DE LEIDSE MONUMENTEN EN HET LEIDSE STADSGEZICHT

Transcriptie

1 DE LEIDSE MONUMENTEN EN HET LEIDSE STADSGEZICHT Veranderingen in het stadsbeeld in 1993 door E.J. Veldhuyzen In 1993 werd een aantal monumentale panden gerenoveerd, waarvan de plannen in voorgaande jaren waren klaargemaakt. Het verminderen van de subsidiestroom heeft zijn weerslag in het aantal en de mate van restauraties en renovaties. De meeste grote gebouwen zijn gerestaureerd, zodat de wijzigingen en renovaties zich vooral in richtten op inwendige verbouwingen en het opknappen van de voorgevel. Wel werden er nieuwe plannen voor publieke gebouwen opgezet, maar de verwezenlijking ervan zal pas in de volgende jaren tot stand komen. Wat 1993 betreft kan het volgende gemeld worden. In de kreeg Breestraat 49een bestemming als grand café, waarbij de mooie kamer in het achterhuis met de lambrizeringen en de fraaie muurkast na enige restauratie voor het publiek zichtbaar werd, terwijl ook de oude winkelpui in ere hersteld werd; de gehele voorgevel werd daarbij opgeknapt en geschilderd, zodat dit pand weer een waardige aankleding in de gevelwand van de Breestraat werd. Van Breestraat 113 werd de winkelpui op een elegante wijze verfraaid met een ingangspartij van een sierende vormgeving, die het oog frappeert terwijl, wanneer men door de winkelruit naar binnen kijkt, men een fraai aangebrachte luie trap over de kelderverdieping ontwaart. Breestraat 121 werd geheel gerenoveerd en ingedeeld in een aantal appartementen. Gerecht een statig pand aan een middeleeuws pleintje, werd gerenoveerd en in wooneenheden ingedeeld. Onder het venster op de begane grond is een steen aangebracht ter herinnering aan Annelien Kappeyne van de de bekende politica die hier tot haar dood heeft gewoond. Naast achter het pand Breestraat 39, werd een nieuwe 225

2 113. Foto Foto, ting voor het achtererf gemaakt door een zwart gelakt hekwerk aan te brengen. Ook de panden werden gerenoveerd en in appartementen voor bewoning geschikt gemaakt. In de ondergevel van werd een glazen pui met ijzeren pilaren, bekroond door waaiervormige ijzerwerken, aangebracht. Het frame werd in de primaire kleuren geel, rood en blauw geschilderd. Papengracht 3 werd op eenvoudige wijze inwendig geheel gerenoveerd ten behoeve van een woonbestemming. Van 26 is de kap gerestaureerd. 226

3 Ook 28 onderging een casco-restauratie, waarbij met name de kappen van het voor- en achterhuis, de ramen en de gevels onderhanden werden genomen , twee grote panden bij de hoek aan de Langebrug, werden gerenoveerd en in woonappartementen ingedeeld, waarbij de ling in de vensters van nummer 12 weer in ere hersteld werden. De inwendige monumentale waarde van grote kamers met moer- en kinderbintenplafonds werd sterk verminderd door het opdelen in kleinere vertrekken en het aanbrengen van verlaagde plafonds. Schoolsteeg het Klein-Sionshofje, een oorspronkelijk uit vier woninkjes en een regentenkamer bestaand complex, werd geheel gerenoveerd tot drie huisjes. In het gebied rondom de Hogewoerd trok het volgende de aandacht. Hogewoerd omvat een complex voor- en achterhuizen en latere aanbouwsels. Nummer 12 onderging een casco-restauratie, waarbij één kap vervangen werd door een nieuwe. Een huisje op de binnenplaats achter nummer 12 werd geheel gerestaureerd, terwijl het wijnpakhuis aan de Nieuwe Rijnzijde in woonappartementen werd ingedeeld; de gevel en het dak aan de waterzijde werden gespaard. Een aardige bijzonderheid is, dat de reclameschildering op de gevel aan de Rijn weer geheel opgehaald werd, wat een leuk gezicht geeft. De vensters van het voormalige pakhuis werden aangepast aan het woongebruik. In de beide Pancraswijken werden geheel opnieuw in traditionele stijl opgetrokken, terwijl het hoekpand Groenesteeg 48 gerestaureerd werd. Ook het aansluitende pand om de hoek aan de (nr. 70) onderging een totale restauratie. In de panden werden aangebracht. De indertijd sterk vervallen bebouwing ziet er nu weer aantrekkelijk uit. In het complex Hoogstraat 1-2 en Oude Rijn 1 zijn op de verdiepingen woonappartementen ingericht, overeenkomstig het streven van het stadsbestuur om het wonen boven winkels in de binnenstad te bevorderen. In het pand Nieuwe Rijn 46, een gemeentelijk monument, werd de kamer compleet met lambrizering, wandlijsten en een kelder met ven op houten liggers jammer genoeg gesloopt ten behoeve van een uitbreiding van winkelruimte. Nieuwe Rijn 74 werd geheel gerenoveerd, waarbij het pand in twee woningen werd verdeeld. Oude Rijn het voormalige pand van Brill, is geheel gerenoveerd en in 227

