Deelrapportage ontheffing artikel 68 Flora- en faunawet

Transcriptie

1 Deelrapportage ontheffing artikel 68 Flora- en faunawet Ontheffing: Roeken (Corvus frugilegus) Specificatie: in combinatie met granen, maïs en suikerbieten Periode: tot Zaaknummer: Foto: R. van Rossum L. Schrauwen Adjunct secretaris FBE Gelderland Deventer, 28 oktober 2016 Pagina 1 van 9

2 Inleiding Volgens artikel 69 van de Flora-en faunawet (Ff-wet) dient de Faunabeheereenheid Gelderland (FBE) jaarlijks over het gebruik van ontheffingen te rapporteren. Met de onderhavige deelrapportage rapporteren wij over de wijze waarop van de ontheffing roeken gedurende het seizoen gebruik is gemaakt. Rapportages als deze liggen ter inzage bij de provincie Gelderland en zijn te downloaden vanaf de website: In 2015 hebben Gedeputeerde Staten van de provincie Gelderland het ontheffingsbesluit roeken met zaaknummer vastgesteld en de FBE de ontheffing verleend. Aan het besluit en de ontheffing ligt het Faunabeheerplan (Fbplan) Roek ten grondslag. Doel Roeken kunnen belangrijke schade aan landbouwgewassen veroorzaken. Volgens de Verordening schadebestrijding diersoorten in Gelderland is het grondgebruikers toegestaan in werkgebieden van wildbeheereenheden (WBE) roeken opzettelijk te verontrusten om schade te beperken. Op percelen met bedrijfsmatige teelt van pit- en steenvruchten is afschot van roeken in heel Gelderland van 1 mei tot 1 november toegestaan. Als verontrusten onvoldoende werkt, voorziet de ontheffing in de mogelijkheid schade aan percelen met granen, maïs en suikerbieten te voorkomen door met ondersteunend afschot roeken te verjagen. Restricties en verruimingen Ten aanzien van de Ff-wet bieden de voorschriften de volgende verruimingen c.q. restricties: het schadebestrijdingsgebied is beperkt tot een aantal WBE s; schadebestrijding is alleen toegestaan op percelen met granen, maïs of suikerbieten; afschot mag alleen plaatsvinden op het schadeperceel en 20 meter vanaf de rand daarvan; het nemen van minimaal 2 preventieve maatregelen is voorafgaand aan afschot verplicht; een maximaal afschot van 10 roeken per schadeperceel per dag, met een maximum van roeken per jaar; tijdens het broedseizoen van 15 maart tot 15 juli mag binnen 500 meter van een roekenkolonie het geweer niet worden gebruikt; binnen aangewezen ganzenfoerageergebieden 1 is schadebestrijding van 1 oktober tot 1 april niet toegestaan en bij aanwezigheid van brandganzen niet tot 15 mei; binnen Vogelrichtlijngebieden is schadebestrijding van 1 oktober tot 1 april met vergunning van de Natuurbeschermingswet toegestaan. 1 In februari 2016 is het aanwijzingsbesluit rustgebieden winterganzen aangenomen. De aangewezen rustgebieden hebben de ganzenfoerageergebieden vervangen. Pagina 2 van 9

