goed mogelijk bereiken, met wie en waarom? Het meeste onderzoek van medisch Bij ons onderzoek hebben we te maken met de studenten, het curriculum en de afstuderende dokters. onderwijs, ook dat van ons, richt zich op een klein en gedetailleerd gedeelte van het gepresenteerde schema. studenten > curriculum > dokters Het is duidelijk dat ik niet al ons onderzoek met u kan bespreken binnen het tijdsbestek van deze oratie. Ik heb twee onderwerpen gekozen die mij na aan het hart liggen: (1) de invloed van toetsing op numeriek propedeuserendement en doorstroomsnelheid en (2) de selectie van studenten. Ik heb deze onderwerpen 4 Ik begin bij de laatsten. We willen dat onze afgestudeerden goede, bekwame ook gekozen omdat we intuïtief denken daar allemaal verstand van te 5 dokters zijn. Een bekwame dokter past op de juiste manier en op het juiste moment de geleerde competenties toe. In Nederland zijn deze competenties - in de vorm van eindtermen - door de 8 medische faculteiten beschreven in het Raamplan Artsopleiding Naast bekwame dokters willen we graag dat hebben. We horen vaak: studenten moeten maar wat harder studeren, dan komt het met het rendement wel goed. En ook: natuurlijk moeten we alleen de beste en meest gemotiveerde studenten toelaten: stop met dat loten en laat studenten zelf hun lot bepalen. Echter, intuïtie is niet hetzelfde als evidentie. er weinig uitval is bij de eenmaal toegelaten studenten, met andere woorden: we willen een hoog rendement. Verder willen we dat studenten de eindstreep halen zonder te veel studievertraging. Dus, de criteria die de kwaliteit van de opleiding bepalen zijn: kwaliteit van de afgestudeerden, numeriek rendement en doorstroomsnelheid. Bij onderzoek van onderwijs zijn dit de uiteindelijke afhankelijke variabelen. Wat het curriculum betreft, weten we dat de inhoud van het onderwijsprogramma, de gekozen leervormen en de manier waarop het toetsprogramma is samengesteld van invloed zijn op de output criteria. Daarnaast worden studieresultaten beïnvloed door docenten en de organisatie.3-9 Rendement Hoe ziet het rendement van de studie Geneeskunde er eigenlijk uit? In Nederland haalt circa 90% van de geneeskundestudenten de propedeuse (Figuur 1). De verschillen tussen faculteiten zijn klein, maar statistisch wel significant. Een analyse van 10 cohorten studenten van alle 8 medische faculteiten liet zien dat het finale rendement van probleemgeoriënteerde opleidingen significant hoger is. 12 Verder vonden we dat hoe meer hoorcolleges in een curriculum gegeven worden, hoe lager het finale rendement is. 13 Hoorcolleges maken studenten

4 passief; de docent doet het denkwerk. Het percentage geneeskundestudenten dat binnen één jaar de propedeuse haalt, is niet stabiel (Figuur 2). De verschillen zijn zowel tussen als binnen faculteiten groot (range respectievelijk 30-70% en 20-50%). Uit onderzoek blijkt dat de inrichting en organisatie van onderwijs- en vooral toetsprogramma s het rendement sterk beïnvloeden. 