6,1. Praktische-opdracht door een scholier 4503 woorden 17 september keer beoordeeld

Transcriptie

1 Praktische-opdracht door een scholier 4503 woorden 17 september ,1 47 keer beoordeeld Vak Economie Waarom heb ik voor de hypotheken crisis gekozen? Allereerst heb ik me georiënteerd op de internet kranten aangezien ik de krant thuis niet heb. Op het tv had ik al enkele dingen opgevangen maar niet wat er nou precies aan de hand was. Toen hoorde ik allemaal dingen als de wereldeconomie stort in en de economie gaat naar de knoppen en hypotheken crisis VS laat wereldeconomie instorten. Toen ben ik me gaan afvragen hoe kan het dat als in de VS er iets met de economie gebeurt dat dan meteen de hele economie instort en dat alle landen van de wereld nadelige beïnvloed worden in sterke mate. Daarom ben ik dus mij onderzoek gestart naar de hypotheken crisis en wat dat allemaal teweeg brengt in de wereld en hoe het kan dat als in de VS crisis is dat het in andere landen zoveel weerslag heeft. Met hypotheken crisis als zoekwoord ben ik vervolgens artikelen gaan zoeken die daarmee te maken hebben in het NRC handelsblad. Aan de hand van de informatie die ik heb vergaard heb ik mij enkele vragen gesteld om die als onderzoeksstandpunt te gebruiken om mijn praktische opdracht mee te maken. Als eerste vraag heb ik gesteld: wat is er nou precies gebeurt in de VS waardoor de economie het zo zwaar te verduren heeft? Wat betekent dit dus voor andere landen? Hoe staan Nederlanders tegenover de crisis(ontwikkelingen)? Klopt de uitspraak hypothekencrisis VS laat wereldeconomie instorten? TITELPAGINA: INLEIDING: motivatie onderwerp 1 INHOUDSOPGAVE: 2 BRONNENLIJST ARTIKELEN: 3 ECONOMISCHE BEGRIPPEN: begrippen uit de artikelen Verklaard. 4, 5 SAMENVATTING EN BRUIKBAARHEID ARTIKELEN: 6, 7 COMMENTAAR: beantwoording hoofdvragen 8, 9 Gesteld in de inleiding. BIJLAGE: artikelen. Pagina 1 van 10

2 Alle artikelen komen van het NRC handelsblad. Geschreven door de financiële redactie. Crisis rond hypotheken VS escaleert 13 maart 2007 Hypotheekcrisis in VS kan europa besmetten ( Maarten Schinkel en Ben Vollaard) 14 maart 2007 Risico Aegon en ING lijkt beperkt( Ben Vollaard) 31 juli 2007 Bos: Nederlandse hypotheken veilig 25 augustus 2007 Overheid VS treedt op in huizencrisis 1 september 2007 Kwart Nederlanders vreest gevolgen hypotheekcrisis geen datum - Bankier : een bank medewerker. - Boekhoudfraude : een onderneming verandert de boekhoudcijfers zodanig dat zij in het voordeel uitkomen. - Centrale bank : De Centrale bank in een land (of de ECB in het eurogebied) speelt een belangrijke rol in de monetaire politiek. De Centrale Bank heeft tot doel het binnen de perken houden van de inflatie en het beheren van de totale hoeveelheid geld op de markt. - Cruciaal : doorslag gevend. - Doorlenen : een eigen hypotheek doorlenen om zo van de schuld af te komen. - Escaleert : als iets escaleert loopt iets uit de hand. - Faillissement : Een schuldenaar die ten minste twee schuldeisers heeft, en in de toestand verkeert van te hebben opgehouden te betalen kan in staat van faillissement worden verklaard op grond van de Faillissementswet uit Het beoogde doel van het faillissement is: het te gelde maken van het vermogen van de failliet, ten behoeve van de gezamenlijke schuldeisers. - Hedge fondsen : dit zijn de firma s die met het geleende geld bedrijven opkopen. Hierin zit hem ook het probleem. - hypotheekbank : bank die zich erin gespecialiseerd heeft om leningen te verstrekken. - Hypotheekmarkt : vraag en aanbod van hypotheken. - Inflatie : als geld reëel minder waard word/ geld ontwaarding door prijsstijging - koersverlies : daling van de koersen. - Kredietwaardigheid : bepaling om te bepalen