3 Volgens de voorschriften is het mogelijk om een schadebestrijdingsgebied en/of een gewas aan de ontheffing toe te voegen. In juni 2015 is het gewas suikerbieten toegevoegd en het werkgebied van WBE De Schaffelaar voor schadebestrijding op percelen met granen of maïs. Daarbij is eveneens gebruikt gemaakt van de mogelijkheid de gebruiksperiode van een machtiging met 14 dagen te vervroegen. Graanpercelen zijn vroeg in het voorjaar van 2015 ingezaaid, waardoor een eerdere aanvang van schadebestrijding wenselijk werd geacht. De provincie is destijds daarvan op de hoogte gesteld. Beschikbare machtigingen ontheffing roeken Van de ontheffing zijn drie verschillende machtigingen op voorhand via het digitale faunaregistratiesysteem (FRS) aan WBE s verleend: 1. Schadebestrijding roeken in combinatie met granen looptijd van 17 juni 2015 tot 1 mei Schadebestrijding roeken in combinatie met maïs looptijd van 15 april 2016 tot 15 juni Schadebestrijding roeken in combinatie met suikerbieten looptijd van 1 mei 2016 tot 1 juli 2016 Het actief inzetten van een machtiging verplicht de jachthouder tot het terugkoppelen van de genomen maatregelen in FRS. Het uiteindelijke gebruik van de ontheffing wordt per machtiging apart behandeld. Voorheen werd het gebruik van deze machtigingen in een apart verslag gerapporteerd. Resultaten machtiging schadebestrijding roeken i.c.m. granen Deze machtiging 2 is op voorhand naar 20 van de 49 WBE s doorgeschreven. 11 WBE s hebben de machtiging naar een of meerdere jachthouders doorgeschreven, jachthouders van 7 WBE s hebben de machtiging ook daadwerkelijk ingezet. Machtigingen op WBE-niveau gemachtigde WBE's ingezet door WBE's percentage gebruik % Tabel 1: verhouding toegewezen en geactiveerde machtigingen Vorig seizoen ( ) werd gebruik gemaakt van een verlengde ontheffing die in 42 WBE s inzetbaar was. Met het nieuwe Fbplan is aan de hand van getaxeerde schadecijfers het werkgebied waarop de ontheffing betrekking heeft opnieuw vastgesteld. Het aantal WBE s is daardoor gehalveerd. 2 Voor ingezaaide en opkomende graangewassen Pagina 3 van 9

4 Grondgebruikers kunnen ook rechtstreeks bij de FBE een perceelsgebonden machtiging aanvragen. Een verzoek is afgewezen omdat het perceel binnen 500 meter van een roekenkolonie lag. De grondgebruiker heeft op een later moment van de algemene machtiging van zijn jachthouder gebruik kunnen maken. Met de inzet van 16 geactiveerde machtigingen hebben de jachthouders in samenwerking met jachtaktehouders (combinanten, gastjagers, uitvoerders, etc.) 77 verjaagacties en 78 afschotacties uitgevoerd en hebben daarbij 329 roeken geschoten, t.o.v. 400 roeken in het vorige seizoen. De verlengde afschotperiode heeft niet tot een hoger afschot geleid. Acties Afschot verjaagd bejaagd roeken Tabel 2: het aantal genomen acties en afschotresultaten Zie bijlage I: Overzicht gebruik machtiging schadebestrijding roeken i.c.m. granen Resultaat gebruik machtiging schadebestrijding roeken i.c.m. maïs De machtiging om schade aan maïs (ingezaaid en opkomend gewas) te kunnen voorkomen c.q. bestrijden, is via FRS aan 34 WBE s verleend. Daarvan hebben 22 WBE s de machtiging op voorhand naar een of meerdere jachthouders doorgeschreven. Jachthouders van 14 WBE s hebben de machtiging ook daadwerkelijk ingezet, wat vergelijkbaar is met vorig seizoen. Machtigingen op WBE-niveau gemachtigde WBE's ingezet door WBE's percentage gebruik % Tabel 3: verhouding toegewezen en geactiveerde machtigingen Een grondgebruiker heeft rechtstreeks bij de FBE een perceelsgebonden machtiging aangevraagd en ook ontvangen. De gegevens zijn toegevoegd aan die van de WBE s. Met de inzet van 24 geactiveerde machtigingen hebben de jachthouders in samenwerking met jachtaktehouders (combinanten, gastjagers, uitvoerders, etc.) 76 verjaagacties en 59 afschotacties uitgevoerd en zijn daarbij 215 roeken geschoten (vorig seizoen 317 exemplaren). Acties Afschot verjaagd bejaagd roeken Tabel 4: het aantal genomen acties en afschotresultaten Pagina 4 van 9

