Huisjesmelkers en de handhaving van de Nederlandse Woningwet

Transcriptie

1 1 Huisjesmelkers en de handhaving van de Nederlandse Woningwet Centrum voor Openbare Orde en Veiligheid Prof. mr. dr. Michel Vols

2 2 2 Het percentage van de bevolking dat leeft in een woning met een lek dak, of vochtige muren, vloeren of fundering, of rot in de kozijnen of vloeren Bron: Eurostat

3 3 3

4 4 4 Het percentage van de huurders dat leeft in ernstig slechte leefomstandigheden ( severe housing deprivation) Overbewoond 1 van de volgende aspecten: Lekkend dak Geen bad, douche of binnenshuis doorspoeltoilet Te donker

5 5 5

6 Nederland: Wet versterking handhavingsinstrumentarium Woningwet 2015 Doelstellingen: Handhaafbaarheid Woningwet versterken Leefbaarheid, en gezondheid in buurten en wijken verbeteren Effectiever en sneller optreden Afschrikwekkend effect, dus minder (herhaling van) overtredingen Strengere aanpak malafide pandeigenaren 6 6

7 7 Vervolg Wat is het instrumentarium? Wat en hoe groot is het probleem? Hoe pakken gemeenten en OM dit probleem aan? Werkt het?

8 8 Instrumentarium Herstelsancties (dwangsom, bestuursdwang) Art. 1b Woningwet en art. 1a Woningwet Bestraffende sancties (bestuurlijke boete) Sluiting (art. 17 Woningwet, 13b Opiumwet, 174a Gemeentewet, APV/174 Gemeentewet) Beheerovername (art. 13b Woningwet) Onteigening Wet op de economische delicten (WED)

9 9 Onderzoeksmethoden Wetgevingsanalyse Jurisprudentieanalyse Analyse beleidsstukken 50 gemeenten Enquetes onder gemeenten (2015 en 2016) Interviews Meeloopdagen Leerkingbijeenkomsten

10 10 Wat en hoe groot is het probleem? achterstallig onderhoud, het niet-naleven van brandseisen vervuiling en verloedering illegale kamerverhuur en woningonttrekking of - splitsing het vragen van een te hoge huurprijs het frustreren van besluitvorming in een VVE het intimideren van bewoners overbewoning, overlast voor de buren en de buurt betrokkenheid bij drugshandel hennepteelt exploiteren van illegale hotels in panden

11 11 Aanpak problemen

12 12

13 13 Inzet last onder dwangsom 2015: 989 (41 respondenten) 2016: 1090 (40 respondenten)

14 14 Inzet last onder bestuursdwang 2015: 282 (41 respondenten) 2016: 437 (40 respondenten)

15 15 Bestuurlijke boete en sluiting Woningwet Art. 92a Woningwet (boete) 2015: 20 in 3 gemeenten 2016: 12 in 5 gemeenten Art. 17 Woningwet (sluiting) 2015: 7 in 5 gemeenten 2016: 7 in 2 gemeenten

16 16 Sluiting, beheerovername en onteigening APV-sluiting 43 in 2015, 90 in 2016 Art. 174a Gemeentewet 11 in 2015, 11 in 2016 Art. 13b Opiumwet 646 in 2015, 828 in 2016 Beheerovername: geen in 2015 of 2016 Onteigening: geen in 2015 of 2016

17 17 Interviews met gemeenteambtenaren Onderscheid one shotters en repeat players Vriendelijke fase: gesprek en waarschuwing Last onder dwangsom als standaard (1000 per jaar) Last onder bestuursdwang ( jaar) Laatste redmiddel Problemen qua invordering Bestuurlijke boete Woningwet Dreigmiddel / vergroten onderhandelingsruimte Herhaaldelijke overtreding noodzakelijk

18 18 Inzet: hoe, hoe vaak en belemmeringen? Sluiting op grond van 17 Woningwet Nauwelijks, vanwege alternatieven Sluiting op grond van andere bepalingen Art. 13b Opiumwet Andersoortige sluitingen - Staken van het gebruik - art Wabo

19 19 Inzet: hoe, hoe vaak en belemmeringen? Beheerovername Wel genoemd in beleid enkele gemeenten Niet ingezet - Last onder dwangsom: wachten of effectief - Nog niet ernstig genoeg (volgens beleid) - Geen bestuurlijk draagvlak - Juridische onduidelijkheden (relatie met de huurders) - Wachten op een voorbeeld Vergroot gezeg waarschuwing / onderhandelingsruimte

20 20 Inzet: hoe, hoe vaak en belemmeringen? Wet Economische Delicten (vervolging & stilleggen onderneming) Niet veelvuldig gebruikt (<100 veroordelingen in de laatste 7 jaren) Ook niet de inzet van de wetgever Gemeenten hebben wel contact, maar geen beleid met OM OM geeft geen prioriteit

21 Conclusies Handhaafbaarheid Woningwet versterkt? Incidentele overtredingen: verbeterd, niet fundamenteel veranderd Malafide pandeigenaren: niet veel ingezet, maar wel meer zeggingskracht 21 Zowel pandeigenaar als eigenaar bespelen het systeem Overheden hebben een parallel systeem gebouwd - Dreigen met handhaving, dwingen eigenaren tot een overeenkomst - Eigenaren gebruiken gemeentegrenzen, gebruiken bewoners als schild tegen handhaving - Politieke druk en media-aandacht Wisselwerking strafrecht en bestuursrecht De rol van gemeentegrenzen

22 22 Vragen?