of je in aanmerking komt voor krediet verlening - Overkreditering : mensen krijgen meer geld geleend dan dat verantwoordelijk is. - Pensioensreus : onderneming met het grootste aandeel in de pensioensmarkt bijvoorbeeld: de ABI, PGGM - prognose : een uitspraak omtrent het vermoedelijk verloop van een gebeurtenis - Recessie : Meestal spreken we van een recessie als er een zwakke conjunctuur bestaat. Dit houdt in dat de groei van het bruto binnenlands product onder het gemiddelde van een reeks van jaren ligt (de trend). Volgens de wat strengere definitie bestaat een recessie als twee achtereenvolgende kwartalen een daling van het bruto binnenlands product laten zien. - reëel inkomen : wat je er daadwerkelijk voor kunt kopen. - Repercussies : terugkaatsing - renteschommelingen : veranderingen in de hoogte van de rente. - Schuldeiser : degene bij wie een berdijf een schuld heeft opgebouwd en dus moet betalen. Pagina 2 van 10

3 - Stabiliserende vastgoed prijzen : de hoogte van de vast goed prijzen( dus huizen en dergelijke) zorgen dat de algemene prijspeil stabiel blijft tot op zekere hoogte. - Stijgende rentevoet : basis rentie op de kapitaal-/geldmarkt stijgt - Vaststaande rente : bij een lening met een vaststaande rente staat de rente dus vast.:ongeacht de rente op dat moment op de geld-/kapitaalmarkt. - variabele rente: hoogte van de rente hangt af van de hoogte op de geld-/kapitaalmarkt. Het kan dus zijn dat je ieder jaar een andere rentebedrag betaald. - Zakenbank De zakenbanken voeren voor bedrijven de plaatsing van aandelen / obligaties op een beurs uit. Ze spelen ook een actieve rol in het fuseren en in het opsplitsen van bedrijven. In Nederland is de belangrijkste speler ABN AMRO. Crisis rond hypotheken VS escaleert De grote zakenbanken zijn nu direct betrokken bij de crisis op de hypothekenmarkt. Er bestaat nu een dreiging naar de Amerikaanse financiële sector. Pensioenfondsen hebben waardepapieren gekocht met risicovolle hypotheken als onderpand. Woningprijzen zullen nu dalen. Recessie op een derde geschat. Driekwart van de hypotheken zijn leningen met ene looptijd van 30jaar met en een vaststaande en een variabele rente. Gedwongen huizen verkopen leveren nauwelijks iets op. Kleinere hypotheek banken al failliet. Onderzoek gestart naar vermoede boekhoudfraude bij de New Century. Dit laat mij zien wat er aan de hand was voordat alles uit de hand liep. Dit is dus heel bruikbaar om te begrijpen waar de crisis in de economie vandaan komt. Hypotheekcrisis in VS kan europa besmetten. Steeds meer banken raken in de problemen omdat armere Amerikanen niet meer kunnen betalen. Er is paniek gezaaid door Alan greenspan door te zeggen dat de kans op recessie is opgelopen tot eenderde. Huizenmarkt is cruciaal. Huizen worden niet meer gekocht/verkocht. Verkoop eenvijfde gedaald. Gevolg: Amerikanen met een variabele rente kunnen niet meer betalen. Ook de kredietwaardige huizenbezitters hebben een hoger percentage gekregen, het kan zijn dat nieuw krediet moeilijker te verkrijgen is. Algemeen vertrouwen in de economie zal afnemen. aangezien de uitgaven niet meer worden opgevoerd doordat de huizenprijzen lager worden is er een stopt de economische groei waardoor er een grotere kans op recessie is. Er is door omstandigheden weinig ruimte voor rente verlaging. Het is nu de vraag in hoeverre de Europese economie wordt beïnvloed. Het is zeker dat als daar de boel instort het hier ook vele slechter zal gaan. Ook dit artikel geeft een kleine samenvatting van de gebeurtenissen en benadrukt ook dat als in de VS de economie instort er hier gevolgen zullen zijn in nadelige zin. En het laat dus ook zien dat de economie van de VS echt wel invloed heeft op de wereldeconomie. Risico Aegon en ING lijkt beperkt Aegon en ING zijn niet van mening dat ze een groot risico lopen. Ze hebben namelijk belegd in hypotheken en deze niet zelf verstrekt. Beleggers zijn er niet gerust op gezien de koersverliezen. Helaas voor hun is het nu gebleken dat de huizenprijzen allemaal gedaald zijn en de financiële risico s dus groter dan voorzien. Alleen Nederlandse pensioenreus ABP heeft te maken met de crisis door beleggingen in hedgefondsen. Er Pagina 3 van 10

