EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL SCHOOL OF BUSINESS AND ECONOMICS. Maastricht University

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL SCHOOL OF BUSINESS AND ECONOMICS. Maastricht University"

Transcriptie

1 EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL SCHOOL OF BUSINESS AND ECONOMICS Maastricht University Maart 2011

2 Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus RA Utrecht Telefoon: Fax: Internet: QANU Tekst en cijfermateriaal uit deze uitgave mogen, na toestemming van QANU en voorzien van bronvermelding, door middel van druk, fotokopie, of op welke andere wijze dan ook, worden overgenomen. 2 QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262)

3 Inhoudsopgave Voorwoord 5 Deel I Algemeen deel 7 1. Taak, samenstelling en werkwijze van de commissie 9 2. Algemene indruk van de visitatiecommissie 11 Deel II Opleidingsrapport Rapport over de masteropleiding Executive Master of Finance and Control aan Maastricht University 19 Bijlagen 51 Bijlage A: Het accreditatiestatuut Vereniging van Registercontrollers Bijlage B: Curricula Vitae commissieleden 61 Bijlage C: Bezoekprogramma 63 QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262) 3

4 4 QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262)

5 VOORWOORD Dit rapport is onderdeel van de kwaliteitsbeoordeling van universitaire bachelor- en masteropleidingen in Nederland. Het doel van het rapport is om een betrouwbaar beeld te geven van de resultaten van de voor beoordeling voorgelegde opleiding, alsmede een terugkoppeling te geven naar de interne kwaliteitszorg van de betrokken organisatie en als basis te dienen voor de accreditatie van de betrokken opleiding(en) door de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). De stichting Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) beoogt onafhankelijke, objectieve en kritische beoordelingen te laten plaatsvinden en opbouwende kritiek te leveren, zo veel mogelijk uitgaande van een gestandaardiseerde set van kwaliteitscriteria, maar met oog voor specifieke omstandigheden. De Visitatiecommissie Executive Master of Finance and Control OW 2010 van QANU heeft haar taken met grote toewijding uitgevoerd. De opleidingen zijn beoordeeld op een grondige en zorgvuldige manier en binnen een duidelijk beoordelingskader. Wij verwachten dat de oordelen en de aanbevelingen in zorgvuldige overweging zullen worden genomen door de betrokken opleiding, faculteitsbestuur en College van Bestuur. Wij zeggen dank aan de voorzitter en de leden van de visitatiecommissie voor hun bereidheid deel te nemen aan deze beoordeling en voor de toewijding waarmee ze hun taak hebben uitgevoerd. Ook gaat onze dank uit naar de staf van de betrokken afdeling aan de universiteit voor hun inspanningen en hun medewerking aan deze beoordeling. Quality Assurance Netherlands Universities mr. C.J. Peels directeur drs. J.G.F. Veldhuis voorzitter bestuur QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262) 5

6 6 QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262)

7 DEEL I: ALGEMEEN DEEL QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262) 7

8 8 QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262)

9 1. Taak, samenstelling en werkwijze van de commissie Op verzoek van het College van Bestuur van Maastricht University heeft QANU de beoordeling uitgevoerd van de postinitiële opleiding Executive Master of Finance and Control. QANU heeft de beoordeling uitgevoerd in overeenstemming met de eisen van de NVAO. Bij de opstelling van het zelfevaluatierapport heeft de opleiding het kader gehanteerd dat door de NVAO is opgesteld. Het zelfevaluatierapport vormt de basis voor de beoordeling. Samenstelling van de commissie Het QANU-bestuur heeft in overleg met de Vereniging voor Register Controllers (VRC) een voorzitter voor de commissie gezocht en vervolgens in overleg met de voorzitter de verdere samenstelling van de commissie ter hand genomen. Daarbij is gezocht naar een evenwichtige samenstelling met inbreng vanuit de wetenschap, het beroepenveld, het onderwijs en de ervaring als student. A tot voorzitter, tevens lid, van de visitatiecommissie te benoemen: prof. dr. J. van der Meer-Kooistra, emeritus hoogleraar Financieel Management, Rijksuniversiteit Groningen; B tot leden van de commissie te benoemen: prof. dr. J.G. Kuijl RA, hoogleraar Bedrijfseconomie, Universiteit Leiden; prof. dr. ir. R. Slagmulder, docent Accounting and Control, Vlerick Leuven Gent Management School; drs. M.G. Goedhart RC, onafhankelijk consultant; drs. J.C. Lobbezoo RA, adviseur en commissaris TMC Eindhoven en FEI Inc. Portland USA; drs. H.J. Spee RC, student EMFC Nyenrode Business University; drs. A.J.A. van Dongen, student EMFC VU Amsterdam. Aan de visitatie van de opleiding EMFC van Maastricht University is deelgenomen door mw van der Meer, mevrouw Slagmulder, de heer Goedhart en de heer Spee. Als secretaris voor de commissie is opgetreden dr. N.L.C. Stevens van het bureau van QANU. Als bijlage A zijn de curricula vitae van de commissieleden opgenomen. Taak van de commissie De visitatiecommissie kreeg de taak om op basis van de door de opleiding aan te leveren informatie en door middel van ter plaatse te voeren gesprekken: 1. een oordeel te geven over de verschillende kwaliteitsaspecten van de opleiding, zoals beschreven in het NVAO Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs; 2. op basis daarvan vast te stellen of de opleiding naar haar oordeel voldoet aan de criteria voor basiskwaliteit; 3. de aspecten van de opleiding te identificeren die naar haar oordeel voor verbetering vatbaar zijn. QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262) 9

10 De bevindingen van de visitatiecommissie worden in een rapport vastgelegd volgens het in het genoemde NVAO-kader gegeven model. Het rapport is door de commissie aan het bestuur van de stichting QANU aangeboden. Werkwijze van de commissie De commissie hield op 5 oktober 2010 haar startvergadering. Zij werd namens het QANUbestuur geïnstalleerd door mr. C.J. Peels, directeur van QANU. Tijdens deze vergadering is de commissie geïnformeerd over het NVAO-kader en zijn de procedure en werkwijze van de commissie besproken. Er zijn in de vergadering afspraken gemaakt over de te volgen werkwijze en het programma van het visitatiebezoek. Het NVAO-kader is leidraad geweest voor de werkwijze van de commissie. De voorbereidingsfase Allereerst heeft de secretaris het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid van informatie. Op grond daarvan is bepaald of het rapport bruikbaar was voor het visitatiebezoek. Nadat het zelfevaluatierapport in orde was bevonden, zijn de commissieleden en de secretaris zich inhoudelijk gaan voorbereiden op het bezoek. De commissieleden lazen het rapport (en de bijlagen) en formuleerden vragen die werden besproken tijdens de startvergadering, voorafgaand aan het visitatiebezoek. De commissieleden lazen daarnaast van tevoren een selectie van afstudeerwerken van studenten. Deze afstudeerwerken zijn, in overleg met de voorzitter, door de secretaris geselecteerd op basis van een spreiding naar cijfers, thematiek en afstudeerbegeleider. De volgende documenten zijn tijdens het bezoek ter beschikking gesteld: afstudeerverslagen en gebruikte beoordelingsformulieren; voorlichtingsmateriaal; studiemateriaal: handboeken en syllabi, readers, studiehandleidingen; voorbeelden van werkstukken, portfolio s, stageverslagen, onderzoeksverslagen; toetsmaterialen; resultaten van cursusevaluaties; verslagen van bijeenkomsten van opleidingsbestuur, curatorium, docenten, examen- en toelatingscommissie en opleidingscommissie; lijst van alumni met huidige werkzaamheden. Het visitatiebezoek De secretaris maakte in overleg met de opleiding en de voorzitter van de commissie een bezoekprogramma (zie bijlage B). Tijdens het visitatiebezoek is gesproken met het opleidingsmanagement, leden van het faculteitsbestuur, docenten, studenten, afgestudeerden en leden van het curatorium. De commissie gebruikte de laatste middag van het bezoek voor de voorbereiding van de mondelinge rapportage en een discussie over de beoordeling van de opleiding. Beslisregels De visitatiecommissie heeft de opleiding zorgvuldig beoordeeld, waarbij zij de volgende beslisregels heeft gehanteerd: de beoordeling onvoldoende wijst erop dat het facet beneden de gestelde verwachting ligt en dat verbetering op dit punt nodig is; 10 QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262)

