Schoolondersteuningsprofiel. CBS t Kompas Werkendam. Sonja de Lange 2012

Transcriptie

1 Schoolondersteuningsprofiel CBS t Kompas Werkendam Sonja de Lange 2012 Herbert Schaap 2014

2 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Inleiding... 3 Hoofdstuk 2 Algemene gegevens Contactgegevens Onderwijsvisie / schoolconcept Kengetallen leerling-populatie van dit schooljaar en de afgelopen 3 schooljaren Hoofdstuk 3 Basiszorg Standaarden kwaliteit van de schoolorganisatie Standaarden handelingsgericht werken Voorzieningen waarvan de school gebruik maakt Samenwerking met andere instanties Hoofdstuk 4 Onderwijs(zorg-)arrangementen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften Algemeen Uitkomsten Competenties op de dimensies Relatie, Welbevinden, Ontwikkeling en Veiligheid Hoofdstuk 5 Grenzen aan de mogelijkheden van ons onderwijs Hoofdstuk 6 Ambities Hoofdstuk 7 Wat de school voor anderen binnen het SWV kan en wil betekenen in het kader van passend onderwijs Hoofdstuk 8 Samenvattende conclusies Bijlagen Bijlage 1: Toelichting op de schema s van het zorgprofiel (ruwe scores) Bijlage 2: Gebruikte profielen Bijlage 3: Lijst met competenties Bijlage 4: Beschrijving van vier schoolprofielen Schoolondersteuningsprofiel t Kompas Werkendam december 2014 pagina 2

3 Hoofdstuk 1 Inleiding Aanleiding: In het kader van de wet Passend Onderwijs is Nederland verdeeld in een aantal regio s. Binnen elke regio hebben de gezamenlijke besturen de plicht om te zorgen voor een dekkend aanbod aan onderwijs voor alle kinderen binnen de regio. De schoolbesturen zijn hiertoe vertegenwoordigd in het bestuur van het SWV Passend Onderwijs in de regio. Binnen deze regio dient elke school een schoolondersteuningsprofiel op te stellen, waarin staat aangegeven op welke wijze de school invulling geeft aan het bieden van passend onderwijs. Tevens geeft de school aan waar haar grenzen liggen en welke ambities er zijn als het gaat om voor zoveel mogelijk kinderen onderwijs te bieden dat past bij hun onderwijsbehoeften. Samengevat geeft het schoolondersteuningsprofiel een antwoord op de volgende vragen: Wat kunnen we realiseren met ons huidige team? Wat kunnen we realiseren met ondersteuning van externen? Wat willen we op termijn kunnen bieden, waarop gaan we ons ontwikkelen? Voor welke onderwijsbehoeften verwijzen we naar een andere instantie? Waarmee kunnen we andere scholen binnen het SWV helpen? Ondersteuningsprofiel: Voor u ligt het schoolondersteuningsprofiel van CBS t Kompas uit Werkendam. t Kompas maakt momenteel deel uit van het SWV Rivierengebied Midden-Nederland. In de periode september - november 2011 hebben de collega s van t Kompas gewerkt aan het verzamelen en bespreken van gegevens met als doel zicht te krijgen op de huidige en gewenste breedte van het onderwijs en zorgaanbod van de school. Het schoolondersteuningsprofiel is tot stand gekomen door het zetten van een drietal stappen: 1. Het verzamelen van facts en findings omtrent de mate waarin op dit moment passend onderwijs kan worden verzorgd op t Kompas. 2. Het in kaart brengen van de huidige en gewenste situatie door alle teamleden van t Kompas. 3. Het bespreken en vaststellen van de mogelijkheden, grenzen en ambities die het team als geheel ziet. Op basis van deze drie stappen is het zorgprofiel in 2012 opgesteld door NTO-Effekt en is dit volledig aangepast in december 2014 door het team van CBS t Kompas. Doelstelling van het ondersteuningsprofiel vanuit het referentiekader passend onderwijs: De doelstelling van het schoolondersteuningsprofiel is het vinden van antwoorden op drie kernvragen: 1. In welke mate is de school op dit moment in staat Passend Onderwijs te verzorgen? a. Voor welke kinderen is er al een passend aanbod? b. Voor welke kinderen hebben we een passend aanbod met behulp van externe partners? c. Voor welke kinderen kunnen of willen we geen passend aanbod realiseren? 2. In welke richting wil de school zich ontwikkelen? a. Welke expertise hebben we nu al in huis? b. Voor welke kinderen wordt in de komende periode een aanbod ontwikkeld wat er nu nog niet in voldoende mate is? 3. Hoe kan op het niveau van het SWV het profiel benut worden bij het gesprek over de inrichting van de bovenschoolse zorg en de verdeling van zorgmiddelen? De antwoorden op vraag 1 en 2 kunnen de school helpen om richting te geven aan het onderwijs- en zorgbeleid in de planperiode Immers in het profiel is beschreven hoe het onderwijs en de zorg nu vorm hebben gekregen en waar ontwikkelambities liggen om deze verder te verbreden en te verdiepen. U vindt de beschrijving van het huidige onderwijs en zorgaanbod in de paragraaf basiszorg De voorgenomen ontwikkelingen van de school zijn verwoord in paragraaf ambities. Het antwoord op vraag 3 wordt geformuleerd op het niveau van schoolbesturen en het Samenwerkingsverband. Het antwoord op vraag 3 wordt u nog niet gegeven in dit ondersteuningsprofiel. Daarvoor dienen eerst binnen het SWV uitspraken gedaan te worden over de invulling van de verschillende niveaus van zorg. Schoolondersteuningsprofiel t Kompas Werkendam december 2014 pagina 3

4 Onderscheiden niveaus van zorg binnen Passend Onderwijs in het ondersteuningsprofiel: In het kader van Passend onderwijs wordt binnen Nederland een onderscheid gemaakt tussen basiszorg, breedtezorg en dieptezorg: Basiszorg betreft de reguliere onderwijszorg die de school zelf kan bieden. Hierbij gaat het om de mogelijkheden die de school heeft om het onderwijsaanbod met behoud van kwaliteit aan te passen aan verschillen in onderwijsbehoeften van kinderen op haar school. Breedtezorg betreft de onderwijszorg die school kan bieden mits er ondersteuning is van externe partners die samenwerken met en in de school. Hierbij gaat het om de mogelijkheden die de school kan organiseren om de vereiste deskundigheid te mobiliseren om zodoende de verantwoordelijkheid om voor alle kinderen passend onderwijs te bieden, waar te kunnen maken. Dieptezorg betreft de zorg die vorm gegeven wordt door gespecialiseerde voorzieningen binnen het SWV. Wanneer basis- en breedtezorg samen ontoereikend zijn, wordt de verantwoordelijkheid van de school overgedragen aan een andere instantie binnen het SWV, bijvoorbeeld het speciaal (basis-) onderwijs. Netwerk, smalle of brede zorgschool, inclusieve school. De mate waarin en de wijze waarop een school in staat is om basiszorg en/of breedtezorg te kunnen realiseren verschilt uiteraard per school. Tal van factoren spelen hierbij een rol. Te denken valt aan verschillen in deskundigheden tussen schoolteams, de mate waarin er sprake is van kinderen die speciale onderwijsbehoeften hebben, de mogelijkheden van het schoolgebouw etc.. Met behulp van indicatoren is aangeven hoe het huidige onderwijs en zorgaanbod er uit ziet en hoe dit er over een aantal jaren uit kan komen te zien. In dit kader wordt een onderscheid gemaakt tussen een netwerkschool, een smalle zorgschool, een brede zorgschool of een inclusieve school Schoolondersteuningsprofiel t Kompas Werkendam december 2014 pagina 4