4 zijn echter wel verschillen in hypotheken zo zijn ze niet allemaal even risicovol. Aegon en ING zitten bij de minder risicovolle subprime-hypotheken. Grotere problemen als winstverlies op korte termijn worden er niet voorzien. Uit dit artikel komt duidelijk naar voren dat de Nederlandse banken niks vrezen en volgens zichzelf ook niks te vrezen hebben. Bos: Nederlandse hypotheken veilig Citaten van minister Bos: Nederland zal niet in de problemen komen omdat het een strenger beleid heeft. In Nederland worden alleen non-confirm hypotheken verstrekt waarbij het risico dat mensen later niet meer kunnen afbetalen vele malen kleiner is. Ook kiest men in Nederland sneller voor een vaststaande rente om renteschommelingen te ontduiken. Verder denkt hij dat onze financiële instellingen door hun solidariteit geen risico lopen. Ik denk dat het artikel over minister Bos mensen geruststelt. voor mij werkstuk is het denk ik niet het beste artikel in het opzicht dat het me niet helpt bij mijn vragen. Het is echter wel interessant Overheid VS treedt op in huizencrisis President Bush heeft een toespraak gehouden met voorstellen om huizenbezitters beter te beschermen en te helpen. Beurzen lopen vooruit op de toespraken en sluiten hoger. Aandelen koersen gekelderd. Huizenbezitters kunnen de rente niet meer betalen. Huizenprijzen dalen. De subprime-crisis is overgeslagen op de krediet markten door complexe financiële constructies. Centrale banken en Bush stelden miljarden aan kleine leningen beschikbaar. Er komt ene onderzoek naar het hypotheekstelsel en er zullen aanpassingen komen waar dat nodig is. Bush gaat het ministerie van volkshuisvesting garant laten staan hij ziet het als taak van de regering om zijn burger te helpen. Het fijne aan dit artikel is, is dat er een korte samenvatting van het verloop van de omstandigheden staat waardoor het voor mij snel duidelijk is wat er nu gebeurt is zonder met details te worden overstelpt. Kwart Nederlanders vreest gevolgen hypotheek crisis Nederlanders die de ontwikkelingen gevolgd hebben zijn bang dat de Nederlandse economie geschaad zal worden. Ze verwachten een stijging van de hypotheek rente. Directeur Karel Pauw denkt dat de rente misschien wel zou kunnen stijgen maar zegt ook dat hij niet denkt dat de banken nu moeilijker gaan doen over het verstrekken van hypotheken. Uit dit artikel blijkt het antwoord op mij derde hoofdvraag. Mijn commentaar deel ik in 2 delen: een chronologisch verslag van de gebeurtenissen die tot de economische crisis hebben geleid en een stukje eigen mening en ideeën over het hele gebeuren. Uit beide delen zullen ook de antwoorden op mijn vragen blijken. Chronologisch verslag en uitleg van de gebeurtenissen: Een paar Amerikaanse hypotheekbanken komen in de problemen. Doordat ze teveel geld aan de hedgefondsen(firma s die met het geleende geld bedrijven opkopen)consumenten(huizenkopers) en Pagina 4 van 10

