EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL ERASMUS SCHOOL OF ACCOUNTING & ASSURANCE. Erasmus Universiteit Rotterdam

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL ERASMUS SCHOOL OF ACCOUNTING & ASSURANCE. Erasmus Universiteit Rotterdam"

Transcriptie

1 EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL ERASMUS SCHOOL OF ACCOUNTING & ASSURANCE Erasmus Universiteit Rotterdam

2 Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus RA Utrecht Telefoon: Fax: Internet: QANU Tekst en cijfermateriaal uit deze uitgave mogen, na toestemming van QANU en voorzien van bronvermelding, door middel van druk, fotokopie, of op welke andere wijze dan ook, worden overgenomen. 2 QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262)

3 Inhoudsopgave Voorwoord 5 Deel I Algemeen deel 7 1. Taak, samenstelling en werkwijze van de commissie 9 2. Algemene indruk van de visitatiecommissie 11 Deel II Opleidingsrapport Rapport over de masteropleiding Executive Master of Finance and Control aan de Erasmus Universiteit Rotterdam 19 Bijlagen 51 A. Het accreditatiestatuut Vereniging van Registercontrollers B. Vakken en eindkwalificaties 63 C. Curricula Vitae commissieleden 65 D. Bezoekprogramma 67 QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262) 3

4 4 QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262)

5 VOORWOORD Dit rapport is onderdeel van de kwaliteitsbeoordeling van universitaire bachelor- en masteropleidingen in Nederland. Het doel van het rapport is om een betrouwbaar beeld te geven van de resultaten van de voor beoordeling voorgelegde opleiding, alsmede een terugkoppeling te geven naar de interne kwaliteitszorg van de betrokken organisatie en als basis te dienen voor de accreditatie van de betrokken opleiding(en) door de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). De stichting Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) beoogt onafhankelijke, objectieve en kritische beoordelingen te laten plaatsvinden en opbouwende kritiek te leveren, zo veel mogelijk uitgaande van een gestandaardiseerde set van kwaliteitscriteria, maar met oog voor specifieke omstandigheden. De Visitatiecommissie Executive Master of Finance and Control OW 2010 van QANU heeft haar taken met grote toewijding uitgevoerd. De opleidingen zijn beoordeeld op een grondige en zorgvuldige manier en binnen een duidelijk beoordelingskader. Wij verwachten dat de oordelen en de aanbevelingen in zorgvuldige overweging zullen worden genomen door de betrokken opleiding, faculteitsbestuur en College van Bestuur. Wij zeggen dank aan de voorzitter en de leden van de visitatiecommissie voor hun bereidheid deel te nemen aan deze beoordeling en voor de toewijding waarmee ze hun taak hebben uitgevoerd. Ook gaat onze dank uit naar de staf van de betrokken afdeling aan de universiteit voor hun inspanningen en hun medewerking aan deze beoordeling. Quality Assurance Netherlands Universities mr. C.J. Peels directeur drs. J.G.F. Veldhuis voorzitter bestuur QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262) 5

6 6 QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262)

7 DEEL I: ALGEMEEN DEEL QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262) 7

8 8 QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262)

9 1. Taak, samenstelling en werkwijze van de commissie Op verzoek van het College van Bestuur van de Rijksuniversiteit Groningen heeft QANU de beoordeling uitgevoerd van de postinitiële opleiding Executive Master of Finance and Control. QANU heeft de beoordeling uitgevoerd in overeenstemming met de eisen van de NVAO. Bij de opstelling van het zelfevaluatierapport heeft de opleiding het kader gehanteerd dat door de NVAO is opgesteld. Het zelfevaluatierapport vormt de basis voor de beoordeling. Samenstelling van de commissie Het QANU-bestuur heeft in overleg met de Vereniging voor Register Controllers (VRC) een voorzitter voor de commissie gezocht en vervolgens in overleg met de voorzitter de verdere samenstelling van de commissie ter hand genomen. Daarbij is gezocht naar een evenwichtige samenstelling met inbreng vanuit de wetenschap, het beroepenveld, het onderwijs en de ervaring als student. A tot voorzitter, tevens lid, van de visitatiecommissie te benoemen: prof. dr. J. van der Meer-Kooistra, emeritus hoogleraar Financieel Management, Rijksuniversiteit Groningen; B tot leden van de commissie te benoemen: prof. dr. J.G. Kuijl RA, hoogleraar Bedrijfseconomie, Universiteit Leiden; prof.dr.ir. R. Slagmulder, docent Accounting and Control, Vlerick Leuven Gent Management School; drs. M.G. Goedhart RC, onafhankelijk consultant; drs. J.C. Lobbezoo RA, adviseur en commissaris TMC Eindhoven en FEI Inc. Portland USA; drs. H.J. Spee RC, student EMFC Nyenrode Business University; drs. A.J.A. van Dongen, student EMFC VU Amsterdam. Aan de visitatie van de opleiding EMFC van de RUG is deelgenomen door mevrouw van der Meer-Kooistra, de heer Kuijl, de heer Goedhart en de heer Spee. Als secretaris voor de commissie is opgetreden dr. N.L.C.Stevens van het bureau van QANU. Als bijlage C zijn de curricula vitae van de commissieleden opgenomen. Taak van de commissie De visitatiecommissie kreeg de taak om op basis van de door de opleiding aan te leveren informatie en door middel van ter plaatse te voeren gesprekken: 1. een oordeel te geven over de verschillende kwaliteitsaspecten van de opleiding, zoals beschreven in het NVAO Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs; 2. op basis daarvan vast te stellen of de opleiding naar haar oordeel voldoen aan de criteria voor basiskwaliteit; 3. de aspecten van de opleiding te identificeren die naar haar oordeel voor verbetering vatbaar zijn. QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262) 9

10 De bevindingen van de visitatiecommissie worden in een rapport vastgelegd volgens het in het genoemde NVAO-kader gegeven model. Het rapport is door de commissie aan het bestuur van de stichting QANU aangeboden. Werkwijze van de commissie De commissie hield op 5 oktober 2010 haar startvergadering. Zij werd namens het QANUbestuur geïnstalleerd door mr.c.j.peels, directeur van QANU. Tijdens deze vergadering is de commissie geïnformeerd over het NVAO-kader en zijn de procedure en werkwijze van de commissie besproken. Er zijn in de vergadering afspraken gemaakt over de te volgen werkwijze en het programma van het visitatiebezoek. Het NVAO-kader is leidraad geweest voor de werkwijze van de commissie. De voorbereidingsfase Allereerst heeft de secretaris het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid van informatie. Op grond daarvan is bepaald of het rapport bruikbaar was voor het visitatiebezoek. Nadat het zelfevaluatierapport in orde was bevonden, zijn de commissieleden en de secretaris zich inhoudelijk gaan voorbereiden op het bezoek. De commissieleden lazen het rapport (en de bijlagen) en formuleerden vragen die werden besproken tijdens de startvergadering, voorafgaand aan het visitatiebezoek. De commissieleden lazen daarnaast van tevoren een selectie van afstudeerwerken van studenten. Deze afstudeerwerken zijn door de secretaris geselecteerd op basis van een spreiding naar cijfers. De volgende documenten zijn tijdens het bezoek ter beschikking gesteld: afstudeerverslagen en gebruikte beoordelingsformulieren; voorlichtingsmateriaal; studiemateriaal: handboeken en syllabi, readers, studiehandleidingen; voorbeelden van werkstukken, portfolio s, stageverslagen, onderzoeksverslagen; toetsmaterialen; resultaten van cursusevaluaties; verslagen van bijeenkomsten van opleidingsbestuur, curatroium, docenten, examen- en toelatingscommissie en opleidingscommissie; lijst van alumni met huidige werkzaamheden. Het visitatiebezoek De secretaris maakte in overleg met de opleiding en de voorzitter van de commissie een bezoekprogramma (zie bijlage D). Tijdens het visitatiebezoek is gesproken met het opleidingsmanagement, met docenten, studenten, afgestudeerden en leden van het curatorium. De commissie gebruikte de laatste middag van het bezoek voor de voorbereiding van de mondelinge rapportage en een discussie over de beoordeling van de opleiding. Beslisregels De visitatiecommissie heeft de opleiding zorgvuldig beoordeeld, waarbij zij de volgende beslisregels heeft gehanteerd: de beoordeling onvoldoende wijst erop dat het facet beneden de gestelde verwachting ligt en dat verbetering op dit punt nodig is; 10 QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262)

