Betreft: ontheffingaanvraag artikel 68 Flora- en faunawet voor de Spreeuw

Transcriptie

1 Luttenbergstraat 2 Postbus GB Zwolle Telefoon Fax provincie.overijssel.nl postbus@overijssel.nl RABO Zwolle Stichting Fauna Beheereenheid Overijssel t.a.v. mevrouw van Haaften postbus AP DEVENTER Inlichtingen bij hr. A.G. van der Wal telefoon fax AG.vd.Wal@overijssel.nl Zaaknummer Z-HZ_FF Betreft: ontheffingaanvraag artikel 68 Flora- en faunawet voor de Spreeuw 1 Geachte mevrouw Van Haaften, Op 20 juli 2012 heeft de heer G.J. Vrielink een aanvraag ingediend om ontheffing op grond van artikel 68 van de Flora- en faunawet 1. De ontheffing is aangevraagd voor het doden van spreeuwen met gebruikmaking van het geweer. De heer Vrielink wil dit middel toepassen ter voorkoming van belangrijke schade aan bedrijfsmatig geteelde gewassen (blauwe bessen) op zijn percelen te Geesteren 2. De percelen liggen aan de Greftenweg 16 te Geesteren. De ontheffing wordt aangevraagd voor de periode van 20 juli tot en met 30 september Hieronder leest u ons besluit op de aanvraag en onze toelichting op dit besluit. Op de besluitvorming zijn de bepalingen van hoofdstuk 4 van de Algemene wet bestuursrecht van toepassing. Besluit: Gedeputeerde Staten van Overijssel, gehoord het advies van het Faunafonds, gelet op artikel 68 van de Flora- en faunawet overwegende, dat geen afbreuk wordt gedaan aan een gunstige instandhouding van de soort, en dat ter voorkoming van belangrijke schade aan gewassen, er geen andere bevredigende oplossing bestaat en het gebruik van een ontheffing als aanvulling noodzakelijk is, verlenen hierbij aan: Naam: De Stichting Faunabeheereenheid Overijssel Adres: Van Twickelostraat 13 Postcode en woonplaats: 7411 SC Deventer 1 Ons kenmerknummer 2012/ zie bijlage I voor de precieze locatie Bijlagen verzending

2 ONTHEFFING van de verbodsbepalingen in artikel 9 van de Flora- en faunawet; met inachtneming van de in de Flora- en faunawet vastgestelde verboden ex artikel 74 alsmede; van artikel 72, lid 5 van de Flora- en Faunawet in relatie met artikel 7 lid 9 sub a van het Besluit beheer en schadebestrijding dieren ; met inachtneming van de regels zoals gesteld in het Jachtbesluit en het Besluit Beheer en Schadebestrijding dieren, voor het doden van spreeuwen met behulp van het geweer, ter voorkoming van belangrijke schade aan gewassen op De Grefthoeve aan de Greftenweg 15 te Geesteren (zie bijlage 1) van de heer G.J. Vrielink wonend op eerder genoemd adres. De ontheffing geldt voor de periode vanaf de dag van inwerkingtreding van dit besluit tot en met 30 september En vervolgens ieder jaar in de periode van 1 juli tot 30 september tot 1 oktober Aan de ontheffing worden de volgende voorschriften verbonden: 1. De FBE kan via de Wildbeheereenheid (WBE) jacht(akte)houders schriftelijk machtigen tot gebruik van de ontheffing. De WBE handelt in deze op gezag van de FBE. 2. De ontheffing is geldig op de schadepercelen van de heer G.J. Vrielink zoals aangegeven op de plattegrond in bijlage 1 van deze ontheffing. 3. Van deze ontheffing mag uitsluitend gebruik worden gemaakt vanaf een uur voor zonsopkomst tot een uur na zonsondergang. 4. De gebruiker van de ontheffing is verplicht een kopie van de door de FBE gewaarmerkte ontheffing alsmede de jachtakte bij zich te houden. 5. Op percelen met schadegevoelige gewassen moeten de volgende waarneembare preventieve maatregelen zijn genomen: tenminste één visueel- en tenminste één akoestisch-verjagingsmiddel, in voldoende aantallen, zoals beschreven in het Handboek Faunaschade en de beleidsregels van het Faunafonds. Registratie en rapportage 6. De ontheffinghouder (FBE) houdt een actueel doorlopend digitaal register bij van verleende en ingetrokken machtigingen. 7. De wildbeheereenheid moeten van alle doorgeschreven ontheffingen een digitale kopie zenden aan de Faunabeheereenheid. Deze worden door de FBE opgenomen in het digitale register dat inzichtbaar is door de provincie. Overige opmerkingen Van de ontheffing mag slechts gebruik worden gemaakt met toestemming van de grondgebruiker voor het betreden van de gronden. Deze ontheffing kan op grond van de criteria genoemd in artikel 80 van de Flora- en faunawet worden ingetrokken.

