International Accounting Standards Bespreking en toepassing van de IAS/IFRS-normen

Transcriptie

1 International Accounting Standards Bespreking en toepassing van de IAS/IFRS-normen Oefeningen Hoofdstuk 1 De internationale rapporteringsstandaarden: op weg naar een wereldwijde regelgever? Beantwoord de volgende vragen: 1 Op welke bedrijven zijn de internationale rapporteringsnormen verplicht van toepassing in de Europese Unie? 2 Uit welke organen bestaat de hele organisatie rond de IASB en wat is hun functie? 3 Via welk mechanisme worden de internationale rapporteringsnormen van toepassing binnen de Europese Unie? 4 Via welk proces worden internationale rapporteringsnormen opgesteld? Hoofdstuk 2 Raamwerk voor de opstelling en presentatie van jaarrekeningen Beantwoord de volgende vragen: 1 De doelstelling van een jaarrekening wordt in het conceptueel accountingraamwerk omschreven als het verstrekken van informatie over een onderneming die nuttig is voor een breed publiek voor het nemen van economische beslissingen. Welke kwalitatieve karakteristieken zijn bepalend voor het nut van informatie in de jaarrekening volgens de IASB? 2 Welke opnamecriteria zijn er voorzien in het conceptueel accountingraamwerk? M.a.w. wanneer moeten elementen worden opgenomen in de jaarrekening volgens de IASB? IAS oefeningenpakket UDB /27

2 Hoofdstuk 3 Presentatie van de jaarrekening 1 Uit welke vijf componenten, bepaald in IAS 1, moet een jaarrekening opgesteld volgens de internationale standaarden bestaan? 2 Volgens IAS 7 moet de kasstromenstaat een overzicht geven van de kasstromen ingedeeld volgens drie soorten activiteiten. Welke zijn deze? Geef per activiteit een drietal voorbeelden van kasstromen. 3 Veronderstel dat je net bent aangesteld als junior financieel analist bij Fortis. Je eerste opdracht bestaat in het uitvoeren van een kasstroomanalyse met opsplitsing in kasstroom uit operationele activiteiten (volgens de indirecte methode), investeringsactiviteiten en financieringsactiviteiten van onderneming Cash. De balans en resultatenrekening van onderneming Cash zien er als volgt uit. Balans (in ) ACTIVA 20x0 20x1 PASSIVA 20x0 20x1 Materiële vaste Kapitaal activa Financiële vaste Reserves activa Voorraden Overgedragen winst Vorderingen op ten hoogste 1 jaar Schulden op meer dan 1 jaar Liquide middelen Schulden op ten hoogste 1 jaar (Handelsschulden) Totaal Totaal Resultatenrekening (in ) 20x0 20x1 Verkopen Min: Kost van de verkochte goederen Min: Afschrijvingen Min: Financiële kosten Min: Belastingen Nettowinst van het boekjaar IAS oefeningenpakket UDB /27

3 Hoofdstuk 4 Materiële vaste activa 1 Geef aan of de volgende kosten betreffende een materieel vast actief in de kostprijs opgenomen worden of als last opgenomen worden op het ogenblik waarop ze zich voordoen: a reserveonderdelen voor een bepaalde machine; b lonen van arbeiders die het productiepark onderhouden; c kosten van nieuwe investeringen om de verspreiding van schadelijke uitlaatgassen ten gevolge van de productie te vermijden, en tegemoet te komen aan de nieuwe milieunormen; d kosten van grondige inspecties; e exploitatieverliezen in de periode nadat het actief in gebruik werd genomen; f belastingen betaald bij aankoop van een materieel vast actief; g middelen voor onderhoud van het productiepark; h personeelkosten voor het bedienen van een materieel actief dat gebruikt wordt in het productieproces; i transportkosten om een aangekocht actief naar de juiste plaats te krijgen; j kosten van een vervangingsonderdeel van een machine; k invoerrechten betaald bij aankoop van een materieel actief. 2 Onderneming Montova nv produceert mountainbikes. De onderneming ruilt twee oude machines met een totale boekwaarde van voor een nieuwe machine. Aan welke waarde wordt de nieuwe machine bij eerste opname in de balans geboekt, onder elk van de volgende veronderstellingen? a De reële waarde van de twee oude machines wordt geschat op , de reële waarde van de nieuwe machine op b De entiteitsgebonden waarde van het deel van de bedrijfsactiviteiten waarop de transactie invloed heeft, wijzigt niet. c De reële waarde van de twee oude machines samen is , de reële waarde van de nieuwe machine kan niet betrouwbaar bepaald worden. d De samenstelling van de kasstromen verandert niet significant relatief tot de reële waarde van de geruilde activa. e f De reële waarde van de twee oude machines kan niet bepaald worden, de reële waarde van de nieuwe machine wordt op geschat. Noch de reële waarde van de oude, noch de reële waarde van de nieuwe machine kan betrouwbaar bepaald worden. IAS oefeningenpakket UDB /27