11 de beoordeling voldoende houdt in dat het facet beantwoordt aan de basisstandaard of basisnorm; de beoordeling goed houdt in dat het niveau van het facet significant uitstijgt boven de basiskwaliteit; de beoordeling excellent houdt in dat voor het facet een niveau wordt gerealiseerd waardoor de beoordeelde opleiding voor dit aspect zowel nationaal als internationaal als een voorbeeld van goede praktijk kan functioneren. Door de toepassing van deze beslisregels is voldoende de meest gebruikte kwalificatie. Wanneer de commissie een good practice heeft gezien, luidt het oordeel in principe goed. Het oordeel over een onderwerp is een gewogen oordeel van de verschillende tot dat onderwerp behorende facetten, waarbij de commissie de weging heeft bepaald. Het oordeel over een onderwerp luidt voldoende of onvoldoende. Een onderwerp dat verschillende facetten heeft, waarvan er één als onvoldoende wordt beoordeeld, kan door de overige oordelen aan de basiskwaliteit voldoen, mits de commissie van mening is dat de oordelen over de andere facetten van zwaarder gewicht zijn dan het als onvoldoende beoordeelde facet. De rapportage De secretaris heeft, op basis van de bevindingen van de commissie, een conceptrapport opgesteld. Dit is in een eerste conceptvorm aan de commissieleden voorgelegd. Naar aanleiding van hun commentaar is het conceptrapport bijgesteld. In een tweede conceptvorm is het rapport door de commissie per vastgesteld. Vervolgens heeft een bestuurlijke toets binnen QANU plaatsgevonden. Bij de daaropvolgende hoor-wederhoorprocedure is het rapport aan de opleiding aangeboden voor het aanwijzen van eventuele feitelijke onjuistheden. Vervolgens heeft de voorzitter de ontvangen reacties bekeken en deze voorgelegd aan de rest van de commissie, waarna de opmerkingen, wanneer daartoe aanleiding was, verwerkt zijn in de formulering van het definitieve beoordelingsrapport. 2. Algemene indruk van de visitatiecommissie De opleiding tot registercontroller / Executive Master of Finance & Control (EMFC) is de opleiding voor iedereen die een financiële of financieel-administratieve topfunctie ambieert. Deze opleiding is in principe bestemd voor universitair afgestudeerden (meestal Bedrijfseconomie of Bedrijfskunde) met enkele jaren ervaring in een financiële of financieeladministratieve functie en op zoek naar kennis, vaardigheden en een sterke persoonlijke groei. De opleiding wordt aangeboden bij zeven universiteiten. In totaal worden er acht opleidingen aangeboden: zeven Nederlandstalige opleidingen en één Engelstalige opleiding die door Maastricht University en de Universiteit van Amsterdam gezamenlijk wordt verzorgd. Afgestudeerden aan de opleiding kunnen lid worden van de Vereniging van Registercontrollers (VRC) en het merk RC voeren. De opleiding heeft zowel een beroepsmatig als een wetenschappelijk karakter. Typerend voor de opleiding is de interactie tussen theorie en praktijk, tussen student en docent en tussen studenten onderling. De opleiding kenmerkt zich door case-gericht onderwijs met vernieuwende programma s, kleine groepen en topdocenten uit het bedrijfsleven en van universiteiten. QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262) 11

12 Omdat het VRC-profiel leidend is voor de inrichting van de opleidingen zijn de overeenkomsten tussen de opleidingen groter dan de verschillen. Alle opleidingen voldoen volgens de commissie aan dit profiel en aan de criteria van het NVAO accreditatiekader. Visie Idealiter is een opleiding méér dan de optelsom van vakken en docenten en is er sprake van een samenhangende en gedeelde visie die richtinggevend is voor strategie en uitvoering. Het helpt docenten om een goede afstemming te bereiken tussen de vakken, zodat de studenten zowel methodisch als inhoudelijk een éénduidige regie ervaren. Het geeft de opleiding een duidelijk eigen gezicht en het helpt in de externe profilering. In de gesprekken van de commissie met de stakeholders bleek een dergelijke visie ook wel degelijk aanwezig, maar er passen wel twee kanttekeningen. In de eerste plaats was de visie meestal impliciet en kostte het vaak enige moeite om het verhaal achter de opleiding te achterhalen. De commissie zou er voor willen pleiten deze visie veel meer expliciet te maken, zodat de rode draad voor iedereen duidelijk is. In de tweede plaats was de visie niet altijd gedeeld met alle stakeholders. Met name docenten waren niet altijd betrokken bij of gecommitteerd aan het gedachtegoed. Daar waren meestal goede verklaringen voor, maar de commissie meent toch dat het goed zou zijn wanneer de docenten de visie mede dragen en uitdragen en gebruiken als inspiratiebron voor onderlinge afstemming. Naast deze algemene opmerking over het belang van een duidelijke en gedeelde visie heeft de commissie ook twee specifieke opmerkingen over het curriculum. Eén element springt er bij de opleidingen uit en dat is het opkomend belang van risk management in de praktijk van de controller. De commissie pleit er - wellicht ten overvloede - voor dat in elk van de relevante vakken op adequate wijze aandacht wordt besteed aan deze nieuwe maatschappelijke urgentie. Een tweede element heeft de commissie enigszins gemist: de dominante aanwezigheid van informatietechnologie in het werk van de controller. Slechts enkele opleidingen hebben er een vak van gemaakt en bij de anderen ontbreekt een duidelijk curriculum. Net zoals controllers de juridische en fiscale aspecten van hun werk voldoende moeten kunnen sonderen, moeten zij ook de logica van de ICT op basisniveau kunnen doorgronden. Governance De opleidingsdirectie speelt een cruciale rol in de aansturing van de EMFC-opleiding. Het gaat daarbij niet alleen om de strategische aspecten van de opleiding (positionering en opzet van de opleiding, toetsbeleid, relatie onderzoek praktijk e.d.), maar de opleidingsdirectie houdt zich ook bezig met een diversiteit aan operationele activiteiten (zoeken van docenten, voorlichting aan potentiële studenten, intakegesprekken e.d.) en voert dagelijkse klussen uit (blussen van brandjes, vraagbaak voor studenten e.d.). De commissie heeft geconstateerd dat sommige opleidingsdirecties heel veel activiteiten naar zich toe trekken. Dit brengt verschillende risico s met zich mee. Allereerst is er het risico van overbelasting en bij ziekte ontstaat een gat dat moeilijk opgevuld kan worden. De opleiding maakt zich op deze wijze zeer kwetsbaar. Door zoveel mogelijk zelf te doen bemoeilijkt de opleidingsdirectie het creëren van draagvlak voor de opleiding. 12 QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262)

13 Door de verschillende groepen van betrokkenen bij de opleiding: docenten, studenten, alumni, beroepenveld, een rol te geven in de aansturing van de opleiding voelen deze groepen zich verantwoordelijk voor de opleiding en vergroten zij hun inzicht in de opleiding als geheel. Op deze wijze kunnen zij hun rol en positie in de opleiding ook beter begrijpen. Een ander risico is het pettenprobleem: de opleidingsdirectie bepaalt niet alleen het beleid, maar fungeert ook als arbiter van het eigen handelen. Op zijn minst wekt dit de schijn van partijdigheid en is het strijdig met de eisen die aan de administratieve organisatie van de opleiding mogen (moeten) worden gesteld. Om bovengenoemde risico s tegen te gaan adviseert de commissie om de aansturing van de opleiding goed te structureren. De opleidingsdirectie kan worden ondersteund door formele gremia, zoals Curatorium, Academic Council, Docentenoverleg, Examencommissie, Opleidingscommissie en Vakcoördinatoren (per vakgebied of cluster van verwante vakken). De positie en rol van deze gremia moeten expliciet worden aangegeven. Het voorzitterschap van deze gremia moet niet (Examencommissie, Opleidingscommissie en Curatorium) of bij voorkeur niet worden vervuld door de opleidingsdirecteur. Vanwege het karakter van de opleiding is het gewenst dat het toezicht op de opleiding zowel vanuit het beroep (Curatorium) als vanuit de wetenschap (Academic Council) plaatsvindt. Uiteraard dient bij de instelling van deze gremia rekening te worden gehouden met de omvang van de opleiding. Studiepunten en keuzes Het NVAO-kader schrijft voor dat het aantal studiepunten voor de totale EMFC-opleiding minimaal 60 EC bedraagt. Het VRC-profiel (zie bijlage A) schrijft tevens voor dat de helft van het aantal studiepunten besteed wordt aan de vier hoofdvakken. De commissie heeft geconstateerd dat aan beide eisen wordt voldaan, maar dat er tevens sprake is van een uiteenlopende invulling en zwaarte van het programma. Aan de hoofdvakken kennen de opleidingen een verschillende zwaarte toe. De ene opleiding kent soms tweemaal zoveel studiepunten toe aan hetzelfde hoofdvak als de andere opleidingen. Alhoewel er door de opleidingen voldaan wordt aan het criterium van minimaal 30 EC voor deze hoofdvakken, is er dus geen sprake van uniformiteit. De commissie meent dat de opleidingen zich hiermee zouden kunnen profileren, mits de keuzes aan de toekomstige studenten goed toegelicht worden. Hetzelfde geldt voor de keuzevakken. Er wordt een breed scala aan keuzevakken aangeboden. De opleidingen zouden zich ook met dit aanbod beter kunnen onderscheiden. In de voorlichting over de opleidingen zou het aanbod aan keuzevakken bijvoorbeeld gekoppeld kunnen worden aan de verwachte ontwikkelingen in het beroepveld van de registercontroller. Tenslotte is het de commissie opgevallen dat de zwaarte van de hele opleiding ook uiteenloopt met, gemeten in studiepunten, een verschil van meer dan 15%. Alhoewel er voldaan wordt aan het criterium van minimaal 60 EC, acht de commissie een te grote spreiding niet wenselijk. Met het oog op een verdere verzwaring van het aantal EC voor de afstudeeropdracht tot 15 EC kan dit leiden tot een dermate groot onderscheid in studiebelasting dat de vergelijkbaarheid van de opleidingen afneemt. Persoonlijke vaardigheden Persoonlijke vaardigheden zijn onmisbaar voor de controller op het hoogste niveau. De commissie vindt het daarom van belang dat de opleidingen hier aandacht aan besteden. De commissie zou willen aanbevelen dat de opleidingen expliciet aangeven welke persoonlijke vaardigheden gewenst zijn. Enkele opleidingen hebben er voor gekozen om de training van de persoonlijke vaardigheden in aparte cursussen onder te brengen en er studiepunten aan toe QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262) 13

