One Health in de praktijk Utrecht 25 maart 2014!

Transcriptie

1 Utrecht University One Health in de praktijk Utrecht 25 maart 2014! Wat is One Health precies?! dr. ing. Paul A.M. Overgaauw Dipl. ACVM! dierenarts-microbioloog en parasitoloog! Lector Diergezondheid HAS Hogeschool Den Bosch!! Dit is One Health!...! Bent u bekend met de term one health? One Health! 1. Relatie mens-dier! One Health 1. relatie mens-dier & leefomgeving 2. overeenkomstige infecties (zoönosen) 3. overeenkomstige behandelingen en medicijnen 1

2 - minder ziekteverzuim - minder huisartsbezoek - ontwikkeling van kinderen Positieve rol huisdieren! fysieke en psychische gezondheid! - socialisatie eenzame ouderen - reductie stress (bloeddruk, hartaandoeningen) - beweging eigenaar - hulphonden Positieve rol huisdieren! fysieke en psychische gezondheid! - grotere overlevingskans na hartaanval Therapy dog to calm young patients Dr. Paul Weiss, pediatric dentist, Williamsville N.Y Dyno, the dog therapist, after heart surgery (Minneapolis Heart Institute) Positieve rol huisdieren! ontwikkeling kinderen! - behandeling van autistische kinderen - betere zelfwaardering (m.n. vroege puberteit) - grotere sociale vaardigheden, empatischer - betere emotionele en cognitieve vaardigheden - stimuleren spraakontwikkeling en verbale vaardigheden Antropomorfisme! (toekennen menselijke eigenschappen aan dieren)! - 92% bezitters praat met zijn huisdier (vrouwen sign. >> man) 9 Huisdier is geen mens! Antropomorfisme! Huisdieren en hygiëne! Hond Kat Huisdieren in slaapkamer: 61% 63% Huisdieren in bed: 18% 30% Huisdieren die in gezicht likken: 50% 55% Kat op het aanrecht: %

3 Huisdieren in slaapkamer! BARF ʻNatuurlijkʼ voeren als wolf / leeuw! 13 Gezicht laten likken door huisdieren Laten likken door huisdieren! Hoe schoon is de bek van hond en kat?! Hondentong gezond???..! 18 3

4 En bij landbouwhuisdieren?! Hoe nauw zijn contacten met landbouwhuisdieren?! Agritoerisme Lammetjes knuffelen Boerengolf 20 Agritoerisme: fecaal contact is fun!! Relatie mensdier & dierenarts! En als zij hemorragische enteritis krijgen? 2. Overeenkomstige infecties: zoönosen Emerging zoönosen! Infectieziekten die onder natuurlijke omstandigheden worden overgebracht van gewervelde dieren à mens - 39 nieuwe infectieziekten bij de mens sinds 1970* - 75% afkomstig van dieren - Laatste 5 jaar meer dan 1100 epidemieën wereldwijd* * WHO Annual World Health Report

5 Emerging zoönosen Aviaire influenza West Nile virus Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) Middle East Respiratory Syndrome (MERS) Monkeypox BSE (gekke koeienziekte) Hamburgerziekte of uremisch syndroom (E. coli O157) Kattenkrabziekte Tekenencefalitis Ebola Marburg Disease Equine morbillivirus (Australië) Rabiës 2010" Transmissieroutes! Verminderde immuniteit (YOPIʼs)! dier - mens à direct dier - vector - mens à vector-borne dier - omgeving - mens à indirect dier - voedsel - mens à voedsel of alimentair Young Old Pregnant Immunesuppressed Bof epidemie Nederlandse studenten! Concentraties van YOPIʼs vindt u in:! kinderboerderijen zorgboerderijen crèches / kinderopvangcentra bejaardeninstellingen 50% van de bevolking.. 5

6 Belangrijkste zoönosen gezelschapsdieren! Belangrijkste zoönosen exotische dieren (vogels, reptielen)! Gebaseerd op multi-criteria analyse & in termen van infectierisico en/of gezondheidsrisico: - toxoplasmose - bijtwonden - kattenkrabziekte (Bartonella henselae) - Toxocara canis, T. cati, Echinococcus multilocularis - Giardia intestinalis - dermatofytose Gebaseerd op multi-criteria analyse & in termen van infectierisico en/of gezondheidsrisico: - salmonellose - psittacose (Chlamydophila psittaci) - dermatofytose * B.R. Berends, 2008 Belangrijkste zoönosen landbouwhuisdieren! Gebaseerd op multi-criteria analyse & in termen van infectierisico en/of gezondheidsrisico: - campylobacteriose - E. coli VTEC - Q-koorts (Coxiella burnetii) - salmonellose - Chlamydia abortus Gezicht likken door huisdieren o.a:! Duidelijke aanwijzingen dat dieren een bron zijn van maaginfecties met niet-h. pylori Helicobacter (NHPH) species bij de mens 1. Parinaud s oculoglandulair syndroom (B. henselae) Na directe inoculatie (likken) of het wrijven in de ogen na contact met een kat 2 Overdracht van parodontale pathogenen van de kat naar de eigenaar 3 1 Haesebrouck et al. Clin Microbiol Rev. 2009, 2 Escarmelle et al. J Fr Ophtalmol. 2004, 3 Booij-Vrieling et al. Vet Microbiol 2010 Wonden laten likken door huisdieren! Zoönotische pathogenen bij hond en kat! Vrouw, 73 jaar, 3 maanden na knie-operatie (gewrichtvervanging) In 55% van de Nederlandse huishoudens is een huisdier aanwezig* Totaal ca. 1.5 miljoen honden en 2.8 miljoen katten Nauwe fysieke contacten en te weinig hygiëne kunnen risicofactoren zijn voor overdracht van zoönosen Zijn er potentiële zoonötische infecties aanwezig bij gezonde huiskatten? Welke prevalentie? Risicofactoren? Abces met 20 ml pus Wondinfectie (P. multocida) door het laten likken van de wond door haar hond 6