4 3 Onderneming Perkament nv produceert papierwaren. De onderneming koopt een nieuwe machine met een kostprijs van De onderneming betaalt contant en betaalt de komende twee jaar telkens een schijf van Boek in het journaal: a de aankoop van het activum; b de betaling van de eerste schijf in het volgende boekjaar. 4 Onderneming TexCo nv is gespecialiseerd in de productie van broeken. Vlak voor het verzenden worden alle broeken gestreken en gelabeld. Voor het strijken worden gespecialiseerde industriële strijkmachines gebruikt. Bij aanvang van 20x3 schaft de onderneming een compleet nieuw park van strijkmachines aan voor een totale kostprijs van ( kosten van transport en nietterugbetaalbare belastingen inclusief). De betaling gebeurt contant. De onderneming schat de gebruiksduur van de machine op 5 jaar en de restwaarde op 0. Bovendien verwacht de onderneming de economische voordelen uit de aanschaf van de strijkmachines evenredig gespreid over de gebruiksduur te realiseren. Na eerste opname in de balans worden de strijkmachines gewaardeerd volgens het herwaarderingsmodel. Twee jaar na aanschaf (begin 20x5) wordt de reële waarde van de strijkmachines op geschat. Herwaarderingreserves worden naar de ingehouden winsten overgeschreven voor het volgens IAS 16 maximaal mogelijke bedrag. Geef in het journaal alle nodige boekingen voor dit actief tot en met 31/12/20x5. IAS oefeningenpakket UDB /27

5 Hoofdstuk 5 Materiële vaste activa: bijzondere toepassingen 1 Hoe frequent moet men voor volgende activa onderzoeken of het actief een bijzondere waardevermindering ondergaan heeft? a goodwill verworven in een bedrijfscombinatie; b een machine met een gebruiksduur van 10 jaar; c extern aangekochte auteursrechten met een gebruiksduur van 20 jaar. d een merknaam verkregen in een bedrijfscombinatie. De gebruiksduur is onbepaald. 2 Onderneming BAZAR nv is werkzaam in de distributiesector. Eind 20x4 blijkt dat de boekwaarde van de nettoactiva van de onderneming hoger is dan haar marktkapitalisatie. De boekwaarde van de gebouwen bedraagt , de reële waarde min de verkoopkosten , en de bedrijfswaarde Na eerste opname worden de gebouwen gewaardeerd volgens het kostprijsmodel. a Geven deze feiten aanleiding tot het boeken van een bijzonder waardeverminderingsverlies? Verklaar je antwoord. b Indien ja, geef de nodige journaalposten. 3 Onderneming DecoTex nv produceert stoffen voor binnenhuisdecoratie. Eind 20x3 blijkt dat er een sterke economische crisis in één van haar belangrijkste afzetmarkten is. De boekwaarde van haar weefgetouwen bedraagt , de reële waarde min de verkoopkosten , en de bedrijfswaarde slechts Na eerste opname worden de weefgetouwen gewaardeerd volgens het herwaarderingsmodel. Ten gevolge van herwaarderingen in vorige perioden bestaat er een herwaarderingsreserve ter waarde van a Geven deze feiten aanleiding tot het boeken van een bijzonder waardeverminderingsverlies? Verklaar je antwoord. b Indien ja, geef de nodige journaalposten. 4 Onderneming BelFlax nv neemt per 1 januari 20x1 een aantal nieuwe machines in gebruik met een aanschaffingswaarde van De geschatte gebruiksduur is 10 jaar, en de restwaarde 0. De machines worden lineair afgeschreven. Bijna twee jaar na de aankoop, eind 20x3, wordt de realiseerbare waarde van de machines op geschat, waar de boekwaarde (= [ ]) is. De onderneming boekt dan ook een bijzonder waardeverminderingsverlies ter waarde van , en boekt datzelfde jaar nog een afschrijving ter waarde van (= / 8, i.e. nieuwe boekwaarde gedeeld door resterende levensduur). Een jaar later blijkt uit interne rapportering dat de economische prestaties van de weefgetouwen duidelijk beter zijn dan IAS oefeningenpakket UDB /27