5,7 Daarbij speelt ook de cesuur, de grens voor slagen of zakken, bij tentamens een belangrijke rol. 14 Cesuur Figuur 1. Finale propedeuserendementen (%) geneeskunde van 8 faculteiten over een periode van 20 jaar. Om u een indruk te geven hoe de cesuur het rendement beïnvloedt, laat ik graag enkele historische gegevens uit Groningen en Maastricht zien. 15 In Groningen hingen (en hangen) we aan een absolute norm: 60% van de vragen goed beantwoord, was de grens voor een voldoende (gecorrigeerd voor 6 raadkans). Bij 54 toetsen fluctueerde het percentage gezakte studenten tussen 7 de 20 en 97% (Figuur 3). In Maastricht werd de slaag-zak grens bepaald door naar de groepsprestatie te kijken: een te grote (negatieve) afwijking van het groepsgemiddelde leverde een onvoldoende op. Bij een dergelijk relatieve cesuur fluctueert het vereiste kennisniveau dat nodig is om voor de toets te slagen (Figuur 4). Het resultaat van deze twee methoden was dat in Groningen gemiddeld per toets 54% van de studenten zakte en in Maastricht 17%. Geen wonder dus dat de Groningers ruim een jaar langer over hun studie deden. De meesten van ons zullen denken dat studenten meer leren bij een strenge cesuur. Als dat Figuur 2. Nominale propedeuserendementen (%) geneeskunde van 8 faculteiten over een periode van 20 jaar. zo is, dan moeten de Groningse studenten onderweg heel wat meer kennis hebben opgedaan dan hun collega s uit Maastricht. Maar dat is niet zo, want op landelijke voortgangstoetsen vinden we geen verschillen. Kortom, geen

5 kenniswinst bij een absolute cesuur, maar wel grote doorstroomproblemen. Voor internationale toetsexperts is de door ons intuïtief zo geliefde absolute cesuur absoluut uit den boze, omdat geen rekening gehouden wordt met de - vaak toevallige - moeilijkheid van de toets Een tentamen bestaat uit een set toetsvragen die wordt getrokken uit een groot aantal mogelijke vragen. De ene keer worden meer moeilijk vragen gesteld over de leerstof dan de andere keer. De absolute cesuur houdt hier geen rekening mee en is daarom arbitrair en niet goed te verdedigen. Er zijn andere, beter verdedigbare cesuren die meestal gebruik maken van panels. Om dergelijke kosten te beperken adviseer ik voor lokale toetsen de cesuur van Wijnen, 20 Hofstee, 21 of Cohen. 15 De cesuur van mijn promotor Wijnen houdt rekening met de kwaliteit van de toets, de cesuur van mijn promotor Hofstee is de meest intelligente en de cesuur van Figuur 3. Cohen de meest pragmatische. Gezakte studenten voor Groningse toetsen (%), bij een absolute cesuur van 60% (gecorrigeerd voor raadkans) 8 Invloed van toetsen op rendement Het studeergedrag van de student - en daarmee het studierendement en de doorstroomsnelheid - wordt het meest beïnvloed door het toetsprogramma en de examenregels van de opleiding. Kenmerkend is dat de meest effectieve rendementsverhogende maatregelen tegenintuïtief en niet duur zijn: 9 1. regelmatig toetsen: student besteedt dan meer tijd aan de studie 5,6,22,23 2. niet meer dan één herkansing per toets: hoe meer herkansingen, hoe lager het rendement 3,6 3. geen snelle herkansing: snel leidt tot uitstelgedrag 24,25 4. geen concurrentie tussen toetsen 5 5. wel compensatie tussen toetsen 26,27 6. geen absolute cesuur 16,19,28 Figuur 4. Kennisniveau op de slaag-zak grens (%) van Maastrichtse bloktoetsen, bij een relatieve cesuur. Soms spelen nog andere factoren een rol, daar kreeg ik als student-assistent van Wijnand Wijnen mee te maken. Bij de opleiding Sociale Geografie