11 de beoordeling voldoende houdt in dat het facet beantwoordt aan de basisstandaard of basisnorm; de beoordeling goed houdt in dat het niveau van het facet significant uitstijgt boven de basiskwaliteit. de beoordeling excellent houdt in dat voor het facet een niveau wordt gerealiseerd waardoor de beoordeelde opleiding voor dit aspect zowel nationaal als internationaal als een voorbeeld van goede praktijk kan functioneren. Door de toepassing van deze beslisregels is voldoende de meest gebruikte kwalificatie. Wanneer de commissie een good practice heeft gezien, luidt het oordeel in principe goed. Het oordeel over een onderwerp is een gewogen oordeel van de verschillende tot dat onderwerp behorende facetten, waarbij de commissie de weging heeft bepaald. Het oordeel over een onderwerp luidt voldoende of onvoldoende. Een onderwerp dat verschillende facetten heeft, waarvan er één als onvoldoende wordt beoordeeld, kan door de overige oordelen aan de basiskwaliteit voldoen, mits de commissie van mening is dat de oordelen over de andere facetten van zwaarder gewicht zijn dan het als onvoldoende beoordeelde facet. De rapportage De secretaris heeft, op basis van de bevindingen van de commissie, een conceptrapport opgesteld. Dit is in een eerste conceptvorm aan de commissieleden voorgelegd. Naar aanleiding van hun commentaar is het conceptrapport bijgesteld. In een tweede conceptvorm is het rapport door de commissie per vastgesteld. Vervolgens heeft een bestuurlijke toets binnen QANU plaatsgevonden. Bij de daaropvolgende hoor-wederhoorprocedure is het rapport aan de opleiding aangeboden voor het aanwijzen van eventuele feitelijke onjuistheden. Vervolgens heeft de voorzitter de ontvangen reacties bekeken en deze voorgelegd aan de rest van de commissie, waarna de opmerkingen, wanneer daartoe aanleiding was, verwerkt zijn in de formulering van het definitieve beoordelingsrapport. 2. Algemene indruk van de visitatiecommissie De opleiding tot registercontroller / Executive Master of Finance & Control (EMFC) is de opleiding voor iedereen die een financiële of financieel-administratieve topfunctie ambieert. Deze opleiding is in principe bestemd voor universitair afgestudeerden (meestal Bedrijfseconomie of Bedrijfskunde) met enkele jaren ervaring in een financiële of financieeladministratieve functie en op zoek naar kennis, vaardigheden en een sterke persoonlijke groei. De opleiding wordt aangeboden bij zeven universiteiten. In totaal worden acht opleidingen aangeboden: zeven nederlandstalige opleidingen en één Engelstalige opleiding die door de Universiteit van Maastricht en de Universiteit van Amsterdam gezamenlijk wordt verzorgd. Afgestudeerden aan de opleiding kunnen lid worden van de Vereniging van Registercontrollers (VRC) en het merk RC voeren. De opleiding heeft zowel een beroepsmatig als een wetenschappelijk karakter. Typerend voor de opleiding is de interactie tussen theorie en praktijk, tussen student en docent en tussen studenten onderling. De opleiding kenmerkt zich door case-gericht onderwijs met vernieuwende programma s, kleine groepen en topdocenten uit het bedrijfsleven en van universiteiten. QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262) 11

12 Omdat het VRC profiel leidend is voor de inrichting van de opleidingen zijn de overeenkomsten tussen de opleidingen groter dan de verschillen. Alle opleidingen voldoen volgens de commissie aan dit profiel en aan de criteria van het NVAO accreditatiekader. Visie Idealiter is een opleiding méér dan de optelsom van vakken en docenten en is er sprake van een samenhangende en gedeelde visie die richtinggevend is voor strategie en uitvoering. Het helpt docenten om een goede afstemming te bereiken tussen de vakken zodat de studenten zowel methodisch als inhoudelijk een éénduidige regie ervaren. Het geeft de opleiding een duidelijk eigen gezicht en het helpt in de externe profilering. In de gesprekken van de commissie met de stakeholders bleek een dergelijke visie ook wel degelijk aanwezig maar er passen wel twee kanttekeningen. In de eerste plaats was de visie meestal impliciet en kostte het vaak enige moeite om het verhaal achter de opleiding te achterhalen. De commissie zou er voor willen pleiten deze visie veel meer expliciet te maken zodat de rode draad voor iedereen duidelijk is. In de tweede plaats was de visie niet altijd gedeeld met alle stakeholders. Met name docenten waren niet altijd betrokken bij of gecommitteerd aan het gedachtegoed. Daar waren meestal goede verklaringen voor maar de commissie meent toch dat het goed zou zijn wanneer de docenten de visie mede dragen en uitdragen en gebruiken als inspiratiebron voor onderlinge afstemming. Naast deze algemene opmerking over het belang van een duidelijke en gedeelde visie heeft de commissie ook twee specifieke opmerkingen over het curriculum. Eén element springt er bij de opleidingen uit en dat is het opkomend belang van risk management in de praktijk van de controller. De commissie pleit er - wellicht ten overvloede - voor dat in elk van de relevante vakken op adequate wijze aandacht wordt besteed aan deze nieuwe maatschappelijke urgentie. Een tweede element heeft de commissie enigszins gemist: de dominante aanwezigheid van informatie technologie in het werk van de controller. Slechts enkele opleidingen hebben er een vak van gemaakt en bij de anderen ontbreekt een duidelijk curriculum. Net zoals controllers de juridische en fiscale aspecten van hun werk voldoende moeten kunnen sonderen, moeten zij ook de logica van de ICT op basisniveau kunnen doorgronden. Governance De opleidingsdirectie speelt een cruciale rol in de aansturing van de EMFC-opleiding. Het gaat daarbij niet alleen om de strategische aspecten van de opleiding (positionering en opzet van de opleiding, toetsbeleid, relatie onderzoek praktijk e.d.), maar de opleidingsdirectie houdt zich ook bezig met een diversiteit aan operationele activiteiten (zoeken van docenten, voorlichting aan potentiële studenten, intakegesprekken e.d.) en voert dagelijkse klussen uit (blussen van brandjes, vraagbaak voor studenten e.d.). De commissie heeft geconstateerd dat sommige opleidingsdirecties heel veel activiteiten naar zich toe trekken. Dit brengt verschillende risico s met zich mee. Allereerst is er het risico van overbelasting en bij ziekte ontstaat een gat dat moeilijk opgevuld kan worden. De opleiding maakt zich op deze wijze zeer kwetsbaar. Door zoveel mogelijk zelf te doen bemoeilijkt de opleidingsdirectie het creëren van draagvlak voor de opleiding. 12 QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262)

13 Door de verschillende groepen van betrokkenen bij de opleiding: docenten, studenten, alumni, beroepenveld, een rol te geven in de aansturing van de opleiding voelen deze groepen zich verantwoordelijk voor de opleiding en vergroten zij hun inzicht in de opleiding als geheel. Op deze wijze kunnen zij hun rol en positie in de opleiding ook beter begrijpen. Een ander risico is het pettenprobleem: de opleidingsdirectie bepaalt niet alleen het beleid, maar fungeert ook als arbiter van het eigen handelen. Op zijn minst wekt dit de schijn van partijdigheid en is het strijdig met de eisen die aan de administratieve organisatie van de opleiding mogen (moeten) worden gesteld. Om bovengenoemde risico s tegen te gaan adviseert de commissie om de aansturing van de opleiding goed te structureren. De opleidingsdirectie kan worden ondersteund door formele gremia, zoals Curatorium, Academic Council, Docentenoverleg, Examencommissie, Opleidingscommissie en Vakcoördinatoren (per vakgebied of cluster van verwante vakken). De positie en rol van deze gremia moeten expliciet worden aangegeven. Het voorzitterschap van deze gremia moet niet (Examencommissie, Opleidingscommissie en Curatorium) of bij voorkeur niet worden vervuld door de opleidingsdirecteur. Vanwege het karakter van de opleiding is het gewenst dat het toezicht op de opleiding zowel vanuit het beroep (Curatorium) als vanuit de wetenschap (Academic Council) plaatsvindt. Uiteraard dient bij de instelling van deze gremia rekening te worden gehouden met de omvang van de opleiding. Studiepunten en keuzes Het NVAO kader schrijft voor dat het aantal studiepunten voor de totale EMFC-opleiding minimaal 60 EC bedraagt. Het VRC profiel (zie bijlage A) schrijft tevens voor dat de helft van het aantal studiepunten besteed wordt aan de vier hoofdvakken. De commissie heeft geconstateerd dat aan beide eisen wordt voldaan, maar dat er tevens sprake is van een uiteenlopende invulling en zwaarte van het programma. Aan de hoofdvakken kennen de opleidingen een verschillende zwaarte toe. De ene opleiding kent soms tweemaal zoveel studiepunten toe aan hetzelfde hoofdvak als de andere opleidingen. Hoewel er door de opleidingen voldaan wordt aan het criterium van minimaal 30 EC voor deze hoofdvakken, is er dus geen sprake van uniformiteit. De commissie meent dat de opleidingen zich hiermee zouden kunnen profileren, mits de keuzes aan de toekomstige studenten goed toegelicht worden. Hetzelfde geldt voor de keuzevakken. Er wordt een breed scala aan keuzevakken aangeboden. De opleidingen zouden zich ook met dit aanbod beter kunnen onderscheiden. In de voorlichting over de opleidingen zou het aanbod aan keuzevakken bijvoorbeeld gekoppeld kunnen worden aan de verwachte ontwikkelingen in het beroepveld van de registercontroller. Ten slotte is het de commissie opgevallen dat de zwaarte van de hele opleiding ook uiteenloopt, met, gemeten in studiepunten, een verschil van meer dan 15%. Alhoewel er voldaan wordt aan het criterium van minimaal 60 EC, acht de commissie een te grote spreiding niet wenselijk. Met het oog op een verdere verzwaring van het aantal EC voor de afstudeeropdracht tot 15 EC kan dit leiden tot een dermate groot onderscheid in studiebelasting dat de vergelijkbaarheid van de opleidingen afneemt. Persoonlijke vaardigheden Persoonlijke vaardigheden zijn onmisbaar voor de controller op het hoogste niveau. De commissie vindt het daarom van belang dat de opleidingen hier aandacht aan besteden. De commissie zou willen aanbevelen dat de opleidingen expliciet aangeven welke persoonlijke vaardigheden gewenst zijn. Enkele opleidingen hebben er voor gekozen om de training van de persoonlijke vaardigheden in aparte cursussen onder te brengen en er studiepunten aan toe QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262) 13