5 De indicatoren zijn in ijkpunten omschreven. De school voert een helder beleid op het terrein van de ondersteuning van leerlingen. De school heeft een expliciete visie op de ondersteuning van leerlingen. Deze visie wordt gedragen door het hele team. De school heeft vastgelegd wat een leerling met extra onderwijsbehoeften is. De procedures en afspraken over de ondersteuning van leerlingen zijn duidelijk. De inzet van ondersteuningsmiddelen is duidelijk. De school weet wat onderwijsbehoeften van haar leerlingen zijn. De school heeft haar schoolondersteuningsprofiel vastgesteld. Het schoolondersteuningsprofiel is na overleg met het team vastgelegd. De MR stemt in met het schoolondersteuningsprofiel. Het schoolondersteuningsprofiel is actueel. Het schoolondersteuningsprofiel is onderdeel van het schoolplan en de schoolgids. Het schoolondersteuningsprofiel bevat een oordeel over de kwaliteit van de basisondersteuning. Het schoolondersteuningsprofiel bevat een beschrijving van het aanbod van de school aan onderwijs, begeleiding, expertise en voorzieningen. Het schoolondersteuningsprofiel biedt aanknopingspunten voor verdere ontwikkeling van de ondersteuning van leerlingen. De school bepaalt jaarlijks de effectiviteit van de ondersteuning van leerlingen en past het beleid zonodig aan. De school evalueert jaarlijks de ondersteuning van leerlingen. De school bepaalt jaarlijks de effectiviteit van de ingezette ondersteuningsmiddelen. De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. De school evalueert jaarlijks het onderwijsleerproces. De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Leerlingen ontwikkelen zich in een veilige omgeving. De school hanteert regels voor veiligheid en omgangsvormen. Het personeel gaat vertrouwelijk om met informatie over leerlingen. De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school. De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en in de incidenten die zich voordoen. De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen en afhandelen van incidenten. Het personeel zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Schoolondersteuningsprofiel t Kompas Werkendam december 2014 pagina 5

6 De school heeft continu zicht op de ontwikkeling van leerlingen. De school heeft normen vastgesteld voor de resultaten die zij met de leerlingen nastreeft. De normen bevatten in elk geval de referentieniveaus taal en rekenen. Ten minste tweemaal per jaar worden de resultaten van de leerlingen geanalyseerd op school-, groeps- en individueel niveau. De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van leerlingen. Het personeel volgt en analyseert systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen ondersteuning nodig hebben. Het personeel werkt opbrengst- en handelingsgericht aan het realiseren van de onderwijsondersteuningsarrangementen. De school past op grond van verzamelde (toets)gegevens de ontwikkelingsperspectieven van individuele leerlingen en/of groepsplannen (zonodig) aan. Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de ondersteuning voor de zorgleerlingen. De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school evalueert regelmatig de effecten van de ondersteuning. Het personeel werkt met effectieve methoden en aanpakken. Het personeel stemt de werkvormen af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Het personeel stemt feedback af op verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen. De school stemt het gebruik van (orthodidactische) materialen en methoden af op verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen. De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. Het personeel stemt de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Het personeel stemt de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Het personeel stemt de verwerking af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Het personeel stemt de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Schoolondersteuningsprofiel t Kompas Werkendam december 2014 pagina 6

7 Voor leerlingen voor wie dit nodig is is een ambitieus onderwijsarrangement voorhanden. Het onderwijsarrangement bevat een omschrijving van het eind- en ontwikkelingsperspectief van de leerling. Het onderwijsarrangement bevat in elk geval tussen- en einddoelen. Het onderwijsarrangement bevat in elk geval een leerlijn die gekoppeld is aan de referentieniveaus taal en rekenen. Het onderwijsarrangement bevat de inzet van middelen en extra menskracht. Het onderwijsarrangement is handelingsgericht opgesteld. Het onderwijsarrangement bevat evaluatiemomenten. Het onderwijsarrangement maakt deel uit van het leerlingdossier. Het onderwijsarrangement betreft zowel de onderwijs- als de gezinskant (één-kind-één-plan). Het onderwijsarrangement is leidend voor het personeel en eventuele externe begeleiders. De school stelt bij plaatsing voor leerlingen voor wie dit nodig is een ontwikkelingsperspectief vast. De school volgt of de leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperspectief, maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzes en stelt indien nodig (gedegen onderbouwd) het ontwikkelingsperspectief bij. Het personeel werkt continu aan hun handelingsbekwaamheid en competenties. Het personeel beschikt over een actuele set van didactische, organisatorische en pedagogische competenties voor de begeleiding van leerlingen met extra onderwijsbehoeften. Het personeel staat open voor reflectie en voor ondersteuning bij hun handelen. Het personeel beschikt over een actuele set handelingsgerichte vaardigheden. De school draagt leerlingen zorgvuldig over. Bij leerlingen met extra onderwijsbehoeften vindt warme overdracht plaats met de voorschoolse voorziening of de vorige school. Het onderwijsarrangement van een leerling sluit aan bij het onderwijsarrangement van de voorschoolse voorziening of de vorige school van de leerling. Het onderwijsarrangement van leerlingen wordt binnen de school warm overgedragen bij de overgang naar een volgende groep of een volgende leraar. Het onderwijsarrangement van leerlingen wordt warm overgedragen bij de overgang naar een andere school. De school koppelt in het eerste jaar de ontwikkeling van leerlingen met extra onderwijsbehoeften terug aan de voorschoolse voorziening of de vorige school. De school volgt de leerlingen die de school hebben verlaten ten minste gedurende drie jaar. Ouders (en leerlingen) zijn nauw betrokken bij de school en de ondersteuning. De school bevraagt ouders regelmatig over de wensen en verwachtingen bij de begeleiding van hun kind(eren). Het personeel bevraagt ouders regelmatig over hun ervaringen met hun kind thuis en hun kennis van de ontwikkeling van hun kind op school en thuis. De school voert met ouders een intakegesprek bij aanmelding. De school informeert ouders tijdig en regelmatig over de voortgang in de ontwikkeling hun kind(eren). De school betrekt ouders bij het opstellen en evalueren van het onderwijsarrangement. De school maakt samen met de leerling en de ouders afspraken over de begeleiding en wie waarvoor verantwoordelijk is. Als een leerling de school verlaat, stelt de school samen met de ouders en de leerling een (onderwijskundig) rapport op. Ouders ontvangen een kopie. De school ondersteunt ouders en leerlingen bij de overgang naar een andere school. Schoolondersteuningsprofiel t Kompas Werkendam december 2014 pagina 7