6 maakte men zich ongerust over het propedeuserendement: het percentage studenten dat binnen één jaar slaagde, was de laatste jaren steeds verder gedaald. De docenten vermoedden dat dit kwam doordat het niveau van de studenten daalde en ze wilden dit graag aantonen met een onderzoek naar eindexamencijfers en propedeuseresultaat. Elektronische administraties bestonden toen nog niet en alle vooropleiding- en studiegegevens moesten handmatig verzameld worden. Daarom kreeg ik een werkruimte op locatie: de kamer van de lector die toch nooit kwam omdat hij een boek over zijn collega s aan het schrijven was. In het kader van hun professionele ontwikkeling, leren we onze studenten en aios te reflecteren op de irrationele kanten van hun functioneren. 30 Dat doen ze door weerstand tegen bepaalde maatregelen en personen bij zichzelf op te merken, dit serieus te nemen en kritisch tegen het licht te houden (reflective learning) en de zo opgedane inzichten om te zetten in effectief professioneel gedrag (reflective practice). Docenten en bestuurders hebben dat ook geleerd op hun eigen vakgebied. Als dergelijke kritische reflectie ook wordt toegepast op het terrein van onderwijs en beleid, kan veel rendement behaald worden met goedkope maatregelen. En wie zou dat niet willen... Het verwachte verband tussen eindexamencijfer en studieresultaat vond ik niet. Wat mij wel opviel, was dat het aantal studenten dat de propedeuse binnen een jaar haalde erg stabiel was: ruim 50. Omdat ik op locatie zat, deed ik mee aan de koffiepauzes. Daar werd nogal eens gesproken over de excursies Selectie van studenten Het tweede onderwerp dat ik met u wil bespreken, is selectie van studenten. Het zal duidelijk zijn dat ik er niet voor pleit om via selectie het rendement die georganiseerd werden voor de tweedejaars studenten. Ik begreep dat er van de studie Geneeskunde te verhogen. Dat kan beter met de hierboven 10 vooral niet meer moesten komen, want dan konden ze niet meer in één bus. beschreven toetsmaatregelen. 11 Ineens zag ik, intuïtief, het verband. In die tijd had een bus 56 zitplaatsen... Na deze constatering - waar de opleiding het absoluut niet mee eens was - ging het rendement wel omhoog. Sinds 1972 selecteren wij geneeskundestudenten door middel van loting. Hoe hoger het eindexamencijfer, hoe groter de kans op een felbegeerde opleidingsplaats. Dit ging zo n 25 jaar zonder problemen. Totdat een student met een gemiddeld eindexamencijfer boven de negen tóch uitgeloot werd. Reflectie De generatie onderzoekers van hoger onderwijs waar ik mijzelf toe reken, heeft veel onderzoek gedaan naar rendement en sinds de jaren negentig weten we hoe de rendementen omhoog moeten. Echter, we wéten het wel, maar dóen het niet. Er zijn nogal wat beleidsmakers die moeite hebben met de uitkomsten. Dat komt omdat, naar mijn mening, maatregelen moeilijk opgepakt worden als ze tegenintuïtief zijn. Ik denk dat we ons rendementsonderzoek de komende jaren dan ook uit moeten breiden met de vraag waaróm docenten en bestuurders maatregelen die bewezen effectief zijn, niet opnemen in hun beleid en nogal eens blijven hangen in hun intuïtie. 29 Dat voelde bij velen niet goed en het maatschappelijk draagvlak voor het lotingsysteem brokkelde snel af. De wet werd aangepast. Het belangrijkste politieke doel van selectie was dat het individu meer invloed zou krijgen op de toelating tot de gewenste opleiding. Studenten met een gemiddeld eindexamencijfer van 8 of hoger kregen direct toegang tot de gewenste studie. Daarnaast werden faculteiten gestimuleerd een deel (maximaal 50% van de kandidaten minus de 8+ studenten) van hun studenten toe te laten door middel van selectie. De daarbij geformuleerde criteria waren: het hebben van specifieke talenten, het laten zien van een sterke motivatie of het tonen van een bijzondere inzet.