14 te kennen. Anderen hebben deze vaardigheden in verschillende vakken ondergebracht. Beide keuzes hebben hun voordelen. Het is wel van belang dat de ontwikkeling van die vaardigheden in de leerdoelen van de cursussen en de eindkwalificaties van de opleiding worden opgenomen en dat de werkvormen er op af gestemd zijn. Het is verder ook belangrijk dat er een goede afstemming plaatsvindt tussen de vakken waarin de vaardigheden aan de orde komen. Afstudeerwerkstuk Het is de commissie opgevallen dat in alle opleidingen het afstudeerwerkstuk wordt genoemd als studievertragend obstakel. De studenten hebben doorgaans geen moeite met het doorlopen van de twee cursusjaren met vakafsluitende tentamina. De studievoortgang in de twee cursusjaren is behoorlijk. De problemen beginnen bij het afstudeerwerkstuk. De aansluitende zomervakantie aan het eind van het tweede studiejaar betekent niet alleen een definitieve breuk met de wekelijkse vrijdagroutine, de dag waarop de studenten onderwijs genoten, maar ook de start van een langdurige periode die in niet alle gevallen leidt tot het succesvol verdedigen van het werkstuk. De zwaarte van het afstudeerwerkstuk wordt naar het oordeel van de commissie onderschat, zowel door de studenten als de verschillende opleidingen. Een extra dimensie aan dit afstudeerweerkstuk van de EMFC-opleiding is, dat het naast de wetenschappelijke component ook nadrukkelijk een praktijkcomponent kent. Mede hierdoor vindt een vertraging plaats bij de afronding. Dit neemt soms zodanige vormen aan dat tentamina dreigen te vervallen en incidenteel zijn zelfs studenten uitgeschreven die weliswaar alle tentamina hadden behaald maar, ook na herhaalde aanmaning, niet konden komen tot afronding van het werkstuk. De opleidingen zouden naar het oordeel van de commissie hierop actie moeten ondernemen. Naar het oordeel van de commissie zou een structurele of projectmatige vorm van begeleiding essentieel onderdeel van het afstudeertraject moeten zijn. De commissie heeft de indruk dat sommige opleidingen in een te laat stadium op reguliere wijze aandacht aan het afstudeertraject schenken. Onderzoeksmethodologie met vraagstukken hierover in het begin van de opleiding en een projectmatige aanpak van het afstudeerwerkstuk zijn naar de mening van de commissie van eminent belang. De commissie doet hierbij enige suggesties voor de inrichting van deze projectmatige aanpak. Te denken valt bijvoorbeeld aan de volgende fasen in het afstudeertraject: de aanleiding tot en de probleemstelling van het afstudeerwerkstuk; het uiteenrafelen van de probleemstelling of centrale onderzoeksvraag in deel(onderzoek)vragen; de hypothesestelling en de toetsingsmethode; afstemming van de gehanteerde onderzoeksmethode met de praktijkcomponent, in samenwerking met de sponsor/ de werkgever van de student; opstelling van een voorlopige literatuurlijst. Een essentieel onderdeel van het afstudeerproject is de tijdsplanning. Deze tijdsplanning dient voor drie tot zes maanden gedetailleerd te worden uitgewerkt en voortschrijdend te worden bijgesteld. De planperiode na zes maanden kan globaler van aard zijn. De opleiding maakt vervolgens individuele afspraken met de studenten op basis van een stramien-tijdpad. De student en de begeleider komen in onderling overleg tot een datum waarop een volgend 14 QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262)

15 document moet worden ingeleverd. De student wordt strak aan deze planning gehouden. Aan het einde van het traject is een tweede lezer t.b.v. de externe validatie noodzakelijk. Een afstudeerhandleiding waarin de projectmatige aanpak wordt uiteengezet completeert het geheel. Samenvattend: de commissie is van oordeel dat de opleidingen het afstudeertraject in samenwerking met de werkgever van de student eerder, meer projectmatig, strakker, meer studentgericht en sturender moeten managen, dit ter verbetering van de rendementen van de opleiding, uiteraard onder handhaving van de wetenschappelijke kwaliteitscriteria. QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262) 15

16 16 QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262)

17 DEEL II: OPLEIDINGSRAPPORT QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262) 17

18 18 QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262)

19 3. Rapport over de masteropleiding Executive Master of Finance and Control aan de Erasmus Universiteit Rotterdam Administratieve gegevens Masteropleiding Executive Master of Finance and Control: Naam opleiding: Executive Master of Finance and Control CROHO-nummer: Niveau: master Oriëntatie: wo Studielast: 65 EC Graad: Master of Science Variant(en): deeltijd Locatie(s): Rotterdam Einddatum accreditatie: Het bezoek van de visitatiecommissie Executive Master of Finance and Control aan de Erasmus Universiteit Rotterdam Accountancy Auditing and Controlling (EURAC b.v.) van de Erasmus Universiteit Rotterdam vond plaats op november Structuur en organisatie van de faculteit De EMFC-opleiding maakt deel uit van de besloten vennootschap Erasmus Universiteit Rotterdam Accountancy Auditing en Controlling (EURAC b.v.). EURAC herbergt de postinitiële opleidingen van de Erasmus School of Economics (voorheen Faculteit Economische Wetenschappen). Naast de EMFC-opleiding zijn er vier andere postinitiële opleidingen: Accountancy (RA), Internal/operational auditing (RO), EDP-auditing (RE) en Public Controlling (CPC). EURAC heeft de vorm van een besloten vennootschap, wordt geleid door een statutair hoogleraar-directeur en is een werkmaatschappij van de EUR-Holding. Enig en uitsluitend aandeelhouder van de EUR-Holding is het College van Bestuur van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Het samenwerkingsverband tussen EURAC en de Erasmus School of Economics (ESE), voorheen de Faculteit Economische Wetenschappen (FEW) is de Erasmus School of Accounting and Assurance (ESAA). Het bestuur van de EMFC-opleiding aan de Erasmus Universiteit Rotterdam wordt gevormd door een managementteam dat in het collegejaar bestaat uit een program director, een programmanager en een programcoördinator, aangevuld met twee studentassistenten. Het Management Team vergadert in principe maandelijks. Het Bureau Onderwijs Ondersteuning van ESAA faciliteert de vijf postinitiële opleidingen van de faculteit ESE. QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262) 19

20 3.1. Het beoordelingskader Doelstellingen opleiding F1: Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Beschrijving De opleiding heeft de ambitie om op het gebied van financiële opleidingen een door het bedrijfsleven en de overheid erkende vooraanstaande positie in te nemen. De keuze en inhoudelijke invulling van de door haar geformuleerde eindkwalificaties komen voort uit die ambitie. In aansluiting op de door de Vereniging van Registercontrollers (VRC) gedefinieerde rollen van de controller (Bijlage A) wordt door de opleiding van EURAC specifieke aandacht besteed aan de ontwikkeling van de rol van controller als: ontwerper: de controller ontwerpt vanuit een besturings- en informatiebehoefte besturinginstrumenten en informatiedragers zoals budgetteringssystemen, kostprijssystemen en kostprijzen; regisseur: de controller regisseert bijvoorbeeld plannings- en beheersingsprocessen rond budgettering, service level agreements en vormen van contractmanagement; adviseur: de controller adviseert bij diverse beslissingen, onder andere op grond van calculatorische informatie; manager: de meeste controllers hebben een eigen managementtaak. Zij moeten bijvoorbeeld hun eigen afdeling besturen. Verder maken controllers in toenemende mate deel uit van het managementteam. Deze rollen vormen een basis voor de eindkwalificaties van de opleiding voor de aspecten wetenschappelijke kennis, vaardigheden en communicatie. De controllersopleiding is een wetenschappelijke beroepsopleiding en verbindt het wetenschappelijk karakter met gerichtheid op het beroep van controller. In de visie van de opleiding staan het wetenschappelijk karakter en de professiegerichtheid niet tegenover elkaar, maar in elkaars verlengde: de wetenschap levert modellen en theorieën op die gebruikt kunnen worden in de dagelijkse praktijk van de controller, en de praktijk levert empirische gegevens op die input vormen voor wetenschappelijk onderzoek. Anders gezegd: er is reflectie op de beroepspraktijk van controllers aan de hand van wetenschappelijke inzichten. Deze visie vertaalt de opleiding als volgt: De doelstelling van de opleiding is vakbekwame professionele controllers op te leiden, gedefinieerd als reflecterende practici. Centraal daarbij staat het ontwikkelen van cognitieve en vaardigheidscompetenties met aandacht voor professional judgement. Om de opleidingsdoelstelling te bereiken, heeft de opleiding het onderwijs vormgegeven aan de hand van de onderstaande opleidingsspecifieke eindkwalificaties. 20 QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262)

21 1. Wetenschappelijke kennis Afgestudeerden beschikken over diepgaande en systematische kennis van onderstaande hoofdkennisgebieden: A. Management accounting B. Financial accounting C. Accounting information systems D. Corporate finance 2. Wetenschappelijke vaardigheden A. Doelstellingen en probleemstelling formuleren: Afgestudeerden zijn in staat (bedrijfs-)economische probleemstellingen te formuleren op basis van wetenschappelijke concepten en theorieën en overgedragen ervaringskennis en inzicht en kennisgebieden. B. Onderzoeksmethode en/of opzet kiezen: Afgestudeerden zijn in staat een wetenschappelijke onderzoeksopzet en onderzoeksmethode te kiezen die aansluit bij relevante en complexe organisatievraagstukken en problemen. C. Conclusies en aanbevelingen formuleren: Afgestudeerden zijn in staat helder conclusies en aanbevelingen te formuleren vanuit onderzoek en tonen zich daarbij creatieve en originele professionals. 3. Generieke competenties A. Communiceren en onderhandelen: Afgestudeerden zijn in staat effectief en op hoog niveau te onderhandelen en schriftelijk en mondeling te communiceren met personen en groepen van uiteenlopende aard. B. Interpretatiekaders gebruiken: Afgestudeerden gebruiken verschillende interpretatiekaders bij het doen van uitspraken over de werkelijkheid. C. Kritische reflectie en zelfsturing: Afgestudeerden zijn in staat hun denkbeelden te beoordelen op interne consistentie, empirische validiteit en kracht en stellen deze desgewenst bij. Afgestudeerden beschikken over leervaardigheden die hen in staat stellen het eigen leerproces in de eigen werkomgeving te managen en daarop kritisch te kunnen reflecteren. Oordeel De commissie heeft de eindkwalificaties van de opleiding bestudeerd en vergeleken met haar domeinspecifieke referentiekader, dat overeenkomt met het referentiekader dat door de VRC is opgesteld ter voorbereiding op de visitatie van de Executive Master of Finance and Control. Zij heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties in voldoende mate aansluiten op het referentiekader (zie bijlage A). De eindkwalificaties verwijzen expliciet naar de kennis en inzichten die studenten verwerven, de vaardigheden om die toe te passen, het vermogen om oordelen te vormen, de communicatieve vaardigheden en de leervaardigheden die in het referentiekader worden beschreven. Omdat de eindkwalificaties in voldoende mate aansluiten bij de eisen die door vakgenoten en de beroepspraktijk worden gesteld aan de opleiding, komt de commissie tot het oordeel dat de opleiding voldoet aan de criteria die betrekking hebben op de domeinspecifieke eisen. QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262) 21