14 te kennen. Anderen hebben deze vaardigheden in verschillende vakken ondergebracht. Beide keuzes hebben hun voordelen. Het is wel van belang dat de ontwikkeling van die vaardigheden in de leerdoelen van de cursussen en de eindkwalificaties van de opleiding worden opgenomen en dat de werkvormen er op af gestemd zijn. Het is verder ook belangrijk dat er een goede afstemming plaatsvindt tussen de vakken waarin de vaardigheden aan de orde komen. Afstudeerwerkstuk Het is de commissie opgevallen dat in alle opleidingen het afstudeerwerkstuk wordt genoemd als studievertragend obstakel. De studenten hebben doorgaans geen moeite met het doorlopen van de twee cursusjaren met vakafsluitende tentamina. De studievoortgang in de twee cursusjaren is behoorlijk. De problemen beginnen bij het afstudeerwerkstuk. De aansluitende zomervakantie aan het eind van het tweede studiejaar betekent niet alleen een definitieve breuk met de wekelijkse vrijdagroutine, de dag waarop de studenten onderwijs genoten, maar ook de start van een langdurige periode die in niet alle gevallen leidt tot het succesvol verdedigen van het werkstuk. De zwaarte van het afstudeerwerkstuk wordt naar het oordeel van de commissie onderschat, zowel door de studenten als de verschillende opleidingen. Een extra dimensie aan het afstudeerwerkstuk van de EMFC-opleiding is, dat het naast de wetenschappelijke component ook nadrukkelijk een praktijkcomponent kent. Mede hierdoor vindt een vertraging plaats bij de afronding. Dit neemt soms zodanige vormen aan dat tentamina dreigen te vervallen en incidenteel zijn zelfs studenten uitgeschreven die weliswaar alle tentamina hadden behaald maar, ook na herhaalde aanmaning, niet konden komen tot afronding van het werkstuk. De opleidingen zouden naar het oordeel van de commissie hierop actie moeten ondernemen. Naar het oordeel van de commissie zou een structurele of projectmatige vorm van begeleiding essentieel onderdeel van het afstudeertraject moeten zijn. De commissie heeft de indruk dat sommige opleidingen in een te laat stadium op reguliere wijze aandacht aan het afstudeertraject schenken. Onderzoeksmethodologie met vraagstukken hierover in het begin van de opleiding en een projectmatige aanpak van het afstudeerwerkstuk zijn naar de mening van de commissie van eminent belang. De commissie doet hierbij enige suggesties voor de inrichting van deze projectmatige aanpak. Te denken valt bijvoorbeeld aan de volgende fasen in het afstudeertraject: - de aanleiding tot en de probleemstelling van het afstudeerwerkstuk; - het uiteenrafelen van de probleemstelling of centrale onderzoeksvraag in deel(onderzoek)vragen; - de hypothesestelling en de toetsingsmethode; - afstemming van de gehanteerde onderzoeksmethode met de praktijkcomponent, in samenwerking met de sponsor/ de werkgever van de student; - opstelling van een voorlopige literatuurlijst. Een essentieel onderdeel van het afstudeerproject is de tijdsplanning. Deze tijdsplanning dient voor drie tot zes maanden gedetailleerd te worden uitgewerkt en voortschrijdend te worden bijgesteld. De planperiode na zes maanden kan globaler van aard zijn. De opleiding maakt vervolgens individuele afspraken met de studenten op basis van een stramien-tijdpad. De student en de begeleider komen in onderling overleg tot een datum waarop een volgend document moet worden ingeleverd. De student wordt strak aan deze planning gehouden. Aan het einde van het traject is een tweede lezer t.b.v. de externe validatie noodzakelijk. Een 14 QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262)

15 afstudeerhandleiding waarin de projectmatige aanpak wordt uiteengezet completeert het geheel. Samenvattend: de commissie is van oordeel dat de opleidingen het afstudeertraject in samenwerking met de werkgever van de student eerder, meer projectmatig, strakker, meer studentgericht en sturender moeten managen, dit ter verbetering van de rendementen van de opleiding, uiteraard onder handhaving van de wetenschappelijke kwaliteitscriteria. QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262) 15

16 16 QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262)

17 DEEL II: OPLEIDINGSRAPPORT QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262) 17

18 18 QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262)

19 3. Rapport over de masteropleiding Executive Master of Finance and Control aan Maastricht University Administratieve gegevens Masteropleiding Executive Master of Finance and Control: Naam opleiding: Executive Master of Finance and Control CROHO-nummer: Niveau: master Oriëntatie: wo Studielast: 60 EC Graad: Master of Science Variant(en): deeltijd Locatie(s): Maastricht Einddatum accreditatie: Het bezoek van de visitatiecommissie Executive Master of Finance and Control aan de School of Business and Economics van de Maastricht University vond plaats op 8-9 december Structuur en organisatie van de faculteit De opleiding Executive Master of Finance and Control wordt aangeboden door de School of Business and Economics (SBE). Deze school omschrijft zichzelf als een Europese school op het gebied van Economie en Internationale Bedrijfskunde. Het bestuur van de School wordt gevormd door de decaan, de vicedecaan onderzoek en de vicedecaan onderwijs, de vicedecaan strategische ontwikkeling en internationalisering en een studentvertegenwoordiger. De School heeft zeven afdelingen: Accounting & Information Management, Educational Research and Development, Finance, Economics, Marketing and Supply Management en Organisation and Strategy en Quantitative Economics. De ondersteunende diensten, zoals studieadvisering en de onderwijsadministratie zijn ondergebracht in een facultair bureau. Daarnaast bestaan er binnen de School onderzoeksinstituten. De Executive Master of Finance and Control wordt verzorgd door de afdeling Accounting & Information Management. Op facultair niveau is een examencommissie ingesteld, die wordt voorgezeten door de vicedecaan onderwijs. Op facultair niveau zijn er eveneens onderwijscommissies ingesteld: één voor de bacheloropleiding en één voor de masteropleiding. Tijdens het bezoek is aan de visitatiecommissie meegedeeld dat er per 1 september 2010 een opleidingscommissie is ingesteld Het beoordelingskader Doelstellingen opleiding F1: Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Beschrijving Het zelfevaluatierapport van de opleiding geeft de volgende doelstellingen van het curriculum aan: QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262) 19

20 1. studenten diepgaande kennis te laten verwerven van de wetenschappelijke en toegepaste wetenschappelijke literatuur in het vakgebied Finance & Control; 2. de nadruk ligt daarbij op het identificeren van problemen en het ontwerpen en selecteren van mogelijke oplossingen; 3. het verder trainen van vaardigheden om wetenschappelijke literatuur op het terrein van Finance & Control te kunnen interpreteren en de relevantie voor het oplossen van praktijkproblemen leren onderkennen; 4. de verschillende deelterreinen van het vakgebied Finance & Control met een grote mate van diepgang (hoofdvakken) dan wel met een aanzienlijke mate van diepgang (ondersteunende vakken) te bestuderen en de samenhang van de deelgebieden laten ervaren door een multidisciplinaire aanpak van onderwerpen. Een voorbeeld hiervan is de gedeeltelijke integratie van delen van Strategisch Management en Management Control. Een ander voorbeeld betreft de zich over meerdere dagdelen uitstrekkende Due Diligence-case waar studenten bedrijfseconomische, juridische, fiscale en verslaggevingstechnische vraagstukken in samenhang moeten beschouwen om tot oplossingen te komen die vervolgens aan de CFO van de onderneming worden gepresenteerd; 5. teamgericht leren werken om multidisciplinaire vraagstukken op te lossen; 6. het trainen van management skills. De doelstellingen van het curriculum zijn volgens het zelfevaluatierapport mede afgeleid van het beroeps- en opleidingsprofiel zoals dat door de Vereniging van Registercontrollers (VRC) medio 2010 is geformuleerd. Daarmee sluiten de doelstellingen aan bij de eisen die vanuit de beroepspraktijk aan academisch opgeleide (business) controllers worden gesteld. Voorts zijn de doelstellingen mede afgeleid uit discussies met de leden van het curatorium die alleen stateof-the-art ervaring hebben als/met CFO's en top business controllers. Voorts sluit de doelstelling van de EMFC-opleiding aan bij één van de speerpunten van de SBE Onderzoeksschool METEOR waarin het departement Accounting Information Management, waaronder de EMFC valt, participeert. De eindkwalificaties van de opleiding worden omschreven onder F2. Oordeel De doelstellingen en eindkwalificaties van de opleidingen zijn naar het oordeel van de commissie adequaat omschreven. De eindkwalificaties sluiten aan bij het door de VRC opgestelde profiel van de registercontroller, dat door de commissie is overgenomen als domeinspecifiek kader (zie hiervoor de bijlage A Accreditatie Statuut 2012 Visitatie Postinitiële Controllersopleidingen). Daarmee sluiten de doelstellingen aan bij de eisen die vanuit de beroepspraktijk aan academisch opgeleide controllers worden gesteld. Naar het oordeel van de commissie voldoen de doelstellingen van de opleiding aan de domeinspecifieke eisen. Masteropleiding Executive Master of Finance and Control: het oordeel van de commissie is voldoende. F2: Niveau: Bachelor en Master De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor of een Master. 20 QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262)