8 De school heeft een effectieve interne ondersteuningsstructuur. De school heeft interne begeleiding met een duidelijke taakomschrijving op basis van afspraken op het niveau van het SWV en het niveau van de kamers. Taken en verantwoordelijkheden van leraren en directie op het terrein van de ondersteuning van leerlingen zijn duidelijk en transparant. Leraren worden ondersteund bij het opstellen en uitvoeren van de onderwijsarrangementen. De school kan snel voldoende deskundigheid inschakelen voor hulp. De school grijpt bij ernstige problemen snel in. Leraren weten waar zij terecht kunnen in de regio voor leerlingen met extra onderwijsbehoeften. De interne ondersteuning is afgestemd op de ondersteuningsstructuur van het swv. De school heeft een effectief ondersteuningsteam. Taken van het ondersteuningsteam zijn vastgelegd. Het ondersteuningsteam bereidt in elk geval verwijzing naar en bespreking van leerlingen in het zorgadviesteam of het indiceringsloket voor. Het ondersteuningsteam draagt zorg voor het organiseren van de hulp om de school. Het ondersteuningsteam ondersteunt ouders/verzorgers. De school zoekt structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerlingniveau haar eigen kerntaak overschrijden. Schoolondersteuningsprofiel t Kompas Werkendam december 2014 pagina 8

9 Standaarden voor basiszorg, breedte zorg en dieptezorg op het niveau van het SWV Zoals opgemerkt geven scholen in het schoolondersteuningsprofiel zelf aan wat zij verstaan onder basiszorg, breedtezorg en dieptezorg en op welke wijze ze dit in praktijk brengen. De definitie kan dus per school verschillen. Om als SWV goed beleid te kunnen maken en op een verantwoorde wijze de zorgmiddelen te kunnen verdelen binnen het SWV, is het nodig dat vastgelegd wordt wat verstaan wordt onder basiszorg, breedtezorg en dieptezorg op het niveau van het SWV. Op dit moment zijn deze beschrijvingen nog niet gereed voor het SWV. Over het algemeen zal de beschrijving van de basis- en breedtezorg gebaseerd zijn op de beschrijvingen van de aangesloten scholen Basiszorg Bij het vaststellen van de basiszorg op schoolniveau kan als ondergrens gekozen worden voor de criteria welke de inspectie stelt waar het gaat om de kwaliteit van primaire proces. De criteria worden aangevuld met de standaarden welke de zorgplicht standaarden die zijn opgesteld door de PO-raad en naar alle waarschijnlijkheid onderdeel uit zullen gaan maken van de wetgeving. Het SWV kan naast de criteria en standaarden ook ( aanvullend) eigen criteria opnemen waarvan overeengekomen is dat ze binnen dit SWV onderdeel uitmaken van de basiszorg van elke aangesloten school. In schema bouwen de criteria zich als volgt op: Breedtezorg Scholen zullen ook verschillen in de mate waarin zij in staat zijn een passend onderwijsaanbod te organiseren met behulp van externe deskundigen. Scholen verschillen in hun mogelijkheden om kinderen op te vangen ondersteund door externen. Er zijn op het niveau van het SWV afspraken gemaakt welke externe deskundigheid binnen het SWV mogelijk en wenselijk is, wie dit kan bieden (etc.). De antwoorden op deze vragen zijn ook medebepalend voor de inzet en toedeling van zorgmiddelen binnen het SWV. Dieptezorg Hier betreft het leerlingen die niet binnen de (speciale) basisschool opgevangen kunnen worden. Er is (ook niet met behulp van externen) geen mogelijkheid om af te stemmen op de speciale onderwijsbehoeften van deze groep leerlingen. Op het niveau van het SWV zijn verdere afspraken nodig over instanties en functionarissen die bekostigd moeten worden om de dieptezorg in andere instanties dan de (speciale) basisscholen vorm en inhoud te kunnen geven. Schoolondersteuningsprofiel t Kompas Werkendam december 2014 pagina 9

10 Hoofdstuk 2 Algemene gegevens 2.1 Contactgegevens School BRIN Directeur CBS t Kompas 09UJ Dhr. H. Schaap en dhr. M. de Jong Adres Snellenweer 1, 4251 VV Werkendam Telefoon Bestuur Samenwerkingsverband directie@kompaswerkendam.nl VCPO De Stroming SWV Driegang 2.2 Onderwijsvisie / schoolconcept t Kompas werkt programmagericht binnen een leerstofjaarklassensysteem op een handelingsgerichte manier. Op school proberen we het kind: Een gevoel van geborgenheid en vertrouwen te geven door open te staan voor individuele opmerkingen en problemen van kinderen. Te benaderen op zijn of haar eigen niveau, waarbij het belang van het kind voorop staat. De gelegenheid te geven om zich zo volledig mogelijk te ontplooien. Besef van goed en kwaad bij te brengen. 2.3 Kengetallen leerling-populatie van de afgelopen 3 schooljaren Aantal leerlingen 1 oktober: Aantal leerlingen per 1 oktober 2014 : 266 Aantal leerlingen per 1 oktober 2013 : 287 Aantal leerlingen per 1 oktober 2012 : 289 Leerlinggewichten: Leerlinggewichten 0,3 in procenten: 2012: 23.8 % 2013: 22.6 % 2014: 20 % Leerlinggewichten 1,2 in procenten 2012: 1.3 % 2013: 2 % 2014: 2.6 % Voor- of vroegschool Er wordt binnen de voorschool gewerkt met het stimuleringsprogramma Startblokken. Wij zetten de doorgaande leerlijn voort m.b.v. de methodiek Onderbouwd. Zo n 90% van de kinderen heeft voorafgaand aan de school de kinderopvang (vroeger peuterspeelzaal) bezocht. Er is een actief VVE en onderwijsachterstandenbeleid. Zo vindt er op bestuurlijk niveau 2-maandelijks overleg plaats, is er op kernniveau jaarlijks overleg en vindt er overdracht plaats van leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften. Besprekingen Ondersteuningsteam De school werkt met een intern schoolondersteuningsteam. Hierin zijn de IB ers vertegenwoordigd, een orthopedagoog en de Preventief Ambulant begeleider. Wanneer een leerling voor het eerst besproken wordt in het zorgteam, is de leerkracht hierbij aanwezig. Andere externe deskundigen (ook ouders) kunnen aansluiten bij het ondersteuningsteamoverleg. Het ondersteuningsteam komt 6 keer per jaar bij elkaar. Schoolondersteuningsprofiel t Kompas Werkendam december 2014 pagina 10