3 Advies Faunafonds Op 26 juli 2012 hebben wij per 3 het advies van het bestuur van het Faunafonds op onze concept ontheffing ontvangen. Het Faunafonds adviseert de gevraagde ontheffing voor het doden van spreeuwen te verlenen en geeft ons in overweging om de ontheffing te verlenen voor de duur van het vigerende faunabeheerplan. Dit beheerplan is vigerend tot 1 oktober Het Faunafonds verwijst verder naar het onderzoek dat zij heeft laten verrichten naar de werking van de firefly birddiverter. Dit afweermiddel is op verzoek van het Faunafonds in 2011 op praktijkschaal getest en de werking daarvan lijkt op het eerste gezicht redelijk succesvol. De onderzoeksresultaten zijn op de website van het Faunafonds ( in te zien. 3 Wettelijk kader en beleid 1. De Flora- en faunawet biedt een passieve bescherming van dier- en plantensoorten. 2. Deze bescherming komt tot uitdrukking in een algemeen landelijk verbodstelsel. Op grond van de wet is het verboden beschermde inheemse diersoorten: te doden, verwonden, vangen, bemachtigen of met het oog daarop opsporen (art. 9); opzettelijk te verontrusten (art. 10). De Spreeuw (Sturnus vulgaris), wordt aangemerkt als een beschermde inheemse diersoort zoals bedoeld in artikel 4 van de Wet. Ten aanzien van beheer en schadebestrijding zijn in de wet uitzonderingsbepalingen opgenomen. Beheer en schadebestrijding In de artikelen 65, 67 en 68 van de wet zijn drie instrumenten opgenomen die in verband met beheer en schadebestrijding de mogelijkheid bieden om inbreuk te maken op de in de desbetreffende artikelen opgesomde verbodsbepalingen. In de artikelen 72 tot en met 74a van de wet zijn vervolgens nadere bepalingen opgenomen die bij beheer en schadebestrijding in acht moeten worden genomen. Een aanvraag om ontheffing ex artikel 68 kan verleend worden indien er geen andere bevredigende oplossing bestaat en geen afbreuk wordt gedaan aan een gunstige instandhouding van een soort en indien sprake is van schending van een belang zoals genoemd in artikel 68. Deze belangen zijn: a) het belang van de volksgezondheid en de openbare veiligheid; b) het belang van de veiligheid van het luchtverkeer; c) ter voorkoming van belangrijke schade aan gewassen, vee, bossen, bedrijfsmatige visserij en wateren of d) ter voorkoming van schade aan flora en fauna; e) met het oog op andere, bij algemene maatregel van bestuur aan te wijzen, belangen. In artikel 68 lid 1 onder c staat dat ter voorkoming van belangrijke schade aan gewassen een ontheffing verleend kan worden. 3 Ons kenmerk 2012/