5 ondernemingen leenden. Terwijl deze eigenlijk niet kredietwaardig waren. de banken wisten dat echter niet en maakten steeds veel winst tot opeens bleek dat de men het niet meer terug konden betalen. En de banken er dus achterkomen dat ze met een veel te grote onzekerheid geld uitgeleend hadden. deze banken komen dus in de problemen. En zo gauw andere banken daarvan weten lenen zij geen geld meer aan die banken omdat ze bang zijn het geld niet meer terug te krijgen, (tegenwoordig verloopt namelijk bijna alle handel via de banken. en deze ruilen en geven elkaar voor miljarden per dag aan geld) en dus raken de banken steeds meer in de problemen. Hierdoor gaan al snel kleinere banken failliet. Want iedere bank houd zijn geld vast. Hierdoor hangt het wereldsysteem al vast. Dan heb je nog de Mensen op de beurs die in paniek raken en bang zijn dat hun aandelen zijn van de banken die failliet gaan en willen deze dus zo snel mogelijk kwijt. Daardoor komt er opeens een mega groot aanbod van aandelen maar aangezien iedereen ervan weet is niemand meer zo stom om die te kopen. Waardoor alle aandelen door de vloer zakken. Banken kunnen dit probleem niet opvangen en niet herstellen omdat ze geen geld meer geleend krijgen. Wat dus normaal het geval is. Ook de uitgaven van de normale consumenten word minder hierdoor daalt de economische groei. En door middel van doorlenen probeerden de hedge-fondsen, ondernemingen, en huizenkopers om hun schuld af te betalen. De huizenbezitters werden gedwongen om hun huis te verkopen. Maar omdat de kwestie al bekend was hij het volk leverde dat ook niks op omdat mensen en banken hun geld vasthielden. Het gevolg is dat er een enorme crisis ontstaat en om die te moeten herstellen moeten de overheden van de VS en Europa er miljarden in gaan steken om het systeem weer op gang te krijgen. Voor zover ik heb kunnen ontdekkenhebben alleen Duitsland en Australië echt last van de crisis gehad. Die problemen worden onder meer veroorzaakt door de stijgende rentevoet en stabiliserende vastgoedprijzen. Diverse Amerikaanse hypotheek verstrekkers verkeren in grote nood en dit raakt nu ook de financiële instellingen. De zakenbank Bear Stearns moest twee van haar hedge-fondsen redden die veel hadden belegd in de risicovolle hypotheken. En in Australië kwam ook een groot hedge-fonds in de problemen. In Nederland is de kans dat zoiets gebeurt veel kleiner omdat hier andere regelingen zijn met betrekking tot de hypotheek verstrekking. In Nederland word meestal ook gevraagd om een eigen inleg zodat de kans dat mensen hun lening niet tijdig kunnen terugbetalen al een hele stuk kleiner is. Er kan wel een hogere rente ontstaan (het is gebleken dat veel Nederlanders hier ook wel bang voor zijn.). Het is wel zo dat de Europese Unie geld in de VS heeft moeten steken om hen er weer bovenop te helpen. Mijn visie op de gebeurtenissen: Allereerst wil ik opmerken dat ik blij ben dat ik niet in de VS woon! Ik vind het een beangstigende gedachte dat omdat de banken niet opletten opeens de hele wereldeconomie vast hangt. Ten tweede zou ik als ik het geld (en inzicht voor de toekomst) had nu snel aandelen opkopen omdat ze nu toch voor spotprijzen te krijgen zijn. En aangezien de VS zich nu weer aan het herstellen is zou ik snel veel geld hebben. Toen ik het nieuws hoorde dat de Duitse IKB bank in de problemen was gekomen was ik wel bang dat Nederland er nu ook snel last van zou krijgen omdat het wel dicht in de buurt is. Gelukkig is hiervan geen sprake geweest. Ik hoop dat er in de VS een grondig onderzoek komt naar de hypotheek verstrekkers en dan er nu Pagina 5 van 10