11 Indicaties en verwijzingen: Aanmeldingen bij PCL Verwijzingen SBO Terugplaatsingen vanuit SBO Aantal LWOO/Pro beschikkingen Verwijzingen naar SO cluster 1 en 2 Verwijzingen naar SO cluster 3 Verwijzingen naar SO cluster Rugzakjes cluster 1 en Rugzakjes cluster Rugzakjes cluster Dyslexieverklaringen Gediagnosticeerde hoogbegaafden Wat betekenen deze gegevens voor de mogelijkheden die de school ziet om nu en in de toekomst passend onderwijs te realiseren voor kinderen met uiteenlopende onderwijsbehoeften? CBS t Kompas verwijst soms een leerling door naar het S(B)O. Deze verwijzingen zijn gedaan omdat de ontwikkeling van het kind stagneerde of doordat er een zware onbalans in de groep (veiligheid andere kinderen in gevaar) ontstond. Binnen ons samenwerkingsverband worden geen dyslexieverklaringen afgegeven. Ouders kunnen een dergelijke verklaring wel (op eigen initiatief) regelen. Er wordt daartoe een vooronderzoek gedaan door de ib er, die een onderkennende diagnose kan opstellen. Vervolgens wordt de betreffende leerling in het ondersteuningsteam besproken. Kinderen met een (onderkennende) dyslexieverklaring krijgen hulp van een RT er. Gedurende het proces wordt regelmatig geëvalueerd op de geboden hulp en de effecten van de hulp. De evaluaties lopen parallel met de HGW- periodes in een schooljaar. Leerlingen waarbij vermoedens bestaan van hoog- of meerbegaafdheid kunnen d.m.v. het digitaal handelingsprotocol bekeken worden. Bij diagnose kan de leerling worden ingedeeld in de plusgroep. De plusgroep is een groep van hoog- en meerbegaafden die wekelijks een dagdeel bij elkaar komt. We staan in principe open voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. We gaan met iedereen het gesprek aan en hebben daarin een onderzoekende houding. We gaan op zoek naar de mogelijkheden die wij in huis hebben voor de betreffende leerling en daarbij zullen we verkennen welke invloed deze specifieke onderwijsbehoeften hebben voor deze betreffende leerling, de groep van deze leerling en de schoolorganisatie als geheel. De school heeft m.b.t. de eigen populatie een passend aanbod voor leerlingen die bij ons worden aangemeld. Dit betekent dat de school met een goede verdeling (niet teveel zorgzwaarte in één klas) de zorg kan bieden, alleen of met hulp van buiten. Met name gedragsproblemen zijn op deze school moeilijk plaatsbaar en hebben in het (recente) verleden geresulteerd in doorverwijzing naar het S(B)O. Schoolondersteuningsprofiel t Kompas Werkendam december 2014 pagina 11

12 Inzet formatie t Kompas heeft zo n 280 leerlingen. De gemiddelde groepsgrootte is momenteel ca. 24 leerlingen. Er is één professional in de klas; er zijn 2 directeuren, 2 intern begeleiders en 1 remedial teacher. Er wordt binnen de formatie SOVA-training aangeboden. Er is preventieve ambulante begeleiding beschikbaar via ons samenwerkingsverband. Er is geen ambulante begeleiding in de school beschikbaar (via het SWV). t Kompas kiest ervoor om de FTE zoveel mogelijk in te zetten in de groepsformatie. Zij streeft hiermee naar kleine(re) groepen. In schooljaar zijn kleine groepen gevormd. Met name de NOA-gelden maakten dit mogelijk. Deskundigheid binnen de school Er is 1 Remedial Teacher in school aanwezig. Binnen de school zijn 4 collega s in opleiding tot gedragsexpert (Master SEN). De Ib ers zijn opgeleid tot coach. De Ib ers zijn bevoegd SOVA trainer. De Ib ers zijn faalangsttrainer in opleiding. De kleuterleerkrachten zijn VVE gecertificeerd. Kenmerken van het schoolgebouw t Kompas is gehuisvest in een pand uit 1977, waarbij nog minimaal rekening is gehouden met speciale onderwijsbehoeften. De school heeft verschillende kleine ruimten die doorgaans bezet zijn. De leerlingen werken indien nodig binnen de groep achter schermen of in de gangen. Indien de kleine ruimten beschikbaar zijn, kunnen de kinderen hier gebruik van maken. In 2017 is nieuwbouw gerealiseerd aan de Hoofdlanden in Werkendam. Dit pand zal een Multifunctionele Accommodatie worden. Hierin zullen onze school, de openbare basisschool, de bibliotheek, kinderopvang en dorpshuis worden gehuisvest. Dit pand biedt straks meer mogelijkheden richting passend onderwijs. Zo zal iedere groep: De beschikking hebben over een stille werkplekruimte. Een leerplein ter beschikking hebben met mogelijkheden tot groepsdoorbroken werken. Kleine werkruimtes voor externe contacten of begeleiding van externen. Kunnen beschikken over een time out ruimte. Zullen de ruimtes erg licht zijn en zal er extra aandacht zijn voor goede akoestiek. (visueel of auditief beperkte leerlingen). Op dit moment (aan de Snellenweer) kunnen wij: 1 op 1 begeleiding aanbieden in de klassen Kleine ruimte aanbieden t.b.v. RT Leeg lokaal gebruiken t.b.v. plusgroep en is er een mogelijkheid om groepen te splitsen Wat betekenen deze gegevens voor de mogelijkheden die de school ziet om nu en in de toekomst passend onderwijs te realiseren voor kinderen met uiteenlopende onderwijsbehoeften? De school bezit voldoende expertise om met name leerproblemen op een goede manier binnen de school goed op te kunnen vangen. Wij zijn in staat om de ondersteuningsbehoeften uit onze wijk op een voldoende ate op te kunnen vangen. Wij zien een steeds zwaardere ondersteuningsvraag vanuit de gezinnen op ons af komen. Wij zijn dan ook genoodzaakt om expertise in te kopen en actief samen te werken met verschillende maatschappelijke organisaties. t Kompas is in beperkte mate in staat om gedragsproblemen goed te kunnen begeleiden. Er zijn hiervoor geen time-out ruimtes o.i.d. beschikbaar. Aan de behoefte van leerlingen aan stille werkplekken etc. kan alleen worden voldaan binnen de groep, met schermen, of in de gangen. De kleine ruimtes kunnen gebruikt worden als deze niet bezet zijn voor regulier gebruik. Verschillende aspecten zullen in het schoolplan een plaats krijgen. Schoolondersteuningsprofiel t Kompas Werkendam december 2014 pagina 12