4 Een ontheffing kan verleend worden indien de aanvrager aannemelijk kan maken dat voldoende preventieve maatregelen genomen zijn en dat het effect van deze preventieve maatregelen onvoldoende is, en dat de gunstige instandhouding van een soort niet in gevaar wordt gebracht. Ingevolge de Flora- en faunawet worden ontheffingen ex artikel 68 vierde lid van de wet in principe verleend aan een Faunabeheereenheid op basis van een goedgekeurd Faunabeheerplan. Naast de Flora- en faunawet zijn ook de Nota beleidsregels Faunabeheer Provincie Overijssel (vastgesteld op 22 april 2008) en het Faunabeheerplan Overijssel (Geldig van 22 september 2009 tot en met 21 september 2014) van toepassing bij de beoordeling van de ontheffingaanvraag. 4 Overweging De Spreeuw is in Nederland en in Overijssel een algemeen voorkomende vogelsoort, die het gehele jaar door aanwezig is. 4 Nederlandse broedvogels overwinteren overwegend ten westen en zuidwesten van ons land. Slechts een klein deel brengt hier de winter door. 5 In het najaar (oktober-november) trekken vele miljoenen spreeuwen vanuit Noord- en Noordoost-Europa naar en over ons land om in West-Europa de winter door te brengen. 6 In het voorjaar (maart) wordt de omgekeerde route gevolgd. Het broedseizoen loopt van maart tot in mei, waarin veelal één legsel wordt grootgebracht. 7 Vanaf de laatste week van mei vliegen de jongen uit en verzamelen de spreeuwen zich in groepen. Vanaf dat moment worden de nachten op gemeenschappelijke slaapplaatsen doorgebracht. In de twee maanden daarna treedt in Nederland ook intrek van spreeuwen op, overwegend vanuit Oost- en Midden-Europa maar ook vanuit Noordoost-Europa. 8 Als broedplaats verkiest de Spreeuw holtes in bomen of in gebouwen. Daarbij kan de soort semi-koloniaal voorkomen. Het broedproces is in hoge mate gesynchroniseerd. Slaapplaatsen van spreeuwen zijn gevonden in bomen (parken, lanen, singels), rietvelden en in gebouwen (hallen). Deze kunnen duizenden tot tienduizenden vogels herbergen, soms meer dan honderdduizend. Een deel van de vogels komt via voorverzamelplaatsen naar de slaapplaats. Na de broedtijd leeft de soort in groepen. Deze vogels verblijven vooral in gebieden met een gunstig voedselaanbod. Daarnaast is een positieve relatie bekend tussen de omvang van slaapplaatsen en de dichtheid van foeragerende spreeuwen in de omgeving. In de bosrijke delen van de provincie is het aantal spreeuwen lager dan in de overige delen. De oorzaak daarvan is de grotere afstand tussen geschikt foerageergebied en verblijfplaatsen. 9 Wij hebben de aanvraag getoetst aan de Flora- en faunawet, onze beleidsregels Faunabeheer en het geldende Faunabeheerplan. Belangrijke schade De wetgever heeft in artikel 68 eerste lid onder c belangrijke schade aan gewassen als belang opgenomen waarvoor een ontheffing verleend kan worden. In de Nota Beleidsregels 4 én Faunabeheerplan Overijssel Speek & Speek Lensink Cramp & Perrins Lensink Faunabeheerplan Overijssel