6 strengere regels en betere controle komt om dit soort dingen niet meer Grote bank wankelt Crisis rond hypotheken VS escaleert Door onze correspondent New York, 13 maart. Na faillissementen van kleinere Amerikaanse hypotheekbanken staat ook de grote bank New Century op de rand van bankroet. Grote zakenbanken zijn direct betrokken bij de crisis op de Amerikaanse hypotheekmarkt. New Century heeft gisteren aan beurstoezichthouder SEC meegedeeld dat grote zakenbanken leningen ter waarde van 8,4 miljard dollar (6,4 miljard euro) versneld terugbetaald willen zien. New Century heeft dat geld niet. New Century is de op één na grootste Amerikaanse verstrekker van hypotheken aan huiseigenaren met een lage kredietwaardigheid. Deze extra risicovolle hypotheken zijn goed voor eenvijfde van de Amerikaanse hypotheekmarkt. Vorig jaar werd voor 640 miljard dollar aan dit type leningen verstrekt. Dat was een verdubbeling ten opzichte van drie jaar geleden. De malaise op de hypotheekmarkt dreigt ook de Amerikaanse financiële sector te bereiken. Onder New Century s schuldeisers bevinden zich Citigroup, Bank of America, Credit Suisse en Goldman Sachs. Morgan Stanley verstrekte vorige week nog 265 miljoen dollar aan nieuwe leningen aan New Century. Pensioenfondsen hebben op hun beurt waardepapieren gekocht met risicovolle hypotheken als onderpand. De crisis op de Amerikaanse hypotheekmarkt kan gevolgen hebben voor de economie, die de afgelopen jaren juist heeft geprofiteerd van een stijging van de woningprijzen. De voormalige Amerikaanse centrale bankier Greenspan veroorzaakte twee weken geleden een schok op de financiële markten toen hij verklaarde de kans op een recessie dit jaar op eenderde te schatten. Driekwart van de risicovolle hypotheken bestaat uit leningen met een looptijd van 30 jaar waarvan de rente de eerste jaren vaststaat. Daarna is de rente variabel. Op dit moment is die variabele rente in de VS een stuk hoger dan de vaste, waardoor veel huizenbezitters uit het lagere segment in financiële problemen komen. Het aantal gedwongen verkopen in de VS is de laatste vijf jaar niet zo hoog geweest als vorige maand. De grootste hypotheekverstrekker in dit segment, Countrywide Financial, maakte gisteren bekend last te hebben van gedwongen huizenverkopen die te weinig opleveren. Ruim twintig kleinere hypotheekbanken zijn al failliet gegaan. De openbaar aanklager van de staat Californië, waar New Century gevestigd is, doet onderzoek naar mogelijke boekhoudfraude binnen het bedrijf. De beurs in New York schortte gisteren de handel in het aandeel op. 13 maart 2007 Overheid VS treedt op in huizencrisis Door onze financiële redactie Amsterdam, 1 sept. De Amerikaanse overheid heeft gisteren maatregelen aangekondigd om de crisis op de huizenmarkt en op de kredietmarkten te bezweren. President Bush zei met voorstellen te komen om huizenbezitters beter te beschermen. Voorzitter Ben Bernanke van de centrale banken deelde mee dat zijn Fed zou ingrijpen als dat nodig was. Pagina 6 van 10

7 Beurzen wereldwijd reageerden positief op met name de toespraak van Bush. De Europese en Aziatische beurzen sloten gistermiddag allemaal behoorlijk hoger, veelal vooruitlopend op beide toespraken. Ook de Amerikaanse Dow Jones en de Nasdaq veerden op na met name de toezeggingen van Bush. De aandelenkoersen zijn sinds begin juli allemaal gekelderd onder invloed van problemen op de Amerikaanse hypotheekmarkt. Veel huizenbezitters kunnen door de stijgende rente hun hypotheken niet meer betalen en de huizenprijzen dalen. De zogeheten subprime-crisis sloeg over op de kredietmarkten toen bleek dat investeerders wereldwijd via complexe financiële constructies betrokken zijn bij de huizencrisis. Al eerder stelden de Amerikaanse, de Europese en de Aziatische centrale banken honderden miljarden beschikbaar aan kortlopende leningen om het financiële systeem te stabiliseren. De toespraken van Bush en Bernanke hadden hetzelfde doel. De Amerikaanse president kondigde aan het Amerikaanse hypotheekstelsel te onderzoeken en waar nodig aan te passen en transparanter te maken. Hij zei verder te werken aan een