13 Hoofdstuk 3 Basiszorg 3.1 Standaarden kwaliteit van de schoolorganisatie Onderstaand schema geeft aan hoe de school zichzelf beoordeelt op een aantal standaarden uit het toezichtkader van de Inspectie van het onderwijs. Deze indicatoren dienen onderdeel te zijn van basiszorg. (Bron: Toezichtkader PO 2009 IJkpunten voor basiszorg in het primair onderwijs, C.J.M. Hoffmans Pag 11) De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school. De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen en afhandelen van incidenten in en om de school. Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen extra ondersteuning nodig hebben. Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school evalueert regelmatig de effecten van de ondersteuning. De school zoekt de structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerling niveau haar eigen kerntaak overschrijden. De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. zwak voldoende goed excellent Schoolondersteuningsprofiel t Kompas Werkendam december 2014 pagina 13

14 Wat betekenen deze gegevens voor de mogelijkheden die de school ziet om nu en in de toekomst passend onderwijs te realiseren voor kinderen met uiteenlopende onderwijsbehoeften? t Kompas heeft mogelijkheden om alles uit de kinderen te halen wat er in zit. Dit komt door de combinatie van al jarenlang een goede basiskwaliteit van onderwijs, kleine groepen en een goede spreiding van leerlingen met speciale onderwijsbehoeften. 3.2 Standaarden handelingsgericht werken Onderstaand schema geeft weer in hoeverre de school op dit moment handelingsgericht werken heeft ingevoerd. zwak voldoende goed excellent Leerkrachten verkennen en benoemen de onderwijsbehoeften van leerlingen, o.a. door observatie, gesprekken en het analyseren van toetsen. Leerkrachten bekijken en bespreken de wisselwerking tussen de leerling, de leerkracht, de groep en de leerstof om de onderwijsbehoeften te begrijpen en daarop af te stemmen. Leerkrachten reflecteren op hun eigen rol en het effect van hun gedrag op het gedrag van leerlingen, ouders en collega s. Leerkrachten zijn zich bewust van de grote invloed die zij op de ontwikkeling van hun leerlingen hebben. Alle teamleden zoeken, benoemen en benutten de sterke kanten en interesses van de leerlingen, de leerkrachten, de ouders en het schoolteam. Leerkrachten werken samen met hun leerlingen. Ze betrekken hen bij de analyse, formuleren samen doelen en benutten de ideeën en oplossingen van leerlingen. Leerkrachten werken samen met ouders. Ze betrekken hen als ervaringsdeskundige en partner bij de analyse van de situatie en het bedenken en uitvoeren van de aanpak. Leerkrachten benoemen hoge, reële SMARTI-doelen voor de lange (einde schooljaar) en voor de korte (tussendoelen) termijn. Deze doelen worden gecommuniceerd en geëvalueerd met leerlingen, ouders en collega s. Leerkrachten werken met een groepsplan waarin ze de doelen en aanpak voor de groep, subgroepjes en mogelijk een individuele leerling beschrijven. Leerkrachten bespreken minstens drie keer per jaar hun vragen betreffende het opstellen, uitvoeren en realiseren van hun groepsplannen met de intern begeleider. De onderwijs- en begeleidingsstructuur is voor een ieder duidelijk. Er zijn heldere afspraken over wie wat doet, waarom, waar, hoe en wanneer. Alle teamleden zijn open naar collega s, leerlingen en ouders over het werk dat gedaan wordt of is. Motieven en opvattingen worden daarbij inzichtelijk gemaakt. Wat betekenen deze gegevens voor de mogelijkheden die de school ziet om nu en in de toekomst passend onderwijs te realiseren voor kinderen met uiteenlopende onderwijsbehoeften? Het schoolteam is volop bezig met de (steeds verdere) implementatie van HGW. Er is nu een stevige basis qua structuur, werkwijze en manier van kijken naar het kind. Binnen 3 jaar verwachten wij alle hoofdvakken aan te kunnen bieden binnen de handelingsgerichte manier van werken en kijken. Er liggen werkpunten in het nog meer afstemmen van het onderwijsaanbod op de (speciale) onderwijsbehoeften en door het doelgericht variëren van instructie en werkvormen. Verschillende aspecten zullen in het schoolplan een plaats krijgen. Schoolondersteuningsprofiel t Kompas Werkendam december 2014 pagina 14

15 3.3 Voorzieningen waarvan de school gebruikmaakt Voorzieningen in de school zelf RT-er Meer- en hoogbegaafden groep Voorschool (VVE) SOVA trainingen Sprint (software met extra leesondersteuning voor dyslectische kinderen) Faalangsttrainers Voorzieningen om de school heen van onderwijs- en ketenpartners Samenwerkingsverband PO Centrum Jeugd en Gezin/ Bureau jeugdzorg/ SMW IB Netwerk GGZ SBO Leerplicht (V)SO Rec 1,2,3,4 Preventieve Ambulante begeleiding SWV VO Kinderopvang (inclusief vroegere peuterspeelzaal) Lokale overheid GGD Bureau jeugdzorg Wat betekenen bovenstaande voorzieningen voor het realiseren van passend onderwijs op de school en wat is (aanvullend) nodig om de ondersteuning van de onderwijszorg goed op orde te krijgen op deze school? Gezien bovenstaande faciliteiten is t Kompas redelijk ingesteld om passend onderwijs te bieden aan een groot aantal leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. De komende periode zal duidelijk moeten worden waar we met elkaar de grens stellen van onze ambitie. We moeten met elkaar voor ogen houden dat t Kompas een reguliere basisschool is, waar de basisambitie ligt om kinderen basisonderwijs te bieden. Wij zijn zeer tevreden over de samenwerking met het SBO en de extern deskundigen in het ondersteuningsteam. t Kompas wil fungeren als spil in de wijk, waarin we actief samenwerking zoeken en deze onderhouden met onze ketenpartners. In de nieuwbouw wensen we hier ook fysiek gestalte aan te geven, door met verschillende ketenpartners de brede school gedachte vorm te geven in het nieuwe pand of binnen het dorp. In de komende schoolplanperiode zullen een aantal aspecten een plaats krijgen in het schoolplan Voor welke leerlingen met speciale onderwijsbehoeften mag uw school zeker gebeld worden? Er kan altijd contact gelegd worden met onze school. Er wordt per situatie bekeken en besproken of de school in staat is om een passend onderwijsaanbod te bieden en welke ondersteuning daarbij eventueel nodig is. Bij deze afweging is de balans in de groep en de balans in de school een belangrijke factor. Het gaat hierbij ook om beschikbare mogelijkheden en middelen op het gebied van personeel en financiën. De school heeft onvoldoende specifieke expertise om zich te specialiseren in een specifiek domein aan onderwijsbehoeften. Welke deskundigheid van uw school zou u ook in willen zetten voor het samenwerkingsverband? t Kompas kan SOVA trainingen aanbieden voor anderen leerlingen binnen het SWV, mits de school zelf niet het volledige aanbod nodig heeft. t Kompas wil graag in het samenwerkingsverband bekend staan als een samenwerkend partner die hulp kan aanbieden in gevallen van nood(plaatsing) en die haar expertise en middelen wil delen, als de balans in de groep en in de school dit mogelijk maakt. Welke voorwaarden stelt de school hierbij? De balans in de groep en in de school zijn het voornaamste. Daarnaast is een dekkende bekostiging nodig, moet het vervoer geregeld worden en is een goede (eerlijke) overdracht belangrijk. Schoolondersteuningsprofiel t Kompas Werkendam december 2014 pagina 15