7 Doel selectie In het algemeen is de bedoeling van selectie een voorspelling te doen over iemands toekomstig functioneren. De verwachting daarbij is dat geselecteerde studenten beter zullen presteren dan de niet-geselecteerde. Uitkomsten van internationaal onderzoek In het buitenland vindt al heel lang selectie van geneeskundestudenten plaats en er is veel onderzoek naar gedaan. Goede voorspellers voor later succes zijn in drie groepen te verdelen: 31 geschikt ongeschikt Persoonskenmerken: geslacht, leeftijd, afkomst, persoonlijkheid (alleen conscientiousness) en aanleg. Aanleg voor geneeskunde wordt meestal getoetst met de Medical College Admission Test (MCAT) 10,11,32 doorlaten xxxxx 0 afwijzen 0 xxxxx Voorgaande studieprestaties: meestal uitgedrukt in Grade Point Average (GPA, voor ons het gemiddeld eindexamencijfer) 10,11,33,34 Multiple Mini-Interviews (MMI s): een soort stationsexamen waarin In het ideale geval worden uitsluitend studenten doorgelaten die geschikt eigenschappen van de kandidaat aan de hand van verschillende scenario s zijn en uitsluitend ongeschikte studenten afgewezen. Met 900 aanmeldingen worden beoordeeld. 35,36 voor ongeveer 150 beschikbare plaatsen zal dit niet lukken. We weten, op basis MCAT en GPA zijn vooral voorspellers voor prestaties op het cognitieve vlak, 12 van de rendementen van de laatste decennia, dus ook van voor de loting, dat waarop vooral de eerste studiejaren op gericht zijn. MMI s zijn voorspellers 85% van de studenten voor de studie geschikt is en we nemen aan dat dit de voor non-cognitief functioneren, met name functioneren in de medische 13 komende generaties zo blijft. Bij 900 aanmeldingen zijn er dus 135 aspiranten context zoals tijdens de coschappen. Geen goede voorspellers zijn: individuele ongeschikt. Stel dat we een selectiemethode zouden hebben die ongeschikte gesprekken, referenties, emotionele intelligentietests, persoonlijkheidstests studenten er perfect uithaalt, dan zouden we helaas toch nog 615 geschikte (behalve conscientiousness) en persoonlijke motivatiebrieven. 31 Wanneer kandidaten moeten afwijzen. de door de politiek voorgestelde selectiefactoren vergeleken worden met de bevindingen uit de literatuur, dan blijkt dat de 8+ alleen voorspellend is voor het cognitieve deel van de studie. Bewezen is dat motivatiebrieven geen geschikt ongeschikt voorspellende waarde hebben. Voor specifiek talent en bijzondere inzet doorlaten bestaat geen evidentie voor een verband met studieresultaat. afwijzen De Nederlandse situatie De tot nu toe in Nederland bij Geneeskunde gehanteerde methoden zijn lokale Er bestaat echter geen selectiemethode met een specificiteit van 1.0. Daarom zal, hoe dan ook, bij elke selectiemethode een aantal ongeschikte studenten doorgelaten worden. uitwerkingen van MCAT-achtige tests. Daarnaast bestaat - conform de politieke voorschriften - interesse voor studenten die veel naast hun middelbare schoolopleiding hebben gedaan.

8 Wat mooi is aan het Nederlandse dualisme van selecteren en loten, is dat we kunnen onderzoeken hoe geselecteerde studenten het doen ten opzichte van niet-geselecteerde, maar daarna tòch ingelote studenten. Uit ervaringen blijkt dat er geen grote verschillen te vinden zijn tussen ingelote en geselecteerde Voor Tandheelkunde wordt dezelfde procedure gehanteerd sinds In onze selectieprocedure zijn alle bekwaamheden van het curriculum vertegenwoordigd, behalve de specifiek klinische bekwaamheid behandelen (Tabel 1). studenten. 37 In Rotterdam vond men dat ingelote studenten twee keer zoveel kans hadden de studie te staken dan geselecteerde studenten. 