De leidsche Monumenten. ) DE VERANDERINGEN IN HET STADSBEELD.

Transcriptie

1 De leidsche Monumenten. ) DE VERANDERINGEN IN HET STADSBEELD. De oude stadhuisgevel, door brand deerlijk geteisterd, is weder vernieuwd met gebruikmaking van menig oorspronkelijk bouwfragment. Voor de beschrijving van dit werk leze men het artikel van den heer J. A. L. Bom in dit Jaarboekje. De van het oude stadhuis afkomstige bouwfragmenten, welke niet in den herstelden gevel zijn opgenomen en voor zooveel van belang, zijn naar de Lakenhal overgebracht. Twee van de gespaard gebleven klokken (zie vorig hangen thans als luidklokken in de nieuw gebouwde Zuiderkerk aan den schansweg. In het begin van het jaar werd het verbouwde Academiegebouw c.a. aan het Rapenburg in gebruik genomen. Bij deze verbouwing werd o.a. het gebouw aan het Academieplein vernieuwd, waarbij de tochtportalen vervielen. Boven de poort werd een faculteitskamer ingericht met oude lichtkozijnen, betimmering, schoorsteen en wand- en uit een afgebroken kamer van het perceel Rapenburg 69. De oude huisdeur van dit pand werd vervangen door een lichtkozijn. De zijgevel van het 1) Achtste vervolg. Het vorig overzicht verscheen Leidsch Jaarboekje 1939.

2 Foto J. W. Het vroegere poortje bij het Academieplein. De Groenhazengracht. Foto 1929.

3 G. der Mark. van Eva van Hogeveen na herstel zijde Doelengracht. Dr. A. Houtmarkt.

4 205 perceel Rapenburg 71, grenzende aan het plein, werd wegens bouwvalligheid afgebroken en in den oorspronkelijken staat vernieuwd. Perceel Rapenburg 67, waarin o.a. een zaal met beschilderingen en fraaie werd geheel gerestaureerd. Herstel van den koepel en de bekapping van de bleek noodzakelijk te zijn. De herstelwerkzaamheden, waarmede ten minste drie jaren gemoeid zijn, zullen spoedig aanvangen. Rijk, Provincie en Gemeente verleenen een bijdrage in de kosten. den achtergevel van het v.m. Pesthuis werd een viertal ramen onder de oude kruiskozijnen aangebracht. Doordat het vorig jaar reeds acht kozijnen werden ingemetseld, verliest dit oude Ziekenhuis, waarin oorspronkelijk alle zalen bovenlicht hadden, zijn karakter. Bouwvalligheid van het St. Anna Aalmoeshuìs aan de Hooigracht noopte Regenten de aan de noordzijde van dat hof gelegen huisjes te vernieuwen. De huisjes worden met Rijkssteun zooveel mogelijk met het zelfde materiaal en in geheel den stijl herbouwd. De regentenkamer van t van Eva van aan de Doelengracht werd op initiatief van den nieuwen Regent hersteld, waarbij het tuitgeveltje met kruiskozijnen, pijnappel, poortje en gevelsteen tezamen een kostelijk geheel vormen- ) Welwillend verstrekte van den heer W. de Ruiter.

5 206 de in goeden staat konden worden gebracht. De onder de houten vloeren van de hofjeswoningen aangetroffen vloertegels zijn thans gelegd tusschen het hof en het regentenverblijf. Het pand met trapgevel en kruiskozijnen (eind 17e eeuw), deel uitmakende van een reeks van vijf aaneengesloten overeenkomstige gevels en tezamen een bekoorlijke groep vormende, dreigde door verbouwing te worden verminkt. Gelukkig kon een uitstekende oplossing worden gevonden, waarbij het pand werd vernieuwd en de schoonheid van de groep niet werd aangetast. Wegens bouwvalligheid moest de tuitgevel met kruiskozijn en eenige kinderkopjes van het woonhuis Nieuwe Rijn (2e helft 17e eeuw) worden afgebroken; de gevel werd weder zooveel mogelijk in den stijl opgetrokken. De fraaie zijgevel aan de Houtmarkt van het woonhuis 254 moest jammer genoeg, eveneens wegens bouwvalligheid, worden gesloopt. De gevel heeft 5 trappen met geprofileerde dekstukken en twee kruiskozijnen in den geveltop (2e helft 17 eeuw). Het ligt in de bedoeling deze gevel in den oorspronkelijken bouwtrant op te trekken. Het topgeveltje van het pand Vliet (trapgevel met zandsteenen blokken in de bogen en een muuranker in den top; le helft 17e eeuw) moest eveneens worden vernieuwd, hetgeen met veel zorg en met gebruikmaking van het zelfde materiaal tot stand kwam. Het woonhuis Pieterskerkhof 22, hoek

6

7 Foto Jonker De keuken van het huis Pieterskerkhof 22 tijdens het dichtmetselen van de twee gewelven. Augustus 1939.

8 207 straat, heeft een zeer oude kelderverdieping, die o.m. door een smal trapje van het Pieterskerkhof kan worden bereikt. Deze verdieping bestaat uit een keuken en een bergplaaats; grenzende aan de keuken, in openbaren grond Pieterskerkstraat, bevinden zich nog twee gemetselde ruimten, een kleine ruimte (een bijkeuken?) en een ongeveer zes Meter lange gang, loopende bijna tot de overkant van de straat, voerende naar het 1624 gedempte gedeelte van de Commandeursgracht. Het pand had dus oorspronkelijk een ondergrondsche verbinding naar het grachtje langs het Gravenhof. De beide gewelven zijn dit jaar volgestort en aan de zijde van de keuken dichtgemetseld. Op de foto ziet men in de linker ruimte een gemetselden rand; een zelfde rand beëindigt den onderaardschen gang (rechts), die op de foto door een later aangebrachten ijzeren balk slechts gedeeltelijk zichtbaar is. Ten van intensieve bebouwing van de binnenstad worden vrijwel ieder jaar een of meer tuinen met weldadig aandoende beplanting de longen van de binnenstad bebouwd. Het vorig overzicht maakte melding van den tuin Rapenburg hoek Nieuwsteeg, dit jaar is opgeruimd de tuin achter het pand Rapenburg 23, met den typischen muur met steunbeeren aan de zijde Groenhazengracht. Het ter plaatse te bouwen schoolgebouw zal door zijn groote hoogte aan het grachtje zijn sfeer ontnemen en ook afbreuk doen aan het Rapenburg. A. BICKER CAARTEN.