5 Faunabeheer staat dat de provincie voor het begrip 'belangrijke schade aan gewassen' een drempel hanteert van 250, per geval. Spreeuwen kunnen vanwege hun massale voorkomen in de periode van rijpend fruit belangrijke schade aan fruit veroorzaken. In de onderstaande tabel staat een overzicht van de getaxeerde schadebedragen zoals deze van 2003 tot en met 2008 voor de Spreeuw geregistreerd zijn (bron: Faunabeheerplan Overijssel ) 5 Er zijn geen getaxeerde schadecijfers voor de locatie aan de Greftenweg 15 te Geesteren bekend. Uit onderzoek door een Engelse onderzoeker 10 naar de hoeveelheid voedsel die spreeuwen nodig hebben komt naar voren dat ze elke vijf minuten circa 1 gr voedsel nuttigen op de momenten dat ze voedsel eten. In de omgeving van de percelen aan de Greftenweg 15 is een zwerm spreeuwen aanwezig die bestaat uit circa individuen (schatting toezichthouder). Dat houdt in dat in 5 minuten 1 kg bessen wordt verorbert. De prijs voor een kilo Blauwe bessen ligt tussen de 3,50 en 5,00. De vogels zijn langere tijd per dag op de percelen aanwezig. De schade kan per dag oplopen tot meer dan 250,00. Naast de vraat is er ook sprake van alleen aanpikken. De bes is dan beschadigd en is verder ongeschikt voor de verkoop. Het is aannemelijk dat er sprake is van belangrijke schade door de spreeuwen op de Grefthoeve hoger zal zijn dan 250,00. De Spreeuw staat in bijlage 2 van het Besluit beheer en schadebestrijding dieren op de provinciale lijst van schadesoorten, als een soort die in delen van het land veelvuldig belangrijke schade aanrichten aan gewassen. Omdat spreeuwen foerageren gedurende de dag en voor zonsopkomst en na zonsondergang, is de ontheffing verleend voor de periode vanaf een uur voor zonsopkomst tot een uur na zonsondergang. Preventieve maatregelen De Spreeuw is een provinciale schadesoort waarvoor Gedeputeerde Staten reeds een vrijstelling aan grondgebruikers verleend hebben voor het opzettelijk verontrusten. 11 Dit is gebeurd op grond van artikel 65 lid 1b van de Flora- en faunawet. 10 Dr Christopher J. Feare 11 Verordening beheer en schadebestrijding dieren in Overijssel, 8 oktober 2008

6 Er bestaan veel methoden om groepen spreeuwen te verjagen. Met enige regelmaat worden nieuwe methoden bedacht. Een uitgebreide lijst van preventieve maatregelen wordt beschreven in het Handboek Faunaschade van het Faunafonds. Spreeuwen wennen aan deze preventieve maatregelen, waneer blijkt dat hier geen werkelijk gevaar van uitgaat. Verjaging is met name zinvol in combinatie met afschot. Gezien de schadecijfers in Overijssel is gebleken dat de inzet van preventieve maatregelen niet tot het gewenste verjagingseffect hebben bijgedragen, er is namelijk nog steeds sprake van belangrijke schade. 6 Het perceel van de Greftenhoeve heeft een een oppervlakte van circa 10 ha. Op dit terrein is met behulp van linten, vliegers, Hawk eye-bollen, akoestische middelen (o.a. angstkreten) en verjaging door menselijke aanwezigheid geprobeerd schade te voorkomen. Ondanks de inzet van deze middelen komen de spreeuwen constant terug. Tijdens de controle door de toezichthouder heeft hij gezien dat lokaal verjaagde spreeuwen elders op het terrein weer neerstreken. Ook de angstkreteninstallatie had zichtbaar weinig effect. Vanuit bedrijfseconomische overwegingen is het gebruik van netten, als bescherming tegen pikschade, niet haalbaar. Dat heeft met name te maken met de omvang van de oogstmachine (hoogte circa 5 m) en de werkwijze bij het oogsten. De aanwezigheid van netten op palen zou een belemmering voor de machinale oogst vormen. Nu het gebruik van netten niet mogelijk is, is het noodzakelijk op schadegevoelige percelen naast eventuele werende of verjagende methoden afschot toe te passen. Op dit moment zijn de spreeuwen gewend aan de aanwezige middelen en associëren zij deze niet met gevaar. Door de combinatie van afschot met de toegepaste andere methoden leren de spreeuwen dat er daadwerkelijk sprake is van gevaar. Hierdoor wordt de effectiviteit van de werende middelen verhoogd en de schade zo veel mogelijk voorkomen. Aangezien binnen dit bedrijf het vanuit de bedrijfsvoering niet mogelijk is om de bessen te beschermen met netten is het te verwachten dat deze schade jaarlijks zal optreden. Wij nemen daarom het advies van het Faunafonds over om de looptijd van deze ontheffing te verlengen tot de looptijd van het Faunabeheerplan (1 oktober 2014). Stand van de populatie Uit tellinggegevens van SOVON blijkt dat de Spreeuw over geheel Nederland verspreid is. De SOVON schat het aantal broedvogels in Nederland tussen de en paar. In verspreiding en aantalsontwikkeling is de Spreeuw dus een veel voorkomende vogel 12. De gunstige staat van instandhouding zal door het doden van enkele dieren per schadeperceel geen gevaar lopen. Nota beleidsregels en Faunabeheerplan In de Nota Beleidsregels Faunabeheer Provincie Overijssel staat: In geval van belangrijke schade kan de Faunabeheereenheid ontheffing krijgen ter voorkoming of bestrijding van die schade. In paragraaf van het Faunabeheer plan staat over de beheersdoelstelling van schade door spreeuwen: 12 SOVON website:

7 Indien na toepassing van minimaal twee preventieve middelen alsnog schade optreedt, zal de beheermaatregel afschot worden ingezet. Afschot vindt alleen plaats op de schadepercelen Conclusie Wij zijn van mening dat de gevraagde ontheffing kan worden verleend voor het schadepercelen 1, 2, 3 en 4 van de heer G.J. Vrielink (de grondgebruiker) zoals weergegeven op de kaart in bijlage 1. De periode waarin de ontheffing verleend wordt loopt vanaf de dag van inwerkingtreding van dit besluit tot en met 30 september Dit is de periode waarin de schade ontstaat. De ontheffing kan voor deze gebieden verleend worden omdat (mogelijke) belangrijke schade door spreeuwen aan blauwe bessen aannemelijk is, de wettelijk vereiste preventieve maatregelen voldoende uit genut zijn en niet effectief genoeg gebleken zijn. Bovendien loopt de gunstige staat van instandhouding van de Spreeuw geen gevaar. 7 Wij achten het voldoende aannemelijk gemaakt dat het gebruik van netten vanuit de bedrijfsvoering niet mogelijk is. De schade door spreeuwen treedt naar verwachting ook de komende jaren op. Wij verlengen de looptijd van de ontheffing daarom tot het eind van de looptijd van het vigerende faunabeheerplan. Afschriften Afschriften van dit besluit worden verzonden aan het ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie, aan de Faunabescherming, de Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging, de Politie en naar het Faunafonds in Dordrecht. Met vriendelijke groet, namens Gedeputeerde Staten van Overijssel, Patricia Weenink-Driessen, teamleider Vergunningverlening

8 8 Bezwaar Binnen 6 weken ingaand op de dag na de datum van verzending van het bijgaand besluit, kunt u daartegen een bezwaarschrift indienen bij Gedeputeerde Staten van Overijssel, team Juridische Zaken, Postbus 10078, 8000 GB Zwolle (telefoon ). U kunt het bezwaarschrift desgewenst ook per fax verzenden. Het faxnummer van het Team Juridische Zaken is: Het bezwaarschrift dient te worden ondertekend en bevat ten minste: a. de naam en het adres van de indiener; b. de dagtekening; c. een omschrijving van het besluit waartegen het bezwaar is gericht; d. de gronden van het bezwaar. U kunt het bezwaarschrift ook per elektronisch formulier verzenden. Dit formulier kunt u vinden op Voor de behandeling van een bezwaarschrift bij de provincie Overijssel is geen griffierecht verschuldigd. Voor inlichtingen over de bezwaarschriftprocedure kunt u zich wenden tot de provinciaal medewerker die bij het besluit is vermeld. Indien onverwijlde spoed dat vereist is het mogelijk een voorlopige voorziening te vragen bij de Voorzieningenrechter van de Sector Bestuursrecht Rechtbank Zwolle (telefoon ). In dat geval is griffierecht verschuldigd. Voorwaarde is dat u een bezwaarschrift heeft ingediend.

9 BIJLAGE I Locatie schadeperceel 9