5 Zie bijlage II: Overzicht gebruik machtiging schadebestrijding roeken i.c.m. maïs Resultaten machtiging schadebestrijding roeken i.c.m. suikerbieten De machtiging om schade aan suikerbieten (ingezaaid en opkomend gewas) te kunnen voorkomen c.q. bestrijden had een korte looptijd van 2 maanden. Alleen WBE Neder Betuwe heeft op voorhand de machtiging ontvangen; een jachthouder heeft de machtiging ontvangen maar er geen gebruik van gemaakt. Er is geen perceelsgebonden machtiging aangevraagd. In totaal zijn dit seizoen 544 roeken geschoten om schade aan kwetsbare gewassen te voorkomen, de daling qua afschot zet zich voort, zie onderstaande grafiek suikerbiet peulvruchten maïs graan Grafiek 1: Afschotaantallen roeken per machtigingsperiode 3 naar gewas NB. In 2015 heeft een jachthouder die van de machtiging schadebestrijding roeken i.c.m. suikerbieten gebruik heeft gemaakt, zijn afschot per abuis bij graan afgemeld. Het maximale afschot per jaar is gesteld op roeken per jaar. Omdat de machtigingen elkaar qua gebruiksperiode overlappen, is in het voorgaande verslag besloten 15 april als peildatum te gebruiken. Van tot zijn 687 roeken geschoten. Het aantal blijft ver onder het gestelde maximum. Geen enkele is overigens op basis van de provinciale vrijstelling geschoten, zie het hoofdstuk Doel. SOVON meldt op haar website (Sovon/afname roek een regionale analyse) het volgende: In de laatste decennia van de 20 e eeuw maakte de roek als broedvogel een sterke aantalstoename door. De aantallen stegen tot rond de eeuwwisseling. Daarna namen ze landelijk echter met ongeveer een 3 Voor de machtigingen i.c.m. peulvruchten, maïs en suikerbieten betreft het resp. 2013, 2014, 2015 en Alleen voor granen gaat het om overlappende jaren, zoals in de grafiek vermeld. Pagina 5 van 9

6 derde af, in sommige regio s harder, zoals in het Hart van Gelderland, rondom Arnhem. Het aantal van ca broedparen in 2015 betekent een terugval tot het niveau van rond Wat een verschil met paren tijdens de piek in Preventieve maatregelen De voorschriften verplichten eerst preventieve maatregelen te treffen om de roeken proberen te verjagen, voordat de machtigingen actief mogen worden ingezet. Het is de verantwoordelijkheid van de grondgebruiker een akoestische en een visuele maatregel in te zetten, welke in voldoende aantallen in het veld aanwezig moeten zijn en op een doelmatige manier in werking zijn gesteld. Unit Faunafonds van Bij12 (Faunafonds) geeft in haar preventiekit voor kraaiachtigen (preventiekit/kraaiachtigen) enkele verjaagmethoden en het advies werende middelen af te wisselen en te combineren met afschot met het geweer om de effectiviteit te verhogen en gewenning zoveel mogelijk te voorkomen. In 15 van de 35 WBE s hebben jachthouders de door de grondgebruikers getroffen maatregelen in FRS gemeld. Dat zijn de volgende visuele middelen: stokken met dode kraaien, vlaggen, mens en hond, vogelverschrikker en linten. Aan akoestische middelen is het volgende ingezet: schriklint/koord, geweer, vogelafweerpistool, knalapparaat, angstkreten, kleppermolentjes, alarmpistool en de auto. Pagina 6 van 9