21 Beschrijving De EMFC is een postinitiële masteropleiding en heeft de ambitie verder te gaan dan de voorafgaande masteropleiding. De toevoeging zit vooral in het meer multidisciplinaire karakter en de complexere problemen die opgelost worden, waarbij niet alleen de oplossingen van belang zijn, maar ook de wijze waarop deze in de organisatie wordt "weggezet" (gelijk hebben versus gelijk krijgen). De zelfevaluatie geeft in een tabel een overzicht van de wijze waarop de leerdoelen van de verschillende programmaonderdelen aansluiten bij de Dublin-descriptoren. Tabel 1 Dublin-descriptoren en eindkwalificaties I. Kennis en inzicht 1. Vergaande en diepgaande kennis te hebben van de verdiepingsvakken van de opleiding. 2. Adequate kennis van de verbredingsvakken te hebben om problemen te kunnen signaleren, de interrelaties met het realiseren van de doelen van de organisatie te voorzien en in staat te zijn met deskundigen van aanpalende vakgebieden te communiceren over ontwikkelingen die de Finance & Control van organisaties raken. 3. De vaardigheid te hebben over de grenzen van het vakgebied heen te kijken. 4. In staat te zijn complexe multi- en interdisciplinaire problemen op het vakgebied van Finance & Control of met raakvlakken daaraan te analyseren. 5. Kennis te hebben van de relaties tussen problemen en oplossingen op het vakgebied van Finance & Control. 6. Kennis te hebben om risicoanalyses uit te voeren op alle aspecten die Finance & Control raken. 7. Kennis en begrip te hebben van het belang en de toegevoegde waarde van wetenschappelijk onderzoek en wetenschappelijke analysetechnieken voor het vakgebied Finance & Control en voor de functie van controller. 8. In staat te zijn nieuwe ontwikkelingen, trends en patronen te herkennen in op het eerste oog toevallige gebeurtenissen die de beheersing van de organisatie raken. II. Toepassen kennis en inzicht 1. Risicoanalyses te hebben uitgevoerd met strategische, financiële en reputatietechnische gevolgen. 2. In staat te zijn de eigen mening van argumenten te voorzien en tevens kritische te zijn op de eigen argumentatie en open te staan voor de mening van anderen. 3. Complexe berekeningen te kunnen maken (bijvoorbeeld om waardecreatie te realiseren). 4. De invloed van (veranderende) regelgeving op de beheersing / compliance van de onderneming te kunnen beoordelen. 5. In staat te zijn ontwikkelingen op het vakgebied Finance & Control en aanpalende vakgebieden kritisch te volgen. 6. Ethische en normatieve aspecten van het handelen als controller te overzien en in perspectief te kunnen plaatsen / afwegingen te kunnen maken. QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262) 21

22 III. Oordeelsvorming IV. Communicatie 7. In staat te zijn bevindingen van wetenschappelijk onderzoek toe te kunnen passen op het vakgebied Finance & Control. 1. In staat te zijn de gevolgen van eigen handelen als controller op collega s, de rest van de organisatie en op de buitenwacht te overzien. 2. Zicht te hebben op de grenzen van de eigen kennis en vaardigheden. 1. In staat te zijn logisch te redeneren op basis van steekhoudende argumenten zoals aangeboden in de opleiding. 2. Het hebben van goede communicatieve vaardigheden in schrift en mondeling. 3. In staat te zijn het Internet te gebruiken voor het vinden van gegevens. 4. Als controller in een team van deskundigen te kunnen werken. 5. In staat te zijn leiding te geven aan een team van (financieeleconomisch) deskundigen. 6. In staat te zijn onder druk te werken. V. leervaardigheden 1. Een houding te verwerven dat de controller nooit is uitgeleerd en gelet op de snel veranderende omgeving in staat te zijn en open te staan om kennis te nemen van relevante ontwikkeling en daar ook het belang van in te zien. Oordeel De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijving van het niveau van de masteropleiding (de Dublin-descriptoren). De eindkwalificaties die onder het onderwerp kennis zijn gegroepeerd (zie tabel 1) sluiten aan bij het niveau van kennis en inzicht, dat volgens de Dublin-descriptoren door een masteropleiding zou moeten worden nagestreefd. De afgestudeerde masterstudent heeft aantoonbaar kennis en inzicht op een niveau dat de bacheloropleiding overtreft en verdiept, zoals blijkt uit eindkwalificaties I 1 t/m 8. De eindkwalificaties II 1 t/m 7, maken duidelijk dat de afgestudeerde masterstudent in staat is om kennis en inzicht en probleemoplossende vermogens toe te passen in nieuwe of onbekende omstandigheden binnen een bredere (of multidisciplinaire) context die gerelateerd is aan het vakgebied. Eindkwalificaties III 1 en 2 maken duidelijk dat de afgestudeerde masterstudent in staat is om oordelen te formuleren. De afgestudeerde masterstudent is in staat om conclusies, alsmede de kennis, motieven en overwegingen die hieraan ten grondslag liggen, duidelijk en ondubbelzinnig over te brengen op een publiek van specialisten of niet-specialisten en om in teamverband te functioneren, zoals blijkt uit eindkwalificaties IV 1 t/m 6. Eindkwalificatie V 1 sluit aan op Dublin-descriptor 5: Bezit de leervaardigheden die hem of haar in staat stellen een vervolgstudie aan te gaan met een grotendeels zelfgestuurd of autonoom karakter. Masteropleiding Executive Master of Finance and Control: het oordeel van de commissie is voldoende. 22 QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262)

23 F3: Oriëntatie WO: De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een Bachelor en een Master: De eindkwalificaties zijn ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening en voor daarvoor in aanmerking komende opleidingen de relevante praktijk in het toekomstige beroepenveld. Een WO-bachelor heeft de kwalificaties voor toegang tot ten minste één verdere WO-studie op masterniveau en eventueel voor het betreden van de arbeidsmarkt. Een WO-master heeft de kwalificaties om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten of multi- en interdisciplinaire vraagstukken op te lossen in een beroepspraktijk waarvoor een WO-opleiding vereist is of dienstig is. Beschrijving De EMFC bereidt studenten voor op het oplossen van multi- en interdisciplinaire vraagstukken op het terrein van Finance & Control waarvoor een wo-opleiding vereist of dienstig is. De opleiding beoogt de studenten te trainen in het ontwikkelen van de deskundigheid om complexe, multidisciplinaire problemen op het terrein van Finance & Control te herkennen en adequate oplossingen voor deze problemen te inventariseren, te selecteren en te implementeren. Bij de start van de opleiding beschikken de studenten over een academisch denk- en werkniveau, gevorderde academische kennis met betrekking tot de hoofdvakken van de opleiding en minimaal twee jaar relevante werkervaring. De postinitiële masteropleiding bouwt voort op de kennis en inzichten die de studenten in hun academische vooropleiding hebben opgedaan. De opleiding vormt een specialisatie van de vooropleiding en richt zich op studenten werkzaam in het werkveld van controlling. Oordeel De eindkwalificaties van de opleiding zijn afgeleid van het kwalificatieprofiel van de VRC. Dit profiel is ontleend aan de eisen van de wetenschappelijke discipline en de relevante praktijk in het toekomstige beroepenveld. Naar het oordeel van de commissie blijkt uit de omschrijving van de eindkwalificaties dat het de bedoeling van de opleiding is de studenten de wetenschappelijke houding bij te brengen. In de eindkwalificaties komt tot uiting dat er veel aandacht is voor de wetenschappelijkheid van de opleiding. Hoewel de opleiding zegt zich te onderscheiden door de aandacht voor management skills, zijn deze naar het oordeel van de commissie nog te weinig geïntegreerd in het geheel. Omdat de eindkwalificaties voldoende duidelijk maken dat de EMFC opleiding een wetenschappelijke opleiding betreft, is de commissie van oordeel dat de opleiding voldoet aan de criteria van dit facet. Masteropleiding Executive Master of Finance and Control: het oordeel van de commissie is voldoende. Oordeel over het onderwerp Doelstellingen opleiding Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Doelstellingen opleiding. Voor de masteropleiding Executive Master of Finance and Control is het oordeel voldoende. QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262) 23

24 Programma Beschrijving van het programma De opleiding duurt 2,5 jaar en start in januari en september. In de eerste twee jaren vinden de onderwijsbijeenkomsten op vrijdag plaats. Het laatste half jaar is gereserveerd voor het schrijven van het afstudeerwerkstuk. Het programma heeft verdiepingsvakken, verbredingsvakken en overige vakken. Gezien het huidige en te verwachten profiel van de controller is er een aantal gebieden waarop hij/zij in het bijzonder deskundig moet zijn. Voor deze gebieden zijn de verdiepingsvakken in het programma opgenomen, te weten: Control-deel: Management Accounting Management Control Internal Control & Accounting Information Systems (BIV/AO) Research in Finance & Control Finance-deel: Information Management Financieel Management Treasury Management Financial Accounting Daarnaast is er een aantal gebieden waar de controller als lid van het managementteam een gedeelde verantwoordelijkheid heeft. Om kennis op die terreinen te vergroten zijn de verbredingsvakken in het programma opgenomen, te weten: Strategisch Management Supply Chain Management Ondernemingsrecht Fiscaal Recht Voorts wordt aandacht besteed aan: Controllership Management Skills Auditing & Due Diligence De opleiding wordt afgesloten met een afstudeerwerkstuk. Controllership en Management Skills komen enerzijds aan de orde bij vakken als Strategisch Management en Management Control, anderzijds zijn gedurende de opleiding dagdelen expliciet geoormerkt ten behoeve van deze onderwerpen. De EMFC kent geen specialisaties. De opleiding beslaat ruim 60 EC waarvan 10 EC bestemd is voor het afsluitende afstudeerwerkstuk. De opleiding kent een aantal werkvormen. Een veel voorkomende werkvorm is dat de docent een korte inleiding op de stof voor betreffende 24 QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262)