7 Prevalenties NL! Bijtwonden In Nederland: > /jr medische zorg Pathogeen Prevalentie kat % Giardia 13.6 (3/22) Cryptosporidium 4.6 (1/22) Toxocara vacht 3.4 (2/59) Toxocara feces 4.6 (1/22) Salmonella 0 Campylobacter 0 MRSA 0 Prevalentie hond % 15.2 (14/92) 8.7 (8/92) 12.3 (18/148) 4.4 (4/92) 1.3 (2/152) 0 0 Vooral kinderen(gezicht en nek) Verschillende pathogenen (P. multocida, C. canimorsus, staphylococci, streptococci, enterobacteria, Pseudomonas) Overgaauw et al, Vet Parasitol, 2009 Werkgerelateerde verwondingen Vets have an 9 times higher risk for scratches, bites and kicks from their patients than the medical profession * 3. Overeenkomsten behandelingen en medicijnen! * Nienhaus et al. Int. Arch Occup Environm Health 2005 Antibiotica: therapie & resistentie Wereldmarkt diergeneesmiddelen! (2012: ca. 20 miljard $) Parasiticides (28%) Biologicals (25% Anti-infectives (15% Feed additives (12%)* Other (20%) * o.a. schimmelremmers, toxinebinders, immuunstimulanten, enzymen, antioxidanten, oliën, vetzuren, probiotica, prebiotica 7

8 Gebruik a.b. veehouderij NL relatief hoog ESVAC rapportage 2010! Omvang en verdeling van het gebruik a.b. bij dieren in Nederland Antibiotic use in mg/pcu* in 19 EU Member States Others Pleuromutilins Polymyxins Aminoglycosides Other quinolones Fluoroquinolones Lincosamides Macrolides Trimethoprim Verdeling antibioticumgebruik over de grote sectoren (2010, LEI). aantal dieren ton percentage rundvee ,9 7,3% vleeskalveren ,0 39,9% varkens (vlees- en zeugen) ,7 42,5% vleeskuikens ,7 10,4% totaal 411, Hungary Spain Belgium Portugal Netherlands France Czech Republic United Kingdom Estonia Austria Ireland Denmark Lithuania Slovenia Latvia Finland Sweden Norway Iceland Sulfonamides 3/4 gen cefalosporins 1/2 gen cefalosporins Penicillins Amphenicols Tetracyclines Deze vormen circa 95% van het totale veterinaire gebruik. Overige 5% bij kleine sectoren, gezelschapsdieren, paarden. * Population Correction Unit; estimated kg live-weight of the populations of food producing animals A.B beleid veterinair! 1 e Jaarverslag SDA! Doel beleid:! Terugdringen antibioticumresistentie! Terughoudend en zorgvuldig gebruik van antibiotica Maatregelen sector:! Transparantie en benchmarking! Stichting Autoriteit Diergeneesmiddelen! Eén-op-één relatie dierenarts/veehouder! Bedrijfsgezondheids- en bedrijfsbehandelplan Overheid stelt doelen:! Reductiepercentages 20%, 50% en 70% t.o.v 2009! Voor specifiek beleid advies Gezondheidsraad gevraagd In 2012: a.b. gebruik bij dieren opnieuw substantieel gedaald. De gem. reductiedoelstelling van 50% voor 2013 is al in 2012 gerealiseerd (70% in 2015). Het gebruik bij landbouwhuisdieren van voor de mens kritische a.b. is sterk afgenomen Ook gezelschapsdieren.! Eigenaren en hun huisdieren kunnen MRSA krijgen. (maar wie krijgt het van wie.) 8

9 Nieuws (Boerderij) Coutinho: resistentie vooral humaan probleem ALGEMEEN - ANTIBIOTICA - 9 apr 2013 Bilthoven - De belangrijkste reden voor antibioticaresistentie ligt nog steeds in de humane geneeskunde, zegt Roel Coutinho, directeur van het Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM. Coutinho neemt volgende maand afscheid als directeur van het CIB. In een interview met het eigen magazine van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu constateert hij dat ten onrechte wel eens wordt gedacht dat alleen de intensieve veehouderij schuldig is aan de resistentie. "De veehouderij is eigenlijk een onnodige bron, daarom is het zo belangrijk om daar iets aan te doen", aldus Coutinho. "Maar het zo min mogelijk voorschrijven van antibiotica in de humane geneeskunde is nog steeds de beste manier. Antibiotica gebruiken is automatisch de resistentie vergroten." door Jan Braakman One Health! Gezondheid en welzijn mens Diergezondheid Humane gezondheids zorg Dier gezondheids zorg Veterinaire volksgezondheid Milieugezondheid Volksgezondheid Praktiserende artsen GGD LCI Praktiserende dierenartsen -Officiële dierenarts (VWA) -Consultant -Gemeentelijke dierenarts Gezondheidsbescherming mens Dank voor uw aandacht!! 9