38 In een recent overleg met vertegenwoordigers van alle faculteiten werd echter gemeld dat bij de opleiding, waar precies dezelfde selectieprocedure wordt gehanteerd, dit verband niet werd gevonden. Als mogelijke verklaring werd het feit genoemd dat de drop-out bij die opleiding al heel laag was en er dus met selecteren nauwelijks een verbetering mogelijk was. De Groningse situatie In Groningen zijn we in 2009 begonnen met het selecteren van onze genees- 14 kundestudenten. De directe aanleiding was de invoering van de Engelstalige 15 bacheloropleiding geneeskunde (de International Bachelor in Medicine Groningen - IBMG) waarin elk jaar 60 studenten kunnen instromen. We hebben besloten meteen het maximale aantal studenten te selecteren dat binnen de kaders van de wet mogelijk is en zijn op zoek naar studenten die bij ons curriculum passen. Het Groningse curriculum is een competentiegericht curriculum waarin studenten - naast het verwerven van kennis - werken aan zeven bekwaamheden (communiceren, probleem oplossen, omgaan met kennis en wetenschap, onderzoeken en handelen, behandelen, omgaan met Tabel 1. Relatie onderdelen selectieprocedure met bekwaamheden eerste ronde: commu- probleem- omgaan met onderzoeken omgaan met reflecteren nicatie oplossen kennis en en handelen maatschap. wetenschap context extra inzet bijzondere prestaties reflectieve x x x opdrachten tweede ronde: schrijfopdracht x x - - x x wetenschap - - x x - x Patient college - x x x x x Scenario s x x - - x x (MMI s) de maatschappelijke context en reflecteren). Daarom willen wij studenten niet alleen op cognitieve maar ook op non-cognitieve aspecten selecteren. Onze selectiemethode is gebaseerd op internationaal onderzoek, ervaringen van collega s (met name van de Erasmus Universiteit Rotterdam) en op onze wens dat de student bij ons curriculum moet passen, wat betekent dat de student moet kunnen reflecteren. Voor de eerste ronde van de selectie levert de aspirant-student een dossier in met al zijn extra activiteiten (school en werk) en bijzondere prestaties. Dit gedeelte is identiek aan de Rotterdamse procedure. Daarnaast maakt de aspirant een aantal opdrachten over toekomstig functioneren in de gezondheidszorg Een voorbeeld is: vraag vier mensen in jouw omgeving op te schrijven waarom het een goed idee is dat jij dokter wordt. Vraag ze ook om

9 minimaal één reden te noemen waarom het niet zo n goed idee is. Reflecteer op de verkregen antwoorden in maximaal 400 woorden. De dossiers worden volgens vaste criteria beoordeeld en op basis van de eindscores wordt een rangorde vastgesteld. De 300 hoogst scorende aspirantstudenten worden toegelaten tot de tweede ronde. Deze ronde vindt op locatie plaats, duurt een hele dag en bestaat uit vier onderdelen: Schrijfopdracht. De aspirant-student krijgt één week van tevoren het onderwerp van de schrijfopdracht per , vergezeld van een aantal artikelen. De aspirant is vrij aanvullende informatie te zoeken. In 2009 was het geselecteerde studenten, ingelote studenten die hebben deelgenomen aan de selectie en ingelote studenten die niet hebben deelgenomen aan de selectie. De propedeuse bestaat uit 6 studieonderdelen: 4 blokken, de voortgangstoets en het onderdeel beroepsvoorbereiding. Bij beroepsvoorbereiding gaat het vooral om non-cognitieve elementen als patiëntcontacten, professioneel gedrag en reflectie. De andere studieonderdelen zijn vooral gericht op cognitie. Tabel 2. Propedeuseresultaten van 8+ studenten (8+), geselecteerde studenten (selectie), ingelote studenten die hebben deelgenomen aan de selectie (lot na afwijzing) en ingelote studenten die niet hebben deelgenomen aan de selectie (lot). onderwerp de éénkindproblematiek in China. Wetenschap. Tijdens dit onderdeel krijgt de aspirant-student een wetenschappelijk artikel voorgelegd en moet daar vragen over beantwoorden. In 2009 ging het artikel over twee verschillende theorieën betreffende slaap Blok Blok van fruitvliegjes. Met de vragen worden aspecten als analysevermogen, Blok probleemoplossen en creativiteit beoordeeld. 39 Blok Patiëntcollege. Aspirant-studenten volgen een patiëntcollege zoals dat % geslaagd voor cognitieve deel: 8+ selectie lot na afwijzing lot Voortgangstoets gebruikelijk is tijdens de opleiding. Naar aanleiding van het college moeten zij vragen beantwoorden en opdrachten uitwerken. Het gaat daarbij om medisch inhoudelijke, maatschappelijke en ethische aspecten. Multiple Mini-Interviews. Aspirant-studenten functioneren in een aantal scenario s waarbij aspecten worden beoordeeld die tijdens de latere beroepsuitoefening belangrijk zijn, zoals communicatie, samenwerken, non-cognitieve deel: Beroepsvoorbereiding Met beoordeling goed behaalde studiepunten: 60 ECTS in juli Bindend Studie Advies reflectie en empathie. 