garantiefonds om te voorkomen dat mensen uit hun huis worden gezet. Ook stelt Bush een aantal belastingmaatregelen voor en wil hij het mogelijk maken een hypotheek opnieuw af te sluiten onder gunstiger voorwaarden dan nu mogelijk is. Hij riep het congres op wetgeving daarover snel te behandelen. Bush wil dat het ministerie van Volkshuisvesting garant gaat staan voor leningen van hypotheekeigenaren die meer dan negentig dagen achterlopen met de aflossing van hun schuld. De president benadrukte dat het de taak van de regering is op te komen voor burgers die in de problemen zitten. Tegelijkertijd zei hij dat de aangekondigde maatregelen niet bedoeld zijn om speculanten uit de brand te helpen, of diegenen die de keus hebben gemaakt een huis te kopen dat ze zich niet konden veroorloven. Hij kondigde aan een onderzoek te willen doen naar de rol van kredietbeoordelaars en het systeem van doorlenen van hypotheekschulden. 1 september 2007 Kwart Nederlanders vreest gevolgen hypotheekcrisis ROTTERDAM (ANP) - De problemen op de hypotheekmarkt in de Verenigde Staten laten veel Nederlanders niet onberoerd. Een kwart van de mensen dat de ontwikkelingen volgt, is bang dat de Nederlandse economie geraakt kan worden door de crisis. Dat blijkt uit onderzoek van USP Marketing Consultancy, dat met regelmaat het gedrag van woonconsumenten peilt. Bijna de helft van de Nederlanders verwacht dat de hypotheekrente omhoog zal gaan. Een iets kleinere groep denkt dat banken minder snel hypotheken zullen verstrekken, aldus USP, dat vrijdag de resultaten van het onderzoek naar buiten bracht. Volgens de onderzoekers houdt de crisis mensen met een lager inkomen meer bezig dan mensen met een modaal of hoger inkomen. De Hypotheker, een onderneming die bemiddelt tussen klanten en aanbieders van financiële diensten, merkt dat mensen vaker vragen stellen over de situatie in de Verenigde Staten.,,Maar wij hebben niet de indruk dat mensen erg bang zijn'', aldus directeur Karel Pauw. Vermoedens dat de hypotheekrente omhoog zal gaan, komen Pauw niet onbekend voor.,,financiële partijen hebben meer moeite dan anders om hypotheken te secutariseren en door te verkopen. De kans bestaat dan dat de rente stijgt'', aldus de directeur. Dat banken minder gemakkelijk hypotheken zullen verstrekken, gelooft hij niet.,,de gedragscode die overkreditering tegengaat is afdoende'', denkt hij. Pagina 7 van 10

8 Bos: Nederlandse hypotheken veilig Door onze financiële redactie Rotterdam, 25 aug. De Nederlandse hypotheekmarkt zal niet, net als de Amerikaanse, in de problemen komen. De toets voor verstrekking van hypotheken in Nederland is strenger dan in de Verenigde Staten. Dat schrijft minister Bos (Financiën, PvdA) in antwoord op vragen van Tweede Kamerlid Irrgang (SP) naar aanleiding van de zogenoemde subprime-crisis in de VS. Daarbij bleken minder kredietwaardige Amerikanen niet meer in staat hun hypotheek af te lossen. De subprime-crisis staat aan de basis van de huidige kredietcrisis, omdat een groot deel van de slechte hypotheken zijn gebundeld en doorverkocht aan internationale beleggers. Bos schrijft dat in Nederland weliswaar geen subprime, maar wel zogenoemde non-conforming hypotheken worden verstrekt, voornamelijk aan freelancers, expats, mensen met een tijdelijk arbeidscontract of mensen met een lichte notering bij het Bureau Krediet Registratie. Als een nonconforming hypotheek verstrekt wordt, is dat nooit een tophypotheek en vaak wordt ook een eigen inleg gevraagd, aldus Bos. De Autoriteit Financiële Markten houdt toezicht op de hele markt van hypotheekverstrekkers, inclusief de verstrekkers van non-conforming hypotheken. Een ander verschil met de Amerikaanse situatie is volgens Bos dat in Nederland mensen vaker kiezen voor een hypotheekrente die langer vaststaat. Daardoor is men minder gevoelig voor renteschommelingen. Tenslotte zorgt de relatief grote Nederlandse huurmarkt er voor dat de druk hier minder groot is om een huis te kopen. Bos gaat ook in op het risico dat Nederlandse financiële instellingen lopen door de kredietcrisis. Volgens hem ervaren de grote spelers los van een middelgrote financiële onderneming (ofwel zakenbank NIBC) door hun soliditeit geen problemen. 