16 Hoofdstuk 4 Onderwijs (ondersteuning- )arrangementen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften 4.1 Algemeen In het ondersteuningsplan wordt gewerkt met beschrijvingen van leerlingen op 5 onderwijsdomeinen. De domeinen worden hieronder beschreven. Per onderwijsdomein zijn kindbeschrijvingen aan de leerkrachten, Ib ers en het team voorgelegd van kinderen uit de onderbouw en uit de bovenbouw. In elke kindbeschrijving ligt er een accent voor wat betreft de onderwijsbehoeften van de leerling in dat betreffende domein. De 5 domeinen zijn in de praktijk vaak minder makkelijk te scheiden omdat ze elkaar wederzijds beïnvloeden. Het gaat in de beschrijving dan ook om een accent en niet om een exclusieve omschrijving. Leren en ontwikkeling De omschrijvingen bevatten kenmerken van een leerling die de ontwikkeling en het leren bemoeilijken en die niet hoofdzakelijk toe te schrijven zijn aan de andere vier domeinen. Te denken valt aan leer- en ontwikkelingsmoeilijkheden c.q stoornissen, zoals bijvoorbeeld dyslexie. Fysiek/ medisch De omschrijvingen bevatten een meer rechtstreekse relatie tussen de lichamelijke kenmerken van de leerling (en de medische consequenties) en de onderwijsbehoeften van deze leerling. Hierbij gaat het om lichamelijke of verstandelijke beperkingen. Sociaal-emotioneel / gedrag De omschrijvingen bevatten gedrag van de leerling dat ervoor zorgt dat de leerprocessen belemmerd worden. De gedragsmoeilijkheden/ stoornissen zorgen er in meer of mindere mate voor dat de leerling niet optimaal aan de leerprocessen kan deelnemen. Werkhouding De omschrijvingen bevatten moeilijkheden met de vaardigheden van de leerling om aandachtig en betrokken aan de leerprocessen deel te nemen. De oorzaken hiervan zijn uiteraard divers. Thuissituatie De omschrijvingen bevatten belemmeringen in de thuissituatie. De omstandigheden belasten de leerling zodanig dat speciale onderwijsbehoeften ontstaan om de leerprocessen op gang te brengen en te houden. 4.2 Uitkomsten De school geeft aan dat zij veel mogelijkheden ziet om tegemoet te komen aan kinderen met extra onderwijsbehoeften. Ook hier geldt weer mits de balans in de groep en in de school dit mogelijk maakt. Uitgesplitst naar de verschillende domeinen kan hierbij het volgende worden opgemerkt: Voor het domein leren en ontwikkeling geeft t Kompas aan in de meeste gevallen passend onderwijs te kunnen realiseren voor leerlingen met onderwijsbehoeften op dit gebied. De teamleden zijn, gesteund door de methodes, vertrouwd met de opbouw in leerstof en kunnen op grond daarvan een passend onderwijsaanbod organiseren. Zij zijn in staat om passende, effectieve activiteiten en werkvormen, aansluitend bij de tussendoelen, in te bedden in het groepsaanbod voor leerlingen die iets extra s of anders nodig hebben. Het team geeft aan dat zij, met ondersteuning, verder vertrouwd wil raken met de opbouw en inhoud van de leerlijnen en passende, gevarieerde werkwijzen. Het klassenmanagement kunnen zij zo vormgeven dat dit qua organisatie mogelijk is. Voor kinderen die moeite hebben om bepaalde doelen/vaardigheden te bereiken zijn de teamleden in staat om haalbare uitdagingen te bieden, zodat deze kinderen succeservaringen opdoen en toegewerkt wordt naar toerusting voor het groepsaanbod. Waar nodig wordt gewerkt met de rt er die in samenspraak met de leerkracht en geïntegreerd in het groepsplan (tijdelijke) ondersteuning biedt. Met name bij spelling is er een preventieve aanpak geïmplementeerd, zodat zo pro-actief mogelijk gewerkt kan worden op dat gebied. Voor de kinderen die de einddoelen van de school niet kunnen halen, wordt na een goede analyse een ontwikkelingsperspectief opgesteld in overleg met het kind, ouders en begeleiders. Voor de kinderen die meer aankunnen zijn de teamleden in staat om het reguliere onderwijsaanbod in te dikken en aan te passen met verdiepende, uitdagende leerinhouden en andere strategieën. Voor het domein fysiek en medisch geeft t Kompas aan niet voor alle kinderen met speciale onderwijsbehoeften op dit gebied passend onderwijs te kunnen organiseren. De bovenbouw geeft eerder haar grenzen aan dan de onderbouw. Er is deskundigheid en ervaring op het gebied van diabetes, EHBO en fysiek-medische ondersteuning. Het gebouw is toegankelijk voor rolstoelen en is er een invalidentoilet. Schoolondersteuningsprofiel t Kompas Werkendam december 2014 pagina 16