35 Na deze dag wordt op basis van de resultaten een rangorde vastgesteld. Daarbij telt de prestatie op de MMI s twee keer zo zwaar. Wat betreft het cognitieve deel zien we dat 8+ studenten de beste resultaten behalen en de ingelote studenten die niet hebben meegedaan aan de Resultaat We hebben gekeken hoe onze studenten het afgelopen jaar de propedeuse hebben gedaan en daarbij onderscheid gemaakt tussen 8+ studenten, selectie de slechtste (Tabel 2). We vonden weinig verschil tussen de door ons geselecteerde studenten en de afgewezen studenten die later alsnog ingeloot zijn. Bij het non-cognitieve deel van de propedeuse presteren de geselecteerde

10 student het best: ze slagen vaker en krijgen veel vaker de beoordeling goed. Deze bevinding is in overeenstemming met andere onderzoeken naar het effect van MMI s. 35,36 Als er dit jaar sprake zou zijn geweest van een Bindend Studie Advies (BSA) dan zou 2% van de 8+, 5% van de geselecteerde, 10% van de niet-geselecteerde en alsnog ingelote en 20% van de gewoon ingelote studenten een BSA hebben gekregen. Na deze eerste resultaten zijn we voorzichtig optimistisch over onze selectieprocedure, vooral over de tweede ronde. De eerste ronde gaan we opnieuw bezien, omdat we onzeker zijn over de hulp die studenten thuis kunnen krijgen bij het maken van onze opdrachten. Wat we niet willen, is dat aspirant-studenten met medisch of anderszins hoog opgeleide ouders, meer kans hebben om door onze selectie te komen. We onderzoeken of er een Chronische Zorg en Wetenschap en Techniek. Op deze wijze krijgen we een stromenlandschap met kleinere studiegemeenschappen van ruim 100 studenten in plaats van 400 in een curriculum. Binnen de IBMG merken we dat dit voor zowel docenten als studenten veel plezieriger is. Het is niet voor niets dat, zoals blijkt uit het Strategisch Plan, de Rijksuniversiteit Groningen kleinschaligheid nastreeft. 42 Daarom zullen aspirant studenten - net als nu in Utrecht bij Diergeneeskunde al gebruikelijk is - van tevoren moeten aangeven voor welke richting ze willen deelnemen aan de selectie. 43 Dit stimuleert hen goed na te denken over hun studiekeuze: wil ik wel werken met oudere mensen? (voor de meeste artsen het vooruitzicht), of wil ik mij wel verdiepen in onderzoek en technologie? Geneeskunde studeren vanuit de vaak genoemde motivatie ik weet al sinds mijn vierde dat ik dokter wil worden (in het dossier soms ook nog vergezeld dergelijke bias in onze procedure zit. van een fotootje van een vierjarige met een stethoscoopje om de hals) is dan 18 niet meer opportuun. 19 De toekomst De huidige regering is van plan binnen een paar jaar de loting af te schaffen. 1,39 We zijn dus op zoek naar getalenteerde studenten die bij onze onderwijsprogramma s passen. Zij krijgen bij ons de kans zich te ontwikkelen tot gekwalificeerde en gepassioneerde professionals. Een verdedigbare selectieprocedure bestaat uit een cognitief en een noncognitief gedeelte. 40 Ook ik pleit er daarom voor de 8+ regeling af te schaffen, aangezien deze slechts gebaseerd is op cognitieve prestaties. 41 Faculteiten moeten zelf kunnen bepalen op welke wijze het gemiddelde eindexamencijfer meeweegt. Voor studenten met een gemiddeld cijfer net onder de acht is dit ook eerlijker. En hopelijk zal dan ook het aantal studenten verminderen, dat tegenwoordig voor veel geld ( ) met hulp van bijscholingsbureaus de 8+ op hun eindexamen haalt. In de toekomst zullen we onze selectie nog meer afstemmen op ons Tot slot De missie van onze universiteit is werken aan de grenzen van het weten. Ik heb u laten zien dat de grenzen van wat we weten over studierendement en selectie de laatste decennia verlegd zijn. De grenzen van onze intuïtie lopen daarbij achter, omdat die vaak bepaald worden door wat we willen weten. Het is daarom voor de kwaliteit van onderwijs van belang dat de komende jaren ook gewerkt wordt aan de grenzen van het intuïtieve weten. onderwijsprogramma. We zullen de komende jaren de Bacheloropleiding verder differentiëren door ons te richten op maatschappelijk relevante terreinen. Het gaat hierbij, naast Global Health, om Healthy Ageing, Ik heb gezegd.