25 bijeenkomst geeft en er vervolgens een case-presentatie door een van de subgroepen (doorgaans 5 studenten) plaatsvindt die van tevoren is voorbereid. De andere studenten hebben de case ook uitgewerkt en geven feedback op de gekozen case-uitwerking. De docent geeft ten slotte zijn/haar feedback. Soms gaan studenten tijdens de bijeenkomst in subgroepen uiteen om een korte case te bespreken aan de hand van eerder besproken theorie. Kort daarna vindt de nabespreking plaats. Nadrukkelijk is het de bedoeling dat de onderwijsbijeenkomsten een interactief karakter hebben waarbij studenten worden uitgedaagd stelling te nemen en te reflecteren op elkaar. F4: Eisen WO Het programma sluit aan bij de volgende criteria voor het programma van een HBO- of een WO-opleiding: Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats in interactie tussen het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek binnen relevante disciplines. Het programma sluit aan bij ontwikkelingen in de relevante wetenschappelijke discipline(s) door aantoonbare verbanden met actuele wetenschappelijke theorieën. Het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek. Bij daarvoor in aanmerking komende opleidingen heeft het programma aantoonbare verbanden met de actuele praktijk van de relevante beroepen. Beschrijving Volgens het zelfevaluatierapport vindt kennisontwikkeling door studenten plaats in interactie tussen het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek binnen relevante disciplines. Voorbeeld daarvan is het vak Research in Finance & Control in het curriculum. Er wordt veel gebruik gemaakt van boeken die, hoewel geschreven als studieboeken, expliciet gebruik maken van de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek. Binnen nagenoeg alle vakken van de opleiding is sprake van jaarlijks terugkerende thema s (bijvoorbeeld het onderwerp risicomanagement binnen het vak Management Control of hybride financieringsvormen bij Financieel Management). De vakcoördinatoren en docenten zullen in de meeste gevallen jaarlijks recente artikelen toevoegen over deze thema s, zodat de laatste inzichten en wetenschappelijke resultaten over dat onderwerp worden besproken, naast de meer technische bespreking aan de hand van bijvoorbeeld de kernliteratuur in de vorm van het handboek dat bij het betreffende vak wordt gehanteerd. Onderwerpen waarbij dit gebeurt, betreffen onder andere Real Options (Financieel Management), Toezicht op Financiële Markten (Auditing & Due Diligence), Risk Management (management control). Volgens het zelfevaluatierapport waarborgt het programma de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek, doordat studenten voor veel vakken wetenschappelijke artikelen bestuderen. Bij het in te dienen afstudeervoorstel (onderzoeksvoorstel) moeten de studenten zelf op zoek gaan naar wetenschappelijke artikelen om het praktijkprobleem dat centraal staat in hun afstudeerwerkstuk in te bedden. De afstudeerbegeleiders eisen van de studenten dat zij het praktijkprobleem van het afstudeerwerkstuk expliciet verankeren in de wetenschappelijke literatuur. Het afstudeerwerkstuk wordt niet door begeleider of tweede lezer goedgekeurd als aan deze eis niet is voldaan. Het programma heeft verbanden met de actuele praktijk van de relevante beroepen doordat de meeste docenten in het vakgebied van Finance & Control werkzaam zijn. Voor veel gastsprekers en een aantal gastdocenten geldt dat zij hun hoofdaanstelling in het domein van Finance & Control als controller, consultant, finance director, business controller, accountant of toezichthouder hebben. QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262) 25

26 Daarnaast brengt de opleiding jaarlijks een bezoek aan het APG (voorheen ABP) waarbij diverse sprekers (CFO, algemeen manager, corporate controller, business controller, risk manager etc.) presentaties houden over de inrichting van de Finance & Control-rol binnen APG. Dit zijn doorgaans interactieve sessies waarbij recente ontwikkelingen en complexe vraagstukken aan de hand van APG case materiaal wordt geschetst. Tweemaal per jaar worden studenten in de gelegenheid gesteld om deel te nemen aan de Food for Financials-sessies, waarbij in een vier uur durend symposium een viertal sprekers met een Finance & Control-achtergrond een thema belichten. Thema s van de afgelopen jaren waren: Compliance the next step (april 2007); Mergers and Acquisitions (november 2007); Creating Business Partnerships (juni 2008); Grenzen aan Prestatiebeloning (november 2008); Managing through the Cycle (juni 2009); Best in Finance (juni 2010); Culture eats Strategy (december 2010). Oordeel Op basis van de informatie in het zelfevaluatierapport en de gesprekken met studenten en docenten tijdens het bezoek aan de opleiding is het de commissie duidelijk geworden dat er in de opleiding een wisselwerking is tussen onderzoek en onderwijs en tussen wetenschap en praktijk. De studenten krijgen tijdens de opleiding een duidelijk beeld van de onderwerpen en vraagstukken waar theorie en praktijk samenkomen. Er komen in het onderwijs actuele zaken aan de orde, zoals in de Food for Financials-sessies. De eisen die aan de voorbereiding van de afstudeeropdrachten gesteld worden, garanderen dat deze opdrachten op een wetenschappelijke manier aangepakt worden. Het verband van het onderwijsprogramma met de actuele praktijk van de controller is evident aanwezig, doordat docenten vanuit hun achtergrond de praktijk de collegezaal inbrengen. Naar het oordeel van de commissie voldoet de opleiding aan de criteria bij dit facet. Masteropleiding Executive Master of Finance and Control: het oordeel van de commissie is voldoende. F5: Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Beschrijving In het zelfevaluatierapport is een tabel opgenomen met de leerdoelen van verschillende programmaonderdelen en de relatie van deze leerdoelen met de doelstellingen van de opleiding. Deze tabel is opgenomen in Bijlage 1 bij dit rapport. Oordeel De commissie heeft gezien dat de opleiding de doelstellingen heeft vertaald in leerdoelen, en stelt vast dat de programmaonderdelen de studenten adequaat voorbereiden op het behalen van de leerdoelen en daarmee op het bereiken van de eindkwalificaties. Alle doelstellingen 26 QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262)

27 zoals geformuleerd onder F1 worden door dit programma gedekt. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid de doelstellingen te behalen. De commissie is van oordeel dat de opleiding voldoet aan de criteria bij dit facet. Masteropleiding Executive Master of Finance and Control: het oordeel van de commissie is voldoende. F6: Samenhang programma Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Beschrijving Volgens het zelfevaluatierapport is bij de samenstelling van het programma het VRC-kader leidend geweest. De selectie van hoofd- en ondersteunende vakken in het VRC-kader biedt een zekere waarborg voor samenhang in het curriculum. Vervolgens zijn, zo stelt het zelfevaluatierapport, door het docentenoverleg, de directeur en het curatorium (en mede gelet op de uitkomsten van de onderwijsevaluaties) binnen het VRC-raamwerk verdere keuzes ten aanzien van het onderwijs gemaakt. Dit betreft onder andere de keuze voor (op de doelgroep toegespitst) case-gericht, interactief onderwijs. In alle vakken is een balans van theorie en praktijk aangebracht. De directeur bewaakt samen met het docentenoverleg de samenhang in de opleiding. Het docentenoverleg vergadert tweemaal per jaar en bestaat uit docenten/ coördinatoren van de belangrijkste vakken van de opleiding. Voorts worden multidisciplinaire cases gebruikt, die studenten uitnodigen kennis die in voorgaande vakken is verworven te gebruiken, zodat de samenhang voor studenten zichtbaar wordt. Voorts worden de vakken Strategisch Management en Management Control parallel aangeboden en is er een gemeenschappelijke case om de samenhang tussen de twee vakgebieden te laten zien. De vakken Treasury Management en Financieel Management worden in hetzelfde semester aangeboden en ook de vakken Informatiemanagement en Internal Control & Accounting Information Systems zitten om afstemmingsredenen vlak bij elkaar. Het afstudeerwerkstuk wordt beoordeeld door 2 tot 4 examinatoren zodat de coherentie van het afstudeerwerkstuk met het programma bewaakt wordt. Oordeel De commissie heeft vast kunnen stellen dat het programma degelijk is opgebouwd. Studenten kunnen op twee momenten in het jaar instromen maar, zo is uit de gesprekken gebleken, dat is voor de samenhang die de studenten ervaren in het programma geen probleem. De programmaonderdelen veronderstellen voorkennis die in een initieel masterprogramma moet zijn verworven. Binnen de opleiding wordt geprobeerd meer samenhang te bereiken door de inhoud van de verschillende onderdelen in het docentenoverleg regelmatig te bespreken. De commissie denkt dat dit nog kan worden versterkt, maar de opleiding is op de goede weg. De studenten ervaren geen overbodige overlap of gebrek aan voorkennis om de programmaonderdelen met succes te kunnen volgen. Naar het oordeel van de commissie is het programma inhoudelijk samenhangend. Masteropleiding Executive Master of Finance and Control: het oordeel van de commissie is voldoende. QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262) 27