6 verwacht. De reële waarde min de verkoopkosten wordt nu op geschat en de bedrijfswaarde op Geef de journaalposten die noodzakelijk zijn naar aanleiding van deze vaststelling? 5 Stel onderneming DecoTex nv (lessee) sluit op 01/01/20x1 een leaseovereenkomst met onderneming WeaveTech nv (lessor) af voor 7 jaar, voor een actief dat WeaveTech nv zelf heeft geproduceerd. De lease vangt effectief aan op 01/01/20x1. Verder geldt het volgende: 1 Op het eind van elk van de volgende zeven jaren (31/12) is er een leasebetaling van ,73 2 De reële waarde van het geleasede actief bedraagt op 01/01/20x De lease kan niet hernieuwd worden en op 01/01/20x8 komt de lessor terug in bezit van het actief. 4 Onderneming DecoTex nv (lessee) maakt gebruik van de rechtlijnige afschrijvingsmethode voor het afschrijven van gelijkaardige activa in eigendom. 5 Het geleasede actief heeft een verwachte economische gebruiksduur van acht jaar. 6 De marginale rentevoet bedraagt 10 %. 7 Het geleasede actief heeft een ongegarandeerde restwaarde van op het einde van de zeven jaren van de lease. Geef de nodige journaalposten voor de boekingen bij de lessee: a op het tijdstip van het aangaan van de leaseovereenkomst; b per 31/12/20x1. 6 Hernemen we bovenstaand voorbeeld van de lease tussen DecoTex nv (de lessee) en WeaveTech nv (de lessor). Stel nu dat: 1 de reële waarde van het geleasede actief op 01/01/20x ,77 (i.p.v in vorige oefening) bedraagt; 2 op 01/01/20x1 het actief in de boeken van WeaveTech nv (de lessor) staat voor een bedrag van ; 3 de andere gegevens identiek zijn als in voorgaande oefening. Geef de nodige journaalposten in de boekhouding van WeaveTech nv (de lessor): a op het tijdstip van het aangaan van de leaseovereenkomst; b bij ontvangst van de eerste leasebetaling op 31/12/20x1. IAS oefeningenpakket UDB /27

7 Hoofdstuk 6 Immateriële activa 1 Moeten we uitgaven voor het intern genereren van een immaterieel actief activeren of als last opnemen wanneer ze zich voordoen? Bespreek. 2 Als een immaterieel actief afgeschreven wordt, worden deze afschrijvingen geactiveerd of als last opgenomen op het ogenblik dat ze zich voordoen? Bespreek. 3 Beantwoord volgende vragen voor elk van de hieronder vermelde immateriële activa (a, b en c): Worden de immateriële activa afgeschreven en/ of getest voor bijzondere waardeverminderingen? Als de immateriële activa afgeschreven worden, volgens welke methode moeten deze worden afgeschreven? Als immateriële activa op bijzondere waardeverminderingen worden getest, hoe frequent moeten die worden getest? a Een extern verworven licentie met een geschatte gebruiksduur van 10 jaar. We kennen het patroon volgens hetwelk we de toekomstige economische voordelen uit deze licentie verwachten te gebruiken niet. b Een extern verworven licentie met een geschatte gebruiksduur van 10 jaar. We verwachten dat we de toekomstige economische voordelen uit deze licentie evenredig over de volgende 10 jaren zullen verbruiken. c Een merknaam die we verworven in een bedrijfscombinatie, en die we afzonderlijk als een immaterieel actief in de balans boekten. We weten niet of de periode waarover de merknaam een netto-instroom aan middelen zal genereren beperkt is. IAS oefeningenpakket UDB /27

8 Hoofdstuk 7 Voorraden en onderhanden projecten in opdracht van derden Opgave 1 a Stel dat een bedrijf handelt in lasapparaten. De cijfers qua aankopen en verkopen waren voor het eerste kwartaal van het boekjaar als volgt: Aankopen 10 januari 25 eenheden aan februari 40 eenheden aan maart 30 eenheden aan 680 Verkopen: 27 februari 30 eenheden aan maart 40 eenheden aan 980 Bereken wat de toegestane voorraadwaardering(en) volgens IAS 2 is (zijn), en dat in de veronderstelling dat er geen beginvoorraad is. b Stel dat op het einde van het kwartaal blijkt dat in de eindvoorraad 10 lasapparaten zitten, die kleine technische mankementen vertonen, en slechts verkocht kunnen worden aan 500. Hoe moet dit in de boekhouding worden verwerkt? c Stel dat het bedrijf van oordeel is dat ze zelf voldoende expertise in huis heeft om de lasapparaten te produceren, en zelf met de productie zou kunnen starten. Hoewel ze een theoretische capaciteit van stuks per jaar vooropstelt, zou omwille van onderhoudswerken slechts een 950-tal apparaten effectief worden afgewerkt. De kosten die ze hierbij oplopen zou, zijn als volgt: Directe materiaalkosten per eenheid 130 Directe arbeidskosten per eenheid 210 Totale variabele indirecte productiekosten/jaar Totale vaste indirecte productiekosten/jaar Totale extra administratiekosten/jaar Bereken de kostprijs van 1 lasapparaat aan de hand van deze gegevens, indien er wordt van uitgegaan dat de beoogde output wordt bereikt. d Heeft de onder c/ bekomen kostprijs enige impact op de voorraadwaardering? e Stel dat de normale productie niet wordt bereikt, en dat slechts 850 lasapparaten worden geproduceerd. Dit heeft wel tot gevolg dat de variabele indirecte productiekosten slechts zouden bedragen. Welke implicatie heeft dit voor de kostprijs van een lasapparaat? Opgave 2 Welke kosten maken GEEN deel uit van de voorraadkost volgens IAS 2? > aankoopprijs van goederen; > ontvangen kortingen op de aankoopprijs van grond- en hulpstoffen; > invoerrechten; IAS oefeningenpakket UDB /27