11 6. Cohen-Schotanus J. Effecten van curriculumveranderingen: studiewaardering, studeergedrag, kennis, studiedoorstroom in een veranderend medisch curriculum [dissertatie Rijksuniversiteit Groningen]. [S.l.:s.n.] Literatuur 1. Vrijheid en verantwoordelijkheid: regeerakkoord VVD-CDA. [S.l.: s.n.] Van Heerwaarden CLA, Laan RFJM, Leunissen RMM, eds. Raamplan artsopleiding [Utrecht]: Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) Jansen EPWA. Curriculumorganisatie en studievoortgang: een onderzoek onder zes studierichtingen aan de Rijksuniversiteit Groningen [dissertatie]. Groningen: GION, Gronings Instituut voor Onderzoek van Onderwijs, Opvoeding en Ontwikkeling Van der Berg MN, Hofman WHA. Student succes in university education: a multimeasurement study of the impact of student and faculty factors on study progress. High Educ 2005;50: Van der Drift KDJM, Vos P. Anatomie van een leeromgeving: een onderwijseconomische analyse van universitair onderwijs [dissertatie Universiteit Leiden]. Lisse: Swets & Zeitlinger Cohen-Schotanus J. Student assessment and examination rules. Med Teach 1999;21: Crombag HFM, Gaff JG, Chang TM. Study behaviour and academic performance. TOR: Tijdschrift voor OnderwijsResearch 1975;1: Crombag HFM, van der Drift KDJM, Vos P. De inrichting van curricula en het werkgedrag van studenten. Universiteit en Hogeschool 1985;31: Ferguson E, James D, Madeley L. Factors associated with success in medical school: systematic review of the literature. BMJ 2002;324(7343): Ferguson E, James D, O Hehir F, Sanders A. Pilot study of the roles of personality, references, and personal statements in relation to performance over the five years of a medical degree. BMJ 2003;326(7386): Schmidt HG, Cohen-Schotanus J, Arends LR. Impact of problem-based, active learning on graduation rates for 10 generations of Dutch medical students. Med Educ 2009;43: Schmidt HG, Cohen-Schotanus J, van der Molen HT, Splinter TAW, Bulte J, Holdrinet R, van Rossum HJM. Learning more by being taught less: a time-for-self-study theory explaining curricular effects on graduation rate and study duration. High Educ 2010;60: Downing SM, Lieska NG, Raible MD. Establishing passing standards of classroom

12 achievement tests in medical education: a comparative study of four methods. Acad Med 2003;78(10 Suppl):S85 S Cohen-Schotanus J, van der Vleuten CPM. A standard setting method with the best performing students as point of reference: practical and affordable. Med Teach 2010;32: Bandaranayake RC. Setting and maintaining standards in multiple choice examinations: AMEE Guide No. 37. Med Teach 2008;30: Downing SM.. The effects of violating standard item writing principles in tests and students: the consequences of using flawed test items on achievement examinations in medical education. Adv Health Sci Educ Theory Pract 2005;10: Friedman Ben-David M. AMEE Guide No. 18: standard setting in student assessment. Med Teach 2000;22: Norcini JJ. Setting standards on educational tests. Med Educ 2003;37: Wijnen WHFW. Onder of boven de maat: een methode voor het bepalen van de grens onvoldoende/voldoende bij