28 F7: Studielast Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Beschrijving Het zelfevaluatierapport beschrijft dat er verschillende maatregelen zijn getroffen om studievertraging te voorkomen of te beperken. Wellicht de belangrijkste is een goede selectie aan de voorkant van de opleiding om na te gaan of de opleiding echt is wat kandidaten willen en of de opleiding past bij de ambities in de privé- en zakelijke sfeer. Het programma is zo ontworpen dat er rondom de piekmomenten in de werkzaamheden van controllers geen (of althans zo min mogelijk) tentamens en/of onderwijs plaatsvindt (bijvoorbeeld bij de kwartaalen jaarafsluiting). Herkansingen worden zo gepland dat deze zo min mogelijk conflicteren met het lopende programma (bijvoorbeeld herkansingen voor de start in het najaar en voor de start eind januari). Als daartoe aanleiding is bestaat de mogelijkheid voor studenten om als ze in het derde jaar van de opleiding zitten, onderwijs te volgen met de studenten die dan in jaar 1 en 2 van de opleiding zitten. Het afstudeerwerkstuk is een van de belangrijkste vertragende momenten. Daarom is het vak Research in Finance & Control vroeg in de opleiding gepland. zodat studenten dan al moeten nadenken over hun afstudeerwerkstuk, een voorstel indienen en een start maken met het werken aan het afstudeerwerkstuk. Dit heeft als voordeel dat het afstudeerwerkstuk na afloop van het onderwijs van de reguliere vakken automatisch doorloopt en niet een nieuw te starten onderdeel is. Tot slot wordt studenten de mogelijkheid geboden contact te leggen met de directeur van de opleiding of met de studieadviseur van de School of Business and Economics als ze in hun studie belemmerd worden. In alle gevallen worden er op maat gesneden oplossingen gevonden. De commissie heeft tijdens het bezoek in het gesprek met de studenten aan de orde gesteld of het programma studeerbaar is. De studenten vinden het programma studeerbaar en ervaren weinig knelpunten. De belangrijkste studievertraging treedt op aan het eind bij het schrijven van het onderzoeksvoorstel, vooral als dit samenvalt met andere verplichtingen. Oordeel Naar het oordeel van de commissie is het programma studeerbaar. Er zijn geen struikelblokken gesignaleerd. De studievertraging die kan optreden bij het eindwerkstuk is aan de opleiding bekend en heeft de aandacht. In het algemeen is de studielast goed over de studiejaren verspreid. Masteropleiding Executive Master of Finance and Control: het oordeel van de commissie is voldoende. F8: Instroom Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: WO-bachelor: VWO, HBO-propedeuse of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. WO-master: bachelor en eventueel (inhoudelijke) selectie. Beschrijving Studenten dienen bij instroom te beschikken over een wetenschappelijk denk- en werkniveau; voor nagenoeg alle deelnemers betekent dit dat zij een MSc-vooropleiding hebben. Voor de overige deelnemers betekent dit dat zij een bacheloropleiding en een Post-hbo-opleiding hebben afgerond waarbij het vakkenpakket relevant is voor de EMFC-opleiding. Bij de toelating van kandidaten fungeert de nota Toelatingseisen Postinitiële Controllersopleidingen 28 QANU / Executive Master of Finance and Control, Maastricht University ( Q 262)

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE. Rijksuniversiteit Groningen

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE. Rijksuniversiteit Groningen EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE Rijksuniversiteit Groningen Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus 8035 3503

Nadere informatie

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL FACULTEIT DER ECONOMISCHE WETENSCHAPPEN EN BEDRIJFSKUNDE. Vrije Universiteit Amsterdam

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL FACULTEIT DER ECONOMISCHE WETENSCHAPPEN EN BEDRIJFSKUNDE. Vrije Universiteit Amsterdam EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL FACULTEIT DER ECONOMISCHE WETENSCHAPPEN EN BEDRIJFSKUNDE Vrije Universiteit Amsterdam Maart 2011 Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel

Nadere informatie

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL ERASMUS SCHOOL OF ACCOUNTING & ASSURANCE. Erasmus Universiteit Rotterdam

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL ERASMUS SCHOOL OF ACCOUNTING & ASSURANCE. Erasmus Universiteit Rotterdam EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL ERASMUS SCHOOL OF ACCOUNTING & ASSURANCE Erasmus Universiteit Rotterdam Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus 8035

Nadere informatie

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL NYENRODE BUSINESS UNIVERSITY

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL NYENRODE BUSINESS UNIVERSITY EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL NYENRODE BUSINESS UNIVERSITY Maart 2011 Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus 8035 3503 RA Utrecht Telefoon: 030

Nadere informatie

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL TIASNIMBAS BUSINESS SCHOOL

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL TIASNIMBAS BUSINESS SCHOOL EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL TIASNIMBAS BUSINESS SCHOOL Maart 2011 Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus 8035 3503 RA Utrecht Telefoon: 030 230

Nadere informatie

22 augustus en 13 januari april april 2017 ja, positief besluit van 16 mei 2013

22 augustus en 13 januari april april 2017 ja, positief besluit van 16 mei 2013 nvao nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master International Executive Master of Finance and Control van de Universiteit

Nadere informatie

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige opleiding. Positionering

Nadere informatie

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs 2 december 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 pagina 2 1 Inleiding Dit beoordelingskader bevat een aantal facetten

Nadere informatie

22 augustus en 13 januari april april 2017 ja, positief besluit van 16 mei 2013

22 augustus en 13 januari april april 2017 ja, positief besluit van 16 mei 2013 m ao * nederlcwds - vlaamse accreditatieorganisatie a, Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master D Executive Master of Finance and Control van de Universiteit Maastricht

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Beste student, U heeft onlangs alle onderdelen van uw bacheloropleiding Wijsbegeerte afgerond en kunt nu het BA-diploma aanvragen. Het bestuur van het Instituut voor

Nadere informatie

Neerlandistiek CROHO 60849

Neerlandistiek CROHO 60849 Faculteit der Letteren Onderwijs- en Eamenregeling (OER) Deel B: Masteropleiding CROHO 60849 voor het studiejaar 2017-2018 Inhoud: 1. Algemene bepalingen 2. Toelating 3. Inhoud en inrichting van de opleiding

Nadere informatie

Kwaliteit RC-opleidingen is goed

Kwaliteit RC-opleidingen is goed Kwaliteit RC-opleidingen is goed In 2010 en 2011 zijn de EMFC-opleidingen voor de tweede keer gevisiteerd door een commissie van onafhankelijke deskundigen onder voorzitterschap van prof. dr. J. van der

Nadere informatie

Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland

Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Filosofie

Curriculumevaluatie BA Filosofie Curriculumevaluatie BA Filosofie Beste student, U heeft onlangs het laatste onderdeel van uw bacheloropleiding Filosofie afgerond en staat op het punt het bachelorexamen aan te vragen. Om de kwaliteit

Nadere informatie

KWALITEIT RC-OPLEIDINGEN IS GOED PROFILERING EN INTERNATIONA- LE ERKENNING ZIJN NIEUWE UITDAGINGEN

KWALITEIT RC-OPLEIDINGEN IS GOED PROFILERING EN INTERNATIONA- LE ERKENNING ZIJN NIEUWE UITDAGINGEN Interview: KWALITEIT RC-OPLEIDINGEN IS GOED PROFILERING EN INTERNATIONA- LE ERKENNING ZIJN NIEUWE UITDAGINGEN In 2010 en 2011 zijn de EMFC-opleidingen voor de tweede keer gevisiteerd door een commissie

Nadere informatie

Macrodoelmatigheidsdossier BSc Business Analytics AANVRAAGFORMULIER NIEUWE OPLEIDING. 1. Basisgegevens. Tongersestraat LM Maastricht

Macrodoelmatigheidsdossier BSc Business Analytics AANVRAAGFORMULIER NIEUWE OPLEIDING. 1. Basisgegevens. Tongersestraat LM Maastricht AANVRAAGFORMULIER NIEUWE OPLEIDING 1. Basisgegevens Naam instelling(en) Contactgegevens Universiteit Maastricht School of Business and Economics Tongersestraat 53 6211 LM Maastricht 1 Naam Internationale

Nadere informatie

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase 11 februari 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Accreditatiekader, toegespitst

Nadere informatie

CONTROLLING (RC/EMFC)

CONTROLLING (RC/EMFC) VU POST- GRADUATE SCHOOL OF ACCOUNTING OPLEIDING CONTROLLING (RC/EMFC) DE VU-OPLEIDING TOT EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL (RC) ALLROUND CONTROLLER BEDRIJFSECONOMISCH GEWETEN EN ADVISEUR Je richt

Nadere informatie

& control. opleiding

& control. opleiding VU post- GRADUATE school of accounting & control opleiding Controlling (RC/EMFC) De VU-opleiding tot Executive Master of Finance and Control (RC) Allround Controller bedrijfseconomisch geweten en adviseur

Nadere informatie

Maak de sprong naar de opleiding tot registercontroller. business in control

Maak de sprong naar de opleiding tot registercontroller. business in control Alleen de top biedt het perspectief Maak de sprong naar de opleiding tot registercontroller business in control De registercontroller als business partner voor het management De functie van controller

Nadere informatie

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies Toetsplan Masteropleiding Studies 2017-2018 JAAR 1 semester 1 Blok 1 Blok 2 vaktitel vakcode week 1-7 colleges week 8/9/10 (her)toetsing week 11-17 colleges week 18/19/20 (her)toetsing Conflicten in het

Nadere informatie

Richtlijn voor het schrijven van een zelfevaluatierapport ten behoeve van accreditatie van een opleiding in het wetenschappelijk onderwijs

Richtlijn voor het schrijven van een zelfevaluatierapport ten behoeve van accreditatie van een opleiding in het wetenschappelijk onderwijs Richtlijn voor het schrijven van een zelfevaluatierapport ten behoeve van accreditatie van een opleiding in het wetenschappelijk onderwijs Versie 0.9, november 2008 QANU (Quality Assurance Netherlands

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV College van bestuur NHTV Internationale Hogeschool Breda Postbus 3917 4800 DX BREDA Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture

Nadere informatie

Midden-Oostenstudies CROHO 60842

Midden-Oostenstudies CROHO 60842 Faculteit der Letteren Onderwijs- en Examenregeling (OER) Deel B: Masteropleiding Midden-Oostenstudies CROHO 60842 Programma Midden-Oostenstudies voor het studiejaar 2016-2017 Inhoud: 1. Algemene bepalingen

Nadere informatie

Samenvatting aanvraag

Samenvatting aanvraag Samenvatting aanvraag Algemeen Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Naam instelling Contactpersoon/contactpersonen Contactgegevens Nieuwe opleiding Nieuw Ad programma Nieuwe hbo master Nieuwe

Nadere informatie

Aanvraagformulier Nieuwe opleiding macrodoelmatigheidstoets beleidsregel 2014

Aanvraagformulier Nieuwe opleiding macrodoelmatigheidstoets beleidsregel 2014 J uni 2016 SAMENVATTING Aanvraagformulier Nieuwe opleiding macrodoelmatigheidstoets beleidsregel 2014 Basisgegevens Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): X Nieuwe opleiding Nieuw Ad programma

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Geschiedenis Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van de Wet

Nadere informatie

Bijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren.

Bijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren. Bijlage V Bij het advies van de Commissie NLQF EQF Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en. Tabel ter vergelijking NLQF niveaus 5 t/m 8 en Dublindescriptoren NLQF Niveau 5 Context Een onbekende, wisselende

Nadere informatie

Men komt in aanmerking voor toelating tot het programma Kunstgeschiedenis indien men aantoont te beschikken over de volgende competenties:

Men komt in aanmerking voor toelating tot het programma Kunstgeschiedenis indien men aantoont te beschikken over de volgende competenties: Opleidingsspecifieke deel OER, 2016-2017 De opleiding Kunst- en cultuurwetenschappen Arts and Culture bestaat uit de programma s: Kunstgeschiedenis Gender Studies (see English EER) Arts & Society (voorheen

Nadere informatie

«nvao. fluit. w nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie

«nvao. fluit. w nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie «nvao w nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie fluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de postinitiële wo-master Marketing van de Vrije

Nadere informatie

Voorlichtingsdag Bedrijfskunde. Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde

Voorlichtingsdag Bedrijfskunde. Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde Voorlichtingsdag Bedrijfskunde Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde PROGRAMMA Bedrijfskunde@VU: hoe, wat en waarom? Prof. dr. W.E.H. Dullaert, Opleidingsdirecteur bachelor bedrijfskunde

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam ,wao v nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam datum 30 november

Nadere informatie

De NVAO heeft voor de beoordeling van de aanvraag op 27 oktober 2005 een panel van deskundigen ingesteld. Het panel kende de volgende samenstelling:

De NVAO heeft voor de beoordeling van de aanvraag op 27 oktober 2005 een panel van deskundigen ingesteld. Het panel kende de volgende samenstelling: College van bestuur Universiteit Utrecht Postbus 80125 3508 TC UTRECHT Besluit Besluit strekkende tot positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding wo-master Selective Utrecht Medical Master

Nadere informatie

Bijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren.

Bijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren. Bijlage V Bij het advies van de Commissie NLQF EQF Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en. Tabel ter vergelijking NLQF niveaus 5 t/m 8 en Dublindescriptoren NLQF Niveau 5 Context Een onbekende, wisselende

Nadere informatie

10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij

10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij 10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij 10.1 Inleiding Dit hoofdstuk bevat gedetailleerde informatie over de doelstellingen, eindkwalificaties en opbouw van de Masteropleiding Filosofie & Maatschappij.

Nadere informatie

Faculteit der Geesteswetenschappen Cluster Filosofie. Bachelor scriptiereglement voor de opleiding: Wijsbegeerte

Faculteit der Geesteswetenschappen Cluster Filosofie. Bachelor scriptiereglement voor de opleiding: Wijsbegeerte Faculteit der Geesteswetenschappen Cluster Filosofie Bachelor scriptiereglement voor de opleiding: Wijsbegeerte Vastgesteld door de Examencommissie CoH, clustercommissie Filosofie op 1-2-2019 Scriptiereglement

Nadere informatie

wth gro Executive Master of Finance and Control (EMFC)

wth gro Executive Master of Finance and Control (EMFC) wth gro Executive Master of Finance and Control (EMFC) Zet de volgende stap in uw carrière met de wetenschappelijke beroepsopleiding tot Register Controller (RC). Uw volgende stap Elke organisatie heeft

Nadere informatie

Vrije Universiteit Amsterdam. Vrije Universiteit Amsterdam School of Business and Economics De Boelelaan HV Amsterdam. Financial Management

Vrije Universiteit Amsterdam. Vrije Universiteit Amsterdam School of Business and Economics De Boelelaan HV Amsterdam. Financial Management Basisgegevens Naam instelling(en) Vrije Universiteit Amsterdam Contactgegevens Vrije Universiteit Amsterdam School of Business and Economics De Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam Naam opleiding Financial

Nadere informatie

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR 2015-2016 Deel B: opleidingsspecifiek deel 1. Algemene bepalingen Artikel 1.1 Begripsbepalingen Artikel 1.2

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie () Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september 2016.

Nadere informatie

Opleidingsstatuut Bacheloropleiding Automotive Studiejaar 2015 2016. Regeling Externe toezichthouders bij examens

Opleidingsstatuut Bacheloropleiding Automotive Studiejaar 2015 2016. Regeling Externe toezichthouders bij examens Opleidingsstatuut Bacheloropleiding Automotive Studiejaar 2015 2016 Regeling Externe toezichthouders bij examens Inhoudsopgave 1. Positie en benoeming externe toezichthouders... 3 2. Taak externe toezichthouder

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de wo-master Executive MBA

Besluit strekkende tot een oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de wo-master Executive MBA ,nvao r nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de wo-master Executive MBA datum 31 mei 2018 onderwerp Besluit

Nadere informatie

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 DE MASTEROPLEIDING BIOMEDICAL

Nadere informatie

Doelstellingen van de opleiding Onderwerp niet behandeld tijdens de verkorte procedure na tijdelijke erkenning.

Doelstellingen van de opleiding Onderwerp niet behandeld tijdens de verkorte procedure na tijdelijke erkenning. nvao nederiands - viaamse accreditatieorganisatie Besluit datum 21 november 2016 onderwerp Definitief accreditatiebesluit (004107) bijlage 1 Intrekking en nieuwe vaststelling van het accreditatiebesluit

Nadere informatie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie Breakout sessie 2-5 Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling De voorstellen beschreven in deze notitie dienen als uitwerking van (aangekondigde) wetswijzigingen. Op basis van deze wetswijzigingen

Nadere informatie

Aanvraagformulier Nieuwe opleiding macrodoelmatigheidstoets beleidsregel 2014

Aanvraagformulier Nieuwe opleiding macrodoelmatigheidstoets beleidsregel 2014 S AMENVATTI NG Ok t ober2015 Aanvraagformulier Nieuwe opleiding macrodoelmatigheidstoets beleidsregel 2014 Basisgegevens Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): X Nieuwe opleiding Nieuw Ad programma

Nadere informatie

Richtlijn voor het schrijven van een zelfevaluatierapport voor een beperkte opleidingsbeoordeling

Richtlijn voor het schrijven van een zelfevaluatierapport voor een beperkte opleidingsbeoordeling Richtlijn voor het schrijven van een zelfevaluatierapport voor een beperkte opleidingsbeoordeling Versie 1.0.3, 1 mei 2012 QANU (Quality Assurance Netherlands Universities) Catharijnesingel 56 Postbus

Nadere informatie

REGELING EXTERNE TOEZICHTHOUDERS BIJ EXAMENS Instituut voor Toegepaste Biowetenschappen en Chemie. studiejaar

REGELING EXTERNE TOEZICHTHOUDERS BIJ EXAMENS Instituut voor Toegepaste Biowetenschappen en Chemie. studiejaar REGELING EXTERNE TOEZICHTHOUDERS BIJ EXAMENS Instituut voor Toegepaste Biowetenschappen en Chemie studiejaar 20172018 Inhoud REGELING EXTERNE TOEZICHTHOUDERS BIJ EXAMENS... 1 1. Positie en benoeming externe

Nadere informatie

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf Format samenvatting aanvraag Opmerking vooraf Mocht u de voorkeur geven aan openbaarmaking van de gehele aanvraag in plaats van uitsluitend onderstaande samenvatting dan kunt u dat kenbaar maken bij het

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam ,nvao ~ n e d e rla n d s- vlaam se a c c re d ita tie o rg a n is a tie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam

Nadere informatie

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf Format samvatting aanvraag Opmerking vooraf Mocht u de voorkeur gev aan opbaarmaking van de gehele aanvraag in plaats van uitsluitd onderstaande samvatting dan kunt u dat kbaar mak bij het bureau van de

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015

Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015 Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze

Nadere informatie

6. Het eindniveau van de onderzoeksvaardigheden die via (1), (2) en (3) verworven zijn, komt tot uitdrukking in het bacheloreindwerkstuk.

6. Het eindniveau van de onderzoeksvaardigheden die via (1), (2) en (3) verworven zijn, komt tot uitdrukking in het bacheloreindwerkstuk. Opleidingsspecifieke deel OER, 0-0 BA Keltische talen en cultuur Artikel Tekst. Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.9 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende

Nadere informatie

Datum locatiebezoek(en) : 31 mei 2017 Datum paneladvies : 21 juni 2017 Instellingstoets kwaliteitszorg : ja, positief besluit van 17 oktober 2013

Datum locatiebezoek(en) : 31 mei 2017 Datum paneladvies : 21 juni 2017 Instellingstoets kwaliteitszorg : ja, positief besluit van 17 oktober 2013 ,nvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie es luit Besluit strekkende tot een oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de wo-master Commercieel Privaatrecht van de Erasmus

Nadere informatie

2. Selectie van studenten geschiedt op basis van een oordeel over de volgende kerncompetenties van belangstellenden:

2. Selectie van studenten geschiedt op basis van een oordeel over de volgende kerncompetenties van belangstellenden: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Theologie en Religiewetenschappen Programma: Religie en Samenleving Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding 1. Voor toelating tot de

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

Politicologie Faculteit der Sociale Wetenschappen. Universiteit Leiden

Politicologie Faculteit der Sociale Wetenschappen. Universiteit Leiden Politicologie Faculteit der Sociale Wetenschappen Universiteit Leiden April 2010 Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus 8035 3503 RA Utrecht Telefoon: 030

Nadere informatie

Regeling Praktijkonderzoekstage-scriptietraject (POSST)

Regeling Praktijkonderzoekstage-scriptietraject (POSST) Regeling Praktijkonderzoekstage-scriptietraject (POSST) 1 Algemene bepalingen Artikel 1 Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is uitsluitend van toepassing op het praktijkonderzoekstage-scriptie