22 Masteropleiding Executive Master of Finance and Control: het oordeel van de commissie is voldoende. F2: Niveau: Bachelor en Master De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor of een Master. Beschrijving Kennis en inzicht De eindkwalificaties 1 en 2 tonen volgens het zelfevaluatierapport het wetenschappelijke- en praktijkgerichte karakter van de opleiding aan. Bij de inrichting en uitvoering van het onderwijs maakt de opleiding gebruik van wetenschappelijke methoden en inzichten. Dit houdt in dat actuele wetenschappelijke concepten binnen elk vakgebied worden onderwezen met behulp van state of the art wetenschappelijke literatuur en dat studenten diepgaande en systematische wetenschappelijke kennis en inzicht verwerven. Toepassen kennis en inzicht De opleiding richt zich volgens het zelfevaluatierapport op het doen verwerven van kennis en inzicht door studenten gericht op het genereren en toetsen van oplossingsrichtingen voor complexe (bedrijfs)economische organisatievraagstukken (Eindkwalificaties onder 2). Oordeelsvorming De opleiding leidt volgens het zelfevaluatierapport studenten op die in staat zijn zich op basis van verworven diepgaande en systematische wetenschappelijke kennis en ervaringskennis een oordeel te vormen over de (bedrijfs)economische rationaliteit van de bedrijfsvoering (Eindkwalificaties onder 2 en eindkwalificatie 3B). Communicatie De opleiding traint volgens het zelfevaluatierapport studenten in het opdoen van effectieve communicatieve vaardigheden gericht op professionals en niet-professionals (Eindkwalificatie 3A en 3B). Leervaardigheden Afgestudeerden worden volgens het zelfevaluatierapport opgeleid tot het kritisch en zelfstandig managen van het eigen leerproces (Eindkwalificatie 3C). Oordeel De commissie heeft de eindkwalificaties van de masteropleiding bestudeerd vanuit het perspectief van het niveau. Zij heeft vastgesteld dat die eindkwalificaties in voldoende mate aansluiten bij de Dublin-descriptoren en kan zich vinden in de relatie tussen de eindtermen en de Dublin-descriptoren die in de zelfstudie wordt uitgewerkt. Zij is ook van mening dat de eindkwalificaties het niveau van de opleiding adequaat weerspiegelen. De eindkwalificaties 1 en 2 met betrekking tot kennis en inzicht maken bijvoorbeeld duidelijk dat studenten hun wetenschappelijke kennis vergroten en verdiepen. Studenten leren om verbindingen te leggen tussen theorie en praktijk door relevante vraagstukken binnen een organisatie te herkennen en te plaatsen in de context van theoretische benaderingen. Ook leren zij om theoretische benaderingen toe te passen op een concreet vraagstuk binnen de eigen beroepspraktijk. Bovendien leren zij bevindingen uit onderzoek te vertalen naar oplossingsgerichte toepassingen binnen de eigen beroepspraktijk. 22 QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262)

23 Eindkwalificatie 2C maakt duidelijk dat de afgestudeerde masterstudent in staat is om oordelen te formuleren. De afgestudeerde masterstudent is in staat om conclusies, alsmede de kennis, motieven en overwegingen die hieraan ten grondslag liggen, duidelijk en ondubbelzinnig over te brengen op een publiek van specialisten of niet-specialisten en om in teamverband te functioneren, zoals blijkt uit eindkwalificaties 3A en B. Eindkwalificatie 3C sluit aan op Dublin-descriptor 5: Bezit de leervaardigheden die hem of haar in staat stellen een vervolgstudie aan te gaan met een grotendeels zelfgestuurd of autonoom karakter. Omdat de eindkwalificaties van de opleiding aansluiten bij de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een masteropleiding, komt de commissie tot het oordeel voldoende voor het facet dat betrekking heeft op het niveau van de opleiding. Masteropleiding Executive Master of Finance and Control: het oordeel van de commissie is voldoende. F3: Oriëntatie WO: De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een Bachelor en een Master: De eindkwalificaties zijn ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening en voor daarvoor in aanmerking komende opleidingen de relevante praktijk in het toekomstige beroepenveld. Een WO-bachelor heeft de kwalificaties voor toegang tot tenminste één verdere WO-studie op masterniveau en eventueel voor het betreden van de arbeidsmarkt. Een WO-master heeft de kwalificaties om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten of multi- en interdisciplinaire vraagstukken op te lossen in een beroepspraktijk waarvoor een WO-opleiding vereist is of dienstig is. Beschrijving Een student met een afgeronde EMFC-opleiding is volgens het zelfevaluatierapport in staat om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten. De basis hiervoor is gelegd in het wo-masterprogramma dat de studenten hebben gevolgd voordat zij werden toegelaten tot de EMFC-opleiding. Binnen de opleiding EMFC worden deze vaardigheden verder ontwikkeld en uitgebouwd. Daarnaast moeten de afgestudeerde studenten in staat zijn om zelfstandig, op wetenschappelijk verantwoorde wijze multi- en interdisciplinaire vraagstukken in de beroepspraktijk op te lossen. De eindkwalificaties omvatten dit, waarbij vooral de eindkwalificaties onder 2 de wetenschappelijke vaardigheden benadrukken. In toenemende mate wordt door de overheid en het bedrijfsleven gevraagd om controllers met een afgeronde EMFC-opleiding. De inhoudelijk toegevoegde waarde van de EMFCopleiding blijkt volgens het zelfevaluatierapport uit het feit dat de studenten na afronding van de opleiding, en vaak ook al tijdens de opleiding gevraagd worden voor hogere hiërarchische functies met meer verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Oordeel De commissie heeft de eindkwalificaties van de postinitiële (executive) masteropleiding bestudeerd vanuit het perspectief van de oriëntatie. Zij heeft onder F1 al vastgesteld dat de eindtermen voldoende aansluiten bij de eisen vanuit de wetenschappelijke discipline en de QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262) 23

24 relevante beroepspraktijk. De opleiding is een wetenschappelijke beroepsopleiding met een postinitieel karakter, die erop is gericht om vraagstukken uit de beroepspraktijk op een wetenschappelijke wijze op te lossen. Wetenschappelijke methoden en technieken, die de studenten tijdens hun wetenschappelijke vooropleiding hebben verworven, komen volgens de eindtermen in voldoende mate aan bod. Studenten leren mede aan de hand van hun praktijkervaring te reflecteren over de waarde van de wetenschappelijke theorieën en concepten voor de beroepspraktijk, waarover de commissie positief is. De commissie is daarom van oordeel dat de opleiding voldoet aan de criteria die betrekking hebben op de oriëntatie. Masteropleiding Executive Master of Finance and Control: het oordeel van de commissie is voldoende. Oordeel over het onderwerp Doelstellingen opleiding Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Doelstellingen opleiding. Voor de masteropleiding Executive Master of Finance and Control is het oordeel voldoende Programma Beschrijving van het programma: Vakken eerste jaar eerste semester Contactur en College- en tentamenvoorbereiding, papers, presentaties, tentamens etc. (uren) Totaal (uren) Recht Externe verslaggeving eerstejaar tweede semester Finance Management Accounting & Control Accounting Information Systems Competentiemanagement Strategic Performance Management EC tweede jaar eerste semester Treasury Management & Control Management Accounting & Control Fiscaal Concernrecht Accounting Information Systems tweede jaar tweede semester Demand & Supply Chain Management Finance Workshop Afstudeerwerkstuk schrijven Accounting & Ethiek Participatiecollege Pensioenen QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262)