17 Dit betekent dat er een afweging per leerling plaats zal vinden om te bezien of er met de beschikbare deskundigheid van binnen en buiten mogelijkheden zijn. Hierbij gaat het om breedtezorg in de vorm van advisering, coaching van leerkracht en leerling en inzet van speciale materialen en extra handen in de groep. Van belang is dat er bij de leerling enige mate van zelfstandigheid mogelijk wordt, zodat het kind in een groep kan functioneren. Er is een draagvlak in het team om kinderen met een verstandelijke handicap of fysieke beperkingen (door bijv. epilepsie of motorische uitval) activiteiten op maat aan te bieden vanuit het perspectief van leer- en ontwikkelingslijnen. Daarbij is samenwerking met deskundigen, inzet van speciaal materiaal en daadwerkelijke ondersteuning in de vorm van extra handen in de groep noodzakelijk. Voor het domein sociaal-emotioneel kan t Kompas in veel gevallen passend onderwijs organiseren, maar daar is wel regelmatig ondersteuning bij nodig (breedtezorg). De school heeft geen mogelijkheden voor extra instroom vanuit het SWV, omdat de instroom vanuit de wijk reeds een groot beroep doet op de beschikbare mogelijkheden. Ook is er voor kinderen die, gezien hun speciale onderwijsbehoeften daarvoor in aanmerking komen, vanaf groep 3 de mogelijkheid tot het volgen van een Sociale Vaardigheidstraining. Door heel de school heen is er aandacht voor het inrichten en organiseren van een onderwijsleeromgeving met veel voorspelbaarheid en routines, ondersteund door picto s. De Stop-hou-op regel is door heel de school ingevoerd. De school hecht er aan om te werken vanuit overzichtelijke en voor kinderen inzichtelijke situaties. De kinderen worden op een rustige, besliste wijze benaderd, waarbij grenzen worden aangegeven. Dit gebeurt vanuit een basis van accepteren en (h)erkennen van de leerling, waarbij onderscheid gemaakt wordt tussen persoon en gedrag in wat wel en niet acceptabel is. Daarbij wordt de leerling d.m.v. effectieve niet (ver)oordelende feedback geleerd te reflecteren op de gewenste en ongewenste effecten van zijn gedrag op anderen. De school is bereid voor kinderen met ADHD en licht autistisch gedrag een passend onderwijsaanbod te realiseren. Zij geven aan daar ondersteuning (breedtezorg) bij nodig te hebben, m.n. bij; Het goed observeren van deze kinderen om contact te krijgen en aan te sluiten bij hun belevingswereld. Het samen met het kind en ouders concrete sociale vaardigheden bepalen die het kind met steun van leerkracht en ouders gaat oefenen. Het nog meer werken aan voorspelbaarheid en routines in de onderwijsleeromgeving, m.n. in de bovenbouw. Routines ontwikkelen voor bedreigende situaties, waarbij het kind leert de regie en controle zoveel mogelijk zelf te houden. Tevens heeft de school de mogelijkheid tot samenwerking met externe deskundigen die speltherapie en creatieve therapie geven. Voor het domein werkhouding geeft t Kompas aan in veel gevallen passend onderwijs te kunnen organiseren. Het team geeft aan dat zij goed in staat is om een werkrelatie met kinderen met werkhoudingsproblemen op te bouwen en er voor te zorgen dat het welbevinden van deze kinderen in orde is. Er is aandacht voor het vergroten van de betrokkenheid en het leerrendement. In de school is het in bepaalde mate mogelijk om op stille werkplekken te werken. Ook is het mogelijk om in iedere groep met verlengde instructie aan de instructietafel te werken en momenten van één op één feedback te organiseren. Er kan gewerkt worden met een kleurenklok en met koptelefoons om de taakgerichtheid en concentratie te bevorderen. Er is regelmatig nog ondersteuning van externen (breedtezorg) nodig bij: Het voorkómen van moeilijkheden in plaats van corrigerende begeleiding achteraf. Kennis van leerprocessen om de betrokkenheid en zelfsturing van leerlingen te vergroten. Hanteerbaar en betekenisvol maken van leerstof in de praktijk. Het op gepaste en gevarieerde wijze ombuigen van weerstand. De school wil daarbij samenwerken met ambulante begeleiders en andere partners vanuit CJG. Voor het domein thuissituatie geeft t Kompas aan dat zij in de meeste gevallen kinderen en ouders met extra onderwijsbehoeften op dit terrein goed kunnen opvangen. De school biedt een veilig klimaat waarbij het kind altijd met verhalen, vragen en/of zorgen over zijn thuissituatie bij de leerkracht terecht kan. De kinderen worden serieus genomen o.a. door naar ze te luisteren. Er zijn kistjes op school met vragen die bij een gesprek benut kunnen worden. De school werkt actief samen met het CJG. Zo kunnen KIES trainingen worden aangeboden of kan er gezinsondersteuning worden geregeld. De school ziet ouders als partners in de ontwikkeling van kinderen en wil op een goede manier met ouders samenwerken. De school heeft ondersteuning nodig (breedtezorg) bij het bespreekbaar maken van signalen die kinderen geven over hun thuissituatie. Samen met externen bijv. SMW willen zij een aanzet geven tot het realiseren van een veilige, prettige thuissituatie in samenwerking met school. De ontwikkeling van een ondersteunend netwerk in de buurt wordt als belangrijk benoemd door het team. Schoolondersteuningsprofiel t Kompas Werkendam december 2014 pagina 17

18 De mate waarin de school ruimte heeft om leerlingen op te nemen in haar groepen of waarin zij handelingsverlegen dreigt te worden voor leerlingen die al op school zijn, wordt voor een belangrijk deel bepaald door de balans in de groep van dat moment. Onder balans in de groep wordt vooral verstaan de ruimte die er voor de leerkracht is om voor alle leerlingen in de groep een pedagogisch klimaat en een leeromgeving te bieden waarin de leerlingen zich kunnen ontwikkelen. Het gaat bij balans in de groep dus om een combinatie van leerlingkenmerken, groepssamenstelling en de leerkracht van die groep. Indien (weer) balans kan ontstaan door ondersteuning in de groep (wellicht niet eens voor de betreffende leerling zelf), kan de school mogelijk wel passend onderwijs organiseren. 4.3 Competenties op de dimensies Relatie, Welbevinden, Ontwikkeling en Veiligheid. De competenties die nodig zijn om passend onderwijs te verzorgen zijn heel breed. Deze competenties zijn onder te brengen in de volgende dimensies: Relatie De mate van betrokkenheid op en verbondenheid van de leerling met de leraar en medeleerlingen. In de relatie ligt de mogelijkheid van leren met en van elkaar door samenwerken of feedback. Gerichtheid van de leerling op de ander maakt leren mogelijk door de inzet van spiegelneuronen in het brein. Voor de leraar ligt in de relatie de mogelijkheid tot pedagogische invloed. Indien er structureel en schijnbaar onomkeerbaar geen relatie met de leerling is, kan de school geen passend onderwijs organiseren. Welbevinden De mate waarin de leerling zich vrij, sociaal-emotioneel veilig en plezierig voelt in de schoolomgeving. Onbehagen, van welke aard ook, zorgt voor een bedreigd gevoel in leer- en ontwikkelingstaken. De reactie hierop legt eerder een accent op "overleven", dan op ontwikkelen. Indien er structureel en schijnbaar onomkeerbaar een gebrek aan welbevinden is, kan de school geen passend onderwijs organiseren. Ontwikkeling De mate waarin de leerling voortgang maakt in leer- en ontwikkelingstaken. De waargenomen ontwikkeling door de leerling zelf en de ervaren waardering hiervoor, zijn de brandstof voor betrokkenheid op de eigen ontwikkeling. De mate waarin de school haar begeleiding kan afstemmen op verschillen in ontwikkeling van haar leerlingen, bepaalt voor een groot deel de zorgbreedte van de school. Indien er structureel en schijnbaar onomkeerbaar onvoldoende ontwikkeling waarneembaar is, kan de school geen passend onderwijs organiseren. Veiligheid De mate van fysieke veiligheid van de leerling zelf, de medeleerlingen en de leraar. Deze kan direct in het geding zijn bij bijvoorbeeld agressie, of indirect door bijvoorbeeld gebrek aan inzicht bij de leerling. De emotionele veiligheid is bij de dimensie welbevinden benoemd. Indien er structureel en schijnbaar onomkeerbaar onveilige situaties ontstaan, kan de school geen passend onderwijs organiseren. Competenties op t Kompas: Als we kijken naar de uitspraken over de competenties die leerkrachten nodig hebben om passend onderwijs te verzorgen voor kinderen met extra onderwijsbehoeften, dan blijkt uit de enquête dat management en teamleden in het algemeen aangeven dat ze over het algemeen in voldoende mate over de benodigde competenties beschikken. Uit de besprekingen kwamen de volgende aanvullingen naar voren: Voor het domein leren en ontwikkeling willen de teamleden zich meer gaan richten op het in kaart brengen van de talenten van kinderen om deze meer aan bod te laten komen in het onderwijsaanbod. Zij willen know-how opbouwen en tijd investeren om kinderen te stimuleren en begeleiden in het tonen van initiatief, maken van eigen keuzes en het nemen van verantwoordelijkheid t.a.v. hun leerproces. Teamleden geven aan dat ze het belangrijk vinden om te leren kinderen te laten reflecteren op hun ontwikkeling en gevoelens en ze te ondersteunen bij het opbouwen van een reëel positief zelfbeeld. Ook willen de teamleden hun kennis op het gebied van leerproblematiek uitbreiden en verdiepen, zodat ze voor leerlingen die iets extra s of anders nodig hebben, inhoudelijke doelen in de zone van de naaste ontwikkeling kunnen bepalen en effectieve instructie en begeleiding in kunnen zetten. Het team vindt het waardevol om elkaars expertise en ervaringen t.a.v. de begeleiding van kinderen met speciale onderwijsbehoeften op het gebied van leren en ontwikkelen nog meer te benutten. Schoolondersteuningsprofiel t Kompas Werkendam december 2014 pagina 18