Nadere informatie

In aanvulling op bovenstaande voorwaarden gelden de volgende aanvullende toelatingsvoorwaarden per track:

In aanvulling op bovenstaande voorwaarden gelden de volgende aanvullende toelatingsvoorwaarden per track: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 De opleiding Kunst- en cultuurwetenschappen Arts and Culture bestaat uit de programma s: Gender Studies (see English EER) Arts & Society (voorheen Kunstbeleid en

Nadere informatie

DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Algemene cultuurwetenschappen, 2014-2015

DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Algemene cultuurwetenschappen, 2014-2015 DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Algemene cultuurwetenschappen, 2014-2015 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling bestaat uit

Nadere informatie

Management & Organisatie

Management & Organisatie Management & Organisatie Algemeen De opleiding Bedrijfskunde MER (deeltijd) wordt verzorgd door het Instituut voor Bedrijfskunde, Hanzehogeschool Groningen. Steeds meer krijgen organisaties te maken met

Nadere informatie

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven:

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven: III FACULTEIT ECONOMIE & MANAGEMENT vastgesteld door de faculteitsdirectie op 24 maart 2015 instemming van de facultaire medezeggenschapsraad op 1 oktober 2015. Deze versie treedt in werking op 1 september

Nadere informatie

Aanvraag beoordeling macrodoelmatigheid International Bachelor of Bioscience. Leiden, 17 januari 2017

Aanvraag beoordeling macrodoelmatigheid International Bachelor of Bioscience. Leiden, 17 januari 2017 Aanvraag beoordeling macrodoelmatigheid International Bachelor of Bioscience Leiden, 17 januari 2017 Samenvatting aanvraag Algemeen Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Naam instelling Contactpersoon/contactpersonen

Nadere informatie

Vanuit de NVAO werd het panel ondersteund door lic. Rik Belmans, beleidsmedewerker.

Vanuit de NVAO werd het panel ondersteund door lic. Rik Belmans, beleidsmedewerker. College van bestuur Universiteit van Amsterdam Postbus 19268 1000 GG AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot positieve beoordeling van de aanvraag Toets nieuwe opleiding wo-master Master in International

Nadere informatie

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 12 november 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Handreiking voor specifieke invulling van de standaarden

Nadere informatie

2. Afgestudeerden in de bacheloropleiding Taalwetenschap:

2. Afgestudeerden in de bacheloropleiding Taalwetenschap: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op vwo-niveau:

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool datum 29 december

Nadere informatie

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht Dit rapport hoort bij het rapport Rechtsgeleerdheid (VSNU, juli 2004) van de ongedeelde opleiding Nederlands Recht, Fiscaal

Nadere informatie

Registercontroller Executive Master of Finance and Control

Registercontroller Executive Master of Finance and Control www.esaa.nl Erasmus School of Accounting & Assurance 2019 2020 Post-Master Opleiding tot Registercontroller Eecutive Master of Finance and Control Erasmus University Rotterdam Make it happen. Welkom 2

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor nvao w n e d e rla n d s- vlaam se a c c re d ita tie o rg a n is a tie ; fluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Aarde en Economie van de Vrije Universiteit

Nadere informatie

DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Duitse taal en cultuur, 2014-2015

DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Duitse taal en cultuur, 2014-2015 DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding e taal en cultuur, 2014-2015 1 - Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling bestaat uit deel A en

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifieke deel: Bacheloropleiding: Kunstgeschiedenis Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791). nvao r nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de wo-master Health Informaties van de Universiteit van Amsterdam

Nadere informatie

Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding Voor toelating tot de opleiding Mediastudies komt in aanmerking de bezitter van

Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding Voor toelating tot de opleiding Mediastudies komt in aanmerking de bezitter van Opleidingsspecifieke deel OER, 2016-2017 Opleiding / programma: Mediastudies/ Film- en televisiewetenschap; New Media and Digital Culture (voorheen Nieuwe media en digitale cultuur, see English EER) Artikel

Nadere informatie

Naar een nieuw opleidingsmodel voor de Bachelor Accountancy

Naar een nieuw opleidingsmodel voor de Bachelor Accountancy Naar een nieuw opleidingsmodel voor de Bachelor Accountancy Inleiding Op 9 maart 2015 zijn, tijdens het middagprogramma van de tweedaagse, 3 verschillende scenario s besproken voor de gemeenschappelijke

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool ,nuao r nederlands - viaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool datum 29 september 2017 onderwerp

Nadere informatie

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 2018-2019 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE DUALE PROGRAMMA NEDERLANDS ALS TWEEDE TAAL FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE DUALE PROGRAMMA NEDERLANDS ALS TWEEDE TAAL FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE DUALE MASTEROPLEIDING TAALWETENSCHAPPEN 90 EC PROGRAMMA NEDERLANDS ALS TWEEDE TAAL FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN 2015-201 Deel

Nadere informatie

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014 PEER REVIEWS Managementgroep Interactum September 2014 Met peer review wordt een systeem bedoeld waarbij de betreffende opleidingen structureel gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical

Nadere informatie

Onderwijsvisitatie Economie Erasmus Universiteit Rotterdam

Onderwijsvisitatie Economie Erasmus Universiteit Rotterdam Onderwijsvisitatie Economie Erasmus Universiteit Rotterdam QANU, december 2009 Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus 8035 3503 RA Utrecht Telefoon: 030

Nadere informatie

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE MASTEROPLEIDING FILOSOFIE 120 EC (WIJSBEGEERTE VAN EEN BEPAALD WETENSCHAPSGEBIED) FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN 2016-2017 Deel

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische studies Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

Concept. Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA

Concept. Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA Versie juli 2013 Concept Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders April 2012 0 Inhoud Gebruikte begrippen en afkortingen... 2 Inleiding... 5 Opbouw

Nadere informatie

Taken en competenties gecertificeerde secretarissen en coördinatoren

Taken en competenties gecertificeerde secretarissen en coördinatoren Taken en competenties gecertificeerde secretarissen en coördinatoren NVAO 17 augustus 2010 Inhoud 1 Certificering 3 2 Taken en competenties 3 2.1 Rapport 3 2.2 Procesgang 4 2.3 Vaardigheden 5 3 Gedragscode

Nadere informatie

: Afstudeerproject BSc KI : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 2, periode 5 en 6

: Afstudeerproject BSc KI : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 2, periode 5 en 6 Studiewijzer BACHELOR OPLEIDING KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE Vak : Afstudeerproject BSc KI Opleiding : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : 2015-2016 semester 2, periode 5 en

Nadere informatie

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf Format samenvatting aanvraag Opmerking vooraf Mocht u de voorkeur geven aan openbaarmaking van de gehele aanvraag in plaats van uitsluitend onderstaande samenvatting dan kunt u dat kenbaar maken bij het

Nadere informatie

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven 10 SPECIFIEKE FACULTAIRE BEPALINGEN Faculteit Economie en Management vastgesteld door de faculteitsdirectie op instemming van de facultaire medezeggenschapsraad op A. Hieronder is voor zover van toepassing

Nadere informatie

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven 10 SPECIFIEKE FACULTAIRE BEPALINGEN Faculteit Economie en Management Vastgesteld door de faculteitsdirectie op 12 februari 2014 Instemming van de facultaire medezeggenschapsraad op A. Hieronder is voor

Nadere informatie

Taken en competenties getrainde secretarissen en coördinatoren

Taken en competenties getrainde secretarissen en coördinatoren Taken en competenties getrainde secretarissen en coördinatoren Februari 2015 Inhoud 1 Training 3 2 Taken en competenties 3 2.1 Rapport 3 2.2 Procesgang 4 2.3 Vaardigheden 4 3 Gedragscode voor opleidingsbeoordelingen

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe College van Bestuur Hogeschool Drenthe Postbus 2080 7801 CB EMMEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Slavische talen en culturen Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Engelse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

Scriptiereglement Faculteit Rechtsgeleerdheid

Scriptiereglement Faculteit Rechtsgeleerdheid Scriptiereglement Faculteit Rechtsgeleerdheid Artikel 1 Toepassingsbereik Dit reglement is van toepassing op scripties in: a. de masteropleidingen Nederlands Recht, Fiscaal Recht, Internationaal en Europees

Nadere informatie

Implementatie - en overgangsregeling CEA eindtermen Inleiding

Implementatie - en overgangsregeling CEA eindtermen Inleiding Overlegorgaan van HBO-scholen met een accountancyopleiding Implementatie - en overgangsregeling CEA eindtermen 2016 Inleiding Op 15 december 2015 zijn door de CEA de eindtermen 2016 en kaderregelingen

Nadere informatie

Beoordelingskader Pilot Bijzonder Kenmerk Ondernemen

Beoordelingskader Pilot Bijzonder Kenmerk Ondernemen Beoordelingskader Pilot Bijzonder Kenmerk Ondernemen 22 november 2011 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordeling van het bijzonder kenmerk ondernemen 5 2.1 Uitgangspunten voor de beoordeling van het bijzonder

Nadere informatie

Voor het programma van de opleiding gelden geen aanvullende toelatingsvoorwaarden.

Voor het programma van de opleiding gelden geen aanvullende toelatingsvoorwaarden. Opleidingsspecifiek deel Art.2.1 toelatingseisen opleiding Toelaatbaar tot de opleiding is de bezitter van een Nederlands of een buitenlands diploma van hoger onderwijs die aantoont te beschikken over

Nadere informatie

Juridische kennis en professionele vaardigheden

Juridische kennis en professionele vaardigheden Eindtermen Bachelor Rechtsgeleerdheid master rechtsgeleerdheid De bachelor heeft kennis van en inzicht in het geldende recht alsmede recht met elkaar verbonden zijn. De bachelor is in staat om vanuit het

Nadere informatie