25 Keuzevariant Fiscaal Concernrecht 2 of Bedrijfsvoering bij Overheid en non-profit Organisaties 3 e jaar Afstudeerwerkstuk Totaal Tabel 1.1 Programma De contacturen van het afstudeerwerkstuk bestaan uit: 3 terugkommiddagen van 4 uur, 6 gesprekken van 3 uur en 1 uur examen. Dit is totaal 31 uur. Het schrijven van het afstudeerwerkstuk betreft 28 weken van 10 uur = 280 uur. Een deel van de studentenpopulatie van de opleiding is werkzaam bij non-profit organisaties of bij de (rijks)overheid. Speciaal voor deze groep wordt een verdieping aangeboden van de specifieke beheersings- en sturingsvraagstukken in de non-profitsector in de vorm van het vak Bedrijfsvoering bij de overheid en non-profit organisaties. Studenten werkzaam in de profitsector kunnen kiezen voor een verdieping van het vak Fiscaal Concernrecht. F4: Eisen WO Het programma sluit aan bij de volgende criteria voor het programma van een HBO- of een WO-opleiding: Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats in interactie tussen het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek binnen relevante disciplines. Het programma sluit aan bij ontwikkelingen in de relevante wetenschappelijke discipline(s) door aantoonbare verbanden met actuele wetenschappelijke theorieën. Het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek. Bij daarvoor in aanmerking komende opleidingen heeft het programma aantoonbare verbanden met de actuele praktijk van de relevante beroepen. Beschrijving Het onderwijs is zowel research driven als praktisch relevant. In het onderwijs wordt vooral aangesloten bij theoretisch en wetenschappelijk onderzoek dat relevant is voor professioneel controllership anno Zo wordt in het vak Management Accounting & Control de wetenschappelijke kennisproductie rond de adoptie, het ontwerp, de implementatie en het gebruik van management controlsystemen en van moderne systemen van performance management uitvoerig besproken. Volgens het zelfevaluatierapport treden vooraanstaande onderzoekers als gastdocenten op. Verder worden regelmatig vooraanstaande internationale docenten uitgenodigd. In diverse vakken worden de inzichten uit de wetenschappelijke discipline geconfronteerd met praktische cases (waaronder Harvard -cases), alsmede met de praktijk van de deelnemende studenten. Het laatste gebeurt op systematische wijze in het Participatiecollege, waarin elke student een casus vanuit het eigen bedrijf moet voorbereiden en ter bespreking aan de collega-studenten en docent moet voorleggen (gedurende een half dagdeel). Studenten moeten hierbij expliciet een relatie leggen met relevante theorievorming. Ook in andere vakken (bijvoorbeeld Externe verslaggeving/financial Accounting, Accounting Information Systems en Finance) wordt theorie ingevoerd en proefschriften besproken ter beter begrip en ter betere vormgeving van de praktijk. Dat blijkt ook uit werkstukken die studenten voor een aantal vakken moeten produceren. Bij het vak Management Accounting & Control 2 QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262) 25

26 presenteren (gast)docenten hun onderzoek. De aansluiting bij relevante wetenschappelijke ontwikkelingen wordt bevorderd door voor elk hoofdvak uit de opleiding een hoogleraar eindverantwoordelijkheid te geven die zelf een bijdrage levert aan de ontwikkeling van kennis op zijn vakgebied. Aan de opleiding zijn drie onderzoekers verbonden die onderzoek doen op het gebied van controlling en daarover publiceren en daarover rapporteren in hun colleges. Sinds 1 januari 2010 is een promovendus werkzaam bij de opleiding. Hij betrekt studenten bij zijn promotie door middel van vraaggesprekken, interviews en is als docent verbonden aan het Participatiecollege. Verder wordt studenten van de opleiding de mogelijkheid geboden om hun afrondende afstudeeronderzoek uit te voeren als onderdeel van een groter onderzoeksprogramma. Vanuit het onderzoeksteam worden studenten op deze manier begeleid bij het verzamelen en analyseren van empirische data binnen hun eigen bedrijf/organisatie en tevens bij het interpreteren van geanalyseerde data in het licht van expliciet benoemde onderzoekshypotheses. Actuele theorie komt op diverse niveaus aan de orde. Economische theorie, in het bijzonder economische organisatietheorie, met als varianten agency -theorie en de transactiekostentheorie (bijvoorbeeld in Externe Verslaggeving/Financial Accounting, Management Accounting & Control, Supply & Demand Chain Management, Corporate Finance), wordt in diverse vakken aangeboden. Maar ook andere theoretische stromingen uit de gedragswetenschappen (oud-institutionele economie en nieuw-institutionele sociologie) komen aan de orde (in het bijzonder bij Management Accounting & Control). Daarnaast wordt aandacht besteed aan theorieontwikkeling op diverse deelgebieden van de aansturing van organisaties (onder andere strategie, logistiek management). De verplichte literatuur voor veel vakken bestaat uit handboeken en recente artikelen uit de professionele en wetenschappelijke tijdschriften. De opleiding besteedt sinds kort meer aandacht aan sociale vaardigheden; dit naar aanleiding van een tussentijdse evaluatie van de opleiding, waaruit deze wens naar voren kwam. Sinds kort wordt bovendien een externe consultant ingehuurd die met elke individuele student in een sessie van één uur aan zijn of haar sociale vaardigheden werkt. De opleiding is niet gericht op het opleiden tot wetenschappelijk onderzoeker. Het is niet de bedoeling dat de student een bijdrage levert aan kennisproductie op het niveau van de wetenschappelijke discipline. De opleiding is wel gericht op het opleiden van professionele controllers. Het is de bedoeling dat de student zich oefent in methodische analyse en ontwerp en dat hij of zij inzicht krijgt in de betekenis van relevante theorieontwikkeling voor de praktijk. Het verband met de actuele praktijk van de controller blijkt volgens het zelfevaluatierapport in de eerste plaats uit de onderwerpen die in de verschillende vakken aan de orde komen. In de tweede plaats blijkt het verband met de actuele praktijk uit de inzet van gastdocenten uit de praktijk (bijvoorbeeld in Financial management, Management Accounting & Control, Externe Verslaggeving/Financial Accounting, Supply & Demand Chain Management ) en van kerndocenten met een sterke ervaring en affiniteit met de praktijk (bijvoorbeeld bij Accounting Information Systems, Management Accounting & Control, Finance ). In de 26 QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262)

27 derde plaats blijkt het verband met de actuele praktijk uit de inzet van docenten die zelf actief bijdragen aan maatschappelijke en praktische ontwikkelingen (bijvoorbeeld bij Accounting Information Systems, Externe verslaggeving/financial Accounting, Fiscaal Concernrecht en Recht). In de vierde plaats blijkt het verband met de actuele praktijk uit werkvormen waarin studenten actief hun eigen praktijksituatie moeten analyseren/evalueren of waarin zij met ontwerpen voor oplossingen moeten komen. Oordeel De commissie heeft het programma van de opleiding bestudeerd vanuit het perspectief van de eisen die aan een wetenschappelijke beroepsopleiding mogen worden gesteld. Zij heeft vastgesteld dat het programma zo is ingericht dat de interactie tussen onderwijs en onderzoek in voldoende mate aan bod komt. De commissie is ervan overtuigd dat de opleiding de meest recente wetenschappelijke theorieën aanbiedt en is positief over het gebruik van recente boeken en artikelen, over het inzetten van docenten met state of the art kennis en ervaring. Ook waardeert de commissie het dat actuele ontwikkelingen zoals de kredietcrisis in het programma zijn verwerkt, zoals tijdens het bezoek duidelijk werd. Studenten worden naar het oordeel van de commissie door middel van het schrijven van werkstukken en de afstudeeropdracht voldoende uitgedaagd om hun onderzoeksvaardigheden te ontwikkelen in relatie tot vraagstukken uit de beroepspraktijk. Hierbij hebben studenten profijt van de ervaring die zij dagelijks naast hun studie in de beroepspraktijk opdoen. De commissie is in dit kader positief over het instellen van het Participatiecollege. De commissie waardeert het initiatief van de opleiding om een externe consultant in te huren die met elke individuele student in een sessie van één uur aan zijn of haar sociale vaardigheden werkt. Omdat het programma zo is ingericht dat de interactie tussen onderwijs en onderzoek in voldoende mate aan bod komt, concludeert de commissie dat het programma voldoet aan de eisen die aan een wetenschappelijke beroepsopleiding mogen worden gesteld. Masteropleiding Executive Master of Finance and Control: het oordeel van de commissie is voldoende. F5: Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Beschrijving Het programma richt zich expliciet op de opleiding van professionele controllers (Bijlage A). De hoofdvakken zoals die door de VRC zijn benoemd, zijn opgenomen in het programma. De thema s zijn praktisch relevant en er wordt gebruik gemaakt van inzichten uit relevante wetenschappelijke disciplines. Het niveau waarop de vakken worden aangeboden, blijkt uit de gekozen verplichte literatuur en uit de variëteit in werkvormen. Per vak is de inhoud afgeleid van de leerdoelen, die zijn opgenomen in de studiegids. In een matrix uit het zelfevaluatierapport (Bijlage B) is aangegeven binnen welke vakken de QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262) 27

28 verschillende eindkwalificaties aan de orde komen. Daarbij zijn alleen die eindkwalificaties aangekruist die specifiek aan de orde komen en ook getoetst worden in het betreffende vak. Oordeel De commissie heeft gezien dat de opleiding de doelstellingen heeft vertaald in leerdoelen. De eindkwalificaties zoals geformuleerd onder F1 worden door dit programma gedekt, hoewel de commissie meent dat het aantal eindkwalificaties per vak, zoals aangegeven in Bijlage B, wat gering is. Tijdens het bezoek werd duidelijk dat de docenten in onvoldoende mate de visie op de opleiding als geheel dragen. De commissie adviseert om de visie op de opleiding en het didactisch concept te expliciteren. Ook werd tijdens het bezoek duidelijk dat de docenten vrij autonoom zijn in het invullen van de vakken en dat een krachtige, formele coördinatie ontbreekt. De commissie meent dat deze werkwijze het risico in zich draagt dat de eindtermen niet worden bereikt en dat de afstemming tussen de vakken niet adequaat geschiedt. Momenteel bestaan hiervoor evenwel geen aanwijzingen. Met betrekking tot het vak Strategic Performance Management verdient het in de ogen van de commissie aanbeveling om de inhoud aan te passen zodat het beter het vakgebied Strategisch Management afdekt en er geen sprake is van overlap met het vak Management Accounting & Control. De commissie is van mening dat er te veel aandacht is voor het juridische aspect, terwijl Externe verslaggeving en Management Accounting & Control te weinig prominent aanwezig zijn in het programma. Met name het fiscale deel is naar de mening van de commissie te zwaar. Als binnen een bedrijf juridische expertise nodig is, huurt men geen controller maar een jurist in volgens de commissie. De vakken Fiscaal Concernrecht 2 of Bedrijfsvoering bij Overheid en non-profit Organisaties binnen de keuzevariant van het programma zijn in de ogen van de commissie wat merkwaardige alternatieven. Met het vak Pensioenen, dat in bij wijze van try-out in het curriculum is opgenomen, kiest de opleiding in de ogen van de commissie voor een actueel onderwerp. De commissie mist het vak risicomanagement. Tijdens het bezoek werd duidelijk dat binnen de opleiding nog geen overeenstemming is over de invulling van dat vak, maar dat het onderwerp wel in diverse andere vakken aan de orde komt. Daarnaast mist de commissie aandacht voor informatietechnologie eventueel in combinatie met projectmanagement, aangezien alle afgestudeerden in de beroepspraktijk te maken krijgen met ICT-implementatie. Hoewel de commissie een aantal opmerkingen heeft bij de invulling van het programma en van mening is dat enige verbetering in de organisatie van het programma mogelijk is, heeft ze anderzijds geconstateerd dat er voldoende afstemming plaatsvindt van het programma op de leerdoelen. De commissie heeft ook geen klachten gehoord van studenten over de inhoud van het programma. De studenten gaven aan dat zij door het programma in staat gesteld worden de eindkwalificaties te behalen. De commissie constateert derhalve dat het programma voldoet aan de criteria van het facet dat betrekking heeft op de relatie tussen doelstellingen en inhoud van het programma. Masteropleiding Executive Master of Finance and Control: het oordeel van de commissie is voldoende. 28 QANU / Executive Master of Finance and Control, EUR ( Q 262)