4 Nieuwe serre aan van het A Foto een groot aantal wooneenheden ingedeeld. Door een slim uitgedachte herindeling is een groot gebouw geschikt gemaakt voor een nieuwe bestemming, terwijl men in de woningen toch het monumentale karakter van het historische gebouw ervaart. Vestestraat 112 is een klein wevershuisje, dat geheel gerestaureerd werd, waarbij het bakstenen klokgeveltje roodbruin geschilderd werd. In de stadswijk Maredorp werden de verdiepingen van straat door renovatie geschikt gemaakt voor bewoning. Een luchtbrug over de maakt het mogelijk om via een moderne uitgebouwde entree aan het pand Haarlemmerstraat 172 de woningen te bereiken. De winkel van Januossensteeg 52werd opnieuw ingericht, waardoor de karakteristieke wandbetegeling (kenmerkend voor slagerswinkels) helaas verdween. Ook werden de buitenkozijnen en de gootlijst van het hoekpand in een lichtgroene kleur geschilderd, wat de monumentaliteit van dit huis niet ten goede komt en afbreuk doet aan de zeer fraaie winkelpui. 228

5 aula van de begraafplaats aan de Groenesteeg. Een rij panden Janvossensteeg werd gerenoveerd, waarbij de verscheidenheid van de toch wel aardige gevels, welke allemaal opgeknapt werden, de levendigheid van dit eerste stukje steeg vanaf de Haarlemmerstraat sterk bevordert. Van Oude Rijn 144 werd de bovenwoning geheel gerestaureerd. In de Academiewijk kreeg Doelengracht 4b 31 aan de achterzijde een serre-achtige aanbouw ten behoeve van een betere ontvangst- en ruimte. Ook inwendig werden in het achterhuis enkele kleine wijzigingen aangebracht. Van 73, het Academiegebouw, werd een gedeelte van de binnenplaats afgescheiden door een luchtig gebouwde serre. Door de halfronde 229

6 vorm van de buitenglaswand en de lichte constructie is hier een geheel aanvaardbare oplossing gevonden. Ook enkele aangrenzende zalen werden enigszins verbouwd ten behoeve van een nuttig gebruik als receptieruimte. Bij de laatste klus geklaard: de hardstenen stoep werd geheel hersteld. een bescheiden restauratie; enkele inwendige wijzigingen werden hier uitgevoerd. In Noordvest werd 14 ingrijpend verbouwd. Gelukkig werd de zijgevel aan de Nieuwe Beestenmarkt van zijn graffiti ontdaan en werd de fraaie gevelsteen kleurrijk herschilderd. In het stadsdeel dat vroeger Zijloord heette, werd van Haven 44 de voorgevel gerestaureerd en geheel in de verf gezet, zodat deze hoge, doch eenvoudige gevel met zijn fraaie gevelsteen weer een monumentaal karakter uitstraalt. 14 onderging een bescheiden restauratie, waarbij de tuitgevel werd aangepast. In de wijk werd Groenesteeg 126, de aula van de begraafplaats, geheel gerestaureerd. Op de verdieping werd een nieuwe woning ingebracht, terwijl de begane grond ten behoeve van tentoonstellingen en vergaderingen werd ingericht. Hiermee is het karakter van het oude gebouw behouden gebleven. Herengracht (de zijvleugel van het hoofdgebouw nr. 35) onderging een kleine inwendige verbouwing. Op het voorplein van Herengracht kwam een in aangepaste stijl ten behoeve van de bewoners van het voormalige gereformeerde In het stadsdeel werd Hogewoerd 87 geheel gerenoveerd en ingedeeld in wooneenheden. Opvallend is de fraaie rococo-omlijsting van de voordeur met de daarboven gelegen vensters. Ook werd bij deze renovatie betrokken, zodat deze twee gevels tezamen een monumentaal karakter uitstralen. 144, een statig huis met rijke toegangsdeur met barok-omlijsting, werd geheel gerenoveerd en in wooneenheden ingedeeld. Ook Hogewoerd 158 werd gerenoveerd. De voorgevel met zijn doodse raamindeling en lelijke kan verre van fraai genoemd worden. Plantsoen kreeg aan de zijde van het Levendaal een ronde uitbouw, die zich vrij aardig schikt aan de bestaande bebouwing eromheen. 230

7 4-14, een rijtje zeer vervallen voormalige woon- en pakhuisjes, werden geheel hersteld. Ze vormen nu weer een heel aardig gezicht, wat een aanmerkelijke verbetering voor de buurt is. In één van de huisjes kwam tijdens de restauratie de fundering van de vroegere middeleeuwse muur tevoorschijn. Utrechtse Veer onderging een totale restauratie, waarbij moer- en bintenplafonds onder de oude stucplafonds weer tevoorschijn gehaald werden. is een nieuw opgetrokken pandje met een moderne, eenvoudige voorgevel, dat zich aardig voegt in de bestaande omgeving.

8