7 Op grond van de provinciale vrijstelling mogen roeken in de provincie Gelderland worden verontrust. Het treffen van preventieve maatregelen en het melden van verjaag- en bejaagacties is bij een vrijstelling (nog) niet verplicht. Maar zoals eerder is vermeld, geen enkele is op basis van de vrijstelling geschoten. Foto: H. de Rooij Zie bijlage III: Overzicht inzet preventieve maatregelen machtiging schadebestrijding roeken Faunaschade Roeken kunnen in de zaaiperiode en in de fase van opkomend gewas vraatschade aan gewassen veroorzaken. Uit de getaxeerde faunaschadecijfers van het Faunafonds blijkt dat roeken de afgelopen 5 jaar ca schade aan bedrijfsmatig geteelde gewassen hebben veroorzaakt. Er is een sterke wisseling in de hoogtes aan schades per jaar. Mede veroorzaakt door schommelende gewasprijzen. De meeste schade veroorzaakt de roek aan maïs (korrel- en snijmais) en aan fruit (appel, peer en klein fruit). In 2015 betreft dat maïs en suikerbieten. Faunaschade Totaal fruit maïs granen suikerbieten overige gewassen Totale faunaschade/jaar Tabel 5: Faunaschade veroorzaakt door roeken per gewasgroep De schade nam jaarlijks af, sinds 2015 is er sprake van een stijging (in 2014 was er geen maïsschade). Pagina 7 van 9

8 totale faunaschade per jaar Grafiek 2: Dalende getaxeerde faunaschadecijfers bedrijfsmatige gewassen veroorzaakt door roeken Conclusie In 2015 is een nieuw faunabeheerplan voor de roeken door Gedeputeerde Staten goedgekeurd. Het schadebestrijdingsgebied voor afschot roeken ten behoeve van schadebestrijding op graanpercelen is op basis van getaxeerde schadecijfers gehalveerd. WBE de Schaffelaar en het gewas suikerbieten zijn eveneens op basis van schadecijfers aan de ontheffing toegevoegd. De ontheffing roeken maakt het mogelijk om deze diersoort met ondersteunend afschot te verjagen van percelen met kwetsbare gewassen zoals maïs, granen en suikerbieten. In deze deelrapportage wordt voor het eerst het gebruik van de 3 machtigingen gezamenlijk gerapporteerd, zoals ook wordt gedaan voor schadesoorten als ganzen en meerkoeten. De machtiging maïs wordt het meest op voorhand verleend en door de jachthouders ingezet. Echter worden op de graanpercelen de meeste acties uitgevoerd en de meeste roeken geschoten, 330 (t.o.v. 215 exemplaren op maïspercelen). De machtiging om schade aan suikerbieten te voorkomen is niet ingezet, terwijl roeken in 2015 wel degelijk schade aan dat gewas hebben veroorzaakt. In totaal zijn in de periode van 17 juni 2015 tot 1 juli roeken geschoten. De verlenging met 2 weken van de machtiging schadebestrijding op graanpercelen heeft niet geleid tot een verhoogd afschot t.o.v. voorgaande jaren. Het aantal gedode roeken in het kader van schadebestrijding neemt al een aantal jaren af. Het totale afschot roeken per jaar ( tot ) ligt op 687 exemplaren en is veel lager dan het maximale afschot dat de ontheffing per jaar toestaat. De ontheffing stelt als voorwaarde dat eerst 2 preventieve maatregelen moeten worden ingezet voordat van het geweer gebruik kan worden gemaakt. In 15 van de 35 WBE s hebben jachthouders preventieve middelen teruggekoppeld. Pagina 8 van 9

9 De faunaschade veroorzaakt door roeken neemt af. Afgelopen jaar ( ) is er sprake van een lichte stijging, veroorzaakt door een hoger schade aan maïs en aan suikerbieten. 23% van de landelijke schade veroorzaakt door roeken vindt plaats in Gelderland. Aanbevelingen De FBE zal zich blijven inzetten om nut en noodzaak van het treffen en melden van preventieve maatregelen bij jachthouders en bij grondgebruikers (via LTO) duidelijk te maken. Voorschrift H.2d van de ontheffing geeft aan dat op overige gewassen menselijke aanwezigheid als preventie naast afschot voldoende is. Wij adviseren dit voorschrift in zijn totaliteit te schrappen. Naast de kwetsbare gewassen graan, maïs en suikerbieten zijn er geen overige gewassen waarop de ontheffing van toepassing is. Pagina 9 van 9