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL NYENRODE BUSINESS UNIVERSITY

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL NYENRODE BUSINESS UNIVERSITY EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL NYENRODE BUSINESS UNIVERSITY Maart 2011 Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus 8035 3503 RA Utrecht Telefoon: 030

Nadere informatie

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL FACULTEIT DER ECONOMISCHE WETENSCHAPPEN EN BEDRIJFSKUNDE. Vrije Universiteit Amsterdam

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL FACULTEIT DER ECONOMISCHE WETENSCHAPPEN EN BEDRIJFSKUNDE. Vrije Universiteit Amsterdam EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL FACULTEIT DER ECONOMISCHE WETENSCHAPPEN EN BEDRIJFSKUNDE Vrije Universiteit Amsterdam Maart 2011 Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel

Nadere informatie

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL TIASNIMBAS BUSINESS SCHOOL

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL TIASNIMBAS BUSINESS SCHOOL EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL TIASNIMBAS BUSINESS SCHOOL Maart 2011 Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus 8035 3503 RA Utrecht Telefoon: 030 230

Nadere informatie

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL SCHOOL OF BUSINESS AND ECONOMICS. Maastricht University

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL SCHOOL OF BUSINESS AND ECONOMICS. Maastricht University EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL SCHOOL OF BUSINESS AND ECONOMICS Maastricht University Maart 2011 Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus 8035 3503

Nadere informatie

Kwaliteit RC-opleidingen is goed

Kwaliteit RC-opleidingen is goed Kwaliteit RC-opleidingen is goed In 2010 en 2011 zijn de EMFC-opleidingen voor de tweede keer gevisiteerd door een commissie van onafhankelijke deskundigen onder voorzitterschap van prof. dr. J. van der

Nadere informatie

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE. Rijksuniversiteit Groningen

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE. Rijksuniversiteit Groningen EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE Rijksuniversiteit Groningen Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus 8035 3503

Nadere informatie

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies Toetsplan Masteropleiding Studies 2017-2018 JAAR 1 semester 1 Blok 1 Blok 2 vaktitel vakcode week 1-7 colleges week 8/9/10 (her)toetsing week 11-17 colleges week 18/19/20 (her)toetsing Conflicten in het

Nadere informatie

KWALITEIT RC-OPLEIDINGEN IS GOED PROFILERING EN INTERNATIONA- LE ERKENNING ZIJN NIEUWE UITDAGINGEN

KWALITEIT RC-OPLEIDINGEN IS GOED PROFILERING EN INTERNATIONA- LE ERKENNING ZIJN NIEUWE UITDAGINGEN Interview: KWALITEIT RC-OPLEIDINGEN IS GOED PROFILERING EN INTERNATIONA- LE ERKENNING ZIJN NIEUWE UITDAGINGEN In 2010 en 2011 zijn de EMFC-opleidingen voor de tweede keer gevisiteerd door een commissie

Nadere informatie

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs 2 december 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 pagina 2 1 Inleiding Dit beoordelingskader bevat een aantal facetten

Nadere informatie

Maak de sprong naar de opleiding tot registercontroller. business in control

Maak de sprong naar de opleiding tot registercontroller. business in control Alleen de top biedt het perspectief Maak de sprong naar de opleiding tot registercontroller business in control De registercontroller als business partner voor het management De functie van controller

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam ,nvao ~ n e d e rla n d s- vlaam se a c c re d ita tie o rg a n is a tie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam

Nadere informatie

22 augustus en 13 januari april april 2017 ja, positief besluit van 16 mei 2013

22 augustus en 13 januari april april 2017 ja, positief besluit van 16 mei 2013 nvao nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master International Executive Master of Finance and Control van de Universiteit

Nadere informatie

Midden-Oostenstudies CROHO 60842

Midden-Oostenstudies CROHO 60842 Faculteit der Letteren Onderwijs- en Examenregeling (OER) Deel B: Masteropleiding Midden-Oostenstudies CROHO 60842 Programma Midden-Oostenstudies voor het studiejaar 2016-2017 Inhoud: 1. Algemene bepalingen

Nadere informatie

22 augustus en 13 januari april april 2017 ja, positief besluit van 16 mei 2013

22 augustus en 13 januari april april 2017 ja, positief besluit van 16 mei 2013 m ao * nederlcwds - vlaamse accreditatieorganisatie a, Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master D Executive Master of Finance and Control van de Universiteit Maastricht

Nadere informatie

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige opleiding. Positionering

Nadere informatie

Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland

Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige

Nadere informatie

Bijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren.

Bijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren. Bijlage V Bij het advies van de Commissie NLQF EQF Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en. Tabel ter vergelijking NLQF niveaus 5 t/m 8 en Dublindescriptoren NLQF Niveau 5 Context Een onbekende, wisselende

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Beste student, U heeft onlangs alle onderdelen van uw bacheloropleiding Wijsbegeerte afgerond en kunt nu het BA-diploma aanvragen. Het bestuur van het Instituut voor

Nadere informatie

Management & Organisatie

Management & Organisatie Management & Organisatie Algemeen De opleiding Bedrijfskunde MER (deeltijd) wordt verzorgd door het Instituut voor Bedrijfskunde, Hanzehogeschool Groningen. Steeds meer krijgen organisaties te maken met

Nadere informatie

& control. opleiding

& control. opleiding VU post- GRADUATE school of accounting & control opleiding Controlling (RC/EMFC) De VU-opleiding tot Executive Master of Finance and Control (RC) Allround Controller bedrijfseconomisch geweten en adviseur

Nadere informatie

10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij

10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij 10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij 10.1 Inleiding Dit hoofdstuk bevat gedetailleerde informatie over de doelstellingen, eindkwalificaties en opbouw van de Masteropleiding Filosofie & Maatschappij.

Nadere informatie

Bijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren.

Bijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren. Bijlage V Bij het advies van de Commissie NLQF EQF Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en. Tabel ter vergelijking NLQF niveaus 5 t/m 8 en Dublindescriptoren NLQF Niveau 5 Context Een onbekende, wisselende

Nadere informatie

CONTROLLING (RC/EMFC)

CONTROLLING (RC/EMFC) VU POST- GRADUATE SCHOOL OF ACCOUNTING OPLEIDING CONTROLLING (RC/EMFC) DE VU-OPLEIDING TOT EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL (RC) ALLROUND CONTROLLER BEDRIJFSECONOMISCH GEWETEN EN ADVISEUR Je richt

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de wo-master Executive MBA

Besluit strekkende tot een oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de wo-master Executive MBA ,nvao r nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de wo-master Executive MBA datum 31 mei 2018 onderwerp Besluit

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam ,wao v nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam datum 30 november

Nadere informatie

Politicologie Faculteit der Sociale Wetenschappen. Universiteit Leiden

Politicologie Faculteit der Sociale Wetenschappen. Universiteit Leiden Politicologie Faculteit der Sociale Wetenschappen Universiteit Leiden April 2010 Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus 8035 3503 RA Utrecht Telefoon: 030

Nadere informatie

Protocol TNO Educatieve Master

Protocol TNO Educatieve Master Protocol TNO Educatieve Master NVAO 14 maart 2016 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Werkwijze toets nieuwe opleiding educatieve master (womaster) 4 3 Toelichting op het beoordelingskader beperkte toets nieuwe opleiding

Nadere informatie

Neerlandistiek CROHO 60849

Neerlandistiek CROHO 60849 Faculteit der Letteren Onderwijs- en Eamenregeling (OER) Deel B: Masteropleiding CROHO 60849 voor het studiejaar 2017-2018 Inhoud: 1. Algemene bepalingen 2. Toelating 3. Inhoud en inrichting van de opleiding

Nadere informatie

Onderwijsvisitatie Economie Erasmus Universiteit Rotterdam

Onderwijsvisitatie Economie Erasmus Universiteit Rotterdam Onderwijsvisitatie Economie Erasmus Universiteit Rotterdam QANU, december 2009 Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus 8035 3503 RA Utrecht Telefoon: 030

Nadere informatie

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase 11 februari 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Accreditatiekader, toegespitst

Nadere informatie

Politicologie Faculteit der Maatschappijen Gedragswetenschappen. Universiteit van Amsterdam

Politicologie Faculteit der Maatschappijen Gedragswetenschappen. Universiteit van Amsterdam Politicologie Faculteit der Maatschappijen Gedragswetenschappen Universiteit van Amsterdam Februari 2010 Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus 8035 3503

Nadere informatie

wth gro Executive Master of Finance and Control (EMFC)

wth gro Executive Master of Finance and Control (EMFC) wth gro Executive Master of Finance and Control (EMFC) Zet de volgende stap in uw carrière met de wetenschappelijke beroepsopleiding tot Register Controller (RC). Uw volgende stap Elke organisatie heeft

Nadere informatie

Men komt in aanmerking voor toelating tot het programma Kunstgeschiedenis indien men aantoont te beschikken over de volgende competenties:

Men komt in aanmerking voor toelating tot het programma Kunstgeschiedenis indien men aantoont te beschikken over de volgende competenties: Opleidingsspecifieke deel OER, 2016-2017 De opleiding Kunst- en cultuurwetenschappen Arts and Culture bestaat uit de programma s: Kunstgeschiedenis Gender Studies (see English EER) Arts & Society (voorheen

Nadere informatie

Bachelorproject (15 EC), BSK. Docent: MSc, Drs. C. Nagtegaal

Bachelorproject (15 EC), BSK. Docent: MSc, Drs. C. Nagtegaal Vakbeschrijvingen derde jaar EBM: In het derde jaar volg je enkele verdiepende vakken, schrijf je de bachelorscriptie en heb je een vrije keuzeruimte. Je kunt deze ruimte invullen met keuzevakken (o.a.