19 Voor het domein fysiek/medisch hangt het van de onderwijsbehoeften van het kind af welke competenties extra ontwikkeld zullen worden. Het team wil zich niet op voorhand richten op de ontwikkeling van bepaalde competenties. Wel geeft zij aan dat ze een protocol wil ontwikkelen om nog beter zicht te krijgen op de instroom van 4-jarigen. Voor het domein sociaal-emotionele ontwikkeling/gedrag is vergroting van de deskundigheid gewenst in de aanpak van moeilijk gedrag. De teamleden willen zich bekwamen in: - Het organiseren van samenwerkingsopdrachten waarbij kinderen leren om samen te werken en daarbij ieders talenten leren benutten en waarderen. - Het realiseren van een prikkelarme omgeving met veel structuur voor bepaalde kinderen. - Haalbare sociaal-emotionele vaardigheden als korte termijndoelen kunnen formuleren en concretiseren. - Samen met een leerling leerdoelen in concrete taal formuleren en evalueren door ze zoveel mogelijk toe te schrijven aan de eigen inbreng. Voor het domein werkhouding willen de teamleden bekwamer worden in: - Het ombuigen van weerstand. - Het positief stellen van pedagogische grenzen met behoud van relatie. - Het vergroten van betrokkenheid door het betekenisvoller maken van de leerstof voor kinderen. - Het stimuleren van zelfsturing van kinderen bij leerprocessen. - Nog beter zicht krijgen op leerlijnen om haalbare ambitieuze doelen te kunnen stellen. Voor het domein thuissituatie is er een grote behoefte om te gaan werken met een duidelijk stappenplan als het gaat om signaleren en begrijpen van speciale onderwijsbehoeften en het concreet maken van duidelijke afspraken over de aanpak en begeleiding zowel op school als thuis. Verschillende van deze aspecten zullen in het schoolplan een plaats krijgen. Schoolondersteuningsprofiel t Kompas Werkendam december 2014 pagina 19

20 Hoofdstuk 5 Grenzen aan de mogelijkheden van ons onderwijs t Kompas verzorgt nu al onderwijs aan leerlingen met uiteenlopende onderwijs- en ondersteuningsbehoeften. Uit de profielen blijken meer mogelijkheden dan onmogelijkheden. Uit de besprekingen kwam naar voren dat de volgende grenzen zijn aan te geven: Bij het domein leren en ontwikkeling kan de school geen passend onderwijs bieden wanneer: De leerlingen als gevolg van leer- en/of sociaal-emotionele problemen zich niet meer thuis voelen op school en zich ongelukkig voelen. De leerlingen zeer ernstige leerproblemen hebben, en zich als gevolg hiervan in een andere onderwijsleeromgeving beter kunnen ontwikkelen. In het fysiek - medische domein kan de school geen passend onderwijs bieden bij: Zwaardere of complexe fysieke en medische beperkingen zoals doofheid, blindheid, zware verstandelijke beperkingen. Bovenmatige agressie waarbij de veiligheid in het geding is. Kinderen waarvoor veel fysieke kracht nodig is om te tillen. Situaties waarvoor specialistische medische zorg en/of flinke aanpassingen nodig zijn en/of een min of meer één op één begeleiding nodig is. Leerlingen die als gevolg van fysiek - medische problemen, zich niet meer thuis voelen op school en zich ongelukkig voelen. Ten aanzien van de sociaal - emotionele ontwikkeling kan de school geen passend onderwijs organiseren voor: Leerlingen die nauwelijks of niet leerbaar zijn op het gebied van gedrag. Leerlingen die voor zichzelf, medeleerlingen of leerkracht structureel een bedreiging vormen vanwege hun agressiviteit. Leerlingen die zo storend zijn in hun gedrag, dat zij het leren en de ontwikkeling van anderen structureel belemmeren. Leerlingen die als gevolg van sociaal emotionele problemen zich niet meer thuis voelen op school en zich ongelukkig voelen. Op het gebied van werkhouding kan de school geen passend onderwijs bieden wanneer: Er sprake is van langdurige weerstand die niet meer om te buigen is. De relatie kind- leerkracht ouder ernstig verstoord is, vanwege onvoldoende medewerking en gebrek aan constructieve feedback door kinderen en ouders. Niet voldaan kan worden aan de noodzaak voor gebruik van fysieke ruimtes om apart te werken of af te koelen. De leerlingen, als gevolg van werkhoudingproblemen, zich niet meer thuis voelen op school en zich ongelukkig voelen. In relatie tot de thuissituatie kan de school geen passend onderwijs bieden wanneer: Er geen medewerking is van ouders en ouders niet bereid zijn om hulp te aanvaarden. Door het gedrag van ouders de veiligheid en welbevinden van andere kinderen en leerkrachten in het gedrang komt. De leerlingen als gevolg van problemen in de thuissituatie zich niet meer thuis voelen op school en zich ongelukkig voelen. t Kompas is bereid om met alle ouders te onderzoeken of er voldoende perspectief op passend onderwijs in onze school. Wij zijn hierin realistisch en weten dat dit niet in alle gevallen geboden kan worden. Wij zullen per aanmelding onderzoeken of wij balans kunnen bieden. Wij stellen onszelf hiervoor drie vragen: Is het goed voor deze leerling om op t Kompas onderwijs te volgen? Is het goed voor de klasgenoten van deze leerling om deze leerling op t Kompas, in deze groep, onderwijs te laten volgen? Is het goed voor de school als geheel dat deze leerling op t Kompas onderwijs volgt? Schoolondersteuningsprofiel t Kompas Werkendam december 2014 pagina 20