studietoetsen [dissertatie Rijksuniversiteit Groningen]. Lisse: Swets & Zeitlinger Aukes LC. Personal reflection in medical education [dissertatie Rijksuniversiteit Groningen]. [S.l.:s.n.] Siu E, Reiter HI. Overview: what s worked and what hasn t as a guide towards predictive admissions tool development. Adv Health Sci Educ Theory Pract 2009;14: Julian ER. Validity of the Medical College Admission Test for predicting medical school performance. Acad Med 2005;80: Salvatori P. Reliability and validity of admission tools used to select students for the health professions. Adv Health Sci Educ Theory Pract 2001;6: Cohen-Schotanus J, Muijtjens AMM, Reinders JJ, Agsteribbe J, van Rossum HJM, van der Vleuten CPM. The predictive validity of grade point average scores in a partial lottery medical school admission system. Med Educ 2006;40: Eva KW, Reiter HI, Rosenfeld J, Norman GR. An admissions OSCE: the multiple miniinterview. Med Educ 2004;38: Reiter HI, Eva KW, Rosenfeld J, Norman GR. Multiple mini-interviews predict clerkship and licensing performance. Med Educ 2007;41: Hofstee WKB. The case for compromise in educational selection and grading. In: 37. Ten Cate TJ, Hendrix HL, de Fockert Koefoed KJJ, Rietveld WJ. Studieresultaten van Anderson SB, Helminck JS, eds. On educational testing. San Francisco: Jossey-Bass toegelatenen binnen en buiten de loting. TMO 2002;21: : Urlings-Strop LC, Stijnen T, Themmen APN, Splinter TAW. Selection of medical 22. Wijnen WHFW. Toetsprogrammering en redementsverlies. Onderzoek van students: a controlled experiment. Med Educ 2009;43: Onderwijs 1986;15: Vos P. Het ritme van het rooster. Onderzoek van Onderwijs 1992;4: Starren J. De beoordeling als hefboom voor onderwijsverbetering. De Psycholoog 1990;25: Differentiëren in drievoud: omwille van kwaliteit en verscheidenheid in het hoger onderwijs. Advies van de Commissie Toekomstbestendig Hoger Onderwijs Stelsel [Rapport Commissie Veerman]. [S.l.:s.n.] Van Noord F, Cohen-Schotanus J, Starren J. De effecten van selectie op eindexamencijfers en afschaffing van het jaarklassensysteem op het studierendement in de faculteit geneeskunde te Groningen. Universiteit en Hogeschool 1984;30(5): Cohen-Schotanus J. De praktijk van de compensatie. Onderzoek van Onderwijs 1995;24(4): De Gruijter DNM. Een propaedeuse zonder compensatie? Onderzoek van Onderwijs 1989;18: Downing SM, Tekian A, Yudkowsky R. Procedures for establishing defensible absolute passing scores on performance examinations in health professions education. Teach Learn Med 2006;18: Powis D. Improving the selection of medical students. BMJ 2010;340:c Borleffs JCC. Onderwijs en opleiden, over kunst en kunde [inaugurele rede]. [Groningen]: Rijksuniversiteit Groningen en UMC Groningen Years of passion and performance: University of Groningen strategic plan Groningen: University of Groningen Van Beukelen P. Voelen in het duister: diergeneeskunde en onderwijs in het licht van kwaliteitsbevordering [inaugurele rede]. Utrecht: Universiteit Utrecht Van der Vleuten CPM. Beyond intuition [inaugurele rede]. Maastricht: Universitaire Pers Maastricht 1996.

13 24