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie () Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september 2016.

Nadere informatie

Naar een nieuw opleidingsmodel voor de Bachelor Accountancy

Naar een nieuw opleidingsmodel voor de Bachelor Accountancy Naar een nieuw opleidingsmodel voor de Bachelor Accountancy Inleiding Op 9 maart 2015 zijn, tijdens het middagprogramma van de tweedaagse, 3 verschillende scenario s besproken voor de gemeenschappelijke

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Filosofie

Curriculumevaluatie BA Filosofie Curriculumevaluatie BA Filosofie Beste student, U heeft onlangs het laatste onderdeel van uw bacheloropleiding Filosofie afgerond en staat op het punt het bachelorexamen aan te vragen. Om de kwaliteit

Nadere informatie

Richtlijn voor het schrijven van een zelfevaluatierapport voor een beperkte opleidingsbeoordeling

Richtlijn voor het schrijven van een zelfevaluatierapport voor een beperkte opleidingsbeoordeling Richtlijn voor het schrijven van een zelfevaluatierapport voor een beperkte opleidingsbeoordeling Versie 1.0.3, 1 mei 2012 QANU (Quality Assurance Netherlands Universities) Catharijnesingel 56 Postbus

Nadere informatie

Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding Voor toelating tot de opleiding Mediastudies komt in aanmerking de bezitter van

Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding Voor toelating tot de opleiding Mediastudies komt in aanmerking de bezitter van Opleidingsspecifieke deel OER, 2016-2017 Opleiding / programma: Mediastudies/ Film- en televisiewetenschap; New Media and Digital Culture (voorheen Nieuwe media en digitale cultuur, see English EER) Artikel

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor nvao w n e d e rla n d s- vlaam se a c c re d ita tie o rg a n is a tie ; fluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Aarde en Economie van de Vrije Universiteit

Nadere informatie

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 DE MASTEROPLEIDING BIOMEDICAL

Nadere informatie

: 180 ECTS en 60 ECTS : 12 december 2011 '. 25 en 26 januari 2012 : 21 juni 2012 : 7 mei 2013

: 180 ECTS en 60 ECTS : 12 december 2011 '. 25 en 26 januari 2012 : 21 juni 2012 : 7 mei 2013 nederlands - vlaamse accredttatieorganisatie Oordeel Positief onvoorwaardelijk oordeel over de aanvragen toets nieuwe opleid ng van de: wo-bachelor Business & Economics; wo-bachelor Accountancy and Gontrolling

Nadere informatie

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven 10 SPECIFIEKE FACULTAIRE BEPALINGEN Faculteit Economie en Management vastgesteld door de faculteitsdirectie op instemming van de facultaire medezeggenschapsraad op A. Hieronder is voor zover van toepassing

Nadere informatie

Den Haag, 26 augustus namens de KNAW-commissie Gedragswetenschappen, 1 De instelling heeft op 4 september 2015 ingestemd met het advies.

Den Haag, 26 augustus namens de KNAW-commissie Gedragswetenschappen, 1 De instelling heeft op 4 september 2015 ingestemd met het advies. Beoordeling van het herstelplan van de Vrije Universiteit Amsterdam met betrekking tot de onderzoeksgerichte wo-masteropleiding Clinical and Developmental Psychopathology (research) van de Vrije Universiteit

Nadere informatie

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014 PEER REVIEWS Managementgroep Interactum September 2014 Met peer review wordt een systeem bedoeld waarbij de betreffende opleidingen structureel gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical

Nadere informatie

Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015

Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015 Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze

Nadere informatie

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Utrecht

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Utrecht Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Utrecht Dit rapport hoort bij het rapport Rechtsgeleerdheid (VSNU, juli 2004) van de ongedeelde opleiding Nederlands Recht, Notarieel

Nadere informatie

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven 10 SPECIFIEKE FACULTAIRE BEPALINGEN Faculteit Economie en Management Vastgesteld door de faculteitsdirectie op 12 februari 2014 Instemming van de facultaire medezeggenschapsraad op A. Hieronder is voor

Nadere informatie

Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland

Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland 17 december 2015 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Wanneer een Toets Nieuwe Opleiding? 4 3 Werkwijze Toets Nieuwe Opleiding 5 4 Aanvraagdossier ten behoeve van

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam wo-bachelor Biologie (180 EC) 23 maart 2016 Bachelor of Science voltijd Amsterdam

Universiteit van Amsterdam wo-bachelor Biologie (180 EC) 23 maart 2016 Bachelor of Science voltijd Amsterdam ,nvao w nederlands-vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Universiteit van Amsterdam datum 29 juli 2016

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791). nvao r nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de wo-master Health Informaties van de Universiteit van Amsterdam

Nadere informatie

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR 2015-2016 Deel B: opleidingsspecifiek deel 1. Algemene bepalingen Artikel 1.1 Begripsbepalingen Artikel 1.2

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe College van Bestuur Hogeschool Drenthe Postbus 2080 7801 CB EMMEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool

Nadere informatie

Informatiekunde. Faculteit der Economie en Bedrijfswetenschappen. Universiteit van Tilburg

Informatiekunde. Faculteit der Economie en Bedrijfswetenschappen. Universiteit van Tilburg Informatiekunde Faculteit der Economie en Bedrijfswetenschappen Universiteit van Tilburg April 2010 Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus 8035 3503 RA Utrecht

Nadere informatie

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht Dit rapport hoort bij het rapport Rechtsgeleerdheid (VSNU, juli 2004) van de ongedeelde opleiding Nederlands Recht, Fiscaal

Nadere informatie

Richtlijn voor het schrijven van een zelfevaluatierapport ten behoeve van accreditatie van een opleiding in het wetenschappelijk onderwijs

Richtlijn voor het schrijven van een zelfevaluatierapport ten behoeve van accreditatie van een opleiding in het wetenschappelijk onderwijs Richtlijn voor het schrijven van een zelfevaluatierapport ten behoeve van accreditatie van een opleiding in het wetenschappelijk onderwijs Versie 0.9, november 2008 QANU (Quality Assurance Netherlands

Nadere informatie

Doelen Praktijkonderzoek Hogeschool de Kempel

Doelen Praktijkonderzoek Hogeschool de Kempel Doelen Praktijkonderzoek Hogeschool de Kempel Auteurs: Sara Diederen Rianne van Kemenade Jeannette Geldens i.s.m. management initiële opleiding (MOI) / jaarcoördinatoren 1 Inleiding Dit document is bedoeld

Nadere informatie

Master of Laws De Master Legal Management (MLM) is in 2014 gestart als een door de NVAO geaccrediteerde, onbekostigde masteropleiding.

Master of Laws De Master Legal Management (MLM) is in 2014 gestart als een door de NVAO geaccrediteerde, onbekostigde masteropleiding. Samenvatting aanvraag Algemeen Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Naam instelling Contactpersoon/contactpersonen Nieuwe opleiding, d.w.z. voortzetting geaccrediteerde onbekostigde opleiding

Nadere informatie

Juridische kennis en professionele vaardigheden

Juridische kennis en professionele vaardigheden Eindtermen Bachelor Rechtsgeleerdheid master rechtsgeleerdheid De bachelor heeft kennis van en inzicht in het geldende recht alsmede recht met elkaar verbonden zijn. De bachelor is in staat om vanuit het

Nadere informatie

In aanvulling op bovenstaande voorwaarden gelden de volgende aanvullende toelatingsvoorwaarden per track:

In aanvulling op bovenstaande voorwaarden gelden de volgende aanvullende toelatingsvoorwaarden per track: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 De opleiding Kunst- en cultuurwetenschappen Arts and Culture bestaat uit de programma s: Gender Studies (see English EER) Arts & Society (voorheen Kunstbeleid en

Nadere informatie

Macrodoelmatigheidsdossier BSc Business Analytics AANVRAAGFORMULIER NIEUWE OPLEIDING. 1. Basisgegevens. Tongersestraat LM Maastricht

Macrodoelmatigheidsdossier BSc Business Analytics AANVRAAGFORMULIER NIEUWE OPLEIDING. 1. Basisgegevens. Tongersestraat LM Maastricht AANVRAAGFORMULIER NIEUWE OPLEIDING 1. Basisgegevens Naam instelling(en) Contactgegevens Universiteit Maastricht School of Business and Economics Tongersestraat 53 6211 LM Maastricht 1 Naam Internationale

Nadere informatie

Big data in de publieke sector. Leergang voor ervaren public controllers en professionals.

Big data in de publieke sector. Leergang voor ervaren public controllers en professionals. het Zijlstra Center for Public Control, Governance and Leadership www.hetzijlstracenter.nl Big data in de publieke sector Leergang voor ervaren public controllers en professionals Big data in de publieke

Nadere informatie

Vanuit de NVAO werd het panel ondersteund door lic. Rik Belmans, beleidsmedewerker.