25 augustus 2007 Risico Aegon en ING lijkt beperkt De ene risicovolle hypotheek is de andere niet. De miljarden die Aegon en ING in Amerikaanse subprimes hebben zitten, zouden niet zo risicovol zijn. Tot het tegendeel blijkt. Door onze redacteur Ben Vollaardprint artikel mail artikel Rotterdam, 31 juli. Niets aan de hand. Dat is wat Aegon en ING zeggen over de 8,5 miljard dollar (6,2 miljard euro) die zij bij elkaar in risicovolle Amerikaanse hypotheken hebben belegd. Dat hield de Duitse IKB ook vol. Tot gisteren. Toen bleek het risico aangegaan in de Amerikaanse hypotheekmarkt veel groter dan eerder gemeld. Zijn dit soort nare verrassingen ook in Nederland te verwachten? De blikken zijn gericht op Aegon en ING. Voor zover bekend zitten geen andere Nederlandse banken of verzekeraars zo diep in deze hypotheken. Wel heeft pensioenreus ABP ermee te maken door beleggingen in hedgefondsen. Maar volgens een woordvoerder verdient ABP op de hypotheekcrisis in de VS, omdat de fondsen daar juist op speculeerden. Beleggers zijn er duidelijk niet gerust op. Het aandeel Aegon heeft sinds mei bijna 20 procent verloren. Voor ING is dit koersverlies een kleine 10 procent. Is deze angst terecht? Aegon en ING hebben voor vele miljarden aan beleggingen op hun balansen staan waar risicovolle leningen aan Amerikaanse huizenbezitters achter zitten, de zogenoemde subprimehypotheken. Zij hebben dit soort hypotheken niet zelf verstrekt, zij hebben hierin belegd. Daar was goed op te verdienen zolang de rente laag bleef en de huizenmarkt aantrok. Zij gokten erop dat de financiële Pagina 8 van 10

9 risico s zouden meevallen bij een blijvend sterke stijging van de huizenprijzen. Helaas, de huizenprijzen gaan nu omlaag. Maar de ene risicovolle hypotheek is de andere niet. De subprime-hypotheken zijn doorverkocht in bundeltjes met verschillend risico. De meest risicovolle bundels hypotheken gewaardeerd als B of minder zijn als eerste getroffen door de crisis. Maar niet alle nieuwe huizenbezitters met een verhoogd risico hebben misgegokt. Aegon en ING zitten vooral in relatief veilige subprime-hypotheken. Hun portefeuilles vallen voor meer dan 90 procent in of boven de gunstige risicowaardering AA. Pas als 40 procent van de risicovolle hypotheken getroffen wordt door acute betalingsproblemen, is dat ook bij deze beleggingen te merken, zegt een ING-woordvoerder. Nu zijn de problemen beperkt tot 10 procent van deze hypotheken. De risico s zijn de laatste maanden ook niet somberder ingeschat door kredietbeoordelaars als Standard & Poor s, terwijl dat voor veel andere banken wel het geval was. Maar analist Corné van Zeijl van SNS Bank is pas gerust als hij de laatste kwartaalcijfers ziet, deze en volgende week. Eerst zien, dan geloven. De hypothekencrisis kan ING en Aegon op korte termijn winst kosten, maar grotere problemen voorziet hij niet. Geen Nederlandse IKB dus. 31 juli 2007 Hypotheekcrisis in VS kan Europa besmetten Op de Amerikaanse markt voor risicovolle hypotheken woedt een crisis die grote gevolgen kan hebben voor de economie. Europa staat stevig, maar is niet immuun. Door onze redacteuren Maarten Schinkel en Ben Vollaard Amsterdam, 14 maart. Hoe gevaarlijk is de crisis op de Amerikaanse