9 > algemene administratie- en beleidskosten; > transportverzekering; > productontwikkeling; > commissiekosten; > opslagkosten die noodzakelijk zijn in het productieproces; > productiematerialen; > productiearbeid; > tewerkstellingskosten verbonden met directe arbeid (bv. pensioenkosten); > normale hoeveelheden van verspild materiaal; > opslagkosten, die niet noodzakelijk zijn in het productieproces; > audit en consultantiekosten; > salariskosten van toezichthoudend personeel; > onderzoekskosten naar nieuwe producten; > huur, onderhoud, verwarming en verlichting van de fabrieken; > toegerekende intrestlasten; > garantiekosten; > afschrijving van productiemachines en gebouwen; > uitlaadkosten; > abnormale hoeveelheden van verspild materiaal en arbeid; > verkoopkosten; > lonen van het verkoopspersoneel; > vervoerskosten tussen twee opslagplaatsen; > verplaatsingskosten van kopers; > de vervoerskosten van voorraad naar de klanten; > huur van een machine voor de productie van één bepaald product. Opgave 3 a Een producent van drukpersen verkoopt aan drukkerij PRINT een drukpers voor De levering dient te gebeuren op 1 oktober x2, en zal ongeveer 20 maanden in beslag nemen. Om aan de levering tijdig te kunnen voldoen, wordt dan ook gestart in februari x1. De totale kostprijs voor de drukpers is De kosten zijn gelijkmatig gespreid over alle maanden. Welke winsten moeten er in x1 worden opgenomen? b Stel dat de klant in X1 al een voorschot heeft betaald van Wat is dan de impact op de winsten berekend onder a/? c d Stel dat de onderneming daarnaast al materiaal heeft aangekocht en betaald in x1 voor 5 000, maar waarbij het materiaal betreft dat pas zal worden gebruikt in de laatste maand van de productie. Wat is dan de impact op de winsten berekend onder a/? Stel dat de onderneming in x1 extra kosten heeft opgelopen doordat de door haar aangekochte grond- en hulpstoffen defecten vertoonden. De onderneming gaat de klant deze extra kosten voorleggen, en hoopt deze zo te recupereren. Wat is dan de impact op de winsten berekend onder a/? IAS oefeningenpakket UDB /27

10 e f Stel dat de onderneming bij de afsluiting van x1 vermoedt dat ze door de gewijzigde milieuwetgeving nieuwe technologieën zal moeten integreren om de drukpers wettelijk aanvaard te maken, en berekent dat ze in totaal een verlies zal lijden van Wat is dan de impact op de winsten berekend onder a/? De onderneming stelt voorop dat ze in x3 op zoek zal moeten gaan naar vers kapitaal. Ze stelt haar boekhouder dan ook voor om de opname van winsten zo lang mogelijk uit te stellen, en verwijst daarbij naar haar Belgische concurrent, die deze methode ook toepast. Mag de boekhouder op deze eis ingaan volgens IAS 11? IAS oefeningenpakket UDB /27