Vanuit de NVAO werd het panel ondersteund door lic. Rik Belmans, beleidsmedewerker. College van bestuur Universiteit van Amsterdam Postbus 19268 1000 GG AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot positieve beoordeling van de aanvraag Toets nieuwe opleiding wo-master Master in International

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

«nvao. fluit. w nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie

«nvao. fluit. w nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie «nvao w nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie fluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de postinitiële wo-master Marketing van de Vrije

Nadere informatie

2. Selectie van studenten geschiedt op basis van een oordeel over de volgende kerncompetenties van belangstellenden:

2. Selectie van studenten geschiedt op basis van een oordeel over de volgende kerncompetenties van belangstellenden: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Theologie en Religiewetenschappen Programma: Religie en Samenleving Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding 1. Voor toelating tot de

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

Fiscaal instituut Tilburg (FIT)

Fiscaal instituut Tilburg (FIT) Fiscaal instituut Tilburg (FIT) Post-Master Tax Assurance/VPB Post-Master Tax Assurance (TA) is een relatief nieuw vakgebied waarin belastingen worden bezien vanuit meerdere perspectieven. Bij grotere

Nadere informatie

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL

EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL EXECUTIVE MASTER OF FINANCE AND CONTROL ERASMUS SCHOOL OF ACCOUNTING AND ASSURANCE ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM QANU Catharijnesingel 56 PO Box 8035 3503 RA Utrecht The Netherlands Telefoon: +31 (0)

Nadere informatie

Toetsing en beoordeling en de beperkte opleidingsbeoordeling

Toetsing en beoordeling en de beperkte opleidingsbeoordeling Toetsing en beoordeling en de beperkte opleidingsbeoordeling Conferentie Onderwijsinspectie, Amersfoort, 20 mei 2015 Sietze Looijenga, QANU In deze workshop: Hoe wordt in visitaties aandacht besteed aan

Nadere informatie

Risicomanagement. Faculteit Management en Bestuur

Risicomanagement. Faculteit Management en Bestuur Risicomanagement Faculteit Management en Bestuur Universiteit Twente QANU / Risicomanagement, Universiteit Twente 1 Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus

Nadere informatie

mastertrack Governance & Law in Digital Society

mastertrack Governance & Law in Digital Society Bijlage 2 Samenvatting aanvraag nevenvestiging mastertrack Governance & Law in Digital Society Faculteit Rechtsgeleerdheid Campus Fryslân 1 Opmerking vooraf Mocht u de voorkeur geven aan openbaarmaking

Nadere informatie

Tax Control voor Bestuurders

Tax Control voor Bestuurders www.esaa.nl Erasmus School of Accounting & Assurance Executive Program Tax Control voor Bestuurders Erasmus University Rotterdam Make it happen. Erasmus School of Accounting & Header Assurance Erasmus

Nadere informatie

DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Duitse taal en cultuur, 2014-2015

DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Duitse taal en cultuur, 2014-2015 DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding e taal en cultuur, 2014-2015 1 - Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling bestaat uit deel A en

Nadere informatie

Politicologie Faculteit der Managementwetenschappen. Radboud Universiteit Nijmegen

Politicologie Faculteit der Managementwetenschappen. Radboud Universiteit Nijmegen Politicologie Faculteit der Managementwetenschappen Radboud Universiteit Nijmegen Februari 2010 Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus 8035 3503 RA Utrecht

Nadere informatie

MASTERCLASS FINANCIEEL MANAGEMENT & BEDRIJFSVOERING IN DE PUBLIEKE SECTOR

MASTERCLASS FINANCIEEL MANAGEMENT & BEDRIJFSVOERING IN DE PUBLIEKE SECTOR PROFESSIONAL LEARNING & DEVELOPMENT EXECUTIVE EDUCATION MASTERCLASS FINANCIEEL MANAGEMENT & BEDRIJFSVOERING IN DE PUBLIEKE SECTOR MASTERCLASS FINANCIEEL MANAGEMENT & BEDRIJFSVOERING IN DE PUBLIEKE SECTOR

Nadere informatie

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven:

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven: III FACULTEIT ECONOMIE & MANAGEMENT vastgesteld door de faculteitsdirectie op 24 maart 2015 instemming van de facultaire medezeggenschapsraad op 1 oktober 2015. Deze versie treedt in werking op 1 september

Nadere informatie

QANU, April 2010. Onderwijsvisitatie Economie Universiteit van Tilburg

QANU, April 2010. Onderwijsvisitatie Economie Universiteit van Tilburg QANU, April 2010 Onderwijsvisitatie Economie Universiteit van Tilburg Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus 8035 3503 RA Utrecht Telefoon: 030 230 3100

Nadere informatie

De NVAO heeft voor de beoordeling van de aanvraag op 27 oktober 2005 een panel van deskundigen ingesteld. Het panel kende de volgende samenstelling:

De NVAO heeft voor de beoordeling van de aanvraag op 27 oktober 2005 een panel van deskundigen ingesteld. Het panel kende de volgende samenstelling: College van bestuur Universiteit Utrecht Postbus 80125 3508 TC UTRECHT Besluit Besluit strekkende tot positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding wo-master Selective Utrecht Medical Master

Nadere informatie

Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 4 november 2011 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 3 Procedure 6 pagina 2 1 Inleiding Instellingsbesturen kunnen voor opleidingen met kleinschalig,

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool ,nuao r nederlands - viaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool datum 29 september 2017 onderwerp

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Engelse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

Beoordeling. Standaard 1: Beoogde eindkwalificaties

Beoordeling. Standaard 1: Beoogde eindkwalificaties Advies van de beoordelingscommissie onderzoeksmasteropleidingen Maatschappijwetenschappen van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen ten behoeve van de Nederlands-laamse Accreditatieorganisatie

Nadere informatie

DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Algemene cultuurwetenschappen, 2014-2015

DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Algemene cultuurwetenschappen, 2014-2015 DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Algemene cultuurwetenschappen, 2014-2015 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling bestaat uit

Nadere informatie

Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Radboud Universiteit Nijmegen

Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Radboud Universiteit Nijmegen ,m)ao r nederlands -vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Radboud Universiteit Nijmegen datum 31 augustus

Nadere informatie

Beoordelingskader Kader voor de beperkte toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832).

Beoordelingskader Kader voor de beperkte toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832). nvao w nederlands -vlaa m se accreditatieorganisatie sluit Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Juridisch medewerker van de Hogeschool van

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1. 1 INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.4 Onderwijs- en examenregeling... 4 2. TOELATING TOT DE OPLEIDING...

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 wo masteropleiding Management

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 wo masteropleiding Management 1 Faculteit Management, Science and Technology Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 wo masteropleiding Management U2014/02469 De uitvoeringsregeling treedt in werking per 1

Nadere informatie

Doelstellingen van de opleiding Onderwerp niet behandeld tijdens de verkorte procedure na tijdelijke erkenning.

Doelstellingen van de opleiding Onderwerp niet behandeld tijdens de verkorte procedure na tijdelijke erkenning. nvao nederiands - viaamse accreditatieorganisatie Besluit datum 21 november 2016 onderwerp Definitief accreditatiebesluit (004107) bijlage 1 Intrekking en nieuwe vaststelling van het accreditatiebesluit

Nadere informatie

DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Spaanse taal en cultuur, 2014-2015

DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Spaanse taal en cultuur, 2014-2015 DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Spaanse taal en cultuur, 2014-2015 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling bestaat uit deel

Nadere informatie

Toelating en vrijstelling 2011-2012 Toelating tot een van de masteropleidingen

Toelating en vrijstelling 2011-2012 Toelating tot een van de masteropleidingen Commissie voor de examens Toelating en vrijstelling 2011-2012 Toelating tot een van de masteropleidingen Met een afgeronde volledige (CROHO 1 -geregistreerde) hbo- of wo-opleiding 2 bent u toelaatbaar

Nadere informatie

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven:

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven: OER masteropleidingen 2015-2016 facultair hoofdstuk Faculteit Natuur en Techniek (Hoofdstuk 10) III FACULTEIT NATUUR EN TECHNIEK vastgesteld door de faculteitsdirectie; instemming van de facultaire medezeggenschapsraad

Nadere informatie

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Vrije Universiteit

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Vrije Universiteit Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Vrije Universiteit Dit rapport hoort bij het rapport Rechtsgeleerdheid (VSNU, juli 2004) van de ongedeelde opleiding Nederlands Recht en Notarieel

Nadere informatie

Informatie over het Afstuderen

Informatie over het Afstuderen Informatie over het Afstuderen In dit document ontvangt u een overzicht van het doel, de verwachtingen, eisen en voorbeelden van afstudeeropdrachten van studenten van de Academie voor Algemeen en Financieel

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV College van bestuur NHTV Internationale Hogeschool Breda Postbus 3917 4800 DX BREDA Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Controlling & Accounting De cursus Controlling & Accounting duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van onze opleidingslocaties

Nadere informatie

Wo-ma Accounting, Auditing and Control Erasmus Universiteit Rotterdam. 28 juli 2009. NVAO Toets Nieuwe Opleiding

Wo-ma Accounting, Auditing and Control Erasmus Universiteit Rotterdam. 28 juli 2009. NVAO Toets Nieuwe Opleiding Wo-ma Accounting, Auditing and Control Erasmus Universiteit Rotterdam 28 juli 2009 NVAO Toets Nieuwe Opleiding Paneladvies 1 Samenvattend advies 3 2 Inleiding en verantwoording 6 2.1 Werkwijze panel 6

Nadere informatie

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Informatievergadering Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Wie zijn we? Besluit Vlaamse Regering Visitatieprotocol Planning ZER en beoordelingskader Visitatieproces Visitatiecommissie 23/04/2014 2

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam }nvao r n e d e rlcw d s- vlaam se a ccre d ita tie o rg a n is a tie les Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam

Nadere informatie