hypotheekmarkt? De effecten zijn al te merken op het Damrak. In reactie op het nieuws uit Amerika stond de AEX rond het middaguur bijna twee procent lager, met de banken ABN Amro en ING als grootste dalers. In de afgelopen weken raakten tal van hypotheekbanken in de VS in de problemen omdat steeds meer, vooral arme Amerikanen hun rente en aflossing niet meer kunnen betalen. Sinds eergisteren dreigt de op één na grootste verstrekker van risicovolle hypotheken, New Century, om te vallen. De moeilijkheden komen op een heikel moment. De Amerikaanse economie verliest in snel tempo vaart. Vooralsnog is de algemene verwachting dat er een zachte landing zal volgen, waarbij de economische groei tijdelijk afneemt om daarna weer aan te trekken. Maar niemand minder dan oud-centrale bankier Alan Greenspan zaaide twee weken geleden paniek op de financiële markten door zijn schatting dat de kans op een recessie dit jaar is opgelopen tot een derde. De huizenmarkt is daarbij cruciaal. Amerikanen hebben hun reële inkomen de afgelopen jaren niet of nauwelijks zien stijgen, en ze sparen al helemaal niet meer. De enige manier om de huishoudelijke bestedingen toch op te voeren kwam van een groeiend krediet. En hun stijgende prijs maakte huizen daarvoor het perfecte onderpand. Aan die stijging is nu een einde gekomen, en dat heeft repercussies voor de gehele woningmarkt. De verkoop van nieuwe woningen is een vijfde lager dan een jaar geleden. De nieuwbouw van woningen ligt 40 procent lager dan vorig jaar. Eén van de gevolgen is dat van de Amerikanen met een risicohypotheek met variabele rente 14 procent de hypotheeklasten niet meer kan betalen. Maar ook voor de meest kredietwaardige huizenbezitters is het percentage al opgelopen naar 3,4. Executieverkopen zetten extra druk op de wankele huizenprijzen. Hoe groot het effect zal zijn op de economie, is nog onbekend. Vermogenseffecten uit de huizenmarkt Pagina 9 van 10

10 kunnen fors zijn. Bovendien kan de hypotheekcrisis er toe leiden dat nieuw krediet moeilijker te krijgen is voor een veel grotere groep Amerikanen. Dan is er nog het effect op het algemene vertrouwen in de economie, en kan de bouwsector zelf ook nog in crisis raken. Onlangs kwam Home Depot, de grootste doe-het-zelfketen, met een winstdaling van 30 procent. Met het stokken van de huizenprijzen raakt de laatste batterij voor het opvoeren van de uitgaven dus leeg. Gisteren werd bekend dat de detailhandelsverkopen in de VS nauwelijks zijn gestegen. Gecorrigeerd voor inflatie zijn ze zelfs gedaald. Consumentenbestedingen zijn goed voor zo n zestig procent van het bruto binnenlands product. Als daar geen groei in zit, dan stokt de groei van de gehele economie. Dat wil nog niet zeggen dat een Amerikaanse recessie onvermijdelijk is. Bepalend is in hoeverre de woningen hypotheekcrisis voortwoekert. De centrale banken verlaagden in het verleden snel de officiële rente, nu 5,25 procent, als zich economisch onheil aandiende. Het is de vraag of dat nu ook kan. De inflatie in de VS bedroeg, geschoond voor energie en voedingsmiddelen, 2,7 procent in januari. Dat is aan de hoge kant, en geeft weinig ruimte voor een renteverlaging. Vrijdag zal op de beurs dan ook met spanning worden gewacht op het inflatiecijfer over februari. Voor Europeanen is de vraag in hoeverre een forse groeivertraging of zelfs een recessie in de VS hier voelbaar zal zijn. Nu is er nog weinig reden tot zorg: de Europese economie is een periode ingegaan waarin ze voorlopig kan leunen op eigen binnenlandse dynamiek. Dat neemt niet weg dat de VS nog steeds de leidende economie zijn in de wereld. Als de huizenmarkt daar instort, dan waait het stof ongetwijfeld de oceaan over. 14 maart Pagina 10 van 10