11 Hoofdstuk 9 Voorzieningen, voorwaardelijke verplichtingen en voorwaardelijke activa Opgave 1 Moet er in de volgende gevallen een voorziening worden aangelegd? Zo ja, voor welk bedrag? a Een onderneming is actief in de ontwikkeling van spraaktechnologie. Ongeveer 5 jaar geleden heeft ze een licentie aangekocht voor het gebruik van software. Omwille van de technologische veroudering blijkt de licentie, met een boekwaarde van , op balansdatum slechts een realiseerbare waarde te hebben van b Een onderneming produceert plastieken speelgoed, en verkoopt haar hele productie aan een aantal grote klanten. Een van die klanten is in x5 verwikkeld in een schandaal rond boekhoudfraude. De onderneming heeft op de klant nog een uitstaande vordering van , maar voorziet dat ze door de huidige ontwikkelingen dit bedrag niet meer zal kunnen innen. c Een onderneming heeft in november x1 handelsgoederen gekocht voor het bedrag van De leverancier heeft echter door een reorganisatie van de activiteiten, vertraging opgelopen voor de facturering. De onderneming voorziet dan ook dat ze de factuur pas bij het begin van volgend boekjaar zal ontvangen. d Een onderneming ontvangt tweemaal per jaar een factuur van de watermaatschappij, met name in februari en in augustus. In november x2 was er echter een kleine breuk in de waterleiding, waardoor er water is weggespoeld. De onderneming voorziet dan ook dat het bedrag van de factuur van februari x3 iets hoger zal liggen dan anders. e Een handelaar verkoopt walkmans. Hij heeft echter al opgemerkt dat nogal wat mensen weigerachtig staan tot de aankoop ervan, gezien de regelmaat van defecten aan deze apparaten. Daarom voorziet hij in het verkoopscontract telkens een volledige garantie op de arbeidsuren, en dit gedurende 2 jaar. Zijn stunt lijkt te werken, want jaarlijks worden een tal walkmans verkocht. Uit het verleden blijkt dat 60 % van de verkochte artikelen nooit worden teruggebracht, en dat aan de overige 40 % een gemiddelde kost van 2/stuk is verbonden. f Een immobiliënkantoor beheert de eigendom van haar klanten, ook wat betreft het onderhoud en de herstellingen. Volgens de meest recente wetgeving moet ze de liften in de gebouwen van haar klanten jaarlijks laten controleren en onderhouden. Dat kost haar alles samen zo n per jaar. IAS oefeningenpakket UDB /27

12 Wanneer ze echter klachten ontvangt van haar klanten, voorziet ze in een bijkomend onderhoud. Jaarlijks blijkt dit gemiddeld toch een kost van te bedragen. g Een onderneming sluit een leasecontract af voor een winkel voor 20 jaar, met de mogelijkheid tot verlenging. In het contract is bepaald dat de onderneming de verplichting heeft om de winkels terug te brengen in hun originele staat aan het einde van de leasetermijn. Dit houdt in dat ze alle schade aan het gebouw moet herstellen. Als het beleid hieraan niet tegemoet komt, moet ze een boete betalen, die berekend wordt als een redelijk bedrag dat aan een derde moet betaald om deze werken uit te voeren. h Een pretpark beslist om tot een aanzienlijke uitbreiding over te gaan. Daarmee brengt ze echter ernstige schade toe aan de habitat van een aantal wilde dieren. Deze dieren zijn zeldzaam geworden, maar worden niet wettelijk beschermd. Om de schade van de habitat te herstellen, wordt een kost geraamd van Het pretpark heeft de reputatie zich steeds in te zetten voor het leefmilieu. Zo is het een grote sponsor van het World Wildlife Fund. i Een onderneming heeft als activiteit het verven van kleding. Bij deze activiteiten gebeurt het wel eens dat de vijvers in de buurt sterk worden vervuild. In het verleden heeft de ververij nooit enige kost gedragen voor de schoonmaak. Ze heeft de reputatie om weinig belang aan het milieu te hechten, en enkel tussen te komen als ze daartoe wettelijk verplicht is. In november x1 heeft ze opnieuw een vervuiling veroorzaakt. De kosten van de schade worden geraamd op , maar ze kan niet worden verplicht tot een tussenkomst hierin. j Een onderneming is wettelijk verplicht om jaarlijks een bodemtest te laten doorvoeren, omdat ze behoort tot de risicogroep van vervuilers. Dergelijke bodemtest kostte tot nog toe 5 000, maar door technische ontwikkelingen is deze kost nu gedaald tot Er is nog onderzoek lopende, waardoor het in de toekomst mogelijk zal zijn een dergelijke test te laten uitvoeren voor IAS oefeningenpakket UDB /27

13 Opgave 2 Stel dat door een klant een proces wordt aangespannen tegen een producent van verwarmingsinstallaties. De klant beweert namelijk dat een fabricagefout in zijn installatie er de oorzaak van is dat zijn hele bedrijf in vlammen is opgegaan. Het juridische advies is dat de onderneming deze hangende rechtszaak zal verliezen, en de kosten worden geschat op , te betalen binnen twee jaar. De verplichting wordt opgenomen op een verdisconteerde basis. De passende disconteringsvoet is 4 %. Bij het begin van het tweede jaar trekt de tegenpartij echter plots haar klacht in, nadat onderzoek de oorzaak meent te wijten aan brandstichting. Maak de nodige boekingen voor deze situatie. Opgave 3 Een onderneming produceert speelgoedcomputers aan 10. In maart x1 sluit de onderneming een verkoopcontract af met een klant. Hierbij wordt overeengekomen dat er binnen vier maanden stuks zullen worden geleverd. Gezien de grote bestelling, wordt de verkoopprijs vastgesteld met een kleine winstmarge, met name 11. Door een tekort van bepaalde onderdelen, loopt de productiekost echter op tot 12. Moet er in de volgende gevallen een voorziening worden aangelegd? Zo ja, voor welk bedrag? a Tussen de onderneming en haar klant is er overeengekomen dat als de bestelling niet of niet tijdig wordt uitgevoerd, een schadevergoeding van betaald moet worden. b Tussen de onderneming en haar klant is er overeengekomen dat als de bestelling niet of niet tijdig wordt uitgevoerd, een schadevergoeding van betaald moet worden. c Het contract kan zowel door de onderneming als door haar klant worden geannuleerd zonder dat er aan de andere partij een vergoeding moet worden betaald. IAS oefeningenpakket UDB /27

14 Hoofdstuk 10 Personeelsbeloningen Oefening 1 Opgave: De onderneming ABX heeft een vastgelegd doelplan voor zijn werknemers. Jaarlijks gebeurt er een actuariële waardering van het pensioenplan. Hieronder wordt de informatie opgenomen die de actuarissen van ABX hebben opgemaakt. De gemiddelde resterende diensttijd van de werknemers van ABX is op nog 10 jaar (000 ) (000 ) Actuariële waarde van de toekomstige pensioenvoordelen Reële waarde van de pensioenactiva of -beleggingen De kost als gevolg van de arbeidsprestaties in Bedrag van de stortingen aan het pensioenplan in Voordelen uitbetaald aan gepensioneerden in Gecumuleerde niet erkende actuariële winsten per Verwachte beleggingsreturn op de beleggingen op % Discontovoet voor de pensioenberekeningen op % Geef op basis van de informatie die je uit het verslag van de actuarissen haalt, zoveel mogelijk de samenstelling van de totale pensioenkost weer en het bedrag dat op de balans zal verschijnen m.b.t. de toegekende pensioenvoordelen. Hou er rekening mee dat de onderneming de corridor approach gebruikt en als afschrijvingstermijn van de actuariële resultaten de gemiddelde resterende diensttijd van de personeelsleden neemt. Oefening 2 Opgave: De onderstaande uitspraken hebben betrekking op de waardering van de pensioenvoordelen die door de werkgever toegekend aan zijn personeel volgens IAS 19 Personeelsbeloningen (de nettopensioenactiva is de reële waarde van de pensioenactiva, verminderd met de huidige waarde van de pensioenschuld): (i) (ii) de nettopensioenactiva stijgen wanneer de disconteringsvoet toeneemt en als alle andere elementen constant blijven; de nettopensioenactiva dalen wanneer de beurswaarde van de aandelen daalt en als andere elementen constant blijven; IAS oefeningenpakket UDB /27

15 (iii) wanneer de voorwaarden van het pensioenplan worden gewijzigd om onmiddellijk verhoogde voordelen uit te betalen aan de gepensioneerden, dan zal de kost van deze bijkomende voordelen erkend worden in de winst- en verliesrekening over een periode die gelijk is aan de gemiddelde verwachte levensduur van de gepensioneerde leden. Welke van de uitspraken is correct? a (i) en (ii) alleen b (i) en (iii) alleen c (ii) en (iii) alleen d alle drie Oefening 3 Opgave: Tijdens het boekjaar 2006 betaalde de werkgever bijdragen aan het pensioenplan van zijn werknemers. Op de balans van de werkgever vinden we per een nettopensioenschuld van 60 miljoen. Tijdens het boekjaar 2006 gebeurt het volgende: > de onderneming sluit een afdeling, door het feit dat de werknemers van die afdeling ontslagen worden, ontstaat er een winst in het pensioenplan van 4 miljoen; > de kost als gevolg van de dienstprestaties geleverd in 2006 bedraagt 8 miljoen; > de verwachte beleggingsreturn voor de pensioenactiva werd voor 2006 op 6 miljoen geraamd; > de intrestkost voor het jaar 2006 was berekend op 4 miljoen; > op de winst- en verliesrekening van 2006 werden geen actuariële verliezen of winsten erkend. De nettopensioenschuld die we aantreffen op de balans van de werkgever per bedraagt 65 miljoen voor de incorporatie van de actuariële winsten of verliezen ontstaan in dit jaar. Wat is het bedrag van de actuariële winst of het actuariële verlies per ? a een verlies van 1 miljoen; b een winst van 1 miljoen; c een verlies van 3 miljoen; d een winst van 3 miljoen. IAS oefeningenpakket UDB /27

16 Hoofdstuk 12 De opname van opbrengsten Oefeningen op de opname van opbrengsten Opgave 1 Bereken de opbrengsten in de volgende gevallen: a Een meubelverkoper heeft in maart x1 facturen naar de klanten verzonden voor een totaal bedrag van Dit bedrag is inclusief 21 % btw, en houdt ook rekening met een handelskorting van 3 %, die aan elke klant werd toegestaan. b Een meubelverkoper verkoopt de auto van één van haar vertegenwoordigers voor , inclusief 21 % btw. c Een schoonmaakbedrijf sluit met een meubelverkoper een contract af voor de duur van 18 maanden. Dit contract gaat in vanaf maart x1 en bedraagt d Een waterdistributiemaatschappij heeft in totaal te factureren bedragen van Deze facturen bestaan voor drie vierde uit de vergoeding van het waterverbruik. De rest betreft allerlei belastingen die worden aangerekend aan haar klanten. e Een krantenwinkel aan de kust verkoopt als nevenactiviteit treinreizen naar het Verenigd Koninkrijk. Hij krijgt daarvoor een commissie van 3 % op de gerealiseerde verkoop. In augustus x1 werden in totaal 30 reizen van 500 verkocht. Opgave 2 Een handelaar in professionele aircosystemen heeft al enige tijd last van de economische crisis. Daardoor zijn de kleinere ondernemingen duidelijk minder geneigd om een zware investering in dit luxeproduct uit te voeren. De handelaar beslist daarom zijn systemen te verkopen op afbetaling. Meer specifiek biedt de handelaar de mogelijkheid aan haar klanten om een aircosysteem dat contant wordt verkocht tegen 8 000, in vijf jaar af te betalen in vijf gelijke delen van Maak de boekingen voor deze verkoop. Opgave 3 Bepaal in de volgende situaties wanneer de opbrengsten moeten worden opgenomen in de winst- en verliesrekening: a een constructeur van grasmaaiers levert enkele machines aan een klant die verwacht om een overheidscontract te kunnen tekenen in verband met het IAS oefeningenpakket UDB /27

17 maaien van de bermen van de autosnelweg. Het contract stelt dat de klant het recht heeft om de grasmaaiers terug te brengen als de bestelling van de overheid niet doorgaat. b Een producent van kaas levert wekelijks aan een heleboel winkels, maar stelt zich daarbij bereid om onverkochte voorraad terug te nemen. Deze hoeveelheid verschilt van week tot week. c Een producent van drukpersen verkoopt zijn machines. Omdat de installatie een nogal ingewikkelde en tijdsrovende procedure is, is de koper bereid hiervoor een aanzienlijk bedrag te betalen. De producent gaat akkoord, en maakt een verkoopprijs inclusief installatiekosten. d Een producent verkoopt en levert een gans machinepark aan een autoconstructeur, en behoudt daarbij de titel tot het hele bedrag is betaald. e f Een klant koopt een computer, maar vermits hij geen geld heeft om te betalen, vraagt hij de verkoper de computer tot de week nadien aan de kant te zetten. Een onderneming levert een tractor aan een trouwe klant, en geeft een garantie gedurende twee jaar, zoals gebruikelijk is binnen de sector. g Een onderneming levert een tractor aan een trouwe klant, en geeft een garantie gedurende drie jaar, daar waar dit gebruikelijk een periode van twee jaar betreft. Oefeningen op winst per aandeel Opgave 1: het gewogen aantal aandelen in omloop In onderneming VLAS hebben we tijdens boekjaar 20x2 de volgende wijzigingen in het aantal uitstaande aandelen. Bij het begin van het boekjaar zijn er aandelen in omloop. In de maand maart beslist de Algemene Vergadering op voorstel van de Raad van Bestuur om een bonusuitgifte te doen, waarbij aan elke aandeelhouder voor 4 aandelen één nieuw extra aandeel wordt toegekend. De middelen van de onderneming veranderen niet door deze bonusuitgifte. Deze bonusuitgifte gebeurt per x2. Op x2 beslist de onderneming VLAS om aandelen terug in te kopen tegen de marktwaarde van de aandelen. Bereken het gewogen aantal aandelen in omloop. Opgave2: uitgifte van aandelen tegen een lagere waarde dan de marktprijs In het jaar 20x5 geeft onderneming TEX voor vijf uitstaande aandelen één nieuw aandeel bij een uitoefenprijs van 10, de marktwaarde van de aandelen op dat moment is 25. De uitgifte en volledige uitoefening grijpen plaats op x5. Het IAS oefeningenpakket UDB /27

18 aantal uitstaande aandelen vlak voor de uitgifte is 500. De winst voor de volgende opeenvolgende boekjaren is in 20x4, in 20x5 en in 20x6. Bereken de winst per aandeel voor de jaren 20x4, 20x5 en 20x6. Opgave 3: het verwateringseffect van optieplannen toegekend aan het topmanagement Onderneming CAPSI heeft in het boekjaar 20x6 een winst gerealiseerd van die volledig toekomt aan de gewone aandeelhouders. In het jaar 20x6 zijn er aandelen in omloop. De gewone winst per aandeel in 20x6 voor onderneming CAPSI is 2 per aandeel (= / ). Tijdens het boekjaar 20x6 zijn er ook opties op aandelen uitstaande waarbij de uitoefenprijs van de opties voor het jaar 20x6 10 per aandeel is, terwijl de marktprijs 15 per aandeel is. Bereken de winst per aandeel en de verwaterde winst per aandeel. IAS oefeningenpakket UDB /27

19 Hoofdstuk 13 Consolidatie 1 Op 01/07/20x3 verwerft M 60 % van de aandelen in D voor Het resultaat van D wordt gelijkelijk verworven over het jaar. Op 31/12/20x3 wordt de geconsolideerde jaarrekening MD opgesteld volgens de internationale accountingstandaarden. Bij verwerving blijkt een meerwaarde op de gebouwen van en op de voorraad van De gebouwen worden lineair over 10 jaar afgeschreven. In oktober verkoopt D tegen contante betaling handelsgoederen aan M voor 400, inclusief een winst van 120. De goederen bevinden zich op 31/12/20x3 nog in de voorraad bij M. Onderstaande jaarrekeningen zijn voor resultaatbestemming. BALANS 31/12/20x3 Actief M D Passief M D Materiële Vaste Activa Financiële Vaste Activa Voorraden Liquide middelen Kapitaal Reserves Winst v/h boekjaar Schulden 1 jaar RESULTATENREKENING 20x3 Kosten M D Opbrengsten M D Bedrijfskosten Financiële kosten Winst Bedrijfsopbrengsten Financiële Opbrengsten Resultaatbestemming M: reserveren, 500 uitkeren Resultaatbestemming D: reserveren Bepaal de consolidatieboekingen over het boekjaar 20x3 en stel per 31/12/20x3 de geconsolideerde balans en de geconsolideerde resultatenrekening na resultaattoewijzing op. 2 Op 1/1/20x2 neemt onderneming M een deelneming van 60 % in onderneming D. M heeft echter een expliciet contract met onderneming Z tot gezamenlijke controle van D. De jaarrekeningen van M en D zien er op 31/12/20x2 vóór winstbestemming als volgt uit: IAS oefeningenpakket UDB /27

20 BALANS 31/12/20x2 Actief M D Passief M D Materiële Vaste Activa Financiële Vaste Activa Voorraden Vorderingen Liquide middelen * Kapitaal Reserves Resultaat v/h boekjaar Schulden > 1 jaar Schulden 1 jaar * = aanschaffingsprijs deelneming in onderneming D RESULTATENREKENING jaar 20x2 Kosten M D Opbrengsten M D Kosten verkochte goederen Diensten & div. goederen Bezoldigingen Afschrijvingen Intrest Belastingen Winst Omzet Uitzonderlijke opbrengsten Verder heeft D op 31/12/20x2 aan M een machine verkocht voor 120. De boekwaarde van deze machine op het ogenblik van de verkoop was 90. De machine was aangeschaft op 1/1/20x1 en werd lineair afgeschreven over vijf jaar met restwaarde nul. M zal deze machine voor de resterende levensduur lineair afschrijven met restwaarde nul. M en D hebben deze transactie al verwerkt in de hierboven weergegeven jaarrekeningen. Bij D wordt beslist om de volledige winst te reserveren. M gaat de helft van haar winst uitkeren aan de aandeelhouders en de helft reserveren. Stel per 31/12/20x2 de geconsolideerde balans en de geconsolideerde resultatenrekening na resultaatbestemming van de groep MD op volgens de proportionele consolidatiemethode